Slechts industrialisatie en coördinatie
kunnen Nederland uit impasse helpen
Anti-Revolutionairen wensen
minister Cals niet terug
Matthieu Wiegman 70 jaar
Bredere basis
Woningproduktie en welvaart
EERSTE KAMER
7
Verkiezing Eerste Kamer
Kandidaten voor provincie
N oordholland
De dodenherdenking
op de Grebbeberg
Belangwekkend rapport van Maatschappij
voor Nijverheid en Handel
Naast elkaar werken
T wee-ploegenstelsel
Achterstand
Schilderij overgedragen
aan Korps Mariniers
Pasgeboren leeuwtjes door
de moeder verstoten
Ds. M. G. Gerritsen
overleden
Initiatief
Dodencijfer in Algerije
stijgt met sprongen
Franse patrouille viel in
hinderlaag: 17 doden
Prof. Schermerhorn is ongerust over het
gebeurde met de werkplaats voor
antieke tapijten te Haarlem
V erzekeringmaatschappij
met waardevaste
uitkeringen
Aartsbisschop Makarios
beklaagt zich
Ballingen op Seychellen
hielden hongerstaking
Rivaliteit tussen wapens
in de Verenigde Staten
Senaat gaat onderzoek
instellen
Hevige brand in Londen
in onderaards legerkamp
Brandweerploegen vochten
24 uur in verstikkende rook
WOENSDAG 23 MEI 1956
Het rapport „Woningproduktie en wel
vaart" van de Maatschappij voor Nijver
heid en Handel, waarvan wij vandaag de
belangrijkste passages publiceren, is een
werkstuk van grote verdienste. Het ont
leedt namelijk op gezaghebbende en over
tuigende wijze de feilen waaraan onze
bouwnijverheid in het algemeen en de wo
ningbouw in het bijzonder mank gaan. Het
wijst ter verbetering een weg welke, zoals
ook wij bij een vorige gelegenheid hebben
betoogd, niet nadrukkelijk genoeg kan
worden aanbevolen.
Deze constatering neemt niet weg dat
men, bij alle overeenstemming over de
technische zijde van het vraagstuk, toch
enige vraagtekens kan zetten bij uitgangs
punt en conclusie van dit rapport. De
Commissie is namelijk ingesteld, omdat
juist het bedrijfsleven op een aantal pun
ten de kwade gevolgen van de woning
nood ondervindt: door de onmogelijkheid
medewerkers over te plaatsen, door de
moeilijkheid personeel uit te breiden, door
groot financieel nadeel door reis- en ver
blijfskosten en verlies aan arbeidsuren en
argument dat het laatst wordt ge
noemd vermindering van arbeidslust en
arbeidsproduktiviteit ten gevolge van de
verstoring van het gezinsleven. De oplos
sing welke wordt nagestreefd is ook in de
eerste plaats bedoeld voor het bedrijfs
leven.
Het is merkwaardig hoe in dit rapport
de belangrijke rol van de woningbouwver
enigingen voor de volkshuisvesting wordt
veronachtzaamd, hoe het tenslotte aanbe
volen bouwprogramma allereerst bedoeld
is voor de „institutionele beleggers en be
drijfsmatige woningexploitanten".
Wat er met het germanisme „bedrijfs
matig" wordt bedoeld is niet geheel duide
lijk. Het woord heeft echter zo'n zakelijke
klank, dat men niet in de eerste plaats
aan woningbouwverenigingen en derge
lijke zal denken. Deze opvatting is des te
merkwaardiger, omdat immers de volks
huisvesting in de zin van de arbeiders
woningbouw en dat is tenminste zestig
percent van de woningbouw bij uitstek
een gemeenschappelijke, niet-commerciële
taak is geweest.
Velen zullen daarom liever gezien heb
ben, dat de commissie van de Maatschappij
voor Nijverheid en Handel op bredere basis
was samengesteld en dat haar werk ook
meer nadrukkelijk voor de Nederlandse
samenleving als geheel bedoeld was ge
weest. Juist omdat de woningnood ons al
len gelijkelijk treft het bedrijfsleven zo
goed als andere facetten van ons volks
leven zou hier een daad van belang zijn
gesteld indien aan dit rapport ook een
algemene doelstelling ten grondslag had
gelegen.
Er is nog een punt dat vragen oproept.
De Commissie wil in de bouwindustrie
meer coördinatie, meer industrialisatie. Zij
beveelt daartoe aan de oprichting van een
nieuwe stichting die zulks zal gaan stimu
leren. Het zal interessant zijn te weten
waarom een dergelijke taak niet zou kun
nen worden toevertrouwd aan instellingen
als Bouwcentrum, Ratiobouw en dergelijke.
Het aantal op dit terrein reeds werkzame
organisaties met één te vermeerderen
schijnt ons het tegendeel van coördinatie
toe.
Men ziet: het rapport bevat stof genoeg
voor discussie. Dat is ook de bedoeling van
de samenstellers geweest. Men kan slechts
hopen, dat de beraadslagingen op de alge
mene vergadering van de Maatschappij
voor Nijverheid en Handel te Leeuwarden,
waar deze studie aan de orde komt, een
wezenlijke bijdrage mogen vormen tot de
oplossing van de woningnood waaronder
onze gehele samenleving lijdt.
Op donderdag 14 juni komen de leden van
de Provinciale Staten van alle provincies
bijeen voor de verkiezing van leden van de
Eerste Kamer der Statefi Generaal. Dinsdag
bestond er gelegenheid voor de partijen can-
didatenlijsten in te dienen.
In de provincie Noordholland zijn de vol
gende lijsten ingediend:
Partij van de Arbeid: W. Schermerhorn,
Delft; mej. M. Tjeenk Willink, Den Haag;
D. de Loor, Delft: J. B. Broeksz, Hilversum;
I. Samkald-en, Wageningen; H. Willemse,
Rotterdam; T. A. J. W. Schorer, Middelburg;
J. P. Mazure, Den Haag; P. J. Koets, Am
sterdam; G. van 't Huil, Amsterdam.
Communistische Partij: J. Brandenburg,
Amsterdam; C. Geugjes, Amsterdam; B. S.
Polak, Amsterdam; L. Seegers, Amsterdam;
M. D. Proper, Haarlem; L. D. E. J. Kramer,
Utrecht; mevrouw H. J. van Ommeren
Averink. Amsterdam; H. Haken, Finster-
wolde; A. C. de Vries, Utrecht; mevrouw E.
TeeboomVan West, Amsterdam.
Anti-Revolutionaire Partij: H. Algra,
Leeuwarden; H. J. Hellema, Amsterdam; F.
de Roos, Amstelveen; A. W. de Haan, Leeu
warden: D. Okma, Leeuwarden; T. de Jong
Tzn.. Amsterdam; A. de Vries, Leeuwarden;
A. Bruch, Haarlem; J. van der Schaaf, Leeu
warden; J. de Jong Czn., Hilversum.
Katholieke Volkspartij: G. C. J. D. Krop
man. Amsterdam; P. J. Witteman, Overveen;
J. H. M. Derksen. Amsterdam; mevrouw J.
A. A. LuijckxSleyfer, Amsterdam; M. P.
van Buytenen, Leeuwarden; C. Campagne,
Baarn; A. van der Veldt, Haarlem; J. A. A.
Pcxncin, Santpoort; J. A. Schippers, Haar
lem; A. T. Hettinga, Comjum.
Christelijk Historische Unie: R. Pollerna,
Leeuwarden; J. Rustige, Amsterdam; J.
van Bruggen, Heemstede; jhr. F. J. E. van
Lennep, Amsterdam; H. Hofstra. Sneek; A.
Bergsma, Leeuwarden; J. W. van Gelder,
Nieuwer Amstel; A. A. van Sandick, Amster
dam; A. Hannema, Hichtum; J. Keuning,
Dokkum.
Volkspartij voor Vrijheid en Democratie:
W. C. Wendelaar, Den Haag; J. de Wilde,
Amsterdam; N. J. C. M. Kappeyne van de
Coppelo, Loenen aan de Vecht; mevrouw E.
A. J. ScheltemaConradi, Haarlem; B. P.
van der Veen, Leeuwarden; R. Th. J. Ie Ca-
velier, Amsterdam; B. C. van Balen Walter,
Leeuwarden; A. Stoffels, Haarlem.
Gisteren is bericht dat de secretaris van
de vereniging „Achtste Regiment Infante
rie 1940" bij de herdenkingsplechtigheid
van d,eze vereniging op de Grebbeberg,
heeft medegedeeld dat het programma op
twee punten moest worden gewijzigd, om
dat de overheid, wier steun en medewer
king steeds minder is geworden, had be
sloten aan deze plechtigheid het vaandel en
de erewacht te onthouden.
De legervoorlichtingsdienst heeft naar
aanleiding hiervan medegedeeld dat vol
gens een besluit van de ministerraad de
militaire deelneming aan de herdenkings
plechtigheden in het vervolg wordt beperkt
tot één grote herdenking, die jaarlijks op
4 mei op de Grebbeberg wordt gehouden.
Dit besluit is aan de betrokken vereniging
medegedeeld toen zij om medewerking had
verzocht.
De Nederlandsche Maatschappij voor Nijverheid en Handel heeft in vijfduizend
exemplaren een rapport verspreid dat onder de titel „Woningproduktie en welvaart"
een analyse behelst van de oorzaken van het woningtekort alsmede de middelen wel
ke een commissie onder voorzitterschap van oud-minister prof. dr. A. H. M. A1-
b r e g t s ter verbetering van de huidige situatie heeft geformuleerd.
Aan het slot zijn in de vorm van een voorstel ter discussie enige bladzijden gewijd
aan een constructieve bijdrage welke het bedrijfsleven zou kunnen leveren. Wie
geregeld de vele artikelen heeft gevolgd door ons blad aan het woningvraagstuk ge
wijd, zal zich wellicht de belangwekkende rede herinneren, welke prof. ir. H. T.
Zwiers in het najaar van 1955. voor de Kamer van Koophandel te Haarlem over
dit onderwerp heeft gehouden.
In het thans verschenen rapport van de Maatschappij voor Nijverheid en Handel kan
men de grondgedachten van prof. ir. Zwiers, zoals bij die gelegenheid ontwikkeld, in
uitvoeriger vorm terugvinden. Prof. Zwiers maakte dan ook deel uit van die commis
sie, tezamen met ir. W. Bakker, hoofdingenieur bij de Hoogovens, H. van Saane, di
recteur van de Nederlandse Maatschappij voor Volkshuisvesting, drs. J. de Vries,
directeur van Bredero's bouwbedrijf en een aantal vertegenwoordigers van opdracht
gevers in de woningbouw als de B.P.M., de A.K.U. en Philips en een levensverzeke
ringmaatschappij als institutionele belegger.
Alvorens in te gaan op de achtergronden
van dit rapport, dat 20 juni op de in
Leeuwarden te houden algemene vergade
ring van de Maatschappij wordt behandeld,
brengen wij allereerst de belangrijkste aan
bevolen middelen tot opvoering van de
woningproduktie in herinnering.
Blijvende verbetering kan slechts ver
wacht worden van een verplaatsing van
een zo groot mogelijk deel der werkzaam
heden tijdens de ruwbouwperiode van de
bouwplaats naar de fabrieken en werk
plaatsen en wel zo, dat, na het uitvoeren
van de funderingswerkzaamheden, in zo
kort mogelijke tijd en op zo gunstig moge
lijke tijdstippen een glas- en waterdicht en
maatvast „casco" kan worden opgetrokken.
Verder kan men het volledig doorwerken
ook in de winter mogelijk maken door
het aanbrengen van licht en verwarming,
terwijl in de afbouwperiode de werkzaam
heden zoveel mogelijk naar fabriek en
werkplaats moeten worden overgebracht
en de onderdelen die voor de afbouw nodig
zijn zoveel mogelijk maatvast en in afge
werkte toestand kunnen worden aange
voerd.
Van deze maatregelen verwacht de com
missie veel meer dan van bijvoorbeeld
verlenging van de werktijd in de zomer,
afremmen van de sector bedrijfsbouw, ver
dere loonsverhogingen in het bouwbedrijf,
die slechts tot verdere verstoring van de
arbeidsmarkt en ontwrichting van het be
drijfsleven kupnen leiden.
Wellicht nog belangrijker is de consta
tering, dat van het bedrijfsleven een totaal
andere instelling ten opzichte van deze
problemen moet worden verlangd. Het vol
ledig naast elkaar werken en vaak tegen
elkaar werken van de ontwerpende en
uitvoerende instanties en de toeleverings
bedrijven zal vervangen dienen te worden
door bewuste samenwerking, welke reeds
in het ontwerpstadium dient te beginnen.
Vaste bindingen tussen thans volledig ge
scheiden groepen: de ontwerpers, de uit-
voeringsbedrijven en de vakarbeiders zul
len moeten worden bevorderd.
De commissie komt dan ook tot de con
clusie, dat technisch zeer veel verbete
ringen mogelijk zijn, mits zowel de externe
als de interne omstandigheden in het
bouwvak gunstiger worden. Met name
wordt gedacht aan het snel optrekken van
een glas- en waterdicht casco, maatvast
heid, standaardisatie en normalisatie, het
toepassen van research.
De commissie acht het mogelijk dat ge
durende de zes maanden van het jaar, dat
er langer dan dertien uur per etmaal bij
daglicht gewerkt kan worden, de ruwbouw-
werken voorrang genieten en daarbij een
tweeploegenstelsel toe te passen. Indien in
deze periode het gebouw glas- en water
dicht wordt gemaakt en verlichtings- en
verwarmingsinstallaties worden aange
bracht, zal de afwerking in de volgende
periode binnenshuis kunnen geschieden,
zodat de bouw onafhankelijk wordt van
klimatologische omstandigheden.
De industrialisatie van de bouw zal vol
gens de samenstellers van het rapport ook
van gunstige invloed zijn op de aantrekke
lijkheid van het bouwvak voor de arbei
ders en daardoor ook op de arbeidsmarkt.
Eveneens wordt gewezen op de moge
lijkheid van een efficiënter produktie in de
toeleveringsbedrijven en op de noodzaak
van een intensieve research op het gebied
van materialen en arbeidsmethoden.
Het is de commissie bij haar studie dui
delijk geworden, dat de thans heersende
woningnood slechts voor een deel een ge
volg is van de verwoestingen en de achter
stand in de oorlogsjaren, dat de tegen
woordige misère in de bouwvakken een
veel diepere grond heeft en dat de nood
zaak om in de bouwvakken industrieel te
gaan denken en met relatief minder ar
beidskrachten méér en efficiënter te gaan
produceren ook zonder oorlog te eniger
tijd aan de orde zou zijn gekomen.
Uit de hierboven aangegeven middelen
ter verbetering kan men reeds afleiden, wat
er volgens de daaraan voorafgaande ana
lyse van de huidige situatie aan de woning-
De bekende Bergense schilder Matthieu
Wiegman, oud-voorzitter van de jury
„Koninklijke subsidie voor vrije schilder
kunst", zal 31 mei 70 jaar worden. Het
kunstcentrum te Bergen heeft hem ter ge
legenheid van deze verjaardag uitgenodigd
een kleine tentoonstelling in de kunstzaal
van de „Rustende Jager" te houden. In
oktober wordt in het Gemeentemuseum te
's-Gravenhage een grote ere-tentoonstel-
ling van zijn werk ingericht. In het ere-
comité, dat zich heeft gevormd om de
schilder op de 31ste mei een huldeblijk
aan te bieden, hebben zitting de minister
van Onderwijs, Kunsten en Wetenschap
pen, de commissarissen der Koningin in de
provincies Noord- en Zuid-Holland en de
burgemeesters van Amsterdam, Den Haag
en Bergen. Het schilderij waarmee Mat
thieu Wiegman hier poseert is zijn onlangs
voltooide werk „Piëta".
In de Generaal van Braam Houckgeest-
kazerne van het korps mariniers te. Doorn
is door de familie van de generaal een
schilderij aangeboden, dat deze vroegere
commandant van dit korps voorstelt. Gene-
raal-majoor titulair der mariniers, F. A.
van Braam Houckgeest, was van 1881 tot
1892 commandant van het korps. Zijn por
tret is geschilderd door de kunstschilder
Jan Damme te Bilthoven.
Vannacht zijn in Burgers Dierenpark te
Arnhem twee leeuwenwelpen geboren, die
door de moeder zijn verstoten. De directie
heeft nu eetn beroep gedaan op het publiek
om een grote zogende hond beschikbaar te
stellen, teneinde deze welpen toch groot te
kunnen brengen.
In de ouderdom van 67 jaar is te Zun-
derdorp overleden ds. M. G. Gerritsen,
eneritus-predikant der Nederlands Her
vormde Kerk, die vele jaren in Amersfoort
tal van functies in het geestelijk leven
heeft bekleed, waarbij die van voorzitter
van de Nederlandse Christelijke Reisver-
eniging.
De teraardebestelling geschiedt vrijdag
op de begraafplaats Rusthof te Amersfoort.
Uitnodigingen aan Sovjet-leiders
KOPENHAGEN (Reuter) - De regeringen
van Zweden, Noorwegen en Denemarken
hebben maarschalk Boelganin en partij
secretaris Kroesjtsjev van de Sovjet-Unie
uitgenodigd, wanneer het hun schikt een
bezoek aan haar landen te brengen.
bouw schort. Een enkele paragraaf uit die
analyse verdient evenwel bijzondere ver
melding.
De commissie constateert namelijk dat
Nederland de voorsprong op woninggebied
die het 25 jaar geleden in vergelijking met
het buitenland had, volkomen verloren
heeft. Ons land staat achter met centrale
verwarming, isolatie tegen geluid en weer-
invloeden, vuilafvoer voor de etagewonin
gen en in allerlei, elders reeds normaal ge
worden woongerief als volledig ingerichte
badkamer met vaste wastafel, parketvloe
ren of vast linoleum, ingebouwde koelkast
en bij de woning behorend gasfornuis.
De commissie doet tenslotte de suggestie
voor een door de Maatschappij voor Nijver
heid en Handel te nemen initiatief tot het
in het leven roepen van een stichting, die
tot taak zou kunnen hebben om, door het
stimuleren van industriële produktie- en
bouwmethoden en door standaardisatie van
woningonderdelen te komen tot een ratio
neler voorziening in het tekort aan wonin
gen voor huisvesting van medewerkers,
betrokken bij de grote industriële en an
dere bedrijven in Nederland.
Door een vérgaande massaproduktie van
woningonderdelen kan worden bereikt, dat
een aanzienlijke besparing aan vakarbei
ders op de bouwplaats wordt verkregen,
waartegenover een gelatief klein percen
tage niet-vakarbeiders in de toeleverings
bedrijven zou moeten worden tewerk ge
steld. In deze stichting zouden moeten
samenwerken al die groepen van de samen
leving, die belang hebben bij een meer
efficiënte woningvoorziening voor het be
drijfsleven, te weten: het bedrijfsleven, de
institutionele beleggers en bedrijfsmatige
woningexploitanten, de bouwindustrie, de
aanemersbedrijven en de overige bouwdes-
kundigen.
ALGIERS Reuter/AFP) Meer dan
drieduizend man Franse troepen die het
gebied van Palestro, ongeveer vijftig kilo
meter ten zuidoosten van Algiers, uitkam
men, hebben een overlevende gevonden
van een groep van 22 Franse militairen,
die vrijdag uit een hinderlaag werden
overvallen. Volgens de berichten zijn ze
ventien van deze militairen door folterin
gen gedood. De gevonden militair zou te
uitgeput zijn om verslag uit te brengen.
Drie leden van de overvallen patrouille
worden nog vermist. De Franse troepen
hebben meer dan vijftig opstandelingen bij
het zoeken naar de vermiste soldaten ge
dood, aldus de berichten. Een dorp waar
van de bewoners deelgenomen zouden heb
ben aan de overval, is naar verluidt met
de grond gelijk gemaakt. Voortaan zullen
slechts recruten naar Algerije gaan, die
vier maanden in opleiding zijn geweest.
In het departement Constantine zijn drie
Franse militairen gedood en vijf gewond
toen een Frans konvooi werd overvallen.
De opstandelingen verloren zeventien man,
zo is van Franse militaire zijde bekend ge
maakt.
Het aantal Mohammedaanse doden is tot
achttien gestegen in de dorpjes bij Philip-
peville, die zondag door de opstandelingen
zijn overvallen. In Kabylië zijn acht op
standelingen gedood en veertig verdachten
zijn gevangen genomen.
In het Nementsja-gebergte bij de Tune
sische grens werden wapens en voorraden
van de opstandelingen in grotten buitge
maakt. Maandagavond is een munitiedepot
van de Franse marine bij Oran, door re
bellen aangevallen. Een marinier werd ge
dood.
Een Franse militaire rechtbank te Al
giers heeft de Franse militair Maillot bij
verstek ter dood veroordeeld. Hij is de vo
rige maand met een vrachtwagen wapens
naar de Algerijnse opstandelingen overge
lopen.
De politie te Casablanca heeft tweeën
veertig van de tweehonderd gevangenen,
die maandagavond uit de gevangenis ont
snapten, weer gepakt.
Bij de behandeling van de begroting van Onderwijs in de Eerste Kamer verklaarde
gisteren de heer Algra (AR) ernstige bezwaren te hebben tegen het beleid van mi
nister Cals. Hij verweet de bewindsman, dat er in de afgelopen vier jaar bijna niets
uit zijn handen is gekoment omdat hij eindeloos wikt en weegt, maar geen knopen
doorhakt. Het was wel duidelijk, dat de Anti-Revolutionairen bij de kabinetsforma
tie onder geen beding minister Cals terugwensen. Prof. Gerretson (CHU) zou het
echter onjuist vinden op een vervanger aan te sturen, omdat minister Cals thans
staat voor de verwezenlijking van hetgeen hij jarenlang heeft voorbereid. Ook prof.
Schermerhorn (PvdA) wenste in elk geval geen nieuwe minister, die eerst weer
alle onderwerpen moet gaan bestuderen. De vaste lijn van minister Cals moet wor
den doorgetrokken. Het is nu tijd om te handelen. Waardering had de heer Wende-
laar (WD) voor de ijver van minister Cals en de redelijkheid van zijn beslissingen,
maar toch betreurde hij, dat er minder tot stand is gekomen dan wenselijk ware ge
weest. De nieuwe Omroepwet ligt nog steeds te wachten. Een Televisie-wet is er nog
steeds niet. De vernieuwing van het onderwijs verkeert nog altijd in een stadium
van studie.
De heer Derksen (K.V.P.) gaf de mi
nister de raad tot de instelling van een
algemeen adviserend lichaam over te gaan
als verbinding tussen het ministerie, de
maatschappij en onderwijskringen. Op die
manier kan de minister eindelijk bevrijd
raken uit de warwinkel van adviserende
instanties en colleges.
Meer onderling verband en evenwicht
tussen de salarissen van de verschillende
soorten van docenten noemde de heer
Derksen onmisbaar.
Prof. Diepenhor st (A.R.) en later ook
mr. Wendelaar (V.V.D.) keerden zich
tegen te grote specialisatie bij de universi
taire studie. De A.R. senator toonde voorts
buitengewoon thuis te zijn in wat er op
sportgebied voorvalt. Hij wilde de over
heid waarschuwen, dat zij bij sport-subsi-
diëring moet weten wat zij doet.
Prof. Gerretson (C.H.) betoogde, dat
men niet tegelijkertijd grote gezinnen en
kleine klassen kan hebben. Hij waar
schuwde tegen overdrijving van het be
zwaar van grote klassen. Ons onderwijs
schiet te kort in het geven aan de massa
van een uiterst eenvoudige afgeronde blij
vende cultuur-grondslag. Vereenvoudiging
en concentratie van het onderwijs op de
voornaamste zaken voor de gehele jeugd
zijn nodig en hebben meer waarde dan
spreiding van hogere cultuur. Verdieping
en voltooiing van de onderwijspacificatie
zijn gewenst.
Mevrouw V e r w e y-J o n k e r (P.v.d.A.)
sprak over de financiering van de radio en
was van oordeel dat de regering de kosten
van de Wereldomroep voor haar rekening
moet nemen. Onjuist noemde zij de weige
ring van zendtijd aan de Communistische
Partij, hoewel de Nederlandse Oppositie-
Unie die wel krijgt.
Mr. Witteman (K.V.P.bleek het met
zijn fractie geheel eens te zijn met 's minis
ters beleid ten aanzien van de kunst: te
weten het materieel steunen van kunste
naars en het brengen van kunst tot het
volk.
Mr. Wendelaar was het volkomen
oneens met prof. Gerretson, dat de open
bare school op autoritaire, daarentegen de
bijzondere school op democratische grond
slag zou berusten. De ijver van de minister
en van staatssecretaris mej. dr. De Waal.
alsook de redelijkheid van de genomen be
slissingen verdienden in het algemeen lof
Mr. Wendelaar vroeg de minister een con
creet antwoord te geven op de vraag of de
voor 1956 aangevraagde gelden voor scho
lenbouw, anders dan in vorige jaren was
geschied, nu ook werkelijk geheel gebruikt
zullen worden.
Prof. Schermerhorn bepleitte
betere salariëring van de onderwijs
krachten. Hij sprak zijn ongerustheid
uit over het gebeurde met de werk
plaats voor herstel van antieke tapijten
te Haarlem, met name over het feit,
dat een zo uitstekende kracht als mej.
dr. G. T. van IJsselsteyn hierbij niet
meer betrokken is.
Een gruwel was het de heer Wende
laar, dat tegenwoordig „de ergste rommel
i met de naam kunst wordt gekroond". Om
maar voor modern te worden aangezien
prijst men alles wat excentriek is, zei hij.
Onder gelach citeerde de heer Wendelaar
gedichten van Lucebert. Hij verweet mi
nister Cals dergelijke moderne kunstuitin
gen te steunen door de keuze van zijn
adviseurs.
Voor een verhoging van het subsidie aan
het Brabants Orkest pleitte de heer Sas
sen (K.V.P.).
Vandaag antwoordt minister Cals.
(Ter verduidelijking van de passage waar
in de opmerkingen van prof. ir. W. Scher
merhorn over het ontslag van mejuffrouw
dr. G. T. van IJsselsteyn als directrice van
de Stichting Werkplaats tot herstel van
antieke textiel, gevestigd aan het Leidse-
plein te Haarlem, worden aangetipt, herin
neren wij eraan dat wij in januari van dit
jaar de formele kant van dit ontslag heb
ben weergegeven. De gemeente Nijmegen
welke tezamen met de gemeenten Maas
tricht en Enkhuizen de werkplaats inder
tijd heeft opgericht had aan mejuffrouw
IJsselsteyn een opdracht gegeven. Deze
opdracht was naar het inzicht van de ge
meente Nijmegen voltooid. Van een „ont
slag" zou dan ook niet kunnen worden ge
sproken, wel van het eindigen van een
taak. Op dit formele spoor doorgaand
meent het bestuur van de inmiddels tot
stichting gereorganiseerde herstelwerk
plaats bij monde van zijn voorzitter, de
Haarlemse wethouder A. J. M. Angenent,
„dat het geheel buiten deze kwestie staat",
een opvatting welke door mejuffrouw dr.
Van IJsselsteyn geenszins wordt gedeeld.
Vast staat dat in haar opvolging toch voor
zien is, ondanks „het einde van de door de
gemeente Nijmegen gegeven opdracht". -
Red.)
Er zal een nieuwe levensverzekerings
maatschappij worden opgericht die in prin
cipe uitsluitend in aandelen belegt. Pre
mies en uitkeringen zullen niet in guldens
luiden, maar in eenheden. De waarde in
guldens van deze eenheden zal afhankelijk
zijn van de koers van de aandelen. De
grondgedachte is dat bij een met zorg ge
selecteerde belegging in aandelen de waarde
van het vermogen op den duur zal groeien
net de welvaart en dat dit vermogen boven
dien minder aangetast zal worden door de
waardevermindering van de gulden. Door
dit in de polis tot uitdrukking te brengen
wordt een verzekering verkregen die in
zekere mate een bescherming biedt tegen
vermindering van de koopkracht van het
geld. De nieuwe maatschapij, die „De
Waerdije" zal heten, is de eerste maat
schappij ter wereld, die het principe van
belegging in aandelen consequent toepast
en die bovendien elke vorm van levens
verzekering sluit. Zowel pensioenverzeke
ringen als kapitaalverzekeringen kunnen
bij haar worden ondergebracht.
NAIROBI (Reuter). Aartsbisschop Ma
karios van Cyprus en de drie andere Cy
prische leiders, die door de Britten naar
de Seychellen eilanden zijn verbannen,
hebben zich bij Sir William Addis, de Brit
se gouverneur van de eilanden, beklaagd
over de behandeling die zij ontvangen. Zij
zeiden „gekwetst en beledigd te zijn", zo
blijkt uit een brief die de secretaris van
bisschop Kyprianos, een dier vier ballingen,
heeft geschreven aan de hoofdredacteur
van het Keniase blad „East African
Standard".
Volgens de brief hadden de Britse auto
riteiten boeken, kranten, brieven en pak
ken kleren meer dan een week achterge
houden. Voorts is een telegram dat de nieu
we aartsbisschop van Athene aan Makarios
had gezonden niet afgeleverd.
Voorts beklaagden de ballingen zich over
het feit dat een tweede prikkeldraadver
sperring om het verblijf is gelegd, alsof zij
„gevaarlijke mensen of boosdoeners" zijn.
De rooms-katholieke aartsbisschop van de
Seychellen, mgr. Maradan, had voorts geen
toestemming gekregen om hen te bezoeken.
De ballingen verklaarden dat zij in honger
staking zouden gaan.
In het reine
Het Britse ministerie van Koloniën in
Londen heeft verklaard, dat de ballingen
twee weken geleden „voor een dag of wat"
voedsel geweigerd hebben uit protest tegen
hun behandeling. Sir William had de kwes
tie met de geïnterneerden in het reine ge
bracht. De woordvoerder zei dat de post
van de geïnterneerde Cyprioten gecen
sureerd wordt.
Bomaanslagen
Als een gevolg van aanslagen van ver
zetslieden zijn in de afgelopen 36 uur op
Cyprus drie personen, onder wie twee
Britten, gedood en 21, onder wie zeven Cy
prioten gewond. De slachtoffers vielen on
der meer door bomaanslagen. Verscheide
ne Britten liepen in een hinderlaag.
De politie heeft film- en televisie-opna
men van bomaanslagen en wanordelijkhe
den, die maandag in Nicosia plaats hadden,
in beslag genomen ten behoeve van haar
onderzoek.
Volgens de „New York Daily News" zijn
twee fanatieke Cyprioten Engeland binnen
gekomen met de opdracht de hertog van
Edinburgh, de echtgenote van koningin
Elizabeth, te vermoorden. Diens lijfwacht
zou verdrievoudigd zijn. De hertog vroe
ger prins Philip van Griekenland zou als
een „verrader van zijn vaderland" worden
beschouwd.
WASHINGTON (Reuter) De Ameri
kaanse Senaat gaat een onderzoek instellen
naar geschillen tussen de onderdelen van
de strijdkrachten. De minister van Defen
sie, Wilson, heeft na een ondenhoud met
president Eisenhower verklaard, dat deze
er ontstemd over is, dat wij in de strijd
krachten niet beter met elkaar overweg
kunnen". Wilson herhaalde tegenover pers
vertegenwoordigers zijn bezwaren tegen
een onderzoek door Congres-commissies,
doch hij gaf toe dat de volksvertegenwoor
diging hierover behoort te beslissen.
Eisenhowers voornaamste raadslieden op
defensiegebied, burgers zowel als militai
ren, hadden maandag op een drukbezochte
persconferentie in Washington aanhouden
de berichten in de Amerikaanse pers over
grote rivaliteit en meningsverschillen tus
sen leger, vloot en luchtmacht, tegenge
sproken. Wilson, die vergezeld was van
drie burgerlijke secretarissen, de stafchefs
en de bevelhebber van de marine, zei, dat
er tussen de drie wapens natuurlijk me
ningsverschillen bestaan en een gezonde
wedijver. De zaak is in de pers echter over
dreven. Er zal een onderzoek worden in
gesteld naar het „uitlekken" van de inhoud
van vertrouwelijke documenten naar de
pers.
Van onze correspondent in Londen)
In Londen heeft 24 uur lang een hevige
brand gewoed in een uitgebreid en hoogst
ingewikkeld tunnelsysteem, dat dienst doet
als ondergronds legerkamp voor troepen
op doorreis. Brandweermannen, die in
ploegen werkten, konden niet langer dan
een kwartier beneden blijven. Van hen
werden er 31 door de rook bedwelmd of
gewond. Zij zakten ineen en konden slechts
met moeite naar boven worden gebracht.
Twaalf brandweerlieden werden in half
bewusteloze toestand uit een roodgloeiende
tunnel, waar plotseling een felle steek
vlam door heen schoot, gered door een
haastig gevormde menselijke keten en via
een trap van tweehonderd treden naar bo
ven gedragen of gesleept.
Zo donker was het daar in de diepte -
dertig meter onder de grond - dat de
brandweer vaak niet kon zien waarop zij
haar stralen richtte. Gangen over een
lengte van meer dan achthonderd meter
werden ernstig beschadigd. Ondanks het
feit dat er voortdurend werd gepompt,
stond het water in de gangen een halve
meter hoog. Op sommige plaatsen was de
hitte zo groot, dat het water in stoom
veranderde. Op plekken waar dit gebeur
de, moest de brandweer de aftocht blazen.
Radioverbinding met de begane grond was
onmogelijk, zodat telefoonlijnen moesten
worden gelegd.
Geen van de militairen, die zich bij het
uitbreken van de brand in het centrum
bevonden, wordt vermist. Er waren 280
man, van wie vijftig met bestemming Cy
prus, in het kamp. Men mag van geluk
spreken, dat de brand niet begonnen is
toen de mannen sliepen.
Deze ondergrondse kazerne is een van
de acht, die voor een totaal bedrag van
25 miljoen gulden onder Londen zijn aan
gelegd. Elke tunnel is een kwart mijl lang
en bestaat uit twee verdiepingen. Het Cen
trum biedt ruimte aan achtduizend mili
tairen. In het Lagerhuis is reeds maanden
geleden de aandacht gevestigd op het ge
vaarlijke karakter van deze ondergrondse
legerplaats, waar men bij brand opgesloten
dreigt te raken. De regering had medege
deeld, dat zodra er andere accommodatie
beschikbaar kwam, deze ondergrondse
doorgangskampen zouden worden opge
heven.
