Apotheose van het Landjuweel
Rapport van
de jury
Tartuffe" boven de macht
Voorzitter omlijnt mogelijkheden van
subsidie aan amateurtoneel
Sleek
Elizabeth
Jubileumavond „De Notenkraker"
van het Ballet der Lage Landen
NAAIMACHINES
Eerste en tweede prijs naar Haarlemse verenigingen
DE UITSLAG
7
LANDJUWEEL
Spaak onderscheiden met
Karei de Grote-prijs
Kerkelijk Nieuws
NA TV-LA NDDA G IN HAARLEM
/Itaèet.
verwijdert
gezichtshaar
veilig
snel
Examens
Journalisten teleurgesteld
over nieuwe C.A.O.
Belastingverlaging voor
ongehuwden bepleit op
vrijgezellendag
VRIJDAG 31 MEI 1957
Het Wilhelmus klonk op in de Grafelijke zaal van het
Haarlemse stadhuis. Het was op het ogenblik, dat burge
meester O. F. M. P. Cremers aan de voorzitter van de
„Haarlemse Toneel Club" A. C. van de Sande Lacoste de
bokaal overhandigde, waarmee Hare Majesteit de Koningin
de winnaar van het Landjuweel heeft vereerd. Het was een
moment, waarop na alle spanning over de uitslag de
blijdschap die zich op de gezichten der gelukkige winnaars
aftekende, plaats maakte voor oprechte ontroering. En zo
verging het de prijswinnaars niet alleen, maar allen die ge
tuige waren van de feestelijke huldiging der eersten in ait
Mèt dit moment zal in ieders heugenis
ook de voorlezing blijven van het jury
rapport, door Elise Homans ten overstaan
van een intens luisterende zaal verricht:
de „Haarlemse Toneel Club" winnaar van
het Landjuweel. De letterlievende vereni
ging „J. J. Cremer" uit Haarlem tweede,
het „Middelburgs Dilettanten Toneel" de
derde prijs. De stad Haarlem kon er moei
lijk beter afkomen. Maar het deed toch
wel goed, dat bij de prijsuitreiking ondub
belzinnig onderstreept en ferm eerbetoon
werd bereid aan de Middelburgse toneel
groep alsof de Haarlemmers zelf wat ver
legen waren met zoveel onderscheiding
voor hun stadgenoten. Burgemeester Cre
mers gewaagde er zelfs van, dat hij het
plezieriger had gevonden wanneer de niet-
Haarlemse verenigingen nog beter hadden
gespeeld dan nu het geval was geweest,
ofschoon het resultaat uitermate verheu
gend mocht heten voor de Haarlemmers
zelf. Het nationaal karakter ware beter
tot zijn recht gekomen, vooral omdat
Haarlem de stad is geweest, waarin het
Landjuweel na zoveel eeuwen weer was
georganiseerd. Gezien haar samenstelling
kon men evenwel de jury niets verwijten:
het Haarlems element was er nagenoeg
niet in vertegenwoordigd. De burgemees
ter kon zich deze vriendelijke opmerking
ten aanzien der buiten-Haarlemse ver
enigingen goedsmoeds permitteren. Met de
prijzen binnen binnen eigen veste
nam niemand het hem kwalijk. Wie trium-
ceert is gulhartig voor anderen.
Nog in een tweede aangelegenheid was er
reden voor gezonde chauvinistische trots.
De eerste individuele prijs van het Land
juweel ging nameljjk ook al naar de H.T.C.
en wel naar de heer Leo Straus voor zijn
vertolking in „Het meisje van buiten". De
tweede prijs kwam terecht in Middelburg.
Ze werd veroverd door mevrouw J. B. van
Verre-Hangard voor haar rol in „Meisjes
lyceum". De loftuitingen van de jury voor
deze spelprestaties waren niet gering. Men
kan ze elders op deze pagina lezen en
tevens kennis nemen van de voornaamste
motiveringen in het jury-rapport.
De zitting
De plechtige zitting, waarin zich al deze
dingen afspeelden, was donderdagmiddag
te drie uur begonnen met een openings
woord van de keyser van „Trou moet
blijcken", mr. A. Beets. Daarna zong het
mannenkoor „St. Caecilia" onder leiding
van Anton de Beer „Haec dies". Het woord
kwam vervolgens aan de organisator van
het Landjuweel, Jan Kraakman. In een
zeer geserreerd overzicht gaf hij een ver
slag over het verloop, meedelend dat in
totaal achtenvijftig verenigingen hebben
deelgenomen, waarvan er elf reeds waren
geklasseerd voor de eindronde, waaraan
later de drie winnaars der Haegchspelen
werden toegevoegd. Hij releveerde de or
ganisatorische moeilijkheden, excuus vra
gend voor gemaakte fouten. Dat deze hem
vergeven zijn bleek wel uit het dankwoord
toernooi, allen, die mee hadden gedongen in de strijd om de
hoogste onderscheiding, de verliezers evenzeer als wie ge
komen waren om van hun medeleven met dit sluitstuk uit
de zo geslaagde wedkamp te getuigen. Achter de keyser en
hoofden van de aloude camer „Trou moet blijcken", die het
Landjuweel had opgehangen, stond het mannenkoor „St.
Caecilia", hoog op de trappen, uitziende over de ridderzaal.
Het Wilhelmus, krachtig en gedragen opklinkend uit hun
rijen, werd door de aanwezigen staande aangehoord. En
toen het verklonken was, heerste er een ogenblik nog stilte
vóór een vurig applaus de huldigingen inleidde.
ADVERTENTIE
Alle merken, dus ruime keuze
5N&EL, Gr. Houtstr. 181, Tel. 14444
DE GROOTSTE WAARDE heeft de jury
'ehecht aan die opvoering, waarin alle ele
menten van het toneelspel tot hun recht
zijn gekomen. Ze heeft die gevonden in de
voorstelling, die de Haarlemse Toneel Club
verzorgde van „Het meisje van buiten",
aldus concludeert de jury van het Land
juweel in het rapport dat zij donderdag
middag bij monde van Elise Hoomans be
kend maakte.
Het stuk, waarmee de Haarlemse Toneel
Club de eerste prijs verwierf, stelt de
hoogste eisen aan spelers en regie. Het is
een botsing van schijn en werkelijkheid,
toneel op het toneel, even gecompliceerd
als genuanceerd. Door een strak ritme, een
grote spelintensiteit en een hoog tempo
heeft de winnende vereniging het op de
meest loffelijke wijze gerealiseerd.
De tweede prijs kende de jury toe aan de
letterlievende vereniging „J. J. Cremer" te
Haarlem voor haar opvoering van „Het on
bewoonde eiland". Ook hier een botsing, nu
van fantasie en werkelijkheid. Het stuk
bezit een grote emotionaliteit. De retoriek
van het drama kan soms remmend werken
op de spelers. Maar in de opvoering van
.Cremer" werd de jury getroffen door
juist de verlangde emotionaliteit en een
aantal goede typeringen. En zoals zij de
H.T.C. complimenteerde met de prachtige
en subtiele regie van Wim Paauw, zo
wenste de jury „Cremer" geluk met haar
artistiek leider Henk Bakker, die de De-
"resneske problemen voortreffelijk had op
gelost.
De voorstelling van „Meisjeslyceum"
waarmee het Middelburgse Dilettanten To
neel" de derde prijs verwierf achtte de
ury bijzonder waardevol door haar een
voud en spontaneïteit. De regie was van
■ondborstige allure. Regisseur B. van Verre
ad terecht het stuk verplaatst naar het
egin dezer eeuw, omdat het in de situatie
an thans alleen maar onwaarschijnlijk ge
worden zou zijn.
De individuele prijs der heren ging naar
Leo Straus om, wat de jury noemde, zijn
erfijnd spel, en zijn verbluffende identifi
catie met de door hem gecreëerde figuur.
De winnares der damesprijs, mevr. Van
VerreHangard, complimenteerde de jury
voor haar voorbeeldige inleving in de rol
van een ouder wordende lerares, die haar
eigen problemen en die van de jeugd moet
aplossen.
ooooooooooooooocoooooooooocooooooooooooooooooooooooooooo
Het landjuweel
Eerste prijs: De „Haarlemse Toneelclub"
met „The Country Girl" van Clifford!
Odets onder regie van Wim Paauw.
Tweede prijs: Letterlievende Vereniging
„J. J. Cremer" te Haarlem met „Hetj
onbewoonde eiland" van A. Defresne
onder regie van Henk Bakker.
Derde prjjs: „Middelburgs Dilettanten
Toneel" met „Het Meisjeslyceum"
van Ladislaus Fodor onder regie van
Bart van Verre.
Individuele prestaties
Eerste prjjs Heren: de heer Leo Straus
van de „Haarlemse Toneelclub".
Eerste prijs Dames: mevrouw J. B. van
VerreHangard van het „Middel-
burgs Dilettanten Toneel".
OOOOCOCOCOOOCXDOOOOCXXXOOOOOOOOOOOOOOOOCXXXXXXXXX'f DOOOOOC
AKEN (Reuter) Paul-Henri Spaak, de
nieuwe secretaris-generaal van de NAVO,
heeft donderdag de Karei de Grote-prijs
van de stad Aken ontvangen wegens zijn
werk voor de eenmaking en beveiliging
van Europa.
De klokken van Akens oude kathedraal
luidden toen de burgemeester van de stad,
Herman Heusch, Spaak het zware medail
lon met de beeltenis van Karei de Grote,
om de hals hing.
Vorig jaar is de prijs toegekend aan Sir
Winston Churchill.
Beroepen te Apeldoorn (vac- J. R. Goris)
C. Klapwijk te Bennebroek; te Amersfoort
(4de pred.pl.) R. Ypma te Emmen.
Geref. Gemeenten in Nederland
Tweetal te Leerdam T. Dorrestein te Op-
heusden en F. Mallan te Bruinisse.
dat de Haarlemse wethouder van Onder
wijs, Kunst en Lichamelijke Opvoeding,
de heer D. J. A. Geluk, aan het slot tot
hem richtte. Hij stak daarbij de heer
Kraakman vele pluimen op de hoed. Na
de organisator kwam Arend Hauer aan
bod, die een persoonlijk woord namens de
jury deed volgen op de voorlezing van de
uitslag der Haegchspelen. „We hebben
kolossaal genoten", zei hij. „Geen toneel
seizoen is voor ons zo rijk geweest. Het
peil, waarop de voorstellingen stonden,
was bijzonder verheugend. Over de uitslag
bestond in de jury geen verschil van me
ning. Eenhoofdig was men het erover eens
hoe de prijzen moesten terecht komen."
En daarna vertelde Elise Hoomans
hoe dan wel de uitslag was. Met luider
stemme, in welgekozen bewoordingen,
motiveerde zij het oordeel der jury.
Glunderende gezichten duidden aan
waar haar woorden het meest in de
smaak vielen. Elise Hoomans zelf repte
zich na het haar gesproken dankwoord
ijlings naar Groningen, waar zij don
derdagavond nog moest optreden. Dat
zij ook aanwezig kon zijn was' door de
goede zorgen van „Haarlems Bloei"
mogelijke gemaakt.
De prijsuitreiking volgde. Burgemeester
Cremers zag er een symbool in. De belang
stelling, welke de gemeente Haarlem voor
het culturele leven in de stad aan de dag
legt, lag er in opgesloten, zo meende hij.
Met slagvaardige en prijzende betogen
reikte hij de onderscheidingstekenen uit,
voegend bij de bokaal der Koningin een
zakje met vijfhonderd Juliana florijenen,
zijnde vijfhonderd gulden. De tweede
prijswinnaar kreeg de beker der gemeente
Haarlem en een buidel met tweehonderd
envijftig gulden; voor de derde prijswin
naar was een zilveren legpenning in op
dracht van de gemeente Amsterdam door
de beeldhouwster L. E. Beyerman ontwor
pen, plus honderd gulden. De individuele
winnaars alsmede de winnaars van de
Haegchspelen werden evenmin vergeten.
Een grappig toeval was het, dat de leg
penning van de gemeente Velsen terecht
kwam bij de vereniging „Jan van Dom
melen" uit het onder de gemeente Velsen
ressorterende Santpoort. De vereniging,
die met het stuk „Drijfzand" een prijs had
behaald, kreeg de legpenning van de ge
meente Zandvoort.
De toekomst
Hoofse woorden van dank volgden nu.
De voorzitter der H.T.C. deed dat namens
alle prijswinnaars <-n ging in op de vraag,
reeds door de burgemeester gesteld, hoe
het nu met het Landjuweel zal gaan. Ver-
Twee prijswinnaars. Leo Straus van de
H.T.C. en mevr. J. B. van Verre-
Hangard.
19
Het moet op zijn zachtst gezegd een onge
lukkige coïncidentie genoemd worden, dat
aan de sluiting van het Landjuweel in de
Haarlemse Stadsschouwburg een opvoering
werd gekoppeld door een gezelschap, gefor
meerd uit leden van bij de Natu aan
gesloten verenigingen. Deze opvoering na
melijk diende allereerst als slot van de
Landdag, die de Natu in Haarlem had be
legd. De spelers waren merendeels betrok
ken uit nièt-Haarlemse verenigingen, ter
wijl de uit Haarlem afkomstige medewer
kenden niet behoorden tot de prijswinnaars
uit het Landjuweel. Op zichzelf is dat laat
ste niet bezwaarlijk, wanneer tenminste
een voorstelling voldoende artistiek niveau
heeft om de suggestie als zou dit nu een
representatie zijn van wat het Haarlemse
amateurtoneel vermag, niet tot een be
schamende aangelegenheid te maken.
Helaas had de voorstelling geen mérites.
Helaas was voor de voorstelling de gedach
te gewekt dat men wel degelijk met een af
vaardiging van Haarlems amateurtoneel
had te maken. Dat trof door de aanwezig
heid van de Commissaris der Koningin,
dr. M. J. Prinsen, en de burgemeester van
Haarlem, mr. O. F. M. P. Cremers des te
pijnlijker. Want als dit het plan zou zijn
waarop het amateurtoneel zich in Haarlem
beweegt, dan schudt het hele landjuweel
op zijn grondvesten. De voorstelling, welke
j omelij k van Moliere's „Tartuffe" werd aan
gericht, was wel zo beneden de maat, dat
ze allerminst een propaganda mocht heten
voor het werk onzer amateurtonelisten. Ze
tastte de Natu zelf aan. Onbegrijpelijk, dat
men ze doorgang heeft laten vinden.
Ik moet hier een heleboel onvriendelijke
dingen zeggen, maar ze zullen ieder, die
het amateurtoneel in ere wenst te houden,
uit het hart zijn gegrepen. Want de „Tar
tuffe", die ons werd opgedist, was er totaal
naast. Met alle respect voor de ijver, waar
mee de betrokken spelers er aan hebben
gewerkt hun perfecte rolkennis was er
een overrompelend getuigenis van deze
voorstelling had niet plaats mogen vinden,
omdat de bezetting ze ten enenmale niet
aankon. Dat is geen schande. Dat is een
heel gewoon feit. Het is mij dan ook een
raadsel waarom regisseur Henk van Ulsen
ze toch heeft doorgezet. Enkele leesrepe-
tities waren al voldoende geweest om tot
die constatering te geraken. Aan verzen
zeggen waren de meeste spelers niet toe.
De dictie was slecht, vol platte accenten.
Dat krijgt men er niet uit in twee of drie
maanden. En spelen? Ik geloof graag dat in
In zijn openingsrede tot de op Hemel
vaartsdag in het gemeentelijk Concertge
bouw te Ha. .riem gehouden landdag en
provinciale zomerbijeenkomst van de Ne
derlandse Amateurstoneelunie (NATU)
heeft de voorzitter, mr. P. Cleveringa,
met name de verhouding tussen het
amateurtoneel en de subsidiegevers nader
geanalyseerd.
Weliswaar zou ook de NATU daarbij niet
ontkomen aan de bestedingsbeperking,
hoewel dat niet zal gaan zonder het reeds
bereikte aan te tasten, want het sociaal-
culturele werk heeft zich altijd al met zijn
bestedingen moeten beperken. Toch erken
de mr. Cleveringa de vooruitgang welke in
dit opzicht sinds de bevrijding is gemaakt.
Vóór de oorlog heette het altijd, dat de
overheid ten opzichte van de kunst geen
taak had, thans wordt niet alleen de ont
wikkeling van het passieve deel hebben
aan de kunst, maar ook de creatieve be
oefening daarvan gestimuleerd. Het is juist
deze zelfwerkzaamheid welke voor de vor
ming van de mens essentieel genoemd moet
worden.
Voor de overheid is subsidiëring tot be
vordering der actieve kunstbeoefening nog
een gunst en geen wettelijke verplichting.
Desondanks heeft de overheid reeds iets
helpen opbouwen, dat zij nu niet meer mag
loslaten. Er is een „zee van activiteiten"
losgekomen, die niet meer te stuiten valt.
En als de verantwoordelijkheid van de
overheid daarvoor nog niet is vastgelegd,
toeft ziet zij ze en ze handelt ernaar.
De voorzitter van de NATU omschreef
voorts welke terreinen naar zijn inzicht
voor subsidiëring in aanmerking kunnen
komen. In principe wilde hij de subsidie
verlening beperkt zien tot de overkoepe
lende organisaties van de toneelverenigin
gen, omdat daardoor een zo verantwoord
mogelijke ontwikkeling wordt bereikt. In
der dan het vaststellen van de bereidheid kleine gemeenten met één of twee vereni-
van B. en W. tot medewerking en overleg
kon burgemeester Cremers niet gaan. In
zijn kwaliteit van voorzitter van „Haar
lems Bloei" kon wethouder Geluk positie
ver zijn. Wanneer de H.T.C. van haar
recht tot het ophangen van een Land
juweel gebruik wil maken in overleg met
instanties als Natu en W.K.A. zal „Haar
lems Bloei" even enthousiast de organi
satie behartigen als nu het geval was. De
heer Geluk hoopte ook op de medewerking
van het ministerie van Onderwijs, Kuns
ten en Wetenschappen dat bij dit eerste
Landjuweel geenszins in gebreke was ge
bleven. De aanwezigheid van de vertegen
woordiger van de minister van O., K. en W.
de heer Hooswinkel, was al bijzonder be
moedigend. Er zit toekomst in de voort
zetting van het Landjuweel....
Het koor kweet zich nog eenmaal van
zijn taak, waarna mr. Beets de acade
mische zitting sloot. De gasten genoten
daarna van een receptie aangeboden door
het gemeentebestuur van Haarlem.
gingen zouden bij wijze van uitzondering
de verenigingen individueel kunnen wor
den gesteund. Rijk en provincie zouden bij
voorkeur de organisaties -en activiteiten
moeten steunen, welke in landelijk- resp.
provinciaal verband worden verricht of
werkzaam zijn.
De door de gemeentebesturen aan te leg
gen subsidienormen zijn uiteraard gecom
pliceerder. Spreker achtte het een axioma,
dat de amateurtonelisten zelf in de eerste
plaats verantwoordelijk zijn voor het voort
bestaan van hun vereniging. De overheid
zal echter wel regiecursussen kunnen
steunen. De gemeentelijke steun behoeft
overigens niet alleen in geld te worden
uitgedrukt. Het gemeentebestuur kan bij
voorbeeld ook repetitielokalen beschikbaar
stellen.
De NATU behoeft zich gelukkig niet te
schamen voor de eigen activiteit en offer
vaardigheid van haar leden, die dit jaar
25.000 gulden aan contributies en 20.000
mr. Cleveringa, die erop zinspeelde, dat
men zich nader zal dienen te beraden om
trent de mogelijkheden en wenselijkheden
van contributieverhoging.
In haar raadvergadering van woensdag
middag hebben de leden der Natu het voor
stel van het hoofdbestuur aanvaard om
een regie-cursus in te stellen voor iedere
provincie, welke voor alle leden openstaat.
De cursus zal drie jaar duren.
De NATU-voorzitter had de bijeenkomst
geopend met een woord van welkom aan
wethouder D. J. A. Geluk, die hij roemde
om zijn belangstelling voor het sociaal-
culturele werk en zijn bezielende leiding
bij de organisatie van het Landjuweel.
Voorts begroette mr. Cleveringa vertegen
woordigers van het Koninklijk Verbond
van Vlaamse toneelverenigingen en van de
Federatie van Vlaamse socialistische to
neelkringen. Namens de afdeling Haarlem
van het werkverbond Katholiek Amateur
toneel woonde de voorzitter, de heer A. van
der Veldt, de bijeenkomst bij.
Na de opening hield de televisieregisseur
van de Vara, de heer Willy van Hemert,
een geestige causerie over de aanrakings
punten van televisie en toneel. Zijn voor
dracht werd geïllustreerd met een scène
uit „Salomé" van Oscar Wilde in de ver
taling van Boutens, in toneel- en televisie-
enscènering. Eindexaminandi van de To
neelschool verleenden daarbij medewer
king.
Des middags werd in Treslong te Hille-
gom een geanimeerde bijeenkomst belegd,
waarop Godfried Bomans zijn inzichten
over het amateurtoneel ontvouwde.
Officiële ontvangst
Als waarnemend burgemeester van
Haarlem heeft de heer D. J. A. Geluk
woensdagmiddag de afgevaardigden van
de bij de NATU aangesloten verenigingen
tijdens een ontvangst door het gemeente
bestuur in de ridderzaal toegesproken. Hij
noemde het amateurtoneel een van de be
langrijkste facetten van het Nederlandse
verenigingsleven. Er bestaan honderden
verenigingen in het land en duizenden
spelen toneel of kijken er naar. De NATU
heeft daarbij een belangrijke taak te ver
vullen. Sprekende over het Nationaal
Landjuweel, dat eindigt op het tijdstip, dat
de NATU haar landdag in Haarlem houdt,
dankte spreker het bestuur van de Unie
namens het gemeentebestuur voor de steun
welke het aan de toneelwedstrijd heeft
verleend.
De vice-voorzitter van de NATU, dr. J.
C. van der Steen uit Utrecht, sprak woor
den van dank.
hun vereniging en met het repertoire dat
hun ligt, de optredenden een bevredigende
beurt kunnen maken. Maar nu zag men
hen vergeefs worstelen met wat boven
hun macht lag. Ik zou iedere rol kunnen
analyseren en mijn mening met motiverin
gen staven. Het is onhartelijk en onnodig.
Ik houd het liever op de tekstrepetities,
die bewijs genoeg waren voor het onnut
dezer opvoering. Henk van Ulsen heeft er
niemand en zichzelf evenmin een dienst
mee bewezen. Hij is geen regisseur, geen
metteur en scène. Hij zorgde zelfs niet voor
een passend decor, waartoe het materiaal
toch voorhanden was. Wat voor de spelers
geldt, gaat ook voor hem op. Hier reikte
hij boven zijn macht. Ik vraag me alleen af
waarom de Natu hem het waagstuk toch
heeft laten volbrengen. Het lijkt me in
strijd met juist de doelstellingen, die ze
zelf zo propageert.
Ik ben mij ervan bewust dat dit wel een
heel vreemde toneelrecensie is. Maar waar
om in te gaan op spel- en regieprestaties,
die bij zo'n officieel getint optreden naar
buiten door geen mildheid in een ander
licht komen? Als ooit eerlijkheid de zuster
is van hardheid dan hier. Jammer. Een
welwillende bespreking, die steunde op de
waardigheid van het vertoonde, ware mij
veel liever geweest.
P. W. Franse
ADVERTENTIE
Het is zo eenvoudig! U behoeft slechts
wat romige Sleek aan te brengen (het
heeft een heerlijke geeur!) en na enige
•minuten spoelt U met de Sleek zelfs
het kleinste haartje weg. Dat Is alles,
maar voel eens hoe glad en zacht Uw
huid nu is. Gebruik Sleek voor kin,
bovenlip, armen of benen.
Voor een persoonlijk advies, in een
prettige sfeer
99
99
Zandvoortselaan 75
Heemstede - Telefoon 36827
COSMETICA - PARFUMS
TOILETARTIKELEN - BIJOUX
in alle prijsklassen
Ruime parkeergelegenheid.
NIJMEGEN. Kandidaats., imen Frans:
de weleerw. zuster A. M. Groothaart, Nij
megen. Doctoraalexamen Frans: pater J. W.
L. Niesten C.I.C.M., Hetlvoir; mejuffrouw A.
R. M. Tummers, Den Bosch. Kandidaatsexa
men Nederlands: J. P. M. Eggermomt, Roo
sendaal.
Expositie Vrijdagavond 31 me zal in
de expositiezaal van de Rotterdamse
Kunststichting een tentoonstelling worden
geopend van werken van Daniël den Dik-
gulden aan lesgelden bijeen brengen, zo zeikenboer.
In de stampvolle Amsterdamse Stads
schouwburg, met Koningin Juliana als
eerste der vele genodigden, heeft het Bal
let der Lage Landen onder leiding van
Mascha ter Weeme zijn tienjarig bestaan
gevierd. Het feestelijke karakter van de
avond werd nog verhoogd door de mede
werking van leden van het orkest van de
Nederlandse Opera, waarover Wim de
Soet de scepter zwaaide. De groep debu
teerde in hetzelfde theater op 2 Juli 1947,
toen nog Amsterdamse Balletcombinatie
geheten, met een programma waarop wer
ken van Florrie Rodrigo, Bob Nijhuis, Max
Dooyes en Marie-Jeanne van der Veen
voorkwamen. Het woensdag vertoonde re
pertoire mag representatief genoemd wor
den voor de Engelse invloed, die de laat
ste jaren bijzonder sterk waarneembaar is.
Begonnen wordt met een ballet-pastiche
„Hoepels!" van Walter Gore op muziek
van Francis Poulenc, een veel te langdurig
spel met beperkte kansen om werkelijk
enigszins interessant te zijn, waarbij de
voornamelijk gemimeerde bewijzen van
flegmatieke humor door Angela Bayley
nog het aardigste waren. Het is overigens
een typerend werk voor deze choreograaf,
die stelselmatig de bewegingen verlengt
met allerhande attributen, Hoge technische
eisen werden er niet gesteld. Met „Het
geschenk" van zijn landgenoot Peter Der-
rell op muziek van Gabriël Fauré kwam
men in een geheel andere sfeer, waarbij
men nogal duidelijk aan Anthony Tudor
(speciaal aan diens „Lilac Garden" op het
„Poème" van Chausson) werd herinnerd.
Het is een wat men noemt dramatische be
wegingsstudie over de strijd om de liefde
van hun kind, die het leven van een man
en een vrouw, die niet meer van elkaar
houden, vergiftigt. In het genre van het
psychologisch realisme is het een knap,
vooral duidelijk werkstuk, dat door Ine
Rietstap en Johan Mittertreiner voorbeel
dig werd vertolkt. Waardering voor de
kostuums van Darbos mag niet onuitge
sproken blijven.
Maar als de hoofdzaak van deze jubi
leumavond moest men toch de integrale
uitvoering van het sprookjesballet „De No
tenkraker" op muziek van Tsjaikofsky in
de door Walter Gore bewerkte zetting van
Lev Ivanov beschouwen. Men kan het
streven om in een op het gebied van de
danskunst lange tijd achtergebleven land
als het onze aansluiting bij de traditie te
zoeken natuurlijk waarderen. Jack Carter
is daar met een eigenwijze opvatting van
de tweede akte van „Het Zwanenmeer"
mee begonnen en heeft het met de volle
dige „Coppélia" voortgezet. Men dient
daarbij echter wel te beseffen, dat het zo
doende gaat om imitatie van vormen uit
een voltooid verleden tijd, ten dele zelfs
stammend uit een zeker artistiek gespro
ken decadente periode. Als men in aan
merking neemt, dat het Ballet der Lage
Landen zich voornamelijk richt tot een pu_
bliek, dat van de dans als kunstvorm nog
weinig weet heeft, dan kan men de gevolg
de politiek wel begrijpen, waarbij dan nog
komt dat „De Notenkraker" een joyeus
divertissement bevat, waardoor de vreug
de bij de viering van het tweede lustrum
uiterlijk kenbaar kan worden gemaakt.
Walter Gore heeft met een enkele wij
ziging van het scenario een ingenieuze
oplossing van de monteringsmoeilijkheden
mogelijk gemaakt, zodat de twee aktes en
de proloog nu als een schouwspel van in
elkaar overgaande scènes ten tonele ver
schijnen. In de ontwerper Harry Cordwell
vond hij daartoe een bekwame en met goe
de smaak gezegende medewerker. „De No
tenkraker" is eigenlijk een ballet voor kin.
deren, in de trant van de Engelse kerst
pantomimes. Enkele leuke vondsten in het
begin en een paar bewijzen van tech
nische virtuositeit maakten het geheel ook
voor de „gevorderden" soms wel tot een
genoegen. In het bijzonder moet Johan
Mittertreiner, die een kostelijke raadsheer
Drosselmayer was, worden geprezen. In
het openingstableau trokken verder Cla-
zina Nepveu en Robert Kaesen als de me
chanische poppen de aandacht. In „het
land van sneeuw en ijs" kreeg Ine Rietstap
de kans te bewijzen dat zij tot de topklasse
van de Nederlandse danseressen behoort.
Het grote divertissement in het Suiker
goedparadijs moest uiteraard danig vereen
voudigd worden, maar de opgetogen rond
dartelende Lieke de Leeuw als het meisje
Clara wekte ons voortdurend op in won
deren te geloven. Angela Bayley (met Ben
de Rochemont als een zelfzuchtige part
ner) vierde kundig haar specialiteiten uit.
Leo Kersley was, druk bewegend, de No
tenkrakerprins.
In de pauze heeft Koningin Juliana de
leidster en de solisten van het jubilerende
gezelschap aan zich laten voorstellen in de
grote foyer.
David Koning
De kringraden van de drie Nederlandse
journalistenorganisaties, de Nederlandse
Journalisten Kring (N.J.K.), de Katholieke
Nederlandse Journalisten Kring (K.N.J.K.)
en de Protestants-Christelijke Journalisten
Kring (P.J.C.K.) hebben zich in een geza
menlijke vergadering, woensdag in Utrecht
gehouden, beraden over het hun voorge
legde ontwerp van een nieuwe collectieve
arbeidsovereenkomst voor dagbladjourna
listen. Zij besloten tot aanvaarding van
deze c.a.o., welke vóórdien reeds door de
organisatie van werkgevers in het dag
bladbedrijf, de Nederlandse Dagbladpers,
was goedgekeurd. De vergadering was ech
ter teleurgesteld over het haars inziens on
bevredigende resultaat van de c.a.o.-onder-
handelingen. Aan deze teleurstelling is
uiting gegeven in een met algemene stem
men aanvaarde motie, welke als volgt
luidt:
„De kringraden van de N.J.K., de K.N.J.K.
en de P.C.J.K., overwegende, dat het ont
werp tot herziening van de c.a.o. voor
dagbladjournalisten, hoewel vooral verbe
tering brengend in de materiële positie
van de beginnende journalist, in het alge
meen en zeker ten aanzien van gevorder
de journalisten zeer onvolledig tegemoet
komt aan de eisen, welke met betrekking
tot de honorering van journalisten moeten
worden gesteld, voorts overwegende, dat
het verwerven van een materiële verbete
ring, die beantwoordt aan hetgeen redelijk
zou zijn te achten, nauwelijks uitstel ge
doogt, zulks gelet op de omstandigheden
waarin vele journalisten verkeren, zijn
bereid, hoewel de onderhandelingen niet
hebben geleid tot het gehoopte resultaat,
het aan de orde zijnde concept te aanvaar
den onder dankzegging van de onderhan
delingsdelegatie voor de volhasding, waar
mee zij de onderhandelingen heeft ge
voerd".
?W*5 T
Ruim 750 ongehuwde dames en heren
hebben op Hemelvaartsdag in Amsterdam
de vierde Wereldvrijgezellendag bijge
woond, die was georganiseerd door de af
deling Amsterdam van de Nederlandse
Vrijgezellenbond. Deze bond voert actie
tegen de voor ongehuwden hoge belastin
gen, tegen het woningbeleid dat geen reke
ning houdt met ongehuwden en tegen de
vereenzaming van de vrijgezel.
De taak van het Tweede Kamerlid drs
H. Peschar, die wegens ziekte verhinderd
was te spreken, werd overgenomen door de
vice-voorzitter van de bond, de heer G. J.
van der Kaay. Deze pleitte voor een ge
matigder belastingtarief voor de vrijgezel
len met lage inkomens, voor wie de lasten
toch al hoger zijn dan die voor gehuwden
zonder kinderen.
