Evenwichtsherstel tussen besparingen en
bestedingen waarschijnlijk op lager niveau
QPanda en de wijze Meester
Effecten -en
Geldmarkt
Zacht, bewolkt weer
Geruststellende stand van aandelenmarkt in
een tijd van conjunctuurteruggang
Wereldnieuws
2
Japanse textielindustrie
Rotterdams experiment
Dr. G. van der Wal wordt
onafhankelijk adviseur
van B, en W.
Ket jen en Cyanamid bouwen
nieuwe fabriek in A'dam
Internationale Tinraad
vermindert exportomvang
Kortere werktijd met behoud
van volledig salaris
Twee jubilea bij Joh.
Enschedé en Zonep n.v.
Ie
Urgentieprogram van
ambtenarenpartij
Goede resultaten bij
Wm. Müller en Co.
Zocli Ió ket
zo
Tuinbouw
van termieten
J
ZA i jiRDAG 7 DECEMBER 1957
(Van onze financiële medewerker)
HET IS EEN GERUSTSTELLENDE GEDACHTE dat de Amsterdamse beurs, vooral
wat de aandelenmarkt betreft, onder de invloed van verschillende factoren een
geleidelijke koersdaling achter de rug heeft en op een niveau is aangeland dat in
vele gevallen ligt beneden de intrinsieke waarde der betrokken aandelen. Deze koers
daling het algemeen indexcijfer is van ongeveer 238 in mei 19lj6 tot ongeveer 175
teruggelopen houdt niet allereerst verband met de slechtere resultaten van de
ondernemingen gedurende het thans aflopende jaar, zoals wel blijkt uit de vele
tussentijdse mededelingen, welke daaromtrent zijn gepubliceerd. Er is bij een aantal
bedrijven wel een teruggang van de winsten te constateren, hetgeen vooral bij de
scheepvaartmaatschappijen het geval zal zijn, maar over 't algemeen sluiten de Neder
landse ondernemingen nog een goed jaar af en van belangrijke dividendverlagingen
zal dan ook geen sprake behoeven te zijn. Ook op de aandelenmarkt is de jongste
koersdaling voor een deel gevolg van de gestegen rentestand, welke het obligatie
rendement tot ongeveer 6 pet. heeft opgestuwd en waarbij ook de aandelenmarkt
zich heeft moeten aanpassen, zodat hier het rendement op basis van de uitkeringen
over 1956 tot 7 a 10 pet. is gestegen.
Voor de thans binnenkomende berichten over een verminderde activiteit in de
metaal- en de textielindustrie, over ontslag van personeel, over geannuleerde orders
en wat dies meer zij, is de beurs wel niet ongevoelig, maar in het algemeen kan men
toch zeggen dat zij daarop reeds is vooruitgelopen, zodat, ondanks het voortduren
van een zeer apathische tendentie, scherpe koersdalingen niet voorkomen, met
uitzondering uiteraard van Indonesische waarden.
Het is vooral de onzekerheid omtrent het
conjunctuurverloop waarmee men zich op
en om de beurs bezighoudt. Dit vraagstuk
is van internationaal karakter en dit is
voor ons land van bijzondere betekenis, om
dat wij het voor een goed deel van onze
export moeten hebben en de economische
toestand in Amerika is dan ook voor ons
land temeer van groot belang, omdat deze
ook op andere uit ons land importerende
landen terugslaat en derhalve onze gehele
handelsbeweging beïnvloedt.
De economische ontwikkeling in de V.S.
doet nog steeds geen herstel zien; integen
deel, de industriële produktie loopt de laat
ste tijd eerder terug. Ook in de V. S. wordt
hier en daar personeel ontslagen en het
persoonlijk inkomen van de bevolking gaat
in haar totaliteit achteruit. Op de goede
renmarkten is nog geen herstel van be
tekenis ingetreden en de vermindering van
de investeringen, waartoe vele onder
nemingen hebben besloten, werkt zulk een
herstel uiteraard niet in de hand.
Algemeen is men het er over eens dat
de kredietbeperking door de regering de
voornaamste oorzaak is van de verminder
de bedrijvigheid en het feit dat onlangs
het disconto in de V. S. is verlaagd, wijst
groot gevaar voor de Nederlandse econo
mie beschouwt. De hoge rente, welke thans
moet worden betaald, is reeds een rem op
de geneigdheid tot investeren en als deze
voorts nog wordt bemoeilijkt door een
gebrek aan fiscale soepelheid bij de rege
ring, dan moet het resultaat zijn dat de
kapitaalsuitgaven bij de ondernemingen
zoveel mogelijk en meer dan wenselijk is
worden beperkt. Het is heel gemakkelijk
om met ir. Vos te constateren dat de
kapitaalnood van thans grotendeels te
wijten is aan de investeringen van de be
drijven. Maar in de eerste plaats kan daar
tegenover worden gesteld dat deze investe
ringen voor ongeveer 80 pet. uit afschrij
vingen en reserveringen konden worden
gefinancierd en in de tweede plaats dat het
geldbedrag van deze nieuwe investeringen
er op dat de Amerikaanse regering zelve
voor de gevolgen van die kredietbeperking
bevreesd is geworden. Afgezien van de
wankele gezondheidstoestand van Eisen
hower, die het vertrouwen in de kracht en
de doeltreffendheid van zijn leiding heeft
verzwakt, wint de mening veld dat zijn
vervanging door een democraat voor de
Amerikaanse conjunctuur nog niet zo
slecht zou zijn, omdat dan allicht een meer
liberale krediet- en uitgavenpolitiek zou
mogen worden verwacht.
Voorzichtige conclusies
Wat ons land betreft is de toestand, ook
volgens minister Suurhoff zeker nog niet
alarmerend en de cijfers van de handels
balans over de laatste maanden geven
zelfs blijk van een niet onbelangrijke ver
mindering van het importoverschot. Het
zou echter onjuist zijn hieruit voor de
handelsontwikkeling in het komende jaar
reeds positieve conclusies te trekken, om
dat rekening moet worden gehouden met
het feit dat ook in andere landen, waarop
onze export is aangewezen, een proces van
bestedingsbeperking gaande is. Dit geldt
bijvoorbeeld ook voor België, een van onze
voornaamste afnemers, dat ook een terug
gang van de produktie en een verminde
ring van de industriële investeringen rap
porteert. Dit is van veel belang omdat de
door de regering bevorderde bestedings
beperking in ons land een vermindering
van de comsumptie beoogt, welke voor de
bedrijven haar compensatie moet vinden
in een vergroting van de export. Uit de
recente mededelingen van enkele onder
nemingen is ook reeds gebleken dat men
de kleinere afzet in het binnenland door
een grotere afzet naar het buitenland poogt
te dekken. Als dit naar landen als België,
Engeland en Frankrijk niet mogelijk blijkt,
dan zullen nieuwe afzetgebieden moeten
worden gezocht, waartoe dezer dagen bij
voorbeeld op de Zuidamerikaanse staten
met name op Brazilië is gewezen als een
terrein, dat voor de Nederlandse export
nieuwe mogelijkheden kan scheppen.
Investeringsmoeiiykheden
Deze noodzaak van een grotere export in
een tijd van verscherpte internationale
concurrentie dwingt de ondernemingen tot
het zoeken van middelen om de kostprijs
van de produkten te verlagen, waartoe
niet alleen interne maatregelen van be
drijfsorganisatie en efficiency dienstbaar
zijn, maar ook de vernieuwing en de uit
breiding van het produktie-apparaat. Als
de nieuwe investeringen bij de bedrijven
dan ook al te zeer worden afgeremd, be
tekent dat een ondermijning van onze
exportpositie en het is om die reden dat
bijvoorbeeld de Vereniging van Metaal
industrieën de opschorting van de inves
teringsaftrek voor de bedrijven als een
Het Japanse ministerie van Handel
voert met belanghebbenden besprekingen
over de ernstige crisis in de Japanse tex
tielindustrie sedert de oorlog. Volgens het
ministerie wordt de crisis voornamelijk
veroorzaakt door een te snelle uitbreiding
van de produktiecapaciteit, welke de uit
voer en de binnenlandse behoeften te bo
ven ging. Er worden voorstellen besproken
tot het blokkeren van 7 miljoen Engelse
ponden aan rayonweefstels en het even
tueel volledig stopzetten van de rayon-
garenproduktie gedurende een maand.
Het college van B. en W. van Rotterdam
heeft dr. G. van der Wal uitgenodigd als
adviseur voor de economische ontwikke
ling van Rotterdam op te treden. Dr. van
der Wal heeft deze uitnodiging aanvaard.
Dr. G. van de Wal is algemeen adviseur
van de n.v. De Bijenkorf, voorzitter van
de Jaarbeurs, lid van de S.E.R. en van
het uitvoerend comité voor internationale
contacten van het Nederlands Instituut
voor Efficiency en adviseur en commissa
ris van verschillende Nederlandse onder
nemingen. Hij wordt door B. en W. bij uit
stek geschikt geacht de grote problemen
van Rotterdam tegen de achtergrond van
nationale en internationale belangen te be
oordelen. Hij zal bij het overleg op ver
schillende niveaus de voornemens van Rot
terdam moeten toetsen aan ervaringen
uit het particuliere bedrijfsleven. Daar
naast zal dr. Van der Wal ook buiten de ge
meentelijke sfeer besprekingen moeten
kunnen voeren.
Dit adviseurschap zal slechts een tij
delijk karakter dragen. Het gaat om een
niet in gemeentedienst staande deskundi
ge, wortelende in het particuliere bedrijfs
leven, die de nationale figuren, die als re
gel het gemeentelijk streven niet van na
bij kennen, voorlichting zal kunnen geven.
In een persconferentie heeft de burge
meester van Rotterdam, mr. G. E. van
Walsum, verklaard, dat als achtergrond
van de figuur, die hiermede is ge-reëerd,
moet worden gezien de problematiek, die
in het woord bestedingsbeperking zou kun
nen worden samengevat.
Meermalen, aldus mr. Van Walsum,
wordt er critiek uitgeoefend op het beleid
van de gemeentebesturen, die in het alge
meen de hoofdschuldigen worden ge
noemd van de moeilijkheden, waarin ons
land in financieel opzicht is komen te ver
keren. B. en W. hebben het nu van belang
geacht, over iemand te beschikken, die het
doen en laten van B. en W. critisch kan
„begeleiden", iemand die zich rekenschap
kan geven van de vraag, of de Rotterdam
se plannen en noden en behoeften zich in
een breder, nationaal kader laten verdedi
gen.
Dr. Van der Wal krijgt de mogelijkheid
zich volledig op de hoogte te stellen. Hij
zal dan geheel onafhankelijk, buiten het ge
meentelijk apparaat staande, aan B. en W.
(niet aan de raad) zijn visie kunnen ge
ven. Zijn adviezen komen niet in de open
baarheid, maar dienen om het college bij
de bepaling van het beleid steun te geven.
ook is beïnvloed door de waardedaling van
het geld, terwijl voorts nog de vraag mag
worden gesteld of deze investeringen dan
overbodig of onverantwoord zijn geweest.
Lager niveau
Zeker is intussen dat voor 1958 op een
belangrijke vermindering van de bedrijfs
investeringen moet worden gerekend, zo
dat de thesaurier-generaal, jhr. mr. E. van
Lennep wel gelijk kan krijgen, die meent
dat in 1958 het evenwicht tussen nationale
besparingen en nationale bestedingen zal
kunnen worden hersteld. Maar dit zal dan,
zo concludeert hij, geschieden op een te
laag niveau van besparingen en investerin
gen. En dit betekent dan dat het even
wichtsherstel niet op een gezonde basis
berust. Want deze ligt in een zodanige
stijging van de besparingsquote dat de
noodzakelijke en wenselijke investeringen
kunnen worden geëffectueerd zonder dat
de betalingsbalans uit haar evenwicht
komt.
De president van „American Cyanamid
Company", W. G. Malcolm, heeft te New
York verklaard dat zijn firma een overeen
komst gesloten heeft met de Koninklijke
Zwavelzuurfabrieken v.h, Ketjen n.v. te
Amsterdam. De overeenkomst voorziet in
het voor gezamenlijke rekening bouwen
van een nieuw bedrijf, dat beheerd zal
worden door een nieuwe maatschappij
Cyanamid Ketjen n.v.". Beide deelnemers
in deze maatschappij zullen in eerste in
stantie ongeveer 1.200.000 dollars ieder in
vesteren in dit nieuwe bedrijf, dat zal ver
rijzen op een terrein naast de fabriek van
Ketjen te Amsterdam.
Tegen eind 1958 zal het nieuwe bedrijf
in werking getreden zijn. Er worden zekere
typen „platinum reforming catalysts" ge
maakt, te gebruiken in het raffineer-proces
waardoor brandstoffen van lage waarden
kunnen worden omgezet in hoog-octaan
benzine. Cyanamid en Ketjen zullen ge
zamenlijk en voor even grote delen eige
naars van het nieuwe bedrijf worden. (UP)
Blijkens een communiqué, dat na afloop
van een bijeenkomst van de Internationale
Tinraad werd gepubliceerd, is medege
deeld, dat de raad besloten heeft tot het in
stellen van toezicht op de tinexport van de
aangesloten produktielanden. De eerste
controleperiode zal lopen van 15 decem
ber 1957 tot en met 14 maart 1958. De tota
le toelaatbare exporthoeveelheid is voor
die periode voor de deelnemende produk
tielanden vastgesteld op 27.000 long ton.
Dit betekent een vermindering van onge
veer 28'/2 percent van de omvang,
waarin de zes produktielanden tezamen in
de op 30 september geëindigde periode
van 12 maanden hebben geproduceerd.
De regeringen van de deelnemende lan
den stemden erin toe om tegen 6 december
een bedrag van 3,65 miljoen pond-voor de
bufferpool bij te dragen. Dit bedrag stemt
overeen met het equivalent van hun twee
de bijdrage van 5.000 long ton tegen de lo
pende minimumprijs van 730 pond per ton.
ADVERTENTIE
hkè
Deze week vol sprookjesachtige
gebeurtenissen
e De eerste droomwensen werden vervuld
Mevrouw Mieke Bouman hééft
haar eigen schip!
Nellie won 2 miljoen gulden in de
voetbalpool
trfbelle - Nasoaopfota 7 Haarlem,
In Duitse metaalindustrie
De werkgevers en de werknemers in de
Duitse metaalindustrie zijn het vrijdag
eens geworden over een bemiddelingsvoor
stel, dat door de Wes.tduitse minister van
Arbeid, A. D. Ernst, is gedaan. Krachtens
de bereikte overeenkomst zullen voor de
ongeveer 2,5 miljoen werknemers van de
metaalverwerkende industrie de lonen
met 5 tot 6 percent en de salarissen met
6 percent worden verhoogd.
Van 1 januari 1959 tot voorlopig 30 juni
1960 zal de werkweek in de metaalindus
trie 44 uur bedragen tegen thans 45 uur.
De verhoging van de lonen en salarissen
geldt voorlopig van 1 januari 1958 tot 31
december 1958. Ter compensatie van de
verkorting van de werkweek zullen de lo
nen voorts nog met 2.3 percent worden ver
hoogd. De salarissen blijven onveranderd,
dat wil zeggen voor de verkorting van de
werkweek zal geen compensatie worden
gegeven, maar ook geen korting worden
toegepast. In Noord-Hessen gaat de loons
verhoging pas op 1 februari 1958 in.
Dinsdag 10 december zullen twee
employé's van Joh. Enschedé er Zonen
grafische inrichting n.v. Haarlem de dag
herdenken, waarop zij veertig jaar geleden
bij de vennootschap in dienst traden.
Het zijn de heren G. L. Roseboom, werk
zaam op het archief en J. Compiet, werk
zaam als verificateur op de afdeling plaatr
drukkerij.
De heer Roseboom, die vroeger op de
afdeling verificatie werkzaam is geweest,
is voornemens zijn jubileum te vieren ten
huize van zijn dochter, Adriaan Loosjes-
straat 55, Haarlem.
Op de oceaan heeft zich in de afgelopen
dagen bij de Azoren een krachtig hoge-
drukgebied ontwikkeld, terwijl op het wes
telijk deel van de Atlantische Oceaan een
diepe depressie ontstond. Daardoor kwam
een zeer' krachtige zuidwestelijke lucht
stroming tot stand, waarmee een gedeelte
van de depressie met grote snelheid naar
de Noordzee koerste. Tengevolge hiervan
nam de wind in onze omgeving sterk toe
uit zuidwestelijke richting, voorafgegaan
door regen naderde de zachte oceaan-
lucht vanmorgen over de Britse eilanden
ons land. Vanavond zal het daarom zacht
weer zijn met veel bewolking, nu en dan
regen, en veel wind.
WEERRAPPORTEN
Temperaturenbuiten
en binnenland: heden
morgen 7 uur. Neerslag:
laatste 24 uur.
u
.5
13
.3 O
Sï
Zondag 8 december
Zon op 8.37 uur, onder 16.31 uur.
Maan op 18.08 uur, onder 9.20 uur.
Maandag 9 december
Zon op 8.38 uur, onder 16.31 uur.
Maan op 19.16 uur, onder 10.06 uur.
Maanstanden
7 dec. 07.16 uur volle maan.
14 dec. 06.45 uur laatste kwartier
21 dec. 07.12 uur nieuwe maan
29 dec. 05.52 uur eerste kwartier
Hoog en laag water in IJmuiden
Zondag 8 december
Hoog water: 4.15 en 16.27 uur.
Laag water: 12.12 en uur.
Maandag 9 december
Hoog water: 4.53 en 17.05 uur.
Laag water: 0.31 en 12.50 uur.
Helsinki
Stockholm
Kopenhagen
Aberdeen
Londen
Amsterdam
Brussel
Luxemburg
Parijs
Bordeaux
Grenoble
Nice
Berlijn
Frankfort
München
Zurich
Genève
Locarno
Wenen
Innsbruck
Ajaccio
Mallorca
Den Helder
Ypenburg
Vlissingen
Eelde
De Bilt
Twente
Eindhoven
Vlv. Z.-Limb
regen
regen
licht bew.
regen
geheel bew.
geheel bew.
geheel bew.
mist
geheel bew.
mist
onbewolkt
half bew.
geheel bew.
geheel bew.
half bew.
zwaar bew.
mist
mist
onbewolkt
onbewolkt
zwaar bew.
licht bew.
zzw
wzw
wzw
zzw
zzw
zzw
zzw
wzw
zw
no
windst.
n
zw
zzw
wzw
wzw
windst.
windst.
o
w
no
windst.
geheel bew. zzw
motregen zzw
geheel bew. zzw
geheel bew. zw
geheel bew. zzw
motregen zw
lichte regen zzw
geheel bew. zzw
4
5
4
4
5
2
-1
-2
-3
2
-5
7
0
-0
-3
-2
-6
-2
-4
-9
6
6
7
2
1
3
2
2
0
1
u
5 d
S
o o
0,1
0,1
3
0
0
0
0,1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
6
0,1
1
0,1
0,1
0,2
1
0,1
0,1
7. „Wacht eens even, Joris Goedbloed!",
riep Panda kwaad. „Moet JIJ mij komen
vertellen, dat ik een bedrieger ben? Jij,
dieMaar nu kwam de wijze ooster
ling tussenbeide. „Broeder Panda", sprak
hij vermanend", verhef toch nimmer uw
stem in gramschap! Wanneer men ons niet
begrijpt, moeten wij geduldig blijven".
Daarna wendde hij zich tot Joris en sprak
vreedzaam: „Beoordeel ons niet verkeerd,
westerse broeder. Wij willen slechts de
westerse wereld het licht brengen van de
oosterse wijsheid". „Hm interessant",
bromde Joris zonder veel belangstelling.
De wijze meester greep een fraai bewerkt
kistje en sloeg het deksel open. „Ziehier",
sprak hij, „het is geen rijkdom, die ik zoek!
In plaats daarvan offer ik deze nietswaar
dige kostbaarheden aan de vervulling van
mijn taak". Voor Joris onthutste blik ver
toonde zich een schitterende verzameling
edelstenen„N-een maar!", riep hij met
grote belangstelling. „Dat is BIJZONDER
interessant!"
De op 12 november opgerichte Partij
voor Overheidspersoneel heeft, in afwach
ting van het definitieve programma der
partij, thans een urgentieprogramma op
gesteld, waarin de volgende punten worden
genoemd: een reële reorganisatie van het
georganiseerd overleg, verbetering van het
loonpeil, de loonpolitiek en de pensioenen,
nakoming van de door de overheid gedane
beloften en toezeggingen inzake de sala
rissen van het lager- en middelbaar over
heidspersoneel, herziening van de Alge
mene Ouderdomswet, o.a. ten aanzien van
aantasting van de pensioenrechten, de al
gemene medische kostenverzekering en een
drastische herziening van het belasting
stelsel.
De directie van WM. H. Müller en
Co. n.v. deelt mede, dat de gang van zaken
bij verschillende bedrijven der vennoot
schap in binnen- en buitenland tot nu toe
alleszins tevredenstellend is geweest. De
financiële resultaten over de eerste drie
kwartalen van 1957 zijn goed; de bruto
winsten over deze periode waren iets ho
ger dan die over de overeenkomstige pe
riode van 1956, terwijl de netto winsten na
belastingen op ongeveer gelijke hoogte ble
ven. Er wordt dan ook niet verwacht, dat
de netto winst over 1957 belangrijk zal af
wijken van die over 1956.
Terzake van de an Müller en Co. toebe
horende Alg&rrobo- ijzerertsmijnen ih Chi
li is overeenstemming bereikt met een A-
merikaanse bankiersgroep en het nationa
le hoogovenbedrijf in Chili, de Compania
de Acero del Pacifico (CAP), tengevolge
waarvan verkoop en overdracht dezer mij
nen zal geschieden aan een nieuw op te
richten Chileense exploitatie-maatschap
pij, welke gecontroleerd wordt door de
CAP. De prijs en de voorwaarden, waarop
de concessies door Müller zullen worden
verkocht en overgedragen, zijn alleszins
tevredenstellend te achten. Müller zal bo
vendien belast worden met de verkoop van
de voor export bestemde ertsen zodra de
produktie een aanvang neemt, hetgeen ver
moedelijk in 1960 het geval zal zijn.
ADVERTENTIE
Niet-commercieel. Ook de Westduitse
deelstaat Hessen heeft zich uitgespro
ken tegen de commerciële televisie.
Tot nu toe hebben drie staten zich hier
tegen uitgesproken: Noordrijn-West-
falen, Rijnpalts en Hessen.
Misverstand. Volgens het Nederland-
Noord-Europa-Instituut moet het pers
bericht over de vondst van het wrak
van de „Bounty" op een misverstand
berusten. De Noorse ontdekkingsreizi
ger Thor Heyerdahl liet het wrak in
1956 fotograferen. Hey.erdahl vertelt in
zijn boek Aku-Aku over zijn bezoek aan
de Pitcairn-eilanden.
V oorzorgsmaatregelen. Groot-Brittannië
heeft een compagnie infanterie op ver
zoek van het plaatselijk gouvernement
naar Brits Honduras gestuurd voor het
geval er onlusten in de kolonie moch
ten uitbreken. De vorige week zijn in
Londen besprekingen over een grond
wet voor het eiland afgebroken, nadat
gebleken was dat enkele leden van de
Hondurese delegatie in Londen bespre
kingen hadden gevoerd met de Guate-
malaanse vertegenwoordiging over
een afscheiding van de kolonie van
Groot-Brittannië.
Kikvorsman. Russische troepen hebben
in de omgeving van het eiland Sachalin
een gewapende agent van de Ameri
kaanse inlichtingsdienst, Golubev ge
naamd, gearresteerd, aldus bericht de
„Pravda", toen hij, gekleed in een kik-
vorspak, een rubberboot „van buiten
lands. maaksel" op het strand trok.
Gobulev is volgens de „Pravda" af
gezet door een oorloggschip van onbe
kende nationaliteit, dat de Russische
territoriale wateren zou hebben ge
schonden.
Aardbeving. Het persbureau „Nieuw-
China" maakt melding van een mede
deling van de minister van Buitenland
se Zaken van Mongolië, volgens welke
een krachtige aardbeving woensdag in
zijn land de dood van enkele personen
heeft veroorzaakt. Er is ook een aantal
huizen ingestort.
Toestemming. Het Amerikaanse depar
tement van Buitenlandse Zaken heeft
de naaste bloedverwanten van de zes
in communistisch China gevangen ge
houden Amerikanen toestemming ge
geven hun familieleden te bezoeken.
Het departement is uit menselijke over
wegingen van zijn weigering terugge
komen. De Amerikaanse regering
blijft echter weigeren voor communis-
tisch-China paspoorten te verstrekken.
Dodencijfer. Het dodencijfer van de
treinramp bij Londen is tot 97 geste
gen. Er zijn nog vier lijken gevonden
en een zwaargewonde vrouw is in een
ziekenhuis bezweken. Het Britse mi
nisterie voor vervoerszaken heeft me
degedeeld dat het onderzoek naar het
ongeluk donderdag zal beginnen. De di
recties van de spoorwegen uit verschei
dene landen, waaronder Nederland,
hebben de leiding der Britse spoorwe
gen haar deelneming betuigd.
Afpersing. De Amerikaanse bond van
vervoerspersoneel, die anderhalf mil
joen leden telt, is uit de Amerikaanse
federatie van vakverenigingen, ont
staan na de samenvoeging van de twee
grote vakbonden A.F.L. en C.I.O., ge
zet. Dit is geschied, omdat de leiders
van de bond schuldig zijn bevonden
aan georganiseerde afpersing. De Ame
rikaanse Senaat stelt thans een onder
zoek in naar beschuldigingen, dat de
leiders van de bond zwendelpraktijken
hebben uitgeoefend en gewelddaden
hebben doen bedrijven. De voorzitter
van de bond, James Hoffa en zijn voor
ganger, Dave Beck, worden gerechte
lijk vervolgd.
Luchtverbinding. Vrijdag is de luchtlijn
MoskouKopenhagen geopend. Er
wordt op deze wekelijkse dienst uit
sluitend met straalvliegtuigen gevlo
gen. Met het eerste Russische toestel,
dat de reis in twee uur en acht minuten
maakte, reisde maarschalk Pavel Zji-
garev, directeur van de Russische
luchtvaartmaatschappij „Aeroflot", die
naar Londen gaat voor besprekingen
over een luchtverbinding met Engeland.
Voor de terugreis was er één passagier.
Opvolger. De Italiaan Pier Pasquale
Spinelli is benoemd tot directeur van
het Europese UNO-bureau in Genève als
opvolger van de Nederlander A. Pelt,
die secretaris-generaal van de Wereld
federatie van vrienden van de UNO
wordt.
Overleden. Guido Schmidt, van 1936 tot
1938, het jaar van de „Anschluss" Oos
tenrijks minister van Buitenlandse Za
ken, is op 57-jarige leeftijd in Wenen
overleden. Schmidt heeft twee maal te
recht gestaan op beschuldiging van
hoogverraad, het voorbereiden van de
„Anschluss", doch is beide malen vrij
gesproken.
HEEL LANG geleden hebben we op
deze plaats eens iets verteld over de tuin-
bouwende mieren, die in hun nesten regel
matige kweekbedden aanleggen en daarop
een eiwitrijke zwam kweken, die opzette
lijk voor dit doel door de koningin - in
een holte van de kaak - als stekje uit het
ouderlijke nest is meegenomen.
Ook onder de termieten bevinden zich
tuinbouwers, alhoewelhun
vakmanschap wellicht wat ten
achter staat bij die van de
tuinbouwende mieren. Op Cey
lon leven twee soorten termie
ten die de bekende, bijna coni
sche heuvels ter hoogte van
1 a 2 meter bouwen, waarin
zich talrijke holten en kamers
bevinden, bestemd voor het kweken van
zwammen. Want ook deze hogere termie
ten zijn - evenals genoemde mieren -
zwammenkwekers. De arbeiders zijn on
verdroten bezig dood hout te kauwen, dat
in de ingewanden voor een deel verteerd
wordt en van deze mest worden de kweek
bedden gemaakt. Zo eenvoudig als wij het
hier neerschrijven, gaat het nu ook weer
niet, want de als een bruine drek afge
scheiden houtpulp moet met de monddelen
opnieuw bewerkt worden, waarna de
massa door middel van speeksel wordt
aaneengekit. Dan pas ontstaan de echte
kweekbedden, bruine, sponsachtige licha
men, die gewoonlijk wat vochtig zijn en
vol kronkels en oneffenheden zitten, waar
door de oppervlakte geweldig wordt ver
groot en de lucht gemakkelijk tot het in
wendige kan toetreden. Volgens prof. E.
tiugnion, die deze termieten jarenlang
heeft bestudeerd, geschiedt het uitzaaien
van de zwammen in de bedden niet opzet-
""N
telijk, want de sporen bevinden zich reeds
in de houtpulp en behoeven in de verzorg
de kweekbedden dus alleen maar te ge
dijen. Hier stuiten we dus op een kenmer
kend verschil ten opzichte van de tuinbou
wende mieren, die het stekje, zoals we
boven reeds hebben aangestipt, zeer op
zettelijk van een andere tuinbouwkolonie
meenemen en overbrengen naar de nieuwe
kolonie, waar het wordt uit
gezet en opgekweekt.
Dit blijkt bij de termieten op
Ceylon dus niet het geval te
zijn. De darminhoud van deze
dieren blijkt onder de micros
coop altijd talrijke zwamsporen
te bevatten die nog niet ver
teerd zijn en, volgens de me
ning van genoemde onderzoeker, hun
kiemkracht waarschijnlijk niet verloren
hebben. Een hapje houtafval zal daarom
in de mest voldoende sporen opleveren
voor hernieuwe uitzaai.
Goed bewerkte kweekbedden in termie
tenheuvels zijn gewoonliijk overdekt met
een wirwar van draden, waartussen witte
bolletjes zijn te zien met een doorsnede
van ongeveer 1 mm. In deze bolletjes be
vinden zich de sporen, die dienen voor de
voeding van de jonge termieten en van
het koninklijk paar. Het merkwaardige is,
dat deze witte bolletjes in het laboratorium
niet tot ontwikkeling komen, maar weldra
wegslinken. Naar het schijnt hebben zij
de atmosfeer van de termietenheuvel nodig
om zich te kunnen ontwikkelen.
Over de feilloze organisatie in de ter-
mietenstaat moeten we nu ook nog wat
zeggen.
Daarover een volgende keer.
H. Pétillon
