Dupliek van mevrouw Bouman
in de zaak-Jungschlager
Uitgaan in Haarlem
Agenda voor
Haarlem
Klemmende argumenten voor
onschuld van verdachte
rHoe is het ontstaand
3
Samenvatting
Ach, Mevrouw..
ERRES- WRINGER
„Willem Barendsz" vaart
thuis van eerste reis
Bezwaar
Informanten
Veranderingen
Dienstpaspoort
Nul plus nul blijft nul
Bewijsmiddelen
„Droppings'
Verlofperiode
V er gelijking gaat mank
Strafregisters
„Judas Maccabeus" voor
nabestaanden van
verzetsstrijders
Dit woord: MOORD
V
j DAG 13 APRIL 1956
„Redelijkerwijs kan mijns inziens niet meer ontkend worden, dat verdachte
gedurende de door hem opgegeven tijd inderdaad met verlof in Nederland
vertoefde. Hiermee is, zoals ik het zie, de zaak eigenlijk al geheel getorpedeerd",
aldus besloot mevrouw Bouman haar dupliek in de zaak-Jungschlager, waaraan
het Landgerecht te Djakarta vandaag zijn 64ste zitting heeft gewijd. Zij ver
volgde: „Wat door de getuigen a charge over deze periode is verteld, is dus
onwaar gebleken. Op grond daarvan verdienen hun verhalen over andere ge
beurtenissen ook geen geloof. In de vele afgelopen zittingen is naar mijn mening
niet alleen niet bewezen, dat beklaagde zich aan het tenlastegelegde zou heb
ben schuldig gemaakt, maar daarentegen is bewezen, dat hij er zich niet aan
schuldig heeft gemaakt en volmaakt onschuldig is". Na opgemerkt te hebben,
dat zij volhardde bij al hetgeen zij in haar pleidooi had aangevoerd, beëindigde
de verdedigster aldus: „Aan u, mijnheer de rechter, is thans de beslissing in deze
moeilijke zaak".
In haar dupliek:
(1) maakte mevrouw Bouman bezwaar
tegen het verzoek van de officier Sunarjo
in zijn repliek om de tenlastelegging aan te
vullen met het element „opzettelijk";
(2) trok zij uit de erkenning van de offi
cier, dat noch kolonel Sutoko, noch de
politie in Djambi, noch getuige De Bont,
iets had kunnen ontdekken bij een onder
zoek naar ondermijnende activiteit van
Jungschlager, de conclusie: dat de inlich
tingen, naar aanleiding waarvan zij een
onderzoek instelden, onjuist zijn geweest;
(3) noemde zij het ten aanzien van ver
anderingen in getuigenverklaringen vol
komen ontoelaatbaar, dat, wanneer getuige
het totale beeld van een gebeurtenis of be
langrijke onderdelen ervan, die hij reeds
herhaaldelijk en zelfs onder ede heeft op
genoemd, gaat veranderen, nadat gebleken,
is dat die gebeurtenis of die onderdelen
onmogelijk waar kunnen zijn;
(4) bestreed verdedigster de mededeling
van de officier, dat Jungschlager in 1953
„opnieuw het gebied van Indonesië was
binnengekomen met een dienstpaspoort,
omdat hij geen toestemming had van de
Indonesische regering. Toen hem dit pas
poort ter bijwoning van een conferentie op
Ceylon werd verstrekt, bevond hij zich in
Indonesië. Pas twee maanden na zijn terug
keer werd bekend, dat Jungschlager geen
vergunning kon krijgen om langer in Indo
nesië te blijven.
(5) voerde zjj aan, dat getuigenverkla
ringen op basis van horen zeggen, waaraan
de officier wel bewijskracht had toegekend,
niet toelaatbaar zijn, omdat de getuigenis
volgens de Indonesische wet betrekking
moet hebben op feiten, die getuige zelf ge
hoord, gezien of ondervonden heeft;
(6) voerde mevrouw Bouman aan, dat de
officier het zogenoemde „kettingbewijs"
onjuist had toegepast, omdat feiten, die niet
behoorlijk zijn bewezen, onmogelijk als
bewijs voor elkander kunnen worden be
schouwd;
(7) betoogde mevrouw Bouman, dat de
uiteenzetting van de officier ovèr „aanwij
zingen" bij de bewijsvoering niet in over
eenstemming met de wet is. Een brief of
een foto op zich kan geen aanwijzing zijn;
(8) betoogde zij, dat op grond van over
gelegde stukken van de Amsterdamsche
Bank en van andere verklaringen Jung
schlager onmogelijk tijdens zijn verlof
periode in Europa clandestien in Indonesië
kan zjjn geweest:
(9) viel mevrouw Bouman de interpre
tatie door de officier van de wetsartikelen
aan, op basis waarvan hij Jungschlager
schuldig verklaart en zei zij, veroordeling
op grond hiervan niet mogelijk te achten;
(10) voerde zij aan, dat een veroordeling
als medeplichtige strafrechtelijk een onmo
gelijkheid is, daar er dan een ander moet
ADVERTENTIE
Waarom die sombere blik? Nog
evenen Uw wasgoed wappert
vrolijk aan de lijnWat zegt
U Het zwaarste komt nog
Maar U, als moderne huisvrouw,
hoeft toch niet op te zien tegen
die Jaatsteloodjes"; het wringen
is immers zó gebeurd, dank zij
de practische Erres-wringer die
U het zwaarste werk uit handen
neemt. Gelijkmatig wordt het
vocht uit Uw wasgoed geperst
door veerkrachtige rollen van
zuivere natuurrubber, draaiend
in practisch onverslijtbare nylon-
lagers (nooit ,,stukwringen" van
het wasgoed
ERRES WRINGERS zijn:
modern en aantrekkelijk
van vorm
dóór en door roestvrij (geheel
aluminium wit gemoffeld)
gemakkelijk te bevestigen
(d.m.v. onbreekbare stalen
klembeugels) op wasmachine,
wringerbok e.d.
zowel links- als rechtshandig
te gebruiken.
Geef Uw handen de rust die
zij verdienen: een
doet hetzelfde werk veel
beter en in minder tijd 1
vanaf f 65.33
R.R. STOKVIS ZONEN N.V.
afdeling electr. huishoud, toestellen
De Nederlandse walvisvaarder „Willem
Barendsz" keert zaterdag terug van zijn
.eerste reis naar de zuidelijke IJszee. De
„Willem Barendsz" zal de haven van Vlaar-
dingen binnenlopen na een reis, die vorig
jam- oktober begon. Het schip heeft ruim
z entieneneenhalf duizend ton traan en
s rolie aan boord, dat is bijna 7000 ton
meer dan de vorige „Willem Barendsz" van
zijn laatste reis in het seizoen 1955-1956
thuisbracht. Bovendien brengt het schip
ongeveer 1700 ton vleesmeel mee, een pro-
dukt dat voor veevoeder wordt gebruikt.
De vorige walvisvaarder beschikte niet
over machines voor de vervaardiging van
vleesmeel.
zijn, die strafrechtelijk als hoofddader moet
worden aangemerkt;
(11) betoogde zij, dat beklaagde ook niet
kan worden veroordeeld wegens het bezit
en vervoeren van wapens zonder vergun
ning, daar ter terechtzitting niet bewezen
is, zoals de wet vordert, dat geen vergun
ning verleend was;
(12) achtte zij het niet voorkomen van
de Nederlands-Indische Guerilla-organisa-
tie en „Nederland zal herrijzen" op de lijst
verboden bewegingen een sterk argument
dat deze organisaties nimmer hebben be
staan;
(13) betoogde zjj, dat een vergelijking
met een moordzaak, waarin het bewijs wet
tig is geleverd, niet opgaat. Er is geen
spoor van bewijs voor de bewering van de
officier, dat als gevolg van de daden van
Jungschlager honderden of zelfs duizenden
slachtoffers zijn gevallen. Er is zelfs niet
één naam genoemd van iemand, die tenge
volge van acties van Jungschlager om het
leven zou zijn gekomen.
Mevrouw Bouman begon haar dupliek
met bezwaar te maken tegen het verzoek
van de officier tot aanvulling van de ten
lastelegging met het element „opzettelijk".
Deze wijziging, zo zei de verdedigster, mag
aangebracht worden tot aan het requisitoir
van het Openbaar Ministerie. In dit sta
dium van het proces acht zij aanvulling
niet meer mogelijk en dus ongeoorloofd.
Over het onderzoek van kolonel Sutoko
en zijn mannen merkte mevrouw Bouman
op: de officier erkent, dat kolonel Sutoko
en zijn mannen, noch De Bont, noch de
politie te Djambi iets hebben kunnen ont
dekken. Hij meent, dat hiermede niet wordt
aangetoond, dat er inderdaad niets geweest
is. Akkoord, aldus mevrouw Bouman. Dit
schept echter een zeer sterk vermoeden,
dat de inlichtingen, naar aanleiding waar
van zij hun onderzoek instelden, onjuist
waren. Dit vermoeden is door het onder
zoek ter terechtzitting volledig juist geble
ken. Ter terechtzitting werden uitsluitend
verhalen der informanten herhaald met
veel vergissingen en fouten en geen en
kele getuige heeft ze,bevestigd.
Mevrouw Bouman noemde het inderdaad
niet ongewoon en ook begrijpelijk, dat ge
tuigen veranderingen in hun verklaringen,
aanbrengen, omdat een getuige zich niet
alles precies kan herinneren, wat jaren
geleden gebeurd is. Het is echter iets geheel
anders, wanneer een getuige, als hij door
de rechter wordt ondervraagd, zich opeens
de bijzonderheden niet meer kan herinne
ren, die hü slechts enkele maanden tevoren
uitvoerig aan de politie heeft verteld, ter
wijl de gebeurtenis waarover het gaat zich
vier of vijf jaar geleden heeft afgespeeld.
Het is nog weer heel iets anders en vol
komen ontoelaatbaar, wanneer een ge
tuige het totale beeld van een ge
beurtenis of belangrijke onderdelen ervan,
die hij reeds herhaaldelijk en zelfs
onder ede heeft opgenoemd, gaat verande
ren. nadat gebleken is, dat die gebeurtenis
of die onderdelen onmogelijk waar kunnen
zijn.
Mevrouw Bouman herinnerde aan het
onderzoek, dat kolonel Sutoko, destijds
hoofd van de veiligheidsdienst van de Sili-
wang-divisie in West-Java in juni 1950,
had ingesteld naar het bestaan van een
ondergrondse actie op de onderneming
„Dramage". Bij dit onderzoek kwam niets
verdachts aan het licht. De officier, aldus
mevrouw Bouman, verklaart nu, dat het
niet waar is, dat er openlijk een onder
grondse actie werd gevoerd, waarbij hon
derden wapens waren opgeslagen. Getuige
Tomasoa heeft verklaard, dat die wapens
waren opgesloten in een kamer, die door
een deur verbonden was met de woon
kamer van het gezin van de administrateur
Notman, waar ook bezoekers werden ont
vangen, en dat die wapens ook op klaar
lichte dag naar binnen en naar buiten wer
den gebracht, soms zelfs niet eens verpakt.
Als die verklaring waar is, aldus mevrouw
Bouman, kan toch niet worden gezegd, dat
de ondergrondse actie niet openlijk werd
gevoerd.
Als er toch een werkwijze gevolgd werd,
waarbij het geknoei met wapens zeer in het
geheim geschiedde, wel, dan is het zeer
begrijpelijk, dat de getuigen a décharge
Renssen en Van Buuren in het huis van
Notman nooit wapens hebben gezien be
halve twee of drie geweren, die wel door
planters mee naar de tuinen werden geno
men, zoals zij ter zitting hebben verklaard.
Deze verklaring klopt dan met hetgeen de
officier zelf meent, namelijk dat er niets te
zien viel en ik kan geen enkele reden zien,
waarom hij op grond daarvan zou moeten
aannemen, dat deze getuigen ongeloofwaar
dige leugenaars zijn.
De officier heeft in zijn repliek nogmaals
verklaard, dat verdachte „opnieuw het ge
bied van Indonesië was binnengekomen
met een dienstpaspoort, nadat hij van de
Indonesische regering geen toestemming
had gekregen terug te keren". Hij had
hieraan toegevoegd, dat toen was bedacht,
verdachte te benoemen tot lid van de Ne
derlandse delegatie naar de conferentie van
de Internationale Arbeidsorganisatie te
Ceylon,, zodat er aanleiding was hem een
dienstpaspoort te geven om hem in staat te
stellen, naar Indonesië terug te keren. Het
vreemde was volgens de officier dat hij
daarna weer werkzaam was bij de Konink
lijke Paketvaart Maatschappij.
Naar aanleiding hiervan merkte mevrouw
Bouman in haar dupliek het volgende op:
Op initiatief van het International La
bour Office werd van 5 tot 15 oktober 1958
een Aziatische regionale maritieme confe
rentie gehouden bij Colombo (Nuwara Eli-
ga). Ook Nederland was daarvoor uitgeno
digd. Aan de door de Nederlandse regering
aangewezen delegatie werden adviseurs
toegevoerd, aan te wijzen door belangheb
bende rederijen. Namens de directie van de
K.P.M. werden als adviseurs aangewezen:
mr. D. F. de Koe en verdachte. Op dat
ogenblik bevond Jungschlager zich der
halve in Indonesië en niet er buiten, zoals
Sunarjo suggereerde, toen hij zei, dat Jung
schlager „opnieuw het gebied van Indo
nesië is binnengekomen." Hij wekte aldus
de indruk, dat dit ten tijde van de confe
rentie van de ILO reeds aan Jungschlager
zou zijn verboden. Het ministerie van Bui
tenlandse Zaken van Indonesië heeft echier
pas bij nota van lfi december 1953, derhalve
twee maanden na afloop van de I.L.O.-con
ferentie, aan het Nederlandse Hoge Com
missariaat medegedeeld, zulks ter bevesti
ging van een mondelinge mededeling van
11 december, dat het ministerie van betrok
ken instanties had vernomen, dat Jung
schlager geen vergunning kon krijgen nog
langer in Indonesië te verblijven. Jung
schlager was op dat moment reeds geruime
tijd van de I.L.O.-conferentie in Indonesië
teruggekeerd en had zijn normale taak bij
de K.P.M. hervat. Zijn reis naar die con
ferentie en terug naar Indonesië is dus op
geheel legale wijze geschied. Van een ille
gale terugkeer, ondanks een verbod om in
Indonesië te verblijven, is derhalve geen
sprake geweest.
Resumerende herhaal ik, dat:
(a) aan verdachte vóór zijn vertrek naar
Colombo nimmer officieel mondeling noch
schriftelijk enige last was verstrekt, Indo
nesië te verlaten, noch was verboden Indo
nesië weer binnen te komen;
ADVERTENTIE
S^kÊitr Tob ni&t lang&r
- daöan
AZeem nog
vandaag
c/ag an nacht
(b) verdachte op regelmatige wijze door
de directie van de maatschappij, waarbij
hij werkte, was aangewezen als adviseur
van een officiële Nederlandse delegatie
naar een internationale conferentie, die
zich geheel op het gebied van zijn deskun
digheid bewoog. Het is normaal, dat in der
gelijke gevallen z.g. dienststempels In pas
poorten worden verstrekt;
(c) pas in december 1953 hem officieel
werd medegedeeld, dat hij Indonesië moest
verlaten;
(d) hij aan deze last gevolg heeft trach
ten te geven door zijn vertrek te regelen
met de „Oranje" vóór einde februari, de
termijn, die hem door het hoofd immigra
tiedienst was gesteld.
Mevrouw Bouman betoogde vervolgens,
dat de officier het „kettingbewijs" onjuist
heeft toegepast. Er is geen sprake van één
enkel tenlastegelegd feit, doch van onder
scheidene tenlastegelegde strafbare feiten.
Deze feiten zouden op onderscheidene
plaatsen en tijdstippen zijn gepleegd. Het
zogenaamde „kettingbewijs" zou dus alleen
op elk afzonderlijk tenlastegelegd feit mo
gen worden toegepast. Ten aanzien van elk
dezer strafbare handelingen zou dus sprake
moeten zijn van onderscheidene getuige-
verklaringen, die betrekking hebben op
feiten, die door hun onderlinge samenhang
tezamen een beeld geven van de betrokken
strafbare handeling.
Jungschlagers deelneming aan geheime
vergaderingen, zoals verklaard door getuige
Manoppo, wordt niet bewezen door wat ge
tuige Manoch over de grotten van Serpong
vertelt en Manochs mededelingen over
droppingsvluchten worden niet versterkt
door wat getuige Harris in Djambi zegt te
hebben gezien. Het zou iets anders zijn, al
dus mevrouw Bouman, als bijvoorbeeld
Manoppo's verklaring werd versterkt door
een andere getuige, die beklaagde een tele
fonische afspraak voor zo'n vergadering
had horen maken of wanneer iemand an
ders dan Manoch wel eens ladinglijsten op
het bureau van beklaagde had zien liggen.
Zoals het echter nu is, heeft men voor eik
dezer feiten slechts het blote zeggen van
één getuige, door niets versterkt en door
velen tegengesproken en dus niet behoor
lijk bewezen. En twee op zich niet bewezen
dingen kunnen onmogelijk als bewijs voor
elkander worden beschouwd. Nul plus nul
blijft nul.
Aanvoerende, dat de uiteenzetting van de
officier over aanwijzingen, welke uiteen
zetting zij niet in overeenstemming met de
wet zei te achten, bracht mevrouw Bouman
ook het rapport van de Indonesische inlich
tingendienst ter sprake. Zij betoogde, dat
dit rapport op zich geen aanwijzing kan
zijn, dat het niet in zijn oorspronkelijke
vorm is overgelegd en dus niet als bewijs
middel kan dienen. Het rapport is boven
dien waardeloos, aldus mevrouw Bouman,
omdat het uitsluitend een opsomming van
geruchten en algemeen bekende feiten be
vat, zoals de aanval op Bandung.
Over de ter zittingen ter sprake gekomen
kaart van West-Java met een door de In
donesische luchtmacht voorgeschreven
luchtcorridor, merkte mevrouw Bouman op.
dat nooit door een verantwoordelijk lid van
de luchtmacht is verklaard, dat deze corri
dor werd ingesteld, omdat er „droppings"
waren gedaan. Het instellen van die corri
dor bewijst dus niet, dat er inderdaad
„droppings" zijn geschied. Bovendien komt
de loop van deze corridor ook niet overeen
met de plaatsen, die in de tenlastelegging
waren aangegeven voor „droppings".
Hel prinselijk jacht „Deo Juvante", dat Grace Kelly van boord van de „Constitution"
heeft gehaald, heeft de haven van Monaco bereikt. Op de foto ziet men prins
Rainier en Grace Kelly. Zij zet voet aan wal van haar nieuwe vaderland.
Over de mening van de officier, dat Jung
schlager tijdens zijn verlof in Europa een
of meer keren clandestien naar Indonesië
kan zijn gekomen, betoogde mevrouw Bou
man, dat de data van de overgelegde stuk
ken van de Amsterdamsche Bank onomsto
telijk uitwijzen, dat afgezien van de
denkbeeldige mogelijkheid Jungschlager
van deze mogelijkheid in elk geval geen
gebruik heeft gemaakt. Op grond van deze
stukken immers is er alleen in november
en december 1950 een hiaat, dat groot ge
noeg zou zijn voor-een clandestiene reis
naar Indonesië. Vercrachte volgde echter in
deze periode een cursus voor reserve-offi
cieren in Amsterdam. Mevrouw Bouman
verwees hiervoor naar de verklaringen van
de getuigen Knoops, Cramer en Gerdingh
en naar de verklaring van het Nederlandse
ministerie van Oorlog.
Mevrouw Bouman ging voorts in op een
vergelijking, die de officier heeft gemaakt
tussen de zaak-Jungschlager en een met
name genoemde moordzaak, waarbij de
schuld van verdachte wettig is komen vast
te staan. Deze verklaring gaat wel heel erg
mank, aldus mevrouw Bouman. Zij ver
volgde: „de officier beweert nu maar, dat
als gevolg van de wandaden van beklaagde
honderden of zelfs duizenden slachtoffers
zijn gevallen. Maar in deze hele zaak is nog
niet één naam genoemd van iemand, die
tengevolge van de beweerde misdaden van
beklaagde om het leven zou zijn gekomen.
Het is gemakkelijk genoeg een dergelijke
stelling te lanceren, maar de officier is niet
in staat gebleken enig spoor van bewijs
daarvoor aan te voeren. Men dient duide
lijk in het oog te houden, dat het hier niet
gaat om algemeenheden, vermoedens, ge
ruchten en praatjes, maar dat de vraag is
of beklaagde schuldig is aan de in de ten
lastelegging omschreven misdrijven, en het
veroorzaken van de dood van enig persoon
komt in de tenlastelegging niet voor."
Mevrouw Bouman merkte tenslotte op,
dat de officier ten onrechte stelt, dat twee
getuigen a charge een strafregister hebben.
In werkelijkheid zijn het er vijf, namelijk
Manoppo, Zwartjes, Toni Oei, Tomasoa en
Amiruddin. Bovendien hebben Harris en
Manoch zelf erkend, dat zij respectievelijk
lid van de Darul Islam en volgeling van de
APRA zijn geweest en hebben meegedaan
aan verschillende misdrijven. Waarom deze
mensen nooit zijn vervolgd en gestraft,
noemde mevrouw Bouman onbegrijpelijk.
Zij voegde hier nog aan toe: wat betreft
het zogenaamde „berouw", dat zij thans
zouden hebben, kan worden gezegd, dat
Manoch zelf heeft toegegeven maandenlang
voor de politie leugenachtige verklaringen
te hebben afgelegd om verwarring te stich
ten. Zelfs op de zittingen vertelde hij nog
leugens, die hij later introk. Amiruddin
verklaart pas aan het praten te zijn gegaan,
nadat gevoelens van haat tegen de Neder
landers, die hem naar hij meende in de
steek hadden gelaten, bij hem waren op
gekomen. „Ik kan die houding niet zo bij
zonder verheven vinden," aldus mevrouw
Bouman.
Het bestuur van de Nederlandse Handelz
vereniging heeft besloten in nauw overleg
met de Federatieve raad van het Voormalig
Verzet, een groot aantal nabestaanden van
Nederlandse verzetsstrijders uit te nodigen
tot bijwoning van de uitvoering van „Judas
Maccabeus" op 5 mei.
Ieder jaar wordt op de Bevrijdingsdag in
de Grote Kerk te Naarden dit oratorium
uitgevoerd. Aan de uitvoering van dit jaar
zullen medewerken: de sopraan Mea Boon-
Naberman, de alt Aafje Heynis, de tenor
William Herbert, de tenor Harry France, de
bas Guus Hoekman, de claveciniste Janny
van Wering, de organist Willem Hickmann,
het versterkte Kunstmaand-Kamerorkest
en het koor van de Nederlandse Handel-
vereniging onder leiding van Jack P. Loorii.
Naaste familieleden van Nederlandse
verzetstrijders kunnen zich aanmelden bij
de secretaris van de Federatieve raad van
het Voormalig Verzet, de heer M. A. Jans
sen te Hilversum.
Een vrij grove, maar wel belangwek
kende verwarring is in de volkstaal:
stik de moord, hetzelfde als: stik. Maar
met stikken heeft de uitdrukking niets
te maken. Stik de moord is een ver
bastering van: steek de moord. In het
Middelnederlands betekende het woord
moord niet alleen: de daad waarbij
iemand gewelddadig om het leven
wordt gebracht, maar ook: dood, zowel
zelfstandig als bijvoegelijk gebruikt,
evenals het Franse: la mort en mort. De
zegswijze: iemand steekt de moord,
waarin: iemand lijdend voorwerp en:
de moord, voor: hij stierf. Zo ging de
de dood overvalt iemand. Door een on
juiste opvatting ging men in: iemand
het onderwerp zien en zeide: hij stak
de moord voor: hij stierf. Zo ging de
verwensing: steek de moord, verbasterd
tot: stik de moord betekenen: sterf, val
^dood enz. j
TENTOONSTELLINGEN
Frans Halsmuseum: Nieuwe opstelling van
de regentenstukken van Frans Hals, expo
sitie van poppenhuis anno 1750 met in
ventaris. Intérieur met kaarsen verlicht.
Het museum is geopend op werkdagen
van 1017 uur, des zondags van 13-17 uur
en tot 16 mei des avonds van 20.3022.30
uur. Tentoonstelling van reproducties van
Rembrandt-tekeningen; opening door wet
houder D. J. A. Geluk op maandag 16 april
om 14.30 uur.
Teylers musuem: Schilderijen uit de negen
tiende en twintigste eeuw. Tekeningen
ondier meer van Rembrandt, Michel An-
gelo, Claude Lorrado. Geopend op iedere
werkdag behalve maandag van 1117 uur
en de eerste zondag van iedere maand van
1317 uur.
Bisschoppelijk Museum, Jansstraat 79: Mid
deleeuwse en latere schilderijen, sculptu
ren, paramenten, kantwerk, handschriften
en munten. Geopend op werkdagen van
101" uur, des zondags van 1316 uur.
Grote Kerk, Grote Markt: Te bezichtigen op
werkdagen van 9 tot 17 uur en op iedere
vrijdagavond van 20—22 uur. Bezichtiging
onder geleide op aanvraag voor groepen
van tenminste vijftien personen.
Stadhuis, Grote Markt: Te bezichtigen van
917 uur, zaterdags van 912 uur. Elke
vrijdag- en zaterdagavond van 2022 uur.
Tinholthuis, Bloemendaal, Vrijburglaan 17:
Het museum is geopend van maandag tot
en met zaterdag van 912 en van 1416
uur. Tevens elke eerste zondag van de
maand van 1517 uur.
Schotersingel 117 a: Palestina-ddorama's (Bij
belse voorstellingen). Geopend van 14 tot
17 uur. Zondags gesloten.
Woonhuis Van Looy: Des zondags van
1417 uur en donderdag van 1012.30 en
van 13.30—17 uur geopend.
Museum „Het Huis Van Looy": Tentoonstel
ling van werken van mevrouw Jo Kruyder
—Bouman, tot 23 april. Geopend van 10—
12.30 en van 13.30—17 uur. Zondags van
1417 uur. (Ingang Kaamperlaan)
Cruquiusmuseum, Heemstede: Historische
stoommachines en grote maquette van Ne-
derland met waterstanden en overzicht
overstromingsramp februari 1953.
Vishal, Grote Markt: Tentoonstelling van
schilderijen van Piet van Heerden tot 15
mei.
Salonboot „Neeltje" Spaame: Beroepenten-
toonstelling 1956 (voor de wal bij de
Drostefabrieken
Het Huis met de Kogel: Expositie van schil
derijen van Tine Honig tot 22 april. Ge
opend op werkdagen van 1018 uur.
(Spekstraat 12).
DIVERSEN
Vrijdag 13 april, Cultura, 20 uur: Kantklos-
tentoonstelling met demonstratie, van de
kantklosschool Amsterdam.
Zaterdag 14 april, Concertgebouw, 14.30 uur:
Jeugdfeestmiddag ter ere van de jubile
rende gymnastiekvereniging „BATO".
Onder meer optreden van de goochelaar
Santos en Ad Veen met zijn wonderorgel.
Zaterdag 14 april. Concertgebouw, 20 uur:
Bonte avond met bal na ter ere van de
jubilerende gymnastiekvereniging ..BATO".
Met medewerking van o.a. Willie Rex,
Tobi Rix en „The Constellations".
Zaterdag 14 april, hotel „Vreeburg". Kerk
plein, Bloemendaal, 20 uur: The Embers
Club uit Den Haag presenteert een jazz-
show-dansavond met medewerking van
verscheidene orkesten, waaronder The
Sunny Boys en het kwartet Tom Thiel,
Zaterdag 14 april, Lido-theater, 23.30 uur:
Speciale voorstelling van de film „Meis
jesslaapzaal".
Zondag 15 april, Lldo-theater, 11 uur: Spe
ciale voorstelling van de film „Aida" naar
Verdi's beroemde opera.
Zondag 15 april, Rembrandt-theater, 11 uur:
Jan P. Strijbos vertelt bij zijn kleurenfilm
„Kleurenpracht in Zuid-Afrika".
Zondag 15 april. Studio-theater, 11 uur: Spe
ciale voorstelling van de film „Lili".
Maandag 16 april, wijkgebouw Gedempte
Oude Gracht 104, 20 uur: Voor de afdeling
Haarlem-Centrum van de Nederlandse
Christen Vrouwenbond spreekt mevrouw
J. van Vlietde Lange over „Jodika, de
moeder van Augustinus".
Maandag 16 april, Brinkmann, 14.15 uur!
Lezing over bloemschikken door mevrouw
Cita van Santen voor de afdeling Haarlem
vam de Nederlandse vereniging van Huis
vrouwen. Met demonstratie.
Dinsdag 17 april, Theosofia, Nassauplein, 20
uur: Lezing over het vivisectie-vraagstuk
door de heer W. Groen van de Anti-Vivi
sectie-Stichting in Den Haag. Met film
vertoning.
Donderdag 19 april, aula Gymnasium, Prin
senhof, 20 uur: Lezing door de heer Mau
rice Genevoix over „Un romancier ren
contre ses personnages" voor „Les conféren
ces franpaises".
Vrijdag 20 april, aula Gymnasium, Prinsen
hof, 14.30 uur: Onder auspiciën van de
stichting „Film en Jeugd" te Den Haag
spreken mevrouw professor dr. H. W. F.
Stellwag en de heer J. Pront over respec
tievelijk „Enkele aspecten van het vraag
stuk film en jeugd" en „Het instituut film
en jeugd".
MUZIEK
Vrijdag 13 april, Concertgebouw. 20 uur:
Het Symfonie-orkest „Haerlem" geeft een
concert onder leiding van Marinus Adam,
waaraan verder meewerken: Arie Butter,
hobo, Jan Poolman, fluit en Tineke Visser,
piano. Uitgevoerd worden: het Concert
voor hobo en orkest van Corelli-Barbiroli,
het Concert voor fluit en orkest in G
(K.V. 313) van W. A. Mozart, het Piano
concert in As (K.V. 488) en de Vierde
Symfonie in B, opus 20, van Niels W. Gade.
Zaterdag 14 april, aula Stedelijk Gymnasium,
Prinsenhof, 20 uur: Concert door het Aer-
derahouts vrouwenkoor onder leiding van
Albert de Klerk met medewerking van
Miep van Luin, piano en Frans Vester,
fluit. Er worden werken uitgevoerd ondier
meer van Palestrina, Monteverdi, Blavet,
Kodaly en Golestao,
Maandag 16 april. Grote Markt, 15.30 uur.
Bespeling van het carillon van de Grote
Kerk door stadsbeiaardier Arie Peters, die
men ook kan beluisteren op vrijdag 20
april van 11.30 tot 12.30 uur.
Dinsdag 17 april, Minerva Theater, 20.15 uur:
Onder leiding van Toon Verhey geeft het
Noordtoollands Philharmonisch Orkest voor
de Heemsteedse Kunstkring het derde en
laatste concert van de Mozart-cyclus. Het
programma bevat de Haffner Serenade,
het Pianoconcert in C (K.V. 467), waarbij
de pianist Gerard Hengeveld solist is,
evenals bij het Pianoconcert in A (K.V.
414), en de Symfonie in g.
Woensdag 18 en donderdag 19 april, Stads
schouwburg, 19.45 uur: De operettevereni-
giog „Dioge" speelt „De parel van Tokay"
op muziek van Fred Raymond.
TONEEL EN DANS
Vrijdag 13 april, Grote Markt, 19.30 uur: Op
treden van de folkloristische dansgroep
„Twente",
Vrijdag 13 april, Frans Halsmuseum, 20 uur:
De folkloristische dansgroep „Twente"
treedt op in de binnenhof van het met
kaarsen verlichte museum.
Vrijdag 13 april, Stadsschouwburg, 20 uur:
Het Rotterdams Toneel geeft een voorstel
ling van „Het eeuwige misverstand" van J.
M. Barrie in de vertaling van Gerard Re-
kers onder regie van Erik van Ingen. In
de hoofdrollen Marianne Rector, Manfred
de Graaf, Ann Hasekamp, Adolf Rijkens en
Peter Holland, De decors zijn van Friso
Wiegersma. Voorstelling voor de vereni
ging „Geloof en Wetenschap".
Vrijdag 13 april, Minerva Theater, 20.15 uur:
Onder regie van Guus Hermus voert „Het
nieuwe Comedia" op „Humpie heeft een
bok geschoten" van Harold Brooke en Kay
Bannerman. Met Guus Hermus, John Go-
bau, Bep Dekker, Magda Janssens, Robert
Sobels en Frans Koppers. Lucas Wensing
verzorgde het decor.
Zaterdag 14 april, Stadsschouwburg, 20 uur:
De Haagse Comedie speelt onder regie van
Joris Diels ,,'t Is nooit te laat" van Felicity
Douglas. Met Ida Wasserman, Fie Carelsen,
Dick van Veen, Luc Lutz, Joris Diels,
Maria de Booy en vele anderen. Het decor
is van Guus Korrubel, de vertaling van
Alfred Pleiter.
Zondag 15 april, Stadsschouwburg, 20 uur:
Jean Anouilh's „Ornifle" wordt onder regie
van Cees Laseur gespeeld door de Haagse
Comedie. De medespelenden zijn Paul
Steenbergen, Enny Meunier, Cees Laseur,
Johan Valk en vele anderen. De decors en
costuums zijn van Frisco Wiegersma, de
vertaling is vair Alfred Pleiter.
Maandag 16 april, Stadsschouwburg, 20 uur:
Abonnementsvoorstelling van „Ornifle"
door de Haagse Comedie. Voor bijzonder
heden zie zondag 15 apriL
Dinsdag 17 april, Stadsschouwburg, 20 uur:
Abonnementsvoorstelling van „Ornifle"
door de Haagse Comedie. Voor bijzonder
heden: zie zondag 15 april
Dagelijks, Vishal: Marionettentheater. Tot
15 april Don en Ly Vermeire, daarna Fedke
Boschma. Avondvoorstelling om 20.30 uur,
middagvoorstelling om 14.30 uur, behalve
vrijdagmiddag 13 april.
Filmonderwijs op school
De Unesco te Parijs heeft aan dr. J. M. L.
Peters, secretaris van het instituut Film en
Jeugd en directeur van het Nederlands
Filminstituut, opdracht verleend een on
derzoek in te stellen naar de mogelijkheden
van „filmonderwijs" op de scholen. Het ligt
in de bedoeling dat dit onderzoek zich uit
strekt over vijf landen, Engeland, Frank
rijk, Duitsland, Nederland en de Verenigde
Staten, waar men op dit gebied reeds enige
ervaring heeft opgedaan.
ADVERTENTIE
VRIJDAG 13 APRIL
Palace: „Frou Frou", 18 jaar, 7 en 9.15 uur.
Luxor: „Contrabande en moord!", 18 jaar, 7
en 9.15 uur. Studio: „Tussen hemel en aarde",
alle leeft., 7 en 9.15 uur. Lido: „The Benny
Goodman Story", alle leeft., 7 en 9.15 uur.
Roxy: „Met stalen vuist", 14 jaar, 7 en 9.15
uur. Rembrandt: „Love is a many splendored
thing", 14 jaar, 7 en 9.15 uur. Frans Hals:
„Duivels spel", 14 jaar, 7 en 9.15 uur. Frans
Halsmuseum: Avondopenstelling van 8.30 tot
10.30 uur met oude muziek. Vishal: 8.30 uur,
Marionettentheater van Don en Ly Vermeire.
Minerva Theater: 8.15 uur, Het Nieuwe Co-
media met „Humpie heeft een bok gescho
ten", Heemsteedse Kunstkring. Wilhelmina-
straat 22: Kranswijdingsdienst vereniging
van spir. „Het Licht", 8.15 uur.
ZATERDAG 14 APRIL
Minerva: „Circus Bollini", alle leeft., 2.30
uur; „Het grote spel", 18 jaar, 7 en 9.15 uur.
Palace: „Frou Frou", 18 jaar, 2. 4.15, 7 en
9.15 uur. Luxor: „Contrabande en moord!",
18 jaar, 2, 7 en 9.15 uur. Studio: „Tussen
hemel en aarde", alle leeft., 2.15, 7 en 9.15
uur. Lido: „The Benny Goodman Story", alle
leeft., 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. „Meisjes-slaap
zaal", 18 aar, 23.30 uur. Roxy: „Met stalen
vuist", 14 jaar, 2.30, 7 en 9.15 uur. Rembrandt:
„Love is a many speldored thing", 14 jaar,
2, 4.15 7 en 9.15 uur. Frans Hals: „Duivels
spel", 14 jaar, 2.30, 7 en 9.15 uur. Frans Hals
museum: Avondopenstelling van 8.30 tot
10.30 uur met oude muziek. Vishal: 8.30 uur,
Marionettentheater van Don en Ly Vermeire,'
2.30 u., kinderprogramma. Stadsschouwburg:
20 uur, Haagse Comedie met ,,'t Is nooit te
laat". Concertgebouw: 2.30 uur, kindermid
dag ter ere van jubilerend BATO; 8 uur:
feestavond.
