Onttroning in Moskou om
Hongarije te doen vergeten?
Hoopvolle reacties uit
Joegoslavië en Polen
BOUILLON
Is
Er is nu kans op Noorderlicht
Tweede Kamer bespreekt
belastingverhogingen
7&hcVi
Zie Boven:
Veronderstelling in Parijs:
Washington begrijpt nu uitstel van
Kroesjtsjevs bezoek aan Praag
V.S. verwachten eerlijke
poging tot akkoord
Lasten van vandaag niet naar morgen
verschuivenzegt minister Hofstra
Verkiezingen in Egypte,
zestien doden
Buitenlandse keukenprinsesjes enthousiast ontvangen
van kostelijk vlees
voor krachtiger soep!
35 ct per dubbel tablet
Perscommentaren over de
paleisrevolutie in Moskou
Kort nieuws
Parlementair commentaar
DONDERDAG 4 JULI 1957
(Van onze correspondent in Parijs)
De eerste reacties in Parijs over de nieu
we paleis-revolutie in het Kremlin, waar
vier van de allervoornaamste figuren van
het wereldcommunisme werden uitgeran
geerd, versterkt de overtuiging, dat men
hier met een nieuwe en grote overwinning
van Kroesjtsjev heeft te maken. Het zyn,
zo wordt hier onderstreept, Kroesjtsjev's
leerlingen of aanhangers, die de opengeval
len plaatsen in de toekomst zullen innemen.
In Parijs wordt verwacht, dat, nu de resten
van het stalinisme worden opgeruimd, de
politiek van toenadering, waarvan Kroesj
tsjev zich als voornaamste pionier heeft
onderscheiden, een nieuw elan zou kunnen
worden gegeven. Het is niet onmogelijk dat
Kroesjtsjev en de hoogste moscovitische
leiders het nodig hebben geacht een groots
gebaar te maken in de hoop zo een isole
ment te kunnen doorbreken, waarin het
wereldcommunisme was geraakt na de bar
baarse onderdrukking van de Hongaarse
opstand.
Van dat gebaar moeten, naast de notoire
stalinist als Molotov, dan ook liberaler
figuren als Malenkov en Sjepilov, beiden
vroeger minister van Buitenlandse Zaken,
het gelag betalen. Men heeft dan ook de
indruk dat een hoogst gewichte operatie
met buitenlandse politieke doelstellingen
hier gepaard gaat met een nieuwe vereffe
ning van rekeningen op het persoonlijke en
binnenlandse plan.
In elk geval meent men zich in Parijs al
te mogen voorbereiden op een nieuw offen
sief van de glimlach en de uitgestoken
hand, een offensief, dat zich het eerst zou
kunnen manifesteren in de ontwapenings
commissie van de UNO te Londen, waar de
besprekingen sinds korte tijd juist een
nieuw stadium hadden bereikt.
Nieuwe meesters
MOSKOU (UP) Westerse waarnemers
verklaren dat een belangrijke kabinetsher
ziening verwacht kan worden als resultaat
van de scherpe reactie van de communis
tische partij tegen drie plaatsvervangende
premiers wegens verzet tegen het beleid
van partijleider Nikita Kroesjtsjev. Deze
drie, Georgi Malenkov, V. M. Molotov en
Lazar Kaganowitsj hebben gisteren hun
zetels in het partij-presidium en centrale
comité verloren.
De eenstemmige houding van het cen
trale comité tegen hen maakt het waar
schijnlijk, dat zij óók uit het kabinet zullen
moeten treden. Hun vertrek zou de weg
banen voor nieuwe figuren in de hoogste
regeringsrangen.
Doch het wordt niet waarschijnlijk ge
acht, dat de verwijderde kopstukken zich
voor de rechter zullen moeten verantwoor
den wegens activiteit tegen de partij. In een
partijresolutie van 3500 woorden worden zij
beschuldigd van ernstige beleidsfouten,
doch er werd niet gesproken over criminele
activiteit.
Het is niet bekend waar Molotov, Malen
kov of Kaganowitsj zich bevinden. Zij zijn
al ruim een week niet meer gezien in het
openbaar.
Het broeide al lang
WASHINGTON (UP) Regerings- en
diplomatieke kringen vestigden er woens
dag de aandacht op, dat er al sedert enige
tijd moeilijkheden op komst leken te zijn
binnen het Kremlin, die de mogelijkheid
deden voorzien van belangrijke wijzigingen
in de leiding van de communistische partij.
Zij geloofden, dat er al sedert lange tijd
iets aan het broeien was in de Russische
hiërarchie en zij zijn dan ook niet ver
baasd, dat die moeilijkheden thans naar
buiten zijn getreden.
Zodra het artikel in de „Prawda" bekend
werd, kreeg men hier de bevestiging van
de vermoedens. Die vermoedens waren on
der meer ontstaan door het uitstel van een
luchtvaartdemonstratie, kortgeleden zo
genaamd vanwege de weersomstandig
heden, maar hoe die nu precies waren is
CAIRO (Reuter) De Egyptenaren zijn
woensdag in groten getale naar de stem
lokalen getrokken voor de eerste alge
mene verkiezingen sedert de afschaffing
van het parlement in 1952. Met de telling
der stemmen is men vanmorgen begonnen.
In verscheidene steden deden zich bot
singen voor. In Mansoera, Benha en Da-
manhoer (beneden-Egypte) kwamen even
eens botsingen voor. Kiezers werden hier
door kogels gewond. Ongeregeldheden bra
ken ook uit in Kena (opper-Egypte) en in
Disjna, waar zestien mensen in een vuur
gevecht voor een stembureau omkwamen
Dit gevecht was volgens een officieel
Egyptisch communiqué het gevolg van een
misverstand tussen twee groepen, die te
gelijkertijd het stembureau wilden binnen
gaan. De twee groepen, die gewapend wa
ren, openden het vuur op elkaar waarbij
zestien van hen gedood werden. De politie
heeft tachtig personen aangehouden.
Zoals gemeld is, steunen alle kandidaten
oresident Nasser. Er is stemplicht voor
mannen. De Egyptische vrouwen, die voor
het eerst aan een algemene verkiezing
ieelnemen, waren de geestdriftigste kie
ners in Cairo. Er zijn 200.000 vrouwelijke
kiesgerechtigden.
In de dorpen was de verkiezing een
feestelijke aangelegenheid. In de straten
werd gedanst. Op kamelen gezeten kandi
daten trachtten op het laatste ogenblik nog
de kiezers te bewegen, op hen te stemmen.
Er waren 1.189 kandidaten gesteld voor
277 zetels van de 350 afgevaardigden tel
lende Nationale Vergadering. In 68 dis
tricten staat de uitslag van te voren vast,
waar slechts één kandidaat is gesteld en in
vijf districten zullen .later verkiezingen
worden gehouden, omdat alle kandidaten
werden afgewezen.
Op 14 juli zullen ten tweede male ver
kiezingen worden gehouden in die distric
ten, waar de kandidaten geen meerderheid
behaalden.
De gekozenen hebben voor vijf jaar zit
ting in het parlement.
nooit verteld - en door het voorlopige
annuleren van de reis van de Russische
premier Nikolai Boelganin en de partij
leider Nikita Kroesjtsjev naar Tsjecho-
Slowakye.
BONN (Reuter) Het nieuws van het
ontslag van vier leidende Russische com
munisten uit hun partijfuncties is als een
verrassing voor de Duitse bondsregering
gekomen. Uit deze ontslagen blijkt, aldus
Westduitse regeringsambtenaren, dat de
spanning in de communistische partij van
de Sovjet-Unie voortduurt. Het twintigste
partijcongres, waarop Kroesjtsjev Stalin
heeft ontluisterd, heeft nog altijd gevolgen,
zo werd in deze kringen gezegd.
Een deskundige in Sovjet-aangelegen
heden te Washington zei, dat het zeker
schijnt, dat Kroesjtsjev de teugels nauwer
aanhaalt en een nog overheersender positie
gaat innemen dan thans het geval is.
Verdere zuivering?
BERLIJN (UP) Het politburo van de
Oostduitse communistische partij heeft
woensdagavond, in een verklaring over de
degradaties in Moskou, gezegd, dat deze
noodzakelijk zijn geworden omdat de vier
personen in kwestie „een lastercampagne"
hebben gevoerd tegen Nikita Kroesjtsjev.
„De lastercampagne was practisch een
aanval op de gehele leiding van de partij.
Men heeft ons bericht dat Molotov, Kaga
nowitsj, Sjepilov en Malenkov de uitvoe
ring belemmerd hebben van de beslissin
gen, die het 20ste congres van de Russische
communistische partij genomen heeft".
In diplomatieke kringen te Berlijn was
men tamelijk verbaasd over de prompte
reactie van het Oostduitse politburo. Poolse
communisten spraken de veronderstelling
uit dat de degradaties niet beperkt zullen
blijven tot Moskou, en dat ook in andere
communistische hoofdsteden soortgelijke
maatregelen zullen worden getroffen tegen
hoge partij-functionarissen.
In Joegoslavische kringen werd er in dit
verband op gewezen dat Walter Ulbricht,
de leider van de Oostduitse communisten,
een ras-stalinist is, en dat vele van zijn
naaste medewerkers dezelfde politieke
kleur dragen.
Nu Oostelijk Flevoland droog valt
worden bij Lelystad enorme hoeveel
heden paling gevangen. Soms meldt
men vangsten van 4000 pond per nacht.
Op de kade van Lelystad gaat op de
tijdelijke visafslag heel wat paling om.
BELGRADO (Reuter) Het nieuws uit
de Sovjet-Unie van de afzetting der vier
leidende figuren uit het Centraal Comité
kwam in Belgrado als een volkomen ver
rassing. Buitenlandse waarnemers zeiden
te verwachten, dat de" Joegoslavische com
munistische party de va' van de vier Rus
sische leiders geestdriftig zal toejuichen.
In welingelichte kringen te Belgrado was
men van oordcel, dat de beschuldiging van
het Centrale Comité van de Russische
partij, dat Malenkov, Kaganowitsj. Molo
tov en Sjepilov vasthielden aan oude
methoden, volledig in overeenstemming is
met de mening van leiders van de Joego
slavische communistische party.
Volgens buitenlandse waarnemers in de
Joegoslavische hoofdstad zal de ver
wijdering van wat te Belgrado „oude sta
linistische garde" wordt genoemd, waar
schijnlijk worden gevolgd door nieuwe po
gingen van Kroesjtsjev tot verbetering van
de betrekkingen tussen de Sovjet-Unie en
Joegoslavië.
Het officiële Joegoslavische persbureau
Tanjug heeft woensdagavond in een com
mentaar op de gebeurtenissen in de Sov
jet-Unie gezegd, dat deze van „groot be
lang zijn voor het versterken van de
krachten van het socialisme in de wereld
en voor de zaak van het socialisme in het
algemeen". Het commentaar van Tanjug
kan worden opgevat als het standpunt van
de regering.
Volgens Tanjug betekent het besluit van
Moskou, dat men definitief gekozen heeft
voor een politiek, die gericht is op ver
mindering van de internationale span
ning en op internationale samenwerking
en coëxistentie.
WARSCHAU (UP) In Polen, /waar de
dagbladen reeds woensdagavond van de
val der vier Russische leiders berichtten,
rekende men er op, dat deze nieuwe „zui
vering" zich nu ook zal uitstrekken tot een
aantal andere communistische landen
Men denkt in dit verband vooral aan Oost-
Duitsland (Ulbricht) en aan Tsjechoslo-
wak ij e.
Daarom ziet men met bijzondere be
langstelling uit naar de reis van Kroesj
tsjev en Boelganin naar Praag, die aan
vankelijk reeds dinsdag zou beginnen doch
die werd uitgesteld en naar het heet vol
gende week zal beginnen.
Tsjechoslowakije en Oost-Duitsland zijn
de enige landen, waar de destalinisatie
vrijwel ongemerkt voorbijging.
Men legt nu verband tussen de opzien
barende gebeurtenissen in Moskou en
de publikatie van de rede van Mao Tse
Toeng. Vooral in Polen en Joegoslavië
heeft men deze rede ijverig bestudeerd en
besproken. Men heeft ontdekt, dat er dus
nog een vorm van communisme is, dat wél
afwijkt van het marxisme-leninisme, maar
niettemin een communistisch systeem blijft
met een aantal praktische aantrekkelijk
heden.
WASHINGTON (UP) Men verwacht in
Washington dat de Russiche regering, na
het ontslag van Molotov en Kaganowitsj
uit de hoge leiding van de partij, méér ge
neigd zal zijn tot samenwerking met het
westen en vermindering van de spanning
die in de wereld hangt. Zelfs verwacht
men een eerlijke poging om tot een over
eenstemming te geraken met de weste
lijke landen en de Verenigde Staten.
De Amerikaanse regering is van oor
deel dat de „degradatie" van vier vooraan
staande figuren uit de communistische
hiërarchie, gisteren in Moskou bekendge
maakt, wijst op ernstige meningsver
schillen in het Kremlin, over zaken van
binnenlands en buitenlands portee bij
voorbeeld ten aanzien van de betrekkingen
met de satellietlanden.
Men wijst erop dat de besehuldigingen
van „een anti-partijgroep" en „het zaaien
van verdeeldheid binnen de partij" vrijwel
gelijkluidend zijn aan de beschuldigingen
waarop Leon Trotzki gezuiverd is. Ook na
hem zijn vele hoge functionarissen op
deze beschuldigingen ontslagen, en voor
een zuiverings-rechtbank gedaagd.
Het wordt echter onwaarschijnlijk ge
acht. dat de vier gedegradeerden van gis
teren eenzelfde lot wacht.
wxx5ooofr)oc)ooonf*)f«c5f»cy)Ofx*»ofy50ooooooooooooc»ooooooooc
WEEKABONNEMENTEN
dienen uiterlijk up Woensdag te worden
betaald, daar de bezorgers op Donder
dag moeten afrekenen.
DE ADMINISTRATIE
ADVERTENTIE
Ze komen uit Zwitserland en er komen er
steeds meer. Omdat vooral de Nederlandse
vrouwen zo bijzonder op hen zijn gesteld.
Vandaar die enthousiaste ontvangst. Wat die
keukenprinsesjes doen? Van alles en nog wat
op culinair gebied. Nu eens zorgen ze. dat er
kostelijke soep op tafel komt, parelend van
pure bouillon. Dan weer voorzien ze jong en
oud van een heerlijk verkwikkende dronk
Een andere keer tonen ze hun talenten met
verrukkelijke groenten, pikante sausen,
pittige ragoüts. Hun naam? Hoe kan het
anders: Knorr Knorr vleesbouillon tablet
ten. Met één zo'n dubbel tablet maakt u in
twee tellen een liter sprankelende bouillon.
Getrokken van kostelijk rundvlees en uit
gezochte verse groenten. Kant en klaar met
zout en kruiden 1 Als extra hulp biedt Knorr
u nog een leuk geïllustreerd boekje aan, met
17 praktische vlug-klaar recepten alle met
die parelende Knorr Bouillon als smaakver-
fijner. U kunt het zó aanvragen sluit een
postzegel van 10 ct, met uw naam en adres,
in een gefrankeerde envelop en adresseer
Knorr, Postbus 1700, Amsterdam. U ont
vangt het Knorr boekje dan thuis
Vervaardigd onder ilceniie en controlo van Knorr A.G. Thayngen Zwitserland, door Monda N.V. BrusseL
In een hoofdartikel in de Londense Ti
mes wordt over de zuivering in het Krem
lin gezegd:
„De overwinnaar is zonder enige twijfel
Kroesjtsjev. De officiële beschuldigingen
tegen Molotov, Malenkov, Kaganowitsj
en Sjepilov proberen hen af te schil
deren als slechtaards, die alleen maar een
terugkeer naar het stalinisme nastreefden.
Dat zij slecht zijn, weten wij al lange tijd,
maar Kroesjtsjev Co zijn ook slecht
aards op dezelfde gronden en waren ook
Stalins toegewijde medewerkers. Men moet
intussen niet vergeten, dat het Malenkov
was die in 1953 als eerste probeerde, ho
gere prioriteit te krijgen voor de lang-
veronachtzaamde behoeften van de Rus
sische consument, en dat het diezelfde Ma
lenkov was, die als eerste onder de Sovjet
leiders openlijk erkende dat een atoom
oorlog wereldzelfmoord zou betekenen
en deze standpunten waren geen stalinis
tische.
Het essentiële karakter van de Sovjet-
Unie is niet veranderd: het is nog altijd
een totalitaire dictatuur waarin een zeer
kleine groep van individuen voor zichzelf
op arrogante wijze alle macht over het
volk opeist. Maar zulk een dictatuur is,
zoals we thans weer zien, is bij verre niet
zo'n perfect geheel als waarvoor het zich
zelf probeert uit te geven. Zowel de thans
uitgezuiverde mannen als zij. die hen ge
wipt hebben, vertelden ons in het ver
leden hoe volkomen zij het eens waren
Nu weten wij, dat er geen eenheid was...."
Het officiële Joegoslavische nieuws
agentschap Tanjug zegt in een verklaring,
dat de uitgezuiverde „stalinisten" degenen
waren, die het werk van het twintigste
Sovjet-partijcongres in Moskou verleden
jaar trachtten te torpederen, speciaal
waar het het offensief tegen de Stalinleer
betrof, waarmee Kroesjtsjev op dit con
gres de weg probeerde te openen voor een
geleidelijke toenadering tussen de Sovjet-
Unie en Joegoslavië. „Wat gisteren ge
beurd is", aldus Tanjug, „zal die toenade
ring nog meer stimuleren".
De Stockholmse kranten zijn het er vrij
wel alle over eens, dat Kroesjtsjev het
na de Hongaarse affaire vooral nodig
vond, zijn positie te versterken door Molo
tov „eruit te gooien" en nieuwe kansen te
scheppen voor de Russische „diplomatie
van de glimlach". „Maar laat ons geen
vergissingen maken", aldus Svenska Dag-
bladet, „want dit betekent niet, dat de
Russische leiders werkelijk hun stand
punten wijzigen zullen. Het betekent al
leen, dat zij blijkbaar mildere en heime-
lijker methoden willen omhelzen om het
doel, dat zij gemeen hebben met de Molo-
tovgroep, te bereiken, namelijk: overheer
sing van de gehele wereld door het com
munisme. „Maar een andere vraag is, hoe
lang Kroesjtsjev erin slagen zal, zijn po
sitie aan de top te handhaven en de
verrassing van gisteren in het Kremlin is
waarschijnlijk niet de laatste".
De Parijse Figaro concludeert, dat de
jongste gebeurtenissen in het Kremlin
„zonder twijfel een van de belangrijkste
keerpunten in de Sovjetpolitiek sinds de
dood van Stalin vormen". „Als Kroesjt
sjevs opzet lukt en zijn positie zich daar
door in de komende maanden versterken
zal, dan kan zijn overwinning aanzienlijke
gevolgen hebben voor de ontwikkeling der
internationale betrekkingen. Hij heeft ge
speeld en gewonnen en de partij for
muleert dat alles in termen, die nog naar
het stalinisme rieken. Het is het vervolg
van deze geschiedenis, en met name het
lot dat men de schuldigen bereiden zal,
dat ons zal leren, in hoeverre hier werke
lijk van een nieuwe koers gesproken kan
worden".
Naar Nederland. De gouverneur van Ne
derlands Nieuw-Guinea. dr. J. van Baal, zal
vrijdag uit Biak naar Nederland vertrekken
voor besprekingen met minister Helders. Hij
zal ongeveer een week in Nederland blijven.
Noorderlicht is op het
ogenblik aan de orde
van de nachtNu ja, de
kans erop tenminste. De
zon is namelijk de laat
ste weken weer erg ac
tief (veel vlekken, veel
vlammen) en daarin
schuilt de oorzaak van
wat wij meestal noor
derlicht noemen - beter
is: poollicht, want het
komt evengoed voor
rondom de zuidelijke
aardpool.
Het magneetveld van
de aarde dirigeert na
melijk de loop van de
zonnedeeltjes die bij
zo'n uitbarsting op de
zon (die men zonnevlam
noemt) in de buurt van
onze planeet terecht ko
men en die, eenmaal in
onze dampkring beland,
aanleiding geven tot het
optreden van poollicht.
Die deeltjes zijn frag
menten van atomen wa
terstof ('t element waar
uit de zon grotendeels
bestaat) en deze worden
ij het optreden van een
zonnevlam met grote
kracht „weggespoten"
uit het zonnelichaam; ze
bereiken snelheden van
tegen de duizend kilo
meter per seconde.
Deze betrekkelijk lang
zame deeltjèsstraling
(langzaam in vergelij
king met de eveneens
bij zonnevlammen ge
bruikelijke ultraviolette,
d.w.z. elektromagneti
sche straling, die ons al
na. acht minuten bereikt:
zij verplaatst zich met
de lichtsnelheid) treft de
aarde in de regel na en
kele etmalen.
Terwijl het de snelle
straling is die het uitval
len van de radioverbin
dingen tot gevolg kan
hebben, veroorzaakt de
langzamere deeltjesstra
ling het poollichtver-
schijnsel. Het gaat aldus
in zijn werk:
Langs de banen die
het magneetveld rondom
de aarde voorschrijft,
bewegen zich deze elek
trisch geladen deeltjes
(fragmentjes zon dus in
feite!) en sommige ervan
dringen zelfs door tot in
de dampkring die onze
planeet omgeeft. In die
ijle buitenlaag van de
aardatmosfeer speelt zich
dan hetzelfde af als in
een neonbuis: ook daar
gaat een elektrische ont
lading die optreedt in
een verdund gas gepaard
met een lichtverschijn
sel.
Poollicht is dus, kan
men eigenlijk zeggen:
indirect zonlicht. Zonne
deeltjes veroorzaken het
zodra zij in onze damp
kring terechtkomen.
Aangezien men de pre-
ciese loop van al die
deeltjes natuurlijk niet'
haarfijn kan berekenen
is het optreden van pool
licht nooit nauwkeurig
aan te kondigen. Men
kan alleen zeggen: de
omstandigheden zijn er
geschikt voor - en dat
zijn zij momenteel. Dus:
men zie boven.
G v. W.
(Van onze Kamerverslaggever)
De Tweede Kamer begon gisteren met
de behandeling van de voorstellen tot
verhoging van de vennootschapsbelasting,
de omzetbelasting en de personele belas
ting. Een amendement van de heer
Lucas (K.V.P.), dat betoogde de op
brengst van de verhoogde vennootschaps
belasting later terug te betalen, bleek
alleen de instemming van de heer Van
D i s (St. Geref.) te hebben.
Het amendement-Lucas zou neerkomen
op een nieuwe blokkering en daar wilde
de heer Van de Wetering (C.H.U.)
niets van weten. Het bezwaar van de heer
Van Eijsden (A.R.) tegen het amende
ment was, dat het onbillijk zou zijn, want
de naamloze vennootschappen zouden een
deel van de belastingverhoging terugbe
taald krijgen, maar niet de burgers, die
meer belasting zullen moeten betalen via
een verhoging van de omzetbelasting. Vet
amendement-Lucas zou volgens de heer
Van Leeuwen (V.V.D.) niet in het be
lang zijn van de n.v.'s, want tien jaren
lang zouden ministers van Financiën ver
laging van de vennootschapsbelasting
kunnen tegenhouden met het argument,
dat er nog zoveel moet worden terugbe
taald. De blokkering zou de verwezen
lijking van allerlei wensen op belasting
gebied in de weg staan.
Het plan-Lucas zou tot gevolg hebben,
dat de staatsschuld stijgt, zei de heer
Vondeling (P.v.d.A.), zodat in de
toekomst de belastingen weer moeten
worden verhoogd. Men verschuift dan de
moeilijkheden van vandaag naar morgen.
Bovendien zouden de n.v.'s niet armm
worden en dus niet minder besteden, want
de kredietwaardigheid zou niet worden
aangetast en zij zouden dus voor inves
teringen kunnen lenen. Alleen de heer
Wel ter (K.V.P.) wilde nog verder gaan
dan de heer Lucas en te zijner tiid de
totale verhoging van de vennootschaps
belasting terugbetalen.
Minister Hofstra zei in zijn ant
woord, dat er geen enkele zekerheid be
staat, dat te zijner tiid het geld er zal ziin
om terug te betalen Hij vond het niet ge
oorloofd de lasten van het heden af te
wentelen op de toekomst. De mens is van
nature geneigd te veronderstellen, dat de
tijd de moeilijkheden wel zal oplossen.
Maar we moeten de moed hebben nu op
te brengen wat^we moeten uitgeven. We
moeten niet de toekomst opofferen voor
een voordeel op korte termijn, aldus de
minister.
Bijna algemeen klaagden de Kamerleden
over de hoge en stijgende staatsuitgaven.
De stijging bedraagt in twee jaar 21 per
cent, zeide heer Lucas. Er is met over
heidsgeld gesmeten, fulmineerde de heer
Van Dis (S.G.P.). Er zijn te veel onno
dige staatsuitgaven, klaagde de heer Van
de We te ring (C.H.U.). Is het maximum
van de staatsuitgaven al bereikt? vroeg de
heer Van Eijsden (A.R.).
De stijging van de staatsuitgaven vloeit
voort uit het regeringsbeleid, dat men niet
ineens kan ombuigen, antwoordde minis
ter Hofstra. Er is een verhoging van
de Indische pensioenen toegezegd. Daar
aan kan men zich thans toch niet ont
trekken? De verhoging van de lonen en
salarissen zijn eveneens een uitvloeisel van
het regeringsbeleid. Bezuinigingen kan
men tot stand brengen met het domme
potlood, maar ook met zorg en beleid. In
het laatste geval moet men allerlei uit-
gaven tegen elkaar afwegen. Als men tien
miljoen wil bezuinigen, kan men alle
kunstsubsidies afschaffen of 6% kilometer
autoweg niet aanleggen. Men kan dc uit
gaven voor gezinshulp en jeugdvorming
stopzetten of Hen kilometer dijk van de
Markerwaard achterwege laten. Dat ver
eist zorgvuldige overweging, die beter tot
conclusies kan leiden bij het vaststellen
van de begroting voor 1958. Dat betekent
niet uitstel van een jaar, want er wordt
reeds voortdurend gelet op het achterwege
laten van uitgaven.
Meer omzetbelasting
In het kader van de bestedingsbeperking
wil de regering ook de omzetbelasting
met ingang van 1 augustus verhogen door
verhoging van het tussentarief van 8 tot
10 percent; verhoging van het weelde-
tarief van 15 tot 18 percent; rangschikking
van radio- en televisietoestellen en van
bier onder het tussentarief van 10 per
cent; rangschikking van nieuwe banden
voor de personenauto's en motorrijwielen
onder het tarief van 15 percent. Totaal
wordt een hogere opbrengst van de om
zetbelasting verwacht van 24 miljoen
gulden.
Tegen allerlei gevolgen van de voorge
stelde verhogingen opperde men gisteren
in de Tweede Kamer bezwaren, vooral
tegen de plaatsing van de fotobranche in
het weeldetarief van 18 percent. Die ver
hoging van het weeldetarief brengt drie
miljoen gulden op. Daarvoor schaadt men
vooral het kleine ambacht, merkte m r.
Van Leeuwen (V.V.D.) op.
De verhoging van de omzetbelasting op
bier noemde de heer Van de Wete
ring (C.H.U.) in strijd met een toezeg
ging van regeringszijde. Van de hogere
belasting op nieuwe autobanden vreesde
hij nadeel voor de veiligheid van het ver
keer.
In een tijd, waarin de uitgaven moeten
worden afgeremd, vond minister Hof
stra verhoging van belasting op niet nood-
zakelijke artikelen zeker rechtvaardig. Ten
aanzien van de fotobranche wilde hij de
frauduleze invoer niet onderschatten,
maar een verhoging van drie percent om
zetbelasting kan daarop niet van invloed
zijn. De verhoging van de omzetbelasting
op nieuwe autobanden is van zo geringe
betekenis, dat niet behoeft te worden ge
vreesd, dat daardoor het verkeer onveilig
zal worden. Vandaag is het debat voort
gezet.
(Van onze parlementaire redacteur)
Het torsen van een ministersportefeuille
is gewoonlijk geen pretje, vooral die van
Financiën pleegt meer lasten dan lusten
voor de verantwoordelijke bewindsman op
te leveren.
Zij, die woensdagavond luisterden naar
minister Hofstra, moesten wel onder de
indruk komen van de zorgen, waarvoor
hij zich bij de tegenwoordige toestand van
de schatkist geplaatst ziet.
Zeker, er komt sinds enige tijd aardig
wat binnenvloeien, dank zij de vervroegde
belastinginning. Dit is met het oog op de
kaspositie ook dringend nodig. En wie het
nog niet zulk een gering resultaat van be
zuinigingspogingen mocht vinden, dat er
door de staat op zijn eigen huishouding in
1957 totaal 122 miljoen zal worden be
zuinigd, moet wel bedenken, dat er straks
op tal van door de minister genoemde ge
bieden zeer grote uitgaven vereist zullen
zijn. Aangezien hij niet op ruwe wijze het
bezuinigingspotlood wil hanteren, doet zich
voortdurend de moeilijkheid voor, wegen
te vinden om enerzijds tal van maatschap
pelijke belangen niet te ernstig te schaden
en anderzijds de touwtjes aan elkaar ge
knoopt te houden. Terecht neemt de mi
nister van Financiën dan ook het stand
punt in, dat telkens wanneer een zijner
ambtgenoten voor het een of ander meer
geld beschikbaar gesteld wil zien, daaraan
alleen tegemoet kan worden gekomen,
wanneer de vrager meteen aangeeft hoe
hij dan op andere posten voor een met die
grotere uitgave corresponderende bezuini
ging zorg zal dragen.
De bewaker van de schatkist verzette
zich tegen het streven van dr. Lucas
(K.V.P.) om uiterlijk over tien jaar aan de
naamloze vennootschappen twee van de
vier punten, waarmee de vennootschaps-
belastigd verhoogd wordt, terug te betalen.
„Wij hebben het recht niet onze moeilijk
heden op onze opvolgers af te wentelen.
Regeren en verantwoordelijkheid dragen
betekent, dat men bereid is zelf de eigen
moeilijkheden op te lossen en die niet af
te schuiven op hen, die over tien jaar aan
het bewind zullen zijn", aldus de minister
van Financiën.
De heer Gortzak (C.P.N.) had er op ge
wezen, dat België thans zijn militaire
lasten door verkorting van de diensttijd
wil verlichten Volgens de Eelgische re
gering zal dit geschieden zonder dat ove
rigens de waarde van België's aandeel in
de gemeenschappelijke verdedigingsorgani
satie er op achteruit zal gaan. Jammer was
het, dat minister Hofstra opzettelijk naliet
op deze aangelegenheid in te gaan. Hij
zou beter hebben gedaan als hij had uit
eengezet, dat zonder aantasting van de
waarde van ons defensieapparaat er op de
militaire uitgaven van 1500 miljoen per
jaar wel wat te bezuinigen valt, of dat dit
beslist niet kan, aangezien die 1500 miljoen
allemaal tot de laatste cent op verant-
vvoorde wijze worden besteed. Vermoede
lijk zou de minister eerder geneigd ge
weest zijn de eerste stelling te verkondigen,
aangezien in vrij brede kring de mening
bestaat, dat er in het belang van onze ver
dediging evenveel te bereiken valt ook al
wordt er wat minder geld besteed, om niet
te zeggen over de balk gegooid. Juist nu
de gang van zaken in België in sterke mate
de aandacht trekt, had in dit geval de
minister beter gedaan daarover te spreken
inplaats van er volkomen over te zwijgen
