Stevenson thans zekerder van
zichzelf dan in 1952
Uitgaan in Haarlem
^Hoe is het ontstaan?^
Indonesië effent de weg voor
nieuw buitenlands kapitaal
Vijftig jaar geleden
WAARDIGHEID
Congres Nationaal over
leg gewestelijke cultuur
Gevaarlijke stagnatie onder Eisenhower
Maar gedragslijn tegenover het oude
zal investeringslust bepalen
3
OVERTUIGENDE ACTIE
TEGEN REPUBLIKEINEN
Collecte voor t.v.-toestel
voor „Brederodeduin"
Dit woord: DIPLOMA
Het is tijd
Geestelijke honger
Lokale remmen
Baron overleden
Ontloop die pijn
van brandend maagzuur.
Neem Rennies!
Uit Haarlems Dagblad
van 7 september 1906
VRIJDAG 7 SEPTEMBER 1956
In het zuiden van de Verenigde Staten
heeft de rassenhaat een „schoolstrijd" doen
ontbranden, waarbij zich gebeurtenissen
afspelen die in Amerika een collectieve
schaamte zullen verwekken. De feiten ko
men tot ons in objectieve nieuwsmede-
delingen der persbureaus en correspon
denten gisteren uit deze, vandaag uit
gene en morgen uit weer een andere kleine
of grote plaats in de zuidelijke staten.
Deze berichten vormen een patroon van
mensonwaardige bekrompenheid tegenover
zeer menswaardige moed. Bekrompenheid
bij de blanken, die gekleurde medeburgers
en negerkinderen uitjouwen en mishande
len, moed bij de zwarte Amerikanen, die
lijfsgevaar trotseren om hun gelijkwaar
digheid te doen erkennen. Negerkinderen
gaan onder bescherming van bajonetten
naar school. Negerouders houden voet bij
stuk en sturen hun kinderen dagelijks
weer opnieuw die verschrikkelijke straat
op, waar terreur de rechten tracht te ver
trappen. De negers vechten met prachtige
wapenen: lijdzaamheid, zelfbeheersing, on
wrikbare handhaving van hun verkregen
rechten.
Een kleine negerjongen, die tussen zwaar
bewapende militairen naar school stapt en
daarbij zijn tas met boeken torst als be
wijs van de enige reden, waarom hij naar
school stapt, vormt een inspirerend beeld
van menselijke waardigheid. Blanken, die
hem uitschelden, trachten te slaan, in grote
troepen opdringen en hun woede koelen
in denigrerende uitroepen over de huids
kleur van de jongen, vormen een bescha
mend beeld van kleinzieligheid, van be
droevende eigenwaan. De strijd gaat om
gelijkwaardigheid. Doch in dit beeld is
de gelijkwaardigheid reeds uit haar balans.
Want er is niets waardigs in deze schel
dende troep, die eigen kinderen aanspoort
uit school weg te lopen als de negerjongens
en -meisjes binnenkomen. En er is een fiere
menselijke waardigheid in de wijze, waarop
de negers de terreur beantwoorden: door
zich zwijgend te verheffen boven het blanke
grauw en voort te gaan langs de rechte
lijn van hun burgerrecht.
Het kan niet anders of in de Verenigde
Staten zal men de gebeurtenissen in het
zuiden met een gevoel van diepe nationale
schaamte beschouwen. Zoals altijd het
goede deel van een volk zich schaamt over
landgenoten, die hun bekrompen inzichten
en gebrek aan beschaving collectief door
laffe daden demonstreren. J. L.
ff
Hedenmiddag is te Alkmaar het twee
daagse congres nationaal overleg voor ge
westelijke cultuur geopend.
De commissaris der Koningin in de pro
vincie Noordholland, dr. M. J. Prinsen, zei
onder meer in zijn openingstoespraak dit
congres als een evenement van hoge waar
de te beschouwen.
Een volk, dat zijn cultuur niet als een
van zijn hoogste goederen behoedt en be
waakt, aldus dr. Prinsen, dreigt in zijn
geestelijk leven te verzanden. Spreker zei
hierbij niet in de eerste plaats te denken
aan cultuur in de zin, waarin de socioloog
prof. Bouman dit begrip omschreef, als „de
levensstijl van een samenleving". Een dui
delijke aansporing voor de overheid tot een
actief cultuurbeleid zag spreker in het op
het congres van 1954 te Leeuwarden door
prof. Van Holk gehouden betoog, waarin
deze over cultuur sprak als „ontginning
der ziel door beschaving van zede en ge
woonte, taal en omgangsvormen, door ver
edeling van karakter, door geestelijke
oefening en zelfkennis".
Daarmee, aldus dr. Prinsen, is onbetwist
baar vastgelegd, dat cultuur een zaak der
gemeenschap is en de overheid, die zich
daarvan onvoldoende bewust toont, in haar
taak tekort schiet. De zorg voor de cul
tuur van een volk is een overheidstaak
van de hoogste orde en wel in die zin,
dat de overheid de grote verantwoorde
lijkheid draagt voor de ontwikkeling van
het culturele leven. Spreker meende te
mogen constateren, dat de provinciën in
het algemeen getoond hebben van haar
medeverantwoordelijkheid doordrongen te
zijn en dat zij daarbij de juiste maat heb
ben weten te vinden.
Aan de culturele activiteiten in het ge
west, aldus dr Prinsen, is in de laatste
jaren de bijzondere aandacht van ver
scheidene provinciale besturen gewijd. Be
langrijke en waardevolle rapporten zijn
verschenen. In vrijwel alle provinciën wer
den culturele contactorganen op aandrang
of met medewerking en steun van de pro
vinciale besturen ingesteld. Op de begro
tingen der provinciën zijn belangrijke sub
sidiebedragen voor culturele doeleinden
opgenomen, bij de verdeling waarvan veel
al de culturele contactorganen worden in
geschakeld.
Merkwaardig is daarbij, volgens spre
ker, dat de subsidiëring van de onder
scheidene verschijningsvormen van cultuur
een beeld van grote willekeur geeft. De
overheid subsidieert niet naar vaste maat
staven, omdat er geen graadmeter voor de
onderlinge verhouding van belangrijkheid
van de verschillende cultuuraspecten valt
aan te wijzen, doch naar gebleken behoef
te. Hierin ligt stellig een gevaar, omdat de
overheid daardoor ook bij een democra
tische bestuursvorm door de zilveren koor
den van de beurs in niet geringe mate de
cultuurontwikkeling zal beïnvloeden. De
overheid realiseert zich intussen dit ge
vaar ter dege. Verwijzend naar rapporten
en publikaties over het provinciaal cul
tuurbeleid, waarin de taak der provincie
een beperkte en stellig niet een dirigerende
wordt genoemd, betoogde spreker, dat de
provincie slechts activerend, stimulerend
en coördinerend dient op te treden, daarbij
het zwaartepunt latend bij het particulier
initiatief. Ook bij deze wijze van zelf
beperking is echter voor de provincie bij
haar plaats tussen rijk en gemeente, met
name bij de zich voltrekkende ontwikke
ling in ons staatsbestel, een waardevolle
taak weggelegd, aldus dr. Prinsen.
(Van onze correspondent in Washington)
Stevenson, de Democratische kandidaat voor
het Amerikaanse presidentschap, die het in
1952 tegen Eisenhower moest afleggen en
die zijn populariteit niet kon onderhouden of
verliezen in een openbaar ambt, is opnieuw
benoemd tot vaandeldrager van de Democra
ten in de komende verkiezingsstrijd. Niet
alleen is hij een figuur, die door zijn wijs
heid samenbindend werkt in de partij, hij
is ook de meest begaafde leider onder de
democraten, die zijn denkbeelden op markante
wijze kenbaar maakt. Om deze kwaliteiten 1
koos men hem in 1952 tot kandidaat en thans
opnieuw. Dat wil evenwel niet zeggen, dat 1
Stevenson dezelfde gebleven is in die vier
jaar. In 1952 werd Stevenson gedwongen de
kandidatuur te aanvaarden: hij was er destijds
niet van overtuigd dat hij als president een
taak te vervullen zou hebben. Hij had een
oprechte bewondering voor generaal Eisen
hower als militair en hij meende dat Ike ook
een groot staatsman was. Dit laatste gelooft
Stevenson niet meer. Hij ziet Eisenhower als
een zwak president en vreest dat de Verenigde
Staten in ernstige moeilijkheden kunnen ge
raken, indien dit regime nog vier jaar zon
voortduren. Vandaar dat Stevenson niet ge-És R
aarzeld heeft de kandidatuur te zoeken. Hij
heeft er hard voor gewerkt en hij is thans Twee plaatjes van Stevenson uit
bezield met veel meer overtuiging en gevoel vorige verkiezingscampagnes. De foto
van roeping eten in 1952. f|P|ffjf j hoven werd gemaakt te Tucson in de
staat Arizona. De voorstelling heeft
niets te maken met een terechtstelling
of een politieke moord. Het is daar
de gewoonte iemand die licl of zo
als in dit geval erelid van de plaat
selijke burgerwacht wordt in Wild-
West-stijl te strikken.
Op nevenstaande foto geeft Steven
son blijk van zijn muzikale talenten
te Meridian in de staat Missouri,
waar hij was uitgenodigd op een
„Hillbilly Day". Hij geeft hier een
ballade van eigen maaksel ten beste.
De actie „De schoen van Bakhuys" van
enkele maanden geleden maakte het moge
lijk vele sanatoria in Nederland in het bezit
te stellen van een televisietoestel, waardoor
talrijke patiënten vele prettige uren bij de
televisieuitzendingen konden beleven.
Het sanatorium „Brederodeduin" aan de
Bergweg te Santpoort heeft echter niet van
de actie geprofiteerd en is van een televisie
apparaat verstoken gebleven.
De heren H. Herwig en W. Schaaf, leden
\an de Haarlemse voetbalvereniging „DIO",
hebben thans het plan opgevat hierin ver
andering te brengen.
Op het EDO-terrein aan de Mr. Jan Ger-
ritszlaan in Haarlem-Noord zal zondagmid
dag voor het begin van de plaatselijke eerste
klasse wedstrijd EDO tegen Stormvogels een
collecte worden gehouden, waarvoor de da
mesleden van de softbalverenigingen EDO
en DIO zich spontaan beschikbaar hebben
gesteld.
Natuurlijk hopen de heren Herwig en
Schaaf reeds direct te slagen in hun stre
ven, doch zo nodig en mogelijk zal eventueel
ook nog een collecte worden gehouden bij
de thuiswedstrijden van de verenigingen
RCH en HFC „Haarlem".
Er is een Grieks werkwoord diplo-oo,
dat: verdubbelen betekent. Daarvan is
het woord diploma afgeleid, dat dus
eigenlijk wil zeggen: het verdubbelde en
in het bijzonder: een officieel stuk, een
oorkonde die bestaat uit twee samenge
vouwen bladen. In het Grieks en het
Latijn komen betekenissen voor als:
lastbrief, aanbevelingsbrief, vrijgeleide
enzovoorts, maar ook reeds die van:
brief van de keizer waarin een bepaald
voorrecht wordt verleend, patent. Dit is
ook de oudste Nederlandse betekenis.
Dan gaat het woord betekenen: bewijs
stuk van bekwaamheid of bevoegdheid
door een examen verworven. Pas in veel
later tijd krijgt het de bijbetekenis van:
onderscheiding bijv. door een inzending
op een tentoonstelling en zelfs die van;
lidmaatschapskaart.
V.
Stevensons critiek op het regime van Eisen
hower kwam scherp tot uiting in de aanvaar
dingsrede, die hij uitsprak aan het eind van de
Democratische conventie. Hij verklaarde daarin
dat Eisenhower en de zijnen geen visie bezitten,
dat zij geen oog hebben voor het nieuwe tijdperk,
dat aanbreekt. Hjj constateerde stagnatie onder
de Republikeinen, die nadelig is voor de toestand
in het binnenland, waar hij schade voorziet voor
het onderwijs en dc sociale maatregelen. Veel
gevaarlijker acht hij het gebrek aan visie in de
buitenlandse politiek. Zou de stagnatie in het
buitenlands beleid te lang aanhouden, dan zou
de schade voor de Verenigde Staten, naar de
mening van Stevenson, wel eens onherstelbaar
kunnen zjjn.
Stevenson beschuldigde de republikeinen ervan
te kort te schieten in leiderschap van de wereld.
Hij verlangt een nieuw programma ten opzichte
van de sociale revolutie, die over de wereld gaat
Bijna de helft van zijn rede was gewijd aan de
internationale politiek. Hij zei dat Eisenhower
verzuimd heeft zijn grote populariteit en zijn
„ongehoorde kans om het leiderschap te aan
vaarden" te gebruiken-. De president heeft
de Verenigde Staten onvoorbereid gelaten
voor ernstige beslissingen en voor het aan
vaarden van risico's „in een tijd van over de
hele wereld gaande revolutionaire veranderin
gen". De Republikeinen hebben „onze mogelijk
heden verknoeid en de wereld voor ons ver
loren. Wat wij nodig hebben is geen propaganda
en geen persoonsverheerlijking, maar leiderschap
en oprechtheid. Dat willen wij geven"
TONEEL EN DANS
Zaterdag 8 september, Stadsschouwburg, 20
uur: Nieuw Nederlands Toneelgezelschap
speelt Max Riegniers blijspel „Tsantsa"
onder regie van Fons Rademakers. In de
voornaamste rollen Magda Janssens, Bep
Dekker en Frits van Dijk. Zondag 9 sep
tember idem.
Woensdag 12 september, Stadsschouwburg,
20 uur: Haagse Comedde geeft „Zuidzee
zeepbel" van Noel Coward onder regie
van Cees Laseur. In de voornaamste rol
len El. Andersen, Cees Laseur en Dick
van Veen.
MUZIEK
Vrijdag 7 september, Grote Kerk, 11.30-12.30
uur: Beiaardbespeling door Arie Peters.
Maandag 10 september bespeelt Arie Pe
ters de beiaard van 15.30-16.30 uur.
Dinsdag 11 september, Concertgebouw, 20.15
uur: Zomerconcert door het Noordhollands
Philharmonisch Orkest onder leiding van
Marinus Adam. Solisten zijn Leendert
Huges, Hans Osieck en Rerthe Davelaar,
piano. Uitgevoerd worden Syphonia in F
van Bach, Concert voor drie piano's van
Mozart en de eerste symphonie van Schu
bert.
Dinsdag 11 september, Grote Kerk, 20-21
uur: Orgelconcert door Piet Keë. Het pro
gramma vermeldt een Pastorale en Toc
cata van Bach, en Pastorale en Choral van
César Franck.
Donderdag 13 september, Grote Kerk, 15-16
uur: Orgelconcert door Piet Kee. Het pro-
„Het is niet waar dat onze buitenlandse
politiek de communisten op de loop heeft
gebracht. De waarheid is, ongelukkig ge
noeg, niet, zoals de Republikeinse president
zegt, dat ons prestige nimmer sinds de
laatste wereldoorlog zo groot is geweest
als thans. De waarheid is dat ons prestige
waarschijnlijk nooit geringer is geweest.
Wij verliezen ons militair voordeel, ons
economisch initiatief en ons morele leider
schap".
Stevenson verklaarde de eerste te zijn
om de oprechtheid te erkennen van Eisen
hower's verlangen naar vrede en geluk
voor allen. „Maar goede bedoelingen zijn
niet genoeg. Wij zijn midden op de weg
stil blijven staan, terwijl de wereld voorbij
wervelt".
taN«s koster. Het bestuur van het
Nederlandsch Olympisch Comité heeft de
>wemster Jans Koster van t Gooi, wereld
recordhoudster op de 1500 meter vrije slag
voorlopig aangewezen voor Melbourne me
de beperking dat moet worden afgewacht
hoe zij zal reageren op de inentingen.
„Amerika, dat de mens tot de hoogste
economische staat heeft gevoerd, dat de
vrijheid in oorlog zowel als vrede heeft
gered, dat de collectieve veiligheid heeft
gewaarborgd, vuurt niet langer aan en
geeft niet langer nieuwe denkbeelden en
initiatieven. Onze lichten zijn gedoofd. Wij
praten gemoedelijk over dit en dat, terwijl,
om de woorden van Carlyle te gebruiken,
„dood en eeuwigheid ons aanzien." Ik kan
daar aan toevoegen dat ook de verwaar
loosde kansen ons aanstaren." De toekomst
kan niet met wapens omringd worden. De
voortsnellende wereld kan niet beheerst
worden door stil te staan. Ik zeg u dat het
tijd is op te staan en weer in beweging te
komen. „Het is tijd voor Amerika weer
zichzelf te worden."
In „de verschrikkelijke eeuw van de wa
terstofbom" is meer dan ooit leiding en
inzicht nodig. „Meer dan ooit is het nodig
dat wij in beweging komen om zo snel
mogelijk de schade' te herstellen, die in de
afgelopen vier jaren is toegebracht aan
Amerika's reputatie en invloed in de
wereld. Wij moeten snel en vol vertrouwen
handelen om de verspreiding van het com
munisme tegen te gaan. Wij moeten het
politieke en economische weefsel van onze
bondgenoten versterken. Wij moeten nieu
we programma's opstellen om het hoofd te
bieden aan de sociale revolutie die over de
wereld gaat, en wij moeten de geweldige
krachten der verandering aan de kant van
de vrijheid brengen. Wij moeten de nieuwe
landen beschermen in de handhaving van
hun volledige onafhankelijkheid. Wij moe
ten andere volken helpen zich los te maken
uit de communistische of koloniale dienst
baarheid, en op de moeilijke weg naar de
vrijheid. En wij moeten ons land brengen
op de plaats, waar het in de ogen van de
wereld behoort: aan het hoofd van de strijd
om de vrede. In dit atoomtijdperk is vrede
niet langer een toekomstbeeld: vrede is een
absolute, gebiedende, praktische noodzaak
geworden. De lange strijd van de mensheid
tegen de oorlog moet gewonnen worden, en
moet nu gewonnen worden."
„Er heerst een geestelijke honger in de
wereld. Een honger die niet bevredigd kan
worden door materiële dingen alleen. Onze
voorouders zijn hier gekomen om God te
eren. Wij mogen onze aspiraties niet zo
doen verschrompelen dat onze aanbidding
eigenlijk een aanbidding van grootheid
wordt, grootheid van materiële verworven
heden. Eens," zo besloot de welsprekende
kandidaat, „eens waren wij er in óns land
niet beschaamd om idealisten te zijn. Eens
waren wij trots te bekennen dat een Ame
rikaan iemand is die vrede wenst en die
gelooft in een betere oekomst en zijn mede
mens liefheeft. Wij moeten wederom dur
ven zeggen dat de zaak van Amerika de
zaak van de hele mensheid is."
Veel meer dan in 1952 is Stevenson thans
leider van de Democraten. In 1952 had hij
zijn benoeming voor een groot deel te dan
ken aan de aftredende Truman. Thans is
hij gekozen ondanks het feit dat Truman
tegen hem was. Stevenson is van nu af aan
een vrij man, die zijn plaats veroverd heeft
zonder het met enige groep of enig man
op een akkoordje te hebben gegooid. Dit
geeft hem een grote mate van onafhanke
lijkheid.
In één opzicht is Stevenson minder vrij
dan hij wenselijk zal vinden: het partij
programma is aangenomen voordat hij de
leiding veroverd had. In dat partijpro
gramma is rekening gehouden met de wen
sen van lokale politici.
Het beste voorbeeld daarvan vindt men
in de paragraaf over de buitenlandse poli
tiek. Afgevaardigden uit de stad New York
waar veel Joden wonen drongen aan
op de bepaling waarin defensieve wapens
aan Israel werden toegezegd. Andere afge
vaardigden meenden in hun district succes
te hebben indien aan communistisch China
toegang tot de U.N.O. werd ontzegd en in
dien onbezweken trouw werd beloofd aan
de regering van Tsjang Kai Tsjek. Kortom,
om lokale redenen werden aan de buiten
landse politiek van de partij in onderdelen
veel te veel grenzen gesteld.
Deze methode zou Stevenson waarschijn
lijk kenschetsen als behorend tot het poli
tieke verleden. Het is bekend dat de grote
Democratische deskundigen op buitenlands
gebied mannen, die Stevenson na staan
(Dean Acheson bijvoorbeeld en Paul
Nitze) groter soepelheid in het programma
De Vermaarde Engelse fotograaf Baron
is gisteren op 49-jarige leeftijd na een ope
ratie in Londen overleden.
Baron mislukte aanvankelijk als zaken
man. Hij vond zijn bestemming nadat zijn
moeder hem een eenvoudige camera
schonk. Hij werd de gezochte fotograaf van
de Britse „society". Hij portretteerde vele
befaamde staatslieden, leden van de aris
tocratie en balletdanseressen, Zijn grootste
roem verwierf Baron met een serie foto's
van prinses Elizabeth en prins Philip.
Via de televisie was Baron de leermees
ter van miljoenen amateur-fotografen in
Engeland. Tijdens de oorlog was hij offi
cieel legerfotograaf. Hij kreeg een schou-
derwond en kon daardoor zijn camera
eigenlijk niet meer op de juiste wijze vast
houden.
In de herfst zou hij met de hertog van
Edingburgh naar Melbourne gaan om de
Olympische spelen bij te wonen.
hadden willen houden. Helaas hebben de
lokale belangen gedomineerd bij de samen
stelling van het „platform."
I In Stevenson hebben de Democraten'de bes
te, aanvoerder, die ter beschikking is, doch
datgene, wat Stevenson „de cultus van de
persoonlijkheid" van Eisenhower noemde,
is zeer groot. Eisenhower is waarlijk zeer
populair, het land is welvarend, met uit
zondering van de boeren, en men heeft de
indruk, dat de Republikeinen de beste kans
maken in november. Stevenson en Kefau-
ver zullen evenwel een energieke verkie
zingsactie voeren, zulks in tegenstelling met
de republikeinen, die veel meer geld kun
nen uitgeven en die zich vooral gaan toe
leggen op de moderne methode van
televisie.
ADVERTENTIE
Alsof de maag uit uw lichaam brandt, zo'n
pijn veroorzaakt overtollig maagzuur. De
remedie.is eenvoudig en afdoende: Rennies.
Die helpen dadelijk. Gewoon, zonder water
of wat ook, op de tong laten smelten, 't Kan
niet missen, de brand is gedoofd! Eet onbe
vreesd waar u trek in hebt, maarsteeds
Rennies bij de hand!
Flinke buit bij inbraak. Bij een kan-
t ,rboekhandel aan de Amsterdamsestraat
weg in het voormalige Zuilen is bij een in
braak voor een waarde van f 11.000 mee
genomen; onder meer een kofferschrijf-
r.„chine, een rekenmachine en 250 vulpen
houders. Tevens wordt een geldsbedrag ver
mist. De eigenaar, die het perceel niet be
woont, is niet verzekerd.
Van onze correspondent in Djakarta)
De Indonesische regering wil kennelijk
haast maken met een wettelijke regeling
voor de investering van buitenlands kapi
taal. Dat is begrijpelijk. President Sukarno
heeft immers op zijn reis door de Verenigde
Staten, Canada en enige West-Europese
landen het vreemde kapitaal uitgenodigd
naar Indonesië te komen, omdat het hier
een ruim arbeidsveld vindt. Maar dat kapi
taal zal er zeker niet erg op gebrand zijn
in Indonesië emplooi te zoeken, als het niet
bepaalde garanties krijgt, dat het een rede
lijk deel van de winst van dat kapitaal
en te zijner tijd ook dat kapitaal zelf
naar het land van herkomst kan over
brengen. Het nieuwe wetsontwerp over
deze materie, met regels voor het nieuwe
vreemde kapitaal, dat mr. Ali en de zijnen
ter tafel hebben gebracht, is inmiddels door
de regeringspartijen geamendeerd en door
het kabinet daarna goedgekeurd. Het kan
dus zijn weg door het parlement beginnen.
Het heeft, zo op het oog, een aantal aan
trekkelijke bepalingen. Dat de verkeers-
en utiliteitsbedrijven, zoals spoorwegen,
scheepvaart en luchtvaart en dergelijke
voor het nieuwe vreemde geld een afge
sloten terrein zijn, ligt min of meer voor de
hand.
De buitenlandse ondernemer, die nu in
Indonesië gaat investeren, krijgt de waar
borg, dat geen nationalisatie zal plaats heb
ben, wat industriële bedrijven betreft bin
nen 20 jaar en wat cultuurondernemingen
aangaat, binnen 30 jaar. Voor bepaalde
soort cultures kan het recht van bedrijf
op maximum 40 jaar worden gesteld.
De mogelijkheid is bovendien geopend
om, als een bedrijf of onderneming enige
tijd heeft gewerkt, buitenlands kapitaal in
het oorspronkelijke betaalmiddel over te
maken. Het kapitaal krijgt dus gelegenheid
geleidelijke te repatriëren.
Winst wordt minder belast
Verder is bepaald naast de vergunning
voor sociale transfer (spaargelden, pen
sioenpremies) voor buitenlandse werk
krachten in het bedrijf dat de gehele
netto-winst na aftrek van de belastingen
naar het buitenland kan worden overge
maakt. In dat opzicht krijgt het nieuwe
kapitaal een andere behandeling dan het
oude vreemde geld. Van de winst na af
trek der belastingen, welke rond 50 per
cent bedragen, moet het oude kapitaal eerst
40 percent van het restant van de winst bij
de bank Indonesia storten als winst-reserve
waaruit de kosten voor de verbetering en
instandhouding van de bedrijfsmiddelen
kunnen worden bestreden. De resterende
60 percent kunnen worden overgemaakt.
Doch uit die 60 percent moeten de kosten
van de T.P.T.'s een heffing van het
deviezenfonds op de transfer) worden be
streden. Daardoor wordt als de winst in
Nederlandse guldens wordt overgemaakt
de koers niet 1 op 3, doch 1 op 5. Het komt
uiteindelijk hierop neer, dat van elke 100
rupiah winst, na belastingaftrek, storting
en heffing, 18 rupiah voor winsttransfer
overblijft tegen een normale koers, hetgeen
dus f 6 oplevert.
Deze politiek ten opzichte van het hui
dige buitenlandse kapitaal heeft kort ge
leden ernstige kritiek gehad van de presi
dent van de British-Indonesian Plantations,
die in Londen zijn aandeelhouders er even
eens op wees, dat uiteindelijk slechts 18
percent van de rupiah-winst kan worden
overgemaakt.
En nu geniet zij weliswaar als nieuw
bedrijf van een bijzonder tarief van de
vennootschaps-belasting en mogen zij de
hele winst, na aftrek dier belasting, doch
kennelijk zonder storting in de winstre
serve, naar het buitenland overbrengen.
Maar tegen welke koers zal dit kunnen ge
schieden? Daarvan ligt (uiteraard) niets
in het wetsontwerp vast. Het hangt dus af
van besluiten van de Raad voor Buiten
landse Investering, die de wet zal uitvoe
ren of van besluiten van het Deviezenfonds,
hoeveel de buitenlandse geldschieters in
handen zullen krijgen.
Het is daarom jammer, dat tegelijk met
het wetsontwerp, dat regels voor het
nieuwe kapitaal bevat, geen regeling is ge
maakt voor het reeds lang geïnvesteerde
kapitaal. Het is immers niet denkbeeldig
dat de nieuwe ondernemer zijn conclusies
trekt uit en zijn bereidheid tot investe
ringen laat afhangen van de gedragslijn
der Indonesische regering tegenover het
oude kapitaal. Het gevaar bestaat nu, dat
men wat dit betreft eerst eens de kat uit
de boom wil kijken en dat strookt niet met
de spoed, die is betracht om de voorwaar
den, waarop nieuw buitenlands kapitaal in
Indonesië kan komen werken, op papier te
zetten. Er rijzen bij de lezing van het wets
ontwerp nog meer vragen. Een vraag, wel
ke een der belangrijkste punten raakt, is
die betreffende de buitenlandse werk
krachten,, die de nieuw te stichten bedrij
ven zullen willen aantrekken. De hier
boven genoemde raad stelt het aantal vast.
Van groot gewicht zal het zijn, welke poli
tiek zij daarbij voert en of zij de nodige
soepelheid zal betrachten.
gramma vermeldt werken van Bach,
Franck, Sweelinck, Clerambault.
Zondagmiddag 9 september, Openluchtthea
ter, 15-17 uur: Grammofoonplatenconcert.
Vrijdag 14 september, Stadsschouwburg, 20
uur: Het nieuwe Operette Gezelschap
geeft een uitvoering van Léhar's operette
„De graaf van Luxemburg".
DIVERSEN
Cinema Palace: zondagochtend 10.30 uur
vertoning van de film „With a song in my
heart".
Lidotheater: zondagochtend 11 uur vertoning
van de operettefilm „Rose Marie". Zater
dag 23.30 uur in een nachtvoorstelling
„Night People met Gregory Peck.
Rembrandttheater: zondagochtend 11 uur
vertoning van de Zweedse film „Het grote
avontuur".
Studiotheater: zondagochtend 11 uur ver
toning van de film „In het jachtgebied der
haaien".
Vrijdag 14 september, Ons Gebouw, 20 uur:
dr. J. C. Mollerus spreekt over de Liba
non, Syrië en Israel. Op 14 september
houdt dr. Mollerus eenzelfde lezing voor
de Oud-leerlingen Vereniging der hbs-B
in Haarlem, „De Garde", in hotel Boeken
rode te Heemstede.
Henri Moore, Vieira Da Silva, Joseph
TENTOONSTELLINGEN
Woonhuis Jacobus van Looy: Geopend don
derdags van 1012.30 uur en van 13.30
17 uur en zondags van 14—17 uur.
Frans Halsmuseum: Nieuwe opstelling van
de regentstukken van Frans Hals, expo
sitie van poppenhuis anno 1750 met in
ventaris. Het museum is geopend op werk
dagen van 1017 uur, des zondags van
1317 uur.
Teylermuseum: Schilderijen uit de negen
tiende en twintigste eeuw. Tekeningen
onder meer van Rembrandt, Michel An-
gelo, Claude Lorrain. Geopend op iedere
werkdag behalve maandag van 1117 uur
en de eerste zondag van iedere maand van
1317 uur.
Bisschoppelijk Museum, Jansstraat 79: Mid
deleeuwse en latere schilderijen, sculptu
ren, paramenten, kantwerk, handschriften
en munten. Geopend op werkdagen van
10—17 uur, des zondags van 1316 uur.
Grote Kerk, Grote Markt: Te bezichtigen op
werkdagen van 9 tot 17 uur en op iedere
vrijdagavond van 2022 uur. Bezichtiging
onder geleide op aanvrage voor groepen
van tenminste vijftien personen.
Tinholthuis, Bloemendaal, Vrijburglaan 17:
Het museum is geopend van maandag tot
en met zaterdag van 9-12 en van 14-16 uur.
Cruquiusmuseum, Heemstede: Historische
stoommachines en grote maquette van
Nederland met waterstanden en overzicht
overstromingsramp februari 1953. Geopend
van 912.30 en van 13.3017 uur.
Huis Van Looy: Z^ ende jaarlijkse tentoon
stelling van werken van Jacobus van
Looy. De opening geschiedt door dr. L. M.
van Dis, rector van het Coornhert Ly
ceum, op zaterdag 8 september namiddag
om vier uur. Tot 7 oktober geopend.
Vishal: Schilderijen, gouaches, tekeningen
beeldhouwwerk van Karei Appel, Willy
Baumeister, Corneille, Maurice Estève,
Henri Moore, Vieira Da Silva, Josehp
Zaritsky, Lynn Chadwick, Marini, Ger-
maine Richier, Zadkine en anderen. De
expositie wordt geopend op vrijdag
7 september met een inleiding van de ar
chitect J. B. Bakema, Rotterdam, en is te
bezichtigen tot 1 oktober.
HAARLEM. Aan de buitengewone
warmte schijnt nu een einde te komen,
daar er regen en onweders voorspeld
worden. Aan het begin van deze week
bereikte de thermometer in De Bilt zelfs
OA o oogsten stand in dit jaar, namelijk
30,3 graden Celcius. Slechts éénmaal, op
9 September 1898, werd een hoogeren
stand in deze maand bereikt, namelijk
30.8 graden Celcius. In 1903 kwam op den
tweeden September eveneens een stand
van 30,3 graden Celsius voor.
