UNO-politiemacht de Russische
„vrijwilligers" een slag voor
het weer Kil maar geen regen
Egyptische passies gekoeld op
water aan voer van Port Said
Economisch leve n van Egypte
nadert volledige stilstand
Haarlems Dagblad
Amerika klaar met groot
hulpprogramma
Jehudi Menuhin in
Kaapstad geopereerd
Britten storen zender van Cairo
wegens opzwepende geruchten
Mist
aiston hunink
Spanning verminderd
Burns dankbaar
Meer leden PEN-club zeggen
lidmaatschap op
Geen televisie van de
Olympische Spelen
rt -
Eisen
DEZE WEEK IN ERBIJ
A rabische leiders bijeen
Tsjoe En Lai op rondreis
door Azië
Schoonmaak
Hongaarse vluchtelingen
in Wijk aan Zee
Grote groep jonge mannen
gearriveerd
Het woord is aan
MOTOR - BROMFIETSKLEDING
Hongaren overvielen trein
met gedeporteerden
Duizend mensen werden
in vrijheid gesteld
71e JAARGANG No 112
Lange Nieuwstraat 427, IJmuiden. Telefoon
Adm. 5437, chef bezorging na 5 uur 6450.
Tel. Redactie 5389. Haarlem: Grote Hout
straat 93 alle afd. Tel. 15295°. Advertentie
tarieven op aanvraag bij de Administratie.
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
ZATERDAG 17 NOVEMBER 1956
IJmuider Courant
EDITIE VOOR VELSEN-IJMUIDEN EN BEVERWIJK EN OMGEVING, VAN
301e JAARGANG No 265
Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.,
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Verschijnt
dagelijks, behalve op zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 55 ct., p. kwartaal 7.15,
franco p. post 7.65. Losse nrs. 12 ct. Giro
rekening 273107 ten name v. Haarl. Dagblad.
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
(Van onze reisredacteur uit Cairo).
De vijftig blonde Noorse soldaten, die
vrijdag met ontbloot bovenlijf en transpi
rerend gymnastiek-oefeningen uitvoer
den in het hete zand van de Suez-
woestijn nabij de zwaar door bombarde
menten geteisterde luchtbasis Aboe Soe-
weir, symboliseerden de eigenaardige
positie van de politiemacht der UNÓ.
Alhoewel deze inmiddels nog versterkt
werd met vijftig Columbianen, die tege
lijk met vredestichter Hammarskjoeld op
het basiskamp arriveerden, is de status
van deze troepen nog steeds onzeker.
De glimlachende Hammarskjoeld wei
gerde op vragen te antwoorden en vloog
direct door naar Cairo, waar hij onmid
dellijk na aankomst besprekingen begon
te voeren met de Egyptische minister
van Buitenlandse Zaken, Fawzi, en pre
sident Nasser. Snelle resultaten van deze
besprekingen vallen overigens niet te
verwachten. Of de blauw-gehelmde,
veeltalige nog steeds ongeorganiseerde
UNO-politiemacht er in zal slagen door
de morele druk van haar aanwezigheid
de Brits-Franse troepen uit Port Said te
doen vertrekken, is nog steeds de grote
vraag. Moeilijke politieke onderhandelin
gen liggen zonder enige twijfel nog in
het verschiet.
Wij vlogen als eerste buitenlandse cor
respondent sedert het staken van het vuren
naar Cairo met het K.L.M.-toestel „Ma
rijke", dat de eerste commerciële vlucht
maakte naar de thans zo sombere en stille
luchthaven van Cairo sedert het hervatten
van de dienst. De eerste indrukken van het
Egypte-na-de-strijd waren de volgende:
een kalm, bijkans normaal leven van alle
dag, afgezien dan van de aanwezigheid van
mortieren, luchtafweergeschut en anti-
tankkanonnen, die in Cairo's buitenwijken
staan opgesteld en de grimmige met ge
weren uitgeruste leden van de nationale
garde, die letterlijk overal patrouilleren.
De afwezigheid van een defaitistische
houding onder de bevolking kan het ge-
ADVERTENT1E
...mist u vandaag niet iets op
uw boodschappenlijstje...? Staat
er wel Anton Hunink worst op...?
Anders mist u watdie sappige,
malse, knappende échte Gelder
se RookworstAan 't loodje ziet
u dat u de échte koopt.
Hoe verser hoe lekkerder
HOFLEVERANCIER - DEVENTER
volg zijn van het feit, dat de buitenlandse
verslagen over de resultaten van de pas
beëindigde strijd haar onbekend zijn of
simpelweg niet worden geloofd.
De populariteit van Nasser blijkt nog
steeds groot te zijn, terwijl de tegenslagen
goed gepraat worden door te wijzen op de
drievoudige aanval op Egypte. De algemene
mening luidt tenslotte nog steeds, dat Israel
te verslaan valt, mits alleen tegen dit land
ten strijde behoeft te worden getrokken.
Nederland wordt in de politie-macht van
de UNO door slechts één man vertegen
woordigd, en wel kapitein J. A. Bor uit
Rotterdam, die tot voor kort waarnemer
van de UNO was en thans is opgenomen
in de nieuwe staf van generaal Burns.
Temidden van een algemene verwarring,
veroorzaakt door Deense, Noorse, Colum-
biaanse, Canadese en Egyptische officieren,
die in een dozijn talen zich onderling ver
staanbaar trachtten te maken, hebben wij
op de basis Aboe Soeweir kapitein Bor
getroffen. Deze capabele officier, die heeft
deelgenomen aan de strijd op Korea en
middenin de gevechten in de Gaza-woestijn
heeft gezeten, verwelkomde de kans om
thans rust te brengen in een rumoerig
gebied.
Intussen valt een zekere vermindering
van de spanning waar te nemen. De be
trekkelijk snelle komst door middel van
een luchtbrug der UNO-politiemacht voor
kwam een mogelijk fait accompli van Rus
sische „vrijwilligers", waarvan het over
komen thans minder waarschijnlijk is ge
worden gezien Boelganin's nieuwe, in mil
dere termen gestelde nota. De nadruk, die
daarin gelegd wordt op het vergoeden van
bepaalde door Egypte opgelopen schade,
wijst er echter op dat economische moei
lijkheden in het verschiet liggen.
De toch al reeds bijzonder moeilijke
economische positie van Egypte, gevolg van
de internationale beschuldigingen over en
weer na de nationalisatie van het Suez-
kanaal, wordt thans nog ernstiger in gevaar
gebracht door de strubbelingen, welke ge
paard gaan met het exporteren van de
katoen-oogst, gezien het onbruikbaar zijn
van de havens van Alexandrië en Port Said,
het afsnijden van alle commerciële banden
met Engeland en Frankrijk en het opdro
gen van de inkomsten uit het Suezkanaal.
Het economische leven in Egypte gaat
langzaam naar een volledige stilstand. Spe
culaties hoort men dezer dagen echter over
een nieuw en groots Amerikaans hulppro
gramma, dat de Sovjet-penetratie zou die
nen tegen te gaan. Zulk een hulp zou wel
eens de doorslaggevende factor kunnen zijn
bij het oplossen van de huidige onontwar
bare politieke crisis.
NEW YORK (Reuter). - Generaal-majoor
Burns, de Canadese opperbevelhebber van
het nieuw gevormde politieleger van de
UNO, heeft vrijdag, bij aankomst op een
vliegveld van New York, in antwoord op
vragen van verslaggevers verklaard „zeer
dankbaar te zijn voor de snelle en vlotte
wijze, waarop de eerste troepen van mijn
leger naar Egypte zijn gezonden". De ge
neraal verklaarde voorts „zeer verwonderd
te zijn over het soepele en snelle verloop
van de recrutering voor de UNO-strijd-
macht. onder omstandigheden, zo geheel
nieuw voor de menselijke ervaring
Aan Burns werd de vraag gesteld of
hij van mening was dat de aanwezigheid
van troepen van de UNO in Egypte ertoe
zou bijdragen de vrede in het Midden-
Oosten te handhaven, totdat de UNO een
uiteindelijke beslissing hadden getroffen.
„Dat èn nog enkele andere zaken", ant
woordde Burns. Hij wilde verscheidene
andere vragen over de algemnee toestand
in het Midden-Oosten niet beantwoorden.
VERWACHTING, medegedeeld door
het K.N.M.I. in De Bilt, geldig van
zaterdagavond tot zondagavond, op
gemaakt om 11.15 uur:
Veranderlijke bewolking met plaatse-
lijk mist. Iets lagere temperaturen.
Overwegend zwakke wind.
18 november
Zon op 8.07 uur. onder 16.47 uur.
Maan op 16.57 uur, onder 8.16 uur.
19 november
Zon op 8.09 uur, onder 16 46 uur.
Maan op 17.50 uur, onder 9.24 uur.
Maanstanden
18 nov. 7.44 uur: volle maan
25 nov. 2.12 uur: laatste kwartier
Hoog en laag water in IJmuiden
Zaterdag 17 november
Hoog water: 2.35 en 14.51 uur.
8 Laag water: 10.41 en 22.55 uur.
Zondag 18 november
3 Hoog water: 3.15 en u"j-_
Laag water: 11.22 en 23.
Maandag 19 november
3 Hoog water: 4.00'en lf^5
Laag water: 12.03 en
3<xkx>ooooooooo<»oo^^
plaatselijk mist
Het hogedrukgebied, dat enige daj
achtereen ten zuidwesten van de Bn
In verband met de vochtigheid van de
aanwezige lucht zal er plaatselijk mist
ontstaan, die overdag in laaghangende be
wolking kan overgaan. Regen wordt er
voor zondag niet verwacht.
WEERRAPPORTEN
(De temperatuur is van hedenmorgen 7 uur,
de neerslag van de laatste 24 uur.)
oooooooooooooooooooooooooooooocoooooooooooooooooooooooof
Onze reisredacteur, W. L. Brugsma,
heeft zich thans via Rome van 8
g
Israel naar Egypte begeven, en is gis
teren in Cairo aangekomen. Zijn eerste
indrukken treft men hiernaast aan. Hij
I vestigt de aandacht ondermeer op de
grote politieke en economische moei-
lijkheden, die nog in het verschiet
liggen. 8
oooooooooooooo
oooooooooooooooooooooooooo
KAAPSTAD (UP) De beroemde vio
list Jehudi Menuhin heeft vrijdag in Kaap
stad een lichte operatie aan de wervel
kolom ondergaan. De violist zal ongeveer
twee weken in het ziekenhuis moeten
blijven. Ondanks hevige pijn in de rug
gaf Menuhin verscheidene recitals in
Kaapstad.
Ook de volgende leden hebben dezer da
gen voor het lidmaatschap van het PEN-
centrum bedankt: Mia Bruyn-Ouwehand,
dr. W. van Doorn, mr. J. J. Fock, A. Hag-
tingius-Seger, mr. G. A. N. van Huet.
Gerard Knuvelder, Nel Noordzij, V. Pear-
ce Delgado-Orth, prof. dr. E. Reeser, G.
H. Streurman, Johan Fabricius en mr. H.
J. Schölvinck, plaatsvervangend secretaris
generaal van Onderwijs, Kunsten en We
tenschappen en erelid van het PEN-
centrum.
Amerikaanse, Britse, Canadese en Europese
televisiemaatschappijen hebben unaniem be
sloten, geen televisiereportages te zullen ma
ken van de Olympische Spelen in Melbourne,
omdat de televisie het recht wordt ontzegd,
vrjjeljjk en naar eigen goeddunken de Spelen
te verslaan.
In een gemeenschappelijke verklaring die
in Londen is uitgegeven, schrijven de tele
visie-maatschappijen:
„De Amerikaanse, Britse, Canadese en an
dere Europese cinema- en televisiejournaal
organisaties maken thans bekend dat hun
houding inzake de reportage van de Olym
pische Spelen onveranderd blijft.
Deze organisaties zullen niet in staat zijn,
films van de Olympische Spelen te leveren
voor vertoning voor televisie of cinema. De
spelen zullen door televisie-maatschappijen
slechts met gesproken woord worden ge
volgd, alsmede door foto-reportages.
Dit besluit is genomen omdat na meer dan
drie jaar onderhandelen met het Olympisch
Comité van Melbourne niet het recht is ver
kregen, de Spelen zo te verslaan dat het pu
bliek van een minimum aan televisie-nieuws
kan worden voorzien
PORT SAID/LONDEN (Reuter, A.F.P., Un. Press) De Londense
„Evening Standard" meldde vrijdag, dat premier Eden is medegedeeld, dat
de waterleiding van Port Said door sabotage is beschadigd, waardoor de
drinkwatervoorziening van de bevolking en der Brits-Franse strijdkrach
ten in gevaar komt. Het blad voegt hieraan toe, dat de Britse regering deze
sabotagedaad als een schending van de wapenstilstand beschouwt. De Britse
admiraliteit heeft vrijdag bekend gemaakt, dat inlichtingen zijn ontvangen
volgens welke de Egyptische autoriteiten mijnen hebben laten leggen voor
de haven van Alexandrië. Voorts zouden door Egyptische sabotage nabij
Kantara een gat in de dijken van het zoetwaterkanaal zijn geslagen. Dit
kanaal voorziet het gebied van het Suezkanaal van drinkwater. De Britten
beschouwen deze sabotage als een inbreuk op het bestand, waarvan overi
gens de Egyptische bevolking meer te lijden zal hebben dan de Britse en
Franse troepen in Port Said en omgeving.
naar onze omg
wind in ons 1
gaat worden,
waarbij de aanvoer van
üeiijK ar, zoua.
de nacht lager zullen worden.
dit nummer bestaat uit
twaalf pagwa s
en acht pagina s erb
01)
C
'5
C
d
5
c
Zi O
fc'u
6
-
z3
Stockholm
geheel bew
nw
2
0
Oslo
licht bew.
ono
-4
0
Kopenhagen
geheel bew
w
6
0
Aberdeen
zwaar bew
w
9
0
Dublin
motregen
zw
4
0,1
Londen
motregen
wnw
6
0
Brussel
geheel bew
windst.
7
0,4
Parijs
geheel bew.
n
7
0,2
Bordeaux
mist
windst.
-0
0
Grenoble
nevel
windst.
4
0
Nice
regen
nw
10
4
Berlijn
regen
wnw
8
2
Frankfort
mist
zzw
4
0,1
Münehen
geheel bew.
wzw
1
0
Zürich
mist
ozo
-4
0
Genève
geheel bew.
nno
4
0
Locarno
zwaar bew.
O
4
0
Wenen
geheel bew.
w
5
0,1
Innsbruck
zwaar bew.
w
3
0
Rome
nevel
ozo
9
0,1
Mallorca
licht bew.
ono
12
1
Amsterdam
licht bew.
wzw
4
2
Den Helder
geheel bew.
wnw
9
1
Vpenburg
geheel bew.
w
7
0,3
Vlissingen
licht bew.
w
5
1
Eelde
motregen
wnw
8
1
De Bilt
half bew.
w
6
0,3
Twente
motregen
w
6
0,1
Eindhoven
geheel bew.
zw
6
0,1
Vlv. Z.-Limb
geheel bew.
windst.
6
0,4
Generaal Stockwell, commandant van de
Britse troepen in Port Said, heeft meege
deeld, dat de Brits-Franse autoriteiten zijn
begonnen radio-Caïro te storen omdat deze
zender de wildste geruchten verspreidt, die
onrust onder de bevolking wekken. Zo
werd verteld dat de Britten waren begon
nen Port Said te bombarderen om het ver
zet te smoren.
De meeste Egyptenaren zijn er van over
tuigd, dat het Egyptische leger de overwin
ning heeft behaald en dat de Britten om
een bestand hebben moeten verzoeken.
Stockwell zei, dat de Britten zes officie
ren van de Egyptische politie in Port Said
ter ondervraging hebben aangehouden.
De toestand in de stad blijft gespannen.
De winkels zijn nog gesloten of gedurende
korte tijd open. Over het algemeen wei
geren de winkeliers aan geallieerde mili
tairen te verkopen.
De bewegingen van de Russische consul-
generaal in Port Said worden door de
Britten en Fransen nauwlettend gadegesla
gen, daar hij ervan verdacht wordt de be
volking bij haar verzet te steunen. Zijn
auto wordt de laatste dagen steeds door
een Britse militaire jeep gevolgd.
„Egypte zal zich blijven verzetten tegen
de vaart van Israëlische schepen door het
Suezkanaal", aldus staat vermeld in vrij
dag te Cairo verspreide pamfletten van het
„Nationale Verzetscomité", de politieke af
deling van het Nationale Bevrijdingsleger
onder leiding van de minister van Onder
wijs, Amal ed-din Hoessein.
Volgens de pamfletten heeft Egypte het
politieleger van de UNO op vier voorwaar
den toestemming gegeven Egyptisch grond-
>coc<x;ooooooo(xxdoooooocodcoooooooooooooooooooooooooooooo
bladzijde j
Amerikaanse reconstructie van
de Agora in Athene1 en 2
Herinneringen aan het „middel
eeuwse" Haarlem van hon
derd jaar geleden, met oude
prenten 4 en 5
Reportage van heden en verle
den van de Gelukzalige Ei
landen
Iwan Smirnoff zoals jhr. dr.
J. C. Mollerus hem kende
Verder onder meer de rubrieken: Onze
namen. Grote geesten in hun gewone S
doen. In de caravan. Voor de microfoon. I
Onze puzzel en Voor de jeugd.
SooOOOCOOOOOOOOOOCXlOOOOOXXSaXJOOCXDOOCOOOCMOIXÏXJOCCOOOOdc
Te Beiroet in Libanon hebben delega
ties uit acht Arabische landen een
driedaagse conferentie gehouden onder
leiding van hun respectievelijke staats
hoofden. De besprekingen gingen
hoofdzakelijk over de Israëlische aan
val op Egypte en het Frans-Britse
politiële optreden in Egypte. De foto
boven toont de Arabische leiders. V.l.
n.r. koning Feisal van Irak, koning
Ibn Saoed van Arabië, koning Hoessein
van Jordanië, de Syrische president
Sjoeki el Koewatly en de Libanese
president Stamoen.
PEKING (Reuter) Premier Tsjoe En
Lai van communistisch China is vandaag
per vliegtuig uit Peking vertrokken voor
een rondreis van zes weken door Azië. De
pers werd pas zes uur na het vertrek van
de eerste-minister van dit feit op de hoogte
gesteld. De correspondenten kregen boven
dien het consigne, het bericht pas na enkele
uren te verspreiden.
Men verwacht dat Tsjoe achtereenvolgens
Noord-Vietnam, Cambodja, India, Pakistan,
Nepal, Afghanistan en Birma zal bezoeken.
Hij wordt vergezeld door de vice-premier
maarschalk Ho Loeng en de onderminister
van Buitenlandse Zaken Tsjiao Koean-
Hoea.
„Zee zien en rust"
gebied te betreden, namelijk: Het wordt
niet beschouwd als een bezettingsleger en
zal het land verlaten, wanneer Egypte dit
verlangt; Het politieleger heeft geen be
moeienis met de status van het Suezkanaal;
Egypte kan zich er tegen verzetten, dat een
bepaald land deelneemt aan het politie
leger en Egypte zal Israëlische schepen
geen toestemming geven door het Suez
kanaal te varen.
Zwitserland heeft Engeland meegedeeld,
dat in het Semiramis-hotel te Cairo zeven
Britse journalisten in huisarrest zitten.
Zwitserland is belast met de behartiging
der Britse belangen in Egypte. De Zwit
serse autoriteiten hebben toestemming
gekregen om d 430 personeelsleden van
Britse aannemingsmaatschappijen in de
kanaalzone te bezoeken, die door Egypte
zijn geïnterneerd.
Engeland heeft de instelling van een
verenigd Engels-Frans opperbevel voor de
operatie „schoonmaak" bekend gemaakt.
Het werk zal aan beide zijden van het ka
naal worden aangepakt. Men verwacht dat
de eerste lichters en bergingsschepen te
gen zondag aan de noordelijke uitgang van
het kanaal zullen aankomen. De Franse
schout-bij-nacht Champion heeft de leiding
van de schoonmaakt. In Londen zijn met
Nederlandse en Deense bergingsfirma's
contracten afgesloten, het werk dat men
reeds in Port Said is begonnen, wordt ge
daan door de Britse en Franse marine.
De Egyptische autoriteiten hebben mede
gedeeld, dat er geen bergingswerken zul
len worden uitgevoerd zolang de Britse en
Franse troepen in Egypte staan. De vor
ming van het gezamenlijke bevel voor een
dergelijke operatie is volgens waarnemers
te Port Said een duidelijke aanwijzing dat
de Britten en Fransen zich van deze Egyp
tische eis weinig aan zullen trekken.
Het kanaal zal eveneens onder toezicht
van het Engels, Franse, Deense en Neder
landse bergingsteam worden uitgebag
gerd. Tevens hoopt men de eerste repara
ties te kunnen verrichten aan de vernielde
kostbare installaties in de kanaalzone.
Een officiële woordvoerder van de Egyp
tische regering heeft gisteravond in Cairo
verklaard dat het Frans-Britse plan voor de
vrijmaking van het Suezkanaal een in
breuk is op de UNO-resolutie betreffende
het Suezkanaal. De woorvoerder verklaar
de dat Frankrijk en Engeland naar excu
ses zoeken om een nieuwe agressie te kun
nen beginnen, in strijd met UNO-resoluties.
„Als Engeland en Frankrijk nu klagen
over de stremming van de scheepvaart dan
is die, door hun daden van agressie ver
oorzaakt. Zij hebben nu niets anders te
doen dan de resoluties van de UNO vol
gen".
Vanmorgen omstreeks kwart voor elf
kwamen 159 Hongaarse vluchtelingen
meest jonge mannen in het prachtig ge
legen huize „Westerduin" te Wijk aan Zee
met hussen aan.
Een aantal dames van de K.A.V., de
christelijke vrouwenvereniging Bid en
Werk en de christelijke jongemeisjesver-
eniging zijn druk bezig geweest met het
opmaken van niet minder dan 240 bedden,
het schrobben van de vloeren, het afwassen
van het eetgerei en alle andere werkzaam
heden, die het huis weer bewoonbaar
moesten maken na een reeds begonnen
„winterslaap".
Direct na de aankomst kregen de vluch
telingen, die onder meer een aantal tolken
tot hun beschikking hadden, in de grote
eetzaal een broodmaaltijd voorgeschoteld,
die uiteraard erg in de smaak viel. Naar
alle waarschijnlijkheid blijft deze groep
twee of drie maanden in Wijk aan Zee.
Burgemeester mr. H. J. J. Scholtens van
Beverwijk heeft de jongemannen welkom
geheten en de Commissaris der Koningin
in de provincie werd ook nog verwacht.
Voor het overige hadden de Hongaren nog
maar twee wensen: „De zee zien en met
rust gelaten worden".
R. J. Potgieter:
Onsterfelijk is op aarde slechts het
schone.
ADVERTENTIE
WENEN (United Press) Gewapende
Hongaarse vrijheidsstrijders hebben gister
avond een trein overvallen, waarmee Hon
gaarse gezinnen uit Boedapest werden ge
deporteerd. Meer dan duizend mensen wer
den bevrijd. De overval geschiedde in het
station van Celged, ten zuidoosten van
Boedapest. Het nieuws van de overval be
reikte Wenen via ooggetuigen die over de
Oostenrijkse grens kwamen. Volgens de
vluchtelingen duren de deportaties voort,
ondanks de belofte van premier Kadar
dat de deportaties zullen ophouden. Het is
niet bekend, hoeveel Hongaren zijn gede
porteerd, maar volgens onofficiële schat
tingen loopt hun aantal in de tienduizenden.
In sommige delen van het land verlieten
de spoorwegarbeiders het werk om de de
portatietreinen tegen te houden. In sommige
steden ten noorden en ten oosten van de
hoofdstad zouden de treinen die de ge
vangenen vervoeren, niet verder kunnen
omdat arbeiders de rails op verschillende
punten hebben ongebroken en ook elek
tronische apparatuur van de spoorwegen
werd vernield.
De Noord-Atlantische Verdrags-Organi-
satie heeft, als gevolg van de Egyptische
kwestie, zware averij opgelopen. Na de
ontstemming in Londen en Parijs over de
toegeeflijke en soms bijna onderdanige
Amerikaanse houding tegenover Nasser
kwam de nog veel grotere ontstemming
in Washington over de Brits-Franse mili
taire actie tegen Egypte. Dat die actie,
mede door Amerika's tegenwerking, op
niets is uitgelopen en dat de Amerikanen
bovendien op dat falen reageerden met een
verwijtend „I told you so", heeft de Britse
en Franse vriendschappelijke gevoelens
jegens Washington weinig goed gedaan.
En nu heeft de Amerikaanse regering ten
slotte nog in Londen en Parijs geprotes
teerd tegen het feit, dat er bij de actie
tegen Egypte gebruik zou zijn gemaakt
van oorlogsmateriaal, dat uitsluitend be
stemd was voor „de geïntegreerde ver
dediging van het NAVO-gebied".
Toen in Washington tot deze laatste
démarche werd besloten, zal daarbij ook
wel gedacht zijn aan het slechte voor
beeld, dat het ongeoorloofde gebruik van
NAVO-materiaal aan andere onderteke
naars van het verdrag zou kunnen geven.
Twee jaar geleden, toen bij de reorgani
satie van de West-Europese Unie besloten
werd tot herbewapening van West-Duits-
land, is hier en daar de vrees geuit dat het
nieuwe Westduitse leger, ondanks zijn
strikte formele binding aan WEU en
NAVO, wel eens zou kunnen bezwijken
voor de verleiding, zich in een „avontuur"
te storten ter hereniging van Oost- met
West-Duitsland, een avontuur dat gemak
kelijk tot een algemene oorlog zou kunnen
leiden. Nu Engeland en Frankrijk zelf
NAVO-materiaal hebben gebruikt voor een
actie waaromtrent de NAVO niet was in
gelicht laat staan om toestemming was
gevraagd is er een precedent geschapen
dat later door een Westduitse regering
onder minder voorzichtige leiding dan die
van Adenauer wel eens op hoogst gevaar
lijke wijze zou kunnen worden uitgebuit.
Dit alles heeft het fundament, waarop
de NAVO rust, een zware schok gegeven.
Gelukkig wordt zowel aan deze zijde als
aan de overkant van de Atlantische Oceaan
ten volle beseft, dat de aangerichte schade
zo spoedig en zo volledig mogelijk moet
worden hersteld. In het hoofdkwartier van
de NAVO-strijdkrachten te Fontainebleau
is gisteren nog nadrukkelijk verklaard,
dat er van beide kanten ernstig gestreefd
wordt naar snelle oplossing van de ont
stane moeilijkheden en dat er geen reden
bestaat om te twijfelen aan de bereidheid
van de westelijke Grote Drie om een eens
gezind beleid tegen mogelijke Russische
agressie te voeren.
Maar dat alleen is natuurlijk niet vol
doende. Want Atlantische samenwerking
moet niet slechts dienen om een gemeen
schappelijke vijand weerstand te bieden.
Anders zou zij haar waarde uitsluitend
ontlenen aan het bestaan van een collectief
gevaar en zou zij dus gevoeglijk kunnen
eindigen wanneer dat gevaar (zoals wij
allen hopen) eens zal zijn verdwenen.
Atlantische samenwerking is echter niet
alleen om defensie-redenen maar evenzeer
uit politieke, kulturele en economische
overwegingen een onmisbaar element van
het westerse democratische bastion ge
worden. Daarbij behoeven wij Europeanen
geenszins zó ver te gaan om Amerika als
onze „grote broer" te beschouwen en ons
door hem aan een handje te laten nemen
en te laten vertellen hoe we het leven en
de wereld moeten bekijken. Helemaal niet.
Want hetzelfde ontzag, dat wij hier in het
algemeen hebben voor de Amerikaanse
economie en de Amerikaanse onder
nemingsgeest, heeft elke ook maar enigs
zins ontwikkelde Amerikaan voor de Euro
pese kuituur, de Europese eruditie en de
Europese ervaring en traditie op politiek
gebied. Er is dus over en weer heel veel
aan te bieden, dat inspirerend kan werken.
In twee artikelen in ons blad (geplaatst
in de edities van j.l. dinsdag en donder
dag) is reeds gesproken over de nuttige
taak, die in dit opzicht zou kunnen wor
den vervuld door middel van permanent
contact tussen de parlementen van de
NAVO-landen, een gedachte die de volgen
de week in Parijs uitvoerig zal worden
besproken door parlementsleden uit die
landen, waaronder drie leden van onze
Eerste en negen van onze Tweede Kamer.
Op deze conferentie zal welbewust de
nadruk worden gelegd op de niet-militaire
aspecten van de Atlantische samenwer
king, dus hoofdzakelijk op de kulturele en
de economische.
De oude Belgische staatsman Van Cau-
welaert heeft in een rapport, dat ter confe
rentie zal worden behandeld, de Atlan
tische gemeenschap bovenal „een grote
geestelijke realiteit, gebaseerd op onaan
tastbare principes" genoemd en er op ge
wezen dat deze geestelijke erfenis met in
tellectuele en kulturele middelen moeten
worden verdedigd.
Het is, helaas, gemakkelijker te spre
ken en te schrijven over kulturele, econo
mische en intellectuele samenwerking, dan
deze in de dagelijkse gang van zaken te
verwezenlijken. Uitwisseling op artistiek,
wetenschappelijk en universitair gebied
kan zeer nuttig zijn, maar is wel een uiter
mate langzame methode. Stoutmoediger
initiatieven van algemener aard zijn drin
gend nodig. Hoeveel dichter zouden bij
voorbeeld de VS niet bij Europa komen
alleen al door hun toelatingsvoorschriften
voor toeristen en immigranten te vereen
voudigen! Om van verlaging der tolmuren
(in de allereerste plaats voor kulturele
goederen) maar niet eens te spreken
Er is voor de NAVO-parlementariërs
bij hun onderling overleg dus heel veel te
doen. Mogen zij er in slagen, hun taak met
de vereiste kracht en energie aan te
pakken.
Simon Koster
