Door Sukarno uitverkoren
ministers zijn geen ja-broers
Opperste Gerechtshof begraaft
het McCarthyïsme officieel
HET WEER
PHILIPS BANDRECORDERS
Haarlems Dagblad
Overheid mag geen inbreuk maken op
de grondrechten van de burgers
Kabinet wijzigde de Nationale
Raad en corrigeerde stafchef
Op een
Kabinet-Zoli weer voor het
Italiaanse parlement
Ontslag op verzoek van
Gronchi ingetrokken
Meer zon
H. 3. MAERTENS N.V.
Twee Sovjetoorlogsbodems
in het Suezkanaal verdwenen
Nigeria vraagt Londen met
spoed onafhankelijkheid
Patiënte van tandarts na
narcose overleden
A?e MORRIS ^réf/ouóiff//
V erkeersongelukken
DIT JAAR: 530 DODEN
Fietser na aanrijding te
Den Haag overleden
Kolen- en Staalparlement
een week lang bijeen
Agenda bevat 14 rapporten
Oostduitse verkiezingen:
99.52 voorstemmers
V.S. hebben H-bom met
zeer kleine uitstraling
Het woord is aan
71e JAARGANG No 292
Lange Nieuwstraat 427, IJmuiden. Telefoon
Adm. 5437, chef bezorging na 5 uur 7519.
Tel. Redactie 5389. Haarlem: Grote Hout
straat 93 alle afd. Tel. 15295*. Advertentie
tarieven op aanvraag bij de Administratie.
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
DINSDAG 25 JUNI 1957
IJmuider Courant
EDITIE VOOR VELSEN-IJMUIDEN EN BEVERWIJK EN OMGEVING, VAN
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
3 0 2e J AAuu v-v i o No ai-.,
Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.,
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Verschijnt
dagelijks, behalve op zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 59 ct. p. kwartaal 7.65,
franco p. post 8.15. Losse nrs. 12 ct Giro
rekening 273107 ten name v. Haarl. Dagblad.
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
(Van onze correspondent in Washington)
Het Amerikaanse Opperste Ge
rechtshof heeft vorige week een aan
tal uitspraken gedaan, die van grote
betekenis zijn voor de vrijheid van
de mens in deze machtigste democra
tische staat ter wereld. Het hof trad op
als de verdediger van de grondwet en
van de privileges, die aan de Ameri
kanen zijn toegekend in de „Bill of
Rights". Het hoogste orgaan van de
rechterlijke macht heeft een waar
schuwing doen horen aan de wet
gevende en aan de uitvoerende macht.
Het heeft de neiging veroordeeld een
mens te straffen om wat hij gelooft
en om de relaties die hij onderhoudt.
Bovendien kreeg het Congres te
horen, dat zijn macht een onderzoek
in te stellen, niet onbeperkt is en dat
men niemand aan de kaak mag stel
len, zuiver ter wille van de zucht tot
aan-de-kaak-stellen of om successen
te boeken in het streven naar publici
teit.
Sinds senator McCarthy in het voorjaar
van 1954 op het toppunt van zijn macht
was is er veel ten goede veranderd. Mc
Carthy is kortgeleden gestorven als een
vereenzaamd man, die rijkelijk veel dronk.
De reeks beslissingen, die het Opperste
Gerechtshof heeft genomen, zou men kun
nen kenschetsen als de officiële begrafenis
van het McCarthy-isme. Dat wil niet zeg
gen, dat neigingen om de individuele vrij
heid onnodig te beknotten voorgoed zijn
uitgebannen, maar het hoogste hof in den
lande heeft plechtig herinnerd aan de
standaard van moraliteit en respect voor
de mens, die gegolden heeft zolang de Ver
enigde Staten bestaan en die Amerika hoog
dient te houden om zichzelfs wil en ter-
wille van de vrijheid in de wereld.
In de afgelopen tien jaar heeft het Op
perste Gerechtshof herhaaldelijk de indruk
gewekt de neiging tot vrijheidsbeperking
te dulden. Sedert kort is er echter een dui
delijke kentering te bespeuren. Ten dele
kan men die misschien toeschrijven aan
een algemene „klimaatsverandering", maar
men moet tevens in het oog houden, dat de
rechters, die president Eisenhower in dit
hoogste college benoemd heeft, ertoe heb
ben bijgedragen, dat er in het opperste
gerechtshof een soliede meerderheid be
staat voor de verdediging van de rechten
van de mens. De kern van die meerderheid
wordt gevormd door de president van het
hof Earl Warren, en door de rechters Black,
Douglas en Brennan. In de regel sluiten
de rechter Harlan en Frankfurter zich bij
deze groep aan, als het gaat om de defen
sie van de individuele vrijheid. Men kan
over het regime van Eisenhower uiteen
lopende meningen hébben, maar het strekt
de president tot eer, dat hij er geleide
lijk en voorzichtig toe heeft bijgedragen,
dat de Verenigde Staten zich konden ont
doen van ernstige gevaren voor het geeste
lijk welzijn.
Verschoning
Het Opperste Gerechtshof nam ook een
beslissing, die een gunstige invloed zal zijn
op het lot van de bekende toneelschrijver
Arthur Miller. Het hof sprak zich uit over
het geval van John Thomas Watkins, een
man uit de vakbeweging, die geweigerd
ROME (AFP) De Italiaanse eerste mi
nister, Zoli, heeft maandag meegedeeld, het
ontslag van zijn kabinet te hebben inge
trokken. President Gronchi had het ontslag,
dat premier Zoli op 10 juni indiende, niet
aanvaard.
Zoli zal vandaag met een verklaring in
het parlement verschijnen en het verdere
verloop der gebeurtenissen van de beslui
ten van de volksvertegenwoordiging laten
afhangen. President Gronchi behield zich
indertijd het recht voor het ontslag van
Zoli te weigeren, indien hij geen andere
premier zou kunnen vinden.
In constitutioneel opzicht heeft Zoli, die
voorzitter van de christen-democratische
partij is, geen nederlaag in het parlement
geleden. Alleen doordat hij niet aan de
macht wilde blijven door de steun van de
24 neofascistische stemmen leed hij een
„nederlaag" met een verschil van slechts
één stem.
300000000000c0000<x)000000000000cx5c5000c0000000000000c30000
VERWACHTING, medegedeeld door
het K.N.M.I. in De Bilt, geldig van
dinsdagavond tot woensdagavond,
opgemaakt om 11.15 uur:
Koude nacht met opklaringen en
hier en daar een bui. Morgen
zonnige perioden en op de
meeste plaatsen droog weer.
Weinig wind. Overdag hogere
temperaturen.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
heeft de namen te noemen van hen, die
hij vroeger als communist heeft gekend,
doch die thans geen communist meer zijn.
Watkins hield staande, dat het Congres
niet het recht had zo iets te eisen en hij
dreigde in moeilijkheden te komen wegens
.minachting voor het Congres". Het Op
perste Gerechtshof heeft nu vastgesteld,
dat het Congres hier in zijn inquisitie-
woede te ver was gegaan. Het hof wil het
Congres zo veel mogelijk vrijheid gunnen
in zijn navorsingen, doch het doel van die
navorsingen moet helder omschreven wor
den en nooit voorbij gegaan worden.
juridisch bezien is de zaak van Miller
analoog aan die van Watkins en men kan
thans verwachten, dat de toneelschrijver
er in laatste instantie even goed zal af
komen als de man uit de vakbeweging.
Meningsuiting
Een andere belangrijke uitspraak deed
het hof inzake de arrestatie van een aan
tal communistische leiders. Het vreemde
geval heeft zich voorgedaan, dat de com
munistische partij in de Verenigde Staten
weliswaar is toegelaten, maar dat de lei
ders van die partij werden gearresteerd
omdat zij „de regering met geweld ten val
zouden willen brengen". Zulks was, bij de
wet van Smith, verboden. Het Opperste
Gerechtshof heeft thans onderscheid ge
maakt tussen het aanhangen of verkondi
gen van de theorie om een regering met
geweld omver te werpen enhet in de
praktijk aansporen tot zulk een revolutie.
Zou men de theorie niet meer mogen be
lijden, zo meende het hof, dan raakte men
aan de vrijheid van mening en menings
uiting, die aan de Amerikanen krachtens
het eerste amendement van de grondwet
is gegarandeerd.
De dag van de hiervoor genoemde be
slissingen 17 juni 1957 is een grote
dag geweest voor Amerika. Het Opperste
Gerechtshof heeft door zijn gedrag voor
ieder duidelijk gemaakt, dat niet dwang
maatregelen het beste wapen zijn tegen
totalitaire opvattingen doch dat het mid
del bü uitnemendheid tegen een regimen-
tatie van de geest te vinden is in de vry-
heid zelf, de vrijheid tot denken, tot lezen,
tot spreken. Zo lang die vrijheid wordt
gehandhaafd in Amrika, behoeft men er
zich niet bezorgd over te maken, dat de
Amerikanen meer dan 150 jaar door
drenkt met het tonicum van vrijheid
slavernü, in welke vorm ook, zullen aan
hangen.
WASHINGTON (UP) Het Opperste,.
Gerechtshof heeft gisteren de vonnisse#)
tegen zeven personen, die hadden gewei
gerd vragen van een Senaatscommissie te
beantwoorden, vernietigd en hun zaak naar
een lagere rechtbank terugverwezen. Ook
de veroordeling van zes communisten uit
Detroit veroordeeld volgens de Smith-
act" welke het propageren van een ge
welddadige omwenteling strafbaar stelt
werd ongeldig verklaard, omdat de
Smith-act" zodanig dient te worden ge
ïnterpreteerd, dat getuigen die w.eigeren
antwoord te geven op vragen van com
missies tegen communistische activiteit,
terdege dienen ingelicht te zijn over het
doel der ondervraging.
OQOOOOOCOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOCOOOOOOOOOC
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF PAGINA'S
ADVERTENTIE
vanaf 398.
PHILIPS BATTERIJ RADIO'S vanaf f 188.—
Direct uit voorraad leverbaar.
Nieuwe Groenmarkt 2 - Haarlem - Tel. 15228
SUEZ (UP) Twee Russische oorlogs
schepen zijn „verdwenen" in het Suez
kanaal. Zij zijn het kanaal bij Port Said
binnengevaren, en ze zijn er, voor zover
men weet, bij Suez niet uitgevaren.
De schepen, torpedojagers, heten op weg
te zijn naar Vladivostok. Ze voeren het
kanaal binnen in gezelschap van een tank
schip. Aanvankelijk verluidde, dat zij
maandagmorgen tijdens de duisternis met
het nachtkonvooi het kanaal bij Suez r-
laten hadden. Later echter werd bekend,
dat er geen oorlogsschepen bij dat konvooi
geweest waren.
President Nasser van Egypte gaat begin
augustus naar Moskou, zo wordt uit be
trouwbare diplomatieke bronnen in de Sy
rische hoofdstad vernomen. De reis, die al
verscheidene keren uitgesteld werd, zal ge
maakt worden, zo gauw de verkiezingen
in juli m de herdenking van de Egyptische
revolutie van vijf jaar geleden achter de
rug zijn. Een groot geselschap belangrijke
figuren uit het politieke, economische en
culturele leven, zal Nasser vergezellen.
Klacht
NEW YORK (UP) Saoedi-Arabië heeft
bij de UNO-Assemblée een klacht inge
diend tegen Israel, wegens het schenden
van de Saoedi-Arabische territoriale wate
ren door een Israëlische torpedobootjager
die op 13 juni vanuit Eilath door Saoedi-
Arabische wateren zou zijn gevaren, en nabij
Al Barij voor anker zijn gegaan, in Saoedi-
Arabische wateren. Later was de torpedo
bootjager door een ander Israëlisch oor
logsschip afgelost.
LONDEN (Reuter) Groot-Brittannië
heeft onder bepaalde voorgaarden zijn
grootste kolonie, Nigeria, onafhankelijk
heid aangeboden. Een datum wil het ech
ter niet noemen, zo wordt van Nigeriaanse
afgevaardigden naar de constitutionele
conferentie in Londen vernomen.
Een 28-jarige gehuwde inwoonster van
Venhuizen is ten huize van een tandarts in
Amsterdam-West overleden, enige uren
nadat haar door een daartoe bevoegde arts
een narcose was toegediend.
De patiënte was 's morgens naar de
Amsterdamse tandarts gegaan om negen
tanden en kiezen te laten trekken. Nadat
een arts haar een narcose-injectie had ge
geven, bleek dat zij hierop niet normaal
reageerde. Haar toestand werd zodanig,
dat de arts overbrenging naar een zieken
huis nodig achtte. Voordat dit kon geschie
den overleed de patiënte.
Een medisch deskundige van de Amster
damse politie stelt thans een onderzoek in
naar de doodsoorzaak van de patiënte.
Wanneer per 1 juli in Amsterdam de
nieuwe tarieven van het Gemeentelijk
Vervoerbedrijf ingaan, kunnen de be
jaarden voor half geld reizen. Ze moe
ten daartoe voorzien zijn van een
speciaal legitimatiebewijs. Thuis be
zorgd wordt het niet. Het is alleen ver
krijgbaar op het hoofdkantoor van het
trambedrijf aan het Leidse Bosje. De
bejaarden moeten er eerst een reis voor
over hebben, die hen door het drukke
Amsterdamse verkeer voert en vervol
gens maken ze queue in de lange rij
wachtenden voor het hoofdkantoor
ADVERTENTIE
BARTEUORISSTR. HAARLEM TEL. 13439
FERD. BOLSTR. 48 A'DAM TEL. 717162
Motoroveralls - Valhelmen
(Van onze correspondent in Djakarta)
In het „geleid-democratisch" geregeerde
Indonesië gaan de zaken toch niet zo van
een leien dakje als de concentratie van
veel bevoegdheden in één hand zou doen
vermoeden. President Sukarno is staats
hoofd, opperbevelhebber van de strijd
krachten, kabinets-formateur en nu ook
voorzitter van de nationale raad, een soort
super-parlement, zij het dan met slechts
adviserende steun. Als president kondigde
hij de staat van oorlog en beleg af, daar
mee veel macht leggend in handen van het
militair gezag, waarvan hij uiteindelijk de
belangrijkste exponent is. Als formateur
stelde hij een kabinet samen door zijn kan
didaat-ministers zo ongeveer voor een vol
dongen feit van een benoeming te plaatsen.
De verwikkelingen bij de samenstelling
van de nationale raad hebben nochtans
aangetoond, dat de door de president gese
lecteerde en op nog al wonderlijke wijze
tot hun hoge ambt geroepen ministers niet
het college van „ja-broers" vormen, dat
men zou veronderstellen. President Sukar
no zelf heeft van hen gezegd, dat zij nog
niet voor de volle honderd precent door
trokken zijn van de gewenste „gotong-
rojong-geest", de geest van samenwerking.
Maar: „Men kan geen ijzer met handen
breken", voegde hij er (berustend?) aan
toe.
Het is wel duidelijk geworden, dat het
kabinet als geheel ernstige bezwaren had
tegen de presidentiële lijst van kandidaat
leden voor de nationale raad. En het heeft
die bezwaren niet geheel laten varen, toen
president Sukarno zelf in een ministerraad
verscheen en zijn persoonlijk prestige en
zijn overredingskracht op de schaal wierp.
Wel werd de samenstelling binnen de door
het staatshoofd aangekondigde periode be
kend gemaakt, maar het feit, dat het aan
tal leden van 30 (zoals door de president
vastgesteld) op 45 is gebracht, toont aan dat
het kabinet erin geslaagd is, de invloed
van de linksgerichten onder de presiden
tiële kandidaten te verkleinen door uit
breiding van het totaal aantal leden. Er
is dus water in de (nogal rode) wijn van
de president gedaan. Afgaande op de cij
fers zou men zeggen: één-derde.
Sukarno kwam praten
Het compromis tussen president en ka
binet werd bereikt in een ministerraad, die
door Sukarno werd bijgewoond. Eerder
was van kabinetszijde opgemerkt dat er
wellicht nog wel twee zittingen aan de Na
tionale Raad zouden worden gewijd, maar
de president wenste kennelijk een snelle
beslissing om te voldoen aan zijn toezeg
ging dat de samenstelling in die week zou
worden gepubliceerd. En hij nam daarom
zelf aan de beraadslaging deel. Men verga
derde vijf uur, maar ook toen was de lijst
van 45 nog niet geheel compleet. Enkele
namen ontbraken nog, hetgeen bij de snel
heid, waarmee men moest werken en ge
zien de uiteenlopende opvattingen van
president en kabinet niet zo verwonderlijk
is.
Daarna hebben zich echter nieuwe moei
lijkheden voorgedaan want een aantal le
den heeft voor de benoeming bedankt of
hield die in beraad in afwachting van wat
hun partij er van zou zeggen. En de Ban-
tengraad in Midden-Sumatra gaf zo onge
veer te kennen dat hij met de Nationale
Raad niets van doen wil hebben.
Deze verwikkelingen zijn intussen niet
de enige problemen, waarmee het kabinet
wordt geconfronteerd. Er waren kennelijk
ook misverstanden over de vraag, bij wie
onder de bepalingen van de staat van oor
log en beleg, het hoogste militaire gezag
berust. Het feit, dat de stafchef van de
landmacht generaal-majoor Nasution
als „centrale" militaire gezaghebber wordt
betiteld, ter onderscheiding van de „loca
le" functionarissen, was hiervan wellicht
de oorzaak. In elk geval, premier Djuanda
heeft het parlement nu duidelijk verteld,
dat hij als minister van Defensie, de hoog
ste militaire gezagsdrager is.
Zonder voorkennis
De kwestie van de afbakening der be
voegdheden werd actueel, toen de chefstaf
een verordening uitvaardigde, die in Indo
nesië een soort arbeids-dienstplicht zou
hebben ingevoerd. Volgens deze verorde
ning kon de militaire gezaghebber deskun
dige krachten aanwijzen om in regerings-
dienst te werk te worden gesteld in het
belang van de opbouw en de staatsveilig
heid.
Deze verordening, die diep zou hebben
ingegrepen in de individuele vrijheid van
de Indonesische burger, ontmoette bezwa
ren bij het kabinet, zonder wier voorkennis
zij kennelijk was uitgevaardigd. Tot uit
voering zal het dientengevolge niet komen!
Een militaire woordvoerder verklaarde la
ter dat haar realisering „op technische
moeilijkheden" stuit. Het geval bleek ove
rigens voor het kabinet aanleiding de mi
nister van Defensie als hoogste militaire
gezagsdrager een raad van bijstand voor de
uitvoering van de „staat van oorlog en be-
leg"-bepalingen te geven. Daarin hebben
zitting een aantal ministers, alsmede ge
neraal-majoor Nasution, als voorzitter van
de gecombineerde chefs van staven
Tengevolge van verkeersonge
lukken in ons land zijn in 1957 om
het leven gekomen 530 personen,
van wie 109 kinderen.
Toen de 39-jarige bioloog E. van Koers-
veld te Den Haag bij de Schenkkade
op zijn fiets de baan van lijn 12 kruiste,
werd hij door een tramstel aangereden.
Hij moest met ernstig inwendig letsel naar
he ziekenhuis aan de Zuidwal te Den Haag
worden vervoerd, waar hij is overleden.
STRAATSBURG (ANP) In de eerste
openbare bijeenkomst van de gemeen
schappelijke vergadering van de Europese
Gemeenschap voor Kolen en Staal, die
maandagmiddag door voorzitter Hans Fur-
ler (Duitsland) werd geopend, werd in
plaats van het Belgische lid Fayat (socia
list), die tot minister werd benoemd, het
Belgische parlementslid Bohy tot lid van
de gemeenschappelijke vergadering be
noemd. De agenda voor de volgende verga
dering werd voorts vastgesteld. Dinsdag
middag zal onder meer het rapport van
de Nederlander P. J. Kapteyn (socialist)
inzake de vervoersvraagstukken van de
gemeenschap worden behandeld.
De eerste vergadering werd slechts door
een derde deel van de leden bijgewoond,
mede tengevolge van het feit, dat veel
Franse en Italiaanse parlementariërs door
parlementaire werkzaamheden in hun lan
den verhinderd waren naar Straatsburg te
komen. Van Nederlandse zijde waren de le
den Sassen, Van der Goes van Naters,
Kapteyn en Nederhorst aanwezig.
Gedurende een week zullen de leden der
gemeenschappelijke vergadering van de
E.G.K.S. de. werkzaamheden van de Hoge
Autoriteit bespreken aan de hand van rap
porten, die sedert mei zijn opgesteld door
de verschillende commissies. Er zullen
veertien rapporten worden besproken.
Enige van deze rapporten zijn dat over
functionering en structuur van de gemeen
schappelijke markt, ingediend door de
Duitser Wolfgang Pohle; dat, over de ont
wikkeling van deze markt op lange ter
mijn, ingediend door de Fransman Fran-
pois de Menthon; dat over de buitenlandse
betrekkingen van de gemeenschap, inge
diend door de Fransman René Pleven en
dat over de levensomstandigheden en de
arbeid in de gemeenschap, ingediend door
de Duitser Michale Lenz.
In de bijeenkomsten van maandagmid
dag werden de rapporten over het beheer
en de comptabiliteit van de E.G.K.S. goed
gekeurd.
BERLIJN (DPA-Reuter) Bij de ver
kiezingen van zondag voor de gemeente
raden en districtsbesturen in Oost-Duits
land is volgens een officiële bekendmaking
99,52 percent van de uitgebrachte geldige
stemmen op de communistische eenheids-
lijst uitgebracht. Slechts 0,48 percent heeft
tegengestemd en het percentage ongeldige
stemmen bedraagt 0,36.
WASHINGTON (AFP-Reuter) Kern
fysici hebben president Eisenhower maan
dag meegedeeld, dat de V.S. thans een
waterstofbom kunnen maken, waarvan de
radio-actieve uitstraling 95 percent kleiner
is dan die van de vroegere bommen.
De mededeling werd gedaan door drie
natuurkundigen van de universiteit van
Californië. Zy waren vergezeld van de
voorzitter van de commissie voor Kern
energie, Lewis Strauss.
LAS VEGAS (Reuter-AFP) De vijfde
kernontploffing, de grootste in de huidige
serie, is maandag op het proefterrein van
Las Vegas, in de V. S. teweeggebracht.
Er was een harde knal te horen. Het
licht van de ontploffing van het kernappa
raat, dat aan een ballon was bevestigd, was
als een tweede zonsopgang, aldus waar
nemers, die op een afstand van ruim zestig
kilometer stonden. Er ontstond een wolk,
die de vorm van een bloemkool aannam.
De ballon hing op ongeveer 200 meter
hoogte. Er werden 835 varkens aan de ont
ploffing blootgesteld. Een aantal was be
dekt met materiaal, dat in militaire kleding
wordt gebruikt. Er waren schuilplaatsen
gebouwd. Men zal bestuderen in hoeverre
deze bescherming kunnen bieden. Er was
ook voedsel blootgesteld.
De lichtflits was zo sterk, dat zij zelfs bij
daglicht verblindend werkte. Door de
kracht van de ontploffing werden op een
afstand van meer dan 20 kilometer deuren
uit de hengsels gerukt.
De explosie was de krachtigste van deze
serie en de eerste die bij daglicht is te
weeggebracht. Op 480 kilometer afstand
was de ontploffing nog als een gerommel
te horen.
Blaise Pascal:
Het is niet mogelijk te leven zonder iets
lief te hebben.
De Russische communistische leiders zijn
nog steeds aan het debatteren over de
vraag of Stalin nu wel of niet gerehabili
teerd moet worden. Zolang die vraag -
welke danook van alles-overheersende be
tekenis is voor de regeringspolitiek van.de
Sovjet-Unie - niet definitief is beantwoord,
kan Deel 40 (het deel met de letters „St")
van de Grote Sovjet-Encyclopedie niet ver
schijnen, omdat de redactie niet weet hoe
ze Stalin's biografie moet „behandelen". De
volgende zes delen van de encyclopedie zijn
intussen al gepubliceerd, waardoor de of
ficiële onzekerheid inzake Stalin en het
stalinisme nog méér in het oog loopt.
De ontwikkeling in de communistisch-
geregeerde landen buiten de Sovjet-Unie
wacht echter niet op het einde van die
onzekerheid. Ze neemt haar loop en ze
neemt misschien extra-snel en extra-onaf
hankelijk haar loop omdat krachtige leiding
van het Kremlin uitblijft zolang het con
flict tussen Stalin-bewonderaars en Stalin-
ontluisteraars daar niet is uitgestreden. Zo
kunnen de anti-stalinisten in Polen (en als
vanouds in Joegoslavië) vrijelijk hun gang
gaan, terwijl in Hongarije, Oost-Duitsland
en elders de stalinisten het voor 't zeggen
hebben.
Een nieuw aspect van die onafhankelijke
ontwikkeling - en een waaruit het verslap
pen van de ideologische leiding van Mos
kou wel bijzonder duidelijk blijkt - is de
nieuwe koers die door Mao Tse Toeng is
ingeslagen.De Chinese communisten hebben
nooit de indruk gemaakt, dat zij heel lang
gedwee aan de leiband van 't Kremlin zou
den blijven meelopen. Het Chinese volk is
altijd diep doordrongen geweest van het
besef, een grote natie met een machtig
verleden en een indrukwekkend cultureel
erfgoed te vormen, en de communistische
Chinezen denken daar niet anders over
dan hun landgenoten van andere politieke
overtuiging. De partijleiders in Peking heb
ben de politieke - maar vóór alles de mate
riële - steun van de Sovjet-Unie steeds
gretig aanvaard als een hulpverlening die
zij niet konden ontberen voor de hand
having Van hun macht en voor de econo
mische opbouw en de industrialisatie van
China, maar zij hebben er geen geheim van
gemaakt dat zij hoopten, het binnen wei
nige jaren zonder die steun te kunnen
stellen. De afhankelijkheid van Rusland is
in China nooit populair geweest - de Rus
sen zijn zelf meer dan eens tot die con
clusie gekomen - en het blijft een raadsel,
dat de Amerikaanse politiek van die om
standigheid nimmer partij heeft getrokken.
De sensationele rede, waarin Mao de
koerswijziging van zijn regering bekend
maakte, werd al ruim vier maanden ge
leden uitgesproken, al is ze nu pas in de
andere communistische landen gepubli
ceerd. In die vier maanden hebben de
Chinese intellectuelen in steeds toenemen
de mate gebruik gemaakt van het recht op
critiek, dat Mao in ere heeft hersteld. En
in die critiek wordt de partij, haar leiding
en haar leden, ongezouten de waarheid ge
zegd. Zó ongezouten, dat men zich moet
afvragen of Mao d i t wel heeft verwacht
toen hij de deur der vrije meningsuiting op
een kier zette. Stalin moet zich wel in zijn
graf omdraaien en alle stalinisten moeten
de grond wel onder hun voeten voelen
wankelen, als communistisch-Chinese kran
ten uitlatingen drukken zoals die van pro
fessor Ko Pei Chi dat China niet aan de
communistische partij toebehoort, maar
aan het hele volk, inclusief de contra
revolutionairen, „dat het niet on-patriotisch
zou kunnen worden genoemd, communisten
te doden en het regime omver te werpen
als de communisten het volk niet langer
dienen," en dat „China niet zal ondergaan,
zelfs al zou de communistische partij wor
den vernietigd"!
Het is te hopen, dat deze felle critiek
(die niet van ex-kapitalisten of contra
revolutionairen, maar in hoofdzaak van
overtuigde marxisten komt) de regering in
Peking niet zó aan het schrikken zal maken,
dat zij er „op z'n Hongaars" op zal reageren.
Want het probleem, waarmee Mao zich
thans wellicht geconfronteerd zal zien, is
dat het veel gemakkelijker is, de deur der
vrije meningsuiting op een kier te openen,
dan die kier daarna weer te sluiten.
In elk geval zullen de stalinisten in Mos
kou de huidige gang van zaken moeten
aanvaarden zonder op dezelfde bloedige
manier als in Hongarije te kunnen ingrij
pen. Daarvoor is China te groot en te ver
weg, daarvoor is Mao bovendien een in de
communistische wereld té onaantastbare
persoonlijkheid.
Als het Chinese regime de tegenwoordige
golf van critiek kan verdragen, zal dat
grote invloed kunnen hebben op de positie
der anti-stalinisten in de Sovjet-Unie. En
langs die weg ook op de situatie van de
naar grotere geestelijke vrijheid hunke
rende volken in Oost-Europa.
Simon Koster
