Hoog boven alle lof
verheven
r
v
„Baby Doll": wat tragisch kon zijn
wordt neurotische ballast
Eerste Kamer veroordeelde
actie in de mijnen
Opbrengst omzetbelasting steeg
door hamsteren in november
De negen Muzen
Elia Kazan weet wet wat filmen is
Strijdig met het landsbelang
en de P.B.O.-gedachte"
DONDERDAG 4 APRIL 1957
Mijndirecties vertrouwen
op bevredigende oplossing
Promotie mej. J. J. C. Schreuder
Geen korter werktijd voor
bovengronders
Wat de fiscus in februari ontving
Loonpolitiek
Parlementair commentaar
Plaatwellerij Velsen herziet
dividendvoorstel
Haringen en taartjes
op één schotel
Waar woorden
te kort schieten, spreekt de
kwaliteit dag in dag uit een steeds
overtuigender taal. Dat is de grote
kracht van HUNTER American!
Daarom groeit de vriendenkring van
HUNTER American iedere dag
en maakt haar tot
Alléén
Hunter American is
Expositie Bij de kunsthandel Santee
Landweer n.v. aan de Prinsengracht in
Amsterdam exposeert Theo Bennes van 30
maart tot 18 april abstracte plastieken en
schilderijen.
Première. De Haagse Comedie zal 12
april in de Koninklijke Schouwburg de
première geven van „De zwarte rechter"
van Michael Hutton Squire. Jan Retèl
heeft de regie en de vertaling is van Nel
Bakker.
Vondst. Volgens radio Moskou is in
Rusland een schilderij van Rembrandt ge
vonden, welks bestaan nog niet bekend
was. Het is het portret van een oude man
met een baard en een hoofddeksel. Waar
het schilderij gevonden is, werd niet ver
meldt. Aldus UP.
Van de zijde der directie der gezamen
lijke mijnen in Limburg heeft men de vol
gende toelichting gegeven op de verkla
ring omtrent de beëindiging van de lang-
zaam-aan-actie in de Limburgse mijnen.
„Tijdens de bespreking te Scheveningen
op 2 april 1957 tussen de directies der ge
zamenlijke steenkolenmijnen en de ver
tegenwoordigers van de Nederlandse Ka
tholieke Mijnwerkersbond en de Katholie
ke Vereniging van Mijnbeambten is men
tot de overtuiging gekomen, dat een ge
meenschappelijke oplossing over de door
beide genoemde organisaties aan de orde
gestelde punten gevonden dient te worden
en wel in de daarvoor bestemde organen.
De directies hebben zich ten volle bereid
verklaard om bij deze bespreking te zijner
tijd van de verschillende problemen de
moeilijkheden te helpen oplossen. Ook de
geest waarin de bespreking te Schevenin
gen is gevoerd, vormt een waarborg, dat
de komende behandeling van de diverse
punten in de mijnindustrieraad zal kun
nen leiden tot een bevredigende oplossing"
Vrijdag 5 april zal mejuffrouw J. C.
Schreuder, geboren te Amsterdam, haar
proefschrift getiteld: „De overwinningsge
dachte bij Johann Christoph Blumhardt"
verdedigen ter verkrijging van de graad
van doctor in de theologie van de Vrije
Universiteit. De plechtigheid zal om half
vier worden gehouden in de Woestduin-
kerk te Amsterdam-Zuid.
HET GETAL DER NEUROSE-GEVAL
LEN in de film is er weer met een ver
meerderd. Het lijkt mij namelijk moeilijk
tot een andere conclusie te geraken
na het zien van de Amerikaanse film „Ba
by Doll", waarvan de vertoningen in ons
land zijn begonnen. De film is de keuring
zonder kleerscheuren gepasseerd. In Ame
rika heeft ze nogal stof doen opwaaien.
Kardinaal Spellmann verbood haar beslist
voor katholieken, de Amerikaanse leger
leiding achtte haar voor vertoning aan de
in Duitsland gelegerde militairen onge
schikt. Er is alle reden al die drukte te be
schouwen als storm in een glas water. De
film afkeuren op grond van haar immorali
teit lijkt mij rijkelijk overdreven. Hoog
stens kan men vaststellen dat zij een deli
caat probleem overigens nog met veel
reserve in het openbaar behandelt. Een
verderfelijke invloed heeft ze beslist niet.
En omdat ze daarenboven op geen enkele
wijze bijdraagt tot verheffing van wie er
kenni§ van neemt, ja geen enkele kathar-
sis bewerkstelligt, omdat de mogelijkheid
daartoe niet in haar uitwerking ligt beslo
ten, heeft het weinig zin te gaan fulmine
ren tegen het bedenksel van de auteur Te-
nessee Williams, -even weinig zin als het
heeft regisseur Elia Kazan het vuur der
verontwaardiging na aan de schenen te leg
gen. De film „Baby Doll" zal snel vergeten
worden en dat is helaas wat zij dan gemeen
heeft met honderd andere films in dit
genre. Men heeft een poging gewaagd er
een naar de film toegespitst verhaal mee af
te leveren van een heus niet onbekwaam
schrijver, maar die poging is mislukt. Wie
de schrijver hard valt om de immoraliteit
van zijn gegeven zou er beter aan doen
hem er hard om te vallen, dat hij in esthe-
ticis niet is geslaagd. Hij heeft een probleem
ter tafel gebracht als een feit en dat feit
speelt hij de film lang uit. Beter: hij heeft
een feit aan de orde gesteld als een pro
bleem en verder aan het probleem niets ge
daan. Men wordt anderhalf uur aan het
lijntje gehouden. Het lijkt verschrikkelijk
belangrijk, het is tenslotte niets. Alleen de
filmkunst van Elia Kazan is wat. Die weet
ons ten minste te begoochelen met wat na
afloop wordt onderkend als kunst in het
vlak van het kunstje, maar respectabel.
„BABY DOLL" IS DE NAAM van een
meisje, dat in mening opzicht nog in het
geestelijk klimaat leeft van een kind al
is zij naar het uiterlijk volwassen. Ze is
uitgehuwd aan een slappeling, Archie Lee,
die heeft beloofd zijn huwelijksrechten niet
te zullen doen gelden tot zij twintig jaar
is geworden. Begrijpelijk houdt de man er
een neurose van over en worden de span
ningen hem te veel. Zijn katoenbedrijf lijdt
een kwijnend bestaan door de concurren
tie van een nabijgelegen syndicaat van de
Siciliaan Vacarro. Ten einde raad steekt
Lee daar de boel in brand. De Siciliaan is
niet dom en begrijpt wie hem dat heeft
aangedaan. Hij laat Archie Lee zijn oogst
- - - --1
Archee Lee, Baby Doll en de Siciliaan.
er nog genoeg impasses voorhanden zijn om
haar niet volledig toerekeningsvatbaar te
achten. De Siciliaan laat haar achter met
een onduidelijke belofte. Daarmee eindigt
de film.
DE TEGENSTELLING van lichamelijke
gerijptheid en geestelijke impotentie ten
opzichte van haar physieke hoedanigheden,
het ontbreken daarin van harmonie en
synthese, maken Baby Doll tot een „geval"
even zo goed als het feit met dit meisje
gehuwd te zijn Archie Lee tot een „geval"
maakt, zij het dan van overspannenheid.
Men kan die situatie aanvaarden zonder
haar toe te juichen, want we zitten met de
brokken en wat moeten we ermee? Weet
Tenessee Williams er raad mee? Hij maakt
er alleen gebruik van om spanningen op te
roepen en ontwikkelingen te suggereren.
De dramatische noodzaak van die ontwik
kelingen is nergens duidelijk. Wat er ge
beurt is niet onvermijdelijk, is niet de
catastrofale losbarsting van wat dreigend
lijkt voortbeschikt. Het gebeurt en dat
moeten we dan maar aannemen en daar
kijken we dan maar naar. Het bezwaar te
gen de film in Amerika zal zich wel in
hoofdzaak richten tegen de manier, waar
op de Siciliaan speelt met het meisje,
speelt met de zinnen. Ik hoop tenminste
dat men zich daartegen kant want in de
grond is dat een vertoning, die men niet
bepaald fris kan noemen. De zichtbaar ma
king daarvan geeft geen mens voldoening.
Al blijft het vooral op de manier, waarop
Kazan er zijn filminstrument bij hanteert,
ongelooflijk gevoelig aangeduid en bijna
subtiel geopenbaard. Speculatie op het zin
nelijk associatievermogen kan hier echter
onheil stichten: het bioscooppubliek is nu
eenmaal geen psychiater. Wanneer de be
zwaren zich evenwel zouden richten tegen
het blote feit, dat de huwelijkssituatie van
Archie Lee en Baby Doll ahsurd en onge
zond is, lijken zij mij nog wat voorbarig.
Men moet die zien tegen de uitwerking
van het gegeven. Hoe het ook zij, de film
„Baby Doll" is tenslotte te herleiden tot
een verhaaltje waarvoor Tenessee Wil
liams een onalledaags gegeven heeft be
dacht en waarbij hij de mogelijkheden, die
de media van de film hem boden, maar be
perkt heeft waargenomen. De meeste ver
diensten liggen in de strakke vorm, waarin
Elia Kazan het verhaal giet. Zoals bij zijn
vorige films dankbaar spelend met de foto
grafie, de dramatische werking van licht
en donker, de sfeer. Altijd hard, altijd fel
op de feiten, de close-up overvloedig, maar
niet overdadig, inschakelend om ons met
onze neus op die feiten te duwen en de
situaties te laden met spanningen en ge
voelswaarden, die op het moment der ver
schijning veelbetekenend zijn in de letter
lijke zin van het woord. Ja, Elia Kazan
kan het wel.
P. W. Franse
(Van onze Kamerverslaggever
Minister Suurhnff heeft gisteravond in de Eerste Kamer betoogd, dat hjj de lang-
zaam-aan-actie in de mijnen beschouwt als een zeer betreurenswaardig incident, dat
gelukkig tot het verleden behoort. Daarom meende hjj er goed aan te doen er niet
veel over te zeggen. De regering heeft de actie betreurd. Zolang deze duurde zijn er
geen onderhandelingen gevoerd. De vergadering in het Kurhaus te Scheveningen, die
leidde tot de stopzetting van de langzaam-aan-actie, bracht in zoverre overeenstem
ming, dat de sfeer van onderling begrip is hervonden en dat men van werkgeverszijde
zich bereid verklaarde de voorstellen van de bonden in constructieve geest te be
naderen. Beslissingen over de arbeidsvoorwaarden kunnen echter alleen worden
genomen in de Mijnindustrieraad. Er zijn in Scheveningen dus geen beslissingen
genomen.
Op de vergadering in het Kurhaus is
minister Suurhoff niet aanwezig geweest.
Hij was dinsdag in Den Haag wèl bij een
bespreking tussen de Mijnindustrieraad en
de ministers van Economische en Sociale
Zaken over een verordening van de Mijn
industrieraad om de ondergrondse mijn
arbeiders éénmaal in de vier weken een
vrije zaterdag te geven.
Die ontwerp-verordening bevatte ook een
regeling om de bovengrondse arbeiders, die
in direct contact staan met de ondergrond
se werkers, eveneens éénmaal in de vier
weken een vrije zaterdag te geven. De
regering stond echter op het standpunt, dat
zij er niet aan kon denken een verordening
- goed te keuren, die een verkorting van de
zuiveren en maakt handig gebruik van de Werktijd voor de bovengrondse arbeiders
halfvolwassenheid van Baby DoH^door haar zou inhoudeni omdat zij van mening is> dat
zozeer in verwarring te brengen dat zij een
verklaring tekent, waarbij Lee als de
brandstichter wordt aangemerkt. Bij zijn
thuiskomst zoekt Archie Lee heel wat meer
achter de verhouding van het meisje tot
de Siciliaan. Hij gaat tekeer als een wilde
man en wordt in arrest gesteld.
Baby Doll vertoont na alle opwinding te
kenen dat haar volwassenheid inderdaad is
ontloken, al blijft de suggestie levend, dat
de tijd voor een algemene verkorting van
de werktijd in Nederland nog niet is aan
gebroken. Eerst zullen andere sociale wen
sen en voorzieningen op het gebied van
het onderwijs moeten worden verwezen
lijkt. Voor die opvatting van de regering
bestond begrip.
In de laatste paar maanden hebben de
vakbonden van de mijnwerkers voorstellen
gedaan tot verbetering van de arbeidsvoor-
Het ministerie van Financiën heeft een
overzicht gegeven van de belastingop
brengst in februari. Aan kohierbelastingen
werd totaal f 166,9 miljoen ontvangen,
tegenover 247,2 miljoen in januari. Deze
vermindering betreft voornamelijk de in
komstenbelasting, waarvan de ontvang
sten in februari ad 135 miljoen ten
achter bleven bij de ontvangsten in
januari ad rond 200 miljoen tenge
volge van het feit, dat betaling van voor
lopige aanslagen 1956 in betekenis afneemt.
Ook de ontvangsten van de vennootschaps
belasting vertoonden een teruggang en wel
van 24,4 miljoen in januari tot 14 mil
joen in februari.
De ontvangsten aan niet-kohierbelastin-
gen bedroegen in februari totaal 381,7
miljoen tegenover 354 miljoen in de
tweede maand van het voorafgaande kwar
taal.
De opbrengst van de loonbelasting be
droeg 91,5 miljoen tegenover 75,7 mil
joen in november. De hogere opbrengst is
voor een deel te verklaren uit het door
werken van de in de loop van 1956 tot
stand gekomen gedifferentieerde loonsver
hoging. Voorts zijn de ontvangsten in fe
bruari hoger geworden doordat tengevolge
van deze loonsverhoging en de premiehef
fing A.O.W. het aantal werkgevers, dat
door overschrijding van de daarvoor ge
stelde minimumgrens per maand dit af te
dragen, is vergroot.
De per 1 januari vervallen verevenings
heffing bracht in februari nog 20,4 mil
joen op, waaruit blijkt, dat de afdrachten
over het vierde kwartaal 1956 niet volledig
in januari zijn geschied.
Aan omzetbelasting werd in februari
106,6 miljoen ontvangen, tegenover
91,6 miljoen in november. Voor een deel
is deze toeneming te verklaren uit de gro
tere aankopen door het publiek in het
vierde kwartaal 1956 onder invloed van de
internationale spanningen.
De opbrengst van de motorrijtuigenbe
lasting was in februari 7,9 miljoen tegen
10 miljoen in januari toen navorderingen
in verband met de tariefsverhoging voor
dieselauto's een rol speelden.
De ontvangsten aan invoerrechten waren
in februari 74,5 miljoen (januari 60,8
miljoen). De hogere opbrengst hangt sa
men met de naheffing wegens de verhoging
van het bijzonder invoerrecht op benzine
over voorraden en het volledig doorwerken
van deze tariefsverhoging.
Ook de opbrengst van de accijns op ge
distilleerd is hoger geweest door navorde
ring over voorraden wegens de tariefs
verhoging. Uit het feit, dat desondanks
slechts 12,5 miljoen werd geïnd, blijkt
dat de normale ontvangsten betrekkelijk
laag waren.
De opbrengst van de accijns op tabak
was in februari 35,7 miljoen tegen 37
miljoen in januari.
waarden van groepen mijnpersoneel. Men
heeft daarover in enkele vergaderingen
van gedachten gewisseld, maar men was
nog niet tot een resultaat gekomen, hoewel
de mijndirecties niet afwijzend stonden
tegenover de voorstellen. Terwijl dus het
overleg nog gaande was, begon de lang
zaam-aan-actie in de mijnen, dié als gevolg
van de besprekingen in het Kurhaus tussen
werkgevers en arbeiders is gestaakt.
De langzaam-aan-actie in de mijnen is in
de Eerste Kamer zeer slecht beoordeeld.
Nadat prof. Molenaar (V.V.D.) had ge
concludeerd, dat de actie in strijd was met
de P.B.O.-gedachte, die gebaseerd is op
samenwerking tussen werkgevers en arbei
ders en ook in strijd met 's lands belang,
noemde de heer R u p p e r t (A.R.), voorzit
ter van het Chr. Nationaal Vakverbond, het
in hoge mate onjuist, dat naar een machts
middel was gegrepen terwijl een onderzoek
naar de lonen nog gaande was. Bovendien
vond hij de langzaam-aan-actie voor een
bonafide katholieke organisatie een on
waardig middel. Men presteert weinig,
maar wil wel aan het einde van de week
het volle loon ontvangen. Evenals prof.
Molenaar was hij van mening, dat de actie
niet paste in het kader van de P.B.O.
Als machtsmisbruik kwalificeerde de
heer Oosterhuis (P.v.d.A.), oud-voor
zitter van het N.V.V. de langzaam-aan-
actie. Zij was in strijd met elk redelijk
begrip van verantwoordelijkheid en fat-
soen.Wanneer men onderhandelingen voert
moet men niet terzelfder tijd de leden op
wekken de normale gang van zaken in de
war te sturen door de produktie te ver
lagen. Een dergelijk besluit van een bonds-
bestuur, na beraad genomen, is een unicum
in de geschiedenis van de vakbeweging in
Nederland. De actie was temeer verwer
pelijk omdat zij in strijd was met de eco
nomische politiek van de vakbeweging. Ook
de heer Oosterhuis noemde de actie strijdig
met de P.B.O.-gedachte.
Dat het bestaan van een P.B.O.-orgaan in
de mijnindustrie, het eerste en belangrijk
ste P.B.O.-orgaan in ons land, het uit
breken van een conflict niet heeft kunnen
voorkomen, betreurde ook de heer M i d-
d e 1 h u i s (K.V.P.), voorzitter van de Ka
tholieke Arbeidersbeweging. Maar een
kleine mislukking kon hij niet zien als een
bewijs, dat de P.B.O. geen zin heeft of moet
worden afgeremd. Met geen woord ver
dedigde hij echter de actie van zijn eigen
mensen.
Bij de bespreking van de loonpolitiek
zeiden de heren Middelhuis en Rup-
p e r t, dat zij voorstanders blijven van de
gedifferentieerde loonpolitiek, hoewel deze
niet actueel is, want materieel valt er thans
niets te bereiken. Volgens de heer Ruppert
is de fout geweest de loonsverhoging te
stellen op ten hoogste 6 percent, waardoor
dit percentage voor alle bedrijfstakken als
een magneet werkte. Daarom suggereerde
de heer Middelhuis andere methoden van
loondifferentiatie, waarbij meer wordt ge
let op de produktiviteit per bedrijfstak.
Wetsontwerpen voor een algemene kin
derbijslagverzekering en voor een uitkering
aan weduwen en wezen wilde de heer
Middelhuis, in weerwil van de bestedings
beperking, spoedig ingediend zien omdat
de datum van ingang eventueel later kan
worden gesteld wanneer de economische
toestand de invoering toelaat. Er gaat dan
geen tijd verloren.
Over de volksgezondheid spraken de
heren VanLieshout (K.V.P.), W i b a u t
(P.v.d.A.) en Polak (C.P.N.), van wie de
laatstgenoemde, evenals de heer Schip
pers (A.R.) de houding van de tandartsen
in het conflict met de ziekenfondsen af
keurde. De heer De Vos van Steen-
w ij k (V.V.D.) drong aan op een spoedige
indiening van de nieuwe Ziekenfondswet.
Minister Suurhoff zal antwoorden op een
nader te bepalen tijdstip.
(Van onze parlementaire redacteur)
Verreweg het belangrijkste in het Eerste
Kamerdebat over de begroting van Sociale
Zaken was hetgeen daarbij gezegd is over
de „langzaam-aan-actie" in de Limburgse
mijnen, die gelukkig na twee dagen reeds
tot het verleden behoorde. Geen der sena
toren heeft er een goed woord voor over
gehad. Het communistische Kamerlid dr.
Polak - die zich overigens als een zeer goed
spreker ontpopte en ongetwijfeld blijk gaf
van bijzondere deskundigheid op het ge
bied van de volksgezondheid - moge, zoals
minister Suurhoff opmerkte, „gelikke
baard" hebben vanwege dat arbeidsconflict,
toch kon ook hij allerminst betogen, dat de
houding van de arbeiders juist was ge
weest. In dat opzicht onthield hij zich van
een oordeelvelling. Alle overige sprekers,
die wèl hun mening omtrent de gedragin
gen van de katholieke mijnwerkersorgani
satie kenbaar maakten, keurden deze een
stemmig af, onverschillig of zij liberale,
christelijk-historische, socialistische dan
wel katholieke staatkundige denkbeelden
aanhingen. Want ook de K.V.P.-senator de
heer Middelhuis, verbondsvoorzitter van de
Katholieke Arbeiders Beweging, verheelde
geenszins het optreden van de Limburgse
organisatie te betreuren. Als ik de critiek
samenvat, meen ik te kunnen zeggen, dat
zij getuigde van een zekere oprechte ver
ontwaardiging, omdat er in dit geval vol
slagen in strijd met de goede „spelregels"
was gehandeld en omdat men, terwijl er
over bepaalde kwesties onderhandelingen
gaande zijn, niet tot een actie mag over
gaan, die formeel dan wel geen staking is,
maar er toch heel dicht bij ligt en die in
zoverre nog bedenkelijker was, daar men
enerzijds de produktie in gevaar bracht,
maar anderszijds toch het volle loon wenste
te ontvangen. Kenmerkend was in het bij
zonder de door de heer Oosterhuis (P.v.d.A.)
gehouden boetpredikatie. Dit alles getuigde
van een gezonde opvatting omtrent de in
het arbeidsproces en in de arbeidsverhou
dingen hoog te houden beginselen. Daar
aan is het trouwens in belangrijke mate te
danken, dat het in het algemeen in ons
land nu al vele jaren lang met de arbeids-
vrede uitstekend gesteld is.
De directie van de n.v. De Plaatwellerij
te Velsen deelt mede, dat zij besloten heeft
haar dividendvoorstel over 1956 te herzien,
In afwijking van het eerste bericht zal
nu worden voorgesteld om zowel op de
oude als op de nieuwe aandelen 5 percent
dividend in aandelen uit te keren. Daar
naast zal op de oude aandelen 7 pet en op de
nieuwe aandelen 1 pet. in contanten wor
den betaald.
Het vorige voorstel luidde 10 pet. in aan
delen en 2 pet. in contanten, en op de in
1956 uitgegeven nieuwe aandelen 5 pet in
aandelen en 1 pet in contanten. Dit werd
een bevoordeling geacht van de oude boven
de nieuwe aandeelhouders.
nurDTfivTH?
De commissie van rapporteurs uit de
Eerste Kamer zegt in haar voorlopig
verslag over de begroting voor 1957 van
het departement van Binnenlandse Za
ken, Bezitsvorming en P.B.O., dat men
weinig was ingenomen met de combi
natie van de behartiging van de be
langen, liggende op het terrein van
Binnenlandse Zaken, met die, welke
met de bezitsvorming en de publiek
rechtelijke bedrijfsorganisatie verband
houden.
Vele leden achtten de samenvoeging
allerminst vanzelfsprekend. Anderen
hadden er ernstige bezwaren tegen.
Weer anderen brachten het beeld naar
voren, dat in de Tweede Kamer was
gebruikt en waarin de vergelijking
werd getrokken met haringen en taart
jes op één schotel.
Natuurlijk had men het zich pas de laat
ste dagen voorgedaan hebbende mijncon-
flict niet eerst schriftelijk kunnen behan
delen. Maar noch de voorzitter, noch mi
nister Suurhoff heeft er enig bezwaar tegen
gemaakt, dat niettemin deze kwestie on
voorbereid in de senaat besproken werd.
Volgens een ongeschreven regel worden in
de Kamers, waar de schriftelijke voorbe
reiding van de openbare beraadslagingen
zulk een grote rol vervult, zaken, waar
over in het Voorlopig Verslag en in de
Memorie van Antwoord is gezwegen, niet
te berde gebracht, tenzij men zich
hieromtrent tevoren met de regering heeft
verstaan. In dit geval is zulks niet eens
nodig geweest, want over en weer werd
ingezien, dat het al te dwaas zou zijn
geweest over het gebeurde in de mijnen
stommetje te spelen.
4
