Het Portugal van
r
URBACH
Natté Tweed
Van dag tot dag
Hoornik trekt verbod
tot opvoering van
„Het Water" in
Nieuw gascontract getekend
^Praatótoel
VRIJDAG 8 NOVEMBER 1957
Verwenste wensen
moe van het wassen...
V.S. krijgen ook gegevens
over tweede kunstmaan
Verontschuldiging aangeboden
door Nederlandse Comedie
Brederodekleuterschool
16 november open
Hoogovens levert nu
zestigduizend m3
per dag
Bourguiba: Frankrijk moet
basis Bizerta opgeven
Franse kabinet krijgt zijn
voorschot
alabast'ne
9
■iiiniiiiiii
de
Incident op conferentie van
het Rode Kruis in India
Voorzitster en vijftien
delegaties liepen weg
Het Verbond van Nederlandse Werk
gevers heeft een moedige poging onder
nomen om de sneeuw van gelukkige, zalige,
vrolijke en gezegende kerstwensen, die
tegen het einde van elk jaar over het
Nederlandse bedrijfsleven neerdaalt, van
zich af te schudden. Het acht het, blijkens
een bericht in ons blad van donderdag,
niet helemaal onmogelijk, dat er nog ge
voelens bij het verzenden en ontvangen
van deze kaarten betrokken zijn. „Maar
ook zonder dat menen we het allemaal
best met elkaar", meent het Verbond, dat
wil zeggen: ook zonder die uit Engeland
overgewaaide gewoonte, die veel tijd en
geld kost en bovendien een ondraaglijke
belasting voor de post vormt. Het zijn
stellig indrukwekkende argumenten.
Wanneer de werkgevers dit met elkaar
willen bespreken dan is dat geheel hun
zaak. Het was inderdaad zonde om te zien
hoe allerlei werkelijk voortreffelijk gra
fisch werk (tenslotte bood men ook hierin
tegen elkaar op) vrijwel onmiddellijk in
de prullenmand placht te verdwijnen.
Maar het Verbond hoopt, dat haar voor
beeld nagevolgd zal worden: betekent dat
dus ook het einde van winterlandschappen,
die wij elkander in onderlinge dierbaar
heid doen geworden? Zullen wij wellicht
over vier, vijf jaar helemaal van die kerst
kaartenlawine af zijn?
Och, misschien krijgen we er dan nog
wel eens een van een enkeling, die het
altijd al diepgaand gemeend heeft. En dan
krijgt het pas een beetje zin.
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
...geef die voeten rustl
Warm gevoerd, suède leren pan
toffeltje met cosy of anti-slip
zool. Degelijk gemaakt, leuk
model I 9,95
pantoffelspecialist
- wel beter, niet duurder!
Merkwaardis signaal vernomen
In een vraaggesprek voor de Amerikaan
se radio heeft dr. Hynek, directeur van
het observatieprogramma voor aardsatel-
lieten, meegedeeld, dat de Russen donder
dagavond voor het eerst geantwoord heb
ben op vragen om inlichtingen over de
tweede Russische kunstmaan. Z« ver
strekten basisgegevens over de baan van
de kunstmaan.
NEW YORK. Volgens Newyorkse pers
berichten zijn door luisterposten overal ter
wereld vreemde radiosignalen opgevangen,
die in elk geval niet afkomstig zijn van
een van beide Spoetniks. De New York
Times oppert heel voorzichtig de mogelijk
heid, dat er reeds een raket onderweg
naar de maan zou zijn.
(UP) Met een modulatie van 100 cycles
klonk een constante toon op de frequentie
van 108 megacycles. Aanvankelijk was het
signaal duidelijk en sterk, maar op den
duur verflauwde het en om 16.50 uur
Nederlandse tijd was het niet langer te
horen.
Het signaal is niet afkomstig van het
„project-Vanguard", de komende Ameri
kaanse satelliet. Een woordvoerder van die
werkgroep heeft dit categorisch verklaard
en het vermoeden uitgesproken, dat het
een „plaatselijk signaal" is geweest. De
aanstaande Amerikaanse satelliet zal in
derdaad op de frequentie 108 megacycles
uitzenden.
Volgens het Düsseldorfse blad Neue
Rhein Zeitung heeft de Russische ambas
sadeur in West-Duitsland, Smirnov, op een
receptie verklaard dat de hond in Spoetnik
II binnen drie dagen in de Sovjet-Unie zal
landen.
De directie van de Nederlandse Come
die en de dichter Ed. Hoornik hebben de
volgende verklaring uitgegeven:
„De directie van de Nederlandse Come
die betreurt in hoge mate de incidenten,
die klaarblijkelijk hebben plaats gehad
tijdens de voorstelling van het toneelstuk
„Het Water" op 3 november in de Stads
schouwburg te Haarlem. Zij heeft hiervoor
de auteur Ed. Hoornik haar verontschul
digingen aangeboden. Gezien de tegen
strijdige verklaringen, die haar over het
gebeurde hebben bereikt, zal zij haar
nauwgezet onderzoek dienaangaande
voortzetten en zo nodig de gepaste
disciplinaire maatregelen treffen.
De directie van de Nederlandse Come
die heeft de auteur voorts de verzekering
gegeven, dat het steeds haar oprechte be
doeling is geweest het stuk te vertonen
op een wijze, die zij en de uitvoerenden
verschuldigd zijn aan ieder kunstwerk en
de auteur daarvan. De directie van de Ne
derlandse Comedie betreurt het incident
temeer, omdat dit aanleiding is kunnen
worden tot het haars inziens ongerecht
vaardigde verwijt, als zou zij tekort schie
ten in eerbied voor het Nederlandse stuk,
waarvan zij het belang integendeel ten
volle erkent.
De auteur Ed. Hoornik, de verontschul
digingen van de directie der Nederlandse
Comedie aanvaardend, heeft zijn verbod
tot opvoering van het stuk ingetrokken,
vertrouwend dat bovengenoemde gezind
heid uit volgende opvoeringen van het
stuk zal blijken".
Deze verklaring is getekend door Guus
Oster namens de Nederlandse Comedie
en door de auteur Ed. Hoornik.
De nieuwe openbare Brederode-kleuter-
school aan de Vinkenbaan te Santpoort zal
officieel geopend worden op zaterdagmid
dag 16 november, des middags te half drie.
Gistermiddag werd ten kantore van
Hoogovens het nieuwe gascontract tus
sen de gemeente Haarlem en Hoog
ovens getekend. Van links naar rechts:
burgemeester mr. O. P. F. M. Cremers,
prof. dr. J. F. ten Doesschate en wet
houder A. J. M. Angenent. Tweede rij:
ir. J. C. W. Swart, directeur G.E.B.,
mr. G. van Mesdag (Hoogovens), ir. P.
van Delden en wethouder W. C. Bak
ker. Het oude contract liep tot 1956
en voorzag in 30.000 m3 per dag, het
nieuwe contract, dat een looptijd van
25 jaar heeft, voorziet in 60.000 m3 per
dag (waarin is begrepen de hoeveelheid
van het oude contract).
TUNIS (Reuter). President Bourguiba
van Tunesië heeft in zijn wekelijkse radio
toespraak gezegd, dat de Russische kunst
maan het machtsoverwicht tussen oost en
west niet heeft verbroken. Hij voegde
daaraan toe: „Wij hebben voor het Westen
gekozen".
De president is wel van mening, dat de
verschijning van aardsatellieten de strate
gische plannen wijzigt. Het is moeilijk vol
te houden, zei hij, dat de Franse marine
basis in Bizerta nog essentieel is voor de
verdediging van de vrije wereld.
Tunesië is bereid met Frankrijk over
deze basis te praten „in een geest van be
grip", maar de aanwezigheid van Franse
troepen in andere Tunesische steden kan
niet langer worden gerechtvaardigd.
PARIJS (UP) De Franse Nationale
Vergadering heeft premier Gaillard met
375 tegen 150 stemmen gemachtigd, 250
miljard francs van de Banque de France
te lenen.
Reeds eerder had de minister van Fi
nanciën, Pflimlin, in de financiële com
missie van de Nationale Vergadering be
toogd dat de schatkist door de 36 dagen
crisis vrijwel leeg was en dat het opne
men van een voorschot „onvermijdelijk"
was.
Pflimlin kondigde aan, dat hij dinsdag
de Assemblée volmachten zal vragen voor
het bestrijden van budget- en handelste
korten.
In totaal zijn nu door de regeringen van
Mollet, Bourgès en Gaillard bij de Banque
de France voorschotten opgenomen ter
waarde van 550 miljard franc. Men ge
looft dat Gaillard om 100 miljard franken
aan nieuwe belastingen zal vragen en de
Franse begroting tot eenzelfde bedrag
zal besnoeien. Of het kabinet al dan niet
zijn toevlucht zal nemen tot „gedwongen
leningen" is nog niet bekend. De rege-
ring-Gaillard is voorts van plan streng op
te treden tegen de inflatie, onder meer,
naar verluidt, door het opleggen van
zware boetes en het tijdelijk sluiten van
zaken die niet meewerken bij het in
toom houden der prijzen.
ADVERTENTIE
voor het ophangen
van zware voorwerpenj
1 ponds-verpakking 1. 1.20
ALABAST1NE HOLLAND ((.V. UIOSEOJUCHT 4 AMSTERDAM
„De professor is niet thuis",
g zegt het dienstmeisje. „Hij do-
g ceert vandaag in Lissabon." Ze
H geeft me vlotweg de doctors-
Ij titel, wat Portugezen al gauw
B doen om in ieder geval niet te
jf laag te mikken. Het heeft dan
B geen zin een correctie aan te
B brengen: dat zou de mensen
H maar teleurstellen.
Ik ben wèl teleurgesteld,
B want ik had graag even met
H professor Bissaya Barette van
g de universiteit van Coimbra
B gesproken. Afgezien ervan, dat
g hij een bekend chirurg is en
g de studenten in de geheimen
jj van de medicijnkunst inwijdt,
B is hij mij genoemd als de
g initiatiefnemer en organisator
jj van Klein Portugal. Dat is het
B Madurodam van deze Iberische
B republiek, met dit belangrijke
jj verschil, dat de kinderen hier
S vrijuit mogen spelen. De huis-
B jes en gebouwtjes hebben
jj trouwens dusdanige afmetin-
3 gen, dat de kleintjes er zich
g nog behoorlijk in kunnen be-
3 wegen.
Ik was zojuist uit Lissabon
jj gearriveerd en had al genoten
s van het voor een Noorderling
bijzondere schouwspel, ge-
jj vormd door een lange laan met
jj twee rijen bloeiende mimosa-
g boompjes. Het geeft aan de bij
B uitzondering sombere herfst-
fi dag fleur en charme. Maar
B daarvoor alleen ben ik niet
jj gekomen. Op de professor
jj wachten is uitgesloten, want
B ik wil dezelfde dag nog door-
jj reizen naar Oporto. Ik moet
g het dus wel zonder zijn des-
B kundige voorlichting stellen.
Men had mij de ligging van
B Klein Portugal vrij nauwkeu-
jj rig aangeduid. Tegenover de
1 plaats waar Coimbra zich be-
gj haaglijk op de noordelijke en
S heuvelachtige oever van de
De Portugese universiteitsstad Coimbra bezit een soort open
luchtmuseum in miniatuur, geheel gewijd aan de kinderen. Zij
mogen er naar hartelust spelen en steken en passant heel wat
op over de diverse bouwwijzen en -stijlen van hun land.
Mondego heeft genesteld is het
treurig restant te vinden van
de kerk, die vroeger het graf
bevatte van de in 1472 gestor
ven zeer vereerde koningin
Isabella, Water en zand heb
ben er in de loop van de
eeuwen aardig huisgehouden;
slechts de hoogste gedeelten
van het oude gebouw zijn nu
nog zichtbaar. De verzonken
ruïne doet me denken aan de
legendarische toren van baron
von Münchhausen. In de on
middellijke nabijheid geeft een
fraai smeedijzeren hek, waarin
een reusachtige zonnebloem
opvalt, toegang tot het kinder
dorp.
De directrice van de instel
ling laat me het gemiste bezoek
aan professor Barette spoedig
vergeten. Ze is zo trots op
Klein Portugal, dat ik haar
zelfs op tactische wijze moet
remmen, anders had ik er nu
nog rondgelopen. De organisa
tor krijgt alle eer van haar.
„De professor heeft zelf geen
kinderen," vertelt ze, „maar
hij zegt wel eens, dat hij er
over heel Portugal verspreid
drieduizend bezit. Overal heeft
hij tehuizen voor de jeugd op
gericht. Nee, dit park is uniek,
de andere zijn allemaal gewone
dagverblijven, waar de kinde
ren onderwijs ontvangen en
speelgelegenheid hebben."
Zo is het in principe hier
ook. Ik mag een kijkje nemen
in de school voor voorberei
dend en lager onderwijs. Het
meubilair is modern, de aan
kleding fris en artistiek ver
antwoord.
„De moeders werken in fa
brieken of zijn door een an
dere oorzaak niet in staat
overdag voor de kinderen te
zorgen."
Ik had al eens eerder derge
lijke inrichtingen bezocht: bij
de kurkfabriek Mundet in de
omgeving van Lissabon en een
lucifersfabriek in Oporto. De
opzet en sfeer zijn hier al niet
anders, zodat ik de directrice
met een zacht lijntje op het
onderwerp breng dat het voor
naamste doel is van mijn be
zoek: het speelpark.
„Het is een reconstructie in
het klein van de verschillende
in Portugal voorkomende hui
zen en bouwstijlen", legt ze uit.
„Zowel de eenvoudige boeren
woning met zijn karakteristie
ke schoorsteen uit het zuiden
van het land als het ridderslot
uit de veertiende eeuw zult u
er aantreffen."
We doen intussen de ronde
en ik moet erkennen bij elk
nieuw bouwwerk meer onder
de indruk te komen. Overal
spelen groepjes kinderen, uit
gedost in blouses, waarvan de
felle kleuren, rood, blauw,
geel, groen, hen op bloemen
doen lijken. Zij hebben vrije
toegang tot het hypermoderne
stadhuisje met de kunstig be
werkte lantaarn bij de ingang,
de landelijke villa met het
balconnetje, de dorpsherberg
uit de provincie Minho en de
verkleinde uitgave van het
iiiiiiiniMUMiiiiiimiii
museum Machado de Castro.
Dat museum vooral is een
wonder. Ik heb het in Coimbra
bezocht en er de vele antieke
kunstschatten bekeken en
hier, aan de andere oever van
de Mondego tref ik het weer
aan, in de juiste verhoudingen
nagemaakt met zijn fraaie
trap, zijn galerij met bogen en
klokketoren.
„Voor ons gaat het natuur
lijk niet alleen maar om het
kinderspel", verklaart mijn
leidsvrouwe. „Later zullen ze
ook het echte museum willen
bezoeken dat hopen we ten
minste".
Aan een fontein op het
dorpsplein staan zes kleuters
heerlijk met water te knoeien.
Hun kleurige pakjes maken er
een harmonieus tafereel van.
En al is het dan najaar, alom
vind ik nog de sporen van een
overdadige bloemenpracht en
plantengroei, die in de lente en
zomer tot een sfeer van grote
bekoorlijkheid moeten leiden.
Natuurlijk ontbreekt het ka
pelletje niet. „Loopt u er maar
eens in," nodigt de directrice
uit. „Pas op voor uw hoofd!"
Het kerkje is gebouwd op
bezoekers van één meter leng
te of minder. Ik kan binnen
echter normaal staan en inder
daad, er is geen onderdeel
vergeten.
„Het wordt ook dikwijls ge
bruikt en dan moest u eens
kunnen zien hoe happig de
kinderen erop zijn de klok te
mogen luiden."
Is er ook iets fijners te be
denken dan echt het leven van
de grote mensen te spelen?
Echt kasteelheer te zijn, echt
hoofd van het gezin in het ook
daar met enthousiasme ge
speelde „vadertje en moeder
tje"?
„Hoeveel kinderen hebt u
hier?"
„Momenteel zeventig, tussen
twee en zeven jaar. Ze zijn
afkomstig uit de armste ge
zinnen van de stad. De klein
tjes hebben 's middags hun
slaapuurtje en intussen ravot
ten de groteren in het park.
Ook buiten de lesuren steken
ze nog een massa op. Ze leren
hun land beter kennen dan
hun ouders, nog voordat ze de
kans krijgen tot in de uiterste
hoeken door te dringen. Ver
der gaat er een groot stuk op
voedende werking uit van onze
demonstratie-objecten. We be
schikken over verkleinde uit
gaven van een kolenmijn, een
krachtst„tion en een zoutwin-
plaats. En alles kan werken."
Nu vind ik het toch weer
jammer professor Barette te
hebben gemist. Ik had hem
graag mijn bewondering laten
blijken voor deze fantastische
en wellicht nergens anders
ter wereld voorkomende in
stelling.
Voor ik vertrek stel ik nog
voorzichtig één vraag: „Wordt
er soms niet eens al te geest
driftig gespeeld, ik bedoel,
hebt u er wel eens last van,
dat de boel moedwillig wordt
vernield?"
De directrice is een zeer
wijze vrouw. Ze glimlacht en
haalt haar schouders op. „Na
tuurlijk zijn er wel eens kleine
boefjes bij, die we op de vin
gers moeten tikken. Maar in
het algemeen gaat het best.
Het begrip gemeenschapsbezit
wordt er zo bij hen ingepompt,
dat ze elkaar corrigeren. En is
dat niet de beste waarborg
tegen excessen?"
Moet dat nou?
Het is goed om zich, als men een week
al na het invoeren van de maximum-snel
heid van automobielen over dit onder
werp wil schrijven, zich te realiseren, dat
men de drieduizendste is. Kortom, er is
al een overweldigende hoop zinnige en
volstrekt onzinnige opmerkingen over de
nieuwe wet gemaakt. Hier zijn er dan nóg
een paar.
Gedwongen door een mooie, zuivere
angst voor bekeuringen heb ik me - als
bezitter van een heel klein autootje - ook
nauwkeurig gehouden aan het voorschrift
om niet harder dan 50 km per uur te rijden.
Dat wil zeggen: af en toe ben ik het ook
wel eens echt vergeten - heus, we moeten
ook nog wennen - maar over het algemeen
ben ik braaf geweest. Die enkele keer was
er gelukkig geen politie-agent te zien. Be
halve één keer, maar dat was een agent
op de fiets en gelukkig behoort geen van
onze prominente wielrenners tot de politie
macht. Hij kon het dus toch niet contro
leren.
Ofschoon ik in de afgelopen week al
zeker evenveel ongelukken heb gezien als
anders, ben ik er van overtuigd dat de
maximum-snelheid grote voordelen heeft.
Er zijn namelijk talloze punten in een
stad, waar het zeer wel mogelijk is om
70 te rijden of 80 of zelfs 90, maar hele
maal verantwoord is het eigenlijk nooit.
Tenminste niet, als het regent. Niettemin
deden talloze rijders het, omdat het „knul
lig" en „zeurderig" zou staan als men het
niet deed. Vooral voor de niet-zo-gewel-
dige broeders onder ons, automobilisten,
was dat een beetje een risico. Nu mogen
ze niet meer. Ze zitten met verluchte ge
zichten achter hun stuur. Nog altijd ang
stig er in knijpend, maar nu tenminste met
een kalm gangetje.
Af en toe zien we een man, die het even
vergeten is. Dan komt de oude solidariteit
weer boven en andere chauffeurs gebaren
hem, dat hij een vergissing maakt. Dan
zien we hem langzaam tot 50 terugzakken,
lijdend, berustend. Hij heeft misschien wel
haast. En dan kunt u zeggen, dat hij er
met een snelheid van 50 km misschien
anderhalve minuut later zal zijn dan vroe
ger, toen hij af en toe 80 reed. Maar het
is veel meer een psychologische zaak. Als
je een machtige motor onder de voeten
hebt en je rijdt zo zachtjes, dan is dat be
paald frustrerend voor de man die écht
haast heeft.
Overigens heb ik hier en daar het idee
gekregen, dat de gemotoriseerde politie
macht nu een ironische treitermethode
heeft gevonden, die legaal niet is aan te
vallen maar bijzonder hinderlijk is. Een
politie-auto gaat daarvoor op een grote
brede stadsweg rijden met een snelheid
van 25 km per uur. Achter hem vormt zich
een eindeloze queue van automobilisten,
die er geen van allen zeker van zijn of
hun snelheidsmeter nog wel goed werkt.
De consequentie is, dat ze de politie niet
voorbij durven. De agenten, volkomen in
hun recht, draaien zich om en grinniken
kwasi-vriendélijk naar achteren. Tot één
moed vat en de officiële auto voorbij gaat.
De tweede wacht nog. Even kijken, of de
eerste op de bon wordt geslingerd. Er ge
beurt niets. Dan komt de hele file, alle
maal haatdragende blikken werpend naar
de agenten, die nu zakelijk voor zich uit
kijken.
Neen, het gaat dus wel met die maxi
mum-snelheid. Onder elkaar zeggen de
automobilisten, dat het toch met een paar
jaar wel weer allemaal anders zal worden.
Misschien. Maar ik wens één ernstig pro
test te laten horen. Dat ik voortdurend
voorbij word gereden door bromfietsers,
die maar 40 km mogen rijden, gaat te ver.
En werkelijk, dit gebeurt minstens vijf of
zes keer per dag.
Moet dat nou? Ik vraag u, moet dat nou?
Móét ik dan gedwongen worden tot de
aanschaf van een dure bromfiets, als ik een
beetje wil opschieten? En ik ben nou net
zo blij met dat autootje.
E. Romayn
ADVERTENTIE
Toonaangevend in Damesstoffen
modieus voor pakjes en rokken
140 cm breed f 12.95
Gen. Cronjéstraat 39 - Telefoon 56880
J. J. F. Kemming
iiiiiiiiiiiiiiiiini
NIEUW DELHI (Reuter) De voor
zitster van de internationale rode-kruis-
conferentie in Nieuw Delhi, de Indische
prinses Amrit Kaoer, en 15 delegaties heb
ben de conferentie verlaten uit protest
tegen het besluit de Chinese nationalisten
tot de conferentie toe te laten als ver
tegenwoordigers van „de republiek Chi
na". Een Amerikaanse resolutie van die
strekking werd aangenomen met 62 tegen
44 stemmen en een Russisch verzoek
om de conferentie te beëindigen nadat de
voorzitster was weggegaan, werd met 65
tegen 38 stemmen verworpen. Daarop
verlieten de delegaties uit de communis
tische landen en uit India, Egypte, Syrië
en Indonesië de zaal.
De vakante voorzitterszetel werd hierna
bezet door de Belgische prins de Merode.
De conferentie besloot toen officieel af
gevaardigden van de (nationalistische)
„republiek China" toe te laten met 51
tegen drie stemmen, bij achttien onthou
dingen. V
Aan de conferentie werd deelgenomen
door 400 afgevaardigden uit 83 landen. Het
is de grootste Rode-Kruisconferentie
die ooit is gehouden. In 1963 zal de twin
tigste zitting van het internationale Rode-
Kruisconvent te Genève worden gehou
den. In 1963 bestaat het Rode Kruis hon
derd jaar, en de Zwitserse delegatie heeft
verzocht dat congres te mogen organi
seren. De raad van gouverneurs van de
Liga van Rode-Kruisverenigingen heeft
de volgende leden voor vier jaar in het
bestuurscomité gekozen: Canada, Finland,
Frankrijk, West-Duitsland, Italië, Neder
land, Turkije, Australië, België, Brazi
lië, China, Egypte, Perzië en Japan.
