Tussen Overveeti en Aerdeehout
Qe&aattefiuis aan
Kraakporselein
en peperbus
THANS POLITIEK BEDEVAARTSOORD
Wekelijks toegevoegd aan alle edities van
detn^Dagblaë/Ofèreehté tjaarjeinsche Cou
en IJmpider Courant
Nieuwsdienst van de radio behoort
een gesproken dagbladte zijn
-r:
LAAT HET U niet hinderen wanneer
het misschien een tikje regent op de tijd,
die u bestemde voor een rustige herfst-
wandeling, van de Brouwerskolk via
Kraantjelek naar Aerdenhout bijvoorbeeld.
Integendeel, weest u maar blij met dat
grijze, herfstige weer nu het er de tijd voor
is, want het legt een heel bijzondere sfeer
over ons binnenduinlandschap de sfeer
van het sprookje, waarin nog kleine won
deren mogelijk zijn. En nu bedoel ik de
wonderen van sierlijkheid en vernuft, die
u zonder al teveel moeite zult kunnen vin
den tussen de glimmend natte rottende
bladeren, op molmende stronken, ja zelfs
ettelijke meters boven de begane grond op
schijnbaar gezonde bomen en die alle tot
de klasse der fungi ofwel paddestoelen
behoren. Want het mag dan in het alge
meen gesproken geen overmatig goede
herfst voor deze plantaardige schepselen
zijn, de vaste klanten van de duinvoet heb
ben toch allerminst verstek laten gaan.
WIE WEET is uw eerste ontdekking
langs de paden in de omgeving van het
Kolkje een lichtelijk onbestemde padde
stoel van het gebruikelijke parasolmodel
en van een moeilijk te definiëren kleur.
Zie hem dan aan en vind hem meer of
minder mooi, al naar uw smaak, doch ver
diep er u maar niet in hoe hij wel zou kun
nen heten. Want zo'n naam gewoonlijk
alleen door kenners betrekkelijk snel vast
te stellen is bij een eerste kennismaking
niet meteen van het grootste belang. Neus
daarom maar liever eerst wat verder rond
tussen dor blad en dennenaalden. U hebt
dan een goede kans één van de specialitei
ten van onze duinstreek te vinden, te we
ten een lid van het geslacht der aardster
ren. Een kostelijke naam, vergissingen uit
gesloten! Nu u eenmaal weet dat er aard
sterren bestaan, zult u verschillende soor
ten ervan ook op het eerste gezicht als zo
danig kunnen kwalificeren. Want het zijn
sterren, plat op de grond liggend en door
gaans van een beige of wat grauwe tint.
Op gewone paddestoelen lijken ze hele
maal niet, maar ze horen er wel degelijk
bij.
De verre van zeldzame gekraagde aard
ster zo genoemd naar de opstaande
kraag rond het centrum kan onmiddel
lijk getuigenis afleggen van zijn paddestoe-
lennatuur. Tikt u maar even tegen het pa
pierachtige bolletje dat door de kraag
wordt omgeven, of knijp er voorzichtig in.
(Van onze correspondent in Washington)
DE VAKANTIETIJD in
Amerika is voorbij. Gedu
rende een paar maanden
trokken honderdduizenden
auto's, gevuld met kleurig
geklede vaders, moeders en
kinderen, kris-kras over dit
werelddeel. Avond aan
avond waren de motels vol
ledig bezet. Thans echter
kan men in die geriefelijke
slaapgelegenheden overal
weer gemakkelijk plaats
krijgen. Of liever, bijna
overal, want zelfs buiten
het toeristenseizoen zijn de
motels in het dorp Hyde
Park, zestig mijl ten noor
den van New York, nog
vaak uitverkocht. Maar dit
is dan ook een uitzonderlijk
dorp en de politieke liefde
van de democraten blijkt
niet aan seizoenen gebonden
Naar Hyde Park trekt men
namelijk vooral om het huis
te bezoeken waar wijlen
president Franklin Delano
Roosevelt geboren werd,
waar hij als jongen ge
speeld heeft en in welks
rozentuin nu zijn graf is.
IN EEN vorig artikel met betrekking tot de programmaspreiding vermeldden
we, dat door een der omroepverenigingen was gesteld: het nieuws, met name het
bulletin van elf uur 's avonds, duurt te lang. Dat is bovendien als regel van elk
belang ontbloot, omdat er na de uitzendingen in de vooravond geen belangrijk
nieuws meer pleegt binnen te komen. Men zou dus beter met een samenvattend
overzicht van het belangrijkste nieuws van de afgelopen dag kunnen volstaan,
zoals dit in tal van andere landen België, Luxemburg, Europe I ook wel
gebeurt.
Inderdaad: het nieuwsbulletin duurt te lang. Niet alleen dat van elf uur 's avonds,
dat blijkbaar inzonderheid de N.C.R.V. hoog zit, maar ook alle andere uitzendin
gen van de nieuwsdienst. De omstandigheid, dat de omroepverenigingen in de
meeste gevallen nog vijf minuten van het aanvankelijk beschikbare kwartier
hebben afgeknabbeld, verandert daaraan niets. De nieuwsuitzendingen van de
Nederlandse Radio Unie duren te lang, omdat zij zowel naar de vorm als naar de
inhoud afschrikwekkend saai zijn. Naar de vorm in de eerste plaats omdat men
met grote zorg stemmen uitkiest met een neutraal geluid. Juist deze onaandoen
lijkheid ten aanzien van wat er gelezen wordt is niet bepaald in staat onze
belangstelling voor het omgeroepene op te wekken. Die kleurloosheid wordt bo
vendien nog in de hand gewerkt, omdat bij het huidige systeem van nieuwslezen
slechts één spreker dienst doet. Afwisseling van twee of meer stemmen zou ons
niet alleen behoeden voor inslapen, maar ons zelfs de tijd doen vergeten. Dan
vormt de lengte van een nieuwsuitzending ook geen probleem meer: deze is zo
levendig geworden, dat er zelfs tegen uitzending van een half uur geen bezwaar
meer bestaat.
Toch dient er dan aan nog een voorwaarde voldaan te worden. De „nieuws
dienst" zal plaats moeten maken voor het „gesproken dagblad". Een dergelijke
uitzending zal, zonder dat deze het gedrukte dagblad kan vervangen hetgeen
ook niet wordt gepretendeerd wel de levendigheid en de veelzijdigheid van
haar voorbeeld erven. Op het ogenblik dragen de nieuwsberichten van de beide
Hilversums een zuiver ambtelijk karakter. Zij zijn zo droog als gort geredigeerd
en beginnen, na het weerbericht, onveranderlijk met zaken welke het grote pu
bliek niet interesseren, zoals memories van antwoord, gesprekken op onbereik
baar hoog niveau en dergelijke boeiende stof. De misdaad lijkt voor de nieuwslezer
per se taboe te zijn. Wie uitsluitend op onze nieuwsberichten zou afgaan, moet
tot de conclusie komen, dat in Nederland slechts Brave Hendrikken wonen, een
deemoedige en toegewijde schare volgelingen van de ministers van Justitie en
Maatschappelijk Werk.
Misschien dat de voorbeelden van voortreffelijke radiojournalistiek, zoals
die in Frankrijk, op Radio-Luxemburg en vooral op Europe I wordt bedreven,
ooit hier te lande zullen worden nagevolgd. Op die zenders wordt niet volstaan
met de summiere mededeling, dat er Egyptische troepen in Syrische havens zijn
ontscheept, maar treedt onmiddellijk een omvangrijk correspondentennet in wer
king, zodat de luisteraar, vaak door middel van interviews met de betrokken
staatslieden, weet wat Beyrouth, Ankara en Jeruzalem van deze ontwikkeling
denken. Het nieuws wordt dus op de voet gevolgd door reportages, klankbeelden
en alle mogelijke andere vormen van radiojournalistiek, die dat nieuws achter
grond verlenen.
Nu zal men opmerken, dat onze omroepverenigingen toch ook tal van corres
pondenten hebben aangetrokken en dat de reportagedienst van de N.R.U. van
vele gebeurtenissen verslag geeft. Men ziet dan over het hoofd, dat deze parti
culiere activiteit der omroepverenigingen geheel los staat van de nieuwsdienst.
Bovendien is op dit punt elke coördinatie zoek. Er is geen vast tijdstip, waarop
men elke dag een dergelijk „gesproken dagblad" kan aantreffen. De één geeft
zijn Radiocourant om acht uur, de tweede zijn Echo om half negen, een derde
zijn Journaal op zaterdagmiddag, zijn commentaren om kwart over zes en zijn
Dingen van de dag zoals het het best uitkomt.
In ons vorige artikel schreven we, dat één zendernet gereserveerd dient te wor
den voor verstrooiing en amusement met daartussen op elk uur een kort nieuws
bulletin van twee minuten. Daaruit volgt, dat het andere zendernet beschikbaar
is voor het gesproken woord, de serieuze muziek en het goede radiotoneel, maar
ook voor enkele uitgebreide uitzendingen van de nieuwsdienst, welke de luiste
raar in aantrekkelijke vorm de wereldgebeurtenissen, maar ook de „petite histoire"
en de gemengde berichten opdissen. Voorwaarde is natuurlijk ook, dat de teksten
niet in notarisstijl worden geredigeerd, maar aansluiten aan de dagelijkse ora-
gar\gsstijl. Wanneer onze nieuwsdienst, in afwachting van de onvermijdelijke
revolutie in ons radiobestel, althans daarmee zou willen beginnen, zou er al veel
gewonnen zijn.
J. H. Bartman
Peperbus-aardsterren: boven geheel uit
gegroeid, beneden een jong exemplaar.
Op de andere foto ziet men porselein-
zwammen in hun jonge dagen.
Door de opening aan de bovenkant zal het
prompt kleine wolken van een olijfbruin
stof laten ontwijken en dat zijn de sporen
van deze eigenaardige paddestoel, bij dui
zenden tegelijk. Ze zijn nu door uw acti
viteit hun grote reis op de herfstwind be
gonnen, maar zonder uw toedoen zouden
de regendruppels ervoor hebben gezorgd.
TUSSEN Kraantjelek en de Van Haem-
stedelaan zou ik u de bosjes aan de west
kant van de weg warm willen aanbevelen
voor een nader onderzoek. Daar wil na
melijk nogal eens een aardige verrassing
te vinden zijn. Bijvoorbeeld stronken, van
top tot teen begroeid met hertegeweien in
miniatuur, vooral bovenaan sterk wit be
poederd door (natuurlijk) sporenstof. Ver
gis u bij het zoeken naar zo iets echter niet
in de afmetingen! Het zijn dingetjes van
niet meer dan enkele centimeters, deze
geweizwammetjes, die uit een taaie, zeer
buigbare en kraakbenige substantie be
staan.
OOK OP de zandweg, die Van Haem-
stedelaan heet, gaat het om het struikge
was aan de westzijde, dat hier en daar be
gaat uit een bijna ondoordringbare opslag
van de kurkiep (wiens jonge takken brede
kurklijsten vertonen). Maar voordat u die
lepebosjes wat nader onderzoekt, gaat het
óók om de majestueuze beuken langs het
pad. Op hun stammen en dikke takken
tenminste op die van enkele bomen
kunt u gemakkelijk het kraakporselein, of
anders gezegd de porseleinzwam ontdek
ken. Eén van de stammen, overdekt met
talloze ingekorven namen, is zelfs bezet
met vele tientallen van deze tere padde
stoelen. Hij draagt ook een nummer van
witte verf, een zeker teken van een spoe
dige velling. Voordat het echter zover
komt, kunt u nog wel genieten van de zeer
fragiele, ietwat slijmige en doorschijnend
witte hoeden der elegante porseleinzwam-
men. De zwamvlok, die hen voortbracht,
zal de beuk wel hebben vermoord, want
de porseleinzwam staat bekend als een
gevaarlijke wondparasiet. Waar haar spo
ren op het verse hout van een gebroken
tak belanden, kunnen ze naar het schijnt
gemakkelijk ontkiemen. En dit is dan voor
de boom het begin van het einde. De
zwamvlok begint het hout te doorwoe
keren en van jaar tot jaar brengt ze meer
paddestoelen van dat fijne „Chinese por
selein" voort.
HEBT U de porseleinzwammen goed be
keken, wijd uw aandacht dan eens aan het
dichte iepenstruweel even verderop. Daar
groeien zeer in het verborgen dè beroemd
heden van de Zuidkennemer duinen: pe
perbus-aardsterren. Groot van stuk zijn ze,
soms wel tien, twaalf centimeter in door
snee. Maar hun tint is van dien aard, dat
de sterren bijzonder weinig opvallen tus
sen het dorre blad. Bovendien lijken ze wel
een grote voorliefde te hebben voor zeer
dicht begroeide plekjes en dientengevolge
zijn ze verre van gemakkelijk te vinden.
Hetgeen misschien wel goed is omdat de
peperbus maar op weinig plaatsen voor
komt, en dan alleen in de duinstreek.
De naam peperbus-aardster is gegeven
naar aanleiding van de grote, wat platte
sporenbol, die aan zijn oppervlak verschei
den gaatjes vertoont naar de manier van
een echte peperbus. Hij is gegrondvest op
een aantal korte steeltjes, die u wel kunt
ontdekken als u de hele ster even van de
grond neemt. Dan kunt u (tenminste bij
jonge en nog betrekkelijk weke exempla
ren) meteen wel even proberen de slippen
van de ster omhoog te buigen om u een
voorstelling te maken van hoe zij hebben
gezeten, voordat dfe paddestoel rijp en wel
op de grond lag. In de dagen voor de rijp
heid deed het geheel sterk denken aan
een kleine, donker gekleurde ui die juist
onder de grond zat. De huid van deze „ui"
is toen met vijf punten opengespleten, de
slippen bogen zich naar buiten en werkten
hierdoor het ganse geval meteen omhoog,
waarna ze elk nog weer eens in twee of
meer afdelingen scheurden, zodat er onder
de sporenbol een ster ontstond. Veelstralig,
van de eerste grootte, heel zeldzaam, en
een waardig slot van een plezierige wan
deling.
Kees Hana
FRANKLIN Delano Roosevelt was het
enige kind van James Roosevelt en Sara
Delano In 1880 waren zij getrouwd en op
hun huwelijksreis hadden zij in Neder
land een antieke kast en een antieke klok
gekocht, die thans nog een ereplaats in
nemen in de vestibule van het landhuis bij
Hyde Park. Gelijk bekend stammen de
Roosevelts uit Nederland, Franklin D.
legde zijn ambtseed af op de familiebijbel,
die in 1686 in Nederland was gedrukt. Min
der bekend is het, dat de Italiaans aan
doende naam van zijn moeder aan Luxem
burgse naam is: Delano luidde namelijk
vroeger De Lannoy en het kasteel van
Clervaux blijkt het stamslot van deze
familie te zijn.
Franklin's moeder was veel jonger dan
zijn vader en =zij heeft haar man ruim
veertig jaar overleefd. Zi.i en Franklin
hebben ip 1915 het landhuis in Hvde
Park zeer doen uitbreiden: een zuidelijke
vleugel werd eraan gebouwd om het huis
een grote salon te geven plus daarboven
slaapkamers voor Franklin en zijn echt
genote Eleanor. Ook aan de noordzijde
kreeg het oude huis een vleugel. Aan de
voorzijde richtte Franklin zich daar een
kleine studeerkamer in. In deze kamer
en op deze veranda ervoor verblpef hij
vaak, toen hij in 1921 herstellende was van
een aanval van kinderverlamming, die zijn
carrière had kunnen breken. Met grote
wilskracht is hij deze slag echter te boven
gekomen. Nooit heeft hij meer normaal
kunnen lopen, maar desondanks heeft hij
verkiezingsreizen kunnen maken en
speeches kunnen houden. Ondanks deze
lichamelijke zwakte was hij samen met
Churchill de krachtige leider van de
vrije wereld in de tweede wereldoorlog.
Het huis heeft vijfendertig kamers en
negen badkamers. Men denkt daarbij on
willekeurig aan een kolossaal gebouw,
maar in feite is bijna overal de sfeer ge
handhaafd van eenvoud en famil'eleven.
Neem bijvoorbeeld de kamer, waar Ko
ningin Wilhelmina geslapen heeft: een een
voudig, smal bed, gebloemd, typisch lo-
geerkamerbehang en die andpre kamer,
waar onder anderen koning George VI
van Engeland en Churchill hebben gelo
geerd is zeker niet voornamer. Het moet
voor de vorsten, die naar Hyde Park kwa
men. een verademing ziin geweest 'n deze
rustige omgeving te zijn. De tuin heeft
prachtige oude bomen en de rozen geven
een ietwat ouderwetse charme aan dit
buitengoed. Geen bezoeker zal verzuimen
thans in de rozentuin enige momenten
stil te staan bij de eenvoudige, witmar
meren grafsteen waaron alleen de namen
en de jaartallen van Franklin D staan
gebeiteld en bovendien nog bii haar
leven dus de naam van Eleanor Roose
velt, de weduwe van de grote president.
ER IS nabij Hyde Park nog een ander
gebouw, dat zeer de moeite waard is om
te bezoeken, ook een huis van iemand van
Nederlandse afkomst: het paleis namelijk
van de familie Vanderbilt. Dit gebouw, in
1898 opgetrokken in de stijl van de Itali
aanse renaissance, is als het ware het sym
bool van de macht en glorie der enkele,
grote industriële en financiële leiders uit
de tweede helft van de negentiende eeuw.
Thans behoort het aan de staat en men
kan het voor vijfentwintig cent bezoeken.
De drommen, die hier thans 's zomers door
de gangen trekken, moeten wel veel ver
schillen van de zorgvuldig geselecteerde
gasten, die de Vanderbilts omstreeks 1900
uitnodigden om voor het week-end naar
buiten te komen!
Eerlijk gezegd had ik mij niet veel moois
voorgesteld van zulk een pseudo-paleis,
gebouwd door een negentiende-eeuwse
Amerikaan, die bulkte van het geld. Maar
er was veel meer moois te zien dan ik
dacht. Wel is het wat bespottelijk dat
mevrouw Vanderbilt een slaapkamer voor
zich heeft laten inrichten, die een repro-
duktie is van de slaapkamer van een ko
ningin uit de tijd van Lodewijk de Vijf
tiende (haar bed gescheiden van te rest
van de kamer door een stevige balustrade!),
maar het oude Italiaanse plafond, dat men
naar hier heeft overgebracht om de eet
zaal te sieren en de zeventiende-eeuwse
Vlaamse wandtapijten in de slaapkamer
van mijnheer Vanderbilt, zijn ronduit
universiteit van Melbourne, die daarmee
tracht iets van de Nederlandse cultuur
naar voren te brengen in Australische
kringen. Dr. Smit heeft reeds vroeger met
succes zijn Australische studenten in de
Nederlandse taal een Nederlands toneel
stuk in het Nederlands laten opvoeren,
maar zijn streven is niet beperkt tot de
spreektaal en de litteratuur.
Op zijn verzoek heeft de Nederlandse
pianiste mevrouw L. de Goede bij hem
thuis een uitvoering gegeven van Neder
landse pianomuziek voor een groot aantal
Australische muziekliefhebbers. Begin no
vember zal wederom zo'n muziekavond
worden gehouden, maar dan zal Neder
landse muziek ten gehore worden gebracht
door Australische musici. In Perth, de
hoofdstad van de staat West-Australië,
hoort men geregeld radio-uitzendingen
onder de titel „De stem van Holland". Zij
staan onder leiding van de vroegere Haag
se Journalist Walter Peppinck. Hij zorgt
er voor, dat er Nederlandse grammofoon
platen worden gedraaid en geeft Neder
landse artiesten gelegenheid voor de mi
crofoon op te treden, al of niet in groeps
verband, zoals een in Perth gevormd Ne
derlands gemengd zangkoor. Ook andere
radiostations geven regelmatig grammo
foonplaten-uitzendingen, waarin Neder
landse muziek en Nederlandse zang ten
gehore worden gebracht. In Melbourne be
staat een Nederlands mannenzangkoor, on
der de naam „Dutch Male Choir", geleid
door de vroegere Hagenaar Gerard Rui
venkamp, wiens dochter een uitstekende
zangeres is en onlangs haar debuut heeft
gemaakt. Het koor heeft niet alleen in
Melbourne, maar ook in het honderd kilo
meter verder gelegen Ballarat succes ge
boekt. Op het programma stond onder an
dere „De Vliegende Hollander" van Richard
Hol.
OOK tentoonstellingen van werken van
Nederlandse immigranten werken mee tot
verspreiding van Nederlandse cultuur. Dr.
Smit heeft het plan opgevat een tentoon
stelling van Nederlandse schilderijen te
houden in Melbourne maar individuele
immigranten zijn hem met eigen werken
voorgegaan. De Nederlandse schilder Ge
rard Havekes heeft in Sydney al ruime be
kendheid gekregen. Een andere Neder
landse kunstschilder, Cor Greive, heeft een
expositie gehouden in Cowan, Nieuw Zuid
Wales, met werken, die hij in Nederland
heeft gemaakt, naast zijn nieuwe schilder
stukken, die hij in Australië heeft ver
vaardigd, zowel landschappen als portret
ten. De dertigjarige Joop van Lingon, die
pas twee jaar in Australië woont, heeft
schilderstukken geëxposeerd in Ipswich,
prachtig. Dit koopmanspaleis is waarlijk
vol van kunstschatten, vooral Franse en
Italiaanse en dan een aantal oude oosterse
tapijten. Er staan vele indrukwekkende
buitenhuizen langs de rivier de Hudson
ten noorden van New York. Dit was het
gebied, dat vroeger door de Nederlanders
is gekoloniseerd en men' treft hier nog veel
Nederlandse namen aan. Het dorp Hyde
Park is bijvoorbeeld door Jacobus Stou-
tenburgh gesticht. Slechts weinige buiten
huizen zijn echter zo prachtig gelegen als
de Vanderbilt Mansion. De oever is er hoog
en zowel naar het noorden als naar het
zuiden heeft men een prachtig uitzicht
over de rivier en op de Adirondack-bergen
aan de overkant van de Hudson. Daar ziet
men ook de geweldige gebouwen van West
Ppint, de bekendste militaire academie van
dit land.
Drie fasen van Amerika zijn in d:t Hud-
son-stroomgebied als het ware verenigd:
de ondernemingszin van de oude Neder
landse kolonisten, de rijkdom der negen
tiende-eeuwse industriëlen en Amerika's
politieke en militaire macht van heden, ge
symboliseerd in Roosevelt en West Point.
(Van onze correspondent in Sydney).
DE NEDERLANDSE cultuur is in de laatste
tijd om zo te zeggen met versnelde be
weging door Australië heen gestreken en
voortdurend nog zijn nieuwe uitingen
zicht- en hoorbaar. De toenemende stroom
van emigranten naar dit land is er de oor
zaak van. Dit wil niet zeggen, dat alle Ne
derlandse emigranten, die zich in Austra
lië vestigen, „cultuurverspreiders" zijn.
Onder hen bevinden zich echter velen,
die een bijdrage leveren tot het proces
van de integratie.
DE VRAAG is natuurlijk of de Austra
liër ontvankelijk gtnoeg is om die cultu
rele uitingen te waarderen. Het antwoord
op die vraag is niet gemakkelijk te geven,
want de Australiër is van nature geneigd
de loftrompet te steken over de Neder
lander en over Nederland, over zijn cul
tuur en over zijn hebbelijkheden. Hij is
vriendelijk en noemt alles „loveiy" om
zijn gast te gerieven. Toch zijn er tekenen
waaruit blijkt, dat de nieuwe cultuur tot
hem doordringt en in elk geval zijn er tal
loze Australiërs, die er zichtbaar van ge
nieten. De uitingen van Nederlandse cul
tuur zijn legio. Talloze Nederlandse immi
granten zijn cultuurdragers en daarbij cul
tuurverspreiders bij uitnemendheid, hetzij
individueel, hetzij in gezamenlijk verband.
Wij doelen met name op cultuuruitingen,
die de Australiër kan beleven zondei dat
hij de taal als gesproken woord
verstaat. Een van de beste vertolkers is
de beiaardier Jos Serré, die in Melbourne
woont en een carillonconcert heeft gegeven
op het uit vijfenveertig klokken bestaande
„vier-octaaf-carillon" van de universiteit
van Sydney. Deze universiteit, die ge
bouwd is naar het voorbeeld van die in
de Engelse universiteitsstad Cambridge,
biedt een zeldzame gelegenheid om derge
lijk spel te genieten. Een grote schare Ne
derlanders en Australiërs heeft niet ver
zuimd zich op het grote ruime binnenhof
te verzamelen om in de sfeer van schemer
en serene omgeving te genieten van door
Serré ten gehore gebrachte Friese, Gelder
se en Limburgse volksliederen, het vlag-
gelied, de Zilveren Vloot, Wij Leven Vrij,
en Mijn Nederland. Onze Nederlandse bei
aardier gaf verder een preludium van Jef
Denijn en een interludium van M. van der
Ghyn, alsook een Vlaamse compositie, „Het
lied van Koppelstock", „Hollands Vlag" en
„Wilt heden nu treden".
IN MELBOURNE, de hoofdstad van de
zuidelijk gelegen staat Victoria, is een Ne
derlands cultureel comité gevormd onder
leiding van dr. J. Smit, lector in de Ne
derlandse taal en letterkunde aan de
in de noordelijk gelegen staat Queensland.
Zijn expositie van dertig olie- en water
verfschilderijen trok grote belangstelling.
In Sydney exposeerde Jan van Riel schil
derstukken. De uit Nederland afkomstige
pottenbakker Henri le Grand heeft in de
federale hoofdstad Canberra een tentoon
stelling gehouden van eigen werk. Le
Grand, die opgeleid is in Amsterdam emi
greerde in 1954 naar Australië, waar hij
nu leraar in het pottenbakken is aan het
Canberra Technical College. Hij had in
Nederland een atelier en was lid van het
Gilde van Nederlandse Pottenbakkers Ook
in Sydney en Melbourne heeft hij expo
sities gehouden. De gebroeders Peter en,
Otto Frank, die uit een geslacht stammen,
dat zich meer dan drie eeuwen lang op
het beeldhouwen en houtsnijden heeft toe
gelegd, tonen hun kunst op tentoonstel
lingen en in grote warenhuizen. Zij maak
ten in Australië hun debuut op 's werelds
grootste landbouw- en industrietentoon
stelling, de „Sydney Royal Show". Zij heb
ben ook opdrachten uitgevoerd voor ker
ken in Cowra en in Canberra. Hugo J.
Koeken een oud-Utrechtenaar, is een an
dere jonge Nederlandse beeldhouwer, die
werk geleverd heeft voor het interieur van
een radio-studio in Sydney. Herman ten
Brummelaar, die in 1955 naar Australië
trok, heeft zijn smeedijzeren kunstwerken
geëxposeerd. Hij heeft ook smeedijzeren
hekken geplaatst bij grote villa's.
NEDERLANDSE zangers en zangeres
sen hebben eveneens hun bijdragen gele
verd, tot die „cultuurverspreiding". Wij
noenoemen Cobi van Zutfen-Bakker, die
vroeger voor de VARA optrad en nu ook
verschillende keren voor de Australische
radio heeft gezongeen, evenals mevrouw
Blankenzee. De sopraan-zangeres Annie
van Ommen en de tenor Albert de Wit
zijn als solisten opgetreden op een groot
zangfeest in Melbourne. De tenor Harm
van der Linden, die als voorzitter van de
Nederlandse Vereniging in Sutherland
Shire bekend staat als de „zingende voor
zitter", heeft niet alleen zijn gemengd Ne
derlands-Australisch publiek op bijeen
komsten van deze vereniging onderhouden
met zijn zang (alleen dan wel in groeps
verband met andere Nederlandse en Au
stralische artiesten), maar is ook reeds ver
scheidene keren voor de radio opgetreden.
Dat zijn programma Nederlandse liederen
bevat, spreekt vanzelf. Zowel voor de
televisie in Sydney als in Melbourne trad
hij op in een duet, samen met een Austra
lische kunstenaar. Mieke Maas, moeder
van drie kinderen, is vele keren voor
radio en televisie opgetreden met Neder
landse en Australische liedjes.
EEN VAN de sprekendste voorbeelden
van invloed van Nederlandse cultuur op
het Australisch muziekleven is het feit,
dat het stedelijk orkest van Rockhampton
in de staat Queensland, werken van de
vijfenzeventigjarige Nederlandse compo
nist P. J. Bisselink heeft ingestudeerd.
Bisselink, die op familiebezoek was in
Australië, componeerde in die tijd een
nieuwe mars, getiteld „Rockhampton For
ever", die hij aan de stad opdroeg. Daar
mee niet tevreden componeerde hij nog
twee andere marsen, waarvan hij er één
opdroeg aan de dirigent van het or
kest. Bisselink is zelfs een keer als diri
gent opgetreden. Hieruit blijkt hoezeer men
elkaar over en weer waardeerde.
