Emailwerk is een handwerk Creme PufF' Vernieuwing en uitbreiding van W ilton - F ij enoo r d voltooid oor ONZE TUIN- EN KAMERPLANTEN VLUGÏ VLUGÏ VLUG! .an max Factor VRIJDAG 2 NOVEMBER 1956 7 Bladbegonia 'n Vleugje CremePufF' klaar! De make-up, die in seconden schoonheid-voor-uren geeft De dokken A. MOLENDIJK de*~D rouw TOEN HET ECHTPAAR Schaake-Knegt in 1937 be gon met het vervaardigen van emailwerk, mocht men hen moderne pioniers van een oude techniek noemen. In het antieke Perzië, Griekenland en Egypte was deze techniek namelijk al bekend. Sindsdien wisselden perio den van grote bloei af met dieptepunten; een voorbeeld van opgang is het wereldberoemde werk, afkomstig uit het Franse stadje Limoges. Het is een vorm van kunstnijverheid, waarvan de tech niek goeddeels op handwerk berust: emailwerk wordt namelijk uit de vrije hand op koperen, gouden of zilveren voorwerpen aangebracht. Men gebruikt hiervoor een soort poeder, dat in samenstelling het best met gemalen glas zou zijn te vergelijken. Dit wordt aangemengd tot een papje, waardoor een stug materiaal ontstaat; geen vloeiende verf, die. zich met een penseeltje laat schil deren. Het is meer een met behulp van een penseel op- deppen van de substantie. „Het is een moeilijke techniek", vertelt ons mevrouw Schaake-Knegt, wanneer wij ons hebben neergezet in de gezellige zitkamer, die een waar plantenparadijs is. „Zelfs als men als tekenaar of schilder behoorlijk onderlegd is, heeft men zeker een half jaar nodig om het goed onder de knie te krijgen. In de eerste plaats moet men een uit stekend kleurgevoel en een grote fantasie bezitten. De versieringen worden direct met het penseel op de kope ren vorm aangebracht, zonder voortekening of ontwerp dus. Hoe vrijer men werkt, hoe beter het resultaat wordt. Het kenmerk van het ware handwerk blijkt uit het feit, dat geen twee versieringen aan elkaar gelijk zijn. Daar houden we trouwens ook niet van, want dal zou geestdodend werken." Er worden ons voorbeelden getoond van dit sieremail: as bakjes, schalen, broches, bekertjes, doosjes en andere voor werpen, deels'versierd met moderne, abstracte lijnen, deels in het meer klassieke, min of meer romantische genre: ge- styleerde dierfiguren of effecten van dooreenvloeiende kleuren. Er komt nog heel wat voor kijken eer zo'n werkstukje voltooid is. Er komen liefst zestien tot achttien bewerkingen aan te pas, waarvan schuren, poetsen en schoonmaken nog maar de eenvoudigste zijn. „We hebben Gebruiksemail in de vorm van kommen met een zwarte buiten- en gekleurde binnenkant, bevestigd in dragers. Grote schaal van email, waarvan de deksel als fruitschaal fungeert. er mensen voor nodig met liefde voor dit werk, het is namelijk een zeer nauw keurige arbeid. Elk van onze helpers is gespecialiseerd op zijn eigen taak, ieder heeft ook zijn eigen genre decoraties. De een ligt het gestyleerde dierfiguur- tje het best, de ander de abstracte vorm", legt onze gastvrouw uit. De koperen vormen worden buiten de deur gemaakt, de verdere bewer kingen geschieden in het atelier van Sagitta-email aan de Lorentzkade te Haarlem. Daar rondkijkend bekoorde ons vooral een ander genre dat hier vervaardigd wordt, namelijk gebruiks email: Dat zijn de schalen, soepkom men (aan beide kanten gifvrij geëmail leerd) met een doffe of half doffe bui tenkant en binnenin levendige, op el kaar afgestemde kleuren, zoals hel of zacht geel, blauw, groen, grijs of rood. Men kan zo een heel servies combineren met schalen en kommen. „Zo'n servies gebruiken we zelf ook dagelijks en u moet eens zien hoe mooi het blijft. Waar heb je dat vandaan? vragen gasten ons wel eens en dan is men stom verbaasd, dat we het zelf maken." Voor de kleine kommetjes, die in ge bogen zwarte draadconstructies rusten, bestaat al veel belangstelling, maar aan de grote ronde schalen moet men nog wennen vernemen wij. Daarvoor is nu eenmaal een „geestelijke omschakeling" nodig. De ontwerpen zijn mooi strak en logisch-sober van vorm. De schalen heb ben een witte platte knop en geen oren, want ook deze staan in dragers. In dit genre zien we ook broodruifjes ge zellige schuin op elkaar geplaatste vlak ken van email op een draadconstructie. Er kan een heel brood in liggen, maar tevens kan het dienst doen voor gees telijk voedsel als kleinere boeken. Deze gebruiksvoorwerpen worden machinaal met een emaillaag bespoten, in tegen stelling dus met de handwerk sierpro- dukten. In de ateliers wordt ons gedemon streerd hoe men van een koperen vorm email maakt. De schilders hebben een massa potjes met de aangemaakte sub stantie in allerlei tinten voor zich staan. Met een fijn penseeltje dept men de motieven op de vorm. De voorstelling is dan nog dof; er zit nog geen leven in. Dat komt pas na het branden en nog meer na een volgende bewerking, het glazuren. Mevrouw SchaakeKnegt laat ons zien hoe het branden in zijn werk gaat. Zij kent alle etappes van de fabricage door en door. Dank zij haar aangeboren tech nische zin vindt ze regelmatig hulpmid delen uit, die het werk vergemakke lijken, zoals een bepaalde tang om een gloeiende beker aan te pakken zonder deze te beschadigen. Met een enorme „open" pollepel ook al een eigen vinding houdt ze een asbakje, dat we zojuist met een hertje hebben zien be schilderen, in een fel suizende open vlam. Een verzengende vuurgloed trekt door het asbakje heen. De oorspronke lijke kleuren verdwijnen en men ziet alleen nog een roodgloeiend voorwerp. Precies op de seconde wordt het uit die vuurzee verwijderd en dan komt tijdens het afkoelen de juiste kleur, anders, dieper, intenser dan eerst te voorschijn. Allerlei details, die voorheen, niet tfi zien waren en nieuwe effecten door het ineenvloeien van de kleuren doen zich aan ons voor. Nog verrassender is het effect echter na het glazuren. Het gla zuur wordt als een dikke witte pap op gespoten, dan gaat het voorwerp weer in heft vuur, waardoor het water ver dampt en alleen de droge poeder over blijft. In deze tweede vuurbehandeling wordt het karakter van de afbeelding bepaald. Iedere seconde komt er op aan. Door een lange vuurkuur ontstaan goud achtige effecten, door een kortere wordt de tekening zwartachtig genuanceerd. Men schildert bij wijze van spreken dus met de vlam. Het werkstuk wordt voltooid door een koperen vorm, die later om het voor werp wordt gefelst. En zo hebben we dan in vogelvlucht, zonder vermelding van alle tussenbewerkingen, de geboorte beschreven van email voorwerpen, die daarna hun reis naar binnen- dïi buiten landse afnemers gaan beginnen. Tineke RtiÜt Een lieftallig hoedje van moderne lijn, een van de weinige geslaagde modellen van het nieuwe seizoen. Het Voorlichtingsbureau voor de Voe ding meldt: Al is de hogedrukpan geen onbekende meer op de Nederlandse markt en zijn velen op de hoogte met het gebruik er van, toch rijzen er herhaaldelijk vragen over dit apparaat, over het al dan niet wenselijk zijn van de aanschaffing en de beste keuze. De druk in de pan Laten we eerst eens zien wat de be tekenis is van de aanduidingen lbs. en atü. waarmede de drukhoogte wordt opgegeven. De druk, die tijdens het koken in de hogedrukpan heerst, wordt in de litte ratuur in de verschillende eenheden op gegeven. Bij alle gegevens hierover moet men er echter rekening mee hou den, dat de vermelde cijfers betrekking hebben op de overdruk: d.i. het druk verschil met de druk van de buiten lucht. Hoewel dus de hogedrukpan tij dens haar werking niet met de buiten lucht in verbinding staat, geeft men de druk in de pan aan t.o.v. de druk van de buitenlucht. De meest gebruikte eenheden zijn pounds (Ibsi en atü (Atmosphare Ueber- druck). Wil men deze eenheden met el kaar vergelijken, dan dient men te be denken dat de druk, opgegeven in lbs altijd betrekking heeft op een vierkante inch, terwijl de druk, opgegeven in atü, geldt voor een vierkante cm. Omrekening 1 lb is 0.4536 kg. 1 inch is 2.54 cm. 1 square inch is 3.4516 cm2. 1 lb (is 1 lb/sq. inch) is 0.4536 kg/ 6.4516 cm2 is 0.0703 kg/cm2 is 0.0703 atü. 1 atm is 1 kg/cm2. 1 atü is (1 Atm. Ueberdruck) is dus een extra druk van 1 kg/cm2; de totale druk is dan 2 kg/cm2 (is 2 atm). Dikwijls kan men, naar behoefte, de druk in de hogedrukpan variëren. Dit is afhankelijk van de constructie van de pan (de gewenste druk hangt af van het te koken voedingsmiddel). Men heeft dan de mogelijkheid om een overdruk van 5, 10 of 15 lbs. te bereiken. Doordat men zodoende de druk kan veranderen, bepaalt men ook de temperatuur, waar bij men werkt. Hier stuit men immers op het principe van de hogedrukpan; door n.l. de pan af te sluiten van de buitenlucht, kan men (door middel van stoom de druk in de pan verhogen; door de hogere druk echter stijgt de kook- temperatuur van water, waardoor er in de pan een temperatuur heerst boven 100 gr. C. Dit veroorzaakt het sneller gaar worden van het te bereiden pro- dukt. Meestal kookt men in de hogedruk pan bij een (over)druk van 15 lbs, dus bij 121 gr. C. In een Duits onderzoek („Kochen un- ter Druck", Bundesforschungsanstalt fü Hauswirtschaft) is gebleken dat de optimale tijdsbesparing (gemiddeld 50 pet.) ligt bij 0.8 atü (plm. 12 lbs) en de optimale energiebesparing (gemiddeld 40 bij 0.5 atü (plm. 8 lbs). Verlaagt men de druk, dan zakt ook de temperatuur, waardoor het langer duurt, voordat het produkt gaar is. Wordt er dus in recepten voor hoge drukpannen de kooktijd van een be paald produkt aangegeven, dan moet daarbij altijd de te gebruiken druk ver meld zijn. Sommige hogedrukpannen zijn voor zien van een drukregelaar, andere zijn zo geconstrueerd dat alleen bij een overdruk van 15 lbs of 4 atü wordt ge kookt. Het ontbreken van een regelaar is dan geen groot nadeel, daar voor de bereiding van de meeste gerechten een druk van 15 lbs wordt vereist. De wijze waarop de druk wordt aangegeven zal een punt van overweging zijn bij aan koop. Er zijn pannen met een hoorbare en met een zichtbare drukregelaar. In het algemeen voldoen beide goed; in be paalde gevallen zal de ene uitvoering de voorkeur verdienen boven de andere. Er zullen huisvrouwen zijn, die geïrri teerd worden door het heen- en weer- rammelen van de drukregelaar tijdens het koken, anderen zullen het daaren tegen geruststellend en gemakkelijk vinden het geluidje, dat de drukrege laar maakt, te horen en te weten dat zij niet hoeven te kijken of de gewenste druk wel wordt gehandhaafd. Het model van de pan is ook een punt van overweging. Het is het beste dat de aspirant-koopster de pan zo moge lijk met vulling in de hand neemt. Elan kan zij beoordelen of een steelpan, dan wel een pan met handgrepen haar bevalt. Pannen met inliggend deksel zijn als regel minder gemakkelijk in het onderhoud, daar bij koken en uitschep pen voedseldeeltjes tussen pan en ring terecht kunnen komen. Daar de pan een stootje moet kunnen velen, is een stevige uitvoering vereist. Het meest opvallende verschil is wel de tijdsbesparing die kan optre den bij het koken onder druk. De tijds besparing zal gering zijn dan wel aan zienlijk, afhankelijk van de bereide ge rechten: vergt een gerecht bij gewoon koken al een korte kooktijd dan zal er bij gebruik van een hogedrukpan min der tijdsverschil optreden dan bij ge rechten die langer dan een half uur ver hit moeten worden, zoals peulvruchten, taai vlees e.d. Wordt in het receptenboekje een kooktijd van 10 minuten genoemd voor een bepaald produkt, dan wil dit na tuurlijk niet zeggen dat men het gerecht 10 minuten voor het etensuur op kan zetten. De aankooktijd is zeker zo lang, in de regel langer dan bij het koken in gewone pannen, die gewoonlijk minder dik zijn en verder gevuld kunnen wor den. Arbeidsbesparing is er niet bij het koken in de hogedrukpan. Bij de spijsvoorbereiding vergen de voorberei dende werkzaamheden zoals aardappe len schillen en groenten klaarmaken immers de meeste arbeid en deze werk zaamheden dienen in beide gevallen verricht te worden. Brandstofbesparing. De be sparing aan brandstof is niet altijd groot. Ze hangt af van de aard van het gerecht en van het afzonderlijk dan wel teza men gaarkoken van verschillende spij zen. Zo vinden wij in de uitgave van de Gasvoorlichtingsdienst opgegeven: aardappelen en andijvie, gekookt op 2 branders in gaspannen 28 min. 125 liter gas; aardappelen en andijvie, gekookt na elkaar in drukpan 31 min. - 150 liter gas; aardappelen en andijvie, gekookt te zamen in drukpan 25 min. - 105 1. gas; hutspot zonder klapstuk, gekookt in gaspan 30 min. - 80 liter gas; hutspot ionder klapstuk, gekookt in drukpan 23 min. - 90 liter gas; hutspot met voorgekookt klapstuk, in gaspan 73 min. - 140 liter gas; hutspot met voorgekookt klapstuk, in drukpan 33 min. - 170 liter gas. Zouden zij, die een grote gas- of stroombesparing constateren na het in- gebruik nemen van een hogedrukpan wellicht degenen zijn, die vroeger veel water gebruikten voor het koken van aardappelen en groenten, deze lang kookten en later weer opstoofden? Voor deze categorie zou inderdaad ook gelden het propagandapunt: b e- sparing vanvoedingsstof- f e n. In de hogedrukpan wordt immers gekookt m e t of zelfs boven weinig water en kort. De ouderwetskokende huisvrouw, die de aanschaffing van een hogedrukpan overweegt, zóu- inderdaad haar gezin vitamine-rijker voedsel voorzetten uit deze pan dan vroeger uit haar gewone pannen. Misschien zal het receptenboekje meer druk op haar uit oefenen om beter te koken dan de voor lichting van lerares of voorlichtings dienst. Een vergelijking van de voedings waarde van op een juiste wijze „ge woon" gekookte spijzen met spijzen, ge kookt onder druk, geeft geen uitkom sten waaraan men houvast heeft. De termen zijn vaag en onzeker: vermoe delijk groter inhoud van vitamine C (door kortere kooktijd en minder zuur stof tijdens de verhitting), kans op ma tige vernietiging van het vitamine B (door de temperaturen van omstreeks 120 gr. C); iets grotere verliezen aan sommige mineralen en sommige vitami nes van het B-complex. Desgevraagd kan men zeggen dat de verliezen die optreden bij het koken on der druk weinig afwijken van die welke bij gewoon koken op de juiste wijze op treden. Wat het gebruik betreft dient men zich goed te houden aan de raad gevingen, in de folders of boekjes opge nomen: de pan niet voller doen dan toe gestaan, de drukregelaar niet afwassen en vooral de pan niet open forceren wanneer er nog druk op staat. Beter iets later eten dan ongelukken in de keuken. Wel kan men eventueel de kooktijd van een bepaald gerecht ver lengen of verkorten indien de opgege ven tijd onjuist blijkt te zijn. Tot slot zij vermeld dat in de boek handel een kookboek verkrijgbaar is, geschreven voor gebruikers van een ho gedrukpan. Bladbegonia's zijn heel aantrekkelijke kamerplanten, die niet zozeer voor de bloemen gekweekt worden dan wel om de fraai getekende en mooi gekleurde bladeren. Men wake ervoor ze 's zomers niet in de felle zon te kweken. Wel kunnen ze veel licht hebben. Vooral nu vinden ze een zon nig plekje maar wat prettig. U moet er wel een beetje reke ning mee houden, dat er in de loop van de winter enkele bladeren verloren zullen gaan, maar dat is niet zo'n be zwaar. Vroeg in het voorjaar ontwikke len zich voldoende nieuwe. In dit jaar getijde moet de plant in een normaal verwarmde woonkamer gekweekt wor den. Men zal haar ook regelmatig moe ten begieten. Gebruik er in geen geval koud leidingwater voor; begonia's zijn over het algemeen erg gevoelig voor koud water. Leidingwater op zich zelf kan beslist geen kwaad, maar meng het met een beetje warm water. Als de plant goed groeit, zal ze 's zomers ook eens bemest moeten worden. Geef haar om de veertien dagen een weinig kamer- plantenkunstmest. Wanneer verpotten nodig is, doe men dat liefst in het vroege voorjaar. Het beste is de bloemist te vragen om een voedzame, doch vooral luchtige potgrond. Men vergete niet dat onder in de pot wat scherfjes moeten komen. G. Kromdijk ADVERTENTIE ADVERTENTIE Mooi zijn, betoverend mooi zijn en toch maar enkele seconden per dag aan make-up besteden? Dat kan, met Max Factor's Creme Puff. Weldadige lanolinerijke crème en het fijnste poeder zijn in Creme Puff op meesterlijke wijze tot één geheel gemaakt. Een complete make-up brengt u nu in nog geen twintig tellen met een poederdonsje aan. En uw make-up „bijwerken" is met Creme Puffin amper vijf seconden gebeurd'! Deze lichte, heerlijk luchtige make-up verkleurt niet, droogt uw huid niet uit. Schaf nu de tijdrovende make-up af- begin vandaag nog met Creme Puff. HOllïWOOO Crème make-up basis en poeder in één! MAX FACTOR Hollywood- Imp. Marfac N.V., Huddestraat J, Amsterdam. ..Hu— 4 Creme Puff (handelsmerk) betekent Max Factor Hollywood creamy powder make-up De werf Wilton-Fijenoord te Schiedam, die na de bevrijding in een staat van ont reddering verkeerde, beschikt thans over meer installaties en werktuigen dan ooit tevoren. In machines en nieuwe gebouwen, waaronder twee gegraven dokken moeten worden gerekend, werd een bedrag van ongeveer honderd miljoen gulden geïnves teerd. Het groeiproces kon in hoofdzaak uit eigen middelen worden gefinancierd. De vernieuwing van Wilton-Fijenoord betreft niet uitsluitend uitbreiding; vervanging en modernisering maken er in grote mate deel van uit. Er zijn nieuwe kaden gebouwd; er werden nieuwe kranen aangeschaft en er kwamen twee nieuwe machinehallen, een moderne lasloods, een timmerloods en een nieuwe proefstand voor de te bouwen mo toren. Het gigantisch slotstuk van alle vernieuwingen en uitbreidingen zijn de beide dokken, de hallen voor de machinefabriek en het dokkantoor-Oost. De nieuwe fabriekshallen, die voorna melijk zijn ingericht op nieuwbouw van schepen de bestaande fabriek zal ter beschikking van de reparatie-afdeling ko men verschillen sterk van de hallen van enkele decennia geleden. Er is geen zandige vloer meer, maar een werkvloer; de ruimte is groter en er is een overvloed van licht, dat invalt door glazen puien en lantaarns in de daken van bims-beton. Het totale complex van de nieuwe ma chinefabriek beslaat een oppervlakte van 92,50 bij 155 meter. Bij de constructie van de hallen is rekening gehouden met de mogelijkheid van uitbreiding. De skeletten van de hallen zijn uitgevoerd in staal met vullingen van metselwerk. Tot deze werk ruimten behoren opslagplaatsen, was- en schaftlokalen en kantoren. De zware bewerkingsmachines van deze tijd en de grote precisie welke wordt ge- eist, hebben noodzakelijk gemaakt dat de funderingen bijzonder zwaar zouden zijn. Elke zware bank steunt op een onafhan kelijke fundatie van drie groepen palen van gewapend beton. Er kunnen in de grootste hal werkstukken tot een gewicht van 140 ton worden bewerkt. Het tweede grote werk van de uitbrei ding vormen de twee vaste dokken. De keus viel op vaste dokken, omdat hoe wel de bouwprijs gelijk zou zijn de bouw van twee drijvende dokken de aanleg van een nieuwe haven noodzakelijk zou hebben gemaakt. Wilton-Fijenoord be schikte reeds over vijf drijvende dokken, waarvan één met een hefvermogen van 46.000 ton en één vast dok. Omdat het scheepstype voor de erts- en tankvaart voor een overgroot deel zal liggen rond de 38.000 ton draagvermogen, werd besloten de nieuwe dokcapaciteit op dit draagver mogen af te stemmen. Beide dokken zijn gelijk van lengte: 211 meter. De massieve vloeren hebben een dikte van zevenenhalve meter. De buitenwanden zijn eveneens massief en worden gesloten door stalen schipdeuren, die 32 meter lang en 13 meter hoog zijn. Het water wordt via een ruimte in de kop van de pompkamer (gelegen in het eind van de scheidingswand tussen beide dokken bij de ingang) ender de drempel van het dok toegelaten. Tot een meter boven Rotterdams peil ge vuld, bevat elk der dokken ongeveer 65.000 kubieke meter water. In twee uur kan het worden weggepompt via een kelder onder de pompkamer. Drie hoofdpompen van elk 10.000 kubieke meter water per uur en een opvoerhoogte van twaalf meter zorgen voor deze waterverplaatsing. Een dokkend schip kan door kaapstanders worden binnenge haald. Elk dok heeft vier van deze werk tuigen, die elk zevenenhalve ton trekkracht kunnen ontwikkelen. De pompkamers en leidingtunnels vor men een ware ondergrondse verzorgings centrale. Hier treft men, behalve de door electro-motoren gedreven pompen voor het dok, ook de apparatuur aan die ten dienste staat der dokkende schepen. Daarbij zijn een ballastpomp en brandbluspomp en een „Sprinkler"-pomp. Op verschillende ver diepingen boven de pompkamer is de elec- trische installatie ondergebracht, die scha kelbatterijen en transformatoren omvat. De verlichting is langs de bovenrand van de dokken aangebracht, terwijl op een me ter boven de dokvloer in elk van de langs- wanden een rij waterdichte verlichtings ornamenten is gemonteerd. Afvalstoffen van de dokkende schepen worden door een speciale leiding afgevoerd en met behuip van samengeperste lucht in de haven ge perst. Uitstekend ingerichte was- en kleed lokalen zijn gebouwd in het bovengedeelte van de scheidingswand tussen beide dok ken. De bouw van de nieuwe dokken en ma chinefabrieken op de oostelijke helft van het terrein maakte het wenselijk een nieuw centrum naast het bestaande te scheppen voor het gedeelte van het terrein, waar be drijfsleiding, bazenkantoor en opslagruim ten voor gereedschappen konden worden ondergebracht. Er werd een gebouw opge trokken, waarin deze diensten een royaal onderkomen konden vinden. In het be drijfsgebouw bevindt zich een kantine voor duizend man werfpersoneel, met keuken, proviandbergplaats en koffiekamer voor kantoorpersoneel. Voor eventueel latere uitbreiding is het mogelijk verdiepingen boven dit dokkantoor bij te bouwen. ADVERTENTIE PAR IJ SE COIFFURES DAMESKAPPER Santpoorterplein 1 - Haarlem - Tel 1970S Buslijnen 3 en 4

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1956 | | pagina 9