Chefarine 4
TL
PANDA EN DE MEESTER-BRANDMEESTER
President Gronchi sprak het
E.G.K.S.-parlement toe
4-voudige bestrijding
van pijnen en griep!
CONSUL f 7550.- ZEPHYR f 8550.-
Rustig maar koud weer
Deviezenreserve steeg opnieuw
GEERT HOOGEVEEN
Weekstaat Nederlandsche Bank
Saldo van het rijk daalde met
ongeveer 38 miljoen gulden
Wereldnieuws
Zocli ió het zo
J
WOENSDAG 6 NOVEMBER 1957
2
Nederlands protest tegen het vervullen van andere
functies door de president der Hoge Autoriteit
EBU-overschot van f 84,5
miljoen in oktober
Staal- en ijzerprijzen in
Frankrijk verhoogd
R.-K. Middenstand neemt
stelling tegen organisaties
van consumenten
Negen jaar voor gewezen
Avereest-patiënt
„Pot voor meneer" op
de helling
Commissie bepleit afschaf-
fing fooienstelsel
Mr. A. W. Hellema
overleden
Verkorte balans van de
Nederlandsche Bank
Stand van het
schatkistpapier
Escomptohank vierde
honderdjarig bestaan
Hoogte van
de hemelbol
(Van onze correspondent in Rome)
De opening van de gemeenschappelijke
vergadering der Europese Gemeenschap
voor Kolen en Staal te Rome is een feeste
lijke gebeurtenis geweest. Voor de ver
tegenwoordigers, die uit Nederland, België,
Luxemburg en ook uit Bonn waren geko
men, was het een gebeurtenis zich te be
vinden in het grote paleis van Monte Ci-
torio, met een zittingszaal bestemd voor
zeshonderd afgevaardigden, en een pu
blieke tribune, die meer dan duizend per
sonen kan bevatten. De zitting begon vrij
kleurloos. Voor men er iets van had be
merkt was reeds met algemene stemmen
de opvolger gekozen van de vice-voor-
zitter, de heer Vixseboxse (C.H.U.). in de
persoon van mr. dr. W. Rip, ook een Ne
derlander, behorende tot de Anti-Revolu
tionaire Party. Even na twaalf uur kwam
het hoofdpunt van het programma, de
rede, uitgesproken door de president van
de Italiaanse republiek, Gronchi.
Gronchi, die een uitstekend spreker is,
werd met grote aandacht gevolgd. Hij leg
de sterk de nadruk op het sociale aspect
van de E.G.K.S.: „Het is zeker, dat de
nieuwe klassen, die thans steeds meer aan
deel gaan nemen aan het leven in de de
mocratie en de staat, breder belangen ver
tegenwoordigen en grotere politieke en
sociale betekenis verwerven. Er leeft een
verwachting onder het volk, onder dege-
Giovanni Gronchi, de president van
Italië heeft gistermorgen een vurig
pleidooi gehouden voor de vereniging
van Europa op de openingszitting van
het parlement van de Europese Ge
meenschap voor Kolen en Staal, die een
buitengewone zitting in Rome houdt.
Deze opname werd gemaakt tijdens de
uitzending van de rede van Gronchi
voor de televisie.
-
nen, die tot nu toe buiten de geschiedenis
hebben gestaan, en die thans moeten be
slissen wat beter beantwoordt aan hun
sociale en politieke verwachtingen, de op
vatting die het individu wil doen opgaan
in de staat, of de andere opvatting, welke
het individu tot middelpunt en tot punt
van uitgang maakt en gebaseerd is op de
menselijke waardigheid. Dit is de zaak,
waar het in deze jaren om gaat, en meer
dan door geweld van wapens zal de toe
komst der wereld worden bepaald door de
wijze, waarop een van deze beide opvat
tingen de overhand zal krijgen".
ADVERTENTIE
STOFZUIGERS
Gunstige betalingsvoorwaarden
HARTENDORP
Gen. Cronjéstr. 43, Haarlem, Tel. 52760
Voor de middagzitting, waarin de eigen
lijke werkzaamheden begonnen, was wei
nig belangstelling. Op de publieke tribune
zaten alleen twee bejaarde dames. Er wa
ren wel vele bijzondere correspondenten,
naar schatting 150.
De zitting begon met een vrij onaange
naam incident. De president maakte be
kend, dat de voorzitter van de Hoge Auto
riteit, de heer Mayer, een Fransman, en
de vice-voorzitter Etzel, een Duitser, wa
ren afgetreden. Mayer zal echter nog zijn
ambt waarnemen tot zijn opvolger zal zijn
gekozen. Daarop stond de voorzitter van de
socialistische fractie, de Nederlander Van
der Goes van Naters, op en zei, dat een van
de punten van de overeenkomst uitdruk
kelijk bepaalt, dat een lid van de Hoge
Autoriteit geen ander ambt kan vervul
len, zolang hij lid van de Hoge Autoriteit
is. Er was echter gebleken, dat Mayer op
het ogenblik reeds een zekere functie be
kleedt in Frankrijk. Mr. Van der Goes van
Naters protesteerde daar zeer uitdrukke
lijk tegen. Hij kreeg bijval van de Neder
lander Sassen.
Mayer antwoordde dat hij reeds enige
tijd geleden zijn verzoek om af te treden
heeft ingediend en dat dit te laat bekend
is gemaakt.
Veiligheid in de mijnen
Na dit incident begon de eigenlijke zit
ting met de bespreking van drie rapporten
over de veiligheid in de mijnen: een ju
ridische verhandeling door het ItaV'aanse
kamerlid Carboni, een technisch verslag
van de Duitser Sabass en een rapport van
de Fransman Vanrullen over de menselijke
aspecten.
Carboni meent, dat het niet mogelijk is
normen van veiligheid te preciseren, wan
neer de bevoegdheid op dat terrein blijft
berusten bij de diverse staten. Carboni be
pleit dus een internationaal akkoord, zodat
de veiligheidsmaatregelen in alle landen
gelijk zullen zijn. Het permanent orgaan,
zoals de Hoge Autoriteit zich dat denkt, zal
voorstellen kunnen doen, strekkende tot
verbetering van de veiligheid en zou vol
gens Carboni ook de bevoegdheid moeten
hebben, toezicht uit te oefenen op de nale
ving van de gegeven normen.
De Nederlander Hazenbosch, Anti-revo
lutionair, zei in zijn toelichting op het rap-
port-Sabass, dat voor technische vei
ligheid honderd percent zekerheid in de
mijnen niet bereikbaar is.
ADVERTENTIE
De Nederlandsche Bank deelt mede, dat
het betalingsverkeer met de aan de Euro
pese betalingsunie deelnemende landen
voor Nederland in oktober 1957 een over
schot van 84.569.000.- (22.255.000 dollar)
heeft opgeleverd.
Van dit bedrag zal Nederland bij de ver
rekening op 15 november 63.425.800.-
(16.691.000.- dollar) in goud of dollars ont
vangen, terwijl voor een bedrag van
21.143.200.- (5.564.000.- dollar) door Ne
derland krediet wordt verleend aan de
EBU. Op het door Nederland aan de EBU
verleende krediet zal in mindering wor
den gebracht een bedrag van 6.251.000.-
(1.645.000.- dollar), dat op dezelfde datum
uit hoofde van de met Denemarken, Enge
land, Frankrijk, Noorwegen en IJsland
gesloten consolidatie-overeenkomsten in
goud of dollars wordt ontvangen.
Na de uitvoering van bovengenoemde
verrekeningen zal de vordering van Ne
derland op de EBU 259.654.000.-
(68.330.000.- dollar) bedragen.
De in september met een buitenlandse
circulatiebank afgesloten transactie van
ƒ90 miljoen, waarvan in het perscommu
niqué van 1 oktober melding werd ge
maakt, is overeenkomstig de destijds uit
gesproken verwachting in oktober volle
dig tot afwikkeling gebracht.
FRANKFORT (Reuter) Het Westduit-
se overschot in de Europese Betalingsunie
heeft in oktober slechts 26,3 miljoen bedra
gen, aldus meldt de Federale Bank. De
daling weerspiegent volgens de bank de
aanzienlijke afvloeiing van „vluchtkapi-
taal", dat in West-Duitsland werd gedepo
neerd in de verwachting van een opwaart
se herziening van de mark.
PARIJS (Reuter) De Franse staal
industrie heeft bekendgemaakt, dat de
staalprijzen in Frankrijk vandaag met ge
middeld 6% percent zullen worden ver
hoogd. De prijzen van ruw ijzer worden
met iets minder dan 12 percent verhoogd.
De prijsverhoging is noodzakelijk ge
worden door de heffing van een invoer-
belasting van twintig percent op grond
stoffen, zoals brandstoffen, erts en schroot
De Nederlandse R.-K. Middenstandsbond
heeft een instituut in het leven geroepen
dat zich (naast het Economisch Instituut
voor de Middenstand) uitsluitend zal bezig
houden met het probleem van de verhoging
van de produktie per man. Dit heeft de
voorzitter van de Interdiocesane Katho
lieke Middenstandsbond in de bisdommen
Haarlem en Rotterdam, de heer F. C. de
Hosson, vandaag medegedeeld op de cen
trale raadsvergadering van deze bond in
Amsterdam.
Sprekend over het streven naar prijs
verlagingen zei de heer De Hosson onder
meer: „Goede adviezen stellen wij op prijs
en een bepaalde bemoeiing vrezen wij niet.
Het „leger van voogden", dat zich aandient
onder de namen consumentenbond en con
sumenten-contactorgaan, zien wij echter
als een nieuw gevaar." Hij oordeelde het
onbegrijpelijk dat standsorganisaties aan
deze organen medewerking verlenen.
De voorzitter deelde nog mede dat de
culturele raad van de R.-K. Middenstands
bond zijn werkzaamheden is begonnen en
al een rapport heeft uitgebracht, dat bin
nenkort openbaar gemaakt zal worden.
De Zwolse rechtbank heeft de 36-jarige
Amsterdamse schilder E. F. B. veroordeeld
tot negen jaar gevangenisstraf, de zwaarste
straf, die de wet toestaat voor de mis
drijven, die deze oud-Avereest-patiënt be
ging: wederrechtelijk binnendringen van
een woning en afdreiging. Er was tegen
hem veertien dagen geleden ook negen jaar
geëist.
De veroordeelde drong in de nacht van
19 op 20 juni de woning van de directrice
van het rijksasiel voor psychopaten te
Avereest binnen, gedreven door wraak
gevoelens. Hij had een dolk bij zich. Waar
schijnlijk wilde hij de directrice naar
het leven staan, maar door de aanwezig
heid van haar echtgenoot volstond hij met
geld te eisen.
Vier werkelijk betrouwbare middelen
helpen elkaar en doen wonderen I
De 4 geneesmiddelen van Chefarine „4"
worden in de hele wereld op grote schaal
gebruikt. Tezamen in één tablet verenigd
werken zij bijzonder snel, krachtig en
weldadig, zelfs wanneer andere midde
len falen.
len taien.
BEROEMDE GENEESMIDDELEN
IN ÉÉN TABLET
Tegen pijnen en griep. Geschikt voor de gevoeligste maag,
want die wordt beschermd door het bestanddeel Chefarox.
Het bestuur van het Hoofdbedrijfschap
Ambachten zal in zijn vergadering van
13 november a.s. in Den Haag, een zeer
uitvoerig concept-rapport over het fooien-
stelstel in het kappersbedrijf bespre
ken. Dit concept opgesteld door een spe
ciale studiecommissie bevat de volgende
conclusies:
Het is een eis van sociale rechtvaardig
heid, dat de kappersbediende, evenals
iedere andere geschoolde vakarbeider,
van zijn patroon een volledig loon ont
vangt. Evenzeer hebben de ondernemers
recht op het berekenen van zodanige ta
rieven als noodzakelijk zijn voor het ver
krijgen van een redelijk rendement. In
voering van een systeem van een vast
loon plus provisie uit arbeidsomzet en
verkoop, met een gegarandeerd minimum
inkomen, behoeft niet te wachten op de
instemming van alle bedrijfsgenoten.
Overeenstemming tussen de organisaties
van werkgevers en werknemers is hier
toe voldoende.
Volgens het concept-rapport moet het
aan de bedrijfsgenoten zelf worden over
gelaten om, wanneer zij afstand willen
doen van de fooi, uit te maken, op welke
wijze dit kan geschieden.
Te IJmuiden is overleden de advocaat
mr. A. W. Hellema. Hij bereikte de leef
tijd van 68 jaar. Mr. Hellema studeerde
in 1915 af en vestigde zich aanvankelijk in
Haarlem, waarop hij naar IJmuiden ging.
De begrafenis zal zaterdagmiddag na
aankomst van de trein van 12.38 uur op
Westerveld plaats hebben.
Het merendeel van de veranderingen op de verkorte balans van de Nederlandsche
Bank per 4 november is van gunstige betekenis. Zo is de netto deviezenreserve, die
vorige week een aanzienlijke stijging met ruim f 91 miljoen onderging, opnieuw
gestegen, ditmaal met ruim f 34 miljoen tot f 943,2 miljoen. De goudvoorraad bleef
onveranderd op f 2.648,8 miljoen, zodat goud en deviezen tezamen thans belopen
f 3.592 miljoen tegen vorige week f 3.557,6 miljoen. Ook de convertibele valuta
hebben het geringe verlies van de vorige week vrijwel ingehaald en staan thans
met f 398,2 miljoen op de balans (vorige week f 391,3 miljoen).
Een aanzienlijke daling onderging ook
de post wissels in disconto, die in één
week met f 71,5 miljoen verminderde tot
f 51,4 miljoen. Deze mutatie houdt, naar
men aanneemt, verband met de aflossing
van in disconto gegeven schatkistpapier.
Ook de voorschotten op onderpand zijn
vrij sterk verminderd, namelijk van f 199
miljoen tot f 57 miljoen.
De chartale geldhoeveelheid, die vorige
week met ruim f 112 miljoen was ge
stegen tot f 4.060 miljoen, is deze week
nog iets verder opgelopen tot f 4.091 mil
joen. Dit houdt waarschijnlijk verband
met de komende storting op de woning
bouwlening per 15 november, waarvoor
thans reeds gelden zijn opgenomen. Ook
de spaarbanken hebben per 1 november
een achteruitgang van het spaarderste
goed te zien gegeven.
Bij de rekening-courant saldo's geeft
het tegoed van het rijk een daling te zien
en wel met f 38 miljoen tot f 57,6 miljoen.
In financiële kringen verwacht men, dat
dit tegoed in de komende weken nog wel
iets zal aangroeien, voornamelijk wegens
betaling van de inkomstenbelasting, doch
niet wegens de vennootschapsbelasting,
daar deze voor het overgrote gedeelte
reeds betaald is. De bijzondere rekening
van het rijk is op f 16,7 miljoen onver
anderd gebleven. Een aanmerkelijke da
ling onderging ook het tegoed van de
handelsbanken, dat van f 367 miljoen ver
minderde tot f 193 miljoen, onder andere
door het verstrekken van callgeld aan het
rijk.
De overige veranderingen op de week
staat zijn niet van grote betekenis. Op
de geldmarkt blijft de situatie zeer ruim
en daggeld noteert sinds 2 november ZVz
percent. In geldkringen verwacht men dat
de toestand omstreeks medio november
wel minder rui zal worden. Het dek
kingspercentage van de direct opeisbare
verplichtingen der centrale bank is voor
goud en deviezen met bijna drie percent
gestegen tot 67,29 percent (vorige week
64,48 percent), een hoogte die in geruime
tijd niet bereikt kon worden.
ADVERTENTIE
incl. verwarming
EIGEN FINANCIERING - SPECIAAL TARIEF.
Off. Ford Dealer Engelse en Franse producten
si .-.I- .-.,R n - C
ZIJLWEG 26 - TELEFOON 17296 - 16270
buiten
heden
morgen 7 uur. Neerslag:
laatste 24 uur.
Om een depressie, waarvan het centrum
met een luchtdruk van 980 millibar boven
het noordelijk deel van de Noordzee ge
legen is, stroomt met een zuidwestelijke Temperaturen:
wind tamelijk droge van oorsprong arcti- en binnenland
sche lucht naar onze omgeving. Er komen
hierin flinke opklaringen voor, maar ook
lichte buien. Door drukstijgingen in West-
Europa worden de luchtdrukverschillen ge
ring, waardoor de komende nacht bij wei
nig wind de temperaturen tot lage waarden
zullen dalen en plaatselijk mist kan ont
staan. In Zuid-Frankrijk en de Povlakte
bevindt zich een kleine storing, die vooral
tegen de zuidelijke berghellingen van de
Alpen veel regen veroorzaakt. Het is niet
onmogelijk, dat deze storing morgen in
het oosten van het land enige regen brengt.
Elders heeft het weer echter een rustig
karakter.
WEERRAPPORTEN
u
i
•O-S
C »G
•3 O
i 'C
Donderdag 7 november
Zon op 7.47 uur, onder 17.04 uur.
Maan op 17.04 uur, onder 7.31 uur.
Maanstanden
7 nov.
14 nov.
21 nov.
29 nov.
15.32 uur
22.59 uur
17.19 uur
07.57 uur
volle maan.
laatste kwartier,
nieuwe maan.
eerste kwartier.
Hoog en laag water In IJmuiden
Donderdag 7 november
Hoog water: 3.25 en 15.38 uur.
Laag water: 11.23 en 23.39 uur.
Helsinki
motregen
z
Stockholm
geheel bew. zzo
Oslo
regenbui
zzo
Kopenhagen
geheel bew. z
Aberdeen
half bew.
nw
Londen
half bew.
wind
Amsterdam
onbewolkt
z
Brussel
onbewolkt
z
Luxemburg
geheel bew. z
Parijs
licht bew.
z
Bordeaux
mist
zw
Grenoble
regen
0
Nice
regen
n
Berlijn
zwaar bew.
z
Frankfort
licht bew.
zzw
München
zwaar bew.
z
Zürich
zwaar bew.
w
Genève
regen
nnw
Locarno
regen
0
Rome
half bew.
zzo
Ajaccio
regen
ono
Mallorca
licht bew.
nw
Den Helder
zwaar bew.
zw
Ypenburg
onbewolkt
zzw
Vlissingen
onbewolkt
zzw
Eelde
onbewolkt
zzw
Twente
onbewolkt
zzw
De Bilt
onbewolkt
z
Eindhoven
onbewolkt
z
Vlv. Z.-Limb. onbewolkt
zzw
a
9
1
10
10
3
4
7
7
6
5
6
9
13
7
8
5
6
7
9
17
14
8
10
8
7
8
10
7
7
9
M
5 ts
u g
0,
V c
c.S
0,5
0
10
10
15
6
3
2
6
0,2
17
11
110
0
0,5
0
0,5
19
0
14
53
5
2
0,1
1
1
4
2
2
Voornaamste cijfers
ACTIVA:
Wissels enz. in disconto 1)
Schatkistpapier enz. door
de bank gekocht
Id. overgen. van de staat
Voorsch. in rek.-courant 2)
ld. aan de Staat
Boekvordering op de Staat
Gouden munt en materiaal
Zilveren munt en materiaal
Goud en zilver totaal
Vord. en papier in buiten
lands geld
Buitenl. betaalmiddelen
Vorderingen in guldens uit
betalingsakkoorden
Diverse rekeningen
1) Waarvan schatkistpapier
rechtstreeks bij de bank
2) Waarvan aan Indonesië
Convert, deviezen
PASSIVA:
Bankbiljetten
's Rijks schatkist
Id. bijzondere rekening
Saldo's van banken
Id. uit betalingsakkoorden
Andere saldo's van niet-in-
gezetenen
Andere saldo's
Saldo's in buitenl. geld
Diverse rekeningen
Muntbiljetten
Schatkistpapier, waarin gul
denssaldo's uit betalings
akkoorden zijn belegd
Percent, goud en deviezen
(In duizenden)
guldens)
4/11
51.415
nihil
460.000
57.166
nihil
200.000
2.648.757
10.697
2.659.454
951.740
613
166.726
45.399
nihil
13.177
398,189
4.091.498
57.646
16.760
193.109
62.611
14.633
80.217
7.970
68.029
128.860
90.800
67,29
28/10
122.838
nihil
460.000
199.247
nihil
200.000
2.648.757
11.167
2.659.924
922.581
616
165.955
43.491
nihil
13.177
391.282
4.060.379
95.540
16.760
366.972
66.677
14.683
81.049
8.180
64.686
128.535
90.800
64,48
4/11 28/10
(In duizenden)
guldens)
90.800 90.800
460.000
460.000
365.100
418.400
1.873.610
1.955.010
261.000
261.000
Het ministerie van Financiën publiceert de
volgende gegevens omtrent de stand van het
schatkistpapier
Schatkistpromessen en -bil
jetten ter belegg. v. saldi
op akkoordrekeningen
Schatkistpromessen bij de
Nederlandsche Bank
Overige schatkistpromessen
in het binnenland
Schatkistbiljetten in het
binnenland
Afgegeven aan het Int. Mo
netaire Fonds wegens op
genomen vreemde valuta
Op een receptie in het Amstelhotel ter
herdenking van het honderdjarige be
staan der Amsterdamse Escomptobank
gekregen door verlening van een onder
scheiding aan 2 personen met een lange
staat van dienst. De wethouder van finan
ciën, mr. F. H. C. van Wijck, die de
bank namens het gemeentebestuur van
harte gelukwenste en meedeelde, dat de
heer J. D. J. Roos, die sinds 1919 aan de
bank is verbonden, benoemd is tot offi
cier in de orde van Oranje Nassau. Voorts
reikte de wethouder de zilveren medaille,
verbonden aan de orde van Oranje Nas
sau, uit aan de heer J. W. de Graaf Bier
brouwer, employé op de documentenaf
deling, die nog langer dan de directeur,
namelijk sinds 1912 deel uitmaakt van het
bankpersoneel. De wethouder herinnerde
aan de aangename betrekkingen die de
gemeente Amsterdam et de jubilerende
bank, vooral op emissiegebied, zovele
jaren heeft onderhouden.
Ter gelegenheid van het eeuwfeest van
de Escomptobank N.V. zijn nog de volgen
de koninklijke onderscheidingen ver
leend: de heer M. H. E. Banens, direc
teur Escomptobank N.V. te Djakarta werd
benoemd tot officier in de orde van
Oranje Nassau, de heer C. L. Arnold,
agent van het kantoor Surabaia werd be
noemd tot ridder in de orde van Oranje
Nassau en aan mevrouw G. Marten, chef
van de effectenafdeling van het kantoor
Surabaia werd de gouden eremadaille, ver
bonden aan de orde van Oranje Nassau,
verleend.
Hartzwakte. President Zapotocky van
Tsjechoslowakije, lijdt aan hartzwak
te, meldt het staatssanatorium te
Praag. De ziekte van de 72-jarige pre
sident heeft een normaal verloop.
Magie. In Basoetoland zijn veertien ne
gers ter dood veroordeeld voor „magi
sche" moord op een inlander, die zij
verdronken na van zijn bloed en wenk
brauwen een tovermiddel gemaakt te
hebben.
Muiterij. Tweeënzestig muitende politie
mannen zijn maandag in de Indische
stad Lucknow gearresteerd en 140 ont
wapend, nadat zij geweigerd hadden
hun eis in te trekken om samen met
niet-politie-ambtenaren een vereniging
te vormen.
Ondergedoken. Het vulkanische eiland,
aan de westelijke kust van Faijal (Azo-
ren), is weer onder water verdwenen,
na 24 uur boven het zee-oppervlak te
zijn geweest. Het „nieuwe eiland" is
verleden maand dertig dagen boven
water geweest en verdween daarna
vijf dagen onder het zee-oppervlak.
Teruggeweken. Professor Kurt Vieweg,
die in april uit Oost-Duitsland naar de
Bondrepubliek was uitgeweken, is
volgens het anti-communistische voor
lichtingsbureau „West", naar Oost-
Berlijn teruggekeerd, waar zijn vrouw
en twee kinderen wonen. Op de plenaire
vergadering van het centrale partij co
mité in het begin van dit jaar was hij
beschuldigd van „verraad", omdat hij
een gewijzigde landbouwpolitiek voor
stond, die gebaseerd was op het feit,
dat de overgrote meerderheid van de
boeren niet voor collectivisering voelt.
Democraten. De democraat Lindsay Al-
mond, een vurige voorstander van ras
senscheiding, die bij zijn verkiezings
campagne beloofd had de uitspraken
over rassenscheiding van het Ameri
kaanse hooggerechtshof te tarten, is ge
kozen tot gouverneur van de Ameri
kaanse staat Virginia. Hij versloeg hier
mee de meer gematigde republikein
Ted Dalton. De democratische burge
meester van New York Robert F. Wag
ner is met ruime meerderheid herko
zen. Zijn tegenkamdidaat was de door
president Eisenhower gesteunde repu
blikein Christenberry.
Baby. In een dierentuin bij Londen
(Whipsnade) is een baby-rinoceros
geboren. De geboorte in gevangenschap
van deze Indische neushoorn is de
tweede in de geschiedenis. In septem
ber is in de dierentuin in Bazel een
rinoceros geboren.
Repatriatie. Het Poolse persbureau
PAP meldt, dat meer dan 66.000 Pool
se staatsburgers in de eerste negen
maanden van dit jaar door de Sovjet-
regering zijn gerepatrieerd. Dit is meer
dan de helft van het totaal van 103.000
personen, die in de afgelopen drie
jaar uit Rusland zijn teruggekeerd.
Volgens het bericht hebben velen van
deze gerepatrieerden geen familie
leden in Polen.
Vervallen. Een prijs van een half mil
joen mark in de Berlijnse stadsloterij
is vervallen, omdat de winnaar niet op
was komen dagen. Men neemt aan,
dat de winnaar een buitenlander is ge
weest, die bij een bezoek aan Berlijn
een lotje heeft gekocht en er nooit
meer over gedacht heeft. Het bedrag
zal in juli worden verdeeld over een
kwart miljoen mensen dat twee cijfers
juist heeft.
Decentralisatie. Het Russische partij-or
gaan „Pravda" meldt, dat te Moskou
op een wetenschappelijke bijeenkomst,
waarop de vooraanstaandste Sovjet
geleerden aanwezig waren, is besloten
tot de instelling van een universiteit en
een „wetenschappelijk centrum" in Si
berië, onafhankelijk van de universitei
ten der verschillende in Siberië gelegen
Sovjet-republieken. Op de bijeenkomst
werd op de noodzakelijkheid ener „we
tenschappelijke decentralisatie" gewe
zen. De Sovjet-wetenschap zou teveel
in Moskou en Leningrad zijn geconcen
treerd.
Grondrecht. De Sovjet-ambassadeur in
Oost-Berlijn, G. M. Poesjkin, heeft
mondeling bij de Westbe/lijnse stads
regering laten protesteren tegen een
anti-communistische vergadering, die
in de Benjamin Franklin-Halle in West
Berlijn wordt gehouden. De bijeen
komst, waarop ook Russische vluchte
lingen zullen spreken, wordt niet afge
last. Het recht op vrije meningsuiting
is een grondrecht, dat niet wordt prijs
gegeven, aldus de Westberlijnse stads
regering.
DE SIMPELSTE wetenschappelijke voor-, een paar meters verschoven is, uw hemel
stelling van het heelal is de sterrenkundige bol bevindt zich wéér ergens anders, enz.
hemel, die een wiskundig zuivere bol is, Ieder van ons draagt dus eigenlijk een
39. Met een buil op zijn hoofd en een
frons tussen zijn wenkbrauwen kwam de
burgemeester overeind. Hij was geweldig
boos. „Euveldaederl", riep hij, de brand
meester bij de kraag vattend, „vanwaer
deze brute aanval op mijn persoon?.'" „Ik
ik wilde u laten springen", stamelde
de brandmeester, „u weet wel, door een
hoepeltje eh in een vangnet bedoel
ik. Maar er zat geen net in de hoepel
eh... zodoende. Maar in elk geval bent
u gered". „GERED...?", herhaalde de
burgemeester bitter. „Ja, meneer de bur
gemeester", merkte Panda op, „de brand
in uw huis is geblust en u...". „Welke
brand?", brieste de burgemeester, „waer
leuteren jullie over?! Er is helemaal geen
brand in mijn woning geweest!" „Wat?!"
riep de brandmeester verbluft, „geen
brand? Maar er kwam rook uit uw ra
men!" „Rooksmaalde de burgemees
ter, „hij zag rook en ging blussenMaer,
sukkelaer, dat was geen rook van brand,
doch van tabak, die uit mijn venster kwam!
Stumperende klungelaer! Ge hebt mijn
pijprokerswedstrijd geblust! Mijn wereld
record verdronken!" En bij deze woorden
wees hij met een dramatisch gebaar naar
het raam, waar de druipende deelnemers
van de pijprokerswedstrijd nu stonden te
tieren. „Ohm", mompelde de brand
meester, „volgende keer beter". „Er is geen
volgende keer meer voor u!", gromde de
burgemeester, „brandpost 1 is opgeheven
en uitgekrast! Ik heb tabak van uj"
waarvan ons oog - en in de meeste geval
len het rechteroog - het middelpunt vormt.
Deze wiskundig zuivere bol, waarvan we
in het gunstigste geval op het aardopper
vlak slechts de helft kunnen overzien, is
natuurlijk een volkomen denkbeeldige bol.
Hij bestaat niet, maar dient als werktuig
voor geleerden en leken die
door deze bol in staat gesteld
worden elk punt aan de hemel
zo nauwkeurig als zij maar
willen vast te leggen. (De
hemelbol is er vooral ook, om
er in donkere, onbewolkte,
nachten naar te kijken en een
indruk te krijgen van de on
begrensde macht van de schepping; maar
daar heeft u deze rubriek niet voor nodig).
Bestaat de hemelbol dus in werkelijk
heid niet, zij doet zich desondanks aan
ons voor als een realiteit. Om te beginnen
kunnen we duidelijk zien, dat we over
koepeld worden door iets blauws, of iets
wits, in de nacht desnoods door iets zwarts;
in ieder geval zien we duidelijk dat we
van boven als het ware afgedekt zijn. „Dat
is verbeelding", zal een nurks hierop ant
woorden. Best mogelijk, maar die verbeel
ding doet zich bij iedereen als een werke
lijkheid voor. Geen mens heeft het gevoel
dat recht boven of schuin-zijwaarts om
hoog de volstrekte oneindigheid gaapt.
(Iemand die dat gevoel wel zou bezitten,
moet zich ongetwijfeld hoogst onbehaag
lijk voelen!). Vóór we gaan aantonen, hoe
werkelijk de hemelbol zich aan ons voor
doet, moeten we er even op wijzen, dat
die hemelbol, waarvan ons oog het mid
delpunt vormt, voor ieder anders is. Dat
volgt al uit de definitie, want mijn buur
man heeft (doordat zijn oog zich op een
andere plaats ophoudt dan het mijne) een
andere hemelbol, waarvan het middelpunt
eigen hemelbol, die verandert naarmate
wijzelf van plaats veranderen.
Maar goed, stel dat iemand ons eens zou
vragen, hoe hoog we de hemelbol boven
ons zien, dan zullen degenen die een beetje
cerebraal zijn ingesteld niet lang met hun
antwoord wachten en antwoorden dat hij
oneindig hoog is. Inderdaad,
we wéten dat die bol zo hoog
is door de kennis die ons
sinds de vroegste kinder
jaren is bijgebracht. Maar
zien we de blauw, grijze of
zwarte koepel ook inder
daad als oneindig hoog? Be
slist niet! In de eerste plaats
kunnen we niet oneindig hoog zien, maar
afgezien daarvan hebben proeven uitge
wezen dat de meeste mensen het hemeldak
op betrekkelijk korte afstand van zich zien,
een afstand, die door verschillende mensen
ook verschillend wordt geschat Een der
gelijke schatting is mogelijk, door de proef
persoon te vragen, hoeveel maal, naar zijn
mening, de afstand tot de horizon groter
is dan de hoogte die hij boven zijn hoofd
ziet. Omdat de afstand tot de horizon on
geveer bekend is, kan uit het verkregen
antwoord blijken, hoe hoog de hemelkoepel
wordt gezien. In staande houding blijkt de
hoogte van de hemel voor vele mensen te
variëren tussen slechts 1 en 3 km! Een
onderzoek dat prof. Thomas te Wenen bij
een groep toehoorders instelde, leverde
nóg verrassender resultaten op, want de
gemiddelde hoogte werd toen op 576 m
geschat!
Laten we dan de volgende keer eens aan
tonen, dat we de hemelbol niet als een
halve bol, maar als een diepe schotel zien.
H. Pétilloi
(Nadruk verboden)
