Hervormde Synode „eenzijdig
in politieke uitingen" genoemd
Vijftig jaar geleden
Brief van bezwaarden-comité
Op de
<~Praatótoel
VRIJDAG 8 FEBRUARI 1957
3
Automatisch
Vergadering uitgesteld van
Benelux-ministerscomité
Amerikaanse medewerking
in Euratoom verwacht
Doel hooggegrepen, maar
wel uitvoerbaar geacht
Gevechten in Algerije
Opvarenden van Deense
„Ternen" opgegeven
Nenni wil de band met het
communisme verbreken
Parlementaire democratie
is zijn ideaal
Economische integratie in
West-Europa
Regering wenst geen
Kamerdebat vóór para
fering der overeenkomsten
Geen doodstraf meer in de
Britse rechtspraktijk?
C ompromisv oor stel der
regering aanvaard
Reeds 34 arrestaties bij
razzia's in Djakarta
zich graag
verwent
Uit Haarlems Dagblad
van 8 februari 1907
ADVERTENTIE
Ir. Vondeling heeft bij de behandeling
van de begroting van Financiën heel ver
standige woorden gesproken, toen hij tot
minister Hofstra zei, dat deze zich niet te
veel moest aantrekken - en dat ook diens
ambtgenoten dit niet moesten doen - van
de grief van de heer v. d. Wetering, dat
ministers soms wel eens buiten de Kamer
mededelingen over bepaalde plannen doen.
Terecht merkte de socialistische afgevaar
digde op, dat er op zichzelf helemaal geen
sprake behoeft te zijn van het plegen van
een staatsrechtelijke zonde, indien een
minister elders, in plaats van in 's lands
vergaderzaal, het een of ander omtrent zijn
op een bepaald punt te voeren beleid aan
kondigt.
Zeker, het kan zijn dat hij uit een oog
punt van tact soms beter zou doen wan
neer hij allereerst de Kamer op zulk een
primeur zou onthalen, maar dat hangt vol
komen van verschillende omstandigheden
af. In elk geval is het geen wet van Meden
en Perzen, dat een minister uitsluitend de
Kamer en niet op andere wijze de burgerij
op de hoogte zou mogen stellen omtrent
hetgeen hij eventueel van zins is. De heer
Vondeling had ook schoon gelijk, toen hij
zeide, dat de Kamerleden toch werkelijk
wel wat te hoog te paard gaan zitten, als
zij de regering verwijten, dat deze de pers
soms eerder inlicht dan de dames en heren
afgevaardigden. Indien het landsbelang
snelle verbreiding op ruime schaal van
nieuws van regeringszijde wenselijk maakt,
dan heeft het inderdaad meer nut het
nieuws direkt via de pers tot de bevolking
te doen doordringen dan uit eerbied voor
de Hoogmogenden op het Binnenhof te
wachten tot die als eersten ingelicht zul
len zijn.
Helaas ontbreekt het bij sommige van
onze overheids-instanties nog al te veel
vuldig aan een juist begrip omtrent de
waarde van goede en tijdige voorlichting
van en door de pers, al zij gaarne erkend
dat er in de laatste tien jaar belangrijke
vorderingen zijn gemaakt. Daarom kun
nen wij ook heel wat meer waardering
koesteren voor het standpunt van ir. Von
deling dan voor dat van zijn mede-afge
vaardigde v. d. Wetering, die zich een
slechte pedagoog voor de ministers toonde.
En vooral de suggestie van de heer Von
deling, dat er (zoals in het buitenland, met
name in België, gebeurt) na elke vergade
ring van de ministerraad een officieel
communiqué zou moeten worden uitgege
ven, willen wij gaarne warm in de aan
dacht van de regering aanbevelen. Waar
om moeten de zittingen van onze minister
raad nog hermetischer van de openbaar
heid afgesloten blijven dan zelfs de ge
heimste vergaderingen van de Grote Vier?
Reeds omtrent de eeuwwisseling werd
het letterzetten geautomatiseerd door de
ingebruikneming van zetmachines. Waar
mee bijwijze van voorbeeld wil zijn ge
accentueerd, dat automatisering allerminst
iets van de laatste tijd is. De neiging tot
versnelling en mankrachtbesp a, ing in
het produktie- en distributieproces is de
basis van de niet meer tegen te houden
mechanisatie, waarbij vernuftige appara
ten steeds meer de spierkracht en het
denkvermogen van de werker gaan ver
vangen.
Doch wij willen geen zwaarwichtig be
toog houden over dit veelomvattende
maatschappelijk-technisch verschijnsel. Wij
willen slechts een kanttekening maken bij
het feit, dat naar alle waarschijnlijkheid
Haarlem zich binnenkort gaat scharen in
de rij der Nederlandse steden en dorpen,
die hun scrupules tegen een bepaalde
automatisering opzijgezet hebben en bin
nen hun grenzen sigarettenautomaten toe
laten. Dat is inderdaad ook een soort van
automatisering. De versnelling speelt hier
bij echter een zeer ondergeschikte rol.
Sigarettenautomaten zijn meer gebaseerd
op de overweging, dat zij de winkelslui
tingswet kunnen doorkruisen. Besparing
van mankracht is ook niet zo belangrijk
in dit geval, want na winkelsluitingstijd is
er in de sigarenwinkels geen sprake meer
van mankracht, tenzij met kans op een
proces-verbaal.
Waarom heeft Haarlem zolang geaarzeld,
terwijl elders in den lande de sigaretten
automaat reeds een traditioneel verschijn
sel was? Omdat men de automaat strij
dig achtte met de politie-verordening, die
de mogelijkheid tot verkoop van sigaretten
aan kinderen voorkwam in een tweetal
daartoe geformuleerde artikelen.
Er zijn voor- en nadelen aan de sigaret
tenautomaat verbonden. Vandaar ook de
voor- en tegenstanders en vandaar ook de
strijd. De aanschaffing van dure automa
ten, uit concurrentie-overwegingen onver
mijdelijk, drukt zwaar op de winkelier. De
genen die deze aanschaffing niet uit hun
omzetresultaten kunnen bekostigen, zijn
ver in het nadeel bij fortuinlijker collega's.
Aan de andere kant is het publiek er ten
zeerste mee gediend; vooral ook de tal
rijke vreemdelingen in het toeristensei
zoen zullen er verheugd over zijn.
En ten slotte: Haarlem kon niet langer
een eiland blijven, hoezeer de overwegin
gen van het verbod ook gerespecteerd
dienden te worden. Zo wordt de stad aan
het Spaarne dus wellich t straks door
middel van een voorstel van B. en W. mee
gesleept op de stroom van de automatise
ring, waarvan de eigenlijke bedoeling in
dit geval een ontduiking van de wet be
tekent.
Het klinkt paradoxaal, doch het is niet
anders.
Op verzoek van minister Luns is de ver
gadering van het ministerscomité van
Benelux, die 20 februari zou worden ge
houden, tot een latere datum uitgesteld
omdat er op of omstreeks 20 februari al
vele andere conferenties zijn.
De Nederlands hervormde synode, die
dezer dagen bijeen is geweest, heeft onder
de ingekomen stukken ook een brief aan
getroffen van het zich noemende „Lande
lijk comité van bezwaarden oproep synode
inzake Nieuw Guinea". Het comité vraagt
hierin, waarom de synode in tegenstel
ling tot haar uitdrukkelijk voornemen
zich met haar oproep niet tot de overheid,
maar slechts (volgens de adressering) tot
de kerkeraden en (volgens de inhoud) tot
„de leden der hervormde kerk, alsmede ook
tot het gehele Nederlandse volk" wendde.
Na gewezen te hebben óp het afwijzend
standpunt der regering ten aanzien van
een internationaal beheer van Nieuw Gui
nea en op de mening van de synode, die in
haar oproep de status quo onaanvaardbaar
acht, zegt het comité van bezwaarden, dat
hierna slechts een derde weg open blijft,
namelijk onvoorwaardelijke overdracht der
souvereiniteit van Nieuw Guinea aan Indo
nesië. Het comité vraagt de synode uit
drukkelijk of deze derde weg voor haar
I
WASHINGTON (AFP) Te Washington
verluidt, dat de drie wijzen van Euratoom
het doel van hun missie naar de Verenigde
Staten volledig hebben bereikt. De Ver
enigde Staten zouden eventueel bereid zijn
Euratoom in de komende jaren verrijkt
uranium te leveren in hoeveelheden, die
voldoende zijn voor het opwekken van een
gedeelte of zelfs alle elektriciteit, die tot
dusverre door de conventionele centrales
wordt geproduceerd in de zes aangesloten
landen: Frankrijk, Italië, West-Duitsland
en de Benelux-landen. Voorts meent men
te weten, dat de Verenigde Staten bereid
zijn de zes landen aanzienlijke technische
bijstand te verlenen. President Eisen
hower, minister Dulles en de voorzitter
van de commissie voor kernenergie, ad
miraal Strauss, zouden groot belang hech
ten aan de verwezenlijking van het Eura-
toomplan, dat in de Verenigde Staten
wordt beschouwd als een beslissende stap
op de weg der Europese integratie
Volgens diplomatieke kringen zijn de
Verenigde Staten van mening dat het
Euratoomplan om van 1962 af drie miljoen
kilowatt elektrische energie te produceren
(vijftien miljoen in 1968) hoog gegrepen,
maar wel uitvoerbaar is Volgens deskun
digen van Euratoom zou het jaarlijks
achttien ton uranium vergen, indien er
geen andere brandstof wordt gebruikt. De
kernbrandstoffen en reactors zouden van
de Verenigde Staten gekocht moeten wor
den, een schenking ligt niet in de bedoe
ling.
De Belgische minister van Buitenlandse
Zaken, Spaak, begint vandaag in Washing
ton besprekingen over Euratoom met Dul
les en Strauss.
nog openstaat of weer is opengesteld en
zo neen, of de synode dit dan tegenover
overheid en volk duidelijk wil verklaren.
Het comité constateert, dat de kerk door
de eenzijdigheid van haar politieke uitin
gen en van haar pers, door een critiekloos
openstaan voor de overheersende politieke
winden van dit seizoen, bezig is vele intel
lectuelen en bepaalde groepen middenstan
ders van zich te vervreemden. Daarom
vraagt het comité de Synode zich nader
te bezinnen omtrent de leiding der kerk.
De brief eindigt met de vraag: „Is het
niet in hoge mate wenselijk, dat door mid
del van samensprekingen en ook door
bereidheid tot herziening van het stand
punt der synode de verdere verwijde
ring tussen de leden der hervormde kerk
wordt vervangen door toenadering?"
Het stuk is ondertekend door de voor
zitter van het landelijk comité, mr. J. W.
de Jong Schouwenburg en door de secre
taris dr. W. Sleumer Tzoon.
Kanselboodschap over het verkeer
Het moderamen van de Nederlands Her
vormde kerk zal een commissie benoemen,
die het verkeersvraagstuk zal bezien en
een kanselboodschap daarover zal voor
bereiden. De generale synode heeft in haar
zitting van gisteren dit besluit genomen,
na een discussie over een door de raad
voor de herderlijke zorg opgesteld concept
schrijven aan de predikanten inzake het
verkeersvraagstuk. De commissie van rap
port over dit ontwerp-schrijven had voor
gesteld het niet te aanvaarden.
Ds. J. J. Goorhuis uit Tilburg drong er
in de synodevergadering met klem op aan,
dat de gemeenten in het zuiden des lands
geestelijk en materieel zo worden toege
rust, dat de hervormde kerk de toenemen
de afval van de rooms-katholieken zal kun
nen tegemoettreden. Hiervoor heeft de her
vormde kerk, vooral in de industriecentra,
nog te weinig „gezicht". Deze outillage, zo
zei ds. Goorhuis, is niet alleen een kwestie
van geld, maar ook van personen: predi
kanten en kerkelijke mede-arbeiders.
ALGIERS. (U.P.). Bij hevige gevech
ten tussen Algerijnse opstandelingen en
met helicopters aangevoerde Franse troe
pen, ongeveer 120 mijl ten Zuidoosten van
Algiers, zijn 43 rebellen gesneuveld. De
strijd wordt een der zwaarste van de afge
lopen weken genoemd. Franse troepen, on
der wie afdelingen van het Vreemdelin
genlegioen, hebben een groep van honderd
zwaar bewapende opstandelingen geheel
omsingeld. De operatie, die woensdagoch
tend begon, zou thans in het eindstadium
verkeren.
De Franse minister van Defensie Mau
rice Bourges Maunoury is donderdag in
Algiers gearriveerd en zal het militaire
oppercommando reorganiseren. Naar ge
meld wordt zoekt hij naar een middel om
het voornaamste probleem der Franse mi
litairen, de afsluiting van de Marokkaanse
grens, tot een oplossing te brengen.
Maunoury zal een week in Algerije
blijven.
GODTHAAB (Ritzau) (U.P.) Vermoe
delijk zijn alle acht opvarenden van de
Deense marine-kotter Ternen, die een
week geleden bij de zuidoostkust van
Groenland is gezonken, om het leven ge
komen. Een .duiker heeft het wrak onder
zocht en ontdekte dat de beide reddings
vlotten en de sloep nog op het schip zijn.
Als de mannen naar land zijn gezwommen,
hebben zij zich slechts zeer korte tijd in
leven kunnen houden, zo meent men. De
Deense marine zet haar onderzoek voort.
Het onder Liberiaanse vlag varende
vrachtschip s.s. Nortuna (11.600 ton) dat
noodseinen had uitgezonden, is in de straat
van Florida gevonden en bevindt zich niet
in onmiddellijk gevaar. Een schip van de
Amerikaanse kustwacht en een marine
vaartuig zullen de Nortuna assisteren als
hulp nodig is. De Nortuna heeft 35 opva
renden.
In de ruimen van het Noorse vrachtschip
Fernland is brand uitgebroken op 350 mijl
buiten de Braziliaanse kust. Het schip
vaart op eigen stoom naar Salvador. De
Fernland was op weg van Buenos Aires
naar Hamburg.
VENETIE (Reuter, A.F.P., U.P.) Pietro
Nenni, de leider van de Italiaanse links-
socialistische partij, heeft in een redevoe
ring op het partij-congres te Venetië het
Sovjet-communistische systeem veroor
deeld, voor zover het verantwoordelijk is
voor het stalinisme en de onderdrukking
in Hongarije. Daarmee verwijdert hij zich
van de communistische partij van Togliat-
ti, waarvan de leiders de Sovjet-politiek
in Hongarije blijven verdedigen. Tegelij
kertijd heeft hij een der obstakels wegge
nomen, die een verzoening tussen de Ita
liaanse solialisten en de sociaal-democra
ten in de weg staan. Nenni zei voorts dat
de tijd voor gezamenlijke „volksfront"-
actie met de communisten voorbij is. Hij
vroeg ontevreden communisten en andere
aanhangers van de linkervleugel zich te
scharen rond een vernieuwde socialisti
sche partij, die beoogt via het parlement
de macht in de regering te winnen. Nenni
oefende scherpe critiek op de Sovjet-Unie
en de Italiaanse communistische partij we
gens het verzaken van de besluiten van
het twintigste partijcongres te Moskou en
wegens hun houding tevenover de Hon
gaarse en Poolse opstanden.
Nenni ontvouwde een politiek, bedoeld
om de Italiaanse socialisten en sociaal-de
mocraten van Saragat te verenigen tot een
grotere macht dan de communistische par
tij, die de op een na grootste partij is. Hij
geeft de revolutie en de dictatuur van heit
proletariaat als partij beginselen prijs en
verbindt zijn partij tot het nastreven van
parlementaire democratie. Hij eist dat
Europa neutraal wordt, maar aanvaardt
de NAVO als zuiver defensieve maatre
gel. Als een stap naar grotere Europese
eenheid gaat Nenni ook akkoord met de
gemeenschappelijke Europese markt en
Euratom.
Politieke waarnemers voorspellen een
grote overwinning voor de handige partij
secretaris en voorspellen, dat de oppositie
zelfs geen poging zal doen, moties in te
dienen tegen de politiek, die hij in zijn in-
leiding heeft bepleit.
De regering is niet voorinemens in de
Tweede Kamer een openbare beraadsla
ging uit te lokken over de beoogde rege
ling inzake de economische integratie van
een aantal Wesiteuropese landen alvorens
het ontwerp van de desbetreffende over
eenkomsten te paraferen.
Dit heeft minister Luns meegedeeld m
antwoord op een vraag van het Tweede
Kamerlid de heer Schrnal, die een dergelijk'
debat vooraf wenste.
De regering heeft volledig begrip voor
het belang en het nut, dat een gedachten-
wisseling tussen parlement en regering kan
hebben over de veelomvattende problema
tiek, welke samenhangt met het voorbe
reiden van de economische integratie van
de zes E.G.K.S.-landen, zegt de minister.
Toch is zij mede op grond van in andere
landen ter zake opgedane ervaringen
van mening dat een openbare parlemen
taire discussie vóór de afsluiting der on
derhandelingen het risico inhoudt, dat de
regering in haar onderhandeiingsvrijheid
zou kunnen worden beperkt, hetzij door
haar eigen uitspraken, hetzij door de ver
langens van de zijde van hef parlement,
waardoor een ongewenst element van star
heid in de besprekingen zou worden geïn
troduceerd. Het verheugt de minister daar
om, dat, met een enkele uitzondering, ook
de overige aan deze onderhandelingen
deelnemende regeringen niet tot openbare
parlementaire discussies zijn overgegaan.
Intussen vestigt de minister er de aan
dacht op, dat de regering er prijs op heeft
gesteld^ over de thans plaatsvindende on
derhandelingen niet alleen nauw overleg
te plegen met hef bedrijfsleven, doch even
zeer met de daarvoor in aanmerking ko
mende Kamercommissies, een overleg, dat
voor haar onmisbaar is geweest om op ver
antwoorde wijze haar beleid in deze moei
lijke materie te bepalen. Dit overleg zal,
telkens wanneer daaraan behoefte mocht
bestaan, worden voortgezet, aldus minister
Luns.
(Van onze correspondent in Londen)
Waarschijnlijk zal er in Groot-Brittan-
nië nooit meer een moordenaar worden
opgehangen. Dit is de slotsom, waartoe de
voorstanders van de algehele afschaffing
van de doodstraf zijn gekomen, ondanks
het feit dat het Lagerhuis, na een storm
achtig debat, het compromis-voorstel van
de regering, om nog slechts enkele vormen
van moord met de galg te vergelden, heeft
aanvaard. Gezien de ervaring van de laat
ste jaren zou dit betekenen, dat er jaarlijks
gemiddeld drie moordenaars zullen worden
opgehangen.
Het Labourlid Sydney Silverman, de
aanvoerder van de voorstanders van de
afschaffing van de doodstraf, achter wie
zich leden uit alle partijen hebben ge
schaard, beweert dat, de formele overwin
ning van het regeringsstandpunt ten spijt,
de afschaffers de jarenlange strijd zouden
hebben gewonnen.
De regering zou druk hebben uitgeoefend
op conservatieve aanhangers, die tegen de
doodstraf waren, niet tegen de regering
te stemmen, maar zij zouden de verzeke
ring hebben gekregen dat de doodstraf -
in de praktijk althans - tot het verleden
behoort. De laatste terechtstelling ge
schiedde in augustus 1955, toen een 22-
jarige mijnwerker wegens moord op zijn
schoonmoeder werd opgehangen.
Silverman beweert dat de regering met
dit compromis-voprstel enkel en alleen
beoogt het Hogerhuis gerust te stellen. Het
Lagerhuis had zich al eerder, in beginsel,
tegen de doodstraf uitgesproken. Het door
Silverman ingediende initiatief-ontwerp
werd door het Lagerhuis aanvaard, maar
door het Hogerhuis verworpen. Het Hoger
huis kan een door het Lagerhuis aangeno
men maatregel echter een jaar tegenhou
den, maar dan moet het Lagerhuis de be
handeling van voren af aan beginnen. In
plaats daarvan diende de regering het
compromis-voorstel in. De minister van
Binnenlandse Zaken Butler wilde geen
enkele toezegging inzake gratieverlening
in de toekomst doen. Elk geval zal op zich
worden beoordeeld, zo zei hij.
Aan het eind van het vorig jaar is uit
een opinie-onderzoek gebleken, dat 57 per
cent der ondervraagden de doodstraf in
bepaalde gevallen wil behouden. Een
kwart wenste de wet onveranderd te la
ten. Dertien percent wilden de doodstraf
geheel afgeschaft zien.
Communisten willen meeregeren
DJAKARTA (ANP) De woordvoer
der van de Indonesische landmacht in Dja
karta heeft donderdag medegedeeld, dat
tijdens de recente in Djakarta gehouden
„zuiveringsacties" acht leden van het le
ger, waaronder zes officieren, zijn gearres
teerd. Zij worden ervan beschuldigd be
trokken te zijn bij de mislukte poging tot
een staatsgreep van de voormalige waar
nemend chef-staf van de landmacht kolo
nel Zulkifli Lubis. Deze laatste bevindt
zich nog steeds op vrije voeten.
Behalve de acht militairen werden tij
dens de razzia's van de vorige week ook
nog 26 andere personen gearresteerd. Een
van hen wordt verdacht van subversieve
activiteit, met financiële hulp van een bui
tenlandse ambassade in Djakarta. De
woordvoerder weigerde echter te zeggen
welke ambassade dit zou zijn en hij wilde
ook de naam van de betrokken arrestant
niet noemen.
Volgens de woordvoerder zijn de razzia's
voor het ogenblik afgelopen.
De Indonesische communistische partij,
wat grootte betreft de vierde partij in het
land, heeft donderdag bekend gemaakt, dat
ook zij betrokken wenst te worden in de
vorming van een nieuw kabinet, als de
huidige coalitie-regering onder leiding van
premier Al.i Sastroarnidjojo mocht vallen.
In politieke kringen in de hoofdstad is
de verwachting uitgesproken, dat het par
lement de volgende week, na het rege-
rinigsonitwoord op de algemene beschou
wingen in tweede termijn over de rege
ringsverklaring inzake Sumatra, over het
lot van de regering zal beslissen.
Uithoren
Ik moest by een zekere Buitelaar zijn,
maar op de deur van het opgegeven adres
stond Wijzenbeek. Ala, dat kan een ver
schrijving wezen, dacht ik, of een geval
van inwoning. Ik belde dus.
Een oude man kwam opendoen. Eer ik
tijd had gehad om te vermelden, dat ik
kwam voor de te koop aangeboden schrijf
machine, greep hij me bij de pols en vroeg
driftig fluisterend: „Ben je van de krant?"
„Ik werk aan een krant", bekende ik,
onthutst dat ik er zó naar uitzag.
„Het heeft wel lang geduurd", voer hij
bitter voort. „Maar affijn, kom maar mee".
Hij voerde mij naar een muffig vertrek
en wierp zich in een stoel. Mij wees hij
een krukje aan.
„Schrijf maar op", gebood hij. „Johan
nes Franciscus Gerardus Wijzenbeek, oud
twee en zeuventig jaar. Gedeugd heeft hij
nooit".
„Pardon", zei ik.
„Het is de waarheid", zei hij.
„Gaat het over uzelf?", vroeg ik
„Over mijn zoon natuurlijk. Altijd een
loeder geweest".
„Jammer", zei ik.
„Waarom?", wou hij weten.
Ik haalde mijn schouders op. Geef op
zoiets eens antwoord.
„Hij kan ontkennen wat hij wil, maar
gedaan heeft hij het", vervolgde de oude
man. „Je kan gerust schrijven: reedS als
achtjarige knaap bestal hij zijn vader, die
diep in de zeventig is. Nou ja, dat was ik
toen nog niet, maar evengoed. En zo is
hij gebleven. Eerst dubbeltjes en kwartjes
en toen werden het guldens en tenslotte
werden het tientjes. Toen hij achttien was,
heb ik hem de deur uit geslingerd".
„Ik kwam eigenlijk voor de schrijf
machine", zei ik schuchter.
„Had ie ook gejat", verklaarde de oude
gelaten. „Maar dat doet er nou niet toe".
„De schrijfmachine van meneer Buite
laar", 'zei ik.
„Hij was van Kempinski", zei de oude
man. „Of van Jansen. Nee, dat was die
koffergrammofoon. Maar dat is allemaal
ouwe koek. D i t heeft ie gedaan".
„Ik geloof het graag", zei ik opstaande,
„maar ik ben aan het verkeerde adres,
vrees ik".
„Ben je dan niet van de krant?", vroeg
hij gefrustreerd.
„Nee", zei ik toen maar, want ik was
tenslotte niet in functie.
„Dat is mooi!", riep hij schamper. „Niet
van de krant, en dan toch iemand zitten
uithoren over zijn intiemste leven! Fijn
heerschap ben jij. Ik haal de politie".
Ik ben haastig weggegaan. Toen ik op
het punt stond de deur te sluiten, riep hij
me nog wrokkig na: „Wroeter!"
Jac. van der Ster
ADVERTENTIE
ROTTERDAM. Een scheepswerk-
tuigkundig expert heeft alhier de door
hem uitgevonden stemmachine gedemon
streerd, waarvan als het eenige nadeel
wellicht de hooge prijs beschouwd moet
worden. De werking blijkt als volgt te
zijn: men maakt een deur open en treedt
een kamertje binnen, waar de machine
staat opgesteld. De deur valt vanzelf
dicht en pas daarna kan men zijn stem
uitbrengen door het overhalen van een
handle, waarbij een bordje met den naam
van den gewenschten candidaat is aange
bracht. Er zijn evenveel handles als can-
didaten. Het overhalen van meer dan één
handle is niet mogelijk. Wil men blanco
stemmen, dan treedt men het kamertje
binnen en gaat er eenvoudig terstond
weder uit. De deur dient bewaakt te
worden, opdat niet twee kiezers tegelijk
binnengaan of een kiezer meerdere malen
een stem gaat uitbrengen.
De machine telt de op de verschillen
de candidaten uitgebrachte stemmen
door een vernuftig mechanisme zelf op,
zoodat na sluiting van het stembureau de
uitslag terstond kan worden afgelezen.
De verwachting is dan ook wel gewet
tigd, dat de machine weldra in geen
stemlokaal meer zal ontbreken.
