Japanse architectuur
B.otnank in Rome,—
II
Genees uzelf, zei Coué
EEN LEVENSSTIJL
WAT NIET STAAT IN
DE BAEDEKER
Protest tegen lawaai
Een typisch apparaat
1 >1 I
HET GELOOF IN BETERSCHAP
Franse Rivièra
IN 1954 werd een klein Japans huis in
gedeelten over de oceaan vervoerd en
weer in de tuin van het Museum voor
Moderne Kunst te New York in elkaar
gezet. De reactie van het publiek was
overweldigend, hetgeen bleek zowel uit
het enorme aantal bezoekers als uit de
invloed, welke dit huis had bij het ont
werpen en de constructie van nieuwe hui
zen in Amerika.
Waarom nu bleek zo'n traditioneel Ja
pans huis, (waarvan de stijl nota bene ge
baseerd was op een zeventiende eeuws
bouwplan) zo fascinerend te zijn voor mo
derne stadsbewoners? Het Amerikaanse
publiek werd getroffen door de modern
aandoende sfeer van dit huis, door de in
druk van licht en ruimte die het bood,
door de juiste afmetingen en het verstan
dig gebruik dat de bouwers ervan hadden
gemaakt van materiaal en weefsels in na
tuurlijke tinten. Doch bovenal was het een
aantrekkelijk huis, doordat men er een ge
voel van intimiteit ontwaarde: door de
wijze, waarop het een organisch verband
legde tussen het leven binnen en buitens
huis. Zelfs de meest vooruitstrevende in
genieurs moesten toegeven, dat de Japan
ners het begrip „huis" hier op een uiterst
ongewone wijze benaderden, waardoor het
van een onderdak geworden was tot een
beschutting en een gebied, waar de mense
lijke activiteit zich zo dicht mogelijk bij de
natuur, het volledigst kon ontplooien.
De Yomeimon, een van de attracties aan de Toshoguschrijn te Nikko, ziet men op de foto links boven. Daarnaast:
de met eeuwige sneeuw bedekte Fujiyama (de heilige berg van Japan) en liet gouden paviljoen te Kyoto.
JZ j
„Waar ligt nou toch die voetbalpool?"
(Nieuwe Haagsche Courant)
In het bevolkingsbureau in Washington
bevindt zich een enorme elektrische klok,
waarop elke twaalf seconden het aantal in
woners van de Verenigde Staten met één
wordt vermeerderd. Sinds deze klok vijf
jaar geleden werd geïnstalleerd, is zij een
bijzondere attractie voor buiten- en bin
nenlandse toeristen gebleken. Het in 1926
gebouwde apparatuur is reeds vele keren
tentoongesteld, onder meer in Philadelphia,
op de wereldtentoonstelling in Chicago, in
Texas en op de wereldtentoonstelling van
New York. Iedere acht seconden gaat een
blauw lichtje branden, dat aangeeft dat een
Amerikaantje is geboren. Iedere eenentwin
tig seconden gaat een paars lichtje branden,
dat aangeeft dat een bewoner van de Ver
enigde Staten is overleden. Het opflitsen
van een groen lichtje, elke twee minuten,
geeft aan, dat een immigrant het land is
binnengekomen.
Het normale Japanse huis bevat ele
menten, die de bezoeker volstrekt doel
matig en hedendaags zullen aandoen.
Ieder huis bijvoorbeeld ligt op het zuiden
en is toegankelijk voor winterzon, doch
wordt beschermd tegen al te grote zomer
hitte door de precies uitgebalanceerde
„wenkbrauw"-hoek, ofwel het overhan
gende dak. De beschikbare ruimte wordt
het best aangewend, waar de meubelen
licht zijn en gemakkelijk verplaatsbaar.
In Japan heeft men dit probleem opge
lost op een wijze, die de westerlingen wel
wat al te rigoreus aandoet: men doet daar
namelijk afstand van bijna alle meubilair,
behalve een lage tafel en een stuk of wat
kisten. Het gebruik van de grappige stro-
matten (tatami's genaamd) en de gewoon
te om de schoenen bij de deur uit te
trekken, hebben de vloer gemaakt tot een
schone en prettige zitplaats. Een paar kus
sens voor overdag en een slaaprol, die
's nachts wordt uitgespreid, vormen divan
en bed. Ofschoon deze methode van rust
nemen niet voor algemeen gebruik kan
worden aanbevolen, keert toch menig be
zoeker van Japan naar huis terug met het
besluit zijn levenswijze te vereenvoudigen
en veel overbodige snuisterijen weg te
doen.
Een andere vinding, nu welhaast overal
geaccepteerd is: de muur met bergruimte,
een serie kasten achter verschuifbare pa
nelen. Alles, wat op een bepaald ogenblik
niet gebruikt wordt, blijft hierin onzicht
baar, doch gemakkelijk te bereiken. Op
deze wijze kunnen de Japanners zich be
palen tot een of twee kunstvoorwerpen,
welke in de nis van de „tokonama" voor
korte tijd worden uitgestald en daarna
weer verwisseld.
De nauw merkbare overgang welke be
staat tussen het gebied binnenshuis en dat
erbuiten, waar gewerkt wordt of gespeeld,
is uiteraard slechts volledig toe te passen
bij huizen in de buitenwijken van de stad,
of op het platteland. Doch op de een of
andere wijze wordt deze intimiteit met de
(Van onze correspondent in
West-Duitsland)
In het enorme restaurant van het Bun-
deshaus, het parlementsgebouw in Bonn,
heerst vaak, vooral op zittingsdagen van de
Bondsdag, een geweldig lawaai. De 78-ja-
rige afgevaardigde van de Vrije Democrati
sche Partij, mevrouw dr. Lüders, die van
wege haar hoge leeftijd de eerste vergade
ring van de Bondsdag na de algemene ver
kiezingen van 1953 heeft mogen openen,
heeft heftig tegen het kabaal geprotesteerd.
Zij verklaarde niet zeer eerbiedig, dat haar
manlijke collega's tijdens hun maaltijden
„net zo hard als ganzen aan het snateren
slaan". Nu heeft men met toestellen, die de
omvang van het geluid kunnen meten, in
het parlementsrestaurantvastgesteld, dat
er soms net zoveel lawaai wordt gemaakt
als in een drukke straat in een van de
grootste steden vaft West-Duitsland. De
grootste herrie maken de parlementsleden
uit Beieren. Men kan hun misbaar verge
lijken met dat van een met vol gas over de
weg schietende motorfiets, maar vlak na
die Beierse lawaaimakers komen cJp Duitse
journalisten. Aan hun tafel worden voort
durend de laatste nieuwtjes en de nieuwste
politieke en andere moppen verteld. Het
geluid dat zij veroorzaken evenaart het
volume van een licht motorrijwiel.
natuur zelfs door de Japanse stadsbewo
ners bereikt. Teneinde een landelijk effect
te verkrijgen bij huizen in de stad, maken
architecten gebruikt van zoveel mogelijk
„ruwe" materialen: steen, en stro, zand en
keien, gras en water. De kleuren van klei
en aarde, het oppervlak van hout en steen,
grove en gladde vezels afwisselend ge
bruikt dit alles versterkt de indruk van
een landelijke omgeving. In het hart van
de stad zal een Japanner er op staan, ten
minste iets te hebben dat hem herinnert
aan het buitenleven: een rrrnintuur-land-
schap bijvoorbeeld, of althans een schil
derachtige combinatie van bloemen, drijf
hout of gedroogde planten.
De belangrijkste bijdrage, welke de Ja
panse architectuur heeft geleverd tot de
westerse levensstijl is waarschijnlijk wel
het toepassen van deze twee factoren:
ruimte en rust. Ruimtewerking kan ge
schapen worden, zelfs in overvolle steden,
doch rust is iets, dat men zich verwerven
moet en wel in het bijzonder daar, waar
het leven het meest chaotisch is.
F.lise C. ril li
Hierboven ziet men een voorbeeld van een modern huis. Hieronder een lucht-
foto van het tegenwoordige Tokio met het centrale station, de stad die door de i
opening op 24 februari van de nieuwe luchtlijn der S.A.S. over de Pool bijna
vierentwintig uur vliegens dichter bij Europa is gekomen.
ALLE WEGEN LEIDEN naar Rome. Goethe En is dat nu Rome? Is dat nu onder de
ontvluchtte er „de grijze dag daarginds in nooit aflatende scooterbedreiging zovele
het noorden" en zocht en vond er voedsel wandelingen waard? Wis-en-bliksems is
voor zijn Hellenistische geest en zijn het dat. Want het is Rome's keerzijde. Het
amoureuze hart. Keats ging er heen om te is óók Rome en bovendien een dankbare
sterven. Couperus stond er, getroost door schrijfstof. Het andere Rome vindt ge in
de aanblik der ruïnes, op „de eeuwen- de overige hoofdstukken: dat, waar de
heuvel der keizerspaleizen". Aatjes zou Paus zijn zegen geeft of in het Castel Gan-
er, was hij niet „auf Flügeln des Gesan- dolfo audiëntie verleent. Dat waar Keats
ges" gegaan, grif een paar zolen voor aan zijn ziekte bezweek, waar de herinne-
over hebben gehad om tenminste een- ring, verering, de liefde voortleeft voor
maal in zijn leven oog in oog te staan met één, die letterlijk bezweek aan zijn smart
de Vetsalinnen en Lindeman slaat zoge- om het verschrikkelijke, dat hij niet kon
zegd geen seizoen over om de Eeuwige verhoeden: „il gueronne", de eerste wereld-
Stad een collectieve hulde namens Olan- oorlog, de „grote", die hij voorvoeld had
da te brengen. Ook Bcmans was in Rome. hij, „een eenvoudig man", die Guiseppe
Hij wès er niet alleen, hij woonde, droom- Sarto werd gedoopt en als Paus Pius X een
de en flaneerde er, savoureerde er zijn plaats zou innemen onder de onsterfelijken.
spaghetti, zijn wijn en zijn impressies, be- En Rome is ook daar, waar o, Diony-
zon er zich zonnig en zonnend op een pit- sisch avontuur het niet meer Rome heet,
tig reisverhaal, dat èl wat in Baedeker is maar Marino, dat eens per jaar zijn „Sagra
te vinden met Romeinse trots zou nege- della Uva" viert, de „wijding van de drui-
ren en schreef er met gevleugelde pen ven". Oók daar, waar naakte jongetjes in
zijn „Wandelingen door „Rome" (Elsevier, het hartje van de oude stad de aan de
Amsterdam). Trevi-fontein geofferde valuta weer in de
m circulatie doen terugkeren en waar de
Santé Cecilia staat, gewijd aan het meisje,
NAPELS zien en dan sterven dat is dat, heilig verklaard als martelares voor
nog maar een gering genoegen vergeleken de christenleer, vereeuwigd is niet in een
met het andere: in Rome wonen en er over beeld alleen (waarvan de schoonheid twij-
schrijven met een glimlach, om de lippen felachtig genoemd kan worden), maar in
geplooid door de wijsheid der eeuwen, het hart der gelovigen, dat openstaat voor
Laat dat kunststuk maar gerust aan Bo- het wonder. Over dat wonder van Cecilia,
mans over, hij maakt er wat van, dach ik, over wonderen in het algemëen, weet Bo-
toen ik dit fraai geïllustreerde boek ter mans dezelfde die zich roekeloos in het
hand nam: een Romeinse buiteling als het avontuur stortte van een bezoek aan de
moet, een Capitolijns capriool desnoods of „Club der Zwijgers" wetenswaardige en
een Pinkelmanse Gregorovius hoe dan degelijk gedocumenteerde woorden te
ook, hij lapt 't 'm. En waarachtig: ook dit schrijven,
is Rome, ook dit is Bomans. Het is Bomans
in Rome, mèt een glimlach, al was deze
hem bij aankomst bijna op de kaken be- Ja, wat die Zwijgersclub aangaat Bo-
storven. Want was dit wel Rome, de Kei- mansiaanser dan deze buiteling kan geen
zersstad, de Paussenstad, waar zoals ander levend auteur schrijven, ook al had,
Dante dichtte „Christus burger is", en wat mij betreft, dit genootschap met even
waar Konstantijn in een droom door Petrus veel succes zijn zetel aan de Lijnbaans-
en Paulus tot Christenkeizer werd bekeerd gracht of desnoods in „Kraantjelek" kun-
de stad, evenbeeld van „het hemelse Je- nen hebben. Maar wat doet het slachtoffer
ruzalem", die nu door een hagelbui, dan er toe als het gebaar schoon is? Ook het
door ganzengekwaak voor verwoesting en fier-geheven Romeinse hoofd mag zich op
ondergang werd behoed? De hemel zij z'n tijd het geneugt van een humoreske
dank: het was Rome, 's nachts althans, veroorloven, zonder daarmee één luttel
Overdag fungeerde het met zijn straten, steentje van de catacomben te verwrikken
stegen en pleinen als arena van vreemd- of verwegen. Laat dat maar aan Bomans
soortige wezens, van gemotoriseerde voet- over. Hij lapt 't 'm.
gangers, die men in de (niet Romeinse)
IlilililliMilllllllllllllllllilllllllimilim
Voor degenen, die de tunnelbouw in Velsen niet van nabij hebben gezien
eigenlijk zou elke Nederlander dit gigantische organisme éénmaal in het hart
moeten kunnen kijken steken als slanke vingers slechts deze vreemd gemodel-
leerde pijpen boven de aarde uit, twee stel aan weerskanten van het Noordzee- i|
kanaal: het zijn de bijna afgebouwde luchtverversers, die het ingenieuze „air-
conditioning"-systeem in de autotunnel bedienen. Men heeft langdurig gezocht
eer deze vorm werd uitgekozen en van veelkleurige geglazuurde steen op een §j
betonnen commandogebouw kon worden opgetrokken. Enorme schoepen zullen
straks onderin deze schoorstenen worden gemonteerd om de lucht aan en af te
zuigen. Als straks in het najaar de Velser tunnel gereed is, zullen aan weers- |j
kanten van het kanaal vooral deze „bosjes" schoorstenen de plaats markeren,
waar Nederlandse ingenieurs zonder het scheepvaartverkeer ook maar een S
seconde te hoeven stilleggen, zich qnder een kanaal doorgroeven.
wandeling scooterberijders noemt, 's Avonds
laat pas was het het Rome van de wijze
glimlach, van het Colosseum, de Pieters
kerk, de Sixtijnse Kapel, de sloppen, de
schavuiten en de dichters. Hoe trouw Rome
aan Rome bleef, hoe het, hier zus en daar
zo, in één enkele lichtval glorierijk uit de
ruïnes van zijn verleden herrees als „het"
onsterfelijke Rome dat werd de Haar
lemse peregrinus dank zij zijn oude gids
Felix Rutten gewaar. „Eén ogenblik is de
mens schoon", schreef Winckelmann, die geleden dat Emile Coué de uitvinder
ook wel een en ander van Rome wist. En van de „zelfgenezing door het woord"
zo zou men met Rutten en Bomans kunnen in de Franse stad Troyes geboren werd.
zeggen: één ogenblik is Rome het „oude Na een schitterende studie vestigde hij
Rome" van Hadrianus en Sylvester, van zich °P vijfentwintigjarige leeftijd als apo-
1#
C. E. Dinaux
'iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin
Brutus en Alexander Borgia: Roma eterna,
óók voor Bomans.
rieën bouwde Coué zijn autosuggestieve
geneeswijze, die in
Vrees, lezer, inmiddels niet, dat ge mee
gesleurd zult worden van het Museo Bar- derbaarlijke genezingen door hypnose de
ra co naar het Capitool, van dc Tiberbrug
naar het Quirinaal. Niets daarvan. Daar is
Baedeker voor. Dit hier is Rome, gezien „a
travers d'un tempérament" zoals anderen
het niet zien. Wij, thuisblijvers, kénnen
Rome. We bezitten onze kunstboeken, onze
technisch-volmaakte foto's, onze close-ups
van de films. We hebben zogezegd het Fo
rum in huis. Niet aldus Bomans. Hij ont
dekte Rome op eigen gelegenheid. Én de
Eeuwige stad lag aan zijn voeten om hem
te behagen, te beleren en te stichten.
In Boman's Rome ontmoet men voor het
eerst de uomo della fontana, de fontein
man, die zich onledig houdt met het op
vissen van vreemdelingen uit de voor de
schoonmaak drooggelegde fonteinen, welke
argeloze waaghalzen plegen te verschalken
met hun spiegelgladde wanden. Hier maakt
men van zeer nabij kennis met de sbandati,
de dakloze bedelaars, die de holen bewo-
raadde haar aan, met vertrouwen den
avond tegemoet te gaan. De pijn zou nog
wel terugkeren, doch steeds minder wor
den, als de patiënte maar geloven wilde.
Vertrouwen! En niet bang zijn voor pijn.
Want pijn is als dat wilde dier, dat pas
VOLGENDE WEEK is het honderd jaar eerst bij enkele familieleden, later ook bij aanvalt als het slachtoffer angst vertoont.
diverse zieken in zijn kennissenkring. Hij De heer v.d. Meer eindigde met een slot-
droeg hen op, voortdurend en intensief in peroratie waarin hij in de letterlijken zin
hun spoedige genezing te geloven en daar- óes woords alle hoorders de beste gezond-
bij steeds weer tot zichzelf te zeggen: heid commandeerde: „U zult uw eten goed
„Elke dag, en in ieder opzicht, gaat het mij kauwen, rustig slapen en opgewekt ontwa-
beter en beter!" ken- U zult u in ieder opzicht beter dan
Het was een heel simpel recept, maar het gisteren voelen". De aanwezigen moesten
werkte voortreffelijk. Vele van Coué's pa- deze speech met gesloten oogen aanhooren
tiënten herstelden op miraculeuze wijze en en zich ontvankelijk stellen, met al hun
als een lopend vuurtje verspreidde zich de kracht, voor iederen zin".
mare van de nieuwe geneeswijze over NA DE twintiger jaren - en vooral door
Frankrijk vanwaar zij overwaaide naar de de te vorderingen Van de medische we-
overige Westeuropese landen. Binnen wei
nige jaren waren er overal ter wereld
Coué-instituten opgericht, waar dagelijks
duizenden patiënten in de geheimen van
de zelfgenezing werden ingewijd. Vooral
in Amerika maakte de methode-Coué fu-
theker in zijn geboortestad, maar al spoe
dig had het pillendraaien geen bekoring
meer voor hem. AI zijn belangstelling ging
uit naar de verrichtingen van artsen als
Liébault en diens volgelingen, wier won-
tenschap sindsdien is de autosuggestie
ve geneeswijze meer en meer in onbruik
geraakt. De huidige wetenschap heeft niet
veel égards meer voor de methode-Coué,
maar toch zou het onjuist zijn, deze geheel
zonder betekenis te achten. Haar voor-
rore: „Gans de Verenigde Staten zoemen, naamste verdienste is wel, dat zij de macht
als een enoime bijenkorf, van de Morgen der suggestie herontdekte, zonder welke
t.hoT.mn.hoTor .enroolzlrnronl SClH*G0I r_
het begin van deze
eeuw wereldver
maardheid verwierf,
maar nu volkomen
in het vergeetboek
geraakt is. Door zijn
veelvuldig contact gaat-het-mij-beter -spreekkoren! scnreei geen enkele genezing mogelijk
een New Yoiks weekblad in de twintiger jg -y^ant ajs een patiënt zelf niet meer ge-
jaren en een van de meest populaire j00fj. jn de mogelijkheid van zijn beter-
liedjes van die dagen was de foxtrott I m gchapi dan bujken ook de beste medicij_
getting better every day Ook in ons land nen vaak nutteloos. Coué sloeg de plank
floreerde een dergelijk instituut. Opge- alleen mig toen hij ver0nderstelde, dat
iedere zieke „uit eigen kracht" voldoende
suggestieve potentie kan opbrengen om het
met medici was de
apotheker van Tro
yes ook vertrouwd
geraakt met het ver
schijnsel der inge
beelde zieken. lede
die in feite kernge
zond zijn, maar die
desondanks rotsvast geloven, dat zij aan
nen van het Colossum, en met signore Ma- ee" °f andere ernstige kwaal lijden. Is dat
rini, die aan het hoofd van een leger ano- Se^00^ sterk genoeg, dan gaat hun lichaam
nieme weldoeners zijn fortuin en zijn ar- tenslotte, als op bevel, werkelijk de ge
richt in 1910, heeft het tot aan de tweede
re arts kent dit soort wereldoorlog bestaan met als hoofdzetel
patiënten: mensen, het gebouw Heystee in Amsterdam.
OOK in Haarlem is destijds veel en
ijverig „gecouéed". Over een bijeenkomst
uit die dagen berichtte Haarlems Dagblad
op 7 november 1927: „De heer B. v.d.
Meer, bekend in Haarlem door zijn cursus
sen in psycho-synthese, was de leider.
beidskracht offert aan de leniging van een 7reeS^e F^t°!Pe" k"Z "JuI Voordat de proeven begonnen zei hij, dat
barre nood. Wie zich in zulk een gezel- „produceren Zo kan men zichzelf alle aanton a„
schap wat onwennig voelt, kan het met der,kbare vormen van lijden „aanpraten",
Bomans hogerop zoeken en zich wat ver- van °pschuld:ge hoofdpijnen tot aan echte
pozen temidden van de aartsschavuiten, de organische afwijkingen toe!
maestro's in de hoge kunst der bliksem- Coué dacht veel na over dit fenomeen,
snelle eigendomsverandering lieden die dat voor hem het bewijs was, dat „elke
iedereen met hem mee moest denken en
zeggen: „Het gaat over". De heer v. d.
Meer, die 't meer bij de hand gehad heeft,
kan deze woorden in een zeer rad tempo
uitspreken. De gemeenschappelijke oefe
ning slaagde goed. Zoo zelfs, dat eenige
wonder van zijn genezing te voltooien:
men moet hem daarbij met suggestie-van-
buitenaf een beetje helpen. Iedere huis
arts weet dit en verzuimt daarom nooit,
om zelfs zijn ernstigste patiënten telkens
met een bemoedigend knikje weer ietwat
„op te monteren". De „miraculeuze" gene
zingen van kwakzalvers, handopleggers en
andere wonderdoktoren berusten waar
schijnlijk goeddeels eveneens op hetzelfde
„wonder" de kracht der suggestie?
II. Croesen
men elders vulgair „zakkenrollers" noemt, gedachte de neiging heeft, zichzelf te ver- jufrouwen verklaarden dat zij zich ver
werkelijken". Maar als iemand zichzelf
ziek kan „denken" zo redeneerde hij
licht voelden. Interessanter nog waren de
proeven aan den lijve. Een juffrouw, die
waarom zou dan het omgekeerde ook niet over pijn in de beenen klaagde, legde haar
De zonnige stad Nice aan de Franse Ri
vièra is verleden jaar door ruim 400.000
toeristen bezocht. Dit is acht percent meer
patiënten zoemden „Het gaat over". Ter- dan in 1955. Percentsgewijze nam het aan-
wijl streek de leider zeer licht over het tal Spaanse toeristen het sterkst toe, na-
gestie zouden zij die kwalen ook weer pijnlijke lichaamsdeel. Na drie minuten melijk 28. Er kwamen 26 percent meer Ita-
kunnen uitbannen. Vol geestdrift begon hij „het gaat over" zeide de juffrouw dat zij lianen, 20 percent meer Nederlanders en
die theorie aan de praktijk te toetsen, geen pijn meer had. De heer v.d. Meer 14 percent Scandinaviërs.
mogelijk zijn? Door autosuggestie (dat is
zelfbeïnvloeding) hadden duizenden zich
kwalen op de hals gehaald, door autosug-
voet op een stoel. De heer v.d. Meer en de
