v Panda en liet meesterwerk
Schatkist kreeg 150 miljoen
van bijzondere rekening
r
Deviezenwitist tenietgedaan
door schuldaflossing
De radio geeft vrijdag
HOOGTEZON
Zachter weer maar regenachtig
Wereldnieuws
och ió het
zo
WEGEN
J
Hogere winst van de
Nederlandse Participatie
Maatschappij
BELANGRIJKE UREN
GERO-ZILVIUM
GERO-CASSETTES
Bakovenbouw Den Boer
verhoogt dividend
Geen dividend van de
N.V. Entcomayer
Geen winsttransfer
Amsterdam-Tapanoeli n.v.
H. J. MAERTENS N.V.
K.L.M.-uitgifte in
V.S. overtekend
Lagere exploitatierekening
Holland-Sumatra
rubber mij.
Belegging mij. voor sociale
fondsen: 9 procent dividend
N.V. Vereenigd Bezit
van 1894
"A
DONDERDAG 2 MEI 1957
ADVERTENTIE
De verwachte overboeking van de bijzon
dere rekening naar de gewone rekening
van de schatkist heeft in de afgelopen
week plaatsgehad en wel tot een bedrag
van 150 miljoen. Daar de schatkist verder
62.1 miljoen ontving uit de inschrijving
op schatkistpromessen kon zonder verdere
hulp aan de diverse verplichtingen worden
voldaan. Het saldo is echter achteruitge
lopen tot 55.7 miljoen. Op 1 mei moesten
echter andermaal grote bedragen worden
voldaan, namelijk 50 miljoen op binnen
landse schuld en 80 miljoen aan verval
lende schatkistbiljetten.
De bankbiljettencirculatie nam toe met
98.1 miljoen en bereikte een stand van
4.073.6 miljoen. In verhouding tot andere
jaren valt deze stijging nog mee. De devie-
zenpositie is met 16.2 miljoen achteruit
gegaan, terwijl ook de goudvoorraad met
18.9 miljoen verminderde. Hierbij dient
niet uit het oog te worden verloren, dat
de staat ongeveer 60 miljoen moest be
talen wegens rente en aflossing op buiten
landse schuld, zodat uit handelsverkeer een
deviezentoeneming van ongeveer 25 mil
joen resulteert. Niet duidelijk is waarom
de rekening andere saldo's met 40.8 mil
joen gestegen is tot 79.7 miljoen. De ban
ken hebben de diverse mutaties behoorlijk
De Nederlandse Participatie Maatschap
pij n.v. heeft in 1956 na onkosten en af
schrijvingen inventaris, een winst geboekt
van 2.366.047 (v.j. 1.573.874).
Voorgesteld wordt een dividend van
4Vz pet (v.j. 3V2 pet.) over een onveranderd
kapitaal van 25 miljoen, een bedrag van
950.000 naar de „bijzondere reserve" over
te brengen, een storting in het statutaire
reservefonds van 287.000 en het resteren
de bedrag van 31.563 op nieuwe rekening
te boeken.
De gang van zaken bij het overgrote deel
van de ondernemingen, bij welke de N.V.
haar belang had, is in het afgelopen boek
jaar bevredigend geweest. Per ultimo 1956
was een bedrag van rond 23 miljoen in de
beleggingsportefeuille aanwezig. Het ge
middelde rendement van de beleggingen
bedroeg 6.7 pet. (v.j. 6.2 pet.).
De beleggingen vonden plaats in de han
del, scheepvaart en transport voor 26 pet.,
papier en grafische industrie voor 21 pet.
en metaalverwerkende industrie 15 pet. enz.
De bestaande reserves zijn, aldus de
directie, ruimschoots voldoende, om de aan
wezige normale verlieskansen in de porte
feuille op te vangen.
De algemene indruk is, dat het overgrote
deel der met de N.V. gelieerde instellingen,
niet tot de meest kwetsbare blijken te
behoren. Daarbij komt, dat een groot deel
van deze bedrijven op evenwichtige wijze
wordt gefinancierd.
ADVERTENTIE
in uw leven zijn ETENSUREN.
Dan zit u allen gezellig rond de tafel.
Maar het kan nog gezelliger, wanneer
u de tafel dekt met dat prachtige
sfeervolle
De meest uitgebreide sortering
vindt u bij
de kleine zaak met de grootste keuze
Grote Houtstraat 49 - Telefoon 20049
HILVERSUM I, 402 m
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.45 Morgenge
bed en lit.kal. 8.00 Nieuws en weerber. 8.15
Platen. 8.50 V. d. huisvr. 9.40 Schoolradio.
10.05 Platen. 10.30 Franse chansons. 10.45
Platen. 11.00 V. d. zieken. 11.40 Platen. 12.00
Middagklok - noodklok. 12.03 lTa<rp, sopr. en
piano. 12.30 Land- en tuinb.meded. 12.33
Naderl. lichte muz. 12.55 Zonnewijzer. 13.00
Nieuws en kaïth. nieuws. 13.20 Lichte muz.
13.45 V. d. vrouw. 14.00 Metropole-ork. 14.30
Spaanse liederen. 14.50 Platen. 15.00 School
radio. 15.30 Viool en piano. 16.00 V. d. zie
ken. 17.00 Boekbespr. 17.15 Kinderkoor.
Kinderkoor. 17..40 Beursber. 17.45 Cello,
piano, spinet en fluit. 18.05 Lichte muz. 18.30
En nu mijn geval. 18.45 Lichte muz. 19.00
Nieuws. 19.10 Comm. 19.45 Regeringsuitz.
19.35 Verz.progr. v. d. mil. 20.30 Act. 20.45
De Springplank. 21.05 De wet, hoorsp. 22.15
Strijkkwintet. 22.45 Avondgebed en lit.kal.
23.00 Nieuws. 23.1524.00 Platen.
HILVERSUM H, 298 m
7.00 Nieuws. 7.10 Gym. 7.20 Platen. 8.00
Nieuws. 8.18 Platen. 8.50 V. d. vrouw. 9.40
Schoolradio. 10.00 Thuis, caus. 10.05 Mor
genwijding. 10.20 Orgel en zang. 10.55 V. d.
kleuters. 11.15 Luitrecital. 11.35 Wat doe je
voor de kost. 12.00 Lichte muz. 12.30 Land
en tuinb.meded. 12.33 Sport en prognose.
12.50 Platen. 13.00 Nieuws. 13.15 Meded. en
platen. 13.25 Promenade-ork. 13.55 Beursber.
14.00 Pianorecital. 14.30 Voordr. 14.50 Pla
ten. 15.10 Cabaret. 16.00 Platen. 16.20 Muzi
kale caus. 17.00 V. d. jeugd. 17.30 Dansmuz.
18.00 Nieuws. 18.15 Act. 18.25 Lichte muz.
18.50 De puntjes op de i, caus. 19.00 V. d.
kleuters. 19.10 Meisjeskoor. 19.30 Wat ge
loven de Vrijzinnig Protestanten?, caus. 19.45
Kampen. 19.55 Ber. 20.00 Nieuws. 20.05 Boek
bespr. 20.20 Het zingende hart. 20.35 Over
de gevaren van proefnemingen met atoom
bommen. 21.00 Dansmuz. "1.30 Eterforum.
22.10 Buitenl. weekoverz. 22.25 Exotische
klanken. 22.40 Zorg om de mens, caus. 22.50
Avondwijding. 23.00 Nieuws. 23.1524.00
Platen.
BRUSSEL, 324 m
12.00 Platen. 12.30 Weerber. 12.34 Platen.
13.00 Nieuws. 13.11 Platen. 13.35 Vocaal sex
tet en platen. 14.00 Schoolradio. 15.45 Pla
ten. 16.00 Koersen. 16.02 Platen. 17.00 Nieuws
17.10 Lichte muz. 17.45 Duitse les. 18.00 Bas
en piano. 18.30 V. d. sold. 19.00 Nieuws. 19.40
Platen. 19.45 Caus. 20.00 Symf.ork. en Omr.
koren 20.40 Kunstkaleidoscoop. 20.55 Symf.
ork. en Omr. koren. 22.00 Nieuws en weer-
be.r 22.11 Platen. 22.55—23.00 Nieuws.
kunnen opvangen. Weliswaar is hun saldo
met 22.2 miljoen teruggelopen tot 288.4
miljoen, maar daarnaast hebben zij 121.8
miljoen kunnen aflossen op de opgenomen
dure voorschotten. De geldmarkt is tegen
het eind van de maand niet krapper ge
worden en callgeld bleef 3'/i percent doen.
De vraag naar de produkten van de
Bakovenbouw voorheen H. P. den Boer
n.v. te Dordrecht neemt toe en de voor
uitzichten, vooral van de export, acht de
directie zeer gunstig. De omzetwaarde
steeg van f 4.936.079 tot f 6.378.703. De
directe en indirecte produktiekosten be
liepen f 6.0.33.193 (v. j. f 4.852.715). Af
schrijvingen vergden f 123.358. Aan de al
gemene reserve wordt toegevoegd f 52.242
en voor belastingen wordt gereserveerd
f 84.000. Voor de uitkering resteert daar
na f 85.910 (v. j. f 71.509). Voorgesteld
wordt 9 percent dividend over f 700.000
(v. j. 8 percent over een gelijk kapitaal).
Het voortdurende personeelsgebrek
maakt het onmogelijk het produktie-appa-
raat in Dordrecht uit te breiden. De ba-
lanswaarde der vastgelegde middelen be
draagt per eind 1956: f 599.730. In totaal
is over de boekjaren 1950/56 afgeschreven
f 886.475. De aanschaffingen voor uitbrei
ding en vervanging heeft de directie ge
heel uit de afschrijvingen kunnen bestrij
den. De stijging van de 'geldswaarde van
de voorraad materialen vormt ten dele een
weerspiegeling van het inflatie- en prijs
stijgingsproces. De liquiditeit is in 1956
wat verminderd. Dit is mede een gevolg
van de grotere bedragen, die in materialen
enorders in bewerking moesten worden
geïnvesteerd. Overigens was de liquiditeit
ruim voldoende voor de behoeften, zodat
de vennootschap ook in 1956 geen beroep
behoefde te doen op haar bankiers.
Blijkens de voorstellen zullen de vrije
reserves worden verhoogd met f 52.242. De
eigen kapitaalmiddelen zullen dan be
dragen tezamen f 1.124.415. Daarnaast be
schikt de vennootschap over bestemmings
reserves ad f 797.634. Het verheugt de
directie, dat zij dit jaar de vrije reserves
heeft kunnen versterken en daardoor een
zekere compensatie heeft kunnen geven
voor de jaarlijkse aflossing en de op lange
termijn verstrekte leningen en de jaarlijk
se vermindering van de reserve pensioen
verplichtingen. Hoewel de bestemmings
reserves ten dele een aflopend karakter
dragen, meent de directie te mogen zeggen,
dat het verloop van deze cijfers een aan
duiding geeft van een versterking der
vennootschap.
Doordat door allerlei omstandigheden
de winstmarges in 1956 steeds kleiner wer
den is het saldo winst van de n.v. Entco
mayer te Amsterdam van dien aard, dat
niet tot dividenduitkering kan worden
overgegaan, aldus de directie. Niettegen
staande de omzet niet onbelangrijk kon
worden vergroot, weerspiegelde dit zich
niet in een gunstig jaarresultaat. Het voor
delig saldo exploitatie-rekening, bijzondere
reserve en het onverdeelde winst-saldo vo
rig jaar bedroeg 76.310 tegen 70.538 in
1955. Na aftrek van de onkosten en be
lastingen van ƒ74.088 (v.j. 65.861) wordt
voorgesteld het winst-saldo van 2.222
naar nieuwe rekening over te brengen.
Het thans lopende jaar is tot nu toe niet
onbevredigend en de directie hoopt dit jaar
met een beter resultaat te kunnen afslui
ten.
De rubberrekening van de Amsterdam-
Tapanoeli rubber cultuur maatschappij
n.v. wijst over het boekjaar 1956 een be
drag aan van rp 4.094.277 (v.j. rp 4.652.934).
Na aftrek van exploitatiekosten, belasting
1956 en afschrijvingen resteert een saldo
winst van rp 523.366 (v.j. rp 915.919).
Doordat over 1955 nog geen winsttransfer
werd toegestaan, sluit de winst- en verlies
rekening met een verliessaldo van 15.642.
Gedurende 1956 kon de exploitatie regel
matig plaatsvinden. De rubberprijzen stel
den gedurende een groot deel van het jaar
teleur. Na de spanningen in het midden
oosten trad een stijging in, die in het nieu
we jaar spoedig plaatsmaakte voor een
nieuwe prijsdaling. De rubberoogst bedroeg
470.135 kg tegen 479.825 kg het vorig jaar.
De raming voor 1957 is gesteld op 460 ton.
Alle aanplantingen staan er goed voor.
ADVERTENTIE
VERKOOP en VERHUUR
Nassaustraat 5 - Haarlem - Tel. 15220
Nieuwe Groenmarkt 2 - Haarlem - Tel. 15228
Ten westen van de Britse eilanden ligt
nog steeds een krachtig hogedrukgebied,
dat maar weinig van plaats verandert.
Hieromheen bewegen zich enkele depres
sies, die van het zeegebied tussen Groen
land en Canada over IJsland naar Noor-
Wegen trekken. Deze depressies hebben aan
hun noordzijde zeer koude, arctische lucht,
terwijl ze aan de zuidkant vergezeld wor
den door zachte en tamelijk vochtige lucht-
massa's. In de loop van woensdag is deze
vochtige lucht ook Nederland binnenge
drongen, waardoor de bewolking toenam
en de nachtelijke afkoeling werd tegenge
gaan. In de nacht van woensdag op don
derdag is dan ook geen nachtvorst meer
voorgekomen.
Donderdagmorgen lag er bij IJsland een
depressie, die evenals haar voorgangers in
ongeveer oostelijke richting koerste. Ons
land blijft ook vrijdag aan de zuidzijde van
deze storing, zodat de aanvoer van vochtige
lucht aanhoudt. Als gevolg hiervan blijft er
3 mei
Zon op 5.09 uur, onder 20.10 uur.
Maan op 7.36 uur, onder 23.54 uur.
Hoog en laag water in IJmuiden
Donderdag 2 mei
Hoog water: 5.06 en 17.28 uur.
Laag water: 0.49 en 13.11 uur.
Vrijdag 3 mei
Hoog water: 5.43 en 18.07 uur.
Laag water: 1.23 en 13.46 uur.
veel bewolking en komt er in het tempera-
tuurverloop
maar weinig verandering.
WEERRAPPORTEN
Temperaturenbuiten
land maxima
van giste- x?
<S c
ren. Binnenland: heden
d
e c
7 uur. Neerslag: laatste c-g
S
24 uur. 5 c
O
<D
c S
Stockholm
zwaar bew. zzw
10
0
Oslo
regen n
11
1
Kopenhagen
regen z
11
1
Aberdeen
regen nw
14
0,4
Dublin
geheel bew. w
14
Londen
regen windst.
18
0,1
Amsterdam
motregen nw
12
0,1
Brussel
nevel windst.
15
0
Parijs
onbewolkt n
15
0
Bordeaux
half bew. n
18
0
Grenoble
geheel bew. nw
14
0,1
Nice
zwaar bew. n
20
Berlijn
geheel bew. zo
14
0
Frankfort
onbewolkt ono
15
0
München
mist ono
7
Zürich
zwaar bew. ono
11
0
Genève
geheel bew. ono
17
0
Locarno
geheel bew. windst.
20
0
Rome
regen windst.
20
1
Den Helder
geheel bew. n
9
0,2
Ypenburg
motregen n
9
0,1
Vlissingen
geheel bew. n
9
0
Eelde
geheel bew. w
8
1
De Bilt
motregen nw
9
0,1
Twente
zwaar bew. nnw
8
0,1
Eindhoven
geheel bew. ono
8
0,1
Vlv. Z.-Limb geheel bew. n
7
0
54. De museumdirecteur legde een zware
hand op Joris' schouder. „Verstond ik het
goed?", gromde hij, „vroeg je een miljoen
voor dit schilderij?" Hmtja... dat is
te zeggen, ik weet uit betrouwbare bron,
dat deze vondst een mïljoentje waard is",
stamelde Joris, „en dus „Verkoop het
dan maar aan je betrouwbare bron!", brul
de de directeur. „Weg! Uit mijn ogen! Ik
wil je fossiele snuit niet meer zien! Ik zal
jeDe rest van zijn woorden ging ver
loren in luid gerinkel van het raam, waar
doorheen de heetgebakerde directeur Joris
naar buiten smeet. „Foei, dat is de tweede
keer", bromde Joris, toen hij weer een
beetje op verhaal was gekomen„Ik krijg
toch sterk de indruk, dat een miljoentje
wat veel gevraagd is. Ja, ik begin er zelfs
aan te twijfelen, of dit schilderij wel ver
koopbaar is". Hij krabbelde overeind en
keek ontstemd naar het meesterwerk, waar
hij zo weinig geluk mee had. Even over
woog hij, om het nu maar op te geven.
Maar Joris is niet iemand, die gauw iets
opgeeft. Dus smeet hij het schilderij ach
terin zijn auto en reed met grote vaart
terug naar het station. „Thans moet het
dan maar hard gaan", bromde hij grim
mig. „Doch ik ZAL uitvinden, bij welk
adres vriend Tonio een miljoen voor dit
doek denkt te krijgen!"
De emittenten van de 250.000 gewone
aandelen-K.L.M. hebben bekendgemaakt,
dat de uitgifte in de V. S. overtekend is.
Handelaren deelden mede, dat de aan
delen thans 33 dollar laten noteren. De no
minale waarde der aandelen bedraagt 26,32
dollar. De aandelen werden aan het pu
bliek aangeboden tegen 29 dollar. Als voor
lopige datum van opneming op de effecten
beurs te New York van de K.L.M.-aandelen
werd 23 mei vastgesteld.
De exploitatierekening van de Holland-
Sumatra rubber maatschappij bedroeg voor
het produkt rubber in 1956 rp 3.244.758 (v.
j. rp 3.716.023). Na aftrek van exploitatie
kosten, belasting 1956 en afschrijvingen
resteert een saldo winst van rp 604.131 (v.
j. rp 637.682). De exploitatie verliep over
het algemeen ongestoord.
Ondanks felle droogteperiodes kwam de
oogst op een hoger peil. Het resultaat van
de gemiddelde opbrengst van rubber kwam
belangrijk lager uit dan het vorige jaar,
toen er een vaste stemming aanwezig was.
De winsttransfer over 1955 werd nog niet
ontvangen, zodat de winst- en verliesreke
ning met een nadelig saldo van f 9.662
sluit. De oogst bedroeg 397.694 kg tegen
369.239 kg het vorige jaar. De produktie
per ha steeg tot ruim 850 kg.
In de vergadering van aandeelhouders
der N.V. Belegging Maatschappij voor so
ciale fondsen heeft de directie medegedeeld
dat in het afgelopen jaar het aantal aan
deelhouders is gestegen van 33 tot 38,waar
onder drie bedrijfspensioenfondsen.
Uitgegeven werden 195.000 nominaal
nieuwe aandelen. Het uitstaande aandelen
kapitaal bedroeg per ultimo van het boek
jaar 5.049.000, terwijl de waarde der be
leggingen bedroeg 8.973.250.33.
Voor de aftredende commissie werd be
noemd jhr. D. G. de Graeff. Jhr. S. G. van
Weede werd als commissaris herbenoemd.
Het dividend werd bepaald op 9 percent
(v.j. 8 percent).
In de op 29 april gehouden vergadering
van aandeelhouders der n.v. Verenigd Be
zit van 1894 zijn in behandeling genomen
de voorstellen tot wijziging der statuten
behelzende de verhoging van het maat
schappelijk kapitaal tot 10.001.250 en het
scheppen van de mogelijkheid van het uit
geven van aandelen van 100.
Daar het statutair vereiste gedeelte van
het kapitaal niet vertegenwoordigd was,
zal een tweede vergadering bijeengeroepen
worden op maandag 13 mei a.s.
Volledige verwezenlijking van de
internationale spoorwegtarieven
Op de eerste mei 1957 is een nieuwe
etappe begonnen in de verlaging van de
economische grensmuren tussen de zes
landen der Europese Gemeenschap voor
kolen en staal. Op die dag is de overeen
komst van 21 maart 1955 inzake de invoe
ring van rechtstreekse internationale
spoorwegtarieven in de EGKS volledig
verwezenlijkt en zijn de grenskosten voor
staal en schroot definitief afgeschaft. Op
1 mei 1956 werden de rechtstreekse tarie
ven voor staal en schroot ingevoerd en de
grenskosten voor beide groepen tot een
derde verminderd. De grenskosten voor
kolen, cokes en erts zijn reeds op 1 mei
1956 vervallen, zodat de rechtstreekse ta
riefvaststelling voor deze produkten reeds
in volle omvang was ingevoerd. De recht
streekse tarieven voor kolen, cokes en erts
gelden reeds sedert 1 mei 1955.
(Voor de beursberichten zie pag. 11)
ADVERTENTIE
Handiger. Het Amerikaanse ministerie
van Defensie heeft woensdag bekendge
maakt, dat de Amerikaanse strijdkrach
ten beschikken over een atoomgranaat
van 20,32 centimeter, die zowel door
kanonnen als houwitsers kan worden
afgevuurd. De wapens van dit kaliber
moeten de atoomkanonnen van 28 centi
meter vervangen, die door hun groot
gewicht, 85 ton met trekker, soms grote
moeilijkheden bij het vervoer opleveren.
Sandalen. Prins Charles heeft de Engelse
aristocratische tradities, die in het bij
zonder op de scholen nog sterk leven, in
letterlijke zin met voeten getreden. De
traditionele kleding van zijn school is
een beige overhemd, roestbruine blazer,
een corduroy pantalon en pet en zwarte
molières. Prins Charles verscheen echter
op school met sandalen.
Geen opzet. Namens de Britse admiraliteit
is woensdag in het Lagerhuis medege
deeld, dat er geen bewijzen zijn voor de
veronderstelling, dat Russische trawlers
onlangs met opzet bij de Noorse kust
door de netten van Britse haringvissers
zouden zijn gevaren. De gezagvoerder
van de mijnenveger „Bramble" had met
de Sovjet-schepen een regeling kunnen
treffen om het risico van herhaling te
verminderen.
Geheim. In diplomatieke kringen te Oost-
Berlijn hebben woensdag geruchten de
ronde gedaan, dat president Wilhelm
Pieck van Oost-Duitsland overleden is.
Dit nieuws zou geheim worden gehou
den tot na de viering van 1 mei. Het
Oostduitse persbureau ADN meldde op
24 april, dat de 81-jarige president ern
stig ziek is en rust nodig heeft.
Zieke. Senator Joseph McCarthy is nog
steeds „ernstig ziek", aldus een mede
deling van het marine-hospitaal Bethes-
da te Washington. De echtgenote van de
senator deelde mede, dat de patiënt
echter zeer vooruitgaande is, sinds hij
zondag met een acute aanval van hepa
titis, een leverziekte, werd opgenomen.
Huisarrest. Volgens een te Taipeh, For
mosa, verschijnend blad zou de dalai
lama, het hoofd van de kerkelijke staat
Tibet, door de Chinese communisten zijn
gearresteerd, uit zijn paleis te Lhasa zijn
verwijderd en huisarrest hebben in een
onaanzienlijk huis even buiten de Tibe
taanse hoofdstad.
Gedrag. De Britse procureur-generaal, Sir
Reginald Manningham-Buller, heeft
woensdagavond een eis van socialisti
sche zijde in het Lagerhuis van de hand
gewezen tot een onderzoek naar het
gedrag van het openbaar ministerie in
de zaak tegen de huisarts dr. Adams.
Bescherming. Tweeduizend jonge Duitse
metaalarbeiders hebben op de voor
avond van 1 mei een fakkeloptocht ge
houden naar het Joodse kerkhof aan de
periferie van Salzgitter, waar vandalen
tien dagen geleden schade toebrachten
aan grafstenen en stuitende leuzen daar
op neerschreven. Plakkaten, bevestigd
op auto's die in de processie meereden,
droegen het opschrift „beschermt de
democratie tegen haar vijanden".
Manoeuvres. Vloot- en luchtstrijdkrachten
van vijf NAVO-landen zullen, naar de
Franse militaire autoriteiten in Algiers
mededeelden, van 5 tot 12 mei grote
manoeuvres houden. Schepen en vlieg
tuigen van Frankrijk, Griekenland,
Italië, Turkije en Engeland zullen aan
deze oefening deelnemen, die de naam
heeft gekregen van „Medflex".
Uit de koers. De „Mayflower II" getrouwe
nabootsing van het schip de „Mayflo
wer" waarmee de Pilgrimfathers hun
reis naar Amerika maakten, bevindt
zich thans bij de Azoren, maar ver uit
de koers, die door de oorspronkelijke
„Mayflower" was gevolgd. Om 12 uur
woensdagmiddag meldde de „Mayflo
wer", dat zij zich ongeveer 150 km ten
westen van de Madeira-eilanden voor
de westkust van Noord-Afrika bevond.
Verstekeling. Er is een 17-jarige Griekse
verstekeling gevonden aan boord van
het Nederlandse schip „Argos" (1963 ton,
K.N.S.M.), toen dit gisteren in Famagus-
ta, komende van Athene, aan de haven
kade meerde. De jongeling werd onder
vraagd en daarna volgens de bepalingen
van de wet op de vreemdelingen, weer
aan boord van het Nederlandse schip
gebracht.
Terug. Een kleurling uit Trinidad, de 42-
jarige Dick Henderson, die tot de ont
dekking was gekomen, dat vele blanke
Britse arbeiders niet met hem wilden
werken, nadat hij twee maanden niet
aan de slag had kunnen komen wegens
zijn huidskleur, maakte een pakje
van de medailles, die hij verworven had
door zijn krijgsdienst in Italië, Frankrijk
en Duitsland tijdens de tweede wereld
oorlog en stuurde het aan koningin
Elisabeth terug.
JURIDISCH werden in de middeleeuwen
de koningswegen weliswaar onderscheiden
van de kruiswegen en de particuliere we
gen, maar daar was ook alles mee gezegd,
want bindende onderhoudsbepalingen be
stonden er niet. Dat kon ook moeilijk, want
de heren en boeren uit de streek waren in
het algemeen te arm om in het herstel en
het onderhoud van een uitgebreid wegen
net te voorzien. Ja. we zouden
zelfs zonder al te veel omslag
kunnen beweren, dat de lan
delijke bevolking het toerisme
ernstig tegenwerkte, niet al
leen door het heffen van tol
len, maar vooral ook omdat de
oude Romeinse heirwegen vaak
als een nuttige steengroeve
werden beschouwd, waaruit naar hartelust
materiaal voor woningen, opstallen en an
der bouwkundig gerief kon worden geput.
De nieuwe, lange handelswegen die in
de middeleeuwen ontstonden en van Mid
den-Europa naar Rusland leidden, verdie
nen dan ook nauwelijks die naam, want het
waren meer karresporen dan werkelijke
wegen. Dat kon ook eigenlijk moeilijk an
ders, want nergens was een krachtige cen
trale overheid te bekennen, die de organi
satie van dergelijke grote werken op zich
kon nemen, en bovendien ontbraken alle
contanten. Het kleine beetje geld dat in
die tijden hier en daar mobiel kon worden
gemaakt, was dringend nodig voor allerlei
oorlogjes.
In de steden stond de zaak er uiteraard
wat anders voor, want daar was een ste
delijke overheid die de aanleg en het on
derhoud van de straten kon financieren,
zodat het beroep van stratenmaker reeds
vroeg bekend was (al hebben we uit de
middeleeuwse afbeeldingen wèl de indruk,
dat die mensen het nogal kalmpjes aan
deden, gelet op het feit, dat zij, gezeten
op een krukje, zorgvuldig de stenen aan
hun voeten samenvoegden en vastsloegen).
Maar goed, de stedelijke overheden be
moeiden zich natuurlijk niet met de wegen
buiten de stadspoort. Het eerste land, dat
over een krachtige centrale regering be
schikte zou tevens het eerste land zijn dat
het wegennét organiseerde. Dat lag in de
reden. En zo zien we in Frankrijk dit pro
bleem dan ook het eerst ter
hand genomen door Lodewijk
XI, die een aantal hoofd
wegen liet repareren. Nadien
werd de aanleg van wegen in
Frankrijk een koninklijke
plicht en Hendrik IV benoem
de zijn eerste minister Sully
tot, laten we maar zeggen:
minister van verkeer. Na hem verbeterden
andere belangrijke ministers, zoals Riche
lieu, Mazarin en Colbert het Franse wegen
net, zodat na de dood van Lodewijk XIV
Frankrijk alle andere landen in dit opzicht
ver vooruit was en zich kon beroemen op
verreweg het beste wegennet van Europa.
(Onder Colbert werd de wegbestrating ge
vormd door keistenen, die nog altijd pavé
du roi wordt genoemd
Een niet onbelangrijke rol in deze ge
schiedenis heeft Nicolas Bergier gespeeld,
een rechtsgeleerde uit Reims, die op zijn
landgoederen overblijfselen van Romeinse
wegen had aangetroffen, waarna hij in
1622 een werk liet verschijnen over de
„Heirwegen in het Romeinse Rijk", dat -
opgedragen aan de koning van Frankrijk -
een aansporing bevatte een goed Frans
wegennet te ontwerpen.
En weet u, waar de oudste authentieke
Nederlandse weg loop? Van Utrecht naar
De Bilt!
Daarover morgen.
(Nadruk verboden)
H. PélilloM
