Er kwam een eind aan een der
drukste seizoenen ter zee
„De knecht van twee meesters"
Agenda voor
Velsen
Havenbe richten
Witte engel van de visgronden" nam
1016 patiënten in behandeling
Virtuoze vertolking van titelrol
door Wim van den Heuvel
9
DE HOOP VIERT OOK „BEHOUWE TEELT"
Autorijschoolhouder bij
botsing omgekomen
Agenda voor Beverwijk
T weehonderdste
OLD CLOTHES NEW
Bij buurtvereniging
„Watervliet" bleef alles bij
het oude
Speeltuinkinderen genoten
van filmprogramma
Bakker zorgde voor
bejaarden in „Noord"
Rood en wit hebben
ai
Geel en rose in trek
Reprise van de KRO-revue
trok weinig belangstelling
Hongaren voetbalden tegen
IEV
Kerststal in brand aan
de Hoflanderweg
„Explosief" kort geding
voor Haagse rechtbank
„Van jaar tot jaar,
van boek tot boek"
DONDERDAG 27 DECEMBER 1956
Het seizoen voor de drijfnetvisserij is in de dagen voor kerstmis gesloten en
de loggers, die sinds „Vlaggetjesdag" in mei bijna onafgebroken op haring heb
ben gejaagd, koersten huiswaarts. Ook het hospitaalkerkschip „De Hoop" heeft
de laatste reis van dit seizoen gemaakt: vrijdag liep het parelwitte vaartuig de
Amsterdamse haven binnen en stapte de bemanning van boord om evenals het
grootste deel van de Nederlandse vissers zoals dat heet: „behouwe teelt" te
gaan vieren. Toen kapitein Willem Rog de balans van het afgelopen seizoen op
maakte bleek, dat de medische dienst van „De Hoop" bijna een rekord-aantal
patiënten hulp heeft geboden: 1016, waaronder rond 100 zieken van Duitse,
Belgische, Franse en Poolse schepen.
De 24-jarige autorijschoolhouder J. van
der A. uit Nijkerk is maandagavond tussen
Amersfoort en Hoevelaken met zijn auto
tegen een boom gebotst. Omwonenden
hoorden een harde slag en toen zij gingen
kijken zagen- zij een auto, die om een
boom gewrongen was. De heer Van der
A. zat levenloos achter het stuur.
Tel hierbij: de honderden bezoeken, die
de predikanten van „De Hoop" op vissers
schepen brachten, de kerkdiensten die zij
leidden, de duizenden weerberichten, die
het hospitaalkerkschip uitzond ten behoeve
van visserij en scheepvaart op de Noordzee;
de honderden radio-installaties en andere
navigatiemiddelen, die de marconist van
„De Hoop" in volle
zee repareerde en
tenslotte nog de
talrijke kleine en
ook zeer belang
rijke diensten, die
,De Hoop" heeft
verricht in het be
lang van een on
onderbroken vis
serij en het varen-
te vissersvolk in
het algemeen en men heeft een - nog maar
vaag - idee van het werk, dat door en op
het mooie schip van de „Vereniging ten
behoeve van Zeelieden van elke Nationali
teit" dit jaar werd verricht.
In 1953 meer zieken
Alleen in 1953 heeft de medische dienst
van „De Hoop" meer patiënten behandeld:
1056. Niemand zal ooit kunnen berekenen
hoe groot het percentage van het totaal
aantal geholpen zieke vissers is, dat zijn
leven te danken heeft aan deze hulp. Maar
het staat wel vast, dat van ruim duizend
gewone of zieke (waaronder vele ernstige
zieke) vissers er verscheidenen op het
randje van de dood zijn geweest.
En als toen „de witte engel van de vis
gronden", het hospitaalkerkschip eens niet
ijlings naar de patiënt was komen stomen?
Men moet - zich op deze dingen bezinnend
- denken aan de toestanden van ruim een
halve eeuw geleden. Toen gingen óók dui
zenden vissers het zeegat uit om de visserij
te beoefenen. Ook toen werden er velen
ziek en liepen anderen min of meer ernstige
verwondingen op tijdens het zware en ris
kante visserswerk op een onberekenbare,
vaak ruwe Noordzee.
Zij voeren op zeilschepen, die door hun
afhankelijkheid van de wind niet snel naar
een haven konden koersen. De schipper
moest onder die barre omstandigheden
hulpeloos toezien dat zijn „gast" de ziekte
niet te boven kwam. En in het benauw
de vooronder, in de kleine bedompte kooi,
zonder medische hulp, lag daar die visser
ernstig ziek. En hij wist, dat zijn schip de
haven niet tijdig zou kunnen halen.
Nu roepen de schippers „De Hoop" radio-
telefonisch op en het schip komt snel, hoe
zwaar de storm ook is, hoe hoog de zee
ook loopt.
Theo's laatste reis
De november-december-reis van „De
Hoop" was de laatste reis van marconist
Theo van Mierlo in dienst van dit „eerste
hulpwerk". Hij heeft in zeer belangrijke
mate bijgedragen aan het vlot verloop van
de „zeedienst" en in de jaren, waarin hij
schakel was tussen de loggerschippers en
de dokter van „De Hoop" zijn de vissers
een groot vertrouwen in hem gaan stellen.
Er is dan ook geen visser, die althans de
stem van deze man achter de micro niet
kent. Voor zijn vakmanschap heeft de man
„aan de andere kant" van het vaak levens
reddend eter-draadje dan ook grote waar
dering gekregen, want Van Mierlo heeft
ontelbare installaties gerepareerd en an
dere instrumenten tot de orde geroepen.
Hij deed het in volle zee en voorkwam
daarmee, dat het schip naar huis moest om
te repareren. De heer Van Mierlo heeft
thans een andere functie gekregen.
Vaste klant
Tijdens de laatste weken van het afge
lopen seizoen was „De Hoop" vaste klant
in de Franse haringhaven Dieppe. Daar ligt
elk jaar in de ruwe wintermaanden de
Nederlandse haringvloot te schuilen voor
slecht weer of om de weekeinden door te
brengen. „De Hoop" heeft ook daar weer
zijn taak als hospitaal-aan-de-wal vervuld
DONDERDAG 27 DECEMBER
Thalia, 20 uur, speciale voorstelling van
„Het eiland der verleiding".
Rex geen opgave ontvangen.
VRIJDAG 28 DECEMBER
Thalia, 20 uur: Moby Dick.
Rex geen opgave ontvangen.
DONDERDAG 27 DECEMBER
Luxor Theater, 19 en 21.15 uur: „Brigitta,
het meisje van de Place Pigalle".
R.K. leeszaal, geopend'van 1013 en 14
17 uur; Lees- en studiezaal, geopend van
10—13 en 14—17.30 uur.
Wijk aan Zee, filiaal R.-K. Leeszaal, St.
Odulfstraat 12, geopend van 1011 en
1718 uur.
VRIJDAG 28 DECEMBER
Kennemer Theater, 19 en 21.15 uur: „Jacht
zonder genade".
Luxor Theater, 19 en 21.15 uur: Geen op
gave ontvangen.
W.B. Theater, niet opgegeven.
Openbare leeszaal, geopend van 1517 en
19—20 uur; Jeugdleeszaal, Zeestraat 26,
geopend van 18.3020 uur.
R.-K. Leeszaal, uitleenbibliotheek geopend
van 1518 en 1921 uur; Lees- en stu
diezaal geopend van 1013, 1518 en
1921 uur.
Deken Waarestraat 50a, „Alcoholics Anony
mous".
XXDOOOOCXDOOOOOOOOOOOOOOOOCOOOOOOOOOOOOOOCOOOOOOOOOOOOOOO
Op de tweede december, nadat „De
|j> Hoop" een week tussen de vissers in
het Kanaal iverkte. meldde zich de 200e
zieke voor de dokter. Nauwelijks was
hij behandeld, of de arts moest zich
naar de SCH 160 spoeden, u-aar een
ernstig zieke aan boord was. Tussen de
bedrijven door tuimelde nog een op- j
varende van de SCH 97 in het water
en ook hij moest worden geholpen, want
hij had 20 minuten in het ijskoude zee-
water gelegen. Zodat de spanning er tot I
het laatst is ingebleven!
OOCIOOOOOOOOOCXXXDOOCOOOOOOCXXOOOOOOOOOCIOOOOOOOOOOCOOOOOOC
en dokter Ouderkerk heeft het samen met
de tandarts, bijzonder druk gehad.
Minister in Oostende
Tijdens de thans beëindigde reis heeft
het hospitaalschip ook nog een bezoek ge
bracht aan Oostende, zulks op invitatie van
de Belgische reders en de regering. De
minister van Landbouw, Visserij en Voed
selvoorziening, dr. S. L. Mansholt, maakte
de reis mee en zette luister bij aan de
officiële ontvangsten aan boord van „De
Hoop" en de toen gelegde contacten zijn
van belang geweest voor de steeds verder
uitdijende internationale functie van het
Nederlandse hospitaalkerkschip.
ADVERTENTIE
DRY CLEANING ONLY
KONINGSPLEIN 10 - TELEFOON 4886
Het bestuur van dë buurtvereniging
„Watervliet" vond in het sportpaviljoen
„Watervliet" zaterdag een zeer groot aantal
leden bijeen, die na ruim tien jaren nog
dezelfde activiteit in hun buurtvereniging
terugzagen.
Het gezellige gedeelte,waarvan een kien-
partij om fraaie prijzen de hoofdschotel
vormde, werd voorafgegaan door de leden
vergadering. De heer Joh. Klein, voorzitter,
moest in zijn openingswoord wel even aan
stippen, dat wegens het plotseling bedan
ken van een van de contributielopers even
een teruggang in het ledental was voor
gekomen, maar dat er al weer een opleving
te bespeuren viel. Jammer vond hij het,
dat het zomerreisje van de kinderen we
gens de kinderverlamming moest worden
geannuleerd, maar hiervoor in de plaats
zullen de kinderen binnenkort iets anders
kunnen verwachten. Er is bij „Watervliet"
voorts reden tot tevredenheid. De uitvoe
ringen, zoals beschreven in het jaarverslag
van de heer J. Helemich. secretaris, slaag
den alle, ook die hoorden bij de tweede
lustrumviering. De contributies werden
ondanks alles niet verhoogd, maar de heer
B. Keekfees kon toch nog een mooi batig
saldo aantonen. De aftredende bestuurs
leden, de heren Joh. Klein en A. v. Bavinck-
hoven, zagen zich herkozen; mevrouw Rol
voorzag in de vacature van de heer J.
Antonijsen.
Tijdens de kienwedstrijden werd nog
eens extra de oude, gezellige en vaardige
geest van de „Watervlief'-buurtbewoners
gedemonstreerd.
De periodieke filmmiddag voor de kin
deren van de samenwerkende speeltuin
verenigingen „Schulpen" en „de Meer-
weiden", die zaterdag voor twee groepen
is gehouden in het gemeentelijk ontspan
ningslokaal aan de Van Diepenstraat was
niet zo druk bezocht als gewoonlijk. Dit
hield verband met het kinderfeest van de
papierfabriek, terwijl bovendien vele kin
deren met hup ouders op vakantie waren.
Bij de aanvang van de tweede voorstel
ling werd de oudere jongens met klem
gewezen op de verregaande vernielingen
van afrasteringen en speelwerktuigen en
werd ze verteld welke grote moeiten en
kosten gepaard gaan om het speeltuinwerk
naar behoren te kunnen vervullen. Vooral
de cijfers van de hoge sommen gelds, die
besteed zijn, moesten indruk maken.
Het filmprogramma, door „Anivo" uit
Haarlem vertoond, was opnieuw de moeite
waard, want behalve enige vrolijke teken
films, die veel succes hadden, had de hoofd
film „Het vliegend oog", een beeldenreeks
vol avontuurlijke spanning, de intense be
langstelling.
Het was voor de bejaarden in „Noord"
aangesloten bij de Algemene Bond van
Ouden van Dagen een aardige gewaarwor
ding, toen zij maandagmiddag tussen twee
en vier uur werden uitgenodigd om bij een
bekende bakkerij aan de Wijkerstraatweg
een kerstpakket te komen halen.
Uiteraard werd aan deze uitnodiging grif
gevolg gegeven en kwamen ongeveer 225
bondsleden hun pakket in ontvangst ne
men, dat een prachtige, grote kerststol ge
vuld met amandelspijs bevatte.
Deze kerstgave kon deels worden geho
noreerd uit de gelden der donateurs van de
afdeling Velgen-Noord, hoewel de betrok
ken bakker ook het zijne er toe bijdroeg.
„De witte engel der visgronden", zoals „De Hoop" met een verdiende erenaam
is betiteld door de dankbare vissers van Noordzee en Kanaal.
Op de bloemenveiling
Erg ruim was de aanvoer niet op de Be-
verwijkse kerstbloemenveiling, die in de
vroege uren van de tweede kerstdag werd
gehouden.
Maar er was veel vraag naar langstelige
tulpen, narcissen en blauwe druifjes.
De tulpen brachten van 7.tot 1.70
per bos op, narcissen varieerden van
0.65 tot 0.95 per bos. De kleine blauwe
druifjes gingen tot 0.29 per bosje.
Het was rustig op de veiling, geen hoge
tafels meer met kerstgroen, hulst met bes
of rode tulpjes; dat alles had toen al weer
afgedaan. Men vraagt nu weer kleuren,
die wijzen op de komst van de lente het
publiek wil weer geel of rose hebben.
De kwekers houden terdege rekening
met de verlangens der kopers en binnen
enkele weken zullen deze kleuren dan ook
volop te krijgen zijn.
Een reprise van een met succes gebrach
te revue boekt wel eens een nog groter
succes dan dat van de première. De direc
tie van het Kennemer Theater meende
dan ook de tweede kerstdag de K.R.O.-
revue weer op de planken te moeten bren
gen. Helaas was de belangstelling ditkeer
niet uitermate groot. Maar een half gevul
de zaal heeft toch uitermate genoten van
deze in hoog tempo gebrachte en met zang,
muziek en dans gevulde revue. Dat tem
po van deze revue is waarlijk verbluffend.
De hoofdfiguren zijn natuurlijk Gerald
Walden en Berry Kievits, maar naast hen
moven het danspaar Francis Capi, als
mede de tenor John van Heumer en de
zangeres Mizzi Tieland met ere worden
genoemd.«Cobi Beek en Betty Pel vorm
den tezamen het „ballet" en de eerste be
schikte bovendien over zeer goede vocale
eigenschappen. Harry Woodson, de man
met de lachende benen en Harry Boda,
waren naast de hoofdfiguren de lieden, die
de zaal deden schudden van het lachen.
Vooral Harry Woodson in zijn creatie van
opera-zanger was ongeëvenaard. De schets
jes muntten niet altijd uit door originali
teit maar waren toch ook net niet flauw.
Het musicerende gedeelte van het gezel
schap stond onder leiding van André van
Wattinigen, Nick Goddard zat achter het
elektronische orgel. Al met al een revue,
die een warmere belangstelling verdiende,
dan zij deze avond genoot.
Op maandag kwamen in IJmuiden tin
nen: Afina van Boston. Flevo van Barcelona.
Brouwersgracht van Mantyluoto. Kameroun-
kust van Antwerpen. Rijnborg van Ljusne.
Hoogland van Port Talbot. Skargo van
Swansea. Niobe van Caen. Rien Teekman
van Karlstadt. Stientje Mensinga van Bou
logne. Sancta Margaritha van Fowey. Bloem
fontein van Antwerpen. Isola van Huil. Bu-
caramanga van Antwerpen. Shi Mara van
Hampton Roads. Boreas van Kopen dagen.
Dido van Oporto. Job van Morbilanga. Bur-
gundia van Gothenburg. Mariann van Ven-
spel. Forel van Swansea. Myra van Swansea.
Marie Luise van Londen. Aletta van Duclair.
Arundel Hill van Antwerpen. Noordzee van
Rotterdam. Tyro van Dublin.
Op dinsdag kwamen binnen. Theresias van
Birkenhead. Arinoldus G van Gothenburg.
Wuppertal van Antwerpen. Arendskerk van
Antweipen. Drie Gebroeders van Ala. Mer-
westad van Aarhus. Batang van Hamburg.
Bittern van Liverpool. Texelstroom van
Liverpool Zuiderzee van Nantes. Menje van
Podt Talbot. Horst van Londen. Schie van
Wismar. Wiros van Stockholm. Marian van
Dieppe.
Op woensdag kwamen binnen: Brem van
Port Talbot. Favo van Stuka. Niobe van
Kotka, Erina van Le Havre. Frieda van
Skutskar. Fardall van Moermansk. Rous-
silon van Rotterdam. Bloemgracht van Man
tyluoto. Santorini van Kaapstad. Dieter Wal-
traud van Hamburg. Anke Henriki van
Raumö. Altho van Fowey.
Op maandag zijn vertrokken: Archangelos
naar Hampton Roads. Mc Jenny Maersk n.
Curasao. Nordfonn naar Perzische Golf.
Blue Star naar Hampton Roads. George S
naar Hampton Roads. Wulp n. Manchester
Boston Dyke naar Hull. Najada naar Bre
men. Breezand naar Rotterdam. Zaanstroom
naar Leith. Hoctor naar Antwerpen. Fogdö
naar Kristiansund.
Op dinsdag vertrokken: Kalix naar Oxelo-
sund. Rijnstroom naar Londen. Lingestroom
naar Huil. Westerdok naar Rotterdam,
IJssel naar Antwerpen.
Op woensdag vertrokken: Hoogland naar
Port Talbot. Philetas naar Hamburg.
Het aanvankelijke voornemen om woens
dagmiddag op „Rooswijk" uit de in Velsen-
Noord en Beverwijk bij particulieren on
dergebrachte Hongaarse vluchtelingen twee
elftallen samen te stellen, kon op het laat
ste moment niet doorgaan. Nu stonden in
de scherpe koude elf in voetbaltenue gesto
ken Hongaren en een combinatie van de
r.k. sportvereniging „IEV" tegenover elkaar
uit welke laatste club het initiatief was
voortgekomen. Al ras bleken de Hongaarse
gasten te beschikken over enige zeer goede,
goede en minder goede voetballers. Het
binnentrio zou hebben behoord tot de prof
voetballers van „Budapest". Dit was overi
gens ook duidelijk merkbaar, want de 1EV-
ers, die in de aanval over enige eerste elf
talspelers beschikten en met reservedoel
man Visk uitkwamen, kregen al direct na
het begin bij alle koude nog een frisse
douche. Frapperend was het korte tik-tak-
spel van de Hongaarse voorhoede met afge
meten passes langs de grond, die IEV voor
een moeilijke verdedigingstaak stelden. En
aangemoedigd door een groep „Wester-
duin"-bewoners konden de gasten in de
eerste speelhelft vier doelpunten maken,
waarna vlak voor de rust IEV pas kon te-
genscoren (één-vier).
Na de hervatting, toen het voor de toe
schouwers nog wat kouder werd er velen
maar een warmere plek gingen opzoeken,
kon IEV na een omzetting een beter slui
tend geheel vormen. De Hongaren, echt
niet meer gewend aan de bij voetbal ge
bruikelijke vermoeienissen, deden het kal
mer aan, werden wat moe en verloren tem
po. Dit was voor IEV het sein wat beter
aan te pakken en de achterstand terug te
brengen tot vier-vijf. De zeer prettige en
sportieve ontmoeting werd goed geleid door
de Belgische scheidsrechter C. J. Dobbe-
laer.
Woensdagmiddag om 5 uur rukte de Be-
verwijkse brandweer met groot materiaal
uit naar het perceel Hoflanderweg 20.
Gemeld was een binnenbrand als ge
volg van het in brand raken van een kerst
stalletje.
De bewoners waren afwezig en hadden
de verlichting aangelaten. Voorbijgangers
zagen in de kamer de vlammen onheilspel-
iend om zich heen grijpen en waarschuw
den de buren.
Een raam werd ingeslagen en met een
tuinslang begon men met blussen. Toen de
brandweer arriveerde was het ergste leed
geleden. De kamer had meer water- dan
brandschade.
XXXXXDOOOOOCOCOOCOCCOOOCXXX
WEEKABONNEMENTEN
dienen uiterlijk op Woensdag te worden
betaald, daar de bezorgers op Donder
dag moeten afrekenen.
DE ADMINISTRATIE
coooooooooooooooooooooooooooasaxxxxxDoooooooooooooooocxx
Wim van den Heuvel, Karin Haage en
Leen Jongewaard in de door Egbert
van Paridon geregisseerde voorstelling
van „De knecht van twee meesters"
van Carlo Goldoni.
De toneelgroep „Puck" heeft zaterdag in
de goedbezette Haarlemse schouwburg de
Nederlandse première van „De knecht van
twee meesters" van Carlo Goldoni in de
bewerking en onder regie van Egbert van
Paridon gegeven, welke voorstelling zondag
herhaald werd. De na een betrekkelijk
langdurige dienst als adviseur op het ge
bied van de beoefening der dramatische
kunst in Suriname en de Antillen terug
gekeerde acteur Paul Storm verleende hier
aan als gast, in de rol van de mekkerende
oude koopman Pantalone, zijn zeer te waar
deren medewerking.
Arme Goldoni, zou men na afloop van
deze kleurige en onderhoudende vertoning
kunnen uitroepen. Want eigenlijk heeft
„Puck" - welk gezelschap al eerder een
zwak voor de traditie van de commedia
dell'arte aan de dag legde - evenals het
Rotterdams Toneel onlangs met „De ware
vriend" een loopje genomen met de onge
twijfeld oprechte bedoelingen van de Vene-
tiaanse veelschrijver uit de achttiende
eeuw, die naar zijn uitdrukkelijke verzeke
ring „de komische geest aan nobele doel
einden" dienstbaar wilde maken. Zijn ge
hele leven droomde hij (voor zover een
harde werker als hij nog tijd had om te
dromen) van een waarachtige volkskunst
met een geestverheffende moraal. Men kan
echt niet zeggen, dat hij alleen maar de
commedia dell'arte wilde veredelen door de
acteurs volledige, litterair verantwoorde
teksten te verschaffen en daarmee een
einde te maken aan de vulgaire improvisa
ties en de grove ontaardingsverschijnselen
van dit unieke kermistoneel, dat wij thans
- hoe graag wij dat ook zouden wensen -
met de beste wil van de wereld niet meer
kunnen reconstrueren. Wat hem voor ogen
stond was een zedenkomedie a la Molière
met een voorbeeldige strekking a la
Richardson en andere strevers naar ver
betering van maatschappij en levensvor
men, de menselijke gebreken bestrijdend
door deze belachelijk te maken. Het is zelfs
nu nog opvallend duidelijk, hoezeer hij dit
ideaal ook met „De knecht van twee mees
ters" wilde verwezenlijken, ofschoon in dit
heerlijke blijspel een oud gegeven van de
commedia dell'arte met alle daarbij be
horende standaardfiguren werd omgewerkt.
Hij was namelijk onmiskenbaar een realist,
behorend tot de burgerlijke klasse in een
standenmaatschappij, schrijvend - en scherp
manifesteert zich daarbij de geest van de
komende tijd - aan de vooravond van de
geboorte der democratie.
Gelukkig publiek echter, moet de criticus
op de voorgaande verzuchting laten volgen,
dat zich van cultuurhistorische argumenten
niets behoeft aan te trekken en er alleen
op uit is zich te laten amuseren. En trou
wens: tot op zekere hoogte kan ook de
criticus er genoegen mee nemen, dat
„Puck" alle grenzen der genres van het
verleden heeft uitgewist en aansluiting
zocht bij wat uit de oude commedia dell'
arte nog voor verwezenlijking vatbaar is.
Per slot van rekening was Goldoni zeker
geen genie, zelfs geen groot kunstenaar,
wiens wil voor het nageslacht wet is. Hij
was vindingrijk en handig, zonder over de
diepe mensenkennis van zijn leermeester
te beschikken en met een slechts opper
vlakkig waarnemingsvermogen. Maar hij
had in ieder geval'één geweldige kwali
teit: zijn schrijftrant was zo levendig, dat
zijn blijspelen, de beste daarvan, zijn blij
ven leven, door alle tijden heen en boven
alle historische indelingen uit. Er is on
danks de artificiële opzet zo'n stralende
natuurlijkheid, zoveel gloed in zijn kome
dies, dat men er een hartverwarmend ple
zier bij ondervindt, als ze maar zwierig en
in hoog tempo over het voetlicht komen.
Aan die eis heeft „Puck" stellig voldaan.
Van Paridon heeft zijn regie geheel ge
baseerd op de dwaze spelsituaties, geholpen
door een bij open doek te changeren decor
van Herman van Elteren, dat ondanks het
gebruik van enkele kleuren uit een Itali
aanse ijssalon van veel doelmatige fantasie
getuigde. Er waren kleine binnentonelen
in oude trant, er was een niet door over
bodige doeken afgesloten proscenium als
straat Goldoni nam de „klassieke" een
heden in zoverre in acht, dat hij zijn stuk
ken binnen één etmaal in één stad liet
plaatshebben en men aanschouwde zelfs
ter verhoging van de lokale kleur enkele
heuse gondelvaarten. Om dit alles in een
term samen te vatten: er was ruimte om
naar hartelust komedie te spelen. En van
die gelegenheid is dankbaar profijt getrok
ken. Men kreeg als het ware de hele ge
schiedenis van de commedia dell'arte van
de late middeleeuwen tot nu in drie uur te
zien: de oorspronkelijke kluchtfiguren, de
vaudeville en het circus, de pantomime, de
operette (met ad-libitums en politieke toe
spelingen) en de stomme film, het smijten
met roomtaarten incluis.
Het was vooral Wim van den Heuvel in
de titelrol, die de mogelijkheid tot het uit
vieren van komische specialiteiten uitbuit
te. Hij leverde kostelijke prestaties. Bij zijn
vermakelijke teleurstelling over de telkens
opnieuw onbevredigde eetlust kon men
even aan Chaplin denken, bij zijn acroba
tische vlucht in het kanaal zich zelfs in de
dagen van de geveltoerist Harold Lloyd
terugwanen. Marcel Marceau heeft het
voorbeeld gegeven voor zulke verrukke
lijke intermezzi van kleinkunst als het van
een van een vis met een zakdoek of de
jacht op een bromvlieg. Aan de dansparodie
was het tafelschikken ontleend met de snip
pers van een brief en de romantische in
spiratie van een beeldende kunstenaar.
Men begrijpe mij goed: dit is geen be
schuldiging van plagiaat, verre vandien.
Ik wil slechts aantonen dat hier (zoals ook
met het duelleren of het schermen met
woorden) de ontwikkeling van het genre
der waarlijk populaire en van alle markten
thuis zijnde artiesten, die zo veelzijdig wa
ren als het leven zelf, op veroverende, al
thans innemende wijze werd gedemon
streerd als een verrijking van het toneel.
Hiervoor kan men „Puck" dankbaar zijn.
De enkele flauwe aardigheden vergeeft
men daarbij gaarne, omdat ook die gelan
ceerd werden zonder de het verleden mis
prijzende superioriteit, die Rodenko's be
werking van „De dwaze dochter" van Lope
de Vega ontsierde. De anderen sloten zich
blijmoedig al naar de aard en de mate van
hun talent bij de virtuose hoofdrolvertol
ker aan. Paul Storm noemde ik reeds. Ka
rin Haage gaf een kordate en toch char
mante travestie ten beste, Tine de Vries
toonde zich wederom een voortvarende
soubrette, Greet Feldmann was de omstre
den bruid met een ontluikende eigen per
soonlijkheid, Piet Römer en Eric van der
Donk waren aanvaardbare minnaars en
Van Paridon een geleerde snoever, een
prima pleitbezorger tevens voor zijn opvat
ting als regisseur. Jan Grefe en Leen Jon
gewaard completeerden de aan het slot van
de avond hartelijk toegejuichte bezetting.
De grootste kwaliteit van deze opvoering
was het lichte en snelle spel. Toch mag
niet verzwegen worden, dat men bij dit
soms briljante exploiteren van theatercon-
venties één wezenlijk aspect miste. Goldoni
was een vooruitstrevende geest. Dat be
wijzen bij voorbeeld zijn vrouwenfiguren,
die protest aantekenden tegen de tirannie
der echtgenoten en haar recht verdedigen
naar eigen keuze te trouwen. De mannen
hebben minder karakteristieke eigenschap
pen, al is de hekeling van de „overbodige"
aristocratie onmiskenbaar. Maar toch kan
men zo'n knecht als deze Truffaldino wel
degelijk met de Figaro van Beaumarchais,
die volgens Napoleon „het marsbevel tot
de revolutie" gaf, vergelijken. Zo heeft Jan
Retèl hem destijds gespeeld, ondernemend
met boerenslimheid, scherp en met ontwa
kend zelfbewustzijn. Wim van den Heuvel
maakte er een au fond goedhartige kwa
jongen van. Hij bleef een knecht en werd
geen meester van de situatie. Goldoni moest
zich noodgedwongen van de middelen van
de commedia dell'arte bedienen, want dat
was nu eenmaal de heersende speelstijl.
Maar hij voorvoelde de maatschappelijke
verandering, die ook de kunst zou hervor
men. Bij alle blijheid ontbrak dit funda
mentele optimisme in een overigens bij
zondere prettige voorstelling.
David Koning
In een kort geding, dat de president van
de rechtbank te 's-Gravenhage zaterdag
heeft behandeld, vroeg de eisende partij,
de heer H. O. E. Gasda uit Oostenrijk, dat
de gedaagden, de directeuren van de tech
nische n.v. Henri van den Bergh de be
noeming van hun vertegenwoordiger in
Griekenland zullen herroepen. Maar de
voorgeschiedenis is nogal gecompliceerd.
Het begon in een Weense fabriek van
explosieven, de n.v. Dynamit Nobel. Deze
fabriek had een scheikundig ingenieur in
dienst, de heer Rudolf Brunner, die een
nieuw vloeibaar explosief had uitgevon
den. Maar enkele jaren geleden, bij proef
nemingen met deze springstof, dat de
naam Boloran had gekregen, deed zich een
ontploffing voor waarbij twaalf mensen
om het leven kwamen. Daarop verbood de
Oostenrijkse regering verdere experi
menten.
De n.v. Dynamit Nobel droeg hierna het
patent en de verkooprechten op het expdo-
sief over aan de in Liechtenstein gevestig
de Elektricitat und Gaz-wirtschaftstrust,
welke onderneming werd geleid door de
heer Gasda, de eiser in dit geding. Onder
auspiciën van deze trust werd in Neder
land, in Rucphen, opgericht de n.v. Tech-
nochemie. Aandeelhouders werden Neder
landse industriëlen, directeur werd de heer
Gasda. De nieuwe n.v. kreeg onder meer
orders uit Griekenland voor drie miljoen
dollar en uit Canada voor honderdduizend
dollar.
De fabriek ging failliet. Volgens de plei
ter van de eisende partij door toedoen
van de n.v. Dynamit Nobel, welke nu het
verbeterde explosief zelf weer wilde gaan
vervaardigen. De n.v. Dynamit Nobel
meent dat de Liechtensteinse onderneming
geen rechten heeft op het patent op het ex
plosief, dat naar haar mening een geheel
nieuw soort is.
Na het faillissement van de onderneming
te Rucphen ging de Weense n.v. in zee met
de twee grootste aandeelhouders van de
failliette firma. Deze richtten daarop de
firma n.v. Henri van den Bergh op, die nu
een vertegenwoordiger in Griekenland
heeft. De beide directeuren een van
hen was aanwezig en pleitte zelf voor zijn
zaak verklaren dat de heer Gasda vele
landen van Europa afreist met een waar
deloos papier het oorspronkelijke con
tract en dan tonnen geld bijeen haalt.
Ze menen dat de naam van Nederland door
de heer Gasda, een Oostenrijker, schade
wordt aangedaan.
De president van de rechtbank zal op
29 december a.s. vonnis wijzen.
De ambassadeur van België, F. X. J. M.
G. baron van der Straten Waillet, heeft
onlangs in Arnhem de tentoonstelling „Van
jaar tot jaar, van boek tot boek", geopend,
die tot en met 17 februari in het Arnhems
Gemeentemuseum gehouden wordt. Een
inleiding tot de tentoonstelling, die hoogte
punten te zien geeft uit vijftig jaren Ne
derlandse letterkunde - van 1905 tot 1955 -
hielden Anton van Duinkerken en Simon
Carmiggelt.
Het tienjarige bestaan van het Cultureel
Akkoord Nederland-België was aanleiding
tot de expositie, die na Den Haag thans
in Arnhem voor het oosten van het land
gehouden wordt, dank zij de samenwer
king van de initiatiefnemers en de directie
van het Arnhems Gemeentemuseum. Een
zeventigtal Vlaamse en Nederlandse let
terkundigen is met manuscript, boek en
foto samengebracht.
