Droog en koud weer
Panda en de olie^niaönaat
Geschil over bijdrage in tekort
van Alkmaars ziekenhuis
Zoch ió het zo
r
WEK DE GAL
IN UW LEVER OP
NAAIMACHINES
Wereldnieuws
Radio geeft woensdag
DINSDAG 22 JANUARI 1957
Zeven Noordhollandse gemeenten wijzen
gemeenschappelijke regeling af
Jhr. V. E. A. Boreel van
Oldenaller overleden
Hongaren ontruimden
legerplaats Budel
Slager veroordeeld voor
ongeval in zijn bedrijf
Nog geen advies van de
Stichting van de Arbeid
Schip na aanvaring op
Westerschelde gezonken
Oud-verzetsstrijders in
Amsterdam bijeen
Welterusten
Expositie „Hiroshima
Panels" in Groningen
Kernreactor voor
stroomopwekking
in Limburg?
Vluchtelingen uit China in
ons land gearriveerd
Examens
UIT ANDEREBLADEN
Het prijskostenniveau en de
gemeenschappelijke markt
Gemeentelijke steun aan
bejaarden
en de ouderdomswet
Betekenis
zwaar water
J
(L
Zowel de raad van bestuur van het Cen
traal Ziekenhuis te Alkmaar als een zeven
tal gemeenten uit de kop van Noord-Hol
land hebben zich tot de Provinciale Staten
gewend inzake een geschil over de gemeen
schappelijke regeling tussen dit ziekenhuis
en een dertigtal gemeenten uit Noord-Hol
land.
Sinds december 1954 bestaat een door
Provinciale Staten en de Kroon goedge
keurde gemeenschappelijke regeling tussen
de raad van bestuur van het ziekenhuis en
een dertigtal gemeenten uit de kop van
Noord-Holland. Deze regeling was inge
steld om de buitengemeenten meer te laten
bijdragen in het tekort op de exploitatie
van het centraal ziekenhuis, dat in de der
tiger jaren rond 60.000 per jaar bedroeg,
doch inmiddels geleidelijk is gestegen tot
ruim 300.000 per jaar.
De gemeente Alkmaar draagt krachtens
deze regeling, 20 percent van het nadelig
exploitatiesaldo, terwijl de buitengemeen
ten die aan de gemeenschappelijke rege
ling deelnemen het resterende deel bijdra
gen, naar rato van het aantal verpleegden
van patiënten afkomstig uit die gemeenten.
Tot dusver hebben zeven gemeenten,
Anna Paulowna, Harenkarspel, Heerhugo-
waard, Heiloo, Hensbroek, Ursem en War-
menhuizen, hoewel zij vóór 1 januari 1955
wel in de tekorten bijdroegen, geweigerd
zich bij de gemeenschappelijke regeling aan
te sluiten.
De raad van bestuur van het ziekenhuis
heeft nu aan Provinciale Staten verzocht,
op grond van het openbaar belang de wei
gerachtige gemeenten de gemeenschappe
lijke regeling op te leggen. De raad van be
stuur zegt dat deze gemeenten voor een be
langrijk deel op het centraal ziekenhuis
zijn aangewezen en profiteren van de thans
door de wei-deelnemende gemeenten ge
brachte offers.
De zeven weigerachtige gemeenten heb
ben zich eveneens met een adres tot Provin
ciale Staten gericht, waarin zij concluderen,
dat bezwaarlijk kan worden gesteld, dat de
behartiging van een openbaar belang het
opleggen van deze gemeenschappelijke re
geling rechtvaardigt. Zij maken bezwaar
tegen de voorstelling van de raad van be-
Te Putten is dezer dagen op 84-jarige
leeftijd overleden jhr. V. E. A. Boreel van
Oldenaller, in leven grootofficier van H.M.
de Koningin en opperhofmaarschalk b.d.
Jhr. Boreel, heer van Oldenaller, werd
op 12 september 1871 te Telok Betong (In
donesië) geboren. Na zijn schoolopleiding
trad hij in militaire dienst. Na zijn eervol
ontslag werd hij op 1 augustus 1908 aange
steld tot hofmaarschalk van koningin Wil-
helmina, die hem met ingang van 1 juli
1925 tot opperhofmaarschalk benoemde.
Nadat hij in 1948 als opperhofmaarschalk
was afgetreden, werd hij op 4 september
van dat jaar-aangesteld als kamerheer in
buitengewone dienst van H.M. de Konin
gin en tegelijkertijd benoemd.tot opperhof
maarschalk-honorair. Jhr. Boreel van Ol
denaller was onder meer ere-voorzitter van
de Koninklijke Nederlandse Bond van Oud
officieren.
De teraardebestelling heeft maandag in
Putten plaatsgehad.
ADVERTENTIE
ZONDER SCHADELIJKE LAXEERMIDDELEN
- en u zult 's morgens
kiplekker uit bed springen
Elke da? moet uw lever een liter gal ln uw
ingewanden doen stromen, anders verteert uw
voedsel niet. Het bederft. voelt u opgeblazen,
u raakt verstopt. Uw lichaam wordt vergriftlgrd.
u bent humeurier, voelt u nhhr en loom.
De meeste laxeermiddelen zijn slechts lap
middelen. Neem CARTERS LEVERPILLETJES-
onschadelijk, plantaardig en zacht - om de liter
gal op te wekken, die uw lichaam dagelijks nodig
heeft. U zult zich weer een andét mens voelen.
Vraag Carters Leverpilletjes, f. 1.20 per flacon.
HILVERSUM I, 402 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Gym. 7.20 Platen. 7.23 De
ontbijtclub. 8.00 Nieuws. 8.18 De ontbijtclub.
8.50 V. d. vrouw. 10.00 Schoolradio. 10.20
Platen. 11.00 R.V.U. 11.30 Gevar. progr. 12.30
Land- en tuinb.meded. 12.33 V. h. Platteland.
12.38 Instr.kwint. 13.00 Nieuws. 13.15 Ten
toonstellingsagenda. 13.18 Orgelspel en so
liste. 13.50 Medische kron. 14.00 Platen. 14.30
V. d. jeugd. 16.00 V. d. zieken. 16.30 Platen.
17.00 Dansmuz. 17.30 Hammondtrio. 17.50
Regeringsuitz. 18.00 Nieuws en comm. 18.20
Act. 18.30 R.V.U. 19.00 V. d. jeugd. 19.10
Humanisme in theorie, praktijk en politiek,
lezing. 19.25 VARA-varia. 19.30 V. d. jeugd.
20.00 Nieuws. 20.05 Comm. 20.15 Weense muz.
21.05 Dofpsvrijage, hoorsp. 22.05 Kamermuz.
22.15 Tussen mens en nevelvlek, caus. 22.30
Strijkork. 23.00 Nieuws. 23.15—24.00 Lichte
muziek.
HILVERSUM II, 298 M.
7.00 Nieuws en S.O.S.-ber. 7.10 Gewijde
muz. 7.45 Een woord voor de dag. 8.00 Nieuws
en weerber. 8.15 Platen. 8.33 Salonork. 9.00
V. d. zieken. 9.25 V. d. vrouw. 9.30 Platen.
9.35 Amus. muz. 10.00 Platen. 10.30 Morgen
dienst. 11.00 Platen. 11.20 De Bosse van het
Josefsgilde, hoorsp. 12.15 Vocaal dubbel-
kwartet. 12.30 Land- en tuinb.meded. 12.33
Zigeunerkwintet. 12.53 Platen of act. 13.00
Nieuws. 13.15 Prot. Interkerkelijk Thuis
front. 13.20 Koperork. 13.45 Platen. 14.50
Utrechts Sted.ork., kerkkoor en sol. 16.00 V.
d. jeugd. 17.20 Platen. 17.40 Beursber. 17.45
Platen. 18.00 De koorzang onder de loep.
18.20 Viool en piano. 18.45 Spectrum van het
Chr. organisatie- en verenigingsleven. 19.00
Nieuws. 19.10 Orgelconc. 19.30 Buitenl. overz.
19.50 Platen. 20.00 Radiokrant. 20.20 Con-
certgebouwork. 20.55 Weg en werk der kerk
hervormers, caus. 21.15 Geestelijke liederen.
21.45 Rep. naamgeving s.s. Statendam door
H.K.H. Prinses Beatrix. 22.45 Avondover
denking. 23.00 Sportuitsl. 23.20—24.00 Platen.
TELEVISE (NCRV en KRO)
V. d. jeugd. 20.00 Het bittere hart, T.V.-
spel.
BRUSSEL, 324 M.
12 00 Platen. 12.30 Weerber. 12.34 Pla'en.
13.00 Nieuws. 13.11 Platen. 14.00 Schoolradio.
16.00 Koersen. 16.02 Platen. 16.15 Lichte muz.
17.00 Nieuws. 17.10 Platen. 17.25 Altviool en
piano 17.50 Boekbespr. 18.00 Altviool en
piano (verv.). 18.20 Platen. 18.30 V. d. sol
daten 19.00 Nieuws. 19.40 Volkszang. 20.00
Hoorsp. 21.15 Ork.conc. (22.11—22.30 Nieuws).
23.0023.05 Nieuws.
stuur, dat zij zich gedragen als profiteurs
en zich ontrekken aan de morele plicht
mede te werken aan het dienen van een
openbaar belang. Bij de in het verleden ge
voerde besprekingen hebben zij zich steeds
in principe bereid verklaard tot het aan
gaan van een gemeenschappelijke regeling.
Zij hebben echter bezwaar tegen de gel
dende regeling met name wat betreft de
bestuursinrichting en de financiële conse
quenties. Het is onmogelijk, aldus het adres,
een verantwoord inzicht te krijgen in de
financiële opzet van het ziekenhuis.
Zij zijn voorts van mening dat de bij
drage der buitengemeenten beter kan wor
den gesteld aan de hand van een percen
tage van het totaal der exploitatiekosten in
plaats van een aan het nadelig saldo ge
bonden bedrag.
De groep Hongaren, die op doorreis naar
Canada tijdelijk in ons land verblijft, is za
terdag uit de legerplaats Budel vertrokken.
Vierhonderdzeven personen gaan naar
A. W.-woonoorden van het ministerie van
Sociale Zaken.
41 personen naar „De Terp" in de Wie-
ringermeer, 103 naar Slootdorp in de Wie-
ringermeer, 43 gezinnen, omvattende 176
personen, naar Medemblik; 10 gezinnen,
omvattende 57 personen, naar Griendts-
veen, 8 gezinnen, omvattende 30 personen,
naar Sevenum. De rest van deze ongeveer
500 personen omvattende groep gaat naar
een hotel te Valkenburg. Een volgende
groep Hongaren zal op 28 janurai voor een
tijdelijk verblijf in ons land aankomen.
De politierechter te Dordrecht heeft de
34-jarige slager H. van W. uit Leerdam
veroordeeld tot veertien dagen voorwaarde
lijke hechtenis met een proeftijd van twee
jaar, omdat hem ten aanzien van een onge
val in zijn winkel, waarbij een tienjarig
jongetje zodanig werd gewond, dat hem
een hand moest worden afgezet, grove
schuld werd verweten.
Het jongetje hielp de slager wel eens en
op 13 november van vorig jaar was hij be
zig met de elektrische vleesmolen. Op een
gegeven moment ging hij met zijn linker
hand te diep in dit draaiende apparaat met
als gevolg dat hij ernstig werd gewond.
De officier van justitie betoogde in zijn
requisitoir, dat het ongehoord is, dat een
jongen van tien jaar meehelpt in een sla
gerij. Hij meende, dat het ongeval in elk
opzicht op rekening van Van W. was te
schrijven en eiste een maand gevangenis
straf. De verdediger bestreed de tenlaste
legging en meende, dat van toeval en niet
van grove schuld gesproken kan worden.
De Stichting van de Arbeid, heeft nog
geen besluit genomen ten aanzien van een
advies aan de regering over de vraag, of
voorgenomen wijzigingen in het land
bouwbeleid geen moeilijkheden opleveren
voor de door de S.E.R. geadviseerde beste
dingsbeperkingen. De Stichting zal mor
gen weer bijeenkomen teneinde zich met
de vraagstelling van de regering bezig te
houden. Aangenomen wordt, dat indien de
Stichting tot een advies aan de regering
over wijzigingen in het landbouwbeleid
komt, dit niet eensluidend zal zijn. Het is
trouwens de vraag, of de Stichting van de
Arbeid zich bevoegd zal oordelen te spre
ken over de vraag, of de consequenties
van de afschaffing der consumentensubsi
dies op enige landbouwprodukten kunnen
worden aanvaard.
Op de rede van Vlissingen is een
aanvaring geschied tussen het 6919 bruto
registerton metende Franse stoomschip
„Chili", op weg van Le Havre naar Ant
werpen en het 2213 br. registerton metende
Zweedse stoomschip „Scania" onderweg
van Casablanca naar Norköping.
De „Scania", die naar Vlissingen was
gekomen om te bunkeren had ogenschijn
lijk slechts lichte schade, doch is later in
de haven van Vlissingen voor de aanleg
steiger van het bunkerstation gezonken.
Men is er in geslaagd alle bemannings
leden veilig aan wal te brengen.
De „Scania" had een gat aan stuur
boordzijde bij luik 4. Het schip voer voor
de rederij O. M. Thore uit Helsingborg.
De „Chili" van de rederij Cie. Général
Translantique uit Le Havre, werd slechts
licht beschadigd en heeft de reis naar Ant
werpen voortgezet. Het bunkeren in de
haven van Vlissingen kan normaal door
gang vinden.
„Ook ot> S mei moet eenheid
van ons volk blijken"
In het Concertgebouw te Amsterdam
heeft de plaatselijke afdeling van de Na
tionale Federatieve Raad van het Voor
malig Verzet Nederland zaterdagavond een
propaganda-avond gehouden. De voorzit
ter der federatie, het Tweede Kamerlid de
heer G. R i t m e e s t e r zei in 'n korte rede
onder meer: „Hongarije sterft langzaam af
en wij staan daar machteloos tegenover.
De staat is er niet om te overheersen maar
om de vrijheid te geven. Het communis
me, dat afwijzend tegenover de vrijheid
staat, zal verder en verder gaan als het
geen halt wor'dt toegeroepen", aldus de
heer Ritmeester, die zijn gehoor opriep
zich aan te melden bij de burgerlijke en
militaire organisaties en niet te wachten
tot de nood aan de man komt.
Het hoofdbestuurslid de heer J. H.
S c h e p s lid der Tweede Kamer, sprak
over de vijfde mei als nationale feestdag.
Hij behandelde achtereenvolgens vijf ma
nieren om deze dag te herdenken: het niet
herdenken voortkomend uit onzuivere mo
tieven, het boosaardig herdenken door
mensen voor wie alle Duitsers „moffen"
zijn, waardoor in plaats van een nieuw
Europa de tegenstelling tussen de volken
wordt verscherpt, het partij-demagogisch
herdenken, waarbij het herdenken dienst
baar wordt gemaakt aan het belang van
een politieke partij, het gelouterd herden
ken waarbij een volk, dat in de toekomst
gelooft het verleden moet verstaan en ten
slotte het nationaal tezamen vieren van
het feest der bevrijding op de enige daar
toe geschikte dag: de vijfde mei.
Op de vijfde mei, aldus de heer Scheps,
is men niet in de eerste plaats lid van een
politieke partijen maar Nederlander. In
tijden van nood komt de eenheid van ons
volk naar voren, maar het zou nog beter
zijn als dit niet alleen dan zou blijken. Op
de vijfde mei moet ons tezamen binden
wat is, wat was en wat zijn zal.
Ds. J. Bronsgeest deelde mede, dat
telegrammen gezonden waren aan Ko
ningin Juliana, Prinses Wilhelmina en aan
de regering. In dit laatste telegram wordt
aangedrongen op een definitieve vaststel
ling van de vijfde mei als nationale feest-
dag.
De bijeenkomst werd onder meer bij
gewoond door de voorzitter van de Eerste
Kamer, de burgemeesters van Den Haag,
Amsterdam en Nieuwer' Amstel, een ver
tegenwoordiger van Gedeputeerde Staten
van Noordholland, kerkelijke en militaire
autoriteiten en vertegenwoordigers van
oud-verzetsorganisaties.
Na het openingswoord speelde het
Noordhollands Philharmonisch Orkest, dat
deze avond een viertal werken ten gehore
bracht, het Wilhelmus, waarna met één
minuut stilte de gevallenen in het verre en
nabije verleden werden herdacht.
ADVERTENTIE
Kunt u niet slapen door rheumatiek, spit,
ischias, hoofd- en zenuwpijnen, neemt dan
Togal. Togal verdrijft snel en afdoende die
pijnen en u slaapt weer rustig de gehele
nacht door. Togal baat waar andere middelen
falen. Togal zuivert de nieren en is onscha
delijk voor hart en maag. Bij apoth. en drog.
f 0.95, f 2.40 en f 8.88.
Prof. dr. P. J. Bouman, hoogleraar in de
sociologie aan de rijksuniversiteit in Gro
ningen, heeft zaterdagmiddag in het Gro
ninger Museum de tentoonstelling „Hiro
shima Panels" officieel geopend. Deze ten
toonstelling omvat een keus uit de reeks
verbeeldingen door het Japanse kunste
naarsechtpaar Akamatsu en Maruki en
wordt gehouden met medewerking van het
Stedelijk Museum in Amsterdam. Het ge-
exposeerde werk heeft de atoombomexplo
sie op Hiroshima van 6 augustus 1945 tot
onderwerp.
De eerste reactor tot het verkrijgen van
atoomenergie voor elektriciteitswinning
zal waarschijnlijk te Buggenum (Limburg)
gebouwd worden en in 1962 gereed zijn.
In de centrale te Buggenum wordt thans
de derde eenheid voor het opwekken van
elektriciteit door middel van kolen en
stoom gebouwd. De vierde turbine-een
heid zal ook van dit type zijn.
De vijfde turbine, die in 1962 in bedrijf
moet komen, zal naar de vaste overtuiging
van de directie van de provinciale Lim
burgse Elektriciteitsmaatschappij, met
stoom van een kernreactor worden aan
gedreven.
Deze reactor zal ongeveer van het type
zijn, zoals te Calder Hall in Engeland
reeds in bedrijf is.
De verwezenlijking van dit plan voor de
Limburgse centrale zal mogelijk zijn in
dien voor het vraagstuk van beveiliging
van de gezondheid en van een ongevaar
lijke afvoer van afvalprodukten een be
vredigende oplossing wordt gevonden.
Niet alleen vluchtelingen uit Hongarije
zijn de laatste maanden ons land binnen
gekomen, maar ook vluchtelingen uit com
munistisch China. Zondag bracht een Dou
glas DC-6b van de SAS weer een achttal op
Schiphol: Wit-Russen, die jarenlang in
Shanghai hebben gewoond, er oud zijn ge
worden en die nu in Nederland nog een
nieuw leven hopen te beginnen. De stich
ting Oecumenische Hulp aan Kerken en
Vluchtelingen, heeft nu reeds veertig vluch
telingen onder haar hoede.
Vier van de acht vluchtelingen, die zon
dag arriveerden, zijn van Joodse afkomst
en worden verder verzorgd door de stich
ting Joods Maatschappelijk Werk.
Het hoge commissariaat van de UNO
voor de vluchtelingen heeft bij de voorbe
reidingen voor de vlucht en het onderbren
gen van deze voor het merendeel staten
loze oude mensen een leidende rol gespeeld,
financiële bijstand verleend en de bespre
kingen met de regering gevoerd. De vluch
telingen behoren tot de vele honderden, die
met officiële toestemming enige maanden
geleden uit China mochten vertrekken. Vier
van de acht vluchtelingen zijn vrouwen;
de oudste is 81. Zij reisde met haar 61-jarige
zoon.
UTRECHT: Geslaagd voor het kandidaats
examen Spaanse taal- en letterkunde: mejuf
frouw J. M. E. Klompé, Utrecht; voor het
kandidaatsexamen tandheelkunde: G. J. van
Erk, Heemstede.
Het Centraal Sociaal Werkgeversverbond
heeft in zijn jongste nummer van „De
Onderneming" zijn visie gegeven ten aan
zien van het tot stand komen van een ge
meenschappelijke markt in Europa. Het
verbond is bezorgd, dat in een gemeen
schappelijke Europese markt, hoe gewenst
deze op zichzelf ook moet worden geoor
deeld, waar sociale harmonisatiegedachten
activerend werken en een van de belang
rijkste partnerlanden zich wellicht niet dn
voldoende mate zal kunnen te weer stellen
tegen inflatoire loon- en prijsontwikke
lingen, de resultaten van het in samen
werking en met voorzichtigheid gevoerde
na-oorlogs Nederlandse beleid ernstig ge
vaar lopen.
Het verbond is erover bezorgd dat Ne
derland een zeer hoge, misschien zelfs te
hoge, prijs zal hebben te betalen. Is men
niet aldus het verbond reeds doende
te veel conditiones sine qua non van
Frankrijk in te willigen? Pineau, de Franse
minister van Buitenlandse Zaken, ver
klaarde enkele weken geleden, dat de
unificatie van Europa meer nodig is dan
ooit en dat deze unificatie juist voor
Frankrijk wellicht een kwestie moet wor
den genoemd van leven of dood en in ieder
geval een van nationale onafhankelijkheid.
Ditzelfde Frankrijk, nu reeds de toon aan
gevend bij de verdragsonderhandelingen,
is er na 1945 allerminst in geslaagd het
niveau van zijn sociale voorzieningen in
overeenstemming te houden met de ont
wikkeling der produktiviteit, aldus het
verbond; niet alleen het reële niveau van
de lonen en de overige sociale voorzie
ningen is bij internationale produktie-
kostenvergelijkingen aan de orde, maar
ook en zelfs in de eerste plaats, het nomi
nale niveau. Frankrijk heeft sinds 1945
wel een zeer sterk stijgend peil van lonen,
sociale lasten en prijzen vertoond.
Op zichzelf kan een arbeidskostenstij
ging van (gemiddeld) zeven percent in
vier jaar tijds in het licht van een te ver
wachten stijging van de produktiviteit niet
onoverkomelijk worden genoemd aldus
het verbond maar deze stijging zal de
concurrentie-positie van ons land zeer ver
zwakken, indien de produktiviteitsontwik-
keling teleurstellend verloopt. Veel meer
dan het Franse is het Nederlandse be
drijfsleven georiënteerd op de wereld
markt. Het verbond constateert dat on
geveer zestig percent van de Nederlandse
in- en uitvoer in 1955 betrekking had op
landen buiten de toekomstige economische
gemeenschap en dat Nederland via de so
ciale harmonisatie thans verplichtingen op
zich zou nemen tot verhoging van zijn
kostenpeil terwijl de Franse subsidies op
de export naar derde landen (onder andere
in de vorm van teruggave van tachtig
percent der sociale lasten) voorlopig zou
den gehandhaafd blijven. Het verbond is
van mening dat dit voor Nederland een
wel zeer ongunstige overeenkomst be
tekent.
Boven de Balkan bevindt zich nog steeds ook morgen doorgaan, waarbij de moge
een gebied van hoge druk, dat tezamen lijkheid van nog iets lagere temperaturen
aanwezig is. De neerslagkansen zijn klein.
met een tussen de Azoren en Ierland gele
gen depressie over onze omgeving een na
genoeg zuidelijke luchtstroming in stand
houdt. Hiermede wordt koude lucht uit
Frankrijk aangevoerd, waardoor de tempe
ratuur hier te lande overdag slechts weinig
boven het vriespunt stijgt.
Een gisteren boven Engeland gelegen
neerslaggebied breidde zich de afgelopen Stockholm
nacht ook over onze noordelijke provincies Oslo
uit. Geen van de stations tapte echter meer Kopenhagen
dan 1 mm af. Aberdeen
Boven de Golf van Biscaye en in het Dublin
westelijk bekken van de Middellandse Zee Londen
begint de druk nu vrij sterk te dalen. Dit Brussel
heeft tot gevolg, dat in onze omgeving de Parijs
wind zuidelijk blijft en zelfs de neiging Bordeaux
vertoont naar het zuidoosten te krimpen. Grenoble
De aanvoer van koude lucht zal daarom Nice
Berlijn
Frankfort
WEERRAPPORTEN
23 januari
Zon op 8.35 uur, onder 17.13 uur.
Maan op 2.00 uur, onder 11.31 uur.
Maanstanden
22 jan.
30 jan.
22.48 uur
22.24 uur
laatste kwartier,
nieuwe maan.
(De temperatuur is van
hedenmorgen 7 uur, de
neerslag van de laatste
24 uur.)
regen
motregen
regen
geheel bew.
licht bew.
nevel
nevel
nevel
licht bew.
onbewolkt
mist
mist
mist
mist
onbewolkt
mist
mist
mist
onbewolkt
München
Zürich
Genève
Locarno
Wenen
Innsbruck
Rome
Mallorca
Hoog en laag water in IJmuiden
Dinsdag 22 januari
Hoog water: 8.11 en 20.36 uur.
Laag water: 3.46 en 16.14 uur.
Woensdag 23 januari
Hoog water: 9.04 en 21.35 uur.
Laag water: 4.34 en 17.03 uur.
Amsterdam geheel 1
Den Helder geheel l
Ypenburg geheel 1
Vlissingen zwaar t
Eelde zwaar t
De Bilt geheel l
Twente geheel l
Eindhoven zwaar t
Vlv. Z.-Limb. geheel bew. zzw
wind
richting
temp.
neerslag
in mm.
WZW
4
0
ZZW
3
0
ZW
2
windst.
3
0,4
zzw
11
8
z
7
0,1
zzw
-1
0
ozo
-8
0
ozo
-4
0
windst.
-8
0
nnw
-5
0
zzw
-5
0
windst.
-14
0
windst.
-16
0
nno
-12
0
zo
-7
0
windst.
-9
0
windst.
-10
0,2
windst.
-16
0
O
5
0
n
2
0,1
z
1
0,1
zzw
3
1
zzw
*1
0,1
z
-0
0
zzw
-0
0,4
zzw
-0
0
zzw
-1
0
zzw
-2
0
zzw
-2
0
De minister van Maatschappelijk Werk
heeft zich in een circulaire tot de gemeen
tebesturen gewend, omdat haar is geble
ken, dat de per 1 januari in werking getre
den algemene ouderdomswet in een aan
tal gevallen aanleiding heeft gegeven tot
vermindering van en in enkele gemeenten
tot volledige verrekening van de aanvul
lende ondersteuning, welke vele bejaar
den voordien van de gemeenten ontvin
gen naast hun uitkeringen op grond van
de Noodwet Ouderdomsvoorziening.
Door een verlaging of intrekking van
de voorheen genoten gemeentelijke bij-
steun zou deze verhoging voor bedoelde
bejaarden zonder merkbaar effect blijven.
De minister verklaart het op prijs te zul
len stellen, indien de gemeenten in die ge
vallen, waarbij de verlaging der aanvul*-
lende ondersteuning uitsluitend een gevolg
is van de inwerkingtreding van de alge
mene ouderdomswet, de verhoogde uitke-
ringo krachtens genoemde wet althans
enigermate te laten doorwerken in het be
drag, dat uiteindelijk aan de betrokken
bejaarden ten goede komt.
ADVERTENTIE
Alle merken, dus ruime keuze
ENGEL, Gr. Houtstr. 181, Tel. 14444
Schikking. Een schikking van de zaken,
die de ZwedenAmerika lijn en de
scheepvaartmaatschappij Italia tegen
elkaar hebben ingediend, na de botsing,
die in juli van het vorig jaar op de At
lantische Oceaan heeft plaats gehad tus
sen de Stockholm en de Andrea Doria,
lijkt op handen te zijn. De twee maat
schappijen zullen waarschijnlijk een
schikking treffen buiten de rechtbank
om.
Korter. De maandag afgesloten besprekin
gen tussen werkgevers en de bond van
bouwvakarbeiders in West-Duitsland
betekenen voor weer 1.200.000 West-
uitse arbeiders een kortere werkweek
zonder loonverlies. De overeenkomst
voert een werkweek in van 5V2 dag en
45 uur, een verkorting van de thans gel
dende werkweek met 3 uur.
Doodvonnis. Vier Chinezen zijn in Hong
kong ter dood veroordeeld wegens de
moord op mevrouw Ursula Margareta
Ernst, vrouw van de kanselier op het
Zwitserse consulaat. Zij overleed op 12
oktober van ~t vorig jaar, als gevolg
van zware brandwonden, die zij had ge
kregen toen de taxi waarin zij en haar
man zich bevonden, door een menigte
werd aangevallen.
Wereldnieuws. De V.S. hebben van Brazilië
toestemming gekregen, op het eiland
Fernando de Noronha, 225 mijl ten
noordoosten van de Braziliaanse haven
stad Natal, een waarnemingspost voor
geleide projectielen te vestigen. De toe
stemming geldt voor vijf jaar, maar zij
kan bij een nieuwe overeenkomst wor
den verlengd. Als de Amerikanen zich
van het eiland terugtrekken, wordt de
installatie automatisch eigendom van
Brazilië.
Onthouders. Er is in Frankrijk een „repu
blikeinse partij van niet-stemmers" op
gericht. Deze stelt zich ten doel al de
genen die zich bij verkiezingen van
stemming plegen te onthouden, te ver
enigen. Bij de jongste tussentijdse ver
kiezingen in een district te Parijs heeft
ongeveer 52 percent van de stemgerech
tigden zijn stem uitgebracht.
Kou. De koudegolf, die in Frankrijk heerst,
heeft zondag negen slachtoffers geëist.
Hierdoor is het totaal aantak slachtoffers
sedert de vorige week de temperatuur
ging dalen, tot 26 gestegen. In Saint-
Etienne in Oost-Frankrijk vroor het
zondagnacht 15 graden, in Parijs zakte
het kwik tot zeven graden onder nul.
Stormen. Alle verbindingen tussen de Ver
enigde Staten en Europa, die over en
onder de Atlantische oceaan lopen zijn
bijna geheel uitgevallen door magneti
sche stormen. De draadloze zowel als de
kabel-telegrafie is niet bruikbaar. Men
hoopt dat het euvel in de loop van de
dag zal worden overwonnen.
Kleurenblind. Blanke, Indische en zwarte
studenten van de universiteit van Wit-
watersrand in Zuid-Afrika hebben
maandag „stille" betogingen gehouden
tegen apartheid op de universiteit. Zij
droegen spandoeken met de leuze: „We
tenschap is kleurenblind".
Barrière. De Donau heeft het laag gelegen
deel van het Beierse plaatsje Vilshofen
overstroomd. Dit 10.000 inwoners tellen
de dorp ligt op ongeveer 20 kilometer
van de Oostenrijkse grens. De Donau
stroomopwaarts van Passau wordt ge
stremd door een dikke ijsbarrière. Men
vreest voor een ramp, zoals die van het
vorig jaar februari. Omdat de hevige
koude nog steeds aanhoudt wil men de
barrière met dynamiet opblazen.
Uitnodiging. President Worosjilov van de
Sovjet-Unie heeft een uitnodiging voor
een bezoek aan communistisch China
aanvaard, aldus heeft het persbureau
Nieuw China maandag gemeld. Worosji
lov zal van 15 april tot 5 mei in China
vertoeven. Hij is uitgenodigd door pre
sident Mao Tse Toeng van China.
Belangstelling. In de Perzische hoofdstad
Teheran is een delegatie van de Russi
sche volksvertegenwoordiging onder lei
ding van de vice-voorzitter van het
presidium Tarassov aangekomen. Onder
de twaalf leden van de afvaardiging be
vinden zich de premier van de repu
bliek Armenië en de vice-premier van
de republiek Georgië. Het gezelschap
werd ontvangen door de Sjah en pre
mier Hoessein Ala.
Gevecht. Patrouillevaartuigen van natio
nalistisch China hebben zondagavond
ter hoogte van de Matsoe-eilanden een
gevecht van enkele minuten geleverd
met drie schepen van communistisch
China. Een communistisch schip werd
volgens de nationalisten beschadigd, in
hoeverre kon door het slechte zich niet
vastgesteld worden.
27. Panda was nu enige tijd druk in de
weer, want hoewel ook de tweede oliebron
na korte tijd opdroogde, kon hij er toch
opnieuw enkele vaten olie uit winnen -
en deze bracht hij dus plichtsgetrouw per
wagentje naar de oude ruïne, waar hij het
kostbare vocht zorgvuldig in de pijpleiding
goot. Joris Goedbloed stond deze bedrij
vigheid juist met een fijne en goedkeu
rende glimlach gade te slaan, toen hij plot
seling werd gestoord door het hijgend na
deren van zijn adellijke buurman, Graaf
Isen Grim. Tot de eer van deze schurk
moeten we hier nu wel opmerken, dat hij
onderweg zijn voortdurend razen eens even
had onderbroken om goed na te denken
en deze gedachtenloop was niet zonder
vrucht gebleven. „Luister, lummel!",
snauwde hij dus Joris toe. „Ik heb je door!
Jij staat de boel te bedriegen! Je hebt weer
een foefje bedacht! Hier steekt iets ach
ter! Er zit hier geen olie in de grond! Je
kunt MIJ niet voor de gek houden! Je
maakt me kwaad!" „Kalmeer, kalmeer,
mijn beste!", sprak Joris bezwerend. Be
zin u toch! Wat ruwe taal slaat gij toch
uit! Gij doet me verdriet! Dacht ge nu
waarlijk, dat gij hier met foefwerk te doen
had? Och - wat kent gij mij slecht! Er is
hier olie in de voorvaderlijke grond - en
zo ge mij niet gelooft zal ik u ten over
vloede moeten overtuigen!" En zo spre
kend boorde hij met de vrije wandelstok
een nieuwe bron aan, die Isen Grim met
kracht in het ongelovig gelaat spoot
KORT VOOR de verovering van Noor
wegen in 1940, bestond de hele wereld
voorraad zwaar water welgeteld uit 160
liter, die zich bevonden in Rjukan, een
plaatsje dat op ongeveer 130 km afstand
ten zuidwesten van Oslo ligt. De Fransen,
die men ondanks hun politieke verwikke
lingen zowel binnenslands als buitens
lands, minder moet onder
schatten dan men pleegt te
doen, kochten kort en bondig
de hele voorraad op. De markt
prijs was voor de oorlog f 5000
de liter, maar we weten wer
kelijk niet, of de Franse na
tuurkundigen niet iets méér
dan 8 miljoen guldens hebben
moeten neertellen, gelet op de tijdnood in
die dagen.
Hoe het ook zij, tijdens de inval van de
Duitsers in Noorwegen bevond het zware
water zich in Frankrijk, waar het alles
behalve veilig was toen ook dat land werd
bezet, zodat de kostbare voorraad naar
Engeland werd gebracht voor verdere ex
perimenten. De fabriek in Rjukan was in
middels geheel in handen van de Duitsers
gekomen, een feit dat de geallieerden al
lerminst waardeerden, zodat zij in 1943
besloten de verdere productie van zwaar
water in Noorwegen onmogelijk te maken.
Dat gelukte weliswaar, maar het zware
water dat inmiddels reeds was geprodu
ceerd, was al op transport gesteld naar
Duitsland. Het schip, waarmee het vervoer
plaats vond werd echter door de illegali
teit ontdekt en door een tijdbom naar de
bodem van de Oostzee gezonden. Daar
mee was de hele zwaar-water-geschiede
nis voor lange tijd van de baan.
Want het is werkelijk niet waar - zoals
velen menen - dat de geallieerden hun
atoombom te danken hebben aan het zware
water, dat hun via Franse hulp in handen
was gevallen. Integendeel, Amerikanen,
noch Engelsen hebben bij de ontwikkeling
van de atoombom zwaar water nodig ge
had. Zwaar water kan weliswaar worden
toegepast in splijtingsovens of uraanzui-
len, waar het dienst doet als middel tot
verlangzamen van de neutronen die bij
splijting van het uraan ont
staan, maar men is geenszins
tot het gebruik van deze stof
verplicht, want ook koolstof
en de zouten van beryllium
kunnen als zodanig worden
gebruikt. De Noors-Neder
landse kernreactor te Kjeller
gebruikt als moderator 7000
kg zwaar water en ook enkele andere kern
reactors bevatten deze stof. Gewoon water
kan hiervoor niet worden gebruikt, omdat
daarin de absorptie van de neutronen te
groot is.
Zo'n moderator, die dus tot doel heeft
de neutronen te vertragen, moeten we in
het kernsplitsingsproces beschouwen als
een tussenstof, waarin de te splijten stof
in kleine porties is ingebed. Ontstaat er
nu een splijting, dan moeten de neutronen
eerst door de tussenstof heendringen om
volgende kernen te bereiken. Het is dui
delijk dat deze tussenstof de neutronen
niet mag vasthouden, want dan vindt de
beoogde kettingreactie geen voortgang.
Vandaar dat stoffen die als moderator moe
ten dienst doen, met de grootste zorg ge
kozen worden.
We hadden het zojuist over het begrip
kettingreactie, een veel gebruikte term in
onze dagen, die echter al veel vroeger werd
gebezigd.
Daarover morgen.
H. Pétillon
(Nadruk verboden)
