Kapitaalnood als gevolg
van overbestedingen
RANG
RANG
RANG
RANG
DE LAATSTE TOAST f
De leerling van Doctor Marciolo
Effecten- en
Geldmarkt j
Kort en bondig
Beperking
is alleen
als er
op staar
Lezing van prof. Brugmans
voor de Franse radio
Besparingen
Boterfabriek in Hontenisse
leverde aan smokkelaars
Ook in hoger beroep
10.000 geëist
tiff.
Het lastige kuchen
Toerisme in 1956 bracht
veel deviezen in ons land
Nederland-USSR instituut
over handel met Rusland
„De Groene Draeck"
zal half mei varen
■A II I
De bevoegdheid van
tandheelkundigen
Specialistengroep over
de astmabestrijding
Jonge schippersvrouw door
kolendampvergi f tiging
overleden
Kerkelijk Nieuws
Agenda voor Haarlem
"N
J
45
-
MAANDAG 21 JANUARI 1957
HET IS THANS reeds zo, dat, gelijk ge
zegd, de bedrijven hun kapitaalbehoeften
niet meer op de meest gewenste wijze
kunnen bevredigen. Deze is de uitbreiding
van het eigen kapitaal, waarnaast wel een
bedrag obligaties mag staan, 'maar toch
slechts tot een zeker percentage, omdat
een voortdurende stijging van de vaste
lasten rente en aflossing gevaren
met zich meebrengt. Wij zeggen niet dat
de uitgifte van f 200 miljoen obligaties
door Philips de verhouding tussen eigen
kapitaal en vreemd kapitaal heeft scheef
getrokken, maar een feit is toch dat die
verhouding er niet mooier op wordt,
waarvan de leiders ook zelf wel overtuigd
zijn blijkens de aan de obligaties verbon
den mogelijkheid tot conversie in aan
delen. Ook de Vereenigde Machinefabrie
ken (Stork Werkspoor) zijn tot de uit
gifte van converteerbare obligaties (f 11.2
miljoen) overgegaan, waardoor de schul
den op lange termijn tot f 18 miljoen stij
gen bij een eigen kapitaal van f 32 mil
joen. Ook hier is nog geen reden tot ver
ontrusting, omdat naast het kapitaal nog
f 55 miljoen open reserves aanwezig zijn,
maar het is duidelijk dat men op deze weg
niet kan voortgaan.
Een nog somberder beeld van de kapi
taalpositie in ons land krijgt men als
wordt bedacht dat Philips ca. f 70 miljoen
van de f 200 miljoen obligaties in het bui
tenland zal plaatsen, waardoor dus t.z.t.
ook een deel van het kapitaal in buiten
landse handen zal komen. Jhr. Loudon
heeft dezer dagen medegedeeld dat niet
meer dan ca. 35 pet. van het kapitaal van
de Koninklijke nog in Nederlandse han
den is en dat de Shell Transport and Tra
ding Cy. Ltd., de Engelse zustermaat
schappij van de Koninklijke, pogingen
doet haar aandelen op de New Yorkse
beurs te brengen, wijst er op dat men voor
de toekomstige financiering van het con
cern de Amerikaanse kapitaalmarkt wenst
in te schakelen. De nog steeds groeiende
omvang van concerns als de Koninklijke
Shell en Philips brengt mee dat de Neder
landse kapitaalmarkt niet voldoende geld
middelen ter beschikking kan stellen en
in zoverre is het plaatsen van aandelen
en obligaties in het buitenland een ver
schijnsel dat niet verontrustend behoeft
te zijn. Maar het feit dat de Nederlandse
kapitaalmarkt thans voor de uitgifte van
aandelen nagenoeg gesloten is, duidt toch
op een situatie, welke er toe moet dringen
de kapitaalmarkt voor de overigens ver
antwoorde uitgifte van aandelen zo ont
vankelijk mogelijk te maken.
Zo als het nu is, kan men zich afvragen
of de gedwongen beperking van de indus
triële investeringen, onder meer door de
opheffing van de investeringsaftrek, wel
noodzakelijk is geweest, want zowel de
uiterst schaarse kapitaalmarkt, maar in
niet mindere mate de stabilisatiepolitiek
van de regering, nopen de ondernemingen
reeds tot een zo veel mogelijke beperking
van nieuwe investeringen, hoewel deze
in vele gevallen gewenst en noodzakelijk
zijn om tot een grotere produktie en een
verlaging van de kosten per eenheid-pro-
dukt te komen. Van minister Zijlstra is
het woord diepte-investeringen, maar ir.
Keus heeft dezer dagen de zeer juiste op
merking gemaakt dat, zolang de centraal
leidende overheid industrialisatie in de
diepte voor staat, zij in de eerste plaats
de kapitaalvorming in en buiten de onder
neming dient te bevorderen, opdat de
genen, die het advies om in de diepte te
investeren volgen, zich uiteindelijk niet
zelf naar de diepte investeren.
In dit licht is de voorgenomen verzwa
ring van de vennootschapsbelasting een
nieuw gevaar, omdat hierdoor de kapitaal
vorming binnen de onderneming verder
wordt bemoeilijkt en de mogelijkheid tot
investeren wordt verkleind. Ook de be
reidheid van de individuele belegger om
zich via aandelenbezit bij de ondernemin
gen te interesseren, wordt er door geremd.
ADVERTENTIE
Het merk Rang staat duide
lijk op iedere Rangrol, als
ook op het beschermend
omhulsel van ieder Ranget je.
EEN PRODUCT VAN DE
KINGFABRIEKEN
PARIJS (UP) - Professor Hendrik Brug
mans, professor aan de universiteit van
Utrecht en Rectorcollege van Europa in
Brugge, België, heeft vrijdagavond in het
Nederlandse Instituut, dat verleden week
door Prins Bernhard werd geopend, een
lezing gehouden over het onderwerp „De
Nederlandse bijdrage voor de Europese be
schaving". De lezing van prof. Brugmans,
die specialist is op het gebied van het
Europese federalisme, is door het instituut
aangeboden als een deel van haar bijdrage
aan de Frans-Nederlandse culturele uit
wisselingen. De Franse radio heeft de
lezing van prof. Brugmans opgenomen. Op
een nog niet vastgestelde datum in maart
zal er een uitzending aan worden gewijd.
DE AFGELOPEN WEEK heeft ons weer
op ondubbelzinnige wijze geconfronteerd
met het reeds geruime tijd bestaande-ver
schijnsel van de kapitaalnood als gevolg
van de overbestedingen, welke de laatste
twee jaren hebben plaats gehad. Minister
Hofstra, die thans de kastanjes uit het
vuur moet halen, welke er door zijn voor
ganger zijn in gelegd, heeft van de huidige
situatie wel een zeer somber beeld opge
hangen voor de werknemers in de P. v. d.
A., waar hij onder meer heeft gezegd dat
de besparingen in 1955 niet zijn toege
nomen en in 1956 wellicht nog zijn achter
uitgegaan. Zo erg is het volgens de be
kende cijfers van spaarbanken en levens
verzekeringsmaatschappijen niet, maar
wel blijkt dat men zich in de toekomstige
kapitaalbehoeften heeft vergist, althans
daarmee niet voldoende heeft rekening ge
houden. De kapitaalruimte, welke er een
paar jaar geleden bestond, was niet alleen
een gevolg van de gunstige ontwikkeling
van de Nederlandse handelsbalans, maar
mede van de effectenaankopen in Amster
dam door het buitenland (Amerika, Zwit
serland, België) en zozeer was minister
Van de Kieft destijds van die kapitaal
ruimte onder de invloed dat hij tot extra
aflossing op de buitenlandse schuld over
ging. Minister Hofstra, die thans met de
praktijk van de economie te maken krijgt,
ziet de haussementaliteit als algemeen
werkende oorzaak van de huidige situatie
en is zo eerlijk ook de overheidssfeer hier
in te betrekken, maar zoekt de schuld
evenzeer bij de industriële investeringen
en de particuliere bestedingen, een uit
spraak, die voor een minister van Finan
ciën niet onverstandig is. Een feit is dat
de overheidsbestedingen van 1954 op 1955
met 2.6 pet., van 1955 op 1956 met meer
dan 8 pet. zijn gestegen. Prof. Hellema
heeft berekend dat de particuliere beste
dingen in 1949/'55 11 pet. minder zijn ge
stegen dan het nationaal inkomen, maar
dat het verbruik van de overheid daaren
tegen 50 pet. meer is gestegen dan het
nationaal inkomen. En het feit dat de
schatkist, ondanks een belastingontvangst
van f 7 miljard in elf maanden van 1956,
dat is f 1.2 miljard meer dan in die pe
riode van 1955, met grote uitgaven voor de
boeg, slechts over een schamel tegoed be
schikt, duidt wel op de min of meer be
narde positie waarin wij thans ten op
zichte van de kapitaalbehoeften verkeren.
Want niet alleen de centrale overheid
heeft nagenoeg een lege schatkist, ook de
gemeenten zitten scheef, nu de vlottende
schuld, na uitvoering van de onderhanden
werken, tot weinig minder dan f 1 mil
jard zal zijn gestegen en zij als gevolg
van het voor hen steeds gehandhaafde
rentegamma niet in staat zijn op de open
markt nieuw kapitaal op te nemen. Ter
wijl tenslotte de bedrijven om meer dan
een reden thans niet in staat zijn hun ka
pitaalbehoeften op de meest wenselijke
wijze te bevredigen.
Het meer dan eens gesignaleerde gevaar
van de collectieve besparingen via levens
verzekeringsmaatschappijen, spaarbanken
en sociale fondsen, treedt thans wel scherp
naar voren. Tegen bedoelde collectieve be
sparingen is er op zich zelf beschouwd
geen bezwaar, want ook het op die wijze
verkregen kapitaal kan een nuttige econo
mische functie vervullen. Het gevaar
schuilt echter in de opeenhoping van kapi
taal, waarover de overheid zich rechten en
bevoegdheden aanmatigt en waardoor een
economische machtsvorming ontstaat,
welke voor de vrije ontwikkeling van het
bedrijfsleven fnuikend kan zijn. Er is, al
weer op zich zelf beschouwd, geen be
zwaar tegen dat, gelijk wij de vorige week
hebben gereleveerd, de gezamenlijke le
vensverzekeringsmaatschappijen voor 1957
en 1958 f 400 miljoen aan de overheid ter
beschikking hebben gesteld voor de wo
ningbouw, ook al is reeds betwijfeld of dit
geld inderdaad voor de woningbouw zal
worden gebruikt. Maar erger is dat zelfs
minister Witte de gedachte toelacht aan
een regeling, waardoor de woningbouw
verzekerd zou zijn van een vrijwillige of
De procureur-generaal bij de econo
mische kamer van het gerechtshof te
's-Gravenhage heeft in zijn requisitoir in
de zaak tegen een Coöperatieve Vereni
ging tot het Bereiden van Zuivelprodukten
te Hontenisse gezegd, dat de politierechter
te Middelburg zijn inziens terecht deze
coöperatie wegens smokkelarij van boter
had veroordeeld tot een geldboete van
f 10.000 en een verplichte storting van een
waarborgsom van f 10.000 voor de tijd
van drie jaren.
Aan deze coöperatie, welker directeur
A. G. H. O., uit Kloosterzande, voor dit
misdrijf reeds drie maanden gevangenis
straf had ondergaan, was ten laste gelegd
dat zij haar chauffeurs boter zonder ver-
voerbewijzen had laten vervoeren, welke
boter bestemd was voor smokkelarij, dat
zij smokkelarij had uitgelokt en er ge
legenheid toe had gegeven.
De leden van de coöperatie hadden het
bestuur, onder welks leiding dit alles was
geschied, „weggestemd" en een nieuw be
stuur gekozen. Dit nieuwe bestuur en de
oude directeur, die was gehandhaafd, ston
den in het verdachtenbankje. De bestuurs
leden verklaarden weinig of niets van de
gehele zaak af te weten. Een hoofd-assis-
tent van de rijksbelastingen uit Terneuzen,
die als getuige werd gehoord, zei echter
dat de smokkelarij een publiek geheim
was in Zeeuws-Vlaanderen. De smokkel
auto's kwamen soms openlijk op het ter
rein van de coöperatie.
Volgens een berekening van deze hoofd
assistent zou in totaal ongeveer 89.000 kilo
boter naar België zijn gesmokkeld. De
verdediger, mr. G. Tigchelman uit Ter-
neuzen, zei echter dat naar de mening van
de coöperatie ongeveer tien ton frauduleus
zou zyn afgezet. De fabriek verdiende on
geveer Vijf cent per kilogram aan de boter.
Ongeveer een jaar lang in 1954 en
1955 heeft deze smokkelarij geduurd.
De procureur-generaal zei in zijn requisi
toir dat het nieuwe bestuur nu met een
onaangename erfenis zit. Hij vond echter
dat de politierechter het vonnis rechtvaar
dig had gesteld, temeer omdat de coöpe
ratie al vaker was veroordeeld.
De verdediger vroeg clementie omdat
een hoge boete en waarborgsom de coöpe
-ratie in grote financiële moeilijkheden
brengt. „Het huidige bestuur en de leden
zijn onschuldig en wisten nergens van."
De pleiter vroeg een lage boete zonder
waarborgsom.
ADVERTENTIE
TEGEN HOEST NIT DAGELIJKS VOO»
EN HEESHEID STEM EN KEEL
in concert, kerk, schouwburg, enz.,
is zowel voor U als voor Uw om
geving onaangenaam en hinderlijk.
Gebruik bij hoestprikkel steeds
YVybert.
verplichte afdracht van kapitaal van de
institutionele beleggers. Niet de indivi
duele belegger en zelfs niet de levensver
zekeringsmaatschappijen, de spaarbanken
en de sociale fondsen bepalen dan zelf de
wijze, waarop het kapitaal zal worden be
legd, maar de centrale overheid, hetgeen
dan een volkomen economisch dirigisme
zou betekenen. Ook om die reden is het
gewenst dat de overheidsuitgaven worden
teruggedrongen, want hoe meer deze stij
gen, hoe meer men geneigd zal zijn de ka
pitaalbelegging in een bepaalde richting
te dwingen. De gezamenlijke levensver
zekeringsmaatschappijen hebben reeds
doen weten dat er na de jongste trans
actie met de overheid vooreerst weinig
kapitaal voor andere belegging zal over
blijven en als ook de middelen van de
Pensioenfondsen voor de overheid worden
beschikbaar gesteld, zal het bedrijfsleven
voor zijn kapitaalvoorziening derhalve na
genoeg geheel op de particuliere bespa
ringen zijn aangewezen.
Volgens zeer voorzichtige schattingen
van de Nederlandse Bank heeft het toe
risme in 1956 ongeveer 250 miljoen gulden
aan buitenlandse valuta in ons land ge
bracht. De directie van de V.V.V. Amster
dam heeft berekend, dat hiervan circa 120
miljoen gulden in Amsterdam is besteed.
Indien hierbij de 60 miljoen gulden, die
(volgens voorlopige berekeningen) in Ne
derlandse valuta te Amsterdam is besteed
in de toeristische sector, worden gevoegd,
dan kan het totaal aan inkomsten uit het
vreemdelingenverkeer in de hoofdstad het
vorig jaar op f 180 miljoen worden ge
taxeerd.
Volgens voorlopige cijfers kwamen in 1956
700.000 Amerikanen naar Europa, waarbij
voor het eerst na de oorlog de luchtvaart
de meeste reizigers vervoerde. Sedert 1950
is het transatlantisch verkeer zowel ter
zee als door de lucht toegenomen met 10
tot 15 percent. Twintig percent van de
Amerikaanse toeristen die Europa „deden",
bezochten Nederland. Verwacht wordt vol
gens voorlopige berekeningen, dat in 1960
circa 1,5 miljoen Amerikanen naar Europa
komen, waarvan een 300.000-tal Nederland
zal bezoeken.
Het Nederland-USSR-instituut te Rot
terdam wijst er in een bericht aan zijn
leden op, dat de betreurenswaardige ge
beurtenissen op politiek gebied niet nage
laten hebben een zekere invloed uit te
oefenen op de zakelijke betrekkingen tus
sen ons land en Rusland. Uiteraard moet
het instituut, aldus de mededeling - hoe
wel als instelling op zichzelf geheel buiten
de politiek staande -, de consequenties
daarvan in zijn beleid verwerken.
Er zijn stemmen opgegaan om tot een
algehele verbreking van de zakelijke ver
bindingen over te gaan, evenals van de
diplomatieke. Wat dit laatste betreft heeft
onze regering gemeend, onder verwijzing
raar het standpunt van andere westerse
l-mden, hiertoe niet te moeten besluiten.
Zo ook heeft de westerse wereld (werk
gevers zowel als werknemers) besloten om
de zakelijke relaties met de oostelijke sta
ten niet te verbreken.
Zoals wij kunnen vaststellen, aldus het
instituut, is de omvang van de handel der
oostelijke staten met andere westerse lan
den de laatste jaren gestadig toegenomen.
Dit behoeft geen verwondering te wekken
als wij in aanmerking nemen, dat de eco
nomie haar eigen wetten en motieven heeft,
die onafhankelijk van en soms tegenstrij
dig zijn aan de politieke omstandigheden
Zij kan tijdelijk maar nooit blijvend onder
geschikt worden gemaakt aan de politiek.
Voor Nederland - bij uitstek handels-
land - mag de handel met dit enorme rijk
niet verwaarloosd worden, welk feit door
vele van de leidende figuren uit ons be
drijfsleven. die het instituut hebben opge
richt en thans besturen, duidelijk wordt
ingezien.
Op da werf van de n.v. Amsterdamsche
Scheepswerf G. de Vries Lentsch jr. in Am
sterdam-Noord is de kielsectie-met-«pant
gelegd voor het stalen Lemsteraakjaeht.
dat ddor «ét comité „Varend Nederland"
op haar achttiende verjaardag aan Prinses
Beatrix is aangeboden. Het jacht krijgt de
naam „De Groene Draeck". Het moet op
15 mei afgeleverd worden.
De hoofdafmetingen van „De Groene
Draeck" zijn: lengte 15 meter, breedte 4,50
meter, holte 1.87 meter en diepgang 1,05
meter. Het schip voert een grootzeil van
73 m2, een fok van 31.5 m2 en een kluiver
van 30 m2. Hulpzeilen zijn een botterfok
van 47 m2 en een jager van 92 m2.
De zeilen worden in Friesland vervaar
digd. Het jacht wordt uitgerust met een
hulpdieselmotor van 65 pk.
De Lemsteraak krijgt een ruime cockpit
voor acht personen, een salon, een vierper-
soons hut, een tweepersoons hut, een kom
buis en een schippersverblijf voor twee
personen. Alle houtsoorten voor d'e betim
mering zijn door de Prinses gekozen.
De houten randen van de opbouw en de
stuurkuip, alsmede onderdelen van de
boeg zullen van beeldhouwwerk worden
voorzien. De belangrijkste versiering wordt
een gevleugelde draak op de kop van het
roer, die zal worden ontworpen en vervaar
digd door mevrouw Katinka Schouten, de
lerares beeldhouwen van prinses Beatrix.
I Aan de voorzijde van de voet van de mast
wordt een fraai bewerkt mastschild aange-
I bracht.
/r/Ssfi' ^>S\
XL X^7//]
Hi ym/
S?
De vaste commissie voor de volksgezond
heid uit de Tweede Kamer heeft met mi
nister Suurhoff overleg gepleegd over het
wetsontwerp inzake aanvullende bepalin
gen tot het verlenen van de bevoegdheid
van tandheelkundige.
De commissie vroeg de minister of deze
het bij nader inzien niet billijk en uit een
oogpunt van volksgezondheid verantwoord
achtte, de groep van ongeveer 40 tand-
technici uit de periode 1913-1925, die hetzij
in Nederland een door de Nederlandse
Tandtechnische Vereniging georganiseerde
vierjarige cursus, hetzij een „dentist"-op-
leiding in Duitsland met goed gevolg heb
ben voltooid, op dezelfde voet te behande
len als ten aanzien van twee andere groe
pen wordt voorgesteld.
De minister achtte een dergelijke verrui
ming met de opzet van het ontwerp onver
enigbaar.
De commissie was van mening dat het
ontwerp beoogt, de in de wet van 28 april
1913 ontbrekende en pas door de latere
wetgeving in 't leven geroepen overgangs
regeling zoveel mogelijk te perfectioneren.
De minister zette uiteen, dat in 1913 de
wetgever heeft vastgesteld, dat ook vóór
10 juni 1913 de volledige tandprothese be
hoorde tot de tandheelkunst en dus aan
alle anderen dan bevoegde tandartsen ver
boden was. Met enig recht kan men stellen
dat pas door het arrest van de Hoge Raad
van 5 februari 1920 voor de betrokken
tandtechnici algehele duidelijkheid werd
geschapen. Sedertdien kon niemand meer
in het onzekere verkeren.
De tandtechnicus van de jaren na 1920
wist waar hij aan toe was, althans waartoe
hij bevoegd was. Indien men de thans
vanuit de commissie gesuggereerde weg
zou opgaan, zou, naar de minister met vol
strekte stelligheid voorzag, de grondge
dachte van het ontwerp, het karakter van
overgangsregeling, worden verlaten en zou
gekoerst worden naar een nieuw criterium,
te weten of een tandtechnicus met goed
gevolg een aanvullende cursus heeft ge
volgd. Met het tekort aan tandartsen als
argument zou dan aandrang op de instel-1
ling van zodanige cursus worden uitge
oefend, waarmede de gehele aangelegen
heid weer op losse schroeven zou komen.
Een onder auspiciën van de gezondheids
organisatie T.N.O. gevormde advies- en
werkgroep, bestaande uit gespecialiseerde
medici, heeft zich beraden over de moge
lijkheden tot bestrijding van astma. Zij
heeft haar conclusies neergelegd in een
brochure: „Enkele beschouwingen over de
tegenwoordige stand van het astma-vraag
stuk".
Aanbevolen wordt het oprichten van
werkgroepen waarin onderzoekers met een
zo breed mogelijke gezamenlijke kennis
samenwerken.
Het aantal patiënten, dat periodiek of
chronisch aan astma-aanvallen onderhe
vig is. dwingt tot maatregelen waarvan
een effect mag worden verwacht dat meer
blijvend is dan dat van de nu toegepaste
Naar schatting bedraagt het aantal pa
tiënten in Nederland namelijk honderd
duizend. van wie er circa tweeduizend in
valide zijn in de zin van de invaliditeits
wet.
Elk iaar overliiden zeshonderd mensen
aan astma. Dit ciifer is ongeveer even hoog
als dat betreffende longtnherculose.
Mond- en klauwzeer. In de ons om
ringende landen zijn de laatste maanden
honderden boerderijen met mond- en klauw
zeer besmet en zijn talloze dieren gestorven.
Veterinaire deskundigen achten de toestand
alarmerend. In Nederland zijn in het afge
lopen jaar slechts enkele gevallen voorge
komen. De Veeartsenijkundige Dienst heeft
de veehouders met klem geadviseerd hun
veestapels zo spoedig mogelijk na 1 februari
te laten inenten.
Schaking. De politie heeft proces-ver
baal opgemaakt wegens schaking tegen een
26-jarige Amsterdammer, die met.zijn acht
tienjarige verloofde, met wie hij' reeds in
ondertrouw was gegaan, naar Schotland was
getogen om daar het huwelijk te sluiten. Om
dat het meisje de ouderlijke toestemming
tot een huwelijk was geweigerd, waren zij
enige weken geleden in het geheim vertrok
ken. Na de voltrekking van het huwelijk in
Schotland keerden zij per vliegtuig terug
naar Schiphol, waar de bruidegom door de
politie werd aangehouden. Hij is weer op
vrije voeten gesteld.
Nieuw Eerste Kamerlid. In de vaca
ture, ontstaan door het ontslagnemen van de
heer H. C. Nijkamp (K.V.P.) is tot lid der
Eerste Kamer benoemd de heer H. Rotting
huis te Groningen.
Voor Indonesië. Bij de werf Gusto te
Schiedam is het m.s. „Bengawan", dat daar
gebouwd is voor rekening van de republiek
Indonesia, officieel overgedragen aan de
zaakgelastigde van de republiek, de heer
Kweedjiehoo.
Eerste prijs. Een groep van de Ko
ninklijke Nederlandse Luchtmacht heeft een
eerste prijs behaald bij een vliegtuigherken-
ningswedstrijd, die in Londen is gehouden.
De deelnemers moesten vliegtuigen identifi
ceren, waarvan tevm-en afbeeldingen waren
geprojecteerd. De Nederlandse ploeg werd
eerste van afdeling militaire groepen.
Atoomtentoonstelling. Het Britse ge
zagsorgaan voor atoomenergie zal op de In
ternationale Tentoonstelling van Kernener
gie, die dit jaar op Schiphol zal worden in
gericht, een speciaal vervaardigd model van
Calder Hall,, de eerste atoomkrachtcentrale
voor industrieel gebruik, tentoonstellen.
Voorts bevat de Britse inzending materiaal
ter illustratie van de produktie van isotopen
en films die het krachtstation in volle wer
king laten zien.
School in brand. In de nacht van zater
dag op zondag heeft een felle brand de twee
bovenste verdiepingen van de gemeente
school voor scheepswerktuigkundigen te
Breda verwoest. Zaterdagavond is tot kwart
over zes in het gebouw les gegeven. De
schade wordt geschat op een ton. Naar de
oorzaak wordt nog een onderzoek ingesteld.
Etherpiraat. Zondag is te Appingedam
de geheime zender „Je Maintiendrai" door
ambtenaren van de rijkspolitie, rijksrecher
che en van de PT.T. bij de Appingedammer
J. R. in beslag genomen. De zestienjarige
zoon des huizes bleek reeds geruime tijd,
zonder dat zijn ouders het wisten, te hebben
uitgezonden.
Zondagmorgen omstreeks zeven uur
werd de 19-jarige schipper W. van N„ die
met zijn binnenschip „Wilhelmina" in de
Waalhaven te Rotterdam ligt, kennelijk uit
een bedwelming wakker en ontdekte tot
zijn ontsteltenis, dat zijn 19-jarige vrouw
geen teken van leven meer gaf. Het echt
paar was vrijdagavond in de roef ter ruste
gegaan terwijl de kachel nog brandde
Vermoedelijk doordat de "elleboog van de
pijp door roet verstopt was, is het echt
paar door kolendamp bedwelmd geraakt
Doordat de kachel na enige tijd was uitge
gaan heeft de schipper het bewustzijn her
kregen. Zijn jonge vrouw is echter over
leden.
Ned. Herv. Kerk
Beroepen te Apeldoorn C. Jongeboer te
Lisse.
Geref. Kerken
Beroepen te Heerhugowaard G. v. d. Ber
gen, kand. te Amsterdam.
Bedankt voor Scherpenzeel (Geld.) J.
Banga te Vleuten-de Meern.
Chr. Geref. Kerken
Bedankt voor Midwolda (Old.) W. van
Heest te Rozenburg.
Geref. Gemeenten in Nederland
Beroepen te Ederveen H. Ligtenberg te
Rotterdam-West.
MAANDAG 21 JANUARI
Minerva: „Sous le ciel de Paris", 18 jaar,
8.15 uur. Rembrandt: „Trapeze", alle leeft'
7 en 9.15 uur. Luxor: „Trapeze", alle leeft!!
7 en 9.15 uur. Cinema Palace: „High society"
alle leeftijden, 7 en 9.15 uur. Studio: Ger-
vaise'. 18 jaar, 7 en 9.15 uur. Lido: „Dr.
Vlimmen'18 jaar. 7 en 9.15 uur. Frans Hals:
„Rock, rock, rock", alle leeftijden, 8 uur.
Roxy: „Viva villa", 18 jaar, 7 en 9.15 uur.
Gebouw „Zang en Vriendschap": Bijeen
komst geestelijk centrum „De grotere
wereld", 8 uur. Begijnhofkapel: Interkerke
lijke samenkomst, 8 uur. Zangdienst van 7 30
uur af.
DINSDAG 22 JANUARI
Rembrandt: „Trapeze", alle leeft., 2, 4.15,
7 en 9.15 uur. Luxor: „Trapeze", alle 'leeft'
2, 7 en 9.15 uur. Cinema Palace: „High socie
ty^', alle leeftijden, 2, 4.15, 7 en 9.15 u. Studio:
„Gervaise", 18 jaar, 2.15, 7 en 9.15 uur. Lido:
„Dr. Vlimmen", 18 jaar. 2, 4.15, 7 en 9.15 u.
Frans Hals: „Rock, rock, rock", alle leeft
2.30 en 8 uur. Roxy: „Viva villa", 18 jaar,'
2.30, 7 en 9.15 uur. Concertgebouw: Lucy
Schouten vertelt over „Indianen in Ameri
ka", 8 uur. Minerva: Eerste concert Tschai-
kowsky-cyclus N.Ph.O. o.l.v. Henri Arends.
8.15 uur.
Ik neem aan, dat het voor juffrouw Wittstock
bestemd was, daar ik van uw oude betrekkingen tot
mijnheer Wittekindt, de tegenwoordige verloofde van
juffrouw Wittstock, volkomen op de hoogte ben.
Jammer, dat juffrouw Christensen sterven moest. Ge
luk voor ons beiden, dat ik cavalier genoeg ben om mijn
mond te kunnen houden, dubbel geluk, omdat ik toch
wel mag aannemen, dat u bereid bent mijn vrouw te
worden. Ik stel voor, dat ik in ons huwelijk alle kleinig
heden vergeet. Maar ik mag dit wel met nadruk zeg
gen, geachte mevrouw alleen in geval van een huwe
lijk tussen ons. Ik deel u dan ook nog mede, dat ik
tijdens het condoleancebezoek na het overlijden van uw
man zo piëteitsloos was uit het album, dat ik toevallig
op één der vitrines vond, de foto.
Muck onderbrak de voorlezing van de brief even.
Het woord foto is niet op een en dezelfde regel
gekomen. Er staat „fot"- en op de volgende regel „o",
dat was dus het woordfragment, dat op het carbonpapier
gevonden werd.
Maar ik zal verder voorlezen: de foto, mee te
nemen, waarop duidelijk aan uw hand de gifring prijkt.
Het moet voor mij een onderpand voor uw bereidheid
zijn, daar ik uit verstandelijke overwegingen, naar ik
aanneem deze ring niet meer aan uw hand heb mogen
ontdekken. Uw antwoord zie ik gaarne tegemoet. Me1
gevoelens van hoogachting, uw zeer toegenegen Bernharc'
Albertz.
Mevrouw Werdohl zat weggedoken in haar stoel.
Was deze brief aan mij gericht? Dat is afschuwelijk
Ja, het was afschuwelijk, zei Muck, maar vooi
juffrouw Van Alsum was het nóg verschrikkelijker
Plotseling meende zij met ontstellende duidelijkheid te
zien, dat u, mevrouw Werdohl, zélf ingegrepen had
Wat?, riep mevrouw Werdohl, kon zelfs tante
Lottchen mij voor een moordenares houden?
Ja, helaas is 't zo. Met haar ziekelijk voorstelling*
vermogen hield zij die mogelijkheid voor aannemelijl
Zij had toen nog slechts één wens, namelijk dit gevaa
van u af te wenden.
Tante Lottchen?, vroeg mevrouw Werdohl zachtje:
waarom heeft ze mij dat dan niet gezegd?
Dat is het nu juist. Zij hield zich klaarblijkelijk
voor de goede fee, of de heks, die haar lieveling moest
beschermen. Eerst ontfermde zij zich over die ring, die
ergons in uw slaapkamer lag.
Hoe weet u dit allemaal?, vroeg mevrouw Werdohl
Vertaald uit het Duits Copyright: Cosmopress, Génève
Oorspr. titel: „Toen de champagne werd geserveerd"
Dat vertel ik straks wel. Ik wil nu chronologisch
met het verhaal verder gaan. Tante Lottchen zocht
Bernhard Albertz op. Meerdere keren zelfs. Zij bood
hem geld aan voor die foto; volgens haar voorstellings
vermogen zéér veel geld. Vijfduizend mark! Albertz
lachte haar echter uit. Toen verbood hij haar om hem
verder op te zoeken en begon zelfs te dreigen. Hij stuur
de nog een tweede brief die heb ik hier ook waarin
hij zijn eisen iets duidelijker herhaalde en op de 18de
februari wees. Ook „18 febru" stond op het einde van een
regel en er stond inderdaad een afkortingsstreepje ach
ter. Dat is dus het tweede woordfragment, dat op het
carbonpapier gevonden werd. Bij juffrouw Van Alsum
rijpte toen een plan. Ze wilde in het bezit zien te komen
van de belastende documenten, in eerste instantie van de
foto. Dat mag u, dames en heren, misschien absurd voor
komen, maar de denkwijze van juffrouw Van Alsum
was nu eenmaal absurd.
Muck keek op dit moment mevrouw Werdohl aan, die
met grote ogen naar hem staarde. Hij kreeg de indruk,
alsof zij toestemmend knikte.
Wij komen nu langzamerhand aan het einde van
>ns verhaal, zei Muck. Juffrouw Van Alsum ging ver
bolgens de kansen na, die haar geboden zouden kunnen
worden zij wist al, hoe men ongezien het flatgebouw
binnen kon komen en besloot door te zetten. Uit vei-
igheidsoverwegingen nam zij de kris mee. Meer instinc
tief dan doelbewust overigens. Ze hield het huis in het
oog en toen Albertz vertrok, sloop zij via de binnenplaats
en de achterdeur naar zijn flat. Het was voor haar niet
moeilijk met een loper het slot van de voordeur te
openen. Ze begon ogenblikkelijk te zoeken. Weliswaar
haastig, maar zorgvuldig. Ze vond tenslotte de doorsla
gen van de twee brieven aan mevrouw Werdohl. Voor de
ekerheid stak ze die bij zich en zocht toen systematisch
/erder.
Plotseling hoorde zij- Albertz komen. Het liep al
tegen één uur. In haar angst verborg zij zich tussen de
deur en de boekenkast. Ze wilde vluchten. Toen dacht zij
aan de kris. Ze haalde het wapen uit haar bijzonder
grote handtasen op dat ogenblik kwam Albertz
binnen, die het licht aan wilde doen
Nee, schreeuwde plotseling mevrouw Werdohl,
nee, nee! Dat kan niet! Dat is onmogelijk!
Ook dr. Faber was enigszins nerveus opgestaan. Het
hele gezelschap begon zich te roeren.
Het spijt mij, mevrouw Werdohl, zei Muck, maar
ik heb u vooruit gewaarschuwd, dat ik tot mijn spijt
persoonlijke gevoelens niet kon ontzien. We zullen later
zien, dat het ja, wat zal ik zeggen een harde, maar
toch goede oplossing was. De vlijmscherpe kris drong
tussen twee ribben door tot in het hart; Albertz bezweek
ogenblikkelijk. Eerst schrok juffrouw Van Alsum bij
zonder, maar toen overviel haar de genoegdoening, dat
haar wraakgevoelens bevredigd waren, die langzamer
hand bijkans bovenmenselijk groot waren geworden.
Juffrouw Van Alsum kon niet alleen iemand liefde in
overdreven dimensies schenken, maar zij kon ook even
buitensporig haten. In haar geforceerde fantasie begon
zij tenslotte verder te zoeken ik moet u nog zeggen,
dat zij handschoenen had aangedaan om geen vinger
afdrukken achter te laten. Plotseling ging de voordeurbel
over, die in de hal is aangebracht. Juffrouw Van Alsum
schrok toen erg en plotseling werd zij zich de situatie
bewust, waarin zij verkeerde. Zij wachtte totdat het
bellen ophield en verdween toen als een spookgestalte
door de achterdeur.
Afschuwelijk, mompelde mevrouw Werdohl. Char
lotte Amthor keek haar met medelijdende blik aan.
Hoe weet u dat eigenlijk allemaal?, vroeg Ter-
mühlen plotseling.
Muck maakte een afwerend gebaar.
Zo ver ben ik nog niet. Ik moet u nog vertellen, hoe
mijn gemoedstoestand in die dagen was. Toen ik het
portret van u, mevrouw Werdohl, in Albertz geldkist
vond, leidden zó veel sporen naar uw huis, dat ik meende
te kunnen toeslaan. Ik was van plan u te arresteren,
mevrouw. U zult wel begrepen hebben, dat ik hierbij
vooropstel, dat u niets met deze zaak te maken heeft.
Doch zo ver was ik op dat moment nog niet. Toen ver
telde mijnheer Termühlen mij iets, dat mij nogal frap
peerde. Ik bedoel de kwestie van de verdwenen lijst,
waaruit u de beide nummers geschrapt had, die juist de
belangrijkste bewijsstukken waren: de ring, een zoge
naamde gifring en de Maleise kris. Ik schrok eerst en
meende, dat u mij een valstrik wilde spannen. Toen ik
de zaak echter goed overdacht had, kwam ik tot de slot
som, dat nooit iemand, die een moord begaan heeft, een
zó belastende foto naar Marburg zou kunnen sturen.
(Slot volgt).
Jongenswat schrok Lodo. Hij stond op en keek bedremmeld naar de scherven
op de vloer. Want natuurlijk waren de meeste gebroken bij het vallen. En wat zou
doctor Marciolo wel zeggen
Nee, dat mocht de doctor niet weten. Lodo probeerde er iets op te vinden.
„Weet je watik zal de half lege flessen bijvullen!" dacht hij.
Eerst ruimde hij de gebroken flesjes op; toen nam hij een grote kruik en vulde alle
overgebleven flesjes bij. 37-3S