IJmuider Courant | 1957 | 20 juni 1957 | pagina 9

De voorgeschiedenis van de
Hongaarse opstand

Hongarije's korte vrijheidsroes
en de „tweede interventie"

Brief van een Hongaar

UNO-rapport: Op 20 oktober
al pontonbruggen over Donau

Russen grepen niet „op verzoek "in

Voorbereidingen

Serov kwam Nagy's besprekingen
over Russische aftocht onderbreken

De wanhopige strijd is
gestreden - een
herinnering en een
waarschuwing

UTV O-rapporteur

Hongarije had economisch
wel baat bij Rusland

Opstand was niet louter
anti-Russisch

Bergbeklimmers moesten -
45 meter van top -
terugkeren

Soekarno: Indonesië onder een geleide democratie

-cKÜAG 20 JUNI 1957

5

In het rapport van de vijflandencommissie, die»door de UNO-Assemblee in
begin 1957 werd ingesteld (nadat Rusland de UNO-resoluties naast zich had
neergelegd en de regering Kadar had geweigerd de secretaris-generaal Ham-
marsKjoeld te ontvangen) wordt een uitvoerig overzicht gegeven van de voor
geschiedenis der Hongaarse revolutie.

Zo zegt de commissie dat bepaalde Hongaarse schrijvers reeds in de herfst
van 1955 protesten uitten tegen het dictatoriale bewind van de Hongaarse
communistische partij. „Alhoewel een aantal schrijvers werd gearresteerd,
verbreedde de basis voor deze protesten zich geleidelijk in die zin, dat daarin
ook andere grieven van het Hongaarse volk werden verwerkt. In de zomer
van 1956 leidde dit, onder auspiciën van de officiële jeugdorganisatie der
Hongaarse communistische partij, de „D.I.S.Z.", tot de stichting van de Petoefi-
club. Hiermede was een nieuw forum voor gedachtenwisseling ontstaan. En
hetgeen naar voren werd gebracht behelsde vaak critiek op de communistische
regering", aldus het verslag.

Een gewonde Hongaarse verzetsstrijder
verlaat, ondersteund door een vrouw,
een van de plaatsen der schermutse
lingen in Boedapest. Op de hoek op de
achtergrond staat een Russische tank.

De commissie vervolgt: „Men heeft be
weerd, dat Hongaarse autoriteiten de lei
ding der Russische troepen in Hongarije
hebben verzocht in te grijpen gezien wan
ordelijkheden, die zich in de nacht van
23 op 24 oktober zouden hebben voorge
daan. Maar het is bewezen, dat de Rus
sische autoriteiten reeds in de periode van
20 tot 22 oktober 1956 voorbereidingen
troffen voor een gewapenderhand ingrij
pen in Hongarije".

„Van 20 op 21 oktober sloeg de Russi
sche genie te Zahony, aan de Hongaars-
Russische grens, pontonbruggen over de
Donau. En van 21 op 22 oktober werden
officieren van Sovjet-troepen in aangren
zende Roemeense gebieden van verlof te
ruggeroepen, terwyl Hongaars sprekende
reserve-officieren onder de wapenen
moesten komen.

Op 22 oktober 1956 is geconstateerd, dat
in West-Hongarije gelegerde Russische
strijdkrachten in de richting van Boedapest
oprukten", aldus het commissieverslag.

Zestien eisen

De UNO-commissie verklaart voorts, dat
Hongaarse studenten op 22 oktober 1956,
één dag voor de massabetogingen van de
23ste, een lijst van zestien eisen opstelden,
onder meer omvattend:

1. Onmiddellijke terugtrekking van alle
Russische troepen in Hongarije.

2 samenstelling van een regering onder
Imre Nagy, die onder het bewind van
Matias Rakosi en Ernoe Geroe uit de Hon
gaarse communistische partij was gestoten,
doch daar inmiddels weer in was toege
laten.

3. Vrije algemene verkiezingen.

4. Vrijheid van meningsuiting.

5. Wedertoelating van politieke partijen.

6. Ingrijpende veranderingen in de le
vensvoorwaarden van arbeiders en boeren.

In de vroege ochtend van de 23ste ok
tober 1956 waren de door de studenten
gestelde eisen in geheel Boedapest bekend
geworden. Ooggetuigen hebben verklaard,
hoe er toen een geest van opgetogenheid
en hoop in de Hongaarse hoofdstad
heerste. De voorzitter van de Hongaarse
schrijversunie, Peter Veres, las een menig
te belangstellenden aan de voet van het
standbeeld van generaal Bern een held
uit de (door Russisch ingrijpen verloren)
onafhankelijkheidsoorlog van 1848 een
manifest voor, waarin de zestien eisen der
studenten waren vermeld. De toehoorders
onderschreven deze eisen.

Daarop stak het grootste gedeelte der
betogers de Donau over, om zich bij de
demonstranten buiten het parlementsge
bouw te voegen. Te zes uur namiddag be
vond zich hier een menigte van twee- tot
driehonderdduizend personen. Premier
Nagy sprak het volk op een balkon van
het parlementsgebouw toe. Tot op dat tijd
stip had zich nog niets voorgedaan, dat
erop duidde, dat de betoging op andere
wijze zou eindigen dan met een vreedzaam
uiteengaan en terugkeer der demonstran
ten naar hun woningen.

Niets geleerd

Doch om 20 uur gebeurde er iets, dat
het volk verbitterde.

Ernoe Geroe, eerste secretaris van het
centrale comité der Hongaarse communis
tische partij, die een bezoek aan de Joego
slavische president, maarschalk Tito, had
gebracht, was in de ochtend van de 23ste
oktober te Boedapest teruggekeerd. Hij
zou 's avonds omstreeks acht uur voor
radio-Boedapest spreken en het volk
hoopte algemeen, dat Geroe rekening zou
houden met de eisen der studenten. Doch
zijn toespraak bevatte geen enkele van de
concessies, waarop het volk had gehoopt.
Bovendien was de toon ervan zodanig, dat
zij verbittering wekte.

Inmiddels had een aantal andere beto
gers besloten uitvoering te geven aan één
der door de studenten gestelde eisen, na
melijk dat het standbeeld van Stalin uit
Boedapest zou worden verwijderd. Om
21.30 uur viel het monument. Op dat tijd
stip gaf de menigte vrijelijk uiting aan
haar ontstemming over Geroe's toespraak.

De commissie deelt dan mede, dat een
studentenafvaardiging zich diezelfde dag
naar het gebouw van radio-Boedapest had
begeven, om opheffing te verzoeken van
het uitgevaardigde verbod van omroeping
der zestien eisen. „Een gerucht deed toen
de ronde dat een der delegatieleden was
neergeschoten", aldus het rapport. Kort
na negen uur 's avonds werden traangas-
bommen uit de bovenste ramen van het
gebouw geworpen en enkele minuten later
schoten leden van de veiligheidspolitie op
de ongewapende betogers, waardoor een
aantal hunner werd gedood en gewond.

De opstand

Voor zover er een tijdstip kan worden
iangegeven, waarop een vreedzame beto-
;ing overging in een felle opstand, was
liet dit: de reeds zo by zonder impopu
laire en alom gevreesde Hongaarse veilig
heidspolitie had geschoten op weerloze
mensen.

Er kwamen ambulances, met rode-kruis-
emblemen. Leden der veiligheidspolitie,
vermomd in witte doktersjassen, kwamen
uit het gebouw en wilden zich naar de
ambulances begeven. Doch een gedeelte

der betogers had dit door. Zij vielen de
„dokters" aan en op dat ogenblik kregen
de betogers hun eerste wapens in handen",
aldus het UNO-rapport.

„De regering zond met spoed troepen
naar het plein voor het parlementsge
bouw. Doch na enige aarzeling kozen de
Hongaarse militairen de zijde van het volk.

Intussen hadden arbeiders uit Csepel,
Ujpest en andere arbeiderswijken van
Boedapest telefonisch vernomen, hoe de
zaken ervoor stonden. Zij maakten zich
meester van vrachtauto's en reden naar
Boedapest, onderweg verkregen zij wapens
van hen vriendschappelijk gezinde militai
ren of politiemannen, of uit kazernes en
wapenfabrieken.

De opstandelingen wisten de kantoren
van het communistische dagblad „Szabad
Nep" en gedurende korte tijd ook het ge
bouw van radio-Boedapest te bezetten.
Terwijl voor dit laatste gebouw werd ge
vochten, verschenen, te ongeveer twee uur
in de ochtend van de 24ste oktober, de eer
ste Russische tanks ten tonele.

De eerste schoten op het radiogebouw
vormden het begin van een harde strijd,
die vijf dagen zou duren, en waarin de in
woners van Boedapest zich gesteld zouden
zien tegenover Russische pantserwagens
en de gehate veiligheidspolitie.

p|

NEW YORK (UP en Reuter) „Wan
neer een mogendheid op reusachtige schaal
wapengeweld gebruikt op het gebied van
een ander land, met de vooropgezette be
doeling in te grijpen in de binnenlandse
aangelegenheden van dat land, heeft zij
zich volgens de omschrijving, die de Sovjet-
Unie zelf van het begrip „agressie" heeft
gegeven, aan een aanvalsdaad schuldig
gemaakt, die dan tevens een internationale
aangelegenheid is geworden," zo schrijft
de UNO-commissie in haar verslag over de
Hongaarse opstand. „Ex-premier Imre
Nagy heeft uitdrukkelijk verklaard, dat hij
de Russische autoriteiten niet heeft ver
zocht in Hongarije in te grijpen. Er is ook
nergens uit gebleken dat hij of een andere
Hongaarse autoriteit wel een dergelijk ver
zoek tot de Russen richtte.

Gedurende de enkele dagen van vrijheid,
die het Hongaarse volk heeft genoten vóór
de tweede interventie, bleek hoezeer het
hier een volksopstand betrof: een ver
scheen een vrije pers, radiosprekers moch
ten vrijuit spreken en onder het volk heer
ste algemene vreugde.

In een aantal gevallen zijn personen door
het volk geslagen of om het leven gebracht.
Dat betrof in bijna alle gevallen leden van
de staatsveiligheidspolitie of personen, die
met haar hadden samengewerkt of waar
van dit werd aangenomen.

Het rapport vervolgt: „In deze zeer korte
periode van vrijheid werden door de arbei
dersraden stappen genomen om de arbei
ders daadwerkelijk het toezicht te geven op
genationaliseerde ondernemingen. Ook
werden impopulaire bepalingen, zoals die
betreffende de produktienormen, afge
schaft. Tevens werden onderhandelingen
gevoerd over een algeheel terugtrekken der
Sovjet-troepen uit Hongarije. In Boedapest
begon het leven weer normaal te worden
en er heerste grote vreugde."

Het fascisten-sprookje

De opstand is van begin tot einde geleid
door studenten, arbeiders, soldaten en in
tellectuelen, van wie velen communisten
waren, of waren geweest. Op geen enkel
ogenblik heeft men horen eisen dat figuren
uit de dagen van het vooroorlogs commu
nistische regiem of het fascistische regiem,
weer aan de macht zouden moeten komen.

„Zwaargewapende „fascisten" of „sabo
teurs" zouden nooit op Hongaarse vliegvel
den hebben kunnen aankomen, want die
waren in Russische handen. En evenmin
zouden zij de grens van Oostenrijk met
Hongarije hebben kunnen oversteken", al
dus de commissie.

In het verslag wordt melding gemaakt
van een incident op 25 oktober, toen
Sovjet-tanks, die het parlementsgebouw
bewaakten, het vuur openden op ongewa
pende betogers.

„Deze slachting, waarbij velen het leven
verloren, was een schok voor het gehele
Hongaarse volk. En het wist toen nog niet
dat op dat tijdstip premier Nagy gevangen
werd gehouden in het hoofdkwartier der
Hongaarse communistische partij.

Een ommekeer kwam toen op 27 oktober
Nagy een regering vormde, waarin zowel
communisten als niet-communisten zitting
hadden. Op 29 oktober ontbond Nagy de
veiligheidspolitie. De val van een bewind,
waarvoor in geheel Hongarije slechts de
veiligheidspolitie wilde strijden, geleek
toen een onafwendbaar gevolg", aldus het
UNO-rapport.

Toen Nagy voor de eerste maal premier
werd kon hij zijn macht niet volledig uit
oefenen, maar „overdonderd door de snel

heid van de ontwikkelingen koos hij de
zijde der opstandelingen „en werd een
symbolische figuur in de opstand, hoewel
hij er niet toe aangezet had en nooit een
feitelijke leider is geweest." Nagy sprak
zich uit tegen het Pact van Warschau en
voor een neutraal Hongarije.

De genadeslag

Een delegatie van vier werd toen door
het Russische militaire opperbevel op een
banket genodigd om de laatste bijzonder
heden te regelen van de terugtrekking der
Russische troepen. Het liep al tegen mid
dernacht toen dit samenzijn werd onder
broken door de komst van generaal Serov,
het hoofd van de Russische veiligheids
politie. Hij was in gezelschap van officie
ren van de N.K.V.D. en gelastte de arresta
tie van de Hongaarse delegatie.

De Russische strijdkrachten trokken toen
op naar Boedapest, aldus het rapport. Er
waren naar schatting op 3 november 250
tanks in Hongarije. Alle strategische pun
ten werden bezet.

Nagy gaf opdracht niet op de Russische
troepen te schieten, omdat hij nog hoopte
op een succesvolle afloop van de onderhan
delingen over terügtrekking. Toen bekend
werd dat Kadar ook een regering had ge
vormd, besloot het kabinet-Nagy, dat men
de Russen met geweld zou weerstaan.

Volgens getuigen, aldus het rapport, was
Kadar begin november in Moskou. Hij en
zijn ministers verschenen pas 7 november
in het openbaar in Boedapest. Het enige
gezag in Hongarije was het Russische op
perbevel, dat bevelen aan het volk gaf.
Veel van de Russische soldaten, die voor de
tweede interventie naar Hongarije werden
gebracht, kwamen uit verafgelegen streken
van Centraal-Azië. Velen hunner geloofden
dat zij in Egypte waren om tegen de Brits-
Franse „imperialisten" te vechten.

Over de rol van de door Amerika ge
steunde radio „Vrij Europa" zegt het ver
slag, dat bepaalde uitzendingen mede de
indruk hebben gewekt, dat er hulp voor
de Hongaren op komst was.

Russische soldaten hebben geschoten op
vrouwen en kinderen, die in de rij stonden
voor brood, en op ziekenauto's. Zij haalden
gewonde verzetsstrijders uit de ziekenhui
zen. De commissie zegt niet met zekerheid te
hebben kunnen vaststellen aan hoeveel
mensen de opstand het leven heeft gekost.

Bij de ondervragingen van de commissie
is gebleken, dat de Hongaren geen troepen
hulp uit het Westen verwachtten. Er werd
alleen op morele steun gerekend.

Het rapport vervolgt: „Gebleken is, dat
de talrijke mededelingen over onmenselijke
behandeling en martelen van arrestanten
door leden van de Hongaarse veiligheids
politie op waarheid berusten.

Ook is in een poging om de kracht van
de opstand te breken, een aantal Hongaren,
waaronder vrouwen, naar de Sovjet-Unie
weggevoerd. Er bestaan aanwijzingen, dat
een aantal hunner niet naar Hongarije is
teruggezonden".

Wat de deportaties betreft, heeft de com
missie geen aandacht geschonken aan het
geen de ondervraagden van „horen zeggen"
wisten. Vele gedeporteerden, aldus Shann,
zijn niet slecht behandeld en konden later
naar huis terugkeren. Het zou de bedoeling
van de Russen zijn geweest om door vrees-
aanjaging de revolutie te breken. Ongeveer
190.000 Hongaren zijn naar het buitenland
uitgeweken.

De commissie heeft reden om aan te
nemen, dat Nagy nog steeds in Roemenië
gevangen wordt gehouden.

De Australishe rapporteur van de UNO-
commissie voor Hongarije, Keith Shann, is
niet van mening, dat de Suezcrisis de
Sovjet-Unie heeft geholpen bij het onder
drukken van de Hongaarse opstand. (De
Amerikaanse vertegenwoordiger bij de
UNO, Lodge, had n.l. verklaard, dat de
Brits-Franse interventie in Egypte een op
treden van de UNO in Hongarije heeft ver
hinderd.)

Shann verwierp het denkbeeld, dat de
Hongaren de vooroorlogse regeringsvorm
terug willen hebben. Het volk is van
mening, zei hij, dat het vooral economisch
veel voordeel heeft gehad van het stelsel
van de afgelopen tien jaar. De Hongaren
waren vóór de revolutie de Russen niet
vijandig gezind. Zij wilden alleen zélf hun
zaken regelen. Daarom wilden zij ook het
vertrek van de Russische troepen. De revo
lutie kon niet louter als een anti-Russische
actie worden beschouwd.

De commissie geeft uiting aan haar leed
wezen, dat de Hongaarse regering haar
geen toestemming heeft willen verlenen
voor een bezoek aan Hongarije.

„Deze weigering had onder meer tot ge
volg dat wij niet in staat waren uit de
eerste hand inlichtingen te verkrijgen over
het standpunt der regering-Kadar", consta
teert de commissie.

Zij verklaart verder dat zij, bij het samen
stellen van haar verslag, is geleid door de
wens een objectief verslag van het gebeur
de te geven. „En daarom hadden wij ook
een weergave van de meningen der rege
ringen van de Sovjet-Unie en Hongarije
willen geven", aldus de UNO-commissie.

De commissie verklaart dat de wijze,
waarop de Algemene Vergadering zich met
de Hongaarse opstand heeft bezig gehou
den, „juridisch volkomen in orde" was.

:<X<XXXXXDOCCXXXX3<XXXXX>OCOOOOOOOOOOC)OOC)OOOOOOOOOOOOOOODOOOOOOOO(X5CXXXXX)OOOC)OOOCXXXXXXXXX)C)OOOOOC>COOCXXXXXXXXXXXXXXXX>

In „Magyar Szó", het blad voor Hongaren in Nederland, is een brief afgedrukt
die een Hongaars vluchteling schreef aan een vriend in Nederland, nadat hij een
kortstondige gastvrijheid in ons land had genoten en naar elders was vertrokken,
op zoek naar een nieuwe toekomst.

De tekst van deze brief geeft een onopgesmukt beeld van Boedapest in de
g vreselijke revolutiedagen en doet de herinnering herleven aan de afschuwelijk
wanhopige strijd van de Hongaren tegen een overmacht van niets-ontziende,
koelbloedige moordknechten in Sovjet-uniform. Een herinnering, die al te snel
vervaagd is en waarvan de scherpe contouren overal ter wereld toch noodzakelijk
zouden moeten worden behouden, omdat de strijd der Hongaren niet is afgelopen.
De strijd tegen onrecht en verdrukking is met het bloedig dempen van de Hon
gaarse opstand niet beslist. Hij wordt op andere wijze gevoerd en zal op andere
wijze gewonnen worden door de mensen die de vrijheid liefhebben. Doch wat in
Boedapest gebeurd is, mag nooit vergeten worden.

Hieronder volgt de tekst van de Hongaarse brief.

Beste Nederlandse vriend,

Toen wij kennis maakten, vroeg je me
hoe de stad van waar ik kwam er uit
zag, hoe zag Boedapest er uit? Toen be
loofde ik, dat ik je op je vraag ant
woord zou geven, zodra de vreselijke
herinneringen aan de geziene en door
leefde verschrikkingen in mijn geest
enigszins verstild zouden zijn.

Nu waag ik het. Ik zal je, en door
jou allen die ons de helpende hand
reikten en ook nu nog reiken, beschrij
ven hoe Boedapest er uit zag.

Toen ik haar het laatst zag, was de
stad in rook gehuld, omzoomd door de
gouden krans van een verdwaalde zon
nestraal. Met ons drieën stonden wij
aan de helling van de Janosberg, drie
jonge mensen, hongerig, doodvermoeid
en met afgestompte zenuwen. Wij na
men afscheid van Boedapest, afscheid
misschien voor goed.

Langs de voet van de omringende
heuvels van Boedapest dreunden de
rupsbanden der Sovjet-tanks, op het
eiland Czepel stond de oliehaven in
brand en de rode vlammen van de bran
dende gasfabriek sloegen tegen de ro
kerige hemel. De Russische kanonnen
op de Gellértberg bestookten bijna on
ophoudelijk de Maria Theresia-kazerne,
het bolwerk der revolutionairen. Een
helikopter vloog langzaam over de stad
en redde uit de omsingelde wijken de
Sovjetleiders. De hele stad dreunde van
het oorlogslawaai, slechts de Donau
stroomde vredig de voor eeuwig ver
stilde lijken met zich meedragend. Ik
stond daar en met tranen in mijn ogen
bewonderde ik het toneel van één van
's werelds grootste heldendaden, de ten
dode gedoemde stad met haar ten dode
gedoemde bewoners. De stad vocht nog
en kon nog niet geloven, dat haar won
dermooie droom slechts een ééndags
vlieg was.

In de rook en vlammen, die als een
aanklacht tegen de donkere hemel sloe
gen, zagen wij weer de beelden van de
vorige dag, onuitwisbare beelden, die
hun stempel op de rest van ons leven
hebben gezet:

In een pantserwagen razen we door
de stad. Telkens passeren we Sovjet
tanks, kanonnen en munitiewagens,
maar zodra zij ons in de gaten krijgen,
zijn we al gevlogen. Vervolgen durven
zij ons niet, omdat zij niet kunnen we
ten wat na ons komt. De jonge briga
dier naast mij zijn hoofd in verband
gloeit van geestdrift. Hij is verwond
in de Wenerstraat. Hij zit op een zak
vol handgranaten en houdt de weg ach
ter ons in de gaten. Aan de andere kant
zit de ernstige derdejaarsstudent in de
wijsbegeerte. Hij draagt nog het grijze
pak met dubbele rijen knopen, dat hij
bij de eerste studentenbetoging droeg;
machinepistool in zijn hand. Ik kijk
naar zijn hand; lange vingers, maar zijn
sterke brede handpalm ligt vast aan de
kolf van het pistool. Zelfbewustheid in
zijn ogen, wilskracht in het hoofd. Hij
weet wat hij doet en houdt rekening
met de consequenties.

Op de hoek van de Kossuth Lajos-
straat en de Rakoczistraat ontvouwt
zich een afgrijslijk beeld voor onze
ogen. Jonge mensen, meisjes en jongens,
door Sovjet-tanks in het beton gewalst.
Dicht bij mij ligt een jonge man, kramp
achtig zijn geweer omklemd. Zijn ge
zicht is al vaal, de tank is over zijn
bekken en benen gereden. Iets verder
een vrouwenfiguur, het hoofd door ko
gels onherkenbaar verminkt, het onder
lichaam verpletterd door een rupsband,
op haar borst het rode-kruis-embleem.
Wij trachten de lijken op één plaats te
bergen.Het liefst zou ik weg willen
lopen. Van een afstand beschieten de
Russen ons, terwijl wij juist het lijk van
een jong meisje wegdragen: beeldschoon
gezicht, zwarte haren; zij komt me be
kend voor, de dood heeft haar gezicht
niet verwrongen. Het schot heeft haar
achterhoofd geraakt, waarschijnlijk
was zij onmiddellijk dood. Terwijl wij
de lijken met de nationale vlag bedek
ken, herinner ik mij plotseling waar ik
het meisje heb ontmoet: zij was studen
te aan de muziek-academie en ik hoorde
haar op een schoolconcert viool spelen.

Toen speelde zij Mendelssohn, nu nam
de dood haar in bezit, maar met dezelf
de glimlach op haar gezicht. Haar fijne
hand, haar slanke vingers konden een
geweer hanteren. In de pauze van het
concert vertelde zij, dat zij reeds van
haar vader vioollessen kreeg; nu heeft
zij de laatste akkoorden met zich mee
genomen en de snaren zullen nooit meer
onder haar mooie vingers klinken.

In deze wijk is geen gaaf 'huis te
zien. Ruiten ontbreken overal, verdie
pingen zijn ingestort, woningen uitge
brand. Het hart van Boedapest, de voor
de inwoners dierbare binnenstad, ver
toont het beeld van oorlog. In de straten
Sovjet-tanks en mitrailleurnesten. Hier
en daar is het ratelen van de machine
geweren der opstandelingen te horen.
Nergens zijn AVH-mensen in uniform
te zien. Zij hebben zich als burger ver
kleed of politie-uniformen aangetrok
ken. In de Vacistraat brandt een grote
stapel vlugschriften en boeken van de
uitgeverij „Horizont". De oplaaiende
wind waait de portretten van Lenin en
Stalin in de lucht. Het plein tegenover
de Kettingbrug, voor het Academiege
bouw en het Greshampaleis is vol
met AVH-lieden. Zij hebben barricaden
opgeworpen, men ziet slechts de loop
van hun machinepistolen en geweren.
In de portieken liggen lijken van revo
lutionairen; de lijken van de Russen en
AVH-lieden hebben zij vlug opgeruimd.
Het plein voor het parlementsgebouw
lijkt op het beeld van de Bartholomeus-
nacht. Lijken, bloed en lichaamsdelen
overal. Een onbeschrijfbaar vreselijk
beeld. Vaders, moeders, broers en zus
ters zijn wanhopig aan het zoeken naar
hun familieleden. Wat AVH en Sovjets
hier uitgericht hebben, zou de hele we
reld moeten zien om zich van de ware
gedaante van het Sovjetbewind een
voorstelling te kunnen vormen. Wie dit
gezien heeft kan misschien begrijpen
wat in Boedapest is gebeurd.

Overal langs de Donau Sovjet-tanks
met vieze, smerige soldaten, in hun
hand een machinepistool, in hun ogen
angst. Bewind van massamoordenaars,
dat een leger van tanks, kanonnen en
soldaten heeft gemobiliseerd tegen
jonge mensen, dat zonder aarzelen in
de rij staande oude vrouwen en kinde
ren heeft afgemaakt, dat bewind is
bang? Toch, het gezicht van de solda
ten verraadt angst. Misschien weten zij,
dat zij bezig zijn één van de meest af
schuwelijke massamoorden in de ge
schiedenis te bedrijven. Velen van hen
weten het zeker zeer goed, want hele
groepen zijn reeds naar de opstande
lingen overgelopen. Of zijn dat soms
ook „fascisten"? Zijn zij soms ook „door
de geestelijkheid misleid"? In Boeda
pest is de communistische propaganda
voorgoed failliet gegaan. Wij hebben er
een verschrikkelijk grote prijs voor be
taald. De allerbesten van de jeugd zijn
gesneuveld en een groot aantal vluchtte
naar het westen.

Elke familie in Boedapest heeft tegen
woordig haar doden, offers ter voor
lichting van de wereld. We wisten van
tevoren, dat we de strijd zouden ver
liezen. Wie de landkaart kent, kon het
tragische einde van deze gigantische
strijd zien. Maar eindelijk moesten wij
tonen, dat na tien jaar lang kwellend
verlangen en ondanks vergeefs wachten
op een wonder uit het westen, wij de
ketenen willen afschudden, de ketenen,
aan het smeden waarvan destijds ook
het westen heeft meegewerkt. Wij wer
den uitgeleverd aan de roden, een staat
die gedurende eeuwen in de geschiede
nis een bolwerk van het westen was,
werd nu ten prooi gelegd aan de bar
baren.

Dierbare Nederlandse vriend, die ons
zo hulpvaardig tracht te helpen, mis
schien kom je eens naar Boedapest;
maar ik waarschuw je, vraag nooit een
Hongaarse moeder wat daar in de herfst
van 1956 is gebeurd. Ik neem afscheid
van je en ik dank je voor alles wat je
in het belang van de Hongaren doet en
nog zal doen, maar één ding vraag ik
je: probeer hen niet te be
grijpen; uit hun ogen glimlacht nooit
meer de lente van Boedapest. L. P.

NXXXXDOOCXDOOOOOOaOCOOOOOOOOOOCXD<X)OOOCOCXXXXXXXXX>OOOOOOOOOOOOOOOOOOCXXXX)OOOOOOOCOOOOOOOCOOOOOOOOCXX)OOOOOOOOOOOOOOOC

Twee Engelse bergbeklimmers, Wilfred
Noyce en David Cox, hebben de beklim
ming van de ruim 7.000 meter hoge Macha-
puchare in Nepal, 45 meter onder de top
wegens slechte weersomstandigheden moe
ten opgeven.

Op 2 juni hadden zij dit punt bereikt,
sneeuwstormen dwongen hen echter terug
te keren tot ruim 6.400 meter en de vol
gende dag tot 6.050 meter. In ijzige winden
en sneeuwstormen bereikten zij op 5 juni
het basiskamp.

Vijf weken duurde de tocht van het
basiskamp naar het punt, 45 meter onder
de top. De terugweg legden zij echter in
drie dagen af. Op de heenweg hadden zij
over een afstand van 600 meter touwver-
bindingen gemaakt.

De top van de Machapuchare is nog nim
mer bereikt. Hoewel Wilfred Noyce en
David Cox hun voornemen op de top de
Engelse vlak te planten, niet hebben kun
nen volvoeren, zijn zij niet ontevreden over
de afloop van de expeditie.

Het begin: de regering had vergeefs
het Hongaarse leger op de woedende
betogers in Boedapest afgestuurd want
het sloot zich aan bij de menigte en
deelde zijn wapens uit. Tractors met
opleggers en vrachtauto's vol fabrieks
arbeiders reden op de avond van de
26ste oktober naar de plaatsen der be
togingen en werden veelal onderweg
door het leger van wapens voorzien.

DJAKARTA (Reuter) President Su
karno heeft verklaard dat met de instel
ling van de nationale raad, Indonesië de
fase van „geleide democratie" is binnen
getreden. In een causerie, voor burger
lijke en militaire autoriteiten in Madioen,
noemde de president de nationale raad
„een middenweg tussen het westerse stel

sel en het communistische stelsel". De
raad is niet een uitvloeisel van zijn be
zoek aan de Sovjet-Unie en de Chinese
volksrepubliek, zoals sommige mensen be
weerden, doch het resultaat van lang
durig nadenken, aldus Sukarno. Het be
zoek aan de Sovjet-Unie en China had
slechts de sluitsteen geleverd.