Verdere ontsparingen bij
spaarbanken te wachten
Effecten -en
Geldmarkt
Twentse textielindustrie kampt
met nijpend personeelstekort
PANDA EN DE MEESTER-BRANDMEESTER
Rumoer om de voorgestelde
statutenwijziging „Gelderland"
Regenkansen worden groter
0
Heeft rentestand hoogtepunt bereikt?
Rechten van aandeelhouders bedreigd
door niet-royeerbare certificaten
Wereldnieuws
NAAIMACHINES
J
ZATERDAG 9 NOVEMBER 1957
2
Heringa Wuthrich
Internationaal bedrijf bij
kernenergiecentrum Mol
KLAVER
VIER
ff ff ff ff ff
MACHTSSTRIJD IN DE N.V.
Gebrekkig intern beleid een der hoofdoorzaken
Grote winterwerkloosheid
in Canada verwacht
Examens
.s-s
S'd
la het zo
HOLLE
SCHOTEL
Nu van verschillende zijde op de nood
zakelijkheid van grotere besparingen
wordt aangedrongen, zijn de spaarbanken
uiteraard in het nieuws. Want hoewel er
ook door de overheid wordt gespaard, zij
het de laatste tijd zeer weinig en de be
drijven in het nationale spaarkapitaal een
groot aandeel hebben, vormen toch ook de
particuliere besparingen een zeer belang
rijke factor. In verband met de sterk ge
stegen rentestand van de laatste tijd is
de mening uitgesproken dat de spaarban
ken min of meer uit de tijd zijn en allengs
door andere besparingsvormen zouden
worden verdrongen. Wij hebben dit de
vorige week in twijfel getrokken, omdat
wij van oordeel zijn dat er een grote ca
tegorie particulieren is die ook ondanks
het grotere verschil tussen de spaarbank
rente en het rendement van obligaties en
aandelen, toch aan de spaarbanken trouw
blijft. Met name voor de kleine man, die
geen risico's mag lopen wat de conjunc
tuur en de wisselingen van de rentestand
betreft, blijft de spaarbank de meest aan
gewezen belegging.
Een feit is intussen dat er bij de spaar
banken de laatste tijd ontsparingen heb
ben plaats gehad, dat wil zeggen dat de
terugbetalingen de inleggingen hebben
overtroffen. Voor een deel was dit toe te
schrijven aan de verminderde neiging om
geld te sparen, omdat men dit voortdu
rend in koopkracht heeft zien verminde
ren, voor een ander deel en vooral de
laatste maanden en weken hebben
de hoog rentende obligaties, met name
de zes percents woningbouwlening op de
spaarbanktegoeden een sterke zuigkracht
uitgeoefend, waarvan ook de cijfers over
oktober weer het bewijs leveren, hetgeen
die van november dat vermoedelijk in nog
sterkere mate zullen doen. In oktober werd
bij de Rijkspostspaarbank en de grote
spaarbanken in Amsterdam, Rotterdam,
Den Haag en Groningen rond 25 mil
joen meer terugbetaald dan ingelegd.
Het lijkt ons echter onjuist hieruit te
concluderen dat de spaarbanken hun tijd
hebben gehad, vooral als het mogelijk zou
blijken, de inflatie een halt toe te roepen.
Het is daarom wel interessant de spaar-
cijfers ook eens van de andere kant te be
zien en dus niet enkel te letten op de op
vragingen en het bedrag, waarmee deze
de inleggingen overtreffen, maar ook op
deze inleggingen zelve, omdat daaruit
blijkt dat van een radicale wijziging in
de spaargewoonten van het publiek niet
kan worden gesproken. Wij weten wel dat
de inleggingen bij de spaarbanken voor
een groot deel betrekking hebben op het
zogenaamde doelsparen, dat wil zeggen,
dat men spaart om later het bijeenge-
spaarde voor een bepaalde aankoop of
ander doel te gebruiken, dit neemt niet
weg dat er van de gelden, die bij de spaar
banken worden gedeponeerd, toch door
gaans een deel overblijft dat voor de fi
nanciering van de nationale kapitaalbe
hoeften kan worden gebruikt. In elk ge
val blijkt uit de omvang van de inleggin
gen dat de spaarbanken nog altijd een
belangrijke en nuttige functie in ons
volksleven vervullen. En ook kan men er
uit zien dat, hoezeer grotere besparingen
op het volksinkomen gewenst mogen zijn,
er ook nu altijd nog in redelijke omvang
wordt gespaard. Zo is het ons opgevallen
dat bijvoorbeeld bij de Rijkspostspaarbank
in oktober weliswaar ongeveer 14 mil
joen meer is opgevraagd dan ingelegd,
maar dat in die maand de inleggingen
toch nog 49 miljoen hebben bedragen.
Van enkele grote spaarbanken zijn de cij
fers over oktober al bekend. Wij laten
de inleggingen in die maand hieronder
volgen:
Uit het bovenstaande mag o.i. de con
clusie worden getrokken dat de spaarban
ken in ons nationaal spaarwezen nog al-
tjjd een zeer belangrijke en economische
functie vervullen en dat naar onze mening
ook zullen blijven doen, omdat een groot
deel van de spaarders aan zichzelf en
aan het gezin verplicht is, voor zijn spaar
gelden de minst risicodragende beleg
ging te zoeken. Ondanks de inflatie van
de laatste jaren weegt toch zowel bjj de
loontrekkers als bjj de spaarders het no
minale geldbedrag zwaarder dan de
koopkracht van het geld en het is daar
om de dure plicht van de overheid, een
zodanig financieel beleid te voeren dat
die koopkracht van het geld althans van
die zyde zoveel mogelijk wordt gehand
haafd.
Bezitsvorming
Voorts zal de overheid in haar fiscale
politiek blijk moeten geven dat zij de vor
ming van persoonlijk bezit als een van
de belangrijke steunpunten van de volks
huishouding beschouwt. Prof. Hellema
heeft in een beschouwing over de maat
regelen der regering ter bevordering van
bezitsvorming o.m. geschreven dat de be-
zitsvijandige houding, die het beleid van
de naoorlogse opeenvolgende kabinetten
heeft gekenmerkt, een uiterst belangrijke
belemmering is geweest voor het aan
kweken van de spaarzin.
Over dat aankweken van de spaarzin
valt nog wel iets te zeggen, hetgeen we
in een volgend artikel willen doen. Voor
ditmaal willen wij volstaan met de con
clusie dat er thans gelukkig enkele, zij
het nog zwakke symptomen zijn die de
indruk wekken dat de rentestand vooreerst
zijn hoogtepunt heeft bereikt. Men moet
met dergelijke uitspraken natuurlijk voor
zichtig zijn, maar een feit is dat de geld
markt wat ruimer is geworden en dat ook
op de kapitaalmarkt enige ontspanning
merkbaar is.
Heeft de rentestand zyn hoogtepunt be
reikt?
De 6 pcts.-obligaties De Bijenkorf no
teren reeds 103 pet. De 6 pets. wo
ningbouwlening heeft een koers van onge
veer 102 pet. bereikt en ook de 6 pcts.-
obligaties Pegus naderen dat niveau. Eerst
als de storting op de Woningbouwlening
achter de rug is, kan men van de kapi
taalmarkt een meer betrouwbaar beeld
krijgen. De toename van de deviezenvoor
raad bij de Nederlandsche Bank met
245 miljoen sinds eind september en het
voor september en oktober bij de E.BU.
verkregen overschot van resp. 82 en
84,6 miljoen vormen intussen tezamen
een wolkje als een mans hand.
ADVERTENTIE
Haarlem
CENTRALE VERWARMING
JOHNSON OLIEBRANDERS
Rijkspostspaarbank
Spaarbank voor de stad Amsterdam
Nutsspaarbank Groningen
Idem 's Gravenhage
Idem Rotterdam
Idem Amersfoort
oktober 1957
49 miljoen
51
2.2
7.6
6.2
2.5
oktober 1956
63.6 miljoen
6.9
3.2
8.3
8.7
2.2
De inleggingen bij de hier genoemde
banken waren in oktober dus wel lager
dan in 1956 (met uitzondering van Amers
foort), maar in totaal is er dan toch nog
ongeveer 72Vt miljoen ingelegd. Nog dui
delijker spreken de cijfers van alle instel
lingen, aangesloten bij de Nederlandse
Spaarbankbond over de eerste negen
maanden van dit jaar, welke 857.4 mil
joen hebben bedragen en die van dezelfde
periode van 1956 nog met 21 miljoen
hebben overtroffen. Neemt men alle
spaarbanken tezamen de Rijkspost
spaarbank, de Algemene Spaarbanken en
de Boerenleenbanken dan blijkt dat de
totale inleggingen gedurende de eerste
8 maanden van 1957 f 2026 miljoen heb
ben bedragen tegen 1946 miljoen in de
zelfde periode van het vorige jaar. Hier
stonden in 1957 1630 miljoen en in 1956
1503 miljoen opvragingen tegenover, zo
dat in de eerste acht maanden van het
lopende jaar dus 395 miljoen meer werd
ingelegd dan terugbetaald (tegen 443
miljoen in dat tijdvak van 1956).
Zoals wij reeds zeiden zullen de cijfers
van eind november en die van ultimo
1957 ongetwijfeld een verdere ontsparing
te zien geven, omdat op 15 november a.s.
de storting op de Woningbouwlening moet
plaats vinden, maar een feit blijft het, dat
er ook in deze tijd nog velen zijn, die aan
de gewoonte blijven vasthouden periodiek
een bedrag naar de spaarbank te bren
gen. Vooral in de provincie is dat het ge
val. Het is dan ook opmerkelijk dat bij
de Boerenleenbanken de inleggingen in
de eerste 9 maanden van 1957 nog be
langrijk groter zijn geweest dan in die
periode van 1936, n.l. 918V2 miljoen tegen
ƒ784,2 miljoen en dat ook het spaarover
schot (inleggingen verminderd met te
rugbetalingen) dat van de eerste negen
maanden van 1956 heeft overtroffen; het
beliep namelijk in 1957 133,4 miljoen
tegen 122,6 miljoen in 1956 en 121,4
miljoen in 1955. Hierbij kan worden opge
merkt dat de Boerenleenbanken door
gaans een wat hogere rente vergoeden
dan de gewone spaarbanken en dat niet al
leen de boeren, maar ook vele particulie
ren op het platteland hun geld bij de Boe
renleenbanken beleggen. Deze nemen
onder de spaarbanken zelfs de grootste
plaats in. Eind augustus bedroeg het
spaartegoed bij laatstgenoemde instellin
gen 2577 miljoen, bij de Algemene
Spaarbanken 2039 miljoen en bij de
Rijkspostspaarbank 1962 miljoen.
BRUSSEL (Belga) Bij het Belgische
atoomenergiecentrum te Mol zal een be
langrijk internationaal bedrijf voor de
winning van uranium worden opgericht.
Het blad „Le Peuple" meldt dat. deze fa
briek zal dienen voor de verwijdering van
het bestralingsmateriaal der uranium-
staven, dat als brandstof voor de reactors
dient. De fabriek zal de naam „Euro
chemie" krijgen, omdat zij zal werken voor
rekening van verscheidene landen van
West-Europa. De in oprichting zijnde
maatschappij zal omvatten Denemarken,
Noorwegen, Zweden, Zwitserland, Oosten
rijk en later nog andere landen. Het te in
vesteren kapitaal bedraagt een miljard
franc, te verdelen onder de landen van de
organisatie voor Economische Europese
Samenwerking. De Eurochemie zal te Mol
werk verschaffen aan 450 arbeiders en
technici, aldus het blad.
ADVERTENTIE
3
tfttzOTidtng elke zaterdagavond 9.45
uur, over Hilversum II (298 m.}.
Schrijf In elk der tien vokje» een 1 of 2
of 3. Optellen. Plak dit formulier op ge
frankeerde briefkaart met 50 cent extra
porto op adreszijde. Inzenden oant Klaver
Vier, Hilversum.
Wekell|k* prljxen tot een ia aaa
totale waarde v. minstens IU.UUU.-
KT
pi
BV
ir
JTJ
L
■ff»
LLB
AVIe cijfer»
opgeteld i
Radio-actie in samenwerking met en ten
bate van St. „Prins Bernhardfonds",St. „Het
Nederi. Blindenwezen", Ned. Ver. Sociale
Zorg vöör Minder-Validen „AVO" en St.
„Ned. Org. voor Intern. Bijstand". Goed-
qekeurd bij besl. v.d. Min. v. Justitie d.d.
27-8-1957 no. 1026/257.
(Van onze financiële redacteur)
In onze serie artikelen „Hoe werkt de
beurs" hebben wij onder meer melding
gemaakt van de middelen om de macht
van het bestuur (directie en commissa
rissen) der nv's te vergroten ten koste
van de bevoegdheden der aandeelhouders,
hetgeen de laatste jaren doorgaans ge
schiedt door de uitgifte van zogenaamde
niet-royeerbare certificaten. De aandelen
van de vennootschap worden dan aan een
administratie- of trustkantoor afgegeven,
dat die aandelen beheert en daarmee
uiteraard de rechten kan uitoefenen, wel
ke krachtens de wet en de statuten van
de vennootschap aan de aandelen zijn ver
bonden. En zij die het geld voor de ven
nootschap fourneren, ontvangen in ruil
voor de aandelen van het administratie-
De textielindustrie in Twente en de Gel
derse achterhoek worstelt met een tekort
aan arbeidskrachten, dat veel nijpender
is dan dat van andere bedrijfstakken in
deze gebieden. Dit vraagstuk is zo ernstig,
dat een belangrijk deel van deze industrie
een andere vestigingsplaats zal moeten
zoeken als de huidige ontwikkeling voort
duurt, aldus prof. dr. Van Heek in een
bijeenkomst van het Nederlandse Insti-
tuur voor Efficiency.
Om deze situatie het hoofd te bieden
werd enkele jaren geleden door het tex-
tielvak aan een sociologisch instituut der
Leidse universiteit opdracht gegeven, een
onderzoek naar deze materie in te stel
len. Men zou de arbeidsproblemen van
de Twents-Achterhoekse textielindustrie zo
kunnen formuleren, dat voor de tweede
wereldoorlog in het bijzonder de mense
lijke betrekkingen in deze nijverheid zeer
te wensen hebben overgelaten, zei prof.
Van Heek. Hierin zijn na de oorlog aan
merkelijke verbeteringen gekomen. Thans
vindt men de voornaamste arbeidsmoei-
lijkheden in de aard van het werk zelf en
het verouderde beeld, dat over de ar
beidssituatie in de textielindustrie be
staat.
Bij de textielarbeiders zelf, wekt het
ploegenstelsel verreweg de meeste weer
stand, hoewel zij de economische noodza
kelijkheid hiervan in het algemeen wel
erkennen.
Menselijke verhoudingen
Wat het personeelsbeleid betreft, merk
te prof. Van Heek op, dat wel in de meeste
bedrijven een personeelsafdeling aanwe
zig is, doch dat diens bevoegdheden meest
al niet toereikend zijn. Veelal is de per
soneelsafdeling niet meer dan een ver
lengstuk van de loonadministratie. Er is
dan slechts sprake van een personeelsaf
deling en niet van een personeelsbeleid.
Men moet zich wel realiseren, aldus prof.
Van Heek, dat met de groei van de be
drijven en de toenemende rationalisatie
van de produktie steeds meer een be
wust bedrijfsbeleid nodig zal zijn. Behal
ve door verhoging van het aanzien van
het textielvak moet worden overwogen in
hoever het dreigend probleem van een
toenemend tekort aan textielarbeiders kan uitgebracht. Zij bevat een aantal bepalin-
of trustkantoor de zogenaamde niet-
royeerbare certificaten.
De voor maandag aanstaande door de
N.V. Papierfabriek „Gelderland" te Nij
megen aangekondigde vergadering, waar
op een statutenwijziging in behandeling
zal worden genomen, krachtens welke
aandelen „b" zullen worden uitgegeven,
die in het bezit komen van een admini
stratiekantoor, dat daartegenover niet'
royeerbare certificaten zal uitgeven, heeft
dit veel omstreden onderwerp opnieuw
op het tapijt gebracht.
Geldgevers rechteloos?
Uit de voorgestelde statutenwijziging
blijkt namelijk, dat er straks aandelen
„a" zullen overblijven, waaraan vergaan
de bevoegdheden zijn verbonden en die
in bevriende handen blijven en dat voorts
alle rechten door de houders van de aan
delen „b" zullen worden uitgeoefend, wat
dus wil zeggen, dat de houders van de
niet-royeerbare certificaten bij de ven
nootschap niets hebben in te brengen.
De „Vereeniging voor den Effectenhan
del" is ook in deze zaak gemengd, omdat
zij haar goedkeuring heeft gegeven voor
een eventuele introductie ter beurze van
deze niet-royeerbare certificaten. Het be
stuur van de vereniging motiveert dit met
de mededeling, dat de Gelderland over
deze aangelegenheid reeds met haar in
overleg is getreden, voordat op 7 decem
ber 1956 de reglementering van niet-
royeerbare certificaten werd ingevoerd
en de „Gelderland" zich daarna bereid
heeft verklaard, zich geheel aan deze
nieuwe reglementering te conformeren.
Deze nieuwe reglementering was het re
sultaat van een rapport, dat medio 1956
door een commissie onder voorzitterschap
van prof. Hellema aan de Vereeniging is
worden opgevangen door opvoering van gerl] waaraan moet worden voldaan om
de arbeidsproduktiviteit zonder verhoging
van het arbeidstempo.
Wat het werkmilieu betreft, meent prof.
Van Heek dat er meer dan tot nu toe,
aandacht moet worden geschonken aan
stofafzuiging en air-conditioning.
Aan het slot van zijn uiteenzetting zei
prof. Van Heek, dat zelfvoldaanheid en
fatalisme de grootste vijanden van een
doelmatig arbeidsbeleid der Achterhoekse
textielindustrie zijn.
Het Canadese persagentschap meldt, van
een „tot oordelen bevoegd ambtenaar" ver
nomen te hebben, dat men verwacht dat
er in de komende winter tenminste 750.000
Canadezen zonder werk zullen zijn, het
geen een hoogtepunt sinds het einde van de
tweede wereldoorlog zou betekenen.
Amsterdam. Vrije Universiteit. Geslaagd voor
het kandidaatsexamen theologie de heer N. H.
Heiner, Ter Aar; voor het kandidaatsexamen
Nederlandse letteren mej. G. H. Semplonius,
Heemstede; voor het doctoraalexamen economie
de heer W. Lalisang, Oegstgeest.
Tussen een hogedrukgebied, dat zich
langzaam over Schotland en de Noordzee
uitbreidt, en een lagedrukgebied boven
Zuid-Europa handhaaft zich een krachtige
noordoostelijke stroming. De wind over
schreed daarbij aan de kust de grens van
vormveranderingen en verplaatsingen on
derhevig is, waarbij zij tijdelijk het zuid
oosten van het land bereikte. Het vlieg
veld Beek rapporteerde tot vanmorgen 7
uur 14 mm. regen.
Middellandse Zee breidt zich in de rich
ting van het Alpengebied uit en gaat ver
gezeld van een ander omvangrijk regenge-
bied. Aangezien het weer door beide re
genstoringen bedreigd wordt neemt de
kans op regen in een groot deel van het
land toe. De wind blijft tussen noord en
noordoost waaien en verandert weinig van
kracht. Verder komt er niet veel verande
ring in het temperatuurverloop.
Zondag 10 november
Zon op 7.53 uur, onder 16.59 uur.
Maan op 19.18 uur, onder 10.34 uur.
Maandag 11 november
Zon op 7.54 uur, onder 16.57 uur.
Maan op 20.19 uur, onder 11.24 uur.
Hoog en laag water In IJmuiden
Maandag 11 november
Hoog water: 5.44 en 17.57 uur.
Laag water: 1.23 en 13.35 uur.
WEERRAPPORTEN
Temperaturen:
bulten-
00
M
rt d
en binnenland
heden-
■o-g
Q
In p
c
morgen 7 uur.
Neerslag:
6
CU u
dj
laatste 24
uur.
0)
c.5
Helsinki
zwaar bew
n
3
3
Stockholm
zwaar bew.
nno
0,2
Oslo
onbewolkt
windst.
-1
0
Kopenhagen
geheel bew.
nno
7
0
Aberdeen
zwaar bew.
nnw
2
1
Londen
onbewolkt
n
2
0
Amsterdam
zwaar bew
nno
6
0
Brussel
geheel bew
no
5
5
Luxemburg
regen
nno
3
6
Parijs
regen
nno
4
2
Bordeaux
geheel bew.
n
7
0
Grenoble
geheel bew.
windst.
5
0
Nice
regen
no
14
Berlijn
regen
nno
9
7
Frankfort
regen
nno
6
5
München
geheel bew
wzw
6
2
Zürich
geheel bew
nnw
6
4
Genève
geheel bew
no
6
0,1
Locarno
zwaar bew.
O
6
6
Wenen
regen
ozo
10
7
Innsbruck
zwaar bew.
w
6
10
Rome
regen
zo
14
14
Ajaccio
regen
ono
13
Mallorca
geheel bew
wzw
10
6
Den Helder
licht bew.
nno
8
0,3
Ypenburg
half bew.
no
6
0,1
Vlissingen
licht bew.
nno
7
0
Eelde
zwaar bew
nno
5
0
Twente
geheel bew
nno
4
0
De Bilt
zwaar bew.
nno
6
0
Eindhoven
geheel bew.
no
5
0,6
Vlv. Z.-Limb
lichte regen
n
4
14
42. „Blijf van mijn boeltje af!", herhaalde
de brandmeester verwoed, „hoe haal je
het in je salamanderse hoofd, om alles op
straat te smijten?!" Zwarte Dolf keerde
zich langzaam om en bekeek de kleine
brandmeester met een honende grijns.
„Waar bemoei jij je mee?", vroeg hij ge
ringschattend, „je brandpost is opgeheven
en dus heb je hier niets meer te vertellen".
Dat heb ik wèl!", raasde de brandmees
ter. „Mijn brandpost wordt morgen pas
officieel gesloten. Tot zolang heb ik dus
het recht om brandjes te blussen en mag
niemgnd aan mijn materiaal komen!"
Materiaalherhaalde Zwarte Dolf en
barstte in een onwelluidend gelach los, „zo
noemt hij die rommel! Hahaha!" Schud
dend van boosaardige pret beklom hij de
Magirus-ladder, waarmee Panda bij zijn
eerste oefening in de lucht was geschoten.
„En wat heeft dit stuk oudroest te ver
beelden?", vervolgde hij. „Is het een om
gebouwd keukentrapje, ofhaha een
lanceer-inrichting voor kunstmanen?" „Ik
zal je lanceren!", gilde de getergde brand
meester en, buiten zichzelf van drift, haal
de hij de hefboom over. „BOING!", zei de
uitschietende veer en „HELP" gilde Zwarte
Dolf, die met een vaart de lucht in zoefde.
voor de niet-royeerbare certificaten toe'
gang tot de beurs te krijgen. De commis
sie en ook het bestuur van de Vereeni
ging stellen uiteraard op de voorgrond,
dat degene, die risicodragend kapitaal ter
beschikking stelt, ook medezeggenschap
moet hebben. Maar in bepaalde gevallen,
zo meent men, kan van dit principe wor
den afgeweken. Dit is met name het ge
val, als de belangen van de vennootschap
dreigen te worden geschaad door de in
menging van een ongewenste, bijvoor
beeld buitenlandse groep, of als concur
rerende bedrijven de meerderheid van de
aandelen zouden verwerven. Toegegeven
moet worden, dat inderdaad de meerder
heid van de aandelen in een vennootschap
in handen kunnen komen van een bepaal
de groep, die andere belangen nastreeft
dan de vennootschap, en de overige aan
deelhouders daaraan dienstbaar maakt.
De commissie en de Vereeniging hebben
daarom gemeend, dat de uitgifte van
niet-royeerbare certificaten, waardoor het
stemrecht bij een bevriende groep verze
kerd blijft, niet onder alle omstandighe
den behoeft te worden afgekeurd. Zij
heeft gepoogd met een reeks van voor
schriften de belangen van de certificaat
houders te beschermen.
Voor en tegen
In vele kringen is men het echter met
de houding van de Vereeniging niet eens
en in de financiële pers wordt thans over
de niet-royeerbare certificaten weer een
felle strijd gevoerd. Op de vergadering
van aandeelhouders van de „Gelderland
zal de statutenwijziging maandag van
verschillende kanten worden bestreden,
hoewel het vermoeden gegrond is, dat de
neuzen geteld zijn en het bestuur zijn zin
dus zal kunnen doordrijven.
Het komt ons voor, dat een positief oor
deel over deze inkorting van de rechten
van aandeelhouders moeilijk is te stel
len, de ervaring heeft geleerd, dat de
aandelen van een vennootschap inderdaad
in „verkeerde" handen kunnen komen.
Aan de andere kant zijn er familie-ven-
nootschappen die, nu de kapitaalbehoef
ten stijgen, wel graag nieuw kapitaal wil
len aantrekken en daartoe voor haar aan
delen beursnotering wensen, maar die toch
de machtspositie van het huidige bestuur
niet willen prijsgeven en opzettelijk voor
bijzien, dat de gezamenlijke deelnemers
in het maatschappelijk kapitaal zowel ju
ridisch als economisch de eigenaren van
de vennootschap zijn. Worden deze eige-
Bakzeil. De Zuidafrikaanse regering
heeft bakzeil moeten halen met haar
streven naar apartheid in de kleding
industrie. De regering had 37.000 niet-
blanke arbeiders werk verboden dat
slechts door blanken mocht worden ge
daan. Er zijn echter slechts 5.000 blan
ken voor dit werk beschikbaar, zodat
er thans overleg gaande is om een
oplossing te zoeken.
Parasieten. In Tsjecho-slowakije is een
nieuwe serie processen tegen „straat
schenders" begonnen. Te Praag zijn
vrijdag twintig jongelieden tot gevan
genisstraffen veroordeeld, omdat zij
voorbijgangers hadden aangevallen en
vertegenwoordigers van de openbare
orde bedreigd. Te Pilzen in Bohemen
zijn drie „straatschenders" veroor
deeld, omdat zij een politieman had
den aangevallen en verwond. Te Bra
tislava in Slowakije kreeg een aantal
personen wegens „parasitisme" ge
vangenisstraffen.
Boete. De Argentijnse regering heeft de
tweeënzestig vakverenigingen, die de
vorige maand een landelijke staking
op touw gezet hebben uit protest tegen
de hoge kosten van levensonderhoud,
boeten opgelegd, die in totaal onge
veer 61.500 gulden belopen. Volgens de
regering zijn de bonden hun bevoegd
heden te buiten gegaan.
Vrome wens? De evangelische kerk in
Duitsland wil een bespreking met de
Oostduitse regering met het doel de
betrekkingen, die de laatste tijd slech
ter zijn geworden, te verbeteren. Dit is
in Frankfort aan de Main in West-
Duitsland meegedeeld na een bijeen
komst van het kerkbestuur.
Bommenuurtje. Vrijdagavond zijn tus
sen negen en tien uur, tussen de dertig
en vijftig bomaanslagen gepleegd in de
Cubaanse hoofdstad Havana. Een aan
tal personen is gewond. De bommen
werden voor scholen, bioscopen, win
kels en geparkeerde auto's tot ontplof
fing gebracht en vermoedelijk uit rij
dende auto's geworpen.
Voorpost. Generaal White, de Ameri
kaanse opperbevelhebber in het gebied
van de Stille Oceaan, h-eft in Secel
gezegd, dat de twee Amerikaanse di
visies in Zuid-Korea gedeeltelijk met
kernwapens zijn uitgerust. Zodra de
nodige uitrusting beschikbaar zou ko
men zouden de troepen volledig met
kernwapens uitgerust worden.
Zeep. De doorsnee-Fransman gebruikt
in een jaar minder zeep dan welke
van zijn Europese buren ook en minder
dan Vz van wat een Amerikaanse ver
bruikt. Een Fransman koopt ongeveer
425 gram per jaar, een Amerikaan 1500
een Nederlander 630 gram zeep, een
Belg 705, een Duitser 780 en een Brit
1200 gram.
Wapenzending. In Tripoli (Libië) is een
Turks schip met lichte wapens voor het
Libische leger aangekomen. Het Turk
se parlement heeft zich enkele maan
den geleden voor wapenleveranties
aan Libië uitgesproken.
Stalinon-eis. Een „Vereniging van Stali-
non-slachtoffers" in Frankrijk heeft
een eis tot schadevergoeding ingediend
tot een totaal van een miljard franc bij
het proces tegen twee apothekers, die
het geneesmiddel stalinon hebben ver
kocht. Het gebruik van dit middel zou
blindheid en verlamming veroorzaakt
hebben.
Storm. In de nacht van donderdag op
vrijdag is 't kustgebied van de Ameri
kaanse staten Texas en Louisiana door
storm geteisterd. Er zijn dertien doden
en bijna driehonderd gewonden te be
treuren. Honderden huizen zijn ver
nield.
ADVERTENTIE
Alle merken, dus ruime keuze
ENGEL, Gr. Houlstr. 181, Tel. 14444
royeerbare certificaten ontrecht, dan
dient, zo menen velen, de Vereeniging
voor zulke certificaten geen beursnotering
te moeten toestaan.
„Onaanvaardbaar"
ANP meldt in dit verband nog: Ook na
de toelichting van de nv papierfabriek
„Gelderland" te Nijmegen op de voor
gestelde statutenwijziging zegt de Ver
eniging „Effectenbescherming" helaas
te moeten concluderen, dat deze statuten
wijziging onaanvaardbaar blijft. Op deze
wijze worden aandeelhouders onmondig
naren door middel van de kunstgreep met gemaakt", aldus „Effectenbescherming."
HET BLIJFT altijd moeilijk onszelf ten
opzichte van de planeet de aarde eniger
mate in de juiste verhouding te zien.
Straalvliegtuigen die in enkele uren af
standen kunnen overbruggen, waar in
vroeger eeuwen de zeilschepen weken of
maanden voor nodig hadden, auto's en
treinen die ons in korte tijd naar het andere
eind van een continent rijden, wekken bij
middellijn van 2 meter een afbeelding van
de aarde op verkleinde schaal kunnen zien.
Een vlieg die over de bal kuiert, komt met
zijn ogen verhoudingsgewijs verder van
het oppervlak dan de modernste stratos-
f eervliegtuigen.
Hóe zien we nu de aarde op grote hoog
te? Het blijkt, dat het bolle aardoppervlak,
gezien vanuit een vliegtuig, zich bij helder
voortduring de suggestie dat de aarde maar weer niet naar beneden kromt (zoals we
een klein bolletje is, waarvan
we de afmetingen gerust over
het hoofd mogen zien.
Hij, die te voet door onbe
kende streken heeft gedwaald,
waar geen sterveling zich ver
toonde, en de man die in roei
boot of reddingvlot dagenlang
op bevaarbare zeeën heeft
rondgedreven, zonder een schip op roep-
a.fstand te ontmoeten, al degenen dus, die
met beperkte middelen over het aard
oppervlak hebben gezworven, beseffen
terdege, dat er nog geweldige afstanden
bestaan en dat de aarde een geweldig groot
oppervlak heeft. Door de moderne commu
nicatiemiddelen zijn we er echter toe ge
komen de aarde steeds kleiner en kleiner
te gaan zien en de meesten stellen zich
voor, dat we maar een paar honderd kilo
meter boven het aardoppervlak behoeven
uit te stijgen om onze planeet als een rol
ronde sinaasappel te kunnen waarnemen.
De werkelijkheid is echter anders. In
dien we in onze kamer de ruimte zouden
hebben om er een bal met een middellijn
van 2 meter op te slaan, kunnen we dit
onmiddellijk ervaren. Een raket die een
hoogte van 200 km bereikt, zou zich van
die grote bal slechts op een afstand van 3
cm verwijderd hebben en Spoednik I, die
een gemiddelde hoogte van ongeveer 600
km schijnt te hebben gehad, is dus slechts
9 cm van die bal verwijderd, voorop ge
steld, althans, dat we in die bol met een
van een bol oppervlak zouden
verwachten) maar zich daaren
tegen naar boven buigt! De
aarde wordt dus niet gezien
als een bol, maar integen
deel als een diep bord, op
een soortgelijke wijze als
we het hemelgewelf hebben
waargenomen. Hoog in de
lucht krijgen we dus de indruk dat we ons
bevinden tussen twee horlogeglazen, waar
van het onderste wordt gevormd door de
holle aarde, het bovenste door de afge
platte hemelkoepel. Ook boven een wol
kenmassa doet zich hetzelfde verschijnsel
voor: we zien het wolkendek gekroond,
met de holle zijde naar ons toe.
Op zéér grote afstand van de aarde
schijnt deze zinsbegoocheling te wijken.
Foto's van honderden kilometers hoogte
vanuit raketten genomen, wekken althans
de indruk, dat we weer met een bolle
aarde te m,aken hebben, al moeten we
daaraan toevoegen, dat we nog niet weten,
hoe het levende oog in dat geval zou reage
ren. Dat zullen we dus maar weer moeten
afwachten.
Sprekend over de schijnbare grootte van
zon en maan, hebben we de vorige maai
vergeten u te vertellen, dat de centimeter
maat een aardig instrument is om de heme
mee af te tasten.
Daarover een volgende keer.
H. Pétilloi
(Nadruk verboden)
