UüHik Zij voegde aan een virginia-mefange iets toe, dat er nog nóóit had ingezeten: MILLER BROS Wgg?*** LANGE STERKE NAGELS Vijftig jaar geleden Van smaak-toeval naar smaak-zekerheid Het resultaat heet: Onderdrukking van Hongarije beroert Poolse gemoederen Van dag tot dag Ongeregeldheden in verscheidene plaatsen VRIJDAG 14 DECEMBER 1956 3 Nieuwe reeks aanslagen in Noord-Ierland van de IRA Nederlands geoloog onder vliegramp-slachtoffers Sir Anthony Eden vandaag terug in Londen Conservatieven zouden op verkiezingen aansturen Joden-deportaties uit Oost-Europa gemeld Huisarrest voor veertien Indonesische officieren Tienduizenden virginia-liefhebbers, die het nu eindelijk zèlf eens voor het zeggen kregen, gaven spontaan gevolg aan onze oproep voor „proefrokers". King Size Virginia iz si gatet met ki\g size ■WILL£${ "S~Os ZEKWHtlD> 80ctj HEDEN IN ALLE SIGARENWINKELS! Op de CPraatótoel Vrees voor gevolgen van een Oostduitse opstand Meer dan zeven miljoen op giro 999 en 777 Nederlands carillon luidt het Kerstfeest in Oud-president Paasikivi van Finland overleden Uit Haarlems Dagblad van 14 december 1906 In een bericht van „The New York Post" over de mogelijkheid, dat de re gering der Verenigde Staten wellicht in 1957 geen proeven met waterstofbommen zal doen, valt een zinsnede op die stof tot nadere beschouwing geeft. „Als de internationale toestand beter wordt, zouden de proeven misschien voor goed worden gestaakt", zegt het blad. Er zijn nog altijd talrijke mensen, die in de vaste overtuiging leven dat de internatio nale toestand beter zou worden, wanneer de waterstofbomproeven zouden worden gestaakt. Deze laatste stelling, omgekeerd aan die welke het blad ten beste geeft, is reeds meermalen door staatslieden van naam verkondigd en heeft zelfs tot grond slag gediend van een voorstel in de UNO, dat echter door gebrek aan medewerking van de beide „atoommogendheden" Rus land en Amerika geen enkel resultaat heeft afgeworpen. En toch lijkt thans de tijd gekomen om in de vicieuze cirkel een gat te hakken en de eindeloze kring van dreigingen en wrij vingen te doorbreken. Wanneer de Ver enigde Staten zouden overgaan tot het stopzetten der waterstofbomproeven ge durende het komende jaar, zouden zij daarmee in de eerste plaats voldaan heb ben aan de vurige wens van miljoenen op de wereld, vooral in de Aziatische landen. Zij zouden een imponerend blijk van ver antwoordelijkheidszin gegeven hebben ten opzichte van de medische zijde der kwes tie, waarvan het belang niet gering te achten is. En zij zouden tenslotte in poli tiek opzicht duidelijk te verstaan hebben gegeven dat zij zich in staat achten, met de tot nu toe bereikte en in praktische wapenen omgezette kernproeven, een af doend verdedigingsplan te handhaven. Het is niet aan twijfel onderhevig dat de huidige vernietigingskracht der atoom wapenen door geduldig laboratoriumwerk en technische bekwaamheid nog kan wor den overtroffen. Doch het begint steeds sterker te spreken dat de atoombomproe- ven, zoals die door Rusland en Amerika worden genomen, een vooropgesteld poli tiek doel hebben, waaraan intimidatieve propaganda niet vreemd is. Het beginsel der atoomontploffing is immers een door technici volkomen be heerste toepassing van energie-ontwikke ling geworden. De formules van vermenig vuldiging dier energie zijn in de labora toria bekend. De toepassing der tot nu toe in praktijk gebrachte kernenergie-ontwik- keling stelt reeds tot ongedachte mogelijk heden van vernietiging in staat. Beide par tijen beheersen de wetenschap en de tech niek der atoomvernietiging. Is dat niet voldoende? Wanneer de Verenigde Staten de zelf beheersing zouden opbrengen om op dit moment, in dit stadium, tevreden te zijn en een verder stichten van onheil door proefontploffingen niet meer te kunnen overeenbrengen met hun verantwoordelijk heid voor de gezondheid der mensheid, zou die zelfbeheersing passen in het beeld van de beschaafde wereld, die zich wenst te onderscheiden van de onbeschaafde, waar verantwoordelijkheid voor mensenlevens ontbreekt ADVERTENTIE Schoonheidsspecialiste Ann Seymour schrijft in| „Woman and Beauty": „Nagels die breken en splij ten hebben behoefte aan een speciale olie. genaamd NuNale. die onder de nagel riem doordringt, snelle groei bevordert en broos heid voorkomt." Nu ook in Nederland -ƒ1.80 per flacon naakt broze napels sterk BELFAST (Reuter/AFP) In Noord- Ierland is in de afgelopen nacht weer een reeks aanslagen gepleegd. De aanvallers, die waarschijnlijk uit de Ierse republiek afkomstig waren, deden aanvallen op po litieposten en verdwenen na een vuur gevecht in de richting van de grens. Elders deden zich ontploffingen voor en er wer den ook telegraafpalen omver gehaald. De acttie is het werk van het „Ierse republikeinse leger" (IRA) een verboden organisatie die streeft naar een verenigd Ierland met inbegrip van Noord-Ierland (Ulster), dat nu bij Groot-Brittannië be hoort. Men gelooft dat meer dan honderd Ieren deelgenomen hebben aan de IRA- acttie van woensdag. De schade die zij aanrichtten, wordt op een miljoen gulden geschat. SAN SALVADOR (United Press) Een lederlandse en een Britse geoloog zijn woensdag met twee andere personen bij ^en vliegtuigongeluk om het leven ge komen. Het zijn Victor C. E. Muck, de Nederlandse geoloog, Benno Wassersteun, een Britse olie-deskundige, Robert Sander Edgerton, de piloot van het verongelukte vliegtuig, en John Christian Anderson, olie-deskundige. Van onze correspondent in Londen) Vandaag keert de Britse premier Sir Anthony Eden van zijn drieweeks verblijf in Jamaica in Londen terug. De politieke verwarring over de Suez-affaire maakt het moeilijk te zeggen of Eden's terugkeer een oplossing gemakkelijker zal maken of niet. Eden is gauw in zijn wiek geschoten. Hij zou in tranen zijn uitgebarsten, toen de helft van zijn kabinet hem tijdens de Suez-gebeurtenissen weigerde te steunen. Dat was het ogenblik om hem een poosje weg te sturen. Eden heeft het vooral ver bruid wegens de ongelukkige verdediging van zijn beleid. Dat een militaire leider als Lord Tedder, maarschalk der RAF, de Suez-actie in het Hogerhuis een groot scheepse mislukking heeft genoemd, geeft velen te denken.. Of Eden de partij opnieuw verenigen kan, is de vraag, maar zijn aftreden op dit ogenblik van nationale crisis is onwaar schijnlijk. De rechtervleugel wenst de ge matigde Butler niet. al sprak hij ook de afgelopen weken Edens taal. Maar Eden. die terugdeinsde voor de gevolgen van zijn eieen doortastendheid, heeft het vertrou wen van rechts verspeeld, evenals Mac- Millan, die steeds aan Edens zijde stond. Buiten dit driemanschap aan de top is er niemand, die genoeg gezag heeft om de re gering over te nemen. De enige oplossing lijkt algemene ver kiezingen. die de conservatieven nog een flinke meerderheid kunnen bezorgen. Zo lang nog niet is aangetoond, dat de Suez- actie ook politiek mislukt is, weigert het Britse volk de regering helemaal in het oneeliik te stellen. De kans op een regeringsoverwinning zal over een paar maanden veel minder gun stig zijn wegens mogelijke verdere onaan genaamheden met Nasser en wegens het kerende economische getij. De voorspelling is dat er niet later dan half februari nieuwe verkiezingen zullen worden gehouden. Het kan echter ook zijn, dat Eden zijn kabinet zal proberen te reorganiseren. WENEN (United Press). De Russen deporteren op het ogenblik duizenden Jo den uit de Oekraïne en de Baltische landen naar Siberië, zo wordt in diplomatieke kringen vernomen. De deportaties zijn een maand geleden begonnen. Diplomatieke vertegenwoordi gingen in Warschau hebben berichten ont vangen, dat alleen al in de Oekraïne 4.000 Joden zijn gearresteerd en gedeporteerd. Het aantal Joden dat uit de Baltische staten werd weggevoerd, is niet bekend, maar volgens reizigers uit die gebieden loopt hun aantal in de duizenden. Volgens berichten waarover United Press beschikt, kregen Joodse arbeiders in de fabrieken van Minsk en Kiev de mede deling dat zij zouden worden overgeplaatst naar fabrieken in Siberië. In het ministerie van Voedselvoorziening van de Oekraïne zou niet één Jood meer werkzaam zijn. Volgens de diplomaten in Wenen, die van de deportaties repten, is er geen onmid dellijke verklaring voor de deportaties. De enige logische conclusie zou kunnen zijn, dat de Russen weer een groot aantal goed kope werkkrachten nodig hebben, aldus de diplomaten. De Israëlische radio heeft gelijkluidende berichten van haar vertegenwoordigers in Wenen en Warschau ontvangen. DJAKARTA (ANP) De Indonesische minister-president Ali Sastroamidjojo heeft donderdag in het parlement medegedeeld, dat aan twee kolonels, drie majoors, drie kapiteins en zes luitenants van het Indo nesische leger huisarrest is opgelegd in ver band met de beraamde staatsgreep van de vroegere waarnemend chef-staf van de landmacht, kolonel Zulkifli Lubis. Boven dien werden een luitenant-kolonel, twee majoors, vier kapiteins en vier luitenants overgeplaatst. De premier deelde voorts mede, dat kolonel Lubis nog steeds voort vluchtig is. ADVERTENTIE SMAAK-ZEKERHEID In Nederland liggen méér sigaretten merken in de winkels dan waar ook.„ En er gaat geen maand voorbij of er komt alwéér een nieuw. Want kennelijk kan in géén daarvan de Nederlandse roker zijn vaste voor keur vinden. De smaak van elke nieuwe sigaret is voor de roker eigen lijk een gok. Thans is aan dit smaak- toeval een eind gemaakt: Een „keur"-corps uit Virgi nia-rokend Nederland heeft zèlf zijn sigaret gekozen! Van deze sigaret is het geen vraag meer of zij in de smaak zal vallen. Hier is vooraf de zekerheid verkregen, dat zij voor 100 procent de keuze is van wie hem straks gaan roken. De fabrikant zorgde voor een goede kwaliteitde rokers kozen de smaak die zij het lekkerst vonden. Uit tienduizenden aanmel dingen werden er drie en 'n half duizend gekozen, uit alle delen van het land, uit elke rang en stand en van elke leeftijd, mannen en vrouwen van 18 tot 70 jaar. Deze grote groep van echte virginia-liefhebbers vormde een getrouwe afspiegeling van virginia-rokend Neder land een zorgvuldig-uitge- zocht deel koos voor een onoverzichtelijk geheel. Zo kon een dermate betrouw bare smaakproef worden ver kregen, dat ook Uw virgi- nia-voorkeur erin verwerkt moet zitten. ~,;t 'i \7 van t de me\anêe. Oproken voot- De'sigaret niters bun^^^ng *an elke 20 Pfoe eindel^ ^ien ~\\i> atvGeï^ 20 stuks Ook op een vergadering van metaal arbeiders te Poznan is donderdag geëist, dat de Russische troepen zich uit Hongarije terugtrekken en dat er naar dat land een politiemacht van de UNO wordt gezonden, zoals dat ook in Egypte is geschied. Voorts eisten de arbeiders vrije verkiezingen in Hongarije. Zij veroordeelden de politiek van de regering Kadar en de wegvoering van Hongaren. Daags tevoren geschiedde hetzelfde op een massabijeenkomst van arbeiders in Stettin. In Stettin zijn opnieuw onlusten voor gevallen, aldus melden de Poolse dag bladen heden. Het betreft hier, volgens verschillende Poolse kranten, aanzienlijk minder erge betogingen dan in het begin van de week plaatsvonden. De bladen maakten voorts melding van botsingen tussen Polen en Russische mili tairen te Zoppot, waar een menigte voor een Russische kazerne betoogd had. In Liegnitz vernielden betogers de rode ster ren van de gebouwen, die door de Russen gebruikt worden. Voor het hoofdbureau van de communistische partij in Liegnitz werden borden met communistische leuzen verbrand. Op zes plaatsen langs de Pools-Russische grens in het vroegere Oost-Pruisen werden borden met Russische leuzen verbrand. Op de muren van Russische kazernes kalkten betogers de opschriften „Russen verdwijnt" en „Wij willen onze oostelijke provincie terug", aldus deze berichten. De vroegere Poolse procureur-generaal Podlaski, die onlangs door Gomulka ont slagen werd, heeft zelfmoord gepleegd. Donderdag waren in Stettin in totaal 91 personen gearresteerd. Een aantal jonge lieden beneden de zeventien is echter op vrije voeten gesteld. De Poolse procureur- generaal, Marian Rybicki, leidt persoonlijk het onderzoek naar oorzaak en verloop der wanordelijkheden. Verscheidene arrestan ten zouden vroeger wegens oplichting en heiing veroordeeld zijn. Deze maand zullen zestien personen, hoofdzakelijk jongeren, terechtstaan, die beschuldigd worden van het in brandsteken van een radiostation te Bydgoszcz, dat tus sen Warschau en Stettin ligt, aldus heeft radio-Warschau bekendgemaakt. Dit geval heeft zich vorige maand voorgedaan. PARIJS (Reuter) Het Parijse avond blad „Le Monde" schreef woensdag, dat er een groot gevaar voor een nieuwe we reldoorlog zou ontstaan, indien de Oost duitsers het voorbeeld van de Hongaren volgden en tegen het communistische be wind in opstand zouden komen. Volgens de schrijver van het artikel, Duverger, zal de verontwaardiging onder de Westduitsers de bondsregering nopen in te grijpen en de landen van de NAVO zullen feitelijk gedwongen worden hun bondgenoten te hulp te komen, of zij dit wensen of niet. Westduitse politici zijn zich van dit ge vaar bewust en hebben hun broeders in het oosten aangeraden geduld te oefenen. Maar hoe sterker het Westduitse leger wordt, des te meer zullen de Oostduitsers in de verleiding komen een opstand te be ginnen, aldus het artikel. Bij de inzameling van geld ten behoeve van de hulpverlening aan de Hongaarse vluchtelingen is in één week weer ruim een miljoen ontvangen. Hierdoor heeft de totaalstand de zeven miljoen overschre den. Vrijdag bedroeg het saldo van giro 999 van het Nationaal Comité Hulpverlening Hongaarse Volk te Amsterdam f 3.271.545.59 terwijl giro 777 van het Nederlandse Rode Kruis in Den Haag gestegen was tot f3.729.115.19. Het Rode Kruis in Den Haag kreeg kort na elkaar twee dringende verzoeken. Het eerste kwam van de vertegenwoordiger bij het Internationale Rode Kruis in Wenen en betrof de voeding van de aldaar onderge brachte vluchtelingen. Het tweede verzoek werd gedaan door het Internationale Co mité van het Rode Kruis te Genève, dat namens zijn gedelegeerde in Boedapest hulp vroeg voor de Hongaarse kinderen. Dank zij het bedrag, dat gestort is op giro 777, heeft het Nederlandse Rode Kruis direct kunnen antwoorden dat het aan beide aanvragen zal voldoen. Voor de Hon gaarse vluchtelingen in Wenen werd 136.000 kg. margarine aangekocht, zodat nu voor drie maanden een dagrantsoen van 60 gram verzekerd is voor 25.000 vluchte lingen. Voor de kinderen in Hongarije is 1.000 ton melkpoeder aangekocht. Dank zij de grote medewerking van spoor- en lucht vaartmaatschappijen zullen deze grote par tijen zeer snel op hun bestemming komen. De secretaris-generaal van de Liga van Rode Kruisverenigingen heeft de president van de Europese Kolen en Staalgemeen schap telegrafisch bedankt voor een gift van 50 wagons brandstoffen (1000 ton), die beschikbaar zijn gesteld voor de verwar ming van 10 Hongaarse vluchtelingenkam pen, die het Rode Kruis in Oostenrijk verzorgt. Aan deze gift, die een waarde WASHINGTON (U.P.) Het Neder landse carillon van negenenveertig klok ken, dat door Koningin Juliana namens het Nederlandse volk aan de Verenigde Staten werd aangeboden zal te horen zijn in een nationaal programma, dat aan de kerst boodschap van president Eisenhower voor af zal gaan. Op 20 december zal de presi dent een schakelaar omzetten waardoor over de gehele wereld in Amerikaanse am bassades en gemeenschappen de kerst bomen worden aangesloten. Daarbij zal het carillon worden bespeeld door de Ameri kaanse beiaardier Charles T. Chapman. Het geluid zal door een microfoon worden opgevangen in het park waar de klokken in een tijdelijke toren zijn ondergebracht en wijd en zijd worden uitgezonden. heeft van f 40.000, hebben de Nederlandse mijnen 200 ton kolen bijgedragen. Nu het postverkeer hoewel geheel voor eigen risico met Hongarije weer is opengesteld, heeft de Stichting Hulpactie voor Hongarije te Amsterdam geneesmid delen naar diverse plaatsen in Hongarije verzonden. Het betreft hier medicijnen, die door particulieren in Hongarije zijn aan gevraagd. Hoewel de meeste medicijnen vrij kost baar zijn en de aankomst onzeker geacht moet worden meende de stichting deze po gingen toch te moeten wagen. Onze taal Als taloloog heb ik me altijd bijzonder geïnteresseerd voor de Nederlandse taal. Maar één ding heeft me daarbij steeds ge hinderd: dat men die taal zo nodeloos moeilijk heeft gemaakt. Neemt u nu alleen al eens het op ver schillende manieren uitspreken van woor den, die op dezelfde manier geschreven worden. Je spreekt bijvoorbeeld van een „rage" (raazje), maar niet van een „ragebol" (raazjebol), Wordt dit laatste woord nu anders uitgesproken omdat er nog een let tergreep na komt? Nee, want even later hebben ze het weer over de „Berlage- brug" (Berlaazjebrug). Nu is die „g" toch een onberekenbare letter. Aan het begin van een woord spreek je hem meestal uit als de „g" van goed, genieten, Gent. Dus je zou ook moe ten spreken van „genever". Maar nee, nu is het opeens „jenever". Consequent door gaande zou je dan moeten zeggen „jentle- men". Mis, het is „gentlemen" (djentel- men). Düs zou je ook moeten spreken van „het betere genre" (djènre). Alweer mis. Je moet zeggen „het betere chènre" (met de „g" van goed). Maar er zijn nog veel grotere inconse quenties. Soms moet je heel andere woor den uitspreken dan er geschreven staan. Zo schrijf je altijd „Zij hebben het ge daan", maar hoe vaak zegt men niet „Hun hebben het gedaan". Van woordafleiding weet de gemiddel de Nederlander vrijwel niets af. Zo ver telde een vriend van mij, die met een heel dikke vrouw getrouwd was, dat hij altijd het gevoel had, dat hij bigamie had ge pleegd. Dat bedoelde hij natuurlijk als grap, maar zonder dat hij het wist ge bruikte hij het woord in zijn oorspronke lijke betekenis. Het bestaat namelijk uit twee delen: „Big" dat Engels is en dik be tekent en „Amie", het Franse woord voor vriendin. Bigamie betekent dus „dikke vriendin". Als een familie-aangelegenheid ge regeld wordt in enige bewogenheid, als daarbij de argumenten in serviesvorm de kamer doorvliegen De Engelsman spreekt dan van „Flying service" en als de borden daarbij dus op de wand terecht komen, noemt men dat een „borderel". Wij hebben veel Franse woorden in onze taal overgenomen, maar omgekeerd heb ben de Fransen ook weer veel woorden teruggeleend. Hun „boulevard" komt, zo als u weet, van ons „bolwerk". Maar min der bekend is, dat ze ook het woord „waar" van ons hebben overgenomen. Zij schrijven het alleen „oir". Zo betekent „trottoir" waar men loopt, „abattoir" waar men neerslaat, „boudoir" waar de vrouw gaat zitten bouderen, en „bonsoir" is het woord, uitgesproken op de plaats waar je de bons krijgt, waar het meisje je vertelt dat je alleen naar huis moet. Tenslotte, heeft u wel eens opgemerkt, dat als een Nederlands woord eindigt op „nee", het iets negatiefs inhoudt: „Porte- monnaie". Of het geeft een tijdsbegrenzing aan: „abonné, matinée". Of het betekent, dat je het op den duur niet kunt blijven vasthouden: het meest typische voorbeeld hiervan vind ik wel „Indonee-zie je?" En in gevallen, dat we het negatieve ef fect willen opheffen, doen we dat door achter dat „nee" „ja" te zetten. Voorlopig spreken wij Nederlanders nog van „Nieuw Guinee-ja". Chiel de Boer HELSINKI, (Reuter/ANP) De vroe gere Finse president Juho Paasikivi is in Helsinki op 86-jarige leeftijd overleden. Paasikivi was de zoon van een koopman. Hij studeerde in Rusland, Stockholm, Up- sala en Leipzig. Hij heeft verantwoordelijke functies in het diplomatieke, financiële en bedrijfsleven bekleed. Paasikivi was doctor in de rechten en lid van de academie van wetenschappen. In 1908 trad hij als minister van Finan ciën op. In 1918 werd hij minister-presi dent. In 1939 vertegenwoordigde hij Fin land bij de onderhandelingen met de Sovjet-Unie, doch oorlog werd niet voor komen. In 1920 had Paasikivi het vredes verdrag van Darpat met de Sovjet-Unie gesloten, waarbij het gebied van Petsamo aan Finland werd teruggegeven. In 1940 ondertekende Paasikivi, terzamen met Ryti, weer een vredesverdrag met de Sovjet- Unie. In 1941 geraakte Finland, aan Duitse zijde, opnieuw met de Sovjet-Unie in oorlog. In de tussentijd was Paasikivi gezant te Moskou. In 1944 werd Paasikivi weer minister president. In 1945 trad hij af, en in 1946 werd hij president. Dit jaar volgde Urho Kekkonen hem op. Paasikivi, hoewel geen man van links, wist „hoe hij met de Russen moest praten". Hij heeft altijd gestreden voor de onaf hankelijkheid van Finland. Viermaal heeft Paasikivi met Moskou onderhandeld. Een maal slechts, in 1939, slaagde hij niet. Maar de andere keren stond de wereld verbaasd over de betrekkelijk gematigde voorwaar den die hij bedong. Paasikivi kon met Sta lin, in het Russisch, schertsen, doch hij hield zich aan zijn eigen politiek: „Goede betrekkingen met de Sovjet-Unie, doch een parlementaire democratie in Finland". Het geloof aan tooveren blijkt in deze eeuw, welke men wel „de verlichte 20ste eeuw" noemt, zelfs in ons land nog te be staan. In Wijk aan de Maas is een vrouw ovérleden, die langs Maas en Waal be kend stond als „de toovenares van Wijk. Alles waarin satan de hand zou hebben, heette zij te kunnen uitbannen. Iemand, die door „de kwade hand" was aange raakt, ging naar vrouw Bouwman in Wijk en als die geen raad wist dan zei men „Schaai der dan mar uut, want als zij oe opgeft, dan het de duvel de overhand". De vrouw had duizenden „patiënten", waarvan er honderden hare begrafenis hebben bijgewoond.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1956 | | pagina 5