SPION IN BERLIJN
De prins en de showgirl
Ao&it
Üt Juusf
Ouwe Job vertelt zijn avonturen
NIEUWE MONTERING
VAN „RIGOLETTO"
Agenda voor
Haarlem
Aspirin
J.G.MARTIN ZONEN
en
bondig
door toneelgroep „Theater"
Puckvertoonde
een klucht
Kort
MAANDAG 16 SEPTEMBER 1957
4
Albert Helman eind van
de maand naar Nederland
Samenstelling van „Arena"
in nieuwe seizoen
Oostenrijkse acteur Alfred
Neugebauer overleden
Posttarieven in België gaan
per 1 oktober omhoog
Kandidaten voor de
Nobelprijs voor litteratuur
DANS-ACADEMIE
Betaling
abonnementsgeld
per giro
*30:x)0coocooooocoooocooooooocxx3ooocxx»ccxx>c)cxöocoooooooo
99
Een Amerikaanse humorist heeft eens
opgemerkt, dat men een bepaald soort to
neelstukken, waarvan de aantrekkings
kracht groot genoeg is op een deel van
het publiek om van het zakelijk succes bij
voorbaat verzekerd te zijn, eigenlijk zou
kunnen terugbrengen tot één zin als bij
voorbeeld de volgende: „Potverdorie, Ko
ninklijke Hoogheid, blijf met uw hand van
mijn knie!" Daarin zijn namelijk alle ele
menten verenigd, waardoor de populaire
smaak onverzadigbaar geprikkeld wordt:
kernachtige taal van hooggeplaatste per
soonlijkheden, aan wie niets menselijks
vreemd is, in een pikante situatie. Het be-
hagelijke is blijkbaar ook, dat men met
naïeve stelligheid precies weet wat er alle
maal gebeuren gaat, zodra men zich enigs
zins in de romantische omstandigheden
heeft ingedroomd. Tenslotte immers moet
dreigend onrecht bezworen en de deugd
beloond worden. En als het een beetje mee
valt, is de aanvankelijke slechterik van
royalen bloede achteraf bezien een aan
doenlijke stakker, wiens luisterrijke staat
zijn eenzaamheid vergeefs verbergt.
Volgens dit recept zijn in de loop der
jaren reeds duizend-en-één sprookjes -
met zang of op celluloid, maar steeds in
onbedaarlijke operettestijl - vervaardigd.
Hen kan het Terence Rattigan echt niet
kwalijk nemen, dat hij met „The sleeping
prince" daar op stilzwijgend maar veelvul
dig verzoek de duizend-en-tweede variatie
aan heeft toegevoegd. Dit blijspel heeft,
met Sir Laurence Olivier en Vivien Leigh
in de hoofdrollen, maandenlang de kinder
lijke zielen in het saaie Engeland in goed
kope extase gebracht, waarna Michael
Redgrave als plaatsvervanger in Amerika,
waar nieuwsgierigheid en heimwee naar
de exotische adelstand de democratische
verbeelding animeren, de exploitatie pro
longeerde. Een film hierover kon niet uit
blijven en die is dan ook gemaakt, met
Marilyn Monroe als het ondanks de provo
cerende schijn van het tegendeel ongerepte
meisje uit de revue, dat - zoals het affiche
belooft - een als champagne zo opwindend
antwoord geeft op de vraag of een vrouw
nee kan zeggen tegen een edelman Door
de belangstelling van Warner Bros heeft
het enige jaren geduurd eer de opvoe
ringsrechten voor het vasteland van Europa
vrijkwamen. Voor Nederland zijn die ver
worven door de actieve toneelgroep „Thea
ter" in Arnhem, die er zaterdag onder de
cinematografische titel „De prins en de
showgirl" de première van gaf, om - zoals
het in de uitnodiging stond - van de ope
ning van het nieuwe seizoen een feestelijke
gebeurtenis te maken.
Terence Rattigan - door zijn komedies
als „Slag om Diana" of „Korporaal Elisa
beth" al even bekend als door zijn ernstige
stukken als „De grote stilte" en „Aparte
tafels" - heeft er zorgvuldig naar gestreefd
aan alle frivole en sentimentele wensen
tegemoet te komen, in alle opzichten de
traditionele afspraak met de betalende be
zoekers eerbiedigend. Dat kon hij veilig
doen, want de critici - waarvan hij wist,
dat ze zich al gauw gruwelijk zouden ver
velen voor zover zij geen aanleiding heb
ben zich te ergeren - kunnen zich immers
ruimschoots met hun jaarlijkse portie
Shakespeare schadeloos stellen... De even
voorzichtige als doorzichtige handeling
speelt zich af tijdens de kroning van George
V (met het vuurwerk van de eerste we
reldoorlog in het verschiet) in de Londense
legatie van de denkbeeldige monarchie
Karpatië, waar de prins-regent een dans
meisje uit het Avenue Theatre heel diplo
matiek voor een tête-è-tête heeft uitgeno
digd. Deze zich (om misverstand te voor
komen) Elaine Dagenham noemende Mary
Morgan is niet alleen tegen de vorstelijke
verwachting een Amerikaanse, maar ook
„een rare in die dingen" en dan weet de
geschoolde bioscoopklant wel wat er be
doeld wordt).
Het begin is erg leuk meestal belooft
de ouverture meer dan er tenslotte uit een
doorgewinterd gegeven nog in bloei wil
schieten. Alles verloopt dan volgens pro
gramma: de regent moet tientallen Duitse
krachttermen nieuw leven inblazen alvo
rens hij zijn zin krijgt, het meisje uit de
revue vindt een excuus om op eerbare
wijze haar fatsoen te verliezen en bezweert
met haar simpele ziel een vage revolutie
in het warme Balkenland, de macht der
liefde verzoent alle tegenstellingen in het
vorstenhuis en voor de rest vloeien er
stromen wodka om de intrige drijvende te
houden. Het geheel speelt zich af in een
ook ruimtelijk bijzonder fraai decor van
Johan Greter, die onlangs van een studie
bezoek aan de Verenigde Staten is terug
gekeerd. Dergelijke reizen leveren ver
heugende resultaten op, want Ineke Brink
man, die een toneelschool in Londen be
zocht, zorgde voor een vlotte vertaling van
het met veel vakmanschap geschreven
stuk, waarin talrijke vondsten, op zijn
minst gelijkwaardige aan de oorspronke
lijke, de aandacht trokken.
De opvoering had veel prijzenswaardigs,
ADVERTENTIE
Gedeponeerd handelsmerk
De schrijver Albert Helman, die enkele
jaren in het buitenland heeft vertoefd,
komt eind september voor een verblijf van
enige maanden naar Nederland. Geduren
de oktober zal hij onder auspiciën van de
Stichting voor Culturele Samenwerking
met Suriname en de Nederlandse Antillen
(Sticusa) een aantal lezingen houden in
ons land, waarbij hij uit eigen werk
enkele nieuwe romans zal voorlezen en
ook zal spreken over Suriname. Helman
heeft onlangs een passiespel voltooid, dat
begin 1958 onder regie van Edwin Thomas
in Paramaribo zal worden opgevoerd en
waaraan honderden Surinamers zullen
meewerken. Zoals wij reeds hebben be
richt spreekt Helman in Haarlem voor de
leden van de sociëteit „Teisterbant".
Toneelcoördinatie. De minister van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen
heeft overeenkomstig de voordracht van
de Stichting Toneelcoördinatie mr. B. A.
van Schaik in Amsterdam benoemd tot lid
van de rijkscommissie van advies inzake
de salariëring van toneelkunstenaars ter
vervulling van de vacature, ontstaan door
het ontslag dat werd verleend aan mr. P.
Cleveringa.
Anny de Lange en Kees Brusse in „De
prins en de showgirl"
maar was lang niet ideaal ondanks het
aantrekkelijke tempo en de lichte toets,
die Elise Hoomans met haar regie wist te
bereiken. Dat kwam in de eerste plaats,
doordat Anny de Lange bepaald niet het
aangewezen type voor de vrouwelijke
titelrol is, zodat zij de hele avond op één
(overigens wel aardige) toon muziek moet
maken. Niettemin kan men veel lachen
om haar vrijmoedig gespeeld wanbegrip
van het protocol en de daaraan verbonden
decadente voorrechten. Haar op zichzelf
amusante creatie draagt ertoe bij dat het
blijspel sterk in de richting van de klucht
wordt getrokken. Bij al haar bizarre over
drijving van notoire wispelturigheid
triomfeerde Elise Hoomans als de koning
in-moeder met voorname bespottelijkheid
over de gevaren van dit genre. Jammer ge
noeg verbleekte de sprekende figuratie
daarbij. Kees Brusse onderscheidde zich als
de hoofdpersoon bij de première door een
souvereine nonchalance, waaronder de ver
staanbaarheid van zijn tekst nogal te lei
den had. Hij heeft in deze nogal stereo
tiepe rol intussen voldoende innemende
nuances aangebracht om belangstelling
voor de amoureuze avonturen gaande te
houden. De jonge Rudi van Hemert maakte
een prettig debuut als de kleine koning,
die nu eens met revolutionaire denkbeel
den en dan weer met mecanodozen peelt.
Al men mij vraagt, wat men onder
„feestelijk" verstaat, dan zou ik, hoeveel
antwoorden er ook mogelijk zijn, in ieder
geval iets anders dan „De prins en de
showgirl" bedoelen. De meerderheid van
de zaal echter deelde reeds voor het einde
talrijke bijvalsbetuigingen uit.
David Koning
Voor het huidige seizoen is de tableau
de la troupe van de toneelgroep „Arena"
versterkt met Hep van Delft, die het vo
rige seizoen bij de Haagse Comedie speel
de en tevens de ontwerper was van een
aantal decors. „Arena" wordt nu gevormd
door Wilma van Klaveren, Nanny Ver
meer, Mry Wagenaar, Kitty van Wijk,
Ton Berger, Bob Bouber, Hep van Delft,
Jan Korevaar, Paul Meijer, Ton van Ot-
terloo, Kees Pij pér, Jan Staal, Gerard
Tijssen, Henk Votel en Kees Waterbeek.
Een van de belangrijkste Oostenrijkse
toneelspelers Alfred Neugebauer is zon
dag na een ernstige ziekte op negenenzes
tig jarige leeftijd overleden. Hij begon zijn
carrière op dertienjarige leeftijd. Neuge
bauer was een der beste krachten van het
klassieke Burgtheater.
99
De toneelgroep „Puck" heeft dit week
einde twee voorstellingen in de Haarlemse
Schouwburg gegeven. Zaterdag stond „Ta-
loelah" op het programma, de komische
thriller waarmee Arnold Ridley is komen
aantonen, dat hij na „De Spooktrein" nog
voldoende stoom heeft overgehouden voor
een nieuw succes. Mijn collega P. W.
Franse heeft daar in mijn vakantie reeds
een geestdriftig verslag van uitgebracht,
zodat men mag verwachten dat er aan
staande donderdag bij de herhaling van
deze opvoering, waarin Aaf en Herman
Bouber uitblinken, voldoende belangstel
ling zal zijn om de zaal te vullen.
Zondag kon men kennismaken met de
kluchtige komedie „En toen kwam dokter
Frost...'." van Hans Weigel, een ouder
wets stuk lachwerk met een modern the
ma. Het kon niet uitblijven dat de popu
laire belangstelling voor de psychoanalyse
het onderwerp zou vormen van een blij
spel van kolderachtige misverstanden. Dat
het recept van Blumenthal en Kadelburg
nog steeds bruikbaar is, ook om een in
tussen door verfijning verwend publiek
no geens scheutig te trakteren, bewijst het
bekwame vakmanschap van deze fabri
kanten van populaire kost. In dit geval is
het een onstuitbaar bespraakte vertegen
woordiger van een verzekeringsmaatschap
pij, die de gemoederen in opschudding
komt brengen: door een samenloop van
omstandigheden accepteert hij de hem op
gedrongen rol van geneesheer van geeste
lijke stoornissen in een huisgezin, waar
artisjokken als voedsel van moordzucht
blijken te fungeren. Met brutale flair vindt
hij voldoende gegevens om telkens een
juist door de volkomen onzinnigheid ge-
loofwaardaige tekst te improviseren. En
het einde is, dat hij iedereen van denk
beeldige ziekten verlost dank zij de ont
dekkingen van zijn gezond verstand en
zelfs de enige werkelijke dwaas, de psy
chiater, aan een innerlijk slaapmiddel
helpt.
De Oostenrijkse schrijver drijft op een
genoegelijke manier met alles de spot, in
de eerste plaats met de hokuspokus van
gedachtenlezers en droomuitleggers met
wetenschappelijke patenten, maar tenslotte
ook met zijn eigen ridicule interpretatie
daarvan. In een voortreffelijk decor van
Edo Spier werd deze door Eric van Ingen
vertaalde en door Egbert van Paridon ge-
regiseerde klucht met vaart vertoond.
Piet Romer praatte op een innemende ma
nier met veel komisch talent de drie be
drijven aanstekelijk vol. Walter Kous zorg
de als de zoon der huizes, die zich ontoe
rekenbaar wil laten verklaren, voor een
baldadige pauzefinale, Mimi Kok mengde
handig wat kleinkunst door de uitoefening
van haar functie als dienstbode, Jan Grefe
was de echte dokter met een zonderlinge
tic en Riek Schagen vormde met Marianne
van Waveren en Guus Verstraete de fa
milie Vandermill, heel gewone mensen met
een lieve neurose.
(Van onze correspondent in Brussel)
Met ingang van 1 oktober gaan in België
de posttarieven omhoog op brieven voor
het binnenland, waarop tot nu toe voor
twee frank werd geplakt, moet voortaan
2,50 francs geplakt worden. De briefport
voor brieven naar het buitenland wordt
gebracht van vier op vijf frank. Voor brie
ven naar Nederland geldt evenwel het bin
nenlandse tarief: 2,50 frank. Het tarief
voör drukwerken wordt verhoogd van 0,20
tot 0,30 frank.
Als een der serieuze kandidaten voor de
Nobelprijs voor litteratuur wordt, naar in
Kopenhagen verluidt, de Deense dichter
Karen Blixen genoemd. Blixen verkreeg
grote bekendheid door zijn boek „Mijn
boerderij in Afrika". Hij heeft twintig jaar
in Afrika gewoond. De Franse auteur An-
dré Malraux is eveneens kandidaat ge
steld voor de Nobelprijs voor litteratuur.
Govert zag, dat ik de fluit in m'n hand had.
„Weet je wat Job", zei hij. „Speel maar eens wat op dat ding, dat geeft 'n beetje
afleiding".
Ik zette m'n instrument aan de mond en begon wat wijsjes te fluiten. Onder het
spelen dacht ik er aan, hoeveel beter we 't hadden, toen ik dat nog aan boord van de
Annemarie deed.
Toen ging opeens de deur van de hut open.Een donker gezicht keek naar binnen;
het was 'n inboorling, die naar me keek en enkele onverstaanbare klanken deed
horen74-75
David. Koning
Accordeon Het internationale festival
voor accordeonisten om de wereldtrofee,
dat vrijdag en zaterdag in Helmond werd
gehouden, is gewonnen door de achttien
jarige Italiaan Luigi Luoni uit Varese. In
de juniorenafdeling werd de zestienjarige
Italiaan Giordano Dominici wereldkam
pioen.
99-
„Rigoletto" is een haast onontbeerlijk
repertoirestuk van iedere operatroep. On
danks de melodramatiek van het gegeven
blijft het werk een sterke aantrekkings
kracht uitoefenen op het publiek. Geen
operadirectie kan ongevoelig zijn voor het
effect van een dergelijk kasstuk. Boven
dien zou het dwaas zijn de muzikale karak
teristiek van deze opera te onderschatten.
Maar zoals het doorgaans bij succeswerken
gaat, het publiek zit te wachten op een
bepaald effect, op een paar aria's, op een
ensemblenummer (in „Rigoletto" is dit on
vermijdelijk het geniale kwartet uit de
laatste acte) en het merkt niet op dat er
onderwijl slordigheden in het detailwerk
gebeuren: de slijtage van de routine. De
Nederlandse Opera heeft zich op dit feit
bezonnen en achtte het terecht de moeite
waard om „Rigoletto" eens op te frissen
en voor het publiek te brengen met even
veel zorg alsof het de première van een
gloednieuw werk zou gelden. Daartoe werd
de regie in handen gegeven van Wolf-
Dieter Ludwig, liet men Emil Preetorius
nieuwe decors en kostuums ontwerpen en
vertrouwde men de muzikale leiding aan
Arrigo Guarnieri toe. En het mag gezegd
worden, dat dit drietal zijn taak met
smaak, kundigheid en eerbied ten opzichte
van Verdi's bedoelingen volvoerd heeft, in
zoverre althans de vocale bezetting in staat
was hieraan te voldoen.
In die bezetting stak de vertolker van
de hoofdrol, Scipio Colombo, figuurlijk
gesproken met hoofd en schouders boven
alle anderen uit. Met zijn markant geluid
en volmaakte dictie en niet minder met
zijn plastische uitbeelding van deze tragi
sche figuur, die van onbarmhartige spotter,
onder de druk der vervloeking zelf het
slachtoffer wordt van de heilloze inblazin
gen, waarmee hij als hofnar zijn meester
vermaakte, schiep Colombo een psychisch
volkomen aanvaardbare Rigoletto, levens
echt de zielsbewogenheden in hun evolutie
naar het culminatiepunt typerend. Voor de
interpretatie van de hertog van Mantua
had men beroep gedaan op de Italiaanse
tenor Ettore Babini, wiens stemgehalte en
zangkunst (prachtig gezonden aria in III)
en vlotte theaterroutine ruim voldoening
schonken doch die in het ensemble (ik
denk vooral aan het beroemde kwartet)
tezeer aan zichzelf alleen dacht en zich te
weinig om het geheel bekommerde en die
op het eind van de avond moeite had met
de zuivere intonatie. Overigens een zanger
ADVERTENTIE
't Dans-seizoen begint 7 oktober
Inlichtingen
Inschrijving
(Anno 1875)
elke dag
1112 uur
1417 uur
1921 uur
Dans-Academie MARTIN Schagchelstraat 29
Telefoon 10806
Scipio Colombo met Marilyn Tyler in
de nieuwe montering van „Rigoletto"
door de Nederlandse Opera.
waar men met welgevallen naar luistert.
Tussen die twee dominerende stemmen,
waarbij zich dan in het kwartet nog de
goede alt Mimi Aarden voegde, kwam het
sopraangeluid van Marilyn Tyler, aan wie
de partij van Gilda toebedeeld was, be
denkelijk in de verdrukking. Zij interpre
teert deze rol met het nodige begrip en
haar manier van zingen heeft sympathieke
momenten als zij het rijk alleen heeft,
maar de stem mist de nodige glans en
verdraagt niet zonder lichtelijk te deto
neren enige uitzetting naar sterkere nuan
cering. Zo werd dit geluid in het ensemble
als het ware weggedrukt. Siemen Jongsma
leverde een statige Monterone en Gerard
Groot een aanvaardbare Sparafucile. Op de
kleinere rollen was niets af te dingen, ook
niet wat het samenspel betrof, waar de
regisseur blijkbaar veel werk van gemaakt
had.
Het koor handhaafde zijn goede reputa
tie en deed opvallend fraaie dingen betref
fende accentueringen, die bij een routine
opvoering in de regel ongemerkt voorbij
gaan. De dansen, ingestudeerd door Margot
van Wilgenburg, wekten gelukkig niet de
indruk van opzettelijke balletprestaties.
Ook hierin was de stevig ordenende hand
van de regie, die naar een synthese zocht,
te merken. Arrigo Guarnieri deed Verdi's
partituur de eer aan die zij verdient; hij
wist het orkest lenig en pétillant te laten
klinken en toonde zich een veilig leider,
aan wie geen detail ontging.
Op deze verjongde basis kan de „Rigo
letto" van de Nederlandse Opera nu weer
een behoorlijke tijd teren. Uiteraard mag
de bezetting dan nog wel eens wisselen.
Maar men kan wensen dat Scipio Colombo
in ieder geval voor een lange reeks opvoe
ringen de vertolker van de hoofdrol zal
blijven. Dat kan het blijvend succes van
deze vernieuwde montering verzekeren.
los. de Klerk
V..
5. Dank u.
Ik betaal en loop met mijn pakjes naar de uitgang,
maar omdat ik mijn armen niet vrij heb is 't nogal
moeilijk de deur open te krijgen. Op dat moment komt
er ook juist een charmante jonge vrouw aanlopen.
Derhalve doe ik een stapje terug om haar voor te laten
gaan. Wij kijken elkaar aan en glimlachen. Dan leg ik
$nijn pakjes neer en doe de deur open.
Gaat uw gang, juffrouw.
Dank u wel.
Het volgend ogenblik hoor ik haar fluisteren:
Tien uur Gloria Palast.
Ik laat niets merken en loop zonder om te kijken
naar mijn auto, die aan de andere kant van de Clay
Allee geparkeerd staat.
Alles is naar wens gegaan.
HOOFDSTUK III
Al ruim een half uur zit ik in de Gloria Palast dan
cing, in het hartje van de Kurfürstendamm.
Mijn smoking, die zo keurig door wasserij Hunt
Moog is gestoomd, bevat een kostbaar iets. Dat zit zo:
zodra ik thuis kwam, heb ik onmiddellijk de dubbele
rechtermouw losgetorn om er een berichtje uit te ha
len, dat voor mij bestemd was. In code staat er in dat
bericht:
Sam. Wij hebben het bewijs dat zij voor de Russen
werkt. Doe wat je goed dunkt. Pola Kautner zal je op
weg helpen. Jaag plezierig, Smith.
Dit bewijs, waarover Smith 't heeft, heb ik hem zelf
gegeven, vlak na mijn telefoontje met wasserij Hunt
Moog.
Mijn ware naam is Sam Morgan. Ik ben van het Fe
deral Bureau of Investigations, de Amerikaanse staats-
recherche, en de heer Smith heeft me een bijzonder
moeilijke opdracht gegeven, die over enkele uren mis
schien zelfs wel „gevaarlijk" wordt.
Al meer dan een maand maak ik onder de naam
van luitenant Holden deel uit van de commissie, die
vluchtelingen uit de Russische zone ontvangt. Op deze
wijze heb ik me een prachtig alibi kunnen aanschaffen
voor zekere Berlijnse milieus, militaire milieus welte
verstaan.
Ik ben een Amerikaanse officier, ingedeeld bij een
bepaalde dienst. Ik weet dat er na mijn aankomst in-
ROMAN VAN SLIM HARRISON
(vertaald uit het Frans)
lichtingen zijn ingewonnen door de twee andere, wat
zeg ik, door de drie andere bezetters van Berlijn. De
Russen, de Fransen en de Britten hebben zich gehaast
mij in hun catalogus onder te brengen, waarin ik een
kaartje heb gekregen met zoveel mogelijk gegevens.
Elke van hun geheime diensten, de M.I.5 Britten, het
Deuxième Bureau van de Fransen en de R.U. van de
Russen, hebben zwart op wit mijn naam genoteerd, met
enkele bijzonderheden over mijn militaire staat van
dienst, mijn gewoonten en mijn privé-leven. De grootst
denkbare achterdocht kun je vinden bij de geheime
diensten in Berlijn. Je moet dus alle denkbare voorzor
gen nemen, wil je tot enig resultaat komen. En als ik
resultaat zeg, bedoel ik „werk".
De heer Smith, de geduldigste man ter wereld, ziet er
geen been in op een bepaalde plek in de wereld een van
zijn agenten, een, twee of zes maanden te laten wach
ten alvorens hem bij een bepaald karwei in te schake
len. De geheime agent kan zich dus eén beetje oriënte
ren, acclimatiseren en het vertrouwen winnen van
zekere „pionnen" van de tegenpartij. Men noemt zoiets
„op de plaats rust".
Mijn op de plaats rust bestond er uit kalm mijn
taak te verrichten bij de commissie van onderzoek,
maar al was ik voor de anderen alleen maar luitenant
Holden, voor Smith was ik een reserve-stuk op het
schaakbord. Mijn rol als waarnemer diende wel dege
lijk een bepaald doel.
Die taak bestond uit het ontvangen van een rapport
uit de Russische zone. Een andere g-man, die werkte
in het door de Russen bezette gebied, zou mij zijn rap
port overhandigen.
Elke spion, die in Berlijn opereert, wordt enkele
dagen na aankomst al gesignaleerd. Van dat ogenblik
af wordt hij door andere agenten geschaduwd en wie
in een volstrekt incognito had moeten werken, wordt
integendeel dag en nacht achtervolgd.
De man die Smith naar de Russische zone had ge
stuurd, moest daar een vrouw opsporen. Een vrouw
die voor Amerika en de heer Smith had gewerkt. He
laas, zoals het daar al te vaak voorkomt, was zij ge
zwicht voor het geld en ging voor beide partijen wer
ken. Zeker, zo'n overloper is een noodzakelijk kwaad,
een onontbeerlijk rad van elke inlichtingendienst. Waar
een „alleenstaande spion" met moeite werkt, zal een
„overloper" ongestraft zijn gang kunnen gaan, want
beide partijen hebben belang bij hem.
Maar ondanks het werken voor beide partijen zal
de overloper op den duur niet ontkomen aan het feit,
dat hij een van beide opdrachtgevers gaat voortrek
ken. Meestal is dat degene die hem het best betaalt.
De vrouw waarover ik zojuist schreef, had dus
de zeer speciale aandacht van de heer Smith. De grote
baas van de F.B.I. besloot naar het vijandelijke kamp
een wat men noemt „controleur" te sturen. Zo'n waar
nemer heeft de opdracht zo nauwkeurig mogelijk het
doen en laten van de overloper te volgen. De man zou
na het slagen van zijn missie hoe dan ook naar het
westen moeten terugkeren. Smith had hem aangera
den in dat geval gebruik te maken van de diensten
van de ontvangstcommissie voor vluchtelingen. Bij dat
bureau zou hij bijzonder veel steun ondervinden van
een zekere Sam Morgan, alias luitenant Alan Holden.
Ik immers ging nauwkeurig de gangen van elke vluch
teling na. Het wachtwoord dat de controleur in kwes
tie zou gebruiken, luidde„Kapitein Douglas".
Met andere woorden, Otto Heisier, zojuist terugge
keerd uit de Russische zone, had zich tegenover mij
geïdentificeerd als de man die door Smith was uitge
stuurd.
Otto Heisier had zijn rol bijzonder goed gespeeld en
hij had een uitstekend alibi als arbeider. Maar wat ik
niet had begrepen, was zijn onverwachte woedende
uitval, waarbij hij zelfs majoor Hoyle te lijf was ge
gaan.
Op een dergelijke wijze je zelfbeheersing verliezen,
terwijl je op het punt staat je doel te bereiken, is on
vergeeflijk voor een geheim agent.
In Heisiers portefeuille had ik de foto van die
„vrouw" ontdekt, inderdaad, maar dat was alles. En
die onverwachte en bijna onverklaarbare dood stuurde
al onze plannen in de war.
Onmiddellijk had ik de wasserij Hunt Moog opge
beld en naar mijn smoking gevraagd. Dat betekende
niets minder dan dat de geheime agent bij ons was te
ruggekeerd en dat ik absoluut een onderhoud moest
hebben met een assistent van Smith.
H. L. Scholten overleden. Te Bussum
is op 77-jarige leeftijd overleden de heer
H. L. Scholten, oud-onderhavenmeester
van Amsterdam en bekend figuur in de
kringen van de scheepvaart en het scheep
vaartonderwijs. De heer Scholten werd 24
augustus 1880 geboren. Na stuurman te
zijn geweest bij de Koninklijke Hollandse
Lloyd werd hij in 1907 inspecteur, in 1914
griffier en in 1921 onderhavenmeester van
de Amsterdamse haven. Dit laatste bleef
hij tot 1935. Hij was daarna examinator
van het onderwijsfonds voor de Scheep
vaart en lid van de commissie van deskun
digen voor de Rijnvaart. Hij verwierf ook
bekendheid als amateur-tekenaar en
-beeldhouwer.
Aanbesteding. De rijkswaterstaat in
Friesland heeft aanbesteed het verbeteren
van de hoofdverharding van en de aanleg
van parallelwegen, rijwiel- en voetpaden
langs het gedeelte HardegarijpQuatre-
bras van rijksweg no. 39. Er waren 27 in
schrijvingen. De hoogste was die van de
n.v. Annemingsmaatschappij v.h. Bolsen-
broek te Bloemendaal met f 1.214.000 en
de laagste die van G. van der Schueren te
Gent in België met f504.022.50. Op deze
gegadigde (die kaarblijkelijk een bereke-
ningsfout heeft gemaakt) volgt het n.v.
aannemersbedrijf P. C. Zanen te Heem
stede met f 979.700.
Van Campen herdacht. In de St. Joris-
kerk te Amersfoort is vrijdag een herden
kingsbijeenkomst gehouden ter gelegen
heid van het feit, dat driehonderd jaar ge
leden de Nederlandse bouwkundige Jacob
van Campen overleed. Deze bijeenkomst
werd bijgewoond door vele hoogleraren,
architecten en burgerlijke autoriteiten.
?Pocxx*x:xX3000oooooocx3ooooooootxxyyy>yyyyyx?<yxryxyx)0{xx?0^
U kunt het Uzelf gemakkelijk maken
door het abonnementsgeld voor het
volgende kwartaal te voldoen op
onze postgirorekening no. 273107 ten
name van Haarlems Dagblad. U
bespaart daarmee incassokosten en
vermijdt geloop aan de deur.
Het te gireren bedrag is f 7.65, post-
abonnés f8.15.
U kunt het ons gemakkelijk maken
door Uw giro-opdracht te verzenden
vóór het eind van de maand. Wij
behoeven dan geen kwitanties uit te
zenden.
Voor automatische girobetalingen
(het allergemakkelijkste) zijn formu
lieren op aanvraag gaarne ter be
schikking, In dit geval dient men
wel voor voldoende saldo op de
giro-rekening zorg te dragen.
DE ADMINISTRATIE jj
(Wordt vervolgd)
MAANDAG 16 SEPTEMBER
Linnaeushof: Zometrtuin, dagelijks ge
opend. Ned. Herv. kerk, Zomerkade: Prof.
dr. A. de Froe over „De kernenergie, een
zegen of een vloek?", 20 uur. Westerhout-
park la: Ds. A. R. de Jong spreekt over
„Zwerftochten van Odysseus" voor de
Open Religieuse Gemeente, 20 uur. Begijn
hofkapel: Ds. Joh. Langstraat over „En
toch heeft Christus het antwoord voor u"
voor Interkerkelijk Evangelisatiecomité,
20 uur. Zangdienst van 19.30 uur af. Elim-
kapel: Br. Z. Hilbrink over „Jezus leeft",
20 uur. Minerva: „Grote manoeuvres", 14
jaar, 20.15 uur. Roxy: „Het grote spel",
18 jaar, 19 en 21.15 uur. Cinema Palace:
„Voor wie de klok luidt", 18 jaar, 19.30 uur.
Studio: „East of Eden", 14 jaar, 19 en 21.15
uur. Frans Hals: „Bloed op de weg", 14
jaar, 19 en 21.15 uur. Luxor: „Attack", 18
jaar, 19 en 21.15 uur. Lldo: „Der Zare-
witsch", alle leeftijden, 19 en 2115 uur.
Rembrandt: „Geen plaats voor wilde die
ren", alle leeftijden, 19 en 21.15 uur.
DINSDAG 17 SEPTEMBER
Concertgebouw: Pauzeconcert NPh.O
o.l.v. Henri Arends. Soliste, Tyne van Bre-
dero, piano, 12.30 uur. Minerva: „Grote
manoeuvres", 14 jaar, 20.15 uur. Roxy:
„Het grote spel", 18 jaar, 14.30, 19 en 21.15
uur. Cinema Palace: „Voor wie de klok
luidt", 18 jaar, 14 en 19.30 uur. Studio: East
of Eden", 14 jaar, 14.15, 19 en 21.15 uur.
Frans Hals: „Bloed op de weg", 14 jaar,
14.30 en 20 uur. Luxor: „Attack", 18 jaar,
14, 19 en 21.15 uur. Lido: „Der Zarewitsch".
alle leeftijden, 14, 16.15, 19 en 21 15 uur.
Rembrandt: „Geen plaats voor wilde die
ren", alle leeftijden, 14, 16.15, 19 en 21.15 u.
