Hij maakte zijn poollicht zelf
.Panda en de Meester
^maöiër
Amerikaans smaldeel bij slecht weer
te Rotterdam binnengelopen
Zie Boven
Toch ió het
zo
Loods per helikopter aan
boord gebracht
Radio geeft woensdag
Wereldnieuws
Bacteriën
DINSDAG 30 OKTOBER 1956
2
Schilder David Schulman
vijfenzeventig jaar
Duitser schoot in 1945 twee
Nederlanders neer
UW HAAR IS UW KROON
MAISON C. J. OERLEMANS
Socialistische Unie breekt
met de C.P.N.
Afscheidsbezoek van
Sir Richard Gale
Prof. Sumitro sloeg een
baantje bij Nasser af
f smaak»
Examens
Londen—Rome in ruim
anderhalf uur
Schadevergoeding wegens
naasting van de O.G.E.M.
Bevrijdt u
Jongen hielp gestolen wijn
opdrinken: veertig gulden
Voorlopige raming
Lagere oogstresultaten
dan vorig jaar
Het zag er maandag even naar uit, dat
de „Hunter-killer groep 2" van de Ameri
kaanse marine, die tot en met donderdag
een niet-officieel bezoek aan ons land
brengt, niet in Rotterdam zou kunnen bin
nenlopen. Er was zoveel wind, dat de
loodsdienst te Hoek van Holland werd ge
staakt, zodat ook het Amerikaanse smal
deel, dat voor de Nieuwe Waterweg lag te
wachten, niet beloodst kon worden. Het
vliegkampschip „Antietam", zes torpedo-
bootjagers en twee onderzeeboten werden
echter toch binnengebracht. Voor de eerste
maal in de geschiedenis van het loods
wezen werd de loods namelijk per helikop
ter aan boord van het vliegkampschip gezet
waardoor het grootste Amerikaanse smal
deel dat ooit Nederland bezocht, toch om
4 uur in de Rotterdamse haven kon af
meren.
Schout-bij-nacht Paul L. Dudley, die
zondag al op Valkenburg was aangekomen,
gaf onmiddellijk na aankomst van het
smaldeel in de Rotterdamse haven een
persconferentie aan boord van zijn vlagge-
schip de „Antietam". Hij vertelde iets over
de uitrusting van de groep, die de modern
ste afweermiddelen tegen onderzeeboten
aan boord heeft. De onderzeebootbestrij-
ding heeft sinds de tweede wereldoorlog
een grote uitbreiding ondergaan, hoewel
dat uiteraard ook geldt voor de aanvals-
kracht van het onderzeebootwapen. Deson
danks heeft men de beste verwachtingen
van de kracht van deze groepen, die dus
niet met de konvooien meevaren, maar op
de onderzeeboten af gaan. Na deze week
zullen hierover ook verscheidene Neder
landse marine-officieren kunnen meepra
ten, want donderdag zal het Amerikaanse
smaldeel zee kiezen met een zestigtal Ne
derlandse officieren aan boord, die een
aantal oefeningen zullen meemaken en
zich een oordeel zullen kunnen vormen
Woensdag zal de schilder David Schulman
in Laren (N.-H.) vijfenzeventig jaar wor
den. David Schulman werd in 1881 in Hil
versum geboren. Voortbouwend op de wer
ken der meesters van de Haagse School
heeft hij zich in de loop der jaren een eigen
stijl weten te verwerven. In 1909 werd
zijn werk bekroond met de Willink van
Collenprijs, in 1915 met de zilveren me
daille op de wereldtentoonstelling in San
Fransisco, terwijl in 1939 hem de ko
ninklijke gouden medaille op de voorjaars
tentoonstelling van „Arti" ten deel viel.
Vele jaren was hij voorzitter der Gooise
Schildersvereniging en van 1949 tot en
met 1953 voorzitter der maatschappij „arti
et Amicitiae" in Amsterdam. Van de ver
enigingen Pulchri Studio en St. Lucas is hij
werkend lid. Schulman heeft zitting in tal
van rijks- en gemeentelijke commissies.
Een rechtbank te Memmingen in West-
Duitsland heeft zaterdag de 41-jarige Ru-
dolf Pinhammer veroordeeld tot zes jaar
dwangarbeid wegens het doodschieten van
twee Nederlanders in 1945, die uit een
concentratiekamp waren ontsnapt.
ADVERTENTIE
MITS GOED VERZORGD.
Wij brengen u de nieuwste Permanent-wave
en de nieuwste kleurspoelingen, welke het
verven overbodig maken.
Haaronderzoek gratis.
PERMANENT-WAVE vanaf 12.50
Gierstraat 69 - Haarlem - Tel. 21736
over de waarde van de moderne onderzee-
boot-bestrijdingsmethoden.
De „Antietam" is het eerste vliegkamp
schip in de wereld, dat een schuin vliegdek
heeft. Hierover was schout-bij-nacht
Dudley zeer enthousiast: op deze wijze kan
het vliegbedrijf aan boord veel efficiënter
georganiseerd worden en zelfs straaljagers
kunnen nu stijgen en landen op het schip.
Nadat het gezelschap Nederlandse offi
cieren zaterdag in Hoek van Holland of
in Vlissingen weer van boord zal zijn ge
gaan, zal de Hunter-killer group koers
zetten naar Hamburg. Vandaar gaat het via
Portugal en Spanje naar Malta. Na Malta
volgt dan nog een bezoek aan een Italiaan
se marine-haven en dan zet het smaldeel
weer koers naar Amerika, waar men vóór
Kerstmis hoopt aan te komen.
Overal zullen de officieren van de natio
nale marine in staat worden gesteld kennis
te nemen van de moderne methoden van
onderzeebootbestrijding. Voor het smaldeel
uit Rotterdam vertrekt, zal er voor de be
manning genoeg te beleven zijn, omdat er
voor de komende dagen een uitgebreid
programma is samengesteld, waarin ook
verscheidene bezoeken aan andere delen
van ons land, Lelystad, Den Haag en Eind
hoven zijn opgenomen.
Het partijbestuur van de Socialistische
Unie heeft besloten de op 4 mei van dit
jaar met de leiding van de Communisti
sche Partij Nederland gesloten overeen
komst op te zeggen. Deze had tot doel de
strijdvragen tussen socialisten en commu
nisten op redelijke wijze te bespreken. Zij
werd bovendien door de Socialistische Unie
gesloten in de verwachting, dat de CPN-
leiding bereid zou zijn „de menselijke koers
te accepteren, die meer en meer leidraad
wordt voor de internationale communisti
sche beweging".
Het partijbestuur van de Socialistische
Unie deelt thans mede, dat onder invloed
van die overeenkomst verschillende Neder
landse communisten blijk zijn gaan geven
met het stalinisme definitief en principieel
te breken. Evenwel is het de Socialistische
Unie gebleken, dat de stalinistische krach
ten in de CPN-leiding de uit deze overeen
komst voortvloeiende verplichtingen heb
ben gesaboteerd. Bovendien maken ook „de
reacties van de CPN-leiding op de drama
tische, op menselijkheid en democratie ge
richte gebeurtenissen in Polen en Honga
rije duidelijk, dat een verder gesprek van
socialisten met communisten met stalinisti
sche elementen onwaardig en nutteloos is",
aldus het partijbestuur van de socialisti
sche Unie.
ADVERTENTIE
Sir Richard Gale, die aan het einde van
dit jaar zijn functie als commandant van
de noordelijke legergroep zal neerleggen,
brengt een afscheidsbezoek aan Neder
land. Hij heeft sedert 29 november 1952
aan het hoofd gestaan van de noordelijke
legergroep. Hij heeft zich in Den Haag
waarderend uitgelaten over de Nederlandse
strijdkrachten en in het bijzonder daarvoor
hulde gebracht aan generaal B. R. F. P.
Hasselman en aan brigade-generaal A. V.
van de Wall Bake, plaatsvervangend chef
staf van de noordelijke legergroep.
Sir Richard Gale achtte het tijdstip
waarop in Nederland was besloten tot op
richting van een tweede parate divisie
juist gekozen. Thans beschikt men in Ne
derland over voldoende officieren en re-
serve-officieren om een uitbreiding tot een
succes te kunnen maken.
Bij de opleiding der strijdkrachten zal in
de toekomst veel aandacht worden gewijd
aan bescherming tegen atoomaanvallen. Uit
de divisies worden zelfstandige eenheden
gevormd waardoor een divisie op een
front van 20 tot 30 km. zal kunnen
opereren.
Sir Richard Gale verwachtte dat de in
tegratie der Duitse strijdkrachten in de
NAVO zonder moeilijkheden zou verlopen.
De Duitse troepen en hun commando wor
den automatisch ondergeschikt gemaakt
aan het opperbevel in Europa en aangeno
men mag worden dat de samenwerking
zich op dezelfde wijze zal voltrekken als
met de andere NAVO-partners het geval
is geweest.
GRAFISCHE KUNST UIT BENELUX-
LANDEN IN DEN HAAG
Mr. H. J. Reinink, directeur-generaal
voor de kunsten en de buitenlandse cultu
rele betrekkingen van het ministerie van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen
heeft maandagavond in het Beneluxhuis in
Den Haag een tentoonstelling geopend van
grafische kunst uit de Beneluxlanden. Deze
tentoonstelling wordt gehouden onder
auspiciën van de Haagse afdeling van het
Beneluxcomité ter gelegenheid van 't tien
jarig bestaan.
Hebt u het poollicht
vrijdagavond nog gezien?
Honderd tegen één niet
- zoiets lukt bij toeval -
maar er is kans op re
prises van het schouw
spel in de komende
maanden.
Het principe waarop
het berust is trouwens
's avonds in elke win
kelstraat te zien, want
in de neonbuizen der
lichtreclames gebeurt
hetzelfde dat in de
dampkring poollicht te
weegbrengt.
Er botsen, in zo'n buis,
elektrisch geladen deel
tjes met luchtdeeltjes en
die botsingen veroorza
ken het lichtverschijn
sel. In de natuur ge
beurt hetzelfde; hier al
leen zijn de elektrische
deeltjes afkomstig van
de zon.
Er leefde zestig jaar
geleden in Noorwegen
een man die zijn eigen
poollicht kon maken. Hij
was de natuurkundige
Kristian Birkeland; hij
maakte in zijn laborato
rium de aarde na, een
ijzeren bol die hij naar
believen magnetisch kon
maken door een elektri
sche stroom in te scha
kelen.
Op die bol („Terrella"
doopte hij haar, „kleine
aarde") schoot hij katho-
destralen af. De „terrel
la" was bestreken met
een stof die lichtgevend
werd wanneer zij door
Poollicht aan de
nachthemel
deze stralen werd ge
troffen.
Was de stroom uitge
schakeld en de terrella
dus niet magnetisch, dan
werd deze ijzeren bol
aan één kant gelijkma
tig verlicht, juist aan die
kant natuurlijk waar de
kathodestralen vandaan
kwamen.
Schakelde Birkeland
echter de stroom in zo
dat de terrella magne
tisch werd op dezelfde
manier als de aarde
(met twee polen) dan
gedroegen dé elektro
nenbundels zich op
soortgelijke wijze als in
het groot bij de werke
lijke aarde: hun banen
kromden zich onder in
vloed van het magneet
veld van de bol en zij
troffen de terrella voor
namelijk. in de gebieden
rondom de beide polen.
Dat nu gebeurt ook bij
poollicht. Elektrisch ge
laden deeltjes, „wegge
spoten" uit de zon bij
het optreden van een
uitbarsting die „zonne
vlam" heet, zijn terecht
gekomen in de damp
kring van de aarde en
veroorzaken zo het be
kende lichtschijnsel.
Zulke uitbarstingen op
de zon worden de laat
ste tijd weer in toene
mende frequentie waar
genomen; aan die toe
neming ligt de beroemde
elfjarige periode in de
z'onne-activiteit ten
grondslag. Waar deze
periode momenteel juist
op weg is naar een top
is er een redelijke kans
dat zoiets zich in de af
zienbare toekomst nog
enige malen zal voor
doen.
G. v. W.
Protestantenhond Heemstede. In het
kerkgebouw van de N.P.B. aan de Postlaan
te Heemstede zal morgenavond, 31 oktober,
voor kinderen een kleurenfilm worden ver
toond naar het boek van Selma Lagerlöf
„Niels Holgersons wonderbare reis".
DJAKARTA, (ANP) De voormalige
Indonesische minister van Financiën prof.
Sumitro, is gevraagd president Nasser van
Egypte bij te staan als financieel en econo
misch adviseur. Het verzoek werd gedaan
door de UNO en aan prof. Suimitro door de
vertegenwoordiger van de UNO in Dja
karta overgebracht. Sumitro kon het ver
zoek echter niet aanvaarden wegens zijn
werkzaamheden in Indonesië als professor
aan de universiteit en als een van de lei
ders van de socialistische partij.
ADVERTENTIE
HILVERSUM I, 402 M.
7.00 Nieuws en S.O.S.-berichten. 7.10 Ge
wijde muziek. 7.45 Een woord voor de dag.
8.10 Nieuws en weerberichten. 8.15 Platen.
9.00 Voor de zieken. 9.25 Voor de huisvrouw.
9.40 Salonorkest. 10.10 Platen. 10.30 Morgen
dienst. 11.00 Platen. 11.15 De gouden vuilnis
man, hoorspel. 12.00 Platen. 12.10 Vocaal
ensemble. 12.30 Land- en tuinbouwmede-
delingen. 12.33 Platen. 12.37 Middagpauze-
dienst. 13.00 Nieuws. 13.15 Met Pit op pad.
13.20 Instiumentaal trio. 13.45 Platen. 14.50
Omroeporkest. 15.40 Fluit en orgel. 16.00
Voor de jeugd. 17.20 Platen. 17.40 Beursbe
richt. 17.45 Platen. 18.00 Muzikale causerie.
18.20 Vragenbeantwoording. 18.40 Platen.
18.45 Spectrum van het christelijk organisa
tie en vreenigingsleven. 19.00 Nieuws en
weerberichten. 19.10 Orgelconcert. 19.30
Buitenlands overzicht. 19.50 Platen. 20.00
Radiokrant. 20.20 Hervormingsdienst. 21.30
Omroeporkest. 22.05 De roerige wereld, re
portage. 22.15. Geestelijke liederen. 22.45
Avondoverdenking. 23.00 Nieuws. 23.15 Zaal
sportuitslagen. 23.20-24.00 Platen.
HILVERSUM II, 298 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Gymnastiek. 7.20 De Ont-
bijtclub. 8.00 Nieuws. 8.18 De Ontbijtclub.
8.50 Voor de vrouw. 10.00 Schoolradio. 10.20
Platen. 10.45 Idem. 11.30 Gevarieerd pro
gramma 12.30 Land- en tuinbouwmede-
delingen. 12.33 Voor het platteland. 12.38
Hammondorgel en zang. 13.00 Nieuws. 13.15
Tentoonstellingsagenda. 13.18 Dansmuziek.
13.50 Medische kroniek. 14.00 Platen. 14.30
Voor de jeugd. 16.00 Voor de zieken. 16.30
Platen. 17.00 Pianoduo. 17.15 Dansmuziek.
17.50 Regeringsuitzending: Nederland biedt
de wereld zijn verkeersdiensten aan, door
W. L. de Vries. 18.00 Nieuws en commen
taar. 18.20 Hammondtrio. 18.40 Actualiteiten.
18.50 Platen. 19.00 Voor de jeugd'. 19.10 On-
derwijsrichting, humanisme en Partij van
de Arbeid, causerie. 19.25 VARA-Varia. 19.30
Voor de jeugd. 20.00 Nieuws. 20.05 Tussen
de regels door. 20.15 Weense muziek. 21.05
Josephine antwoordt.... hoorspel. 22.00
Koorzang. 22.15 Strijkorkest. 22.45 Tussen
mens en nevelvlek, causerie. 23.00 Nieuws.
23.15 Lichte muziek. 23.50-24.00 Sociaal
nieuws in Esperanto.
TELEVISIE (N.C.R.V., K.R.O.).
17.00-17.40 Voor de jeugd. Good of his
Soul, film. 20.30 Arme AdamTV-spel.
BRUSSEL, 324 M.
11.45 Filmmuziek. 12.30 Weerberichten.
12.34 Platen. 13.00 Nieuws. 13.11 Klassieke
muziek. 14.00 Schoolradio. 16.00 Koersen.
16.02 Platen. 16.15 Orkestconcert. 17.00
Nieuws. 17.10 Orkestconcert. 17.50 Boekbe
spreking. 18.00 Protestantse causerie. 18.30
Voor de soldaten. 19.00 Nieuws. 19.40 Volks
zang. 20.00 Hoorspel. 20.50 Platen. 21.00
Pianomuziek. 21-15 Orkestconcert. 22.00
Nieuws. 22.11-23.00 Platen.
U proeft de versm
- verse eieren
Amsterdam. Gemeente Universiteit: Doc
toraalexamen geneeskunde: C. L. Zwaan,
Bergen aan zee; J. de Burger, Reeuwijk; H.
van der Loos, Heemstede; W. A. Prins,
Haarlem; H. de Vos, A. D. Overdijk, mej.
J. M. Bruin, A. Jansz, S. M. Bellot, R. F. M.
Jessurun, mej. E. Groenveld, W. P. H. Rus-
selman, C. Winkler, Ch. R. H. Wildevuur,
J. H. Kraak, P. A. J. Witlox, A. R. H. B.
Verhagen, F. Gorsira, H. Jongmans, mej. E.
Kisman, allen Amsterdam; J. van Londen,
Den Haag.
Leiden: Doctoraalexamen geneeskunde 2:
mej. M. L. Hugenholtz, Blaricum; H. R. An-
sin-gh, Den Haag; H. Baart de la Faille, Lei
den; I. C. Leeuwis, Schiedam; H. W. A. van
Oordt, Den Haag; J. Roelfsema, Den Haag.
Semi-artsexamen: F. M. Lalisang, Oegst-
geest. Artsexamen: L. J. Bosch, Arnhem;
E. H. Loman, Den Haag; B. Makkink, Den
Haag; S. H. van Straten, Nieuwpoort. Ge
promoveerd tot doctor in de letteren en
wijsbegeerte op proefschrift getiteld „The
chronology of the reign of Asoka Moriya"
de heer P. H. L. Eggermont, geboren te Me-
nado (Minahassa) en thans wonende te
Hengelo. Kandidaatsexamen geschiedenis:
mej. N. de Jong, Alphen aan de Rijn en mej.
L. H. Reijs, Zoeterwoude. Doctoraalexamen
rechten: H. W. M. Stokvis, Monster. Kan
didaatsexamen klassieke letteren: D. Brands,
's-Hertogenbosch.
Utrecht: Dierenartsexamen: B. H. Rispens,
Deventer; G. de Boer, Giekerk; J. M.
Schuld, Utrecht; W. de Jonge, Beemster; J.
Wille, Koudekerk aan de Rijn; B. S. Kalma,
Groningen; J. W. Kloosterboer, Wesepe; M.
J. G. Schoenmakers, Roermond. Kandi
daatsexamen fysische geografie: J. H. J. Ter-
windt, Utrecht. Kandidaatsexamen Slavische
talen: N. E. Schroten (cum laude) Rotter
dam-Zuid. Tandartsexamen: C. Oudhof,
Amsterdam; J. D. Bonnerman, Soest; K.
Prince, Nieuwe «Tonge; H. Straus, Utrecht;
J. E. van Tongeren, Rotterdam. Semi-arts
examen: C. Th. H. M. Bos, Waalwijk; G. H.
B. Broeders, Utrecht; J. H. Kurstjens, Ven-
lo. Artsexamen: A. Th. J. Holla, Sieben-
gewald: J. J. Kok, Utrecht; Th. Kuypers,
Kloosterzande. De heer T. J. Oppenoorth te
Utrecht is gepromoveerd tot doctor in de
wis- en natuurkunde, op een proefschrift
getiteld: „Resistance to gammahexachloro-
cyclohexane in musea domestical".
Prestatie van Hawker „Hunter"
Een tweepersoons Hawker „Hunter" les-
vliegtuig dat vorige week in één uur en
vierendertig minuten van Londen naar
Rome is gevlogen, heeft zes minuten langer
over de terugreis gedaan. De gemiddelde
snelheid van het toestel was 905 km per
uur. Het werd gevlogen door Bill Bedford
en Fred Murphy, invliegers van de Haw
ker vliegtuigenfabriek. De Nederlandse
koninklijke luchtmacht krijgt twintig vlieg
tuigen van dlit type.
De betrokken instanties van de Republiek
Indonesia zijn met de n.v. Overzeese Gas-
en elektriciteitsmaatschappij te Rotterdam
overeengekomen de in Indonesische cou
rant betaalde schadevergoeding terzake
de in 1954 geschiedde naasting van de be
drijven dezer maatschappij in Djakarta en
Tjeribon naar Nederland over te maken in
een periode van tien jaren in achtereen
volgende gelijke maandelijkse termijnen,
aanvangende 1 juli 1956 onder nadere ver
rekening der eventueel over de naastings-
vergoeding in Indonesië verschuldigde ven
nootschapsbelasting. De eerste termijnen
zijn een dezer dagen in Nederland ter be
schikking gesteld van de n.v. Overzeese
Gas- en Elektriciteitsmaatschappij.
ADVERTENTIE
van rheumatiek, spit, ischias, hoofd- en
zenuwpijnen. Neemt daarvoor Togal, het
middel bij uitnemendheid, dat baat waar
andere falen. Togal zuivert de nieren en is
onschadelijk voor hart en maag. Bij apoth.
en drog. 0.95, 2.40, 8.88.
Haarlemse politierechter
Maandagmorgen stond voor de Haarlemse
politierechter een 18-jarige hutbediende
van de K.N.S.M. uit Haarlem terecht, om
dat hij meegewerkt zou hebben aan het
vervoer van gestolen flessen wijn en vruch
ten op sap.
Hij had zich aangesloten bij een aantal
jongelui, dat regelmatig in één der ijs-
salons in de binnenstad van Haarlem bij
eenkwam en daar plannen smeedde voor
kleine roofovervallen. Zo hadden deze jon
gens besloten een wijnkelder in een villa
bij het H.F.C.-terrein te Haarlem, tijdens
de afwezigheid van de bewoners, te plun
deren. Op een zomeravond was dit gebeurd
en de hutbediende was uit nieuwsgierig
heid gaan kijken. Hij had aan de eigenlijke
diefstal niet meegedaan, maar had wel
meegeholpen enige flessen te brengen naar
een adres, waar ze leeggedronken werden
en had aan dit leegdrinken ook meege
daan.
De officier van Justitie, mr. G. W. F.
van der Valk Bouman, eiste een geldboete
van veertig gulden, waarbij hij in aan
merking nam, dat de jongen veel spijt
over het gebeurde toonde. De politierech
ter, mr. J. P. Petersen, veroordeelde de
hutbediende conform de eis.
Door de slechte weersomstandigheden,
die de groei en rijping van landbouwge
wassen deze zomer zeer hebben belemmerd,
komen de oogstresultaten dit jaar zoals
te verwachten was beduidend ten achter
bij die van vorig jaar. Dit blijkt uit een
overzicht van de voorlopige oogstraming,
samengesteld door het Centraal Bureau
voor de Statistiek. De totale opbrengsten
kunnen nog niet definitief worden vastge
steld, maar de voorlopige ramingen geven
reeds een duidelijk beeld van hetgeen de
Nederlandse landbouw dit jaar heeft ge
oogst.
De peulvruchtenoogst vooral is opmer
kelijk schraal. De totale opbrengst aan
groene erwten, schokkeres en kapucijners
Wordt geraamd op 76.902 ton, terwijl deze
gewassen in 1955 131.446 ton opbrachten,
hetgeen neerkomt op een vermindering van
ongeveer veertig percent. Rogge en gerst
hebben dit jaar een hogere oogst opgele
verd en vooral de wintergerst groeide zeer
goed. Daartegenover staat, dat de tarwe
het minder goed heeft gedaan. Naar schat
ting heeft de tarwe 312.412 ton opgebracht,
hetgeen 11 percent minder is dan verleden
jaar (1955: 5.350.189 ton).
Ook de aardappeloogst komt ten achter
bij de vorige, al moet een uitzondering
worden gemaakt voor de vroege aardap
pelen, die vijf percent meer opbrachten.
Aan consumptie- en voederaardappelen
werd geoogst 2.551.658 ton, hetgeen elf per
cent minder is da,n in 1955. Op de kleigrond
hebben de aardappelen kwantitatief een
behoorlijke opbrengst geleverd, maar het
uitval was daar bijzonder groot. Bijzonder
slecht hebben de fabrieksaardappelen het
gedaan; de oogst hiervan komt 24 percent
ten achter bij de vorige.
Opmerkelijk goede resultaten zijn ge
boekt bij de verbouw van zaaiuien en ka
nariezaad, die respectievelijk 57 en 150
percent meer opbrachten. Koolzaad, blauw-
maanzaad en karwijzaad hebben het even
eens goed gedaan en leverden ook hogere
opbrengsten op. Het vezelvlas blfeef slechts
enkele percenten beneden de oogst van
1955. De opbrengsten van stro geven een
wisselend beeld te zien, afhankelijk van de
resultaten, die de granen, peulvruchten en
vezelgewassen hebben opgeleverd.
Bestemming. Uit gedeeltelijke uitslagen
van een referendum in Frans Togoland
blijkt, dat er een aanzienlijke meerder
heid zal worden gevonden voor een
nieuw statuut, waarbij het gebied een
autonome republiek wordt. Het wordt
thans namens de UNO door Frankrijk
beheerd. Het aantal onthoudingen zou
groot zijn. De uitslag betekent een over
winning voor de „Partij van de vooruit
gang", die een hechte vriendschap met
Frankrijk voorstaat. De oppositiepartijen
boycotten het referendum.
Ongeluk. Een autobus die veertig arbeiders
vervoerde, is nabij Bad Gandersheim
in West-Duitsland op een gladde weg
geslipt en in botsing gekomen met een
zware vrachtauto die uit tegenoverge
stelde richting kwam. Vijf van de bus
passagiers werden gedood en dertien
ernstig gewond.
Afgelopen. De conferentie van negen lan
den over Tanger is maandag geëindigd
met een gezamenlijk 'communiqué. De
soevereiniteit over Tanger wordt aan de
sultan van Marokko teruggegeven, maar
de wetgeving van de vrije zone blijft
gehandhaafd.
Vrees. Een neger die „hello baby" gezegd
zou hebben tegen een blanke onderwij
zeres, werd zaterdag op eigen verzoek
in de gevangenis te Wildwood in de
Amerikaanse staat Florida opgesloten,
omdat hij vreesde gelyncht te zullen
worden. De (kleine) gevangenis die niet
bewaakt werd is in de nacht van zater
dag op zondag opengebroken. Men denkt
dat de neger gelyncht is.
Heerser. Admiraal Nicolas Horthy, heerser
over Hongarije van 1920 tot 1944, heeft
telegrammen gezonden aan president
Eisenhower, premier Eden, premier
Mollet en Hammarskjoeld, de secretaris
generaal van de UNO. In de telegram
men wordt de westelijke staatslieden
dringend verzocht, al het mogelijke te
doen om aan het bloedvergieten in Hon
garije een eind te maken. Admiraal
Horthy leeft in ballingschap te Estoril
in Portugal.
Voormalig. De voormalige Hongaarse pre
mier Ferenc Nagy is uit Parijs in Wenen
aangekomen. Vandaar zal hij zich naar
de Hongaarse grens begeven, naar men
verwacht om een bespreking te voeren
met de leiders van de opstand.
Schandelijk. Het internationale verbond
van vrije vakverenigingen (IVW) te
Brussel heeft telegrafisch bij de secre
taris-generaal van de UNO, Hammar
skjoeld, geprotesteerd tegen de „schan
delijke Russische agressie" in Hongarije.
Volgens het telegram dient de Veilig
heidsraad te bevelen, dat het Russische
leger Hongarije moet ontruimen.
Kletspraat. De Amerikaanse minister van
Buitenlandse Zaken Dulles heeft Rus
sische beschuldigingen dat Amerikaans
kapitaal de revolutie in Hongarije mo
gelijk had gemaakt van de hand gewe
zen. Dulles zei: „Kletspraat", toen men
hem ernaar vroeg. De Izvestia, het or
gaan van de Russische regering, heeft
de Verenigde Staten ervan beschuldigd
de opstand in Hongarije te hebben ge
financierd. De Amerikanen leverden
geld en wapens, aldus de Izvestia.
Storing. De uitzendingen van de BBC in het
Russisch, die de laatste tijd in de Sovjet-
Unie ongestoord werden ontvangen,
worden nu weer gestoord, blijkbaar met
het oog op het nieuws over Hongarije.
Bommenwerper. Te Washington verluidt,
dat twee Amerikaanse vliegtuigfabrie
ken, „Boeing" en „North American", in
opdracht van de Amerikaanse lucht
macht een bommenwerper gaan ontwer
pen, die drie of vier keer zo snel als
het geluid kan vliegen en geschikt is
voor het werpen van waterstofbommen.
Deze supersonische bommenwerper zou
moeten worden voortgestuwd met che
micaliën.
Demonstratie. Een roodbeschilderde kist
met het „lijk van het communisme" is
maandag door het centrum van Rome
gedragen. Ongeveer drieduizend leerlin
gen van middelbare scholen vormden
een stoet, welke de kist met zich mee
voerde. De politie beschermde het
hoofdgebouw van de communistische
partij, toen ongeveer 3.000 jongelieden
ernaar toe trokken. Er werden stenen
geworpen naar de ramen van het ge
bouw van de Russische ambassade. De
ruiten van de drukkerij waar het com
munistische blad „Unita" wordt ge
drukt, werden ingegooid.
44. Het geloei van alarmschellen stoorde
Joris wreed in zijn aangenaam spelletje
met de bankbüjetjes. Verschrikt keerde hij
zich om en.staarde in de loop van het
repeteer-pistool, dat kluiswachter Pieterse
op hem gericht hield. De wakkere wachter,
die er nu wel van overtuigd was, dat dit
allemaal geen droom kon zijn, ging nu
kloek tot handelen over. „Vooruit!", riep
hij, dreigend met zijn wapen gebarend, „ga
bij elkaar staan, met jullie ruggen tegen
de muur!" „Beilo!", bromde Plutanus mis
noegd, „er heerste hier juist zo'n heerlijke
innerlijke rust. Waarom maakt deze onge
durige uiterlïng zo'n herrie?" „Hij is zenuw
achtig, de arme uiterling", fluisterde Joris.
„Kunt ge hem niet naar een zeer stille
plaats zenden? Dat zou hem en ons de
innerlijke rust hergeven". „Een wijze in
nerlijke raad, mijn gids", sprak Plutanus.
„Het zij zo". Hij maakte enkele vreemde
gebaren en.WEG was kluiswachter Pie
terse! „W-waar is hij heen?", riep Panda
verschrikt. „D-dit bevalt me helemaal
niet!" „Wees niet zo zelfzuchtig, jongske",
sprak Joris, terwijl hij enkele geldzakken
opraapte. „Bedenk liever, hoe enorm dit
MIJ bevalt!"
DE EERSTE microscopen van Antonie
van Leeuwenhoek waren wel zeer een
voudige instrumenten, bestaande uit een
paar koperen plaatjes met een gaatje,
waarin zich een door Van Leeuwenhoek
zelf geslepen lens bevond. Daarachter was
een verstelbare pin, waarop de voorwerpen
vastgekleefd of vastgeprikt konden wor
den. Enige van deze instrumenten zijn be
waard gebleven en bevinden zich o.a. in
het museum voor de Geschiedenis der Na
tuurwetenschappen te Leiden.
De beste lens die nog over is,
kan echter in Utrecht worden
bewonderd en vergroot 270
maal. Er zijn echter aanwij
zingen, dat Van Leeuwenhoek
lenzen heeft bezeten, die wel
480 maal vergrootten.
Hoe het ook zij, met deze
primitieve instrumenten, voorzien van
prachtige lenzen, ontdekte de Nederlandse
bioloog o.m. de bacteriën in 1676 en hij
is de onbetwiste vader der microbiologie.
Ondanks deze vroegtijdige ontdekking,
zou het echter nog twee eeuwen duren,
eer Louis Pasteur de bacteriën als veroor
zakers van ziekten zou brandmerken.
Eerst toen is de geneeskunde moderne we
gen gaan bewandelen.
En toch waren er vóór Antonie van
Leeuwenhoek reeds artsen, die met een
merkwaardige intuïtie vooruit liepen op
de ontdekkingen die ruim twee eeuwen
zouden worden gedaan. Jean Astruc, de
lijfarts van Lodewijk XV maakte daar
melding van in een geschrift, waarin hij
een overzicht gaf van allerlei absurde
théorieën die over de verspreiding van een
bepaalde ziekte waren opgesteld. Hij ver
telt daarin dat Augustus Hauptman en
Christian Langius van mening waren dat
de ziekte veroorzaakt werd door een school
kleine, vlugge, maar onzichtbare levende
wezentjes, die - eenmaal in het lichaam
binnengedrongen - zich door hun grote
.J
vruchtbaarheid snel kunnen vermenig
vuldigen en in menigte uitbreken, waarna
zich koloniën in verschillende delen van
het lichaam vormen die in de aangetaste
delen ontstekingen, erosies en ulceraties
vormen.
Aangezien deze bacterie-theorie van
Hauptman en Langius geen rekening hield
met de destijds heersende opvattingen over
warme en koude lichaamsvochten, kwalifi
ceerde Jean Astruc haar als een visionair
verbeeldingsproduct, door geen
enkele autoriteit gesteund
en dus niet de moeite waard
om weerlegd te worden.
„Bovendien", zo gaat de lijf
arts verder, „indien 'we zou
den aannemen dat deze ziek
te veroorzaakt kan worden
door onzichtbare levende we
zentjes die in het bloed rondzwemmen, zou
men dat ook wel kunnen beweren van de
pest zoals de Jezuïet Athanasius Kircher
en de Minderboeder Johannes Saguens
hadden gedaan) en van andere besmette
lijke ziekten, zoals pokken, hondsdolheid,
schurft, lupus, enz.". Dat idee was voor
de lijfarts van de koning natuurlijk te zot
om te overwegen, vooral omdat dan „de
gehele theorie der geneeskunde zou val
len". Dat laatste was natuurlijk het ergste
en daarom konden een paar van de ge
niaalste denkbeelden, ooit in een mense
lijk brein geboren, rustig worden opgebor
gen bij de absurde theorieën, waarvoor de
geleerden slechts een smalende glimlach
over hadden!
We zullen u nog een groot visionair noe
men, die in de oudheid leefde en in zijn
land weinig waardering vond, t.w. Demo-
kritos van Abdera, de grote voorloper van
de mechanisch-atomistische natuuropvat
ting van onze moderne tijd.
Daarover morgen.
(Nadruk verboden)
H. Pétillon
