ZWAARDEMAKER
EEN WOELIGE TIJD
Het prinsje, dat niet lachen kon
Agenda voor
Haarlem
NAAIMACHINES
'n Moderne reparatieinrichting
Horlogerie „Suisse"
Kort en bondig
ZATERDAG 23 NOVEMB
ER 1957
Muziek en litteratuur
De radio geeft zondag
Televisieprogramma
De radio geeft maandag
T elevisieprogramma
Elektronia
KERKELIJK LEVEN
Kerk en televisie
Haagse makelaar dupeerde
woningzoekenden
Henriëtte Roland Holst
in Amsterdam herdacht
Hulp aan Hongaren
Toverbal-actie bracht
f 275.000,- op
Op gas rijdende auto na
ontploffing uitgebrand
f
voor St. Nicolaasavond
Bi&schopwijn (van Bordeauxwijn
C ONS VERVOLGVERHAAL 'A
DOOR WERNER STEINBERG
In 1923 voltooide de Boheemse compo
nist Leosj Janatsjek een strijkkwartet, dat
zijn ontstaan aan een merkwaardige inspi
ratiebron te danken had, namelijk aan de
novelle „De Kreutzer-Sonate" van de
Russische schrijver Leo Tolstoi. Beetho-
vens sonate in a voor viool en piano, als
opus 47 opgedragen aan de violist Rodol-
phe Kreutzer, wordt in het verhaal van
Tolstoi, dat de ideeën van de schrijver
over de liefde tot uitdrukking brengt, de
oorzaak van een afschuwelijke huwelijks
tragedie. In Janatsjeks geest ontstond na
lezing van dit fin-de-siècle-drama als
reflex de muziek voor het genoemde
strijkkwartet, dat vrijdagavond in het ge
zamenlijk programma van Hilversum I
een uitvoering beleefde, verzorgd door het
Hekster-kwartet. In de muziek moesten
dan alle facetten te horen zijn van de
psychische spanningen van het verhaal,
dat in talloze varianten in talloze andere
boeken met een zelfde lugubere afloop
voorkomt. Wat dat betreft had Janatsjek
voor zijn kwartet ook een andere geschie
denis dan die van Tolstoi als leidinggeven
de gedachte kunnen kiezen. Het zou in elk
geval een kwartet geworden zijn met een
exclusief subjectief karakter, dat men
onder suggestie van het litteraire gegeven
had gemeend te kunnen „begrijpen"
zoals de biograaf Daniel Muller, die in het
kwartet de schildering „ziet" van wilde
liefde, tragische hartstocht vermengd met
liefkozingen en beledigingen, van twist
gesprekken en verzoeningen, van haat ën
van sensualiteit. Wij hebben, deze opsom
ming kennende, geprobeerd de muziek in
deze zin te interpreteren. Dat is ons niet
gelukt. Maar in de plaats daarvan kwam
wel een andere, verblijdende ervaring: die
van het ondergaan van voortreffelijke,
aangrijpende muziek met een eigen grote
waarde, die ondanks de litteraire beïn-
HILVERSUM I 402 M. 8.00 NCRV. 8.30 IKOR.
9.30 KRO. 17.00 NCRV. 19.45—24.00 KRO.
NCRV: 8.00 Nieuws en weerber. 8.15 Orgelconc.
IKOR: 8.30 Evang.-Luth. vroegdienst. 9.20 Waka
Boen! KRO: 9.30 Nieuws. 9.45 Gram. 9.55 Hoog
mis. 11.30 Gram. 11.40 Vioolduo. 12.20 Apologie.
12.40 Amus.muz. 12.55 Zonnewijzer. 13.00 Nieuws
en Kath. nieuws. 13.10 De Wadders hoorspel met
muz. 13.30 Gram. 13.45 Boekbespr. 14.00 Poolse
muz. 14.25 Pianovoordr. 14.55 Brabants halfuur.
15.25 Promenade-ork. en soliste. 16.15 Sport. 16.30
Vespers. NCRV: 17.00 Geref. kerkdienst. 18.30 Vo
caal dubelkwartet. 19.00 Nieuws uit de kerken.
19.05 Geestelijke kamermuz. 19.25 Tot ziens in
Jeruzalem, gesprek. KRO: 19.45 Nieuws. 20.00
Bonjour Caroline, blijspel m. muz. 20.30 Act. 20.45
De gewone man. 20.50 Cabaret. 21.20 U bent toch
ook van de partij?, causerie. 21.30 Sprong in het
heelal, hoorspel. 22.10 Lichte muz. 22.35 Uit het
Boek der Boeken. 22.45 Avondgebed en lit. kal.
23.00 Nieuws. 23.15—24.00 Gram.
HILVERSUM II 298 M. 8.00 VARA. 10.00 VPRO.
10.30 IKOR. 12.00 AVRO. 17.00 VPRO.
17.30 VARA. 20.00—24.00 AVRO.
VARA: 8.00 Nieuws. 8.18 Gevar. progr. 9.45 Gees
telijk leven, caus. VPRO: 10.00 Geef het door,
caus. 10.05 Voor de kinderen. IKOR: 10.30 Ned.
Herv. kerkdienst. 11.30 Vragenbeantw. AVRO:
12.00 Lichte muz. 12.30 Sportspiegel. 12.35 Zang en
piano. 13.00 Nieuws en SOS-ber. 13.07 De toe
stand in de wereld, caus. 13.17 Meded. of gram.
13.20 Gevar. progr. voor de strijdkrachten. 14.00
Boekbespr. 14.20 Gram. 14.30 Concertgebouwork.
en sol. met koor. 15.20 Voordr. 15.40 Dansmuziek.
16.30 Sportrevue. VPRO: 17.00 Gesprekken met
luisteraars. 17.15 Het platteland nu, gesprek.
VARA: 17.30 Voor de jeugd. 17.50 Nieuws en
sportuitsl. 18.05 Sportjourn. 18.30 Instr. sext. 19.00
Discussie. 19.30 Annemarieke, hoorsp. met muz.
AVRO: 20.00 Nieuws. 20.05 The Pajama Game,
musical. 20.45 De wraakroep van Siva, hoorspel.
21.20 Lichte muz. 21.45 Cabaret, 22.15 Act. 22.30
Gram. 23.00 Nieuws. 23.15 Weekoverz. v. d. ver
gadering v. d. Ver. Naties. 23.2024.00 Met de
Franse slag.
BLOEMENDAAL 245 M.
9.00 en 10.30 ds. G. Toornvliet van Bloemendaal.
11.45 ds. Okke Jager van Almelo (bandopname
van de dienst voor belangstellenden d.d. 17 nov.,
des avonds 7.30 uur). 3.30 n.m. ds. Y. van der
Zee van Nieuw-Vennep.
BRUSSEL 324 M.
12.15 Amus.ork. 12.30 Weerber. 12.34 Amus.ork.
13.00 Nieuws. 13.15 Voor de soldaten. 14.00 Opera-
en Belcantoconc. 15.30 Gram. 15.45 Idem. 16.00
Sport. 16.45 Gram. 17.15 Sportuitsl. 17.30 Gram.
17.45 Sportuitsl. 17.52 Gram. 18.00 Pianorecital.
18.30 Godsd. halfuur. 19.00 Nieuws. 19.30 Gram.
20.00 Hoorsp. 21.20 Gram. 21.30 Damesork. 22.00
Nieuws. 22.11 Gram. 23.00 Nieuws. 23.05 —24,00
Gram.
VOOR ZONDAG
NTS: 20.00—22.30 Eurovisie: Don Carlos, toneel
stuk. (Relais van de Bayerische Rundfunk te
München).
HILVERSUM I 402 M. 7.00—24.00 NCRV.
NCRV: 7.00 Nieuws en SOS-ber. 7.10 Gewijde
muz. 7.50 Een woord voor de dag. 8.00 Nieuws en
weerber. 8.15 Sportuitsl. 8.25 Gram. 9.00 Voor de
zieken. 9.30 Voor de vrouw. 9.35 Waterst. 9.40
Raak de roos. 10.20 Gram. 10.30 Theologische
etherleergang. 11.15 Gram. 11.35 Gevar. progr.
12.25 Voor hoer en tuinder. 12.30 Land- en tuinb.-
meded. 12.33 Lichte muz. 12.53 Gram. of act. 13.00
Nieuws.Nieuws. 13.15 Concertorkest. 13.45 Gram.
14.05 Schoolradio. 14.35 Gram. 14.45 Voor de vrouw.
15.15 Metropole-ork. en klein koor. 15.45 Gram.
16.00 Rep. 16.30 Harpkwintet. 17.00 Voor de kleu
ters. 17.15 Voor de jeugd. 17.30 Gram. 17.40 Beurs-
ber. 17.45 Regeringsuitzend.Rijksdelen Overzee.
Grepen uit de Surinaamse geschiedenis, door W.
van Dijk. 18.00 Orgelspel. 18.30 Sport. 18.40 Eng.
les. 19.00 Nieuws en weerber. 19.10 Op de man af.
19 15 Schoolzang. 19.35 Volk en Staat. caus. 19.50
Gram. 20.00 Radiokrant. 20.20 Amus.muziek. 20.50
Ontmoeting aan het Bodenmeer, hoorspel. 21.35
Gram. 22.00 Boekbespr. 22.15 Kamermuziek. 22.40
Kamerork. en solist. 23.00 Nieuws. 23.15 Gram.
23.40 Evangelisatie-uitz. in de Tsjechische taal.
23.55—24.00 Dagsluiting.
HILVERSUM II 298 M. 7.00—24.00 AVRO.
AVRO' 7.00 Nieuws. 7.10 Gymn. 7.20 Gram.
8.00 Nieuws. 8.15 Gram. 9.10 De groenteman.
9.15 Gram. 9.40 Morgenwijding. 10.00 Gram. 11 45
Voordr 12.00 Piano en orgel. 12.30 Land- en
tuinta.meded. 12.33 Voor het platteland. 12.43
Lichte muz. 13.00 Nieuws. 13.15 Meded. of gram.
13 20 Mil. ork. 13.55 Beursber. 14.00 Voor de
vrouw. 14.45 Pianorecital. 15.15 Een massapro
motie in Edinburgh, causerie. 15.25 Gram. 17.00
Voor de jeugd. 17.15 Voor de padvinders. 17.25
Sportmozaiek. 17.35 Voor de jeugd. 17.50 Mil.
comm. 18.00 Nieuws. 18.15 Metropole-ork. en
solist. 18.50 Openbaar kunstbezit. 19.00 Sopraan
en piano. 19.30 Muzikale caus. 19.45 Regerings-
uitz.: Landb.rubriek: 1. Paarden in actie in Uden.
2. Pluimveevaria. 3. Goed voeren noodzakelijk.
20.00 Nieuws. 20.05 De Radioscoop. 23.00 Nieuws.
23.15 Beursber. v. New York. 23.16 Act. of gram.
23.30—24.00 Frontloge.
BRUSSEL 324 M.
12 00 Gram. 12.30 Weerber. 12.34 Voor de landb.
12.42 Gram. 13.00 Nieuws. 13 11 Gram. 14.00 School
radio. 15.45 Gram. 16.00 Koersen. 16.02 Voor de
zieken. 17.00 Nieuws. 17.10 Gram. 17.15 Idem. 17.45
Meisjeskoor. 18.00 Franse les. 18.15 Kinderlied.
18.20 Boekbespr. 18.30 Voor de sold. 19.00 Nieuws.
19.40 Gram. 19.45 Caus. 20.00 Kamerork. en soliste.
20.55 Kunstkaleidoscoop. 21.10 Kamerorkest. 21.30
Amus.muz. 22.00 Nieuws. 22.11 Viool en piano.
22.55 Nieuws. 23.00 Voor de zeelieden.
VOOR MAANDAG
KRO: 20.30 Gastenboek. 20.45 Open doekjes.
21.05 De verzameling, TV-spel. Daarna: epiloog.
ADVERTENTIE
vloeding aan de dag kon treden. En zo was
er in wezen geen contrast in het musische
contact, dat vrijdagavond tot stand kwam
met het kwartet van Janatsjek en met de
verrukkelijke Franse orkestmuziek van
Rameau en Poulenc, die door het Omroep-
Kamerorkest over Hilversum II ten gehore
werd gebracht en met de Franse clave-
cimbelmuziek van Barrière en Dandrieu,
die Pauline Aubert via de zender Hilver
sum I de ether inzond, met inachtneming
dan van alle stijlverschillen door tijdgeest
en muzikale middelen.
De moderne geluidstechniek, die tot nu
toe de muziek een trouwe, toegewijde en
onderdanige dienaar is geweest, gaat zich
toeleggen op de verovering van haar
meesteres. Met de geheimzinnige krach
ten van de elektrische trillingen tracht
zij de muziek in haar macht te krijgen
en deze een ander karakter op te leg
gen. De belagende techniek heeft al
steunpunten voor de aanval. Te Delft
werd een studio voor elektronische mu
ziek ingericht. Te Eindhoven werd maan
dag 16 november het eerste concert van
elektronische muziek gegeven. Op tal van
plaatsen in het buitenland is men daarin
al voorgegaan en zijn geluidsontdekkingen
geopenbaar, die een revolutie zouden kun
nen ontketenen. De stedelijke muziek
school te Trossingen (Würth) heeft als
onderafdeling een Elektroniumstudio,
waarvan de leden op Ie „Trossinger Mu-
sil.tage 1957" een demonstratie hebben
gegeven. Dit is geen schokkende gebeur
tenis geworden, zoals op andere elektro-
niumconcerten. De uitzending die de NCRV
deze week kon geven van de door
Radio Baden-Baden beschikbaar gestelde
geluidsband, deed ons kennismaken met
een instrumentatie, die men eerder een
nabootsing van bestaande, traditionele
muziekinstrumenten zou kunnen noemen
dan een volstrekt nieuwe toepassing van
klankkleuren. Die elektronische instru
mentatie betrof een kwartet voor twee
elektronia, accordeon en piano van Lam-
pe en de bewerking van de „Kleine Kam-
mermuziek für fünf Blaser" opus 24 nr. 2
v,an Paul Hindemith voor vijf -elektronia.
De uitvoering van het laatste werk is
ons het best bevallen, mecje door hèt voor
treffelijke muzikale gegeven van de com
positie. De elektronia-klankkleur kon
hierin goed voldoen. Echter werd deze
uitvoering, hoewel interessant als kennis
making, toch niet een openbaring van in
strumentale vernieuwing. Trouwens: al
le toepassing van elektronia-timbres ver
keert nog in het stadium van het expe
riment.
Golfbreker
ADVERTENTIE
Alle merken, dus ruime keuze
ENGEL, Gr. Houtstr. 181. Tel. 14444
TOEN DESTIJDS de radio in opkomst
was, heeft het geruime tijd geduurd, voor
dat de kerken van dit nieuwe medium ge
bruik maakten om daardoor de verkondi
ging van het evangelie te verbreiden. Ten
aanzien van de televisie hebben de ker
ken sneller gereageerd en de televisiekij
kers zijn reeds verscheidene keren in de
gelegenheid geweest om van de huiska
mer uit een kerkdienst bij te wonen. De
directeur van het Interkerkelijk Overleg
in Radio-aangelegenheden, mr.W. B. Meij-
boom, heeft ons een overzicht gegeven
van wat tot nu toe door het IKOR op tele
visiegebied is gepresteerd en hij heeft
tevens iets verteld over de toekomst
plannen.
De eerste uitzending van een kerkdienst
had plaats op 28 november 1954 uit de
Janskerk in Utrecht. Door een volledig sa
menspel van het driemanschap van pre
dikanten-dichters (Barnard, De Vries en
Wit) met de regisseur Erik de Vries werd
hier een homogene uitzending tot stand
gebracht: schriftlezing, prediking en de
delen van een bijbels spel grepen harmo
nisch in elkaar. De beperking tot kerk
diensten „met omlijsting", (volgens een
regeringsbesluit mag het IKOR niet ver
der gaan) dwong enerzijds tot een zo nau-
keurig mogelijk uitgedachte camera-in
stelling en - wisseling, anderzijds tot een
zinrijk gebruik van de omlijstingsmogelij-
heid. In de dienst hebben de camera's tot
taak de „beweging" tussen voorganger,
gemeente en koor te accentueren: de be
slissing bijvoorbeeld over de wijze van
uitzending van het gebed wordt mede be
paald door de functie daarvan in de ere
dienst.
De inleiding tot de rechtstreekse uitzen
ding wordt niet alleen gebruikt om de kij
kers in de betrokken kerk in te leiden,
maar ook in het thema van de dienst. Zo
is er een uitzending geweest over de
nieuwe polder", waarbij de kijkers Lely
stad zagen en intussen konden luisteren
naar een gesprek tussen de predikant en
de pastoor over de geestelijke achtergron
den van hun werk in dit nieuwe gebied.
En toen er onlangs een dienst werd uitge
zonden van de Nederlandse gemeente in
Berlijn, ging er een korte film aan vooraf,
waardoor men het klimaat kon bespeuren
van deze in tweeën gedeelde stad, terwijl
er onderwijl gesprekken werden gevoerd
met verscheidene gemeenteleden uit de
daar bestaande sectoren en zones.
Ook in internationaal verband kreeg de
IKOR-staf gelegenheid om haar fanta
sie en bekwaamheid in dienst te stellen
van de Eurovisie-kerkdiensten. Zo werd
een Pinksterdienst verzorgd uit de Nieuwe
kerk in Amsterdam met voorgangers en
gemeenteleden uit diverse landen en zo
konden de kijkers een kerkdienst bijwo
nen, waarbij een stuk bijbellezing werd
vervangen door een „bewegingsspel". Een
bijzondere uitzending was de ontroerende
bijeenkomst op 11 november van het vo
rige jaar met de toen al in Nederland ver
toevende Hongaren. Op de Oecumenische
zondag, dat wil zeggen op 8 december
a.s., stelt het IKOR zich voor (maar, zegt
mr. Meijboom, in de televisie weet je tot
vlak voor de uitzending niet, of het alle
maal lukt) een van die zaken levend voor
de kijkers te maken, waarin al sinds jaar
en dag vele kerken samenwerken, name
lijk de geestelijke verzorging van gevan
genen. Verder staan nog een jeugddienst
en een oud-katholieke dienst op het pro
gramma en, als bijzonderheid voor het ko
mende jaar, een uitzending van de protes
tantse kerk op het terrein van de wereld
tentoonstelling 1958 in Brussel.
De directeur van het IKOR is (uiteraard)
enthousiast wanneer hij over de televisie
schrijft of spreekt, maar niet iedereen
deelt zijn enthousiasme. De bekende Rot
terdamse predikant, ds. G. van Veldhui
zen, die nu tien jaar lang een modern op
gezet kerkewerk leidt in de volkswijk
„Crooswijk", heeft een ernstige waar
schuwing laten horen: de televisie be
dreigt een groot deel van dit jeugd-en ont
spanningswerk met ondergang. In deze
wijk waar, zo zegt hij, naar verhouding
vele televisietoestellen zijn op afbeta-
Enige Haagse gezinnen zullen hun huis
moeten verlaten, omdat zij het slachtof
fer zijn geworden van een weinig scrupu
leuze makelaar. Hij had hun voorgespie
geld, dat hij wel woonruimte voor hen
wist, waarbij een vestigingsvergunning
zou zijn verzekerd, mits men maar be
reid was voor een meestal veel te hoog
bedrag enig meubilair over te nemen. Het
huisvestingsbureau wist van deze zaken
echter niets af en verleende dus ook geen
vergunning voor het in gebruik nemen van
de woonruimte. Er zijn tot dusver zeven
aangiften van dergelijke gevallen bij de
Haagse politie binnengekomen. De make
laar stak meestal een flink deel van het
„sleutelgeld" in zijn zak.
Het ergerlijkst zijn de gevallen van de
mensen die de hun door de makelaar „toe
gewezen" woningen reeds hebben betrok
ken en er nu weer uit moeten. Er is een
jong gezin bij, dat van het huisvestingsbu
reau twee maanden uitstel heeft gekre
gen, omdat de vrouw in verwachting is.
Kort nadat de baby is geboren, zullen ook
deze mensen echter weer op straat staan.
Enkele gedupeerden hebben de over
te nemen inboedel geheel betaald, ande
ren gaven nog niet meer dan een voor
schot.
De 46-jarige makelaar is in bewaring
gesteld.
Ter herdenking van het feit dat de dich
teres Henriëtte Roland Holst - van der
Schalk vijf jaar geleden overleed, hebben
de Henriëtte Roland Holststichting, het in
stituut voor Arbeidersontwikkeling en het
Humanistisch Verbond donderdagavond
een bijeenkomst gehouden in het gebouw
van de Vrije Gemeente in Amsterdam.
Prof. dr. W. Banning beschreef de levens
loop van deze dichteres en de betekenis
van haar ideeën. Prof. dr. G. Stuiveling
schetste de positie, die de overleden dich
teres onder de Nederlandse dichters heeft
ingenomen en de veelzijdigheid van haar
werk. De herdenkingsbijeenkomst werd
beëndigd met voordracht en koorzang.
ADVERTENTIE
met bekwame vakmensen geeft u de
zekerheid, dat uw kostbare
HORLOGE in goede handen is.
Vraagt vrijblijvend prijsopgave
Eigen graveerinrichting 1
GROTE KEUZE
Horloges - Wekkers - Pendules -
Tafelzilver - Sola - Goud en
Zilver.
Barteljorisstraat 1 - Tel. 13131 - H'lem
naast reisbur. LISSONE-LINDEM AN
ling gekocht) komen de mensen niet meer
de deur uit. Ontspanningsavonden voor
volwassenen, die tot voor kort twee keer
per week werden gehouden, moesten te
ruggebracht worden tot één avond in de
maand. In de gezinnen is bovendien de
rust verdwenen, omdat er doorlopend vi
site is van buren, die geen televisie heb
ben en komen kijken. De kinderen gaan
te laat naar bed en slapen op zondag uit,
met het gevolg dat het aantal leer
lingen op de zondagsscholen in één
jaar tijd terugliep van driehonderd
kinderen tot minder dan honderd. Een
onderzoek van deze achteruitgang heeft
uitgewezen, dat de televisie hiervan de
oorzaak is, ook al worden strikt kerkelij
ke bijeenkomsten nog goed bezocht. Maar
ook buiten het kerkewerk zijn, aldus ds.
Van Veldhuizen, tal van verenigingen op
het gebied van de ontspanning voor jeugd
en ouderen, al volledig ten onder gegaan.
Reeds stelt de Nederlandse Jeugd Gemeen
schap naar dit alles een onderzoek in,
maar de desastreuze gevolgen voor veel,
ook kerkelijke arbeid, staan al vast.
Nee, lachen deed prins Halowin nooit! Dat was een vreemd geval, want kinderen
lachen nu eenmaal vaak, nietwaarEn daarom was het zo raar, dat dit prinsje nooit
lachte. Altijd keek hij even ernstig. Hij kon niet lachen.
Als prins Halowin was opgestaan, keek één van de lakeien zijn oren na, of die goed
gewassen waren. Daarna stapte hij de lange gangen van het grote paleis door naar
de kamer ivaar zijn onderwijzer wachtte, want ook prinsjes moeten leren6-7
Niet minder dan f 275.000.- hebben de
leden van de jeugdorganisaties, aangeslo
ten bij de Nederlandse Jeugdgemeen
schap, en bij de jeugdsportgroepen in het
voorjaar verzameld met de verkoop van
de toverballen. De voorzitter van de N.J.G.
ds. N. O. Steenbeek, heeft van dit geld
gisteren ƒ225.000.- overgedragen aan het
„Nationaal Comité Hulpverlening Hon
gaarse Volk" en 50.000 aan het Neder
landse Rode Kruis. De jongens en meis
jes verkochten in totaal anderhalf miljoen
toverballen.
Ds. Steenbeek zei in een toespraak, dat
men het Nationaal Comité en het Rode
Kruis kan beschouwen als twee handen,
die Nederland kan uitsteken om de nood
van andere volken te lenigen. Ook de Ne
derlandse jeugd heeft willen helpen die
handen te vullen: die van het Rode Kruis
voor de hulp op korte termijn zoals dek
king, voedsel, medicamenten en die van
het Nationaal Comité voor de hulp op lan
gere termijn, zoals de inrichting van de
„Koningin Julianaschool" in Iselsberg,
waar 200 Hongaarse jongens en meisjes
in contact worden gebracht met de wes
terse cultuur en de democratie. Ds. Steen
beek hoopte dat het comité een deel van
het geld zal bestemmen voor het onder
houden van de banden tussen deze school
jeugd en de jongens en meisjes in Neder
land.
De voorzitter van het Nationaal Comi
té, de heer E. Kupers, deelde mee dat
hiertoe een goede gelegenheid is geopend
door de oprichting van de stichting „Vrien
den van Iselsberg". Voor deze stichting,
die het contact tussen Nederland en de
school in Oostenrijk wil onderhouden, on
der meer door het verstrekken van beur
zen aan begaafde leerlingen en door uit
wisseling van Hongaarse en Nederlandse
schoolkinderen, zal een deel van het aan
geboden bedrag worden gereserveerd.
Hij bracht de dank over van de Hon
gaarse jongeren, die hij bij de opening
van de school over deze actie had verteld.
De heer J. C. Corver dankte namens
het Nederlandse Rode Kruis en zei, dat
het geld zal worden besteed in overleg
met het Internationale Rode Kruis over
eenkomstig het doel, waarvoor het is ver
zameld.
In een personenauto, die op propaangas
reed, heeft zich op de Zuiderparkweg te
Rotterdam een ontploffing voorgedaan,
toen de bestuurder, een 44-j. aannemer,
een sigaret opstak. Hoewel hij brandwon
den opliep, wist hij uit de wagen te komen,
die geheel uitbrandde.
Dievegge. De eigenaar van een café
restaurant te Rotterdam heeft er weinig
plezier van gehad, dat hij een 25-jarig
meisje uit Den Haag als buffetjuffrouw
had aangesteld. In acht weken, dat zij in
het restaurant werkzaam was, heeft zij
voor honderden guldens aan dranken ge
stolen. Zij werd betrapt, toen zij twee fles
sen rum de zaak uitsmokkelde. Bij huis
zoeking werden talrijke flessen whisky,
rum en andere dure dranken aangetroffen.
Duidelijk. In Den Haag worden op alle
toegangswegen tot de stad bij het begin
van de bebouwde kom aan weerszijden
van de rijweg borden met het opschrift
„50" geplaatst. Tevens wordt op het weg
dek een cirkel geschilderd, waarin hetzelf
de getal voorkomt. Men meent namelijk
dat de plaatsnaamborden, die officieel het
punt aangeven, waarop men zijn snelheid
tot 50 kilometer moet beperken, niet altijd
duidelijk zichtbaar zijn. Op de punten,
waar men de bebouwde kom verlaat, ko
men borden te staan met daarop het getal
,.50" en een rode streep er door. Het plan
bestaat de borden 's avonds te verlichten.
ADVERTENTIE
6. Harry was zeer zwijgzaam in die tijd. Zelfs zijn
lievelingszuster Charlotte wist niet wat ze aan hem
had. Hij moest rekeningen uitschrijven, maar het werk
boeide hem niet. In de winkel hielp hij bij de verkoop
naar kleinere handelaren in de dorpen. De maanden
verstreken met grote eentonigheid. Zijn moeder sloeg
hem opmerkzaam gade. Ze zei niets en haar zoon had
er geen vermoeden van, dat ze al lang een brief had
geschreven aan de broer van haar man, de machtige
Salomon Heine, in Hamburg. Een openhartige, duide
lijke brief, welke met een verzoek eindigde. Na haar
eerste brief waren reeds verschillende brieven over
en weer gegaan. Doch zelfs haar man, Samson Heine,
was hiervan niet op de hoogte.
HOOFDSTUK IV
Alle rozen waren in bloei. Er hing een zoete, be
dwelmende geur in het mooie grote park, dat bij het
landgoed hoorde. De hemel was zachtblauw.
Met een intens gevoel van tevredenheid stond de
eigenaar van het landgoed voor zijn huis. De lichte
ogen in zijn intelligente gezicht keken in de verte,
naar een geelachtig zeil: een vrachtschip, dat lang
zaam de Elbe op kwam varen.
Zijn handen, met de korte dikke vingers, maakten
enkele gebaren. En tot zijn gast, die naast hem stond,
zei hij: „Ik hoop, dat we u nog dikwijls bij ons zullen
zien, Graaf von Blücher! Wij zouden dat zéér op prijs
stellen."
Een glimlach gleed over zijn brede, voldane gezicht.
Graaf Konrad von Blücher, de opperpresident van
Altona, streek zich langs zijn spitse kin en met moeite
kwam er op zijn strenge ambtelijke gezicht een vage
glimlach. Hij vond het prettig in dit gastvrije huis
ontvangen te worden, vereerd als een familielid van
de beroemde veldheer Blücher. Hij vond het prettig
met „Graaf" aangesproken te worden, hoewel deze
titel eigenlijk niet aan zijn tak van de familie toe
kwam... Maar aan de andere kant vond hij, 't heel
onaangenaam, om de verhalen van deze geld-jood te
moeten aanhoren, enkel en alleen omdat deze man
het mooiste landgoed in Ottensen bewoonde en hem
bovendien een cheque van 17000 Mark ter hand had
gesteld voor het nieuw op te richten ziekenhuis.
Hij zei op minzame toon: „Welk een aanblik...!"
En daarbij richtte hij zijn ogen op de vrouw, die naast
de beide mannen stond. Ze was niet jong meer, ver
moedelijk een jaar of veertig, en ze was enigszins
gezet. Maar er ging een grote charme van haar uit
en in haar ogen was een blik vol goedheid. Hij nam
haar hand in de zijne en drukte er een kus, ten af
scheid, op. „Madame!"
Zijn equipage kwam voorrijden, het grind kraakte
onder zijn paardehoeven.
Salomon Heine zuchtte voldaan .en keek zijn vrouw
diep in de ogen.
Ze glimlachte hem toe en knikte.
„Dertig jaren, Betty", zei hij, terwijl hij zijn han
den op haar schouders legde, „dertig jaren hebben
we ervoor nodig gehad! Destijds smeet men mij de
deur uit bij graven, baronnen en hoge officieren. He
den ten dage komen ze vol eerbied bij mij om geld
vragen. In hun hart zijn ze er woedend over, maar
uiterlijk zijn ze minzaam. Men zal voor Graaf
Blücher een standbeeld oprichten, om de mensen eraan
te herinneren, dat hij in 1814 de Fransen overwon,
maar in het ziekenhuis van Ottensen zal staan: ge
sticht door Salomon Heine!"
Hij knikte zelfvoldaan. Hij voelde zich intens tevre
den, hier in het prachtige park, met de gladde groe
ne gazons, op deze mooie zomermiddag.
„Ik heb aan Lion Fould in Parijs geschreven", ver
volgde hij langzaam, „om te vragen, of hij misschien
een goede relatie heeft. Amalie is nu 15 en het wordt
tijd, dat we eens over haar toekomst gaan denken. Ze
is heel verstandig en zal 't op prijs weten te stellen,
dat we een en ander overleggen.
Betty Heine antwoordde niet. Haar dochter leek
op Salomon en misschien was dat wel goed.
Plotseling merkte ze verwonder op: „Wie komt
daar aan?"
Salomon Heine volgde haar blik.
Ze ontwaarden een jongeman, die ergens achter
in het park over de grindpaden voortwandelde. Hij
hield de handen achteloos in de zakken.
Salomon kreeg een kleur en scheen zich erover op
te winden. Snel en met vastberaden tred liep hij de
treden van het bordes af in de richting van de vreem
de indringer. Deze was thans op de rand van een ste
nen fontein gaan zitten en scheen verdiept te zijn in
het spel van het zonlicht met het omhoog spuitende
water. Hij merkte niet, dat Salomon Heine naderbij
kwam. Op luide, verontwaardigde toon, riep deze
thans uit: „Wie bent u?"
De jongeman schrok hevig en sprong op. 't Was
een bleke jongen, met verwarde haren en ogen,
waarin een afwezige blik was. Bedremmeld stamel
de hij met neergeslagen ogen: „Ik... ik ben Harry
Heine, uit Düsseldorf!"
Betty Heine, uit Düsseldorf, de moeder van deze
miljonairsleerling, had veel moeite gehad om Salo
mon Heine, de miljonair, te bewegen haar zoon in de
leer te nemen. Salomon had in Frankfort inlichtingen
ingewonnen. Deze luidden: een dwaas, een dromer
en derhalve was er voor hem bij mij geen plaats!
Toch was het Harry's moeder uiteindelijk gelukt!
Misschien alleen vanwege het feit, dat ze dezelfde,
vertrouwde voornaam Betty droeg als zijn eigen
vrouw, misschien ook omdat ze blijk gaf van een hel
der, nuchter verstand, waarmee ze doelbewust de
plannen voor haar zoons toekomst smeedde... In dit
opzicht voelde Salomon Heine stellig verwantschap
met haar.
En zo opende zich voor de tweede maal voor Harry
de deur, waardoor hij het wereldrijk der bankiers
zou kunnen betreden.
De jongeman was nog slechts enkele uren i» Ham
burg, maar reeds voelde hij zich in de ban van deze
betoverende stad. Hij had het gevoel, dat thans de
poort van de wereld voor hem openging. Eindelijk!
Hij was vol ongeduld om al dit nieuwe te leren ken
nen. Hij zag zich al naast zijn oom staan: Salomon
Heine, die de ouderdon. tegemoet ging, en hij, een
veelbelovende jongeman, de opvolger van de grote
bankier!
De stad was nog niet alle slagen van de oorlog te
boven gekomen, maar men bespeurde onmiddellijk
de kracht van deze stad en bovendien was er kapi
taal in overvloed: geld, dat Franse emigranten had
den meegebracht, geld uit smokkeltransacties gedu
rende de blokkade, geld van Hollandse handelshui
zen, die zich na de bezetting van Holland door het
Franse leger, in Hamburg hadden gevestigd.
(Wordt vervolgd)
ZATERDAG 23 NOVEMBER
Stadsschouwburg: De Haagse Comedie
met „Hamlet", 20 uur. Concertgebouw:
Cabaretavond van de vereniging „Nieuw-
Leven", 20 uur.
FILMS
Cinema Palace: „De avonturen van Ar-
sène Lupin", a.l„ 19 en 21.15 uur. Frans
Halstheater: „Handelaren in meisjes", 18
jaar, 19 en 21.15 uur. Lidotheater: „Liefde
als lokaas", 14 jaar, 19 en 21.15 uur Luxor-
theater: „Het mysterie der twee vrouwen",
18 j., 19 en 21.15 uur Minervatheater: „The
spirit of St. Louis", 14 j., 19 en 21.15 uur.
Rembrandttheater: „Monpti", 18 jaar,
19 en 21.15 uur. Roxytheater: „Het
monster van Venus", 14 j„ 19 en 21.15 uur.
Studiotheater: „De ondergang van Graf
Spee", 14 j., 19 en 21.15 uur.
DIVERSEN
Sportpark-restaurant: Het Heemsteedse
fanfarekorps „Eensgezind-Excelsior" houdt
feestavond, 20 uur. St. Bavo: Muziekuit
voering van accordeonschool „Haarlem-
Noord", 20 uur.
ZONDAG 24 NOVEMBER
Stadsschouwburg: De Haagse Comedie
met: „Brocéliande", van Henry de Mon-
therlant, 20 uur.
TENTOONSTELLINGEN:
Huis Van Looy: Reprodukties naar wer
ken van klassieke moderne meesters, 14
17 uur. Galerie Espace: Schilderijen en
gouaches van Jules Chapon 11t-17 uur.
FILMS:
Cinema Palace: „De avonturen van Ar-
sène Lupin", a.l. 14, 16.15, 19 en 21.15 uur.
Frans Halstheater: „Handelaren in meis
jes", 18 jaar, 14, 16.15, 19 en 21.15 uur. Lido
theater: „Liefde als lokaas", 14 j., 14, 16.15,
19 en 21.15 uur. Luxortheater: „Het mys
terie der twee vrouwen", 18 j., 14, 16.15, 19
en 21.15 uur. Minervatheater: „The Spirit of
St. Louis", 14 j., 19 en 21.15 uur. „It's in
the Air", a.l., 14 en 16.15 uur. Rembrandt
theater: „Monpti", 18 j., 14, 16.15, 19 en
21.15 uur. „Macamba", a.l., 11 uur. Roxy
theater: „Het monster van Venus", 14 j.,
14, 16.15, 19 en 21.15 uur. Studiotheater:
„De ondergang van Graf Spee", 14 j., 14,
16.15, 19 en 21.15 uur. „Bij de kannibalen
van Nieuw Guinea", a.l., 11 uur.
DIVERSEN:
Bakenesserkerk: Het Haarlems Bach-
ensemble verleent medewerking aan de
avonddienst met een uitvoering van de
cantate 131 van Johann Sebastian Bach,
19 uur.
MAANDAG 25 NOVEMBER:
Stadsschouwburg: De Centrale Johez
Vereniging geeft een opvoering van het
blijspel: „Vogel, vlieg de wereld in", 20
uur. Frans Halsmuseum: Dr. R. Fentener
van Vlissingen geeft zijn 2e voordracht
over: „Vrouw-zijn en mens-worden", 20
uur, voor Volksuniversiteit.
TENTOONSTELLINGEN
Huis Van Looy: Reprodukties naar wer
ken van klassieke moderne meesters, 10—
12.30 en van 13.3017 uur. Galerie Espace:
Schilderijen en gouaches van Jules Cha
pon 1117 uur. Grote Kerk: Beiaardbe
speling door Arie Peters, 15.30—16.30 uur.
FILMS:
Cinema Palace: „De avonturen van Ar-
sène Lupin", a.l., 14, 16.15, 19 en 21.15 uur.
Frans Halstheater: „Handelaren in meis
jes", 18 j„ 14.30, 19 en 21.15 uur. Lidothea
ter: „Liefde als lokaas", 14 j., 14, 16.15, 19
en 21.15 uur. Luxortheater: „Die man is
gevaarlijk", 18 j., 14, 19 en 21.15 uur. Mi
nervatheater: „Als de dauw hangt, komt
er regen", 18 j., 20.15 uur. Rembrandtthea
ter: „Monpti", 18 j., 14, 16.15, 19 en 21.15
uur. Roxytheater: „Het eiland der pig-
meeën, 14 j., 14.30, 19 en 21.15 uur. Studio
theater: „De ondergang van de Graf Spee",
14 j„ 14.15, 19 en 21.15 uur.
DIVERSEN:
Brinkmann: Ir. A. W. P. Thunnissen
houdt de derde en laatste lezing in de cur
sus „De hedendaagse profane architectuur
en het moderne interieur", 20 uur.
