Russische kunstmaan cirkelt om de aarde in 95 minuten Tweede Kamer akkoord met Euromarkt en Euratoom HET WEER Zichtbaar met telescopen en hoorbaar via de radio tÊÊ$ Haarlems Dagblad SOVJET-UNIE VERRAST DE WERELD Leiden „kijkt" Amendement van prof. Oud verworpen Stichting van de Arbeid en regering over duurder levensonderhoud Zacht weer Rusische kunstmaan zendt diverse signalen uit Dr. Drees: Nieuwe overwinning van de wetenschap Drie doden in het verkeer V erkeer songelukken j DIT JAAR: 906 DODEN Het woord is aan ien en 72e JAARGANG No 75 Lange Nieuwstraat 427, IJmuiden. Telefoon Adm. 5437, chef bezorging na 5 uur 7519. Tel. Redactie 5389. Haarlem: Grote Hout straat 93 alle afd. Tel. 15295*. Advertentie tarieven op aanvraag bij de Administratie. Hoofdredacteur: Simon Koster Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks ZATERDAG 5 OKTOBER 1957 IJmuider Courant EDITIE VOOR VELSEN-IJMUIDEN EN BEVERWIJK EN OMGEVING, VAN OPBECHTE HAARLEMSCHE COURANT 302e JAARGANG No 228 Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V., Grote Houtstraat 93, Haarlem. Verschijnt dagelijks, behalve op zon- en feestdagen. Abonnement p. week 59 ct. p. kwartaal 7.65, franco p. post 8.15. Losse nrs. 12 ct Giro rekening 273107 ten name v. Haarl. Dagblad. Directie: F. W. Peereboom en A. D. Huijsman Zo zou men door een telescoop de Rus sische aardsatelliet moeten zien. Deze tekening werd vervaardigd in de Vere nigde Staten, toen daar anderhalf jaar geleden hekend werd gemaakt dat er plannen waren om een kunstmaan het luchtruim in te zenden. (ANP) Van de zijde van de sterre- wacht te Leiden deelde men desgevraagd mede dat men weliswaar zal trachten de kunstmaan zo goed mogelijk te obser veren, maar dat de waarnemingen om verscheidene redenen weinig zin zullen hebben. Ten eerste zijn de radioseinen die de kunstmaan uitzendt waarschijnlijk in code gesteld, die slechts door de Russen ontcijferd kan worden. Uit deze seinen kunnen vermoedelijk conclusies getrokken worden betreffende de temperatuur, de ionisatie, de dichtheid van de lucht, de aanwezigheid van stoffen in de luchtlagen die de kunstmaan doorkruist en vermoe delijk zullen er nog vele andere gegevens uit kunnen worden afgeleid. Ook beschikt men in Leiden niet over geschikte appara tuur om de kunstmaan in zijn baan te volgen. De snelheid van de bol is veel te groot voor onze instrumenten, aldus de heer Van Acht van de Leidse sterrewacht. In Amerika heeft men speciale kijkers gebouwd, zo vertelde hij, die een eenmaal afgeschoten aardsatelliet kunnen blijven volgen gedurende de enkele minuten die hij vanaf een bepaalde plaats is waar te nemen. Uit het waarnemen met een ge wone veldkijker zijn echter in het geheel geen conclusies te trekken. De Leidse sterrewacht zal blijven obser veren uit belangstelling, ook al omdat men hier doorgaans een bewolkte lucht heeft. In juli 1955 hebben Amerikaanse ge leerden gezegd, binnen twee jaar kunst manen te zullen afschieten. De Russische geleerde professor Karpenko zei, dat de Sovjet-Unie „in beginsel" bereid was tot samenwerking met de Verenigde Staten op het gebied van de kunstmanen. Een Amerikaanse woordvoerder heeft dit jaar verklaard, dat de Amerikaanse kunst manen na juli „spoedig" het luchtruim in gezonden zouden worden. Op 17 septem ber maakte Tass een toespeling op de aankondiging van 4 oktober, door te be richten, dat een Russische kunstmaan weldra afgeschoten zou worden. Volgende week overleg De regering en de Stichting van de Ar beid zullen volgende week de economisch- financiële situatie gaan bespreken. Inder tijd hebben de drie vakcentrales zich be raden over de vraag of de gestegen kosten van levensonderhoud geen aanleiding zou den kunnen vormen om tot herziening van hun standpunt over te gaan inzake het aan de orde stellen van loonsverhogingen. De vakcentrales hadden als grens voor de stijging van de gemiddelde kosten voor levensonderhoud gedurende 1957 gesteld een percentage van 115. Het prijsindexcijfer is inmiddels weer gestegen, nu tot 118. Deze stijging betrof voornamelijk het rechtstreeks voor consumptie bestemde deel der gezinsuitgaven. De vakbonden hadden uitdrukkelijk ge steld dat indien de grens van 115 werd overschreden, zij het recht voorbehielden een loonsverhoging aan de orde te stellen. Het beraad in de kring der vakcentrales schijnt thans voornamelijk te zijn gegaan over een aantal punten, welke zouden kunnen leiden tot een geringe stijging van inkomsten voor de werknemer. De gedach ten zijn uitgegaan naar een verhoging van de kinderbijslag en de mogelijkheid van een loonronde van twee percent. Het is bekend dat de regering niets voelt voor het geven van toestemming voor een algemene loonronde. Slechts bij hoge uitzondering wil zij bedrijfstaksgewijs loonsverhoging toestaan. 00000000000000000000000cx300000000000000000000c>00000cxxx3c VERWACHTING, medegedeeld door het K.N.M.I. in De Bilt, geldig van zaterdagavond tot zondagavond, op gemaakt om 11.15 uur: Veel bewolking met voorname lijk in het noorden van het land enige regen en in het zuiden en kele opklaringen. Matige, in het noorden aanvankelijk krachtige westelijke wind. Zachter, vooral des nachts. Volledige weerrapporten op pagina twee joOOOOOOJCtJUJUUOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO DIT NUMMER BEST/iAT UIT TWAALF PAGINA'S MOSKOU (Reuter-AFP) De Sovjet-Unie heeft de wereld verrast met de mededeling, dat zij gisteren een kunstmatige aardsatelliet in het wereldruim heeft gebracht. De Russische kunstmaan is op verschillende plaatsen in de Verenigde Staten zichtbaar door telescopen en overal ter wereld is haar radio-signaal - een ononderbroken reeks puntjes - te horen op de golflengte vijftien meter. Volgens het Russische persbureau Tass beschrijft de satelliet langs een van de meridianen een elliptische baan om de aarde op een hoogte van naar schatting negenhonderd kilometer. Het toestel is bolvormig, heeft een doorsnee van 58 centimeter en weegt 83,6 kilogram. De tijd, die de satelliet nodig heeft om haar baan rond de aarde te voltooien, wordt geschat op een uur en 35 minuten. De raket, waarmee de kunstmaan omhoog werd geschoten, heeft het toestel de vereiste snelheid van ongeveer achtduizend meter per seconde gegeven om rond de aarde te kunnen draaien. Tass meldt dat de Sovjet-Unie voornemens is tijdens het internationale geofysische jaar nog verscheidene andere kunstmanen te lanceren, die groter en zwaarder zullen zijn dan de huidige. Amerikaanse omroepen en de BBC hebben het radio-signaal van de Russische kunstmaan opgevangen en op hun eigen golf lengte heruitgezonden. (AFP) De Russische afgevaardigde naar de conferentie van het Internationale Geofysische Jaar dr. Blagonravov heeft te Washington meegedeeld, dat de voorspel lingen over de werkingsduur van de kunst maan op vermoedens berusten. Alles hangt af van de luchtdichtheid op negenhonderd kilometer hoogte. De kunstmaan kan even goed twee dagen als een maand lang haar baan rond de aarde beschrijven. k De Britse afgevaardigde Blackband heeft gezegd, dat radio-amateurs niet veel moei te zullen hebben het signaal van de kunst maan op te vangen. Tussen de uitzendingen is een tijdsverschil van een uur en 35 mi nuten. Blackband zei van Russische zijde te hebben vernomen, dat één van de twee zenders van de kunstmaan niet geheel goed werkt. Eén zender zendt uit op twintig megacycles (golflengte vijftien meter), de andere op veertig megacycles (golflengte zeveneneenhalve meter). Niet alleen des kundigen, ook leken zuilen bij onbewolkte hemel met gewone verrekijkers de kunst maan bij zonsopgang en zonsondergang kunnen waarnemen als een klein stipje licht dat vrij snel beweegt. De directeur van het Amerikaanse Smithsonian astrofysische observatorium, dr. Whipple, verklaarde, dat de kunstmaan als zodanig wel geen militaire voorsprong voor de Russen betekent, maar dat zij toch wel een aanwijzing is voor wat de Russen kunnen op het gebied van lange-afstands- projectielen. Van Amerikaanse zijde heeft men zich over het algemeen lovend over de Russische prestatie uitgelaten. De chef van de Amerikaanse marine-operaties, schout bij-nacht Rawson, verklaarde echter in een radio-vraaggesprek, dat de Russische kunstmaan „een brok ijzer is dat bijna iedereen de lucht in kan sturen." Een woordvoerder van het hoofdkwartier van de NAVO heeft gezegd niet te geloven, dat deze Russische satelliet militaire betekenis heeft. Boven Pakistan is vrijdagmiddag een rond voorwerp in de lucht waargenomen, dat met grote snelheid in zuidoostelijke richting vloog, een wit rookspoor achter latend. De baan van de satelliet maakt volgens Tass een hoek van 65 graden met de equator. Vandaag zou de kunstmaan twee keer over het gebied van Moskou vliegen. (UP) Het internationale geofysische jaar, dat de aanleiding was tot de pro gramma's voor het lanceren van kunst matige satellieten, door de Verenigde Sta ten en de Sovjet-Unie, is gebaseerd op in ternationale samenwerking. De Russen wisten ruim een jaar dat de Amerikanen van plan waren hun kunstmanen radio- seinen te laten uitzenden op een frequen tie van 108 megacycles, en dat zij tien kostbare stations inrichtten om die sig nalen op te vangen. Niettemin lieten zij hun eerste satelliet uitzenden op 20-40 megacycles, zodat de Amerikaanse sta tions de seinen niet kunnen verwerken, zonder hun apparatuur te veranderen. (Reuter) De vice-voorzitter van het Britse genootschap voor ruimtevaart, Gat- land, verklaarde, dat nu men er in ge slaagd is een kunstmaan met behulp van een drie-trapsraket in een baan om de aarde te brengen, de maan binnen het be reik van de aarde komt. Om een projectiel naar de maan te zenden is een vier-traps- raket nodig, zo zei hij. advertentie (ANP) Op de radiokamer van het ANP in de Parkstraat in Den Haag wor den met tussenpozen van gemiddeld een uur en vijfendertig minuten de signalen van de Russische kunstmaan duidelijk ge hoord, de ene keer wat zwakker, de andere keer sterker. Een steeds weerkerend sig naaltype in de uitzending van de kunst maan vormen ononderbroken fluittoontjes (zeer snel piet-piet, enzovoorts) van 33 in 10 seconden. Een ander signaaltype van de kunstmaan wordt gevormd door een kort prrrrt-geluid en daarachter snel twee fluittoontjes (piet-piet) en zo steeds verder. Mogelijk is het eerstgenoemde signaaltype het constante meldingssignaal van de kunstmaan, om haar tussen de andere aethergeluiden duidelijk te kunnen her kennen en dat na dit meldingssignaal (Present,Moskou) door het tweede signaal type in code worden weergegeven de waar nemingen van de kunstmaan, het passeren van een magnetisch veld, kosmische stralin gen, temperatuur enz. Als de kunstmaan geen informaties uitzendt, keert het eerste signaaltype, het meldingssignaal weer terug. De sterkte van het signaal wisselde nog al. Om 02.50 vrij goed, om 04.40 zwak, om 06.30 sterk, om 08.00 vrij goed, om 09.40 vrij goed en om 11.10 zwak met allerlei storingen, maar toch herkenbaar: het meldings- en later het informatiesignaal. (ANP) Premier dr. Drees verklaarde toen hij het nieuws hoorde, te hopen dat deze nieuwe uitvinding voor vreedzame doelen gebruikt zal worden en niet voor oorlog. In kan slechts zeggen, zo voegde hij hieraan toe, dat dit een nieuwe over winning voor de wetenschap en de tech niek is en zeer interessant. Dr. Drees zei er niet aan te twijfelen, dat ook de Ameri kanen in staat zullen zijn een aardsatelliet te lanceren. De 69-jarige C. L. Nijssen, lid van de Voorhoutse gemeenteraad is bij een aan rijding op de wegsplitsing Engelselaan— Jac. van Beierenweg in Voorhout om het leven gekomen. De 18-jarige wielrijdster mej. D. Keyzer uit Oostzaan is in haar woonplaats, vermoedelijk doordat zij teveel naar links was uitgeweken aangereden door een aan hangwagen. Zij overleed enkele ogenblik ken later. Het 3-jarig zoontje Bernard van de fa milie Giesen uit Abdissenbosch is op de Reeweg te Ubach Over Worms aan gereden door een personenauto en op slag gedood. Bij verkeersongelukken in 1957 i in ons land zijn terstond of kort daarna om het leven gekomen 906 personen, van wie 174 kinderen. (Van onze Kamerverslaggever) Met 114 tegen 12 stemmen heeft de Tweede Kamer gistermiddag het verdrag inzake de Europese economische gemeenschap goedgekeurd. De tegenstemmers waren de zes communisten, de drie staatkundig-gereformeerden, en de heren Van Leeuwen (V.V.D.), Gerbrandij (A.R.) en Van Rijckevorsel (K.V.P.). Het verdrag inzake de Europese samenwerking op atoomgebied werd zonder hoofde lijke stemming aangenomen met de aantekening dat alleen de communisten geacht wilden worden te hebben tegengestemd. Tevoren was tegen de zin van minister-president dr. Drees met 82 tegen 45 stemmen (van de P.v.d.A.) het amendement aangenomen volgens hetwelk nadere overeenkomsten ter uitvoering van de Europese verdragen moeten worden onderworpen aan de goedkeuring van het parlement. Dr. Drees voorzag dat dit tot ernstige bezwaren zou kunnen leiden wanneer ook andere landen dit voorbehoud maken. FERO. BOLSTR. 48 A' DAM TEL. 717162 STURKA DAMES-AUTOCOATS Hoog op de overspanning van Neder lands grootste brug bij Schellingwoude geniet men van een prachtig uitzicht. Het zal niet lang meer duren of de brug wordt in gebruik genomen. Daar mee krijgt Amsterdam een uitstekende verbinding met de wegen naar de hoofdstad benoorden het IJ. De reden waarom de heer Van Rijcke vorsel (K.V.P.) tegen het E.E.G.-verdrag stemde, was gelegen in het feit dat het nationale parlement toch nog allerlei be voegdheden prijsgeeft zonder dat daarvoor bevoegdheden van een Europees parlement in de plaats komen. Bovendien vond hij het een overwegend bezwaar dat het ver drag gedurende de overgangstijd niet kan worden opgezegd. „Ik zie de ministers nu reeds hun mouwen opstropen", zei hij, „om op de Euromarkt een robbertje te vechten voor onze nationale belangen, zoals ook anderen zullen doen voor hun nationale belangen. Het is echter de vraag of Neder land dan zal kunnen bereiken wat niet mogelijk bleek toen de andere landen Nederland nog nodig hadden. Aan een huwelijk behoort een opzegbare verloving vooraf te gaan." Hiertegenover voerde minister Luns aan, dat een gemeenschap niet kan werken, wanneer haar het zwaard van opzegbaar heid boven het hoofd hangt. De uitschakeling van het nationale par lement op tal van punten vond prof. G e r- brandy (A.R.) in strijd met de geest van de Grondwet. Maar prof. Oud (V.V.D.) noemde dit een redenering die uit de tijd is, want in de Grondwet zijn met opzet nieuwe artikelen opgenomen die rekening Vt houden met de internationale ontwikkeling. De woordvoerder van de V.V.D. drong er echter nog eens op aan zijn amendement aan te nemen om in de akte van bekrach tiging van het verdrag de verklaring vast te leggen, dat Nederland bij de onderteke ning van het verdrag er van is uitgegaan dat rekening zal worden gehouden met Nederlands snelle bevolkingsgroei, die dwingt tot uitbreiding van de industrie in snel tempo. Een dergelijke eenzijdige verklaring in de ratificatie-oorkonde heeft weliswaar geen juridische consequenties ten opzichte van de andere landen, aldus prof. Oud, maar zij heeft wel betekenis. Dat kan bij voorbeeld blijken, wanneer een geschil aan het Hof van Justitie wordt voorgelegd. „Het is volstrekt nodig dat wij aan de nieuwe Europese eenheid gaan bouwen. De grondslag van die nieuwe samenwer king is onderling vertrouwen. Daarom mag men vertrouwen dat er aan de Neder landse verklaring waarde wordt gehecht, aldus prof. Oud. Daarentegen was minister Luns juist van mening, dat het amendement het on derlinge vertrouwen zou verminderen en onzekerheid zou scheppen. Daarom ontried ook minister-president dr. Drees het amen dement, hoewel de regering de gedachte, die er aan ten grondslag ligt, onderschrijft. Het amendement-Oud werd met 77 tegen 48 stemmen verworpen. Vóór stemden V.V. D., A.R. (met uitzondering van prof. Ger- brandy), C.H.U., S.G.P., C.P.N. en 11 K.V.P.'ers, de heren Lucas, Janssen, Groen, Duynstee, Fens, Van Thiel, Visch, Kleister- lee, Van Doorn, Blaisse en Van Rijcke vorsel. Tegen stemden de overige leden van de K.V.P. en de P.v.d.A. Jaarlijks verslag Zonder hoofdelijke stemming werd het amendement aangenomen volgens hetwelk de regering verplicht is jaarlijks een ver slag uit te brengen aan de Staten-Generaal over de uitvoering van de Europese ver dragen, waarbij vooral dient uit te komen in hoeverre rekening is gehouden met de snelle Nederlandse bevolkingsaanwas. Eveneens zonder hoofdelijke stemming, maar met de aantekening dat de commu nisten tegen waren, werd de motie aange nomen, waarin er bij de regering op wordt aangedrongen dat het aantal Nederlandse vertegenwoordigers in de Europese ver gadering wordt versterkt met plaatsver vangers. Die plaatsvervangers zouden vol gens Nederlandse opvatting ook vaste leden van commissies kunnen zijn, maar geen stemrecht hebben in de vergadering. (Het aantal Nederlandse vertegenwoor digers zal 14 bedragen op de 142.) Met algemene stemmen is voorts de mo tie aangenomen, waarin de regering wordt uitgenodigd een opleiding in het leven te roepen voor specialisten op het gebied van de gezondheidsbescherming tegen de gevol gen van radio-actieve bestraling. Minister C a 1 s verklaarde dat reeds aan plannen in die richting wordt gewerkt en dat de motie daarvoor een welkome steun betekent. Internationale samenwerking is daarbij van het grootste gewicht en die gedachte leeft bij de regering. Jean Paul: De mens is nooit schoner dan wanneer hij om vergiffenis vraagt of zelf ver geeft. Het sombere beeld, dat wij j.l. maandag hebben gegeven van de toestand van het wegennet rondom de Velser tunnel, is in somberheid nog verre overtroffen door de aard van de mededelingen over dit onder werp, die de Haarlemse wethouder van Openbare Werken deze week in de ge meenteraad heeft gedaan. Die mededelingen vormden een wel zeer deprimerende reeks van onthullingen over de wijze, waarop de rijksoverheid in ge breke is gebleven wanneer het ging om het verlenen van vlotte en efficiënte mede werking bij het oplossen van de problemen der aan- en afvoerwegen voor het tunnel- verkeer. De meeste van die problemen zijn in wezen niet nieuw, niet veroorzaakt door het aanleggen van de autotunnel; maar zij zijn daardoor wel ernstiger, omvangrijker en acuter geworden. En bijgevolg kunnen ze nu nóch met lapmiddelen, nóch met toekomstplannen worden opgelost. Dit alles is reeds lang te voorzien ge weest. Toen de tunnelbouw begon, wist men in Den Haag - zo goed als in Haar lem, Velsen en Beverwijk - dat het vraag stuk van de toevoerwegen alle aandacht en energie eiste. Het excuus van de „beste dingsbeperking" - die een heerlijke uit vlucht voor sommige lieden belooft te wor den om hun indolentie achter te verbergen bestond toen nog niet. En toch zijn de betrokken instanties toen bij voortduring zo zeer in gebreke gebleven, dat, nu de tunnel er is, de toevoerwegen er niet zijn. En erger: dat er ook geen kijk op is dat die wegen er de eerste jaren zullen komen! Wethouder Happé heeft er in zijn betoog aan herinnerd, dat de minister van Verkeer en Waterstaat eens heeft beloofd dat bij de openstelling van de Velser tunnel de eerste spade voor de oostelijke randweg in de grond zou gaan, terwijl nu in werke lijkheid nog niet eens vast staat, waar die weg precies zal lopen. In dit verband herinneren wij ons dat bijna een jaar ge leden, na een bezoek van minister Algera aan de tunnelwerken, een hooggeplaatste persoonlijkheid van een der randgemeen ten opmerkte: „Hoe is het mogelijk, dat de minister bij het verlaten van de tunnel kon glimlachen? Hij werd toen immers ge confronteerd met het ontstellende feit, dat die tunnel een vlag wordt op een modder schuit van een wegennet?" Dat was dus bijna een jaar geleden, in een tijd toen er van bestedingsbeperking nog geen sprake was. Het is misschien nakaarten, maar niettemin dient de vraag te worden gesteld waarom toen, zowel als in de voorafgaande jaren, de rijksover heid in gebreke is gebleven; dezelfde rijks overheid die n u, nu er in Den Haag geld gebrek heerst, de kosten van het oplossen der nijpendste verkeersproblemen wil af wentelen op Haarlem, dat er al evenmin warmpjes in zit De financiële moeilijk heden van thans zijn geen verontschuldi ging voor het verzuim van de overheid, de nodige maatregelen te nemen toen het geld er wél voor had kunnen worden gevonden. Want, om met wethouder Happé te spre ken: „De problemen hebben zich al een hele tijd geleden aangediend." De vraag dringt zich op, waaróm men in Den Haag destijds geen rekening heeft ge houden met de problemen van een zo na bije toekomst. De kwestie der toevoerwegen van de Velser tunnel is niet het enige voor beeld van dit gebrek aan een vooruitziende blik bij bepaalde instanties van Verkeer en Waterstaat, vooral als het om vraagstuk ken van wegenaanleg gaat. Wij zouden geneigd zijn, de verklaring hiervoor te zoeken in het volstrekt verouderde stelsel, volgens hetwelk de wegenbouw nog altijd ressorteert onder Waterstaat inplaats van onder het Directoraat-Generaal van het Verkeer. Dit heeft tot gevolg dat de minis ter over wegenbouwkwesties in hoogste in stantie niet wordt geadviseerd door zijn voornaamste deskundigen op verkeersge bied, maar door ambtenaren wier belang rijkste taken op waterstaatkundig gebied liggen. Dat wegen er voor het verkeer zijn, lijkt een zo doodnuchter stukje logica, dat men er verder geen woord aan hoeft te wijden; maar toch overheerst bij onze overheid de bouwtechnische betekenis van het nationale wegennet blijkbaar boven de verkeerstechnische betekenis ervan. Als ooit de dag komt, dat Nederland een mi nister van Verkeer krijgt, zal een van diens eerste eisen moeten zijn, dat de wegen bouw aan z ij n departement wordt toe gevoegd en niet aan Waterstaat toever trouwd blijft. Waterstaat heeft, dunkt ons, voor ons land genoeg uiterst belangrijk werk te doen, ook zonder dat het zich met de wegenbouw bemoeit. Simon Koster

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1957 | | pagina 1