HAARDEN
80
Uitgaan in Haarlem
Vijftig jaar geleden
r
Van dag tot dag
V.
J
^"Hoe is het ontstaan?^
Evangelisch Christelijke
Kerk op Nieuw-Guinea
Uit zending van verschillen
de richtingen rees één kerk
Verzending van zeepost
Kerkelijk Nieuws
Rector verkocht basreliëf
aan het Rijksmuseum
Vijftig muziekinstrumenten
verbrand te Maastricht
Tweede Kinderboekenweek
eerste week van november
:RiNPERBOEKEMWEËK
Dit woord:
PILLEGIFT
Toneel voor de jeugd
„Keerlen Ontwaeck"
Conflict tussen Eli Asser
en de Vara
Koningin Juliana in Delft
Uit Haarlems Dagblad
van 12 oktober 1906
VRIJDAG 12 OKTOBER 1956
Het is pas Werelddierendag geweest,
maar de wekroep tot bezinning op de nog
steeds nagenoeg rechteloze positie der die
ren heeft blijkbaar op de Neurenbergse
slagers weinig indruk gemaakt. In het
Wereldnieuws van vandaag lezen wij na
melijk, dat deze lieden louter voor hun
genoegen en om luister bij te zetten aan
hun tachtigjarig organisatieleven vijf
tien dieren tot worst gaan verwerken. Tot
een worst, die een halve kilometer lang
moet worden.
Ofschoon wij ons het hartverheffend
plezier, dat een worst van vijfhonderd
meter lengte kan verschaffen, moeilijk
kunnen indenken, rijst daarnaast de vraag
of deze wijze van feestviering niet enigs
zins gaat lijken op de brooddronken uit
spattingen waaraan men zich in barbaar
ser tijden dan deze te buiten placht te
gaan. Wij hebben géén bezwaar tegen
worst. Doch wij vinden veertig centimeter
een fatsoenlijke, maximale en verantwoor
de lengte. Een lengte die de onvermijde
lijkheid van het om voedingswille slachten
symboliseert. En wij vinden een worst van
een halve kilometer lengte een griezelige
„Spielerei" met twee dingen, die beheerst
moeten worden beoefend: dierenslachten
en eten. Wij vinden bovendien, dat die
feestvierende slagers juist voor die feest
dag eens wat anders hadden moeten ver
zinnen: bijvoorbeeld allemaal samen een
dagje vrolijk vegetariën. Om en om aan
een lange tafel met niet-geslachte beesten
tussen hen* in.
Wij vrezen nu ernstig, dat de ochtend na
het feest de reuzenworst groen uitgeslagen
en verflenst in het feestlokaal zal achter
blijven, als een verkreukte guirlande; de
doelloosheid van het gesol met voedsel en
de onverdiende overvloed symboliserend.
Het is merkwaardig maar wij zouden
geen woord kwaad zeggen van een Ameri
kaanse worst die een kilometer lengte
besloeg. Want in het volgende bericht van
Wereldnieuws wordt melding gemaakt van
het droeve feit, dat 23 koeien de dood
vonden door een gebroken hoogspannings
draad. Déér zou worst het enige antwoord
kunnen zijn, om althans het kostbare vlees
nog dienstbaar te maken.
Zo ziet men: het gaat niet om de feiten,
doch om de intentie.
Zelfs bij het worstmaken. Zoals bij alles
in het leven.
ADVERTENTIE
40 modellen van 140.tot 500.—
Kolen-, olie-, trechterhaarden. Glasdeuren
van ZANTEN Gierstr. 31 Tei. ïom
Op 23 oktober zal de eerste synode van
de Evangelisch Christelijke kerk op Nieuw
Guinea in Hollandia bijeenkomen. Op een
twee jaar geleden gehouden proto-synode
werd een kerkorde in concept aanvaard. Dit
is daarna op de verschilleiide ressortsynoden
besproken en geamendeerd en zal thans ter
definitieve vaststelling in bespreking wor
den genomen.
Blijkens een bij de Raad voor de Zending
der Hervormde Kerk ontvangen bericht is
het de bedoeling, dat de Evangelisch Chris
telijke kerk van Nieuw Guinea zich op
28 oktober als zelfstandige kerk zal consti
tueren. Binnen het geheel van deze kerk
zullen de Nederlanders op Nieuw Guinea
een aparte classis vormen. Van deze classis,
en daarmede dus ook van de Evangelisch
Christelijke kerk zullen niet alleen de daar
aanwezige Hervormden lid zijn, maar ook
de Gereformeerden, Doopsgezinden en an
deren.
De zendingsarbeid zal nu in het vervolg
in nauw overleg met de Evangelisch Chris
telijke kerk moeten geschieden, waarbij
deze in de eerste plaats verantwoordelijk zal
zijn voor de verbreiding van het Evangelie
onder haar volksgenoten. De generale syno
de der Hervormde Kerk heeft reeds uitge
sproken, dat zij de kerk op Nieuw Guinea
daarbij via haar Raad voor de Zending ter
zijde wil staan.
Ook de synode tjer Gereformeerde Kerken
besloot deze zomer voor de theologische
school der Evangelisch Christelijke kerk te
Seroei een docent beschikbaar te stellen
Bovendien zal ook de doopsgezinde Vereni
ging tot Evangelieverbreiding haar arbeid
op de Vogelkop in overleg met de nieuwe
kerk op Nieuw Guinea voortzetten.
Met de volgende schepen kan zeepost
worden verzonden. De data, waarop de
correspondentie uiterlijk ter post moet zijn
bezorgd, staan achter de naam van het
schip vermeld.
Australië' s.s. „Arcadia", 17 okt.; Canada,
s.s. „Rijndam", 17 okt. en s.s. „Groote
Beer", 19 okt.; Chili via New York, 18 okt.;
Indonesië: m.s. „Kota Agoeng", 18 okt.;
Nederlandse Antillen: m.s. „Sarpedon", 15
okt.; Nieuw Zeeland via Engeland, 20 okt.;
Suriname' m.s „Delft", 16 okt.; Unie van
Zuid-Afrika' m.s. „Bloemfontein", 17 okt.;
Z W.-Afrika: m.s. „Stirling Castle", 20 okt.
Ned. Herv. Kerk
Beroepen te Leeuwarden (vac. C. D.
loulijn) F. H. van Aalst te Assen.
Geref. kerken
Beroepen te Enschedé (3de pred. pi.)
L. J. Boeijenga te 's-Gravenzande te
Oude en Niéuwe Wetering A. G. Kornet
te St. Anna-Parochie.
Geref, Kerken onderh. art. 31 K.O.
Beroepen te Heemse J. R. Wiskerke te
Schouwerzijl te Oegstgeest-Valkenburg
(Z.H.) D. Deddens te Wetsinge-Sauwerd.
ADVERTENTIE
ct
mmm
Limburg verstoord over wijze van
verkoop
In een oude wegkapel in het gehucht
„De Boukoul" bij Swalmen in Limburg
stond sinds jaar en dag een op de monu
mentenlijst van het departement van On
derwijs, Kunsten en Wetenschappen voor
komende beeldengroep. Het is een bas
reliëf, voorstellende de bewening van
Christus, een werk van een onbekende
meester uit het begin van de zestiende
eeuw en vermoedelijk stammende uit de
school van Oppergelder. Het is een typisch
specimen van oude Maaslandse kunst,
welke in die tijd in deze streek floreerde.
De rector van „De Boukoul" heeft veertien
dagen geleden het kunstwerk aan het
Rijksmuseum te Amsterdam verkocht. In
Limburg is men nogal verstoord over de
wijze, waarop de verkoop is geschied. Men
vraagt zich af, of de rector wel tot ver
kopen gerechtigd was. Immers, was het
kunstwerk zuiver kerkelijk bezit, dan is
de koop ongeldig, want te dien aanzien be
staan er strikte kerkelijke bepalingen, die
verkoop verbieden. Was het gemeenschaps-
bezit, dan had de rector de burgemeester
of het gemeentebestuur er in moeten, kep-
nen. Het blijkt, dat er helemaal geen over
leg is geweest en dat de rector op eigen
verantwoordelijkheid heeft gehandeld. De
zaak zal nader onderzocht worden door
bevoegde instanties. Dat het geen minder
waardig werk betreft bewijst wel het feit,
dat het Rijksmuseum voor de aankoop
vijfentwintigduizend gulden heeft betaald.
Het is niet onwaarschijnlijk, dat het stuk
een onderdeel is geweest van een groot
altaarstuk uit het vroegere Roermondse
Karthuizer klooster.
Te Maastricht is brand uitgebroken in
de achterbouw van een muziekinstrumen-
tenhandel „Limburgia" aan de Boschstraat
te Maastricht. Magazijn en werkplaats op
de eerste en tweede verdieping brandden
geheel uit. Vijftig muziekinstrumenten
voor een totale waarde van ongeveer
f 50.000 werden vernield. De brandweer
rukte uit met twee wagens. Het bedrijf
was verzekerd.
De tweede Nederlandse Kinderboeken
week, voorbereid door de Commissie voor
de collectieve propaganda van het Neder
landse boek, zal worden gehouden van 31
oktober tot en met 7 november. De officiële
opening zal geschieden door mevrouw
d'Ailly op woensdagmiddag 31 oktober,
waarna door een jury, bestaande uit me
juffrouw M. Bruyn, mevrouw Rie van Ros-
sum, Pater H. Helmer en de heren D. L.
Daalder en H. G. Hoekstra, bekend zal wor
den gemaakt welk boek voor de titel „Het
Kinderboek 1956" is uitverkoren. Op deze
middag, die alleen voor genodigden toe
gankelijk is, zal tenslotte door Manuel van
Loggem het voor kindertoneel bewerkte
verhaal „Van de vos Reinaart" door het
Nieuw Jeugdtoneel onder leiding van Erik
Vos worden opgevoerd. Voorts zal door de
boekhandelaren een kinderboekengids wor
den verspreid in een oplage van zeven
honderdduizend exemplaren. Men vindt er
in verhalen, mededelingen en aankondi
gingen van nieuwe boeken. Er zal een ge
schenk zijn, dat tijdens de Kinderboeken
week bij aankoop van anderhalve gulden
aan kinderboeken door de boekhandelaar
wordt uitgereikt. Er zijn ook twee prijsvra
gen voor kinderen van lagere scholen.
TONEEL EN DANS
Vrijdag 12 oktober, Stadsschouwburg, 20
uur: De toneelgroep „Theater" geeft een
voorstelling van „Het hol van de Leeuw"
van Louis Veile, in de vertaling van Karen
Else Sluizer en geregisseerd door Hans
Tiemeijer. Optredenden zijn Willy Haak.
Peronne Hosang, Anne-Marie Heyligers en
anderen. Het decor is van Nom Licht
veld.
Zaterdag 13 oktober, Stadsschouwburg, 20
uur: De Haagse Comedie speelt Henrik
Ibsens „Spoken".. Regisseur is Joris Diels
en medewerkenden zijn Fie Carelsen, Luc
Lutz, Myra Ward, Max Croiset en Henk
van Buuren. Het décor en de kostuums zijn
van Joop Kropff.
Zondag 14 oktober, Stadsschouwburg, 20
uur: De Haagse Comedie geeft een voor-
stellling van „The great Sebastians" van
Howard Lindsay en Russel Crouse onder
regie van Paul Steenbergen. Medewerken
den zijn Ida Wasserman, Joris Diels,
Johan Valk, Jan Retèl, Jan v. d. Linden,
Annie Leenders, Annet Nieuwenhuyzen,
Do van Stek, Maria de Booy, Henk van
Buuren. Chris Baay en anderen. De décors
zijn van Wim Vesseur.
Zondag 14 oktober, Concertgebouw, 20 uur:
Het Nederlands Theaterbureau verzorgt
een bonte avond met -medewerking van
Zwarte' Riek, de drie Jacksons, Jan Tromp,
Kees Manders, de Wama's, de Spelbrekers
en anderen.
Woensdag 17 oktober, Stadsschouwburg,
13.45 en 15.45 uur: Het Nederlands Ballet,
dat onder artistieke leiding staat van
Sonia Gaskell, voert voor de schoolgaande
jeugd twee pedagogische programma's
(Drie eeuwen dans) po. Sonia Gaskell
geeft hierbij toelichting.
Woensdag 17 oktober, Stadsschouwburg, 20
uur: Het Nederlandse Ballet treedt op met
medewerking van Marianne Hilarides, die
samen met Jaap Flier de pas-de-deux uit
„De Notenkraker" van Tsjaikofski/Pepita
zal uitvoeren. Verder worden vertoond: de
tweede akte van „Het Zwanenmeer" met
Linda Manez, de Polovetser dansen uit
„Prin-s Igor" van Borodine/Fokine, be
nevens „Tij en ontij" van Rudi van Dant-
zig op muziek van Lex van Delden en „Le
Cercle" van Maurice Béjart met „con
crete" muziek van Pierre Henry en een
compositie van Joh. Seb. Bach.
Woensdag 17 oktober, Minerva Theater, 20.15
uur: „Het Nieuw Nederlands Toneelgezel
schap" geeft een voorstelling van „De-
tective-Story" van Sidney Kingsley. De
Nederlandse vertaling is van Louis Borel
en de regie van de Belg Edward Deleu.
De voornaamste rollen worden vertolkt
door Ellen de Thouars, Andrea Domburg,
Guus Hermus, Johan Elsensohn, John
Gobau en Maxim Hamel.
Donderdag 18 oktober. Theater Monopole,
Zandvoort, 20 uur: Het Triangel Cabaret,
bestaande uit Wim lbo, Hetty Blok en
Sophie Stein, aan de vleugel begeleid door
Cor Lemaire en met Jules de Corte als
gast, treedt op voor de culturele kring
,,'t Helm".
Vrijdag 19 oktober, Stadsschouwburg, 10.30
en 14.30 uur: De „Jonge Comedie" geeft
voor de lagere scholen twee opvoeringen
van „Keerlen Ontwaeckt". Dit spel rond
Floris V werd geschreven door Cees Pij
pers, de regie is van Jan Grefe. Tot de
optredenden behoren Ellen Durieux,
Erna Luteyn, Marja Brugman, Leo Ver-
wey, Harry Emmeloo, Hans Bollandt en
Wim Wagter
Vrijdga 19 oktober, Stadsschouwburg, 20 uur:
Onder auspiciën van de Volksuniversiteit
zullen in de Haarlemse Stadsschouwburg
optreden de voordrachtkunstenares Geor
gette Hagedoorn en de pianist Pierre Ver-
donck. Deze voorstelling is besloten.
MUZIEK
Vrijdag 12 oktober, Concertgebouw, 19.30
uur: De heer Paul Chr. van Westering zal
een inleiding houden bij het concert dat
door het Noordhollands Philharmonisch
Orkest zai worden gegeven.
Vrijdag 12 oktober, Concertgebouw, 20 uur:
Het N. Ph. O. onder leiding van Toon Ver-
hey speelt Haydns Symfonie met de pau
kenslag, Vivaldi's vioolconcert in A, be
nevens Tzigane en „Ma mère 1' Oye" vati
Ravel. Soliste is de Franse violiste Marie
Claude Theuveny.
Vrijdag 12 oktober, Grote Kerk, 11.3012.30
uur: Beiaardbespeling door Arie Peters.
Het programma vermeldt werken onder
meer van Marcello, Mozart, Boutmy en
Pijpers. Arie Peters speelt maandag 15
oktober van 15.30 tot 16.30 uur.
Zondag 14 oktober, Huize Hesmerg, 20 uur:
De violist Pierre d' Archambeau, bege
leid door de pianist Robert Redaelli, speelt
werken van Tartini, Rust, Chausson, Stra-
winsky en Franck.
Zondag 14 oktober, Grote Kerk, 18.3018.55
uur: Avondmuziek met Klaas Bolt, orgel,
de alt Tony Jaanus—Reebl en Wim Mey-
baum, alt-blokfluit.
Zondag 14 oktober, Linnaeushof, 15 tot 17
uur: Concert door de boerenkapel „De
Hooischelf".
Maandag 15 oktober, Stadsschouwburg, 19.45
uur: Het Dilettanten Operette Gezelschap
geeft een uitvoering van de operette „De
Prins-Student" met muziek van Sigmund
Romberg.
Dinsdag 16 oktober, Stadsschouwburg, 19.45
uur: Het Dilettanten Operette Gezelschap
geeft een uitvoering van de operette „De
Prins-Student".
Woensdag 17 oktober, Concertgebouw, 19.30
uur: Generale repetitie van Mozarts
„Grosse Messe", welke zal worden uitge
voerd door de Heemsteedse Christelijke
Oratoriumvereniging onder leiding van
Simon C. Jansen met medewerking van
het Noordhollands Philharmonisch Orkest
en de sopraan Erna Spoorenberg, de so
praan D. HüskenReuderink, de tenor
Han le Fèvre en de bas Henk Kroes.
Donderdag 18 oktober, Concertgebouw, 20
uur: Uitvoering van Mozarts „Grosse
Messe" door de Heemsteedse Christelijke
Oratoriumvereniging onder leiding van
Simon C. Jansen. Medewerkenden: zie
boven.
Vrijdag 19 oktober, Concertgebouw, 20 uur:
Het N. Ph. O. geeft een concert voor de
schooljeugd. Gespeeld zal worden „Pré
lude du déluge" van Camille Saint Saëns,
„Variations symphoniques" van César
Franck (met Willem Andriessen als so
list) en de ouvertures „Le roi d' ys" van
Eduard Lalo. Het concert staat onder_ lei
ding van Maririus Adam. D'èze zal ook.
toelichting geven.
VOLKSUNIVERSITEIT
Vrijdag 12 en 19 oktober, 20 uur: spreekt
dr. A. L. Constandse in het Minerva Thea
ter over „De toekomst van Europa".
Maandag 15 oktober, 20 uur: houdt ds W. G.
Overbosch in het Frans Halsmuseum een
voordracht over „Verhouding tussen
godsdienst en kunst".
Maandag 15 oktober, 20 uur: geeft de heer
L. Postma zijn tweede voordracht in een
boetseercursus van zes voordrachten, uit
sluitend bestemd voor ingeschreven leden
van de V.U. De voordrachten worden ge
geven in het Coornhertlyceum.
Dinsdag 16 oktober, 20 uur: spreekt de heer
W. G. van Maanen in het Frans Halsmu
seum over „Mens en type in de roman".
Woensdag 17 oktober, 19.30 uur: Kennisma
king in het Frans Halsmuseum met dr. K.
Schuitema voor de uit tien lessen bestaan
de cursus „Spreken in het openbaar".
Donderdag 18 oktober, 20 uur: spreekt in
het Frans Halsmuseum prof. dr. L. v. d.
Pijl over „Nieuwe visies o. de planten
wereld".
GELOOF EN WETENSCHAP
Maandag 15 oktober, 20 uur: spreekt dr. Mo-
destus van Straaten, rector van het Trini-
teitslyceum in Haarlem, in restaurant
Brinkmann over „Het mensbeeld in de
Griekse wijsbegeerte".
Maandag 15 oktober, 20 uur: geeft de heer
H. P. Baard, directeur van het Frans
Halsmuseum, in restaurant Brinkmann in
de cursus „Rembrandt" n beschouwing,
van Rembrandts levenswerk ter gelegen
heid van het herdenkingsjaar. Hierbij
worden lichtbeelden vertoond. Aanvang
20 uur.
DIVERSEN
Vrijdag 12 oktober, O.R.G.-centrum, 20 uur:
Ir. J. van Wettum houdt een lezing geti
teld „Waarom twijfel ik?". Deze lezing is
bedoeld voor jongeren van twintig tot vijf
endertig jaar. Toegang is vrij voor alle
jongeren.
Vrijdag 12 oktober, Boekenrode, 20 uur:
Voor „Buurtbelang Aerdenhout-Bentveld"
zal de heer A. Schneider een voordracht
houden over „De geheime Mau-Mau" met
vertoning van lichtbeelden.
Vrijdag 12, zondag 14 en maandag 15 okto
ber, gebouw St. Bavo, 20 uur: Ter gelegen
heid van de jaarfeesten van de Haarlemse
afdeling der K.A.B. speelt de toneelver
eniging „De spelers van St. Frans" „Pa
wikt.... ma beschikt".
Zaterdag 13 oktober, gebouw St. Bavo, 19.30
uur: De toneelvereniging „Vriendenkring"
speelt „Het Melkkoetje" van Henk Bakker
en J. W. van der Heiden.
Zaterdag 13 oktober, Gymnasium, 20 uur:
Voor de Alliance Frangaise zal André
Liotard, leider van een expeditie naar het
zuidpoolgebied in 1947, spreken over
„Terre Adélie".
Zaterdag 13 oktober, Concertgebouw, 20 uur:
De Kennemer Tunrkring geeft een de
monstratie, Er is bal na.
Studiotheater: Zondagochtend 11 uur ver
toning van de film „De levensroman van
Richard Tauber".
Cin-ma Palace: Zondagochtend 10.30 uur
vertoning van de film „Gaslicht" met In-
grid Bergman en Charles Boyer.
Lidotheater: Zondagochtend 11 uur verto
ning van de operettefilm „Rose Marie".
Rembrandttheater: Zondagochtend 11 uur
vertoning van de film „Het grote
avontuur'.'
Zondag 14 oktober, Concertgebouw, 14.30
uur: Het Leids kindertoneel speelt „Bulle
tje en Bonestaak" in een kindermatinée.
Zondag 14 oktober, Brinkmann, 10.30 uur:
Voor het Humanistisch Verbond spreekt
prof. dr. ir. J. P. Mazure over „De levens
beschouwing van een niet-religieus hu
manist".
Zondag 14 oktober, gebouw „Cultura", 20
uur: Voor de „Dageraad" spreekt de heer
Fie Carelsen en Luc Lutz in de door
Joris Diels geregisseerde voorstelling
van „Spoken" - de bijdrage van de
Haagse Comedie aan de herdenking
van Henrik Ibsen.
P. va'n Vuur'e óver „Vrijheid in de op
voeding".
Maandag 15 oktober, Concertgebouw, 19.45
uur: Bonte avond ten behoeve van de
stichting „Het gebrekkige kind".
Dinsdag 16 oktober, Brinkmann, 20 uur:
Voor de studievereniging voor Psychical
Research spreekt dr. ir. J. M. J. Kooy over
„Het probleem van hersenen en bewust
zijn in de parapsychologie".
Dinsdag 16 oktober, Concertgebouw, 20 uur:
Voor de Nederlandse Reisvereniging houdt
de heer B. Baanen een lezing getiteld
„Lugano—VenetiëDolomieten'Engadin"
met vertoning van kleurendia's.
Dinsdag 16 oktober, Brinkmann, 20 uur:
Voor de Soefi-beweging spreekt mevrouw
S. SmitKerbert over „De muziek in het
leven".
Donderdag 18 oktober, Roxy Theater, 20 uur:
Vertoning van de film „De ongenaakba-
ren" van Yves Allegret met Michele
Morgan en Gerard Philipe voor het Insti
tuut voor Arbeiders Ontwikkeling.
Donderdag 18 oktober, Rembrandttheater,
21.15 uur: Vertoning van de film „Bienve-
nido, mr. Marshall", een film over het
leven in een Spaans dorp, voor de Haar
lemse Kunstgemeenschap.
Donderdag 18 oktober, hotel „De Leeuwe
rik", 20 uur: Vertoning van de film „Sym
fonie der seizoenen" voor de Koninklijke
Natuurhistorische Vereniging, afdeling
Haarlem en omstreken.
Donderdag 18 oktober, Stadsschouwburg, 20
uur: De Rotterdamse toneelvereniging
„Mutua Amicitia" geeft een voorstelling
van „Mijn zoon" (All my sons) van Arthur
Miller in een bewerking van Jan Velze-
boer. Regie: Richard Flink. Deze voorstel
ling wordt gegeven ter gelegenheid van 't
vijfenzeventigjarig bestaan van de letter
lievende vereniging „J. J. Cremer" en als
onderdeel van het Nationaal Landjuweel.
TENTOONSTELLINGEN
Woonhuis Jacobus van Looy: Geopend don
derdags van 1012.30 uur en van 13.30-
17 uur en zondags van 14—17 uur.
Frans Halsmuseum:, Nieuwe opstelling van
de regentenstukken van Frans Hals, expo
sitie van poppenhuis anno 1750 met in
ventaris. Het museum is geopend op werk
dagen van 1016 uur dagelijks en zondags
van 1316 uur.
Teylermuseum: Schilderijen uit de negen
tiende en twintigste eeuw. Tekeningen
onder meer van Rembrandt, Michel An-
gelo, Claude Lorrain. Geopend op iedere
werkdag behalve maandag van 1115 uur
en de eerste zondag van iedere maand van
1315 uur.
Bisschoppelijk Museum, Jansstraat 79: Mid
deleeuwse en latere schilderijen, sculptu
ren, paramenten, kantwerk, handschriften
en munten. Geopend op werkdagen van
1017 uur, des zondags van 1316 uur.
Grote Kerk, Grote Markt: Te bezichtigen op
werkdagen van 9 tot 17 uur. Bezichtiging
onder geleide uitsluitend op aanvrage
voor groepen van tenminste vijfiten per
sonen.
Tinholthuis, Bloemendaal, Vrijburglaan 17.
Het museum is geopend van maandag tot
en met zaterdag van 9-12 en van 14-16 uur.
Cruquiusmuseum, Heemstede: Historische
stoommachines en grote maquette van
Nederland met waterstanden en overzicht
overstromingsramp februari 1953. Geopend
van 912.30 en van 13.3016 uur.
Huis Van Looy: Zevende jaarlijkse tentoon
stelling van werken van Jacobus van
Looy. Dagelijks van 1012.30 uur en van
13.3017 uur. Zondags van 1417 uur. Tot
7 oktober geopend. Voorts een expositie
van werken van de schilder en tekenaar
Cor Dik tot 5 november. De expositie
wordt geopend op vrijdagavond 12 oktober
en is te bezichtigen op bovengenoemde
tijden.
Het was in vroeger tijd gewoonte dat,
wanneer een kind gedoopt werd, de zo
genaamde doopheffers - zij die de pas
geborene ophieven om het te laten do
pen aan hun petekind een geschenk
gaven. Dit noemde men de pillegift. Het
eerste deel van de samenstelling vereist
wel een verklaring. Het reeds in het
middelnederlands bekende woord pille
betekende: doopkind, petekind en is
ontleend aan het latijnse woord' pupil
lus, onmondige, wees, dat in de vorm
pupil nog algemeen bekend is. In de
streek om Zutfen bestond vroeger het
gebruik omstreeks Kerstmis aan de kin
deren (oorspronkelijk aan petekinde
ren) koekjes uit te delen die men pil-
lewegskoekjes noemde. Een wegge is
^een fijn weite- of tarwebrood.
In de Haarlemse Stadsschouwburg had
zich donderdag de gelegenheid voor kennis
te maken met een nieuw gezelschap „De
Jonge Comedie", dat zich ten doel stelt
toneel te spelen voor de jeugd. Ten nauw-
sfte met die doelstelling hangt samen de
didactische tendens van het repertoire, dat
met „Keerlen Ontwaeck" als een eerste
poging in de richting van „beeldend onder
wijs" mag worden opgevat. Erg overtuigd
heeft die poging niet. Ik kan mij tenminste
niet voorstellen dat de Haarlemse school
jeugd er zoveel wijzer van is geworden,
noch dat ze nu een goede indruk heeft
gekregen van wat de dramatische kunst
wel vermag in ons dierbaar vaderland.
.Keerlen ontwaeck" wordt aangediend
als een geschiedkundig spel in de tijd van
Floris de Vijfde. De auteur, Cees Pijpers,
heeft om Graaf Floris de legende gedicht
van een soort grote Beschermer van We
duwen en Wezen, een man, die zich door
dik en dun bekommert om zijn horigen,
boze edelen om hen verstoot zonder enig
politiek oogmerk, zonder enig zucht naar
machtsgewin. Die voorstelling van zaken is
verschrikkelijk primitief. Ze levert wel de
bijval op van de zaal, maar ze is beslist
niet juist. Zo'n lieverdje was onze Floris
niet.
Om dat alles kracht bij te zetten schil
dert de auteur Floris' belagers zo zwart
mogelijk af. De nar, die hij de graaf toe
voegt, houdt zulke zware sociale vertogen
op rijm, dat men zich bijna op een ver
kiezingsmeeting waant, kortom, Pijpers
laat niets na om graaf Floris naar een vlak
te trekken waar hij niet thuishoort. Dat dit
eenzijdig beeld het onderscheid van de
personen in de hand werkt en ook de
handeling op het toneel vereenvoudigt, is
buiten kijf, maar daar is niemand mee
gediend. De toneelwaarde van „Keerlen
ontwaeck" is trouwens zeer gering. Er
wordt breedvoerig gepraat, menige climax
verglijdt daardoor naar een anti-climax,
herhalingen zijn gedurig aan de orde, de
handeling is vrij pover.
Geen gezelschap, hoe geroutineerd, kan
met dat gegeven een voldoende halen. Het
trouwhartig zijn best doende groepje, dat
ik gisteren aan het werk zag, evenmin. Het
meest voldeden mij nog Wim Wagter als
Gerard van Voorne, burchgraaf van Hol
land, die een sobere en van valse accenten
gevrijwaarde edelman 'ten beste gaf en
Ellen Durieux als een veroordeelde vrouw.
Harry Emmelot was wél een sympathieke
Floris, maar kon mij mijn verzet tegen de
„held" niet doen vergeten; Cees Pijper ging
helemaal op in zijn onaanvaardbare gees
teskind, de nar. Regisseur Jan Grefe zal
wel enig aandeel in de voorstelling hebben.
Het werd mij niet duidelijk, omdat er geen
positieve kans in zat. Ook het decor kon
mij maar matig bekoren. Misschien kon de
jeugd van de costumering het meest leren.
Maar wapneer men zich afvraagt of we nu
behoefte hebben aan nog een gezelschap
meer en nog een historische verbeelding
erbij, dan moet ik na de ervaring van
donderdag toch een ontkennend antwoord
geven.
P. W. Franse
Sedert enkele dagen is er een conflict
tussen de bekende radio- en televisie-auteur
Eli Asser en de Vara.
Bij de repetities voor de première van
Asser's nieuwe televisie-komedie „Wild
west" ontstonden meningsverschillen tussen
de auteur en de regisseur Gijs Stappers-
hoef, voornamelijk omdat de schrijver
meende dat de regisseur de in de tekst
verwerkte grapjes niet voldoende tot hun
recht zou laten komen.
Naar verluidt zou de heer Asser thans
schriftelijk aan de Vara hebben doen weten
dat hij de relaties met deze omroepvereni
ging wenst te verbreken.
Koningin Juliana heeft donderdagmiddag
incognito een bezoek gebracht aan Delft,
waar zij met een klein gevolg heeft ver
toefd in het gebouw dat thans dienst doet
als hoofdgebouw van de Technische Hoge
school. In dat gebouw zijn voorts onder
gebracht het kunststoffeninstituut T.N.O.
en het proefstation.
ADVERTENTIE
De gemeente 's Gravenhage kan zich
de weelde veroorloven het volgende
wonderlijke ambt te vergeven: „Tellen
van vee, opwinden der klokken en opha
len van renten". De veelzijdige man die
dit ambt weet te vervullen krijgt f200
sjaars, die op de begrooting vermoede
lijk met meer nauwkeurigheid dan logika
staan uitgetrokken onder ..Schrijfbehoef
ten, enz.".
