Oorzaak van de ramp met de
.Neutron" nog een raadsel
Hongeropstand in Franse
gevangenissen
W'MORRIS 'êefokepouéty/
HET WEER
Russische leiders in Moskou terug
Haarlems Dagblad
Toestel stortte brandend in zee
en brak in tweeën
Waterballet bedwong
de revolte
EDITIE VOOR VELSEN-IJMUIDEN EN BEVERWIJK EN OMGEVING, VAN
Papoea's redden de
overlevenden
Stakende cipiers brachten geen brood....
Tijdelijk regen
Drie doden in het verkeer
V erkeer songelukken
DIT JAAR: 615 DODEN
Prijsverlaging van
witbrood?
Diamantzending voor
Amsterdam vermist
Grotewohl beticht van
lichtvaardige beloften
SOLEX
RODEN
VEILIG
RODEN
Gebr. v. Bugnum en Zoon
Nederlandsche Bank
verhoogt disconto
Nederlands gezin in auto
bij Frankfort verongelukt
Zeven doodvonnissen in
Hongarije gewijzigd
Kroesjtsjev viel pardoes
Ho Tsji Minh om de hals
Het woord is aan
72e JAARGANG No 6
Lange Nieuwstraat 427, IJmuiden. Telefoon
Adm. 5437, chef bezorging na 5 uur 7519.
Tel. Redactie 5389. Haarlem: Grote Hout
straat 93 alle afd. Tel. 15295*. Advertentie
tarieven op aanvraag bij de Administratie.
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
WOENSDAG 17 JULi 1957
IJmuider Courant
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
302e JAARGANG No 1 o
Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.,
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Verschijnt
dagelijks, behalve op zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 59 ct. p. kwartaal 7.65,
franco p. post 8.15. Losse nrs. 12 ct. Giro
rekening 273107 ten name v. Haarl. Dagblad.
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
De nog schaarse berichten uit Biak over de ondergang van de K.L.M.-Super-
constellation „Neutron" geven nog geen positief antwoord op de vraag, wat
de oorzaak is geweest van deze ramp, de ernstigste die de K.L.M. ooit ge
troffen heeft. Het toestel had een normale start en steeg op volkomen normale
wijze op. Enkele minuten later, nog voordat het radiocontact met het toestel
tot stand kwam, gebeurde het ongeluk. Er zijn van het toestel geen noodseinen
opgevangen. De weersomstandigheden waren redelijk. Er was een bedekte
lucht en een behoorlijk zicht.
Het in Sydney (Australië) verschijnende dagblad „Sydney Sun" bevat een
bericht uit Hollandia, volgens hetwelk de ramp met de „Neutron" veroorzaakt
is door een brand in een der motoren, die een explosie van de benzinetanks
van het toestel veroorzaakte. De „Neutron" zou even na de start een motor
storing hebben gekregen, waarbij brand ontstond. De gezagvoerder trachtte
een noodlanding te maken op het water van de Geelvinkbaai, maar terwijl
hij daarmede bezig was explodeerden de benzinetanks.
Het vliegtuig stortte brandend neer. Het achterste deel van de romp raakte
een koraalrif en brak, waardoor twaalf inzittenden, elf passagiers en de
stewardess, in het water vielen.
Het bericht van de „Sydney Sun" wordt
bevestigd door mededelingen van een func
tionaris van het vliegveld Biak. Papoea's,
die langs de kust wonen, hadden het toe
stel brandend omlaag zien komen. Zij
voeren direct met prauwen naar de plaats,
waar het vliegtuig was neergestort. Hoe
wel de zee bedekt was met brandende
benzine, wisten zij de twaalf mensen te
redden. Het vliegtuig, dat in tweeën was
gebroken, was toen reeds in de diepte
verdwenen. De Papoea's brachten de ge
redden naar de kust, vanwaar zij naar het
ziekenhuis werden vervoerd. Vier van hen
hadden zware brandwonden opgelopen. Eén
van hen, een dochtertje van de gouverne
mentsarts dr. Leiker, die zelf tot de gered
den behoort, is in het ziekenhuis overleden.
Dr. Leiker is de enige overlevende van zijn
gezin; zijn echtgenote en zijn drie andere
kinderen zijn bij de ramp omgekomen.
Elf stoffelijke resten geborgen
Direct na het ongeluk is de zee met boten
en vliegtuigen afgezocht. Daarbij werden
de stoffelijke resten van negen volwasse
nen en twee kinderen geborgen, waarvan
er vier geïdentificeerd konden worden, na
melijk die van mevrouw Leiker, mevrouw
MacMootry, mevrouw Van der Wende en
van de heer De Rochemont.. Onder zeer
grote belangstelling zijn deze slachtoffers
gisteren op de begraafplaats in Biak ter
aarde besteld in afzonderlijke graven.
Er zijn in zee verscheidene wrakstukken
van het vliegtuig, enkele koffers van pas
sagiers en enige zakken met voor Neder
land bestemde poststukken gevonden.
In Hollandia en Biak woeien gisteren de
vlaggen halfstok. Alle openbare bijeen
komsten waren afgelast.
Gisteren werd bericht, dat bij de ramp
met de „Neutron" het Engelse echtpaar
Newton was omgekomen. Volgens nadere
gegevens zou het hier echter de gebroeders
Leo en Michael Newman uit Melbourne be
treffen, die daar een der grootste metaal
import- en exportzaken van Australië had
den. Zij waren in 1939 uit Oostenrijk naar
Australië geëmigreerd. De heer L. Newman
had met het Nederlandse gouvernement op
Nieuw Guinea besprekingen gevoerd. De
heer M. Newman vertoefde met zijn echt
genote voor vakantie in Nieuw Guinea. Hij
zou zijn broer echter bij een zakenreis naar
Manilla vergezellen.
Deelneming
Bij het begin van de vergadering van de
Eerste Kamer heeft de voorzitter, mr. J. A.
Jonkman, naar aanleiding van het veron
gelukken van de „Neutron" een woord van
deelneming gesproken, dat staande door de
Kamerleden werd aangehoord.
„Deze ramp, die thans de K.L.M. heeft
getroffen, ontroert het Nederlandse volk
bijzonder. Het is mij een behoefte deel
neming te betuigen met de omgekomen
passagiers en de bemanningsleden, alsmede
aan hun nabestaanden en aan de K.L.M.",
aldus mr. Jonkman.
Namens de regering zeide de minister
van Verkeer en Waterstaat, mr. J. Algera,
dat het droeve bericht met ontzetting door
het Nederlandse volk is vernomen. Ook de
regering heeft met grote ontroering kennis
genomen van het smartelijk gebeuren. Het
is de regering een behoefte, aldus mr. Al-
ADVERTENTIE
BARTEUORISSTR. HAARLEM TEL. 13439
FERD. BOLSTR. 48 A'DAM TEL. 717162
gera, haar innig medeleven te betuigen
aan de nabestaanden van de slachtoffers.
De waarnemend minister voor Zaken
Overzee, ir. C. Staf, heeft gisteren in een
uitzending voor Nieuw Guinea van de
Wereldomroep een toespraak gehouden, die
gisteravond om kwart over zes in het
AVRO-programma en om kwart voor
negen in het televisiejournaal van de Ne
derlandse Televisiestichting is herhaald. De
minister sprak namens de regering woor
den van medeleven tot al degenen, die in
rouw zijn gedompeld door het verscheiden
van zoveel familieleden. Hij zei dat hij bij
zijn recent bezoek aan Biak marinemensen
en anderen had ontmoet, die thans zijn
omgekomen. „Op Biak leeft iedereen mee
met de „Connie", die tweemaal in de week
naar Nederland gaat en uit Nederland
komt. Dat vliegtuig is de verbinding met
het moederland. Die verbinding lijkt nu
verbroken, maar zij is niet verbroken,"
aldus minister Staf. „Wij vliegen door en
denken ontroerd aan degenen, die tot het
laatste hun plicht gedaan hebben. Wij zul
len in Godsvertrouwen doorgaan met deze
verbinding met het moederland. Dat zijn
wij aan degenen die omkwamen, aan hen,
die hun plicht deden, verplicht".
Onderzoek
Donderdag zal een tweetal vertegenwoor
digers van de Rijksluchtvaartdienst zich
naar Nieuw Guinea begeven. Zij zullen als
waarnemers van de Nederlandse regering
het onderzoek naar de ramp bijwonen. Zij
Rijksluchtvaartdienst en de heer A. W.
zijn de heren C. L. Gosen, inspecteur bij de
Fournier, adjunct-inspecteur bij de Rijks
luchtvaartdienst.
De K.L.M.-superconstellation, die met
gouverneur Van Baal aan boord op weg is
naar Nieuw Guinea, zal te Manilla vieren
twintig uur wachten op de technische staf
van de K.L.M. voor het onderzoek naar de
ramp bij Biak.
Verzekering
Het verongelukte Superconstellation-
toestel van de K.L.M. was volgens de
„Financial Times" op de Londense markt
verzekerd voor 187.500 pond sterling. Van
dit bedrag had 75.000 pond sterling betrek
king op de rompverzekering tegen vlieg-
risico's en 112.500 pond sterling op moge
lijke aansluitende verliezen.
Dit bedrag van 187.500 pond sterling,
bijna twee miljoen gulden, komt vrijwel
overeen met de waarde waarvoor het
vliegtuig bij de K..LM. te boek stond.
MOTOROVERALLS
VALHELMEN
OOOCCXXXX>OOOOOOOOOOOOOOCOOCOOOOOOOOC>OOCXXXXJOOOOOOOOOOOOO
VERWACHTING, medegedeeld door
het K.N.M.I. in De Bilt, geldig van
woensdagavond tot donderdagavond,
opgemaakt om 11.15 uur;
Half tot zwaar bewolkt met tij
delijk regen. Iets lagere middag-
temperaturen. Matige tot krach
tige wind tussen zuidoost en
5 zuidwest.
3
1 Volledige weerrapporten op pagina twee.
O^XXXWOOOOOOOOOOOCODOOOOOOOOOOOOOOOOOOCXIOOOOOOOOOOOOOdC
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF PAGINA'S
(Van onze correspondent in Parijs)
De grootste gevangenis van Parijs, die
ruim 1500 cellen bevat, en de ietwat ver
rassende naam „Santé" (gezondheid)
draagt, is gisteren het toneel geweest van
een formele opstand. Omwonenden zagen
omstreeks elf uur in de ochtend de gede
tineerden het dak beklimmen, vanwaar
stenen en andere projectielen onder luide
kreten in de straten werden geworpen.
Het schouwspel op de binnenplaats was
intussen nog opwindender, want daar wer
den hele machines van honderden kilo's
door de rebellen naar beneden gesmeten.
Dikke rookkolommen wezen er op, dat
de gevangenen ook bezig waren, met be
hulp van hun stromatrassen, krukjes, ta
fels en ingetrapte deuren hun gedwongen
tehuis in brand te steken.
Ongeveer een uur later werd de gevan
genis, die het grootste deel van de wijk be
slaat, omsingeld door republikeinse gar
disten, politieagenten en brandweerlieden,
die hun waterstralen op de daken richtten,
terwijl vertegenwoordigers van de gevan
genisdirectie uitvoerige pogingen deden, de
opstandelingen tot inkeer te brengen.
De oorzaak van de revolte moet worden
gezocht in het stakingsparool dat door de
bewakersvakbonden daags tevoren was
uitgegeven om de actie tot loonsverhoging
kracht bij te zetten.
's Morgens had het gevangenispersoneel
deswege al geweigerd de vrachtauto's te
lossen, die het brood voor de gedetineer
den aanvoeren. En toen de „logé's", nadat
ze al vergeefs op hun ontbijt hadden ge
wacht, om halfelf ook hun traditionele
ochtendsoep misten, werd al spoedig via de
verwarmingsbuizen het sein tot de rebellie
gegeven. De tamelijk slappe deuren bleken
met een paar stevige vuistslagen meestal
wel te kunnen worden geforceerd, en de
deuren, die wat meer weerstand boden,
konden vervolgens vanuit de gangen door
de bevrijde gevangenen worden ontgren
deld.
Ben Bella als vredesengel
De helft der gevangenisbevolking on
geveer 750 man die voor een groot deel
uit Noord-Afrikanen bestaat, wist zo de
cellen te verlaten.
De archieven, met inbegrip van de bi
bliotheek, de zalen van de dokters en de
tandartsen, moesten het vervolgens ont
gelden, terwijl in andere vleugels van de
gevangenis meubilair, strozakken en de
rest der inboedel in brand werd gestoken.
De schade beloopt ettelijke miljoenen
francs.
Onder het geschreeuw van „we eisen
ons brood" beklommen tientallen gevange
nen, nadat men vergeefs getracht had de
zwaar gepantserde poorten te openen, het
dak, waar ze op voorzichtige afstand door
directie-leden werden gevolgd. Sommige
gevangenen, zoals de chef van de Alge
rijnse fellagha's, Ben Bella, die ongeveer
een half jaar geleden tijdens een vliegtocht
naar Marokko in handen van de Fransen
viel, trachtten de opstandelingen zonder
veel succes tot kalmte te brengen. Ook de
politieprefect van Parijs en verscheidene
hoge functionarissen van het ministerie
van Justitie hadden zich intussen op het
strijdtoneel gemeld in de hoop de veront
ruste gemoederen tot kalmte te kunnen
brengen. Een doel, dat pas twee uur la
ter bereikt werd toen de spuitgasten met
hun stralen ijskoud water en de gendarmes
met hun traangasbommen zich actief in de
strijd hadden gemengd.
De gevangenen is toegezegd staking
of geen staking dat zij in het vervolg
op zorgvuldiger „bediening" zullen mogen
rekenen.
In de gevangenis te Fresnes, in de buurt
van Parijs, is gisteren eveneens een begin
van een revolte uitgebroken, die echter
spoedig kon worden onderdrukt.
De bewakers hebben inmiddels aange
kondigd dat ze hun staking met 48 uur
verlengen en met het oog op nieuwe wan
ordelijkheden zijn speciale politietroepen
ter versterking naar de verschillende ge
vangenissen gedirigeerd.
Op rijksweg 12 op de grens tussen
Vleuten en Harmeien is de 48-jarige
Haagse vrouwenarts H. Tok verongelukt.
De arts zat in een auto, die bestuurd werd
door zijn vrouw. Zij passeerde, rijdende
in de richting Utrecht, een in dezelfde
richting rijdende auto. Vermoedelijk door
dat zij de betonnen afrastering van de
autoweg raakte, verloor zij de macht over
het stuur. De wagen slipte en sloeg over de
kop. De arts werd uit de wagen geslin
gerd en werd gedood. Zijn vrouw en twee
inzittende kinderen kwamen met de schrik
vrij.
Gistermorgen reed de 54-jarige water
schapsarbeider H. Pater uit Pesse bij
H o o g e v e e n, die op zijn bromfiets op weg
was naar zijn werk, komend uit een zij
weg tegen een rijdende autobus met arbei
ders. De heer P. werd hierbij zo zwaar ge
wond, dat hij in het ziekenhuis „Bethesda"
te Hoogeveen later is overleden. Het
slachtoffer was gehuwd.
Na negen dagen buiten bewustzijn te zijn
geweest, is in het academisch ziekenhuis
te Groningen aan zijn verwondingen
overleden de bijna 48-jarige W. Hoeksema,
uit Niawier (Friesland). H. verleende op 8
juli, toen hij op zijn bromfiets door Metsla-
wier (Friesland) reed, geen voorrang aan
een motorrijder waardoor een botsing ont
stond. H. was gehuwd en had zeven kin
deren.
Tengevolge van verkeersonge-
lukken in ons land zijn in 1957 om
het leven gekomen 615 personen,
van wie 118 kinderen.
Tussen het ministerie van Economische
Zaken en de Nederlandse Bakkerij stich
ting 'zijn onderhandelingen gaande over de
prijs van het witbrood. Naar wij verne
men, zou minister Zijlstra aan de stichting
hebben voorgesteld de prijs van het wit
brood met één cent te verlagen. Deze week
wordt een beslissing verwacht.
Een zending diamanten ter waarde van
20.000 gulden is op weg van Singapore
naar Amsterdam via Londen zoekgeraakt.
De zending had zaterdag met een vlieg
tuig van de Britse luchtvaartmaatschapnii
B.O.A.C. te Londen moeten aankomen. Zij
stond wel vermeld op de lijst van goede
ren maar wer'" in het toestel niet gevon
den. Opsporingsambtenaren van de maat
schappij stellen een onderzoek in.
BERLIJN (DPA) Beloften, die de
Oostduitse minister-president Grotewohl,
had gedaan voor de gemeenteraadsverkie
zingen op 23 juni, zijn maandag gedemen
teerd, aldus heeft het voorlichtingshureau-
west maandag gemeld. Grotewohl had de
boeren beloofd, dat zij binnenkort kleine
dorsmachines en andere landbouwmachi
nes zouden kunnen krijgen.
Toen de boeren zich met aanvragen voor
deze machines tot het ministerie van alge
mene machine-industrie wendden, heeft
de staatsplancommissie zich genoodzaakt
gezien te waarschuwen voor lichtvaardige
beloften. Voor dergelijke machines is niet
genoeg materiaal beschikbaar, aldus de
commissie.
ADVERTENTIE
Wees verstandig en koop ook uw Solex bij
SOLEX SERVICE-STATION
Meervlietstraat 69, Velsen-Zuid, Telef. 5701
Koningin Juliana heeft dinsdag een
der vakantie-oorden van de stichting
„Het Vierde Prinsenkind"1, „De Leem-
kule" te Hattem, bezocht en met de
leidsters en verpleegden aangezeten
aan een maaltijd. De Koningin werd
verrast met een geschenk voor Prinses
Marijke, namelijk drie vilten kaats
ballen, die door verpleegde kinderen
waren vervaardigd. De zestienjarige
Mies Hebeis uit Ophemert bood het
cadeau aan de Vorstin aan.
Het voortgezet gebrek aan evenwicht in
de Nederlandse volkshuishouding heeft in
de afgelopen weken geleid tot verdere da
ling van de deviezenreserves. Op grond van
deze omstandigheid heeft de Nederlandse
Bank'besloten, in het belang van een her
stel van het evenwicht tussen nationale
middelen en nationale bestedingen, haar
rentetarieven, die sedert oktober 1956 on
veranderd waren gebleven, met een half
percent te verhogen.
De rentetarieven zijn met ingahg van 17
juli 1957 als volgt vastgesteld: wisselconto
4Z°l«; promessendisconto 4)4%; rente voor
voorschotten in rekening-courant en bele
ningen voor particulieren 5 yjjlt en voor an
deren 4%%.
Onder „particulieren" zijn te verstaan
alle natuurlijke en rechtspersonen, behalve
de Staat der Nederlanden, de ingevolge de
wet Toezicht Kredietwezen in het register
der kredietinstellingen ingeschreven han
delsbanken, centrale kredietinstellingen,
landbouwkredietbanken en algemene spaar
banken, zomede de leden van de verenigin
gen, die aangesloten zijn bij de Nederlandse
Organisatie van het Effectenbedrijf en de
leden van de Vereniging van Valutamake
laars en Discontohandelaren. (Zie openings
artikel pag. 2.)
Op de grote autoweg FrankfortDarm
stadt is even buiten Frankfort een Neder
landse auto van de rijbaan gereden en van
de berin zes meter naar beneden gestort.
De 34-jarige bestuurder P. Walder uit Al
melo is in de universiteitskliniek te Frank
fort overleden. Zijn echtgenote verkeert in
levensgevaar. Het 2-jarig dochtertje Ste-
fanie werd bij het ongeluk op slag gedood.
Het 1-jarig zoontje Paul is ernstig gewond.
Het gezin was vermoedelijk op weg naar
Zwitserland.
BOEDAPEST (Reuter) Het hoogge
rechtshof in Boedapest heeft vandaag aan
zeven ter dood veroordeelde Hongaren
gratie verleend, maar het doodvonnis van
zeven anderen bevestigd.
De eersten kregen in plaats van de dood
straf gevangenisstraffen van 20 jaar en le
venslang.
De beklaagden zijn schuldig bevonden
aan het bestormen van het politiebureau
in Miskolc, het martelen en doden van zes
politiemannen en het opknopen van deze
mensen aan een Russisch monument.
LONDEN (Reuter). - Premier Boelganin
en partijsecretaris Kroesjtsjev zijn dinsdag
van hun bezoek aan Tsjechoslowakije te
Moskou teruggekeerd. Na hun aankomst
begaven zij zich naar het Leninstadion,
waar Kroesjtsjev ten overstaan van een
grote menigte verslag uitbracht. Hij ver
klaarde onder meer, dat er in Tsjechoslo
wakije nog sporen bestaan van een bour-
geois-oppositie tegen het communistische
bewind. Dit verzet werd heimelijk gepleegd
door middel van het beïnvloeden van de
arbeidende klasse en het verspreiden van
geruchten en burgerlijke theorieën, die
tegen de partij en de regering zijn gericht.
Overigens verklaarde de partijleider bij
zonder tevreden te zijn over de besprekin
gen in Tsjechoslowakije.
Boelganin en Kroesjtsjev hebben een
uitgebreid politiek programma af te wer
ken, waarbij het accent valt op de buiten
landse zaken. Binnenkort zullen zij een
gedachtenwisseling hebben met de Joego
slavische vice-presidenten generaal Ran-
kovic en Kardelj. Woensdag wordt de ko
ning van Afghanistan te Moskou verwacht.
(AFP). - Rankovic en Kardelj kwamen
dinsdag te Moskou aan, waar zij werden
ontvangen door Leonid Brejnev, lid van
het presidium van het Centrale Partij
comité.
(UP). - Onder de functionarissen, die de
beide Russische leiders kwamen begroeten
waren leden van het corps diplomatique
en de president van Noord-Vietnam, Ho
Tsji Minh, die hartelijk door Kroesjtsjev
werd omhelsd. Mikoyan en maarschalk
Georgi Zjoekov, de minister van Defensie,
waren niet aanwezig. Er gaan geruchten
dat Mikoyan een bezoek aan Belgrado zal
brengen.
Communiqué
Het na de besprekingen te Praag uitge
geven communiqué wijkt weinig af van
alle andere maar heeft een opmerkelijk
lange passage over het Duitse gevaar. Ér
wordt gewaagd van „Westduitse militaris
ten, die met de hulp van de heersende
kringen van Groot-Brittannië, de Verenig
de Staten en Frankrijk chauvinistische
propaganda bedrijven, de schepping van
een oorlogspotentieel en de opleiding van
het leger van Bonn in het gebruik van
kernwapens bevorderen en pan-germaanse
aggressieve inzichten verkondigen en ge
leidelijk aan de weg bereiden voor het
algeheel fascistisch maken van het land".
De Tsjechoslowaakse republiek en de
Sovjet-Unie, aldus het communiqué, geven
alle steun aan de opbouwende pogingen
van de Duitse democratische republiek om
tot een oplossing van de Duitse kwesties
te komen.
Beide landen bevestigen hun verbonden
heid met het Pact van Warschau en hun
bereidheid om de pogingen tot het schep
pen van een systeem van collectieve vei
ligheid in Europa voort te zetten.
Jean de la Bruyère:
Er is niets waarvan de mensen zoveel
houden en waarmee zij zo roekeloos
omspringen als hun leven.
Het oorspronkelijk door de Britse re
gering ontworpen plan voor een vrijhan-
delsgebied rondom de Europese Econo
mische Gemeenschap (de „Euromarkt")
heeft het in vele opzichten zwaar te ver
duren. Het vrijhandelsgebied is hoofdza
kelijk voorgesteld als een brug tussen de
economieën van Engeland en continentaal
West-Europa, maar de bruggebouwers
hebben niet alleen grote moeite, het met
elkaar eens te worden over de constructie
plannen, zij hebben ook onderling geheel
verschillende ideeën omtrent de taak, die
de brug moet vervullen, omtrent het soort
van handelsverkeer, dat er overheen zal
worden geleid, en zelfs over de plaats - in
de wereld-economie - waar hij moet komen
te liggen.
Het oorspronkelijke voorstel van premier
MacMillan om het vrijhandelsgebied een
zuiver industrieel karakter te geven en dus
alle landbouwprodukten (inclusief wijnen
en tabak) ervan uit te sluiten, was geba
seerd op de overweging, dat de landbouw
produkten van het Gemenebest op de En
gelse markt anders hun voorkeurspositie
zouden verliezen. Deze gedachte bleek ech
ter al spoedig onaanvaardbaar te zijn voor
verschillende continentale landen met grote
agrarische belangen, in de eerste plaats
voor Nederland en Denemarken voor
welk laatste land de aantrekkelijkheid van
deelneming aan het vrijhandelsgebied ge
heel zou verdwijnen als dat gebied uitslui
tend industrieel zou worden. En onlangs
heeft- ook de Franse minister van Buiten
landse Zaken, Pineau, verklaard dat een
vrijhandelsgebied, waarvan landbouwpro
dukten (en dus ook Franse wijnen!) zouden
zijn uitgesloten, voor zijn land volstrekt
onacceptabel was.
Aan de andere kant is een vrijhandels
gebied, waarin de landbouw zou zijn op
genomen, voor vele Britten even onaccep
tabel en deze situatie stelt de regeringen
van de betrokken landen weer eens voor
zeer moeilijke en delicate problemen. Want
de grondgedachte van een vrijhandelsge
bied is iedereen sympathiek en wordt in
brede continentale zowel als Britse kringen
als een dwingende noodzaak gevoeld om
het handelsverkeer tussen de Euromarkt en
de rest van de wereld te stimuleren en
daardoor de Gemeenschap der Zes (en
tevens haar handelspartners!) te behoeden
voor de gevaren van autarkie. Mislukking
van het plan wil men dan ook aan beide
kanten van de Noordzee onder alle om
standigheden trachten te voorkomen.
Om de Britse eisen tot uitsluiting van de
landbouwprodukten meer kracht bij te
zetten tijdens de Brits-continentale onder
handelingen die nu gaande zijn, wordt in
Engeland veelal enigszins simplicistisch
beweerd, dat het land moet „kiezen tussen
Europa en het Gemenebest" en dat de
trouw aan het Gemenebest daarbij de door
slag moet geven. Maar zo eenvoudig ligt de
zaak in feite niet, want ten eerste lopen de
belangen der landen van het Gemenebest
geenszins in alle opzichten parallel en ten
tweede staan er voor Engeland zelf vele
rechtstreekse materiële belangen op het
spel (óók bij de mate van toegang, die de
Engelse export tot de Gemeenschappelijke
Markt krijgt), zodat de zaak zeker niet met
een abstracte leus kan worden afgedaan. Er
wordt dan ook aan weerszijden ijverig ge
zocht naar mogelijkheden om het Britse en
het continentale standpunt (en liefst tevens
de standpunten van de Gemenebest-part
ners) dichter bij elkaar te brengen.
Eén winstpunt, dat in dit opzicht reeds is
geboekt, is een zekere geneigdheid van de
Engelse regering om ten aanzien van het
begrip „landbouwprodukten" een minder
categorisch en generaliserend standpunt in
te nemen en de -'erschillende produkten op
dit gebied afzonderlijk te bekijken. Daar
door schijnt de mogelijkheid naderbij te
zijn gekomen, dat Engeland bijvoorbeeld
ten aanzien van de tuinbouw uitzonderin
gen zou willen maken, hetgeen voor
Nederland van zeer groot belang zou zijn.
Een andere oplossing, die op het ogenblik
ernstig wordt overwogen, zou zijn het
Britse Gemenebest in zijn geheel - althans
voor zover de leden-landen dit zelf wensen
- tot het vrijhandelsgebied te laten toe
treden. Voorstanders van deze oplossing
wijzen er op, dat zij, door de grote beteke
nis van het Gemenebest als rechtstreeks
aangesloten handelspartner, ook van niet te
onderschatten betekenis zou zijn voor het
interne evenwicht binnen de Gemeen
schappelijke Markt, dat thans door de ver
schillen in economische kracht van de zes
landen onvoldoende verzekerd is.
Dit alles is thans nog in een uitermate
fluïde toestand, waarin elk ogenblik ver
andering kan komen, maar zeker is toch
reeds dat de keuze „tussen Europa en het
Gemenebest," die de Engelsen begrijpe
lijkerwijs zo moeilijk valt, door het voeren
van een verstandige politiek uiteindelijk
wel zal kunnen worden vermeden.
Simon Koster