Vijf nieuwe schachten voor handhaving
van het peil onzer kolenproduktie
Nieuwbouwkosten zijn f 100 miljoen
Koninkrijk Jordanië heeft de
langste grens met Israel
ZWARTE WEDERGEBOORTE
IN DE VISHAL
IN LIMB UR GS MIJNENGEBIED
Driemaal het „negervraagstuk"
Litteraire
Kanttekeningen
15
Schachtbouw door bevriezing
Stervende" Staatsmijn
P.E.N. bestuur zal
vertrouwenskwestie stellen
Examens
Nieuw kolengebied
Minister A Igera:
Rijbewijs voor bromfietsen
wordt overwogen
Twintigduizend gulden bij
inbraak te Soest gestolen
Bewogen zitting van raad
van Tilburg
CASTRICUM
De elf van CSV
Raadsverkiezingen in
de Alblasserwaard
Een dode en een gewonde
bij ongeluk met tractor
Discussies in bedrijfschap
voor het schildersbedrijf
Velsersse collecte bracht
bijna 19 mille op
ZATERDAG 24 NOVEMBER 1956
In het Limburgse mijngebied worden op het ogen
blik vijf nieuwe schachten gedolven, alle in opdracht
van de Staatsmijnen. De schachten worden op behoor
lijke afstand van elkaar gedolven voor verschillende
mijnen. Via twee ervan gaan de Staatsmijnen straks
bij Vlodrop (dus buiten het huidige mijngebied, want
Vlodrop ligt ten oosten van Roermond tegen de Duit
se grens) ruim honderd miljoen ton nieuwe steenkool
delven, waarvan een behoorlijk percentage voor huis
brand is. De andere nieuwe schachten zijn voor de
Staatsmijn Maurits in Geleen, de Staatsmijn Emma
te Heerlen (onder de gemeente Schinnen aan de
spoorlijn van Sittard naar Heerlen) en de zich sterk
ontwikkelende Staatsmijn Hendrik te Brunssum. Via
de laatstgenoemde drie schachten zullen miljoenen
tonnen vetkool gedolven worden, welke vooral de
industrie ten goede zullen komen en verder gebruikt
gaan worden voor de fabricage van cokes, als grond
stof voor de bereiding van gas, elektriciteit en voor
de vele produkten uit de chemische sektor der Staats
mijnen: van kunstmest en alcohol tot caprolatum
toe, waaruit onder andere synthetische vezels en
garens vervaardigd worden.
Vooral in het Limburgse kolenbekken, waar zich boven de
kolenhoudende gesteemtelagen veel drijfzand en dus ook
veel water bevindt, is de schachtbouw een moeilijk technisch
werk, dat jaren van theoretische voorbereiding vergt. Hoe
lang het delven van een schacht duurt hangt dan ook voor
namelijk af van de vraag hoe dik de drijfzandlagen zijn, die
moeten worden overwonnen. Nog slechts kort geleden is
daarvoor de tweeledige oplossing gevonden: de bevries- en
boormethoden volgens Honingman-De Vooys. Bij de bevries-
methode komt men veilig door de gevaarlijke waterhoudende
lagen door deze ter plaatse te bevriezen. Daarna kan men
zich meter voor meter een weg naar de diepte banen. Als
het ware in een bevroren cylinder, die direct wordt bekleed
en versterkt. Na ontdooiing ondervindt men dan geen hinder
meer van het voor de mijnbouw vroeger zo levensgevaarlijke
water en drijfzand.
Bij de boormethode wordt de schacht volledig uitgeboord.
Om het instorten van het boorgat te voorkomen, blijft dit
echter gevuld met een vloeistof van hoger soortelijk gewicht
dan van het omringende water. Is de grootste diameter uit
geboord, dan wordt de definitieve bekleding, aaneengesloten
Honderden meters onder de begane grond zetten de schachtbou
wers een nieuwe „uitvalsweg" uit, opdat nieuwe hoeveelheden
steenkool kunnen worden aangeboord. Detailopname van de
nieuwe schacht voor de staatsmijn Maurits in Geleen.
als een lange stalen cylinder, in het boor
gat aangebracht. Met behulp van deze
bouwmethoden, ook in toepassing bij de
vijf nieuwe schachten, is het mogelijk ge
worden de tenminste voor Nederlandse
begrippen geweldige kolenrijkdom ten
westen van Heerlen in ontginning te ne
men. Juist daar had het drijfzand name
lijk tot aan de twintigste eeuw kolendel-
ving onmogelijk gemaakt.
Van de nieuwe schachten wordt die van
staatsmijn Hendrik de diepste. Zij gaat
reiken tot 1100 meter, terwijl de diepste
schacht van deze mijn thans 940 meter is.
De nieuwe schacht van de staatsmijn Mau
rits werd onlangs reeds hecht aangesloten
aan de steenkoolrots, 307 meter onder het
maaiveld, zoals de begane grond wordt ge
noemd. Zij zal een diepte krijgen van 940
meter. De schacht van de Emma gaat voor
lopig tot 400 meter en de beide schachten
van de nieuwe staatsmijn Beatrix onder
Vlodrop zouden tot 'n halve kilometer diep
gaan. Deze schachten-aanleg zal een kleine
honderd miljoen gulden kosten.
Voor de staatsmijn Beatrix worden de
schachten aangelegd om straks het produk-
tie-verlies op te vangen, dat ontstaan zal
door het uitvallen van de „stervende"
staatsmijn Wilhelmina, de oudste staats
mijn, gelegen op de noord-oostelijke flank
der gemeente Heerlen. In de staatsmijnen
Hendrik en Maurits kunnen de bestaande
schachten het kolenvervoer niet meer ver
werken, vooral als gevolg van een wijziging
in de „afbouw"-politiek sinds 1952, waar
door ook de onzuivere kolenlagen (dat zijn
de kolenlagen met veel steen) intensiever
bij de ontginning worden betrokken en er
meer ruwe kool dan vroeger door de
schachten moet worden gehesen om toch
over dezelfde hoeveelheid verkoopbare
Naar wij vernemen zal het bestuur yan
het Nederlandse P.E.N.-centrum naar aan
leiding van de gebeurtenissen der laatste
weken tegen begin januari een buitenge
wone ledenvergadering bijeenroepen. Op
deze vergadering zal het bestuur, na zijn
beleid te hebben verdedigd, de vertrou
wenskwestie stellen.
Eind volgende week zal het bestuur
overigens in een perscommuniqué een
overzicht geven van wat er zich in de
vereniging heeft afgespeeld en van de
resultaten daarvan.
Voor het lidmaatschap van het PEN-
centrum Nederland hebben thans ook be
dankt: Jan Elburg, A. J. D. van Oosten,
dr. S. C. Regtdoorzee Greup-Roldanus.
Nijmegen. Doctoraal examen rechten: J.
Donders, Geleen. Gepromoveerd tot doctor
in de letteren en wijsbegeerte op proefschrift
getiteld: „De taalkundige geschiedenis der
provincie Limburg vanaf haar ontstaan tot
aan haar uiteenvallen in 1839", mej. E. M.
Th W. Nuyens te Maastricht.
Leiden. Gepromoveerd tot doctor in de
rechtsgeleerdheid op proefschrift getiteld
Nodm en handeling (bijdrage tot een
kentheoretische fundering der sociale we
tenschappen)" de heer J. F. Glastra van
Loon, geboren te Djakarta en thans wonende
te Leiden. De promotie geschiedde cum
laude Gepromoveerd tot doctor in de ge
neeskunde op proefschrift getiteld „Enige
aspecten van de sinusitus maxillaris chro
nica purulenta", de heer M. G. C. Franssen,
geboren te Venlo en thans wonende te Lei
den Kandidaatsexamen kunstgeschiedenis:
mei M D. de Vries, Hilversum.
Amsterdam. Gemeente Universiteit. Be
vorderd tot doctor in de geneeskunde op
proefschrift getiteld: „Gewone mensen. Een
medisch-psychologisch noderzoek van een
Mciale steekproef" mevr. C. G. Querido-
kool te kunnen beschikken. Zowel op de
staatsmijn Maurits als op de staatsmijn
Emma moest er daarom een nieuwe uit
valsweg komen. Bovendien zal door de
nieuwe schachten de grote hoeveelheid
ventilatie-lucht worden gevoerd, welke bij
ontginning op grotere diepte nodig is.
De nieuwe schacht van staatsmijn Emma
zal de ontginning mogelijk maken -van»
nieuwe gedeelten in het'mijriveld op'onge
veer zes kilometer afstand van de bestaan
de schachten. Door die nieuwe schachten
zullen de mijnwerkers en het materiaal
aangevoerd worden. De kosten zullen wor
den gedrukt, omdat mensen, materiaal en
kolen niet over een grote ondergrondse af
stand behoeven te worden vervoerd. Deze
schacht zal reiken tot in het „Zadel van
Puth", een merkwaardige storing in de
aardkorst, waar ongeveer honderd miljoen
ton vetkolen opgetast liggen in boven
elkaar staande lagen.
Een tijdige aanleg van schachten is nood
zakelijk om He produktie van ons mijnge
bied veilig te stellen. Wanneer de aanleg
van de schacht door het gevaarlijke terrein
heeft plaats gevonden, moet deze worden
„doorgezet" in de steenkoolrots, waarna
men pas tot de inrichting van de schacht
dus tot het bedrijfsklaar maken kan
overgaan en tot het maken van de onder
grondse laadplaatsen, waarmede bij de
meeste nieuwe schachten reeds begonnen
is. Pas dan kan het eigenlijke „kolenveld"
worden ontsloten door het drijven van
kilometers lange gangen in het steenkool
gebergte, waarin zich de kolenlagen be
vinden. De nieuwe Emma-sohacht kan
binnen afzienbare tijd in gebruik worden
die voor de Maurits omstreeks
1959, én "voor de Hendrik omstreeks i960;
de schachten van de nieuwe Beatrixjilijn
zullen in 1965 klaar zijn.
Van januari tot en met augustus van dit
jaar zijn in ons land 82.606 verkeersonge
vallen gebeurd, waarbij 973 personen om
het leven kwamen, 13.743 ernstig en 10.041
licht werden gewond.
Vorig jaar kwamen in dezelfde periode
73.721 ongevallen voor, waarbij 963 per
sonen werden gedood.
Deze cijfers geeft minister Algera in zijn
Memorie van Antwoord aan de Tweede
Kamer. De minister zegt, dat veel onge
vallen voortvloeien uit ondoordacht over
steken van voetgangers.
De minister betreurt het, dat nog geen
concrete voorstellen zijn gedaan tot wette
lijke regeling van controle op autorijscho
len. De wijze waarop deze materie moet
worden geregeld, hangt voor een belangrijk
deel af van de vraag of artikel 208 van de
Grondwet, dat de vrijheid van onderwijs
waarborgt, zich niet verzet tegen een rege
ling waarbij het geven van rijlessen aan
bepaalde voorwaarden wordt gebonden.
Over deze staatsrechtelijke vraag heeft de
minister het oordeel gevraagd van twee
hoogleraren in het staatsrecht. Mocht het
in strijd met de Grondwet zijn het rij-
onderwijs aan beperkende bepalingen te
binden, dan zal de minister een zo spoedig
mogelijke oplossing in andere richting van
dit urgente vraagstuk bevorderen. In
Nederland wordt ongeveer 50 percent van
de kandidaten voor het rijexamen afge
wezen. In landen waar de rij-instructie
wettelijk is geregeld, bedraagt dit percen
tage 15 tot 20.
In een wetsontwerp tot wijziging van de
Lager Onderwijswet 1920, dat in het laat
ste stadium van voorbereiding is, wordt het
verkeersonderwijs voor de lagere scholen
verplicht gesteld.
De vraag of tot instelling van een soort
rijbewijs voor bromfietsers zal worden
overgegaan is nog in overweging.
De minister hoopt dat de maatregelen
ter bescherming van de voetgangers in de
eerste helft van 1957 in werking zullen
treden. Aan verdergaande maatregelen om
de veiligheid van voetgangers te verzeke
ren bestaat naar de mening van de minister
voorshands geen behoefte.
Een periodieke keuring van vrachtauto's
en ook van personenauto's zal zeer in het
belang van de verkeersveiligheid zijn en
de minister is dan ook bereid voor een ver
plichting daartoe een wettelijke basis te
scheppen. Voor het invoeren van een alge
mene maximumsnelheid voor motorrijtui
gen buiten de bebouwde kom bestaat vol
gens de minister thans nog geen aanleiding.
Om het onderzoek niet te bemoeilijken
heeft de politie van Soest pas heden mee
gedeeld dat vorige week zaterdagavond bij
de familie O. aan de Birkstraat te Soest
een inbraak is gepleegd waarbij een kof
fertje met ongeveer 20.000 gulden aan
bankpapier werd gestolen. De juiste om
vang van het bedrag kon nog niet worden
vastgesteld omdat de heer O. zaken aan
het afwikkelen was. Het gezin O. verhuis
de enkele maanden geleden van de Noord
oostpolder naar Soest.
Nagtegaa
geboren te Groesbeek. Doctoraal
examen rechten: mej. A. M. de Boer en de
heer J. W. Hanrath, beiden te Amsterdam, tot twintigduizend gulden.
Overschrijding van bevoegdheden
bij bouw van politiebureau
Na een debat van ruim drie uur, waarbij
het tenslotte nogal heftig toeging, heeft de
Tilburgse gemeenteraad vrijdagavond een
door de fractie van de P.v.d.A. ingediende
motie van afkeuring inzake het beleid van
het college van B. en W. in het algemeen
en van de behandeling van de bouw van
het politiebureau in het bijzonder, met 20
tegen 9 stemmen verworpen. Aansluitend
werd een aanvullend krediet toegestaan
voor de afbouw van dit politiebureau ter
grootte van ruim een miljoen gulden, waar
dóór de totale bouwkosten op 2.400.000.—
komen; alleen de leden van de P.v.d.A.
stemden tegen.
Door alle partijen werd felle critiek ge
leverd op de ontwikkelingsgang bij de
bouw van dit politiebureau en de daarmede
gepaard gaande overschrijdingen van be
voegdheden, welke tezamen hadden geleid
tot een bouwtijd nu reeds van zes jaar en
een noodzakelijke verhoging van het aan
vankelijke krediet met ruim een miljoen
gulden.
Van de zijde van B. en W. werd erkend,
dat ernstige fouten zijn gemaakt en dat
men ten volle de verantwoordelijkheid
daarvoor wilde dragen en stellig niet van
plan was, zoals uit de raad beweerd werd,
de verantwoordelijkheid af te schuiven op
de ambtenaren die bij het project waren
betrokken.
SUBSIDIES IN LIMBURG
De Zuidnederlandse Opera in Maastricht
heeft in verband met de uitbreiding van
haar werkzaamheden een verhoging van
het provinciaal subsidie gevraagd van tien
duizend tot zestienduizend gulden.
Gedeputeerde Staten van Limburg stel
len nu aan de Provinciale Staten voor aan
de Zuidnederlandse Opera een subsdie
van maximaal dertienduizend gulden te
verlenen. Voorts stellen zij voor, afwijzend
te beschikken op een subsidie-aanvraag
yan de stichting „Het Zuidelijk Toneel"
in Eindhoven. Zij zijn van oordeel, dat het
geven van enkele voorstellingen in het ge-
v)es* g.een voldoende argument vormt voor
financiële steun aan dit gezelschap. Wel
hebben Gedeputeerde Staten van Limburg
voorgesteld de subsidie aan „Beroepstoneel
Limburg", dat een speelplan van tweehon
derd voorstellingen in het afgelopen jaar
uitvoerde, te verhogen van vijftienduizend
In de tijd van de Romeinen telde Israel (Pa
lestina) 2,5 miljoen inwoners, thans 1.7 miljoen.
Het land, een derde deel kleiner dan Nederland
kan op zijn minst zes miljoen mensen opnemen,
hoewel een groot deel van het land dor is en
slechts veertig percent vruchtbaar is. Na ernstige
moeilijkheden en strubbelingen werd Israel in
1948 onder UNO-gezag geboren. Geen land is ooit
na zijn ontstaan zo snel ontwikkeld als Israel. Met
behulp van geld uit het Westen en van Joden uit
de gehele wereld, die naar het nieuwe land toe
stroomden, kreeg het land een economische basis.
Tegen zich vond Israel de Arabische landen, die
zeventig miljoen zielen tellen. De Arabieren zien
Israel als een doorn in het Mohammedaanse vlees.
Israel is een landbouwstaat met een snel opko
mende industrie. Het gebrek aan bodemschatten
en de moeizame vorderingen van de landbouw
dwingen het land tot een kostbare opbouw die,
met moderne bedrijfsmethoden, gemeenschappe
lijk wordt uitgevoerd. Met de mogelijkheden die
het bezit zijn grote plannen gemaakt waarvan het
voornaamste het Jordaan-project is. Door middel
van bevloeiingen wil men een kwart miljoen hec
tare nieuw land winnen alsmede grote hoeveel
heden energie opwekken. Het plan voorziet ook in
de drooglegging van moerassen en de bouw van
stuwdammen. De totale kosten worden
geraamd op 800 miljoen gulden. Aange
zien de Jordaan een grensrivier is bren
gen de werkzaamheden onenigheid met de
Arabische buurlanden mee.
In de bodem van Israel wordt asfalt,
zout, zwavel en potas aangetroffen, alsme
de oliehoudend gesteente. Uit het water
van de Dode Zee kan kalium, natrium en
magnesium gewonnen worden. De vesti
ging van de s.aat Israel op het oude ge
bied van Palestina leidde tot het wegtrek
ken van een miljoen Arabieren. Deze
vluchtelingen hebben sterk bijgedragen tot
het verzet van de Arabische landen tegen
een staat Israel. De ontwikkeling van het
land wordt door de Arabische landen met
lede ogen aangezien. Zij zien het land als
een zware concurrent.
Jordanië heeft de langste grens met Is
raël. Het land heeft anderhalf miljoen in
woners. Het kan worden vergeleken met
een Europees vorstendom in de zeventien
de eeuw: een sterke binding tussen vor
stenhuis en volk. Het land, ongeveer drie
maal zo groot als Nederland is arm. Jorda
nië is gedeeltelijk uit Israël ontstaan. Oor
spronkelijk maakte het deel uit van Pa
lestina. De Britten maakten het na de
eerste wereldoorlog los van Palestina als
Transjordanië en maakten het land in 1946
zelfstandig. Sinds de zelfstandigheid van
Jordanië dromen de regerende kringen
van een groot Jordaans-Palestijns-Ara-
bisch koninkrijk. Dergelijke gedachten
ontmoeten hevige tegenstand in de Ara
bische landen. Het streven is, en was, niet
bevorderlijk voor de Arabische eenheid.
Jordanië beschouwt Israel als een moge
lijke aanvaller. De duizenden Arabische
vluchtelingen op Jordaanse bodem ver
sterken de anti-Israelische gevoelens in het
Volksdanscongres. Op zaterdag 8
december zal de Nederlandse Volksdansraad
in de Markthal in Amersfoort een congres
houden over het onderwerp „De volksdans
als menselijke beweging".
land. Ruim 88 percent van het Jordaanse
land bestaat uit woestijnen en steppen. De
landbouw wordt voornamelijk in de oasen
uitgevoerd. Ondanks het hoge percentage
onvruchtbare grond kan Jordanië toch be
staan daar het twee oogsten per jaar ver
krijgt.
HET TOEVAL HEEFT gewild, dat mij
in enkele weken tijds een drietal boeken
een bloemlezing, een historische studie
en een roman onder de ogen kwam dat
één en hetzelfde thema bespeelt. In elk
van deze drie heb ik het „lift every voice
and sing.horen weerklinken, het „laat
iedere stem zich verheffen en zingen een
lied van vertrouwen, dat het duister ver
leden ons leerde" het tot nationaal ne
gerlied geworden gedicht van James Wel
don Johnson, Meer dan een halve eeuw is
het geleden dat hij het schreef, vierhon
derd jaar nadat de eerste „zonen van Afri
ka" in de Amerikaanse koloniën als werk-
vee werden geïmporteerd. Het duister ver
leden, lang is de weg van slavernij tot
vrijheid, van vrijheid tot gelijkwaardig
heid, van de Negerhut van Oom Tom tot de
moderne negerlitteratuur. Elke stap bete
kende een zweepslag, elke mijlpaal een
nieuwe vernedering, elke kromming een
hoop op verlossing. En. nog is hij niet ten
einde, de lijdensweg, de zwarte weg.
Buiging na buiging kan men hem volgen
in de indrukwekkende historische studie,
die dr. J. W. Schutte Nordholt de dich
ter, die destijds onder de schuilnaam W. S.
Noordhout debuteerde met zijn in Duitse
gevangenschap geschreven verzenbundel
„Het bloeiend steen" onder de titel „Het
volk dat in duisternis wandelt" bij Van
Loghum Slaterus deed verschijnen. Men
moet méér zijn dan een historicus, men
moet een dichter zijn, om als deze auteur
het zakelijke geschiedkundige gegeven, het
dode document, het nuchtere getal, het ver
geten schriftuur, te bezielen tot de taal van
één stem, die voor honderdduizenden
spreekt: de stem van de „nikker" in zijn
wanhoop en trots, zijn pijn en onbuigzaam
heid. Schulte Nordholt heeft niet als zo-
velen geïdealiseerd. Met de objectiviteit
van een geleerde, de geloofsovertuiging
van een christen, het menselijk meegevoel
van een dichter, heeft hij het „lange, kleur
rijke, trieste en hoopvolle verhaal geschre
ven van mensen tussen mensen", van ne
gers tussen blanken, verworpenen tussen
^voorrechten. „Een zwarte Odyssee" heeft
hij zijn boek genoemd, kennelijk om zich
te distanciëren van het droog-wetenschap-
pelijke vertoog. Inderdaad: het i s een
Odyssee geworden, dit eminente boek, door
het donker verleden van een gekweld
volk een zwerftocht, waarop de mens op
zoek is naar de mens, naar de „family of
man". Aldus opgezet en uitgewerkt heeft
deze studie niet het karakter van een aan
klacht gekregen van zwart tegen blank.
Maar onvermijdelijk werden de naakte fei
ten van vier eeuwen negergeschiedenis,
hoezeer verwikkeld tot een niet enkel met
goede bedoelingen op te lossen probleem,
tot een beroep op het menselijk geweten,
dat te dringender gaat klinken, waar het
de neger zélf is, die spreekt, die zingt, wee
klaagt en juicht, getuigt van zijn bittere
rampzaligheid en onwankelbaar geloof in
de uiteindelijke erkenning van zijn mense
lijke volwaardigheid.
Van hetgeen daarvan tot woord is ge
worden bij monde van negerschrijvers kan
men een aantal ontroerende proeven vin
den in de bloemlezing, die Manuel van
Loggem in samenwerking met Otto Ster
man onder de titel „Meesters der negerver
telkunst" (Meulenhoff) samenstelde. De
keuze moest uiteraard beperkt blijven tot
het korte verhaal. Maar al zwijgen hier
dus de stemmen der dichters, al moest de
machtige epische golf van. de neger-roman
kunst aan deze anthologie voorbijgaan, in
haar historische rangschikking is deze
bloemlezing tot een klankbord geworden
van een onnoemelijk leed, een bitter pro
test, een langzaam ontwakend zelfver
trouwen, een onkwetsbare fierheid van
alle stadia, die de negerziel moest door
strijden om zich van de doem der verdruk
king te bevrijden en zich, aan de andere
kant, voor zelfoverschatting te hoeden.
„Ik herinner mij", schreef de negerlei
der Frederick Douglass ruim een eeuw ge
leden, „de ketting, de muilkorf, de bloedi
ge zweep". Veel moest worden vergeven,
van ouder op kind, veel moest worden ver
geten, veel leed dat van de armoede en
de rechteloosheid, van de seggregatie en de
lynchpartij moest duldzaam worden ge
dragen, aleer de negerlitteratuur zich bo
ven. de problematiek van het gekleurde ras
kon verheffen om uitdrukking te geven
aan het algemeen-menselijke. Want al is
de „zwarte wedergeboorte" in volle gang,
zó lang is het nog niet geleden, dat Claude
Mckay (één der stimulerende dichters der
„Harlem Renaissance") zijn negertragedie
in het aangrijpende „Outcast" bezong: „Iets
Het Castricumse CSV komt zondag tegen
Alkm. Boys I met de volgende spelers in
het veld. Doel: Chr. Meijer; achter: A. Kees
man en n.n.; midden: H. Beiersbergen, H. Ja
cobs en H. Hartog; voor: P. v. Maarleveld,
D. Hoberg, B. Kossen, H. v. Diggelen en H.
Stolk.
in mij ging verloren, voor goed en als
een geest moet ik mijn levensweg gaan
temidden der aardse kinderen een af
gezonderd wezen". Er is in alle neger-
poëzie, in alle negerproza evenzeer, een on
dertoon van schrijnende melancholie. Maar
wie wel eens in de bloemlezing gebladerd
heeft van Fransschrijvende negerdichters,
die Sédar Senghor samenstelde of in de
gebundelde vertalingen, die Janheinz Jahn
onder de titel „Schwarzer Orpheus" uitgaf,
kent ook het andere: het ontembare levens
ritme, dat driftig genoeg in, het donkere
bloed is blijven kloppen om er een ver
moeide civilisatie mee te kunnen verjon
gen.
De roman, waarop ik doelde, is „Jokoen-
da, het zwarte licht" (Uitgeverij Kosmos)
van Arnold Krieger, die zijn Afrikaans
epos, (zijn derde) „Geiiebt, gejagt und
Wat er was
Vandaag was de SCH 54 „Oceaan 9" in
IJmuiden aan de afslag met 725 kisten vis,
waarvan 150 schelvis, 275 makreel, 200 kleine
makreel, 80 haring en 20 wijting en koolvis.
Schipper Harteveldt moest besluiten in
IJmuiden binnen te lopen, daar hij een zieke
man aan boord had en de waterstand in de
haven van Scheveningen te laag was. Voorts
was te IJmuiden binnen de SCH 171 (van de
westkust, van 12 nov.) met 1100 kisten ha
ring en 50 diversen en de kleine vaart met
8000 kg tong en 300 kisten schol.
Voor export
De export kocht vandaag grote, middel
en zetschol voor f 57-f 63, schol I voor f 57-
f 54. Grote tong maakte f 4,50-f 3,80, groot
middel f 3,90-f 3,40 (zakkend), kleinmiddel
f 3,40-f 3,10 (zakkend), tong I f 2,75-f 2 60 en
tong 2 f 2,20-f 2,40.
Wat er komt
Officieel w*aren vanmorgen nog geen boten
voor de maandagmarkt bekend. Oudste boten
zijn thans: Caroline, Postboy, Beatrice en
Emma Wilhelmina (van 12 nov.)Thorina en
Dirk Maria (van 13 nov.); Dirkje (van
14 nov.).
Het binnenland in
De handel en industrie kochten vanmorgen
de haring voor f 21-f 25. Makreel haalde f 21-
f 24. Zwarte koolvis deed f 66-f 73, witte
koolvis f 84, grote schelvis f 28-f 29, middel
f 26-f 29, kleinmiddel f 26-f 31, pennen f 27-
f 30 en braadschelvis f 28-f 30, wijting no
teerde f 27-f 30, schol 2 f 49-f 42, schol 3 f 40-
f 28, grote regels f 62-f 67 en kleine f 49-f 46.
Dagvangsten van de kotters
Anne Marie, 3 m. vis, geen tong. Petro-
nella, 40 kg en 4 m. Tiny, 15 kg en 3 m. Stern,
10 kg en 8 m. Cornelia Adriana, 10 kg en 6 m.
Alice, 5 m. vis, vastgelopen, rug en kuil er
uit. Arend Cornelis. 15 kg en 4 m. Prinses
Beatrix, 40 kg en 3 m. Willem, 10 kg en 4 m.
Nico, 70 kg en 3 m. Jacoba, 2 kg en 3 m. Ko
ningin Juliana, 80 kg en 2 m. en 1 m. tarbot.
Willy Alida, 15 kg en 8 m. Pieter Jacob, 40
kg en 2 m. Twee Gebroeders IJM 27, 2 m.,
weinig nog. Emisel, 3 m., geen tong en een
keer stuk. Arend Willem, 60 kg en 2 m.
Corry, 15 kg en 3 m. Johanna Cornelia, 5 m.,
geen tong en een boksje in de last. Jana, 5
m., geen tong. Hoop I, 60 kg en 2 m. en 6
weegbotten. Twee Gebroeders IJM 3, 2 m.,
geen tong. Magda, 70 kg en 2 m. Nehim 1,
20 kg en 5 m. Nehim 3, 70 kg en 2 m. Klaas
Jr., 5 m„ geen tong. Vier Gebroeders, 5 m.,
geen tong. Nelly, 4 m., geen tong. Samen
werking, 5 m., geen tong. Tiny Dieuw, wei
nig te melden. Jan Willem, 80 kg en 8 m.
Okko Bosker, 35 kg en 1 m. Internos, 10 m.,
geen tong. Stella Maris, 80 kg en 2 m. Flevo,
15 kg en 4 m.
Haringvangsten
Vangsten in de nacht van vrijdag op zater
dag: KW 19 met 20 kantjes, 57 met 130 140
met 10, 70 met 15 thuisst., 168 met 15 thuisst.,
170 met 20 thuisst., 15 met 17 thuisst., 97 met
40, 29 met 50, 40 met 15 thuisst., 41 met 34
thuisst., 49 met 34 thuisst., 14 met 5, 73 met
20, 127 met 8 thuisst., 175 met 30, 129 met 30
thuisst., 163 met 30, 18 met 17 thuisst., 47 met
35 thuisst., 95 met 25 thuisst., 130 met 45, 151
met 65 thuisst. Kanaal: KW 43 met 14, 85 met
12, 110 met 60, 123 met 160, 20 met 10 39 met
15, 74 met 20, 7 met 10, 22 met 5, 141 met 20.
Gemiddelde vangst: 30 kantjes.
unvergessen" doopte. Gelukkig heeft de
vertaler C. J. Kelk deze wat snorkende
titel, die dit respectabele boek wat te dicht
in de buurt van. Margaret Mitchell's veel
gelezen en overschatte „Gejaagd door de
wind" brengt, niet overgenomen. Ook Krie
ger idealiseert. Wie zijn vroegere werk
zijn beide Zuidafrikaanse romans en zijn
geromantiseerde levensbeschrijving van de
Hongaarse vrijheidsheld en dichter Petöfi
kent, weet dat hij niet geheel en al vrij is
van pathos. Maar hij is dan ook de man
van het „schlagende Herz", het kloppende
mensenhart, zoals hij tijdens het Hitler-
bewind zijn dichtbundel betitelde, om daar
mee een klinkend antwoord te geven op de
propagandistische brabbeltaal van Goering,
die van de schrijvers een „ijzeren hart"
had geëist. Hoezeer het hem ernst was met
dat „kloppende hart" spreekt ondubbelzin
nig uit zijn van 1951 daterende manifest
„Kracht door liefde", waarmee hij zich
onvoorwaardelijk aan de zijde van Albert
Schweitzer schaarde. In het nawoord van
„Jokoenda" (dat in de Nederlandse ver
taling niet werd opgenomen), heeft hij
geen twijfel gelaten aan zijn bedoeling met
deze negerroman. Liza Jokoenda, het zwar
te licht, dit geroofde vorstenkind, dat aan
haar slavernij ontvluchtte om een lijdens
weg naar vrijheid en menselijkheid te
gaan, was voor hem symbool: voor het
duister dat invalt, zodra de mensenliefde,
de Christelijke naastenliefde, zwijgt. Afri
ka wordt overschaduwd door de „zwarte
wojk" van het rassenvraagstuk. Waar in de
wereld valt die schaduw niet? „Maar" ik
citeer Krieger woordelijk „ook Europa is
een duister werelddeel geworden, waarin
niet alleen de slaapziekte van de apathie
woedt, maar niet minder de schurft van
de collectivisering, de epidemie van de
zielsvervlakking, de infectie met angst-
stoffen". Afrika, Jokoenda, dit zwarte licht,
was voor hem „een omweg naar Europa",
dat hij te elfder ure hoopt te redden door
een geestelijk „Lambarene" een herbe
zinning op de fundamentele waarden van
een Christelijke geloofsbelijdenis. Aldus
gelezen kan men de zedelijke betekenis
van deze grootscheepse roman moeilijk
overschatten-
C. J. E. Dinaux
Wegens de grenswijzigingen, die op 1
januari van kracht worden, zijn vrijdag in
enige gemeenten in de Alblasserwaard
raadsverkiezingen gehouden. In de nieuwe
gemeente Hardinxveld-Giessendam werd
de zetelverdeling: P.v.d.A. 6, V.V.D. 1,
S.G.P. 3, C.H.U. 2 en de combinatie A.R.-
G.P.V. 3 zetels.
In Giessenbrug, een nieuwe agrarische
gemeente van 2.500 inwoners, gevormd
door de samenvoeging van de dorpen Gies-
sendam-Nieuwkerk, Peursem en een buurt
schap van Giessendam, was de uitslag:
P.v.d.A. 1 zetel, V-.V.D. 2, S.G.P. 1, C.H.U. 1
en A.R. 2.
Ook in Schelluinen, dat een kleine ge
biedsuitbreiding ondergaat door toevoeging
van een gedeelte van Hardinxveld, werden
raadsverkiezingen gehouden. De zetelver
deling bleef hier onveranderd, namelijk:
P.v.d.A. 2, S.G.P. 1, A.R. 2 en V.V.D. 2
zetels.
Een dode bij verkeersongeluk
te Veenendaal
Het 6-jarige jongetje Paultje Kusters
uit Slenaken en zijn oom E. Lensen uit
Heijenrath zijn vrijdagmiddag tegen vijf
uur van een tractor gevallen, waardoor het
jongetje werd gedood en de bestuurder
ernstig gewond. De heer Lensen reed over
een stoppelveld met een wagen hout. Waar
schijnlijk door de gladheid van het terrein
is de wagen geslipt. De tractor werd toen
'meegesleurd. Het jongetje werd dodelijk
getroffen door het stuur van de tractor. De
bestuurder moest onder de tractor worden
uitgehaald.
Vrijdagavond is de manufacturier J. Val
kenburg uit Veenendaal bij het onvoor
zichtig oversteken van de Stationsstraat te
Woudenberg aangereden door een bestel
auto, bestuurd door de heer E. uit Soest.
Het slachtoffer werd 25 m meegesleurd
en was op slag dood. Hij laat een vrouw
en twaalf kinderen achter.
In de openbare vergadering van het
bestuur van het bedrijfschap Schildersbe
drijf is besloten het dagelijks bestuur te
doen voorstellen de vakantie schildersbe
drijf 1957 voor het noorden te houden van
.20 tot 29 juli en voor het zuiden van 10
tot 19 Augustus.
Het bestuur ging hierna over tot een
bespreking van het ontwerp-vestigingsbe-
sluit bouwnijverheidsbedrijven 1956. Te
gen dit ontwerp werden zeer ernstige be
zwaren geuit.
Het comité te Velsen dat de hulp aan de
Hongaarse vluchtelingen organiseert heeft
tot vandaag in totaal f 18.935.24 ingezameld.
Van de Velsense scholen kwam in totaal
f 3.668.37 binnen, van de Nutsspaarbank f 250,
van opera Bel Canto f 111, nagekomen van
collecte f 8.03, een gift van P. M. f 5, Storm
vogels f 540, toneel WIJ f 50, een gift,van
mevrouw H. f 12 en van het comité bejaar
den f 35,47.
