Verruiming van de geld
en kapitaalmarkt
HPanda en de wijze Meester
Effecten -en
Geldmarkt
Senembah-resultaten in 1956
ongunstiger door koersverliezen
Vorst wordt verdreven
Strijd tussen inflatie en deflatie
Wereldnieuws
oclt ló Uet
zo
J
ZATERDAG 4 JANUARI 1958
Disconto verlaging in ons
land niet onmogelijk
Heringa Wathrich
Kort economisch nieuws
uit binnen- en buitenland
Vrij stabiele resultaten bij
Kon. Ned. Gist- en Spiritus
Lagere winst Northwestern
and Pacific Hyp.-bank
Koersfluctuaties op de Amsterdamse Beurs
gedurende december
ra c
Werktijdverkortingen en
ontslagen
AKU bouwt kunstrabber-
fabriek te Arnhem
Sterlingreserves gestegen
f
KOEKOEKS
EI
(Van onze financiële medewerker)
HET IS AAN DE ENE KANT VERHEUGEND dat er ten aanzien van de inter
nationale samenwerking op economisch gebied nieuwe vorderingen zijn gemaakt,
aan de andere kant schept deze verbondenheid voor de verschillende landen en niet
het minst voor ons land een grotere mate van afhankelijkheid, waardoor de nationale
politiek nog slechts een onderdeel is van het samenspel der faktoren, welke de
nationale welvaart beheersen. Een land als het onze, dat voor weinig meer dan de
helft van zijn nationaal inkomen van de export afhankelijk is, staat in zeer sterke
mate onder de invloed van de politieke en economische ontwikkeling in het buiten
land en vooral nu de overeenkomsten inzake het scheppen van een Euromarkt in
1958 een begin van uitvoering zullen krijgen, is de horoscoop voor de gang van zaken
in het nieuwe jaar nog moeilijker te trekken dan tevoren. Ook zijn de prognoses voor
1958 ditmaal nog vager en bedachtzamer dan ooit als een gevolg van de toenemende
spanningen tussen Oost en West, waarvan de besluiten van het dezer dagen gehouden
Afrika-Aziatisch congres zonder twijfel als een bedenkelijke exponent moeten wor
den beschouwd. Dat ook de Sovjet-republiek in dit Afrika-Aziatisch verbond zal
worden ingeschakeld duidt op het streven de machtspositie en de invloedssfeer van
het Westen meer en meer terug te dringen, waarvan ook de economische gevolgen
niet zullen kunnen uitblijven. Het feit dat Syrië op genoemd congres een voorstel
deed tot nationalisatie van alle oliegebieden in de Oostelijke landen en dat het congres
unaniem van oordeel was dat Nieuw-Guinea aan Indonesië moet worden toegewezen,
duidt er wel op, dat het Westelijk halfrond voor nieuwe problemen zal komen te staan.
Niet het minst ook voor de economische
ontwikkeling van de V.S. is bovengeschet
ste ontwikkeling van belang omdat, hoewel
Wat ons land aangaat, minister Hofstra
acht het tijdstip voor beëindiging van de
bestedingsbeperking nog niet gekomen,
hoewel ook hier de werkloosheid toeneemt.
Bemoedigend is in elk geval dat de lichte
ontspanning op de kapitaalmarkt geen ge
volg is van inflatoire middelen der rege
ring en ook hier allicht een discontover-
de belangrijke stijging van de Amerikaanse ^^TrfHk zaTz^ voora als bhikt
export gedurende de laatste jaren op West- 'agl"g m°g.el«K zal zlJn> ,Yooral als D"-lkt
Europa en Canada betrekking had, in 1956 dat de arbeidsproductiviteit in de bedrijven
s stijgt. Want dit is de enige remedie voor
toch nog altijd bijna een vierde deel zijn
weg vond naar het Verre Oosten en de
overige landen. Ook het feit dat de grond
stoffenlanden als gevolg van de scherpe
prijsdaling voor een bedrag van 4 miljard
dollar aan koopkracht hebben ingeboet,
zal op de economie van de Westelijke lan
den van invloed zijn en het is dan ook
geen wonder dat men in de V. S. thans
met zijn voorspellingen voor het nieuwe
jaar uiterst voorzichtig is.
Afgezien van de vraag hoe de verhou
dingen tussen Oost en West zich in 1958
zullen ontwikkelen, is het wel zeker, dat,
om het nu maar eenvoudig te zeggen, de
strijd tussen inflatie en deflatie in de
meeste landen zal worden voortgezet en
voor de koopkracht van het geld van be
slissende betekenis zal zijn. Het is wel
duidelijk geworden, dat men zowel in de
V. S. als elders en ook in ons land de
inflatie als een gevaar ziet, dat bestreden
moet worden, maar dat men deze bestrij
ding niet radicaal durft voortzetten, omdat
zij noodzakelijkerwijs gepaard gaat met
een verminderde economische bedrijvig
heid, welke weer nieuwe gevaren oproept.
Evenals in ons land worden ook in de
V. S. bij de industrie en bij de spoorwegen
de nieuwe investeringen ingekrompen ten
einde de kapitaalsuitgaven te verminderen,
inderdaad een middel om de invoer te
beperken, de betalingsbalans te verbeteren,
de deviezenpositie te versterken en de
kapitaalmarkt te verruimen.
Kapitaal minder schaars
Zowel in de V. S. als in ons land is het
effect daarvan reeds te zien. Er is in de
V. S. inderdaad een verruiming van de
geld- en kapitaalmarkt, waardoor de New-
Yorkse beurs het oude jaar in een minder
pessimistische stemming heeft besloten en
de verwachting is gewekt dat nog deze
maand tot een verdere verlaging van het
disconto zal worden overgegaan. Ook de
verwachting dat de defensie-uitgaven van
de regering zullen worden verhoogd, is
voor de New-Yorkse beurs uiteraard een
stimulans omdat zij een vergroting van de
industriële activiteit betekenen. Over de
vraag of dit de koopkracht van de dollar
zal aantasten, maakt men zich op de beurs
minder zorgen.
ADVERTENTIE
Haarlem
CENTRALE VERWARMING
3QHNSON OLIEBRANDERS
Diamanten op de kustlijn
De Consolidated Diamond Mines of Southwest
Africa Ltd. is in beroep gegaan tegen de uit
spraak van het hoge gerechtshof van Zuid-West
Afrika, waarbij de eis van de maatschappij op
mijnbouwrechten langs een kuststrook van 180
mijl werd afgewezen. In dat gebied zijn diaman
ten ter waarde van naar schatting verschei
dene miljoenen ponden sterling. De eis werd in
gediend aangezien de regering in 1956 de rechten
voor het zoeken, naar diamant in de kuststrook
verleende aan de Suidwes Prospekteerders Pro
prietary Ltd, die beweerde dat de rechten van
de Consolidated zich slechts uitstrekten tot de
hoogwaterlijn.
Naamswijziging
Per 1 januari 1958 is de naam van de n.v. Pe
troleum Industrie Maatschappij, de met de tank
vaart belaste dochteronderneming van Esso Ne
derland n.v., gewijzigd in Esso Tankvaart Maat
schappij n.v. Deze wijziging geschiedde om de
werkzaamheden van de dochteronderneming be
ter tot uitdrukking te brengen in haar naam. De
n.v. Petroleum Industrie Mij. werd opgericht in
1920.
K.N.S.M. bestelt vrachtschip
De Koninklijke Nederlandse Stoombootmij. n.v.
te Amsterdam heeft opdracht gegeven voor de
bouw van een 16-mijls motorvrachtschip met een
draagvermogen van ongeveer 7000 ton (7500 ku
biek). Dit schip is besteld bij de n.v. Scheeps-
bouwwerf gebr. Pot te Bolnes bij Rotterdam.
De motor zal worden geleverd door de n.v. Ko
ninklijke Machinefabriek gebr. Stork en Co. te
Hengelo (O.).
Dollars voor Indonesië
Een hoofdambtenaar van het Indonesische mi
nisterie van Landbouw, Sunardjo, heeft medege
deeld, dat Indonesië een bedrag van tien miljoen
rupiahs uit de tegenwaarderekening van Ameri
kaanse hulpverlening zal ontvangen. De fondsen
zullen volgens Sunardjo worden aangewend voor
het vernieuwen van de rubberaanplant op Indo
nesische ondernemingen.
De olie-contracten
De minister-president en minister van Buiten
landse Zaken van Saoedi-Arabië heeft verklaard,
dat zijn land besloten heeft zijn aandeel in de
winsten in iedere nieuwe overeenkomst die met
een ander land gesloten wordt omtrent de exploi
tatie van Saoedische olie te verhogen tot 57 pet.
Ver. Ned. Kleermakerijen
In de algemene vergadering van aandeelhou
ders van de n.v. Verenigde Nederlandse Kleer
makerijen (v.h. Gebr. Ibelings) zijn de jaarstuk,
ken over 1956/57 goedgekeurd en is het dividend-
voorstel van het bestuur aanvaard. Het dividend-
voorstel houdt de uitkering in van 9 percent op
de gewone aandelen, 6,6 percent op de cumula
tief preferente winstdelende aandelen en 83,56
per winstbewijs.
het economisch ziekteproces, dat in 1957
zichtbaar is geworden.
Dat de 6 pets. obligaties, welke de laat
ste tijd zijn uitgegeven, thans 3 en 4 pet.
boven pari noteren, is een onmiskenbare
aanwijzing van de verruiming van de
kapitaalmarkt, welke de Nederlandsche
Bank reeds heeft doen besluiten vooreerst
geen nieuwe 6 pets. leningen meer toe te
staan. De uitgifte van 6 en 9 maanden
schatkistpapier duidt voorts op een ver
ruiming van de geldmarkt. Het is duidelijk
dat een daling van de rentestand ook een
gunstige invloed zal hebben op de aan
delenmarkt, die op een peil is aangeland
dat in vele gevallen een rendement van
7 a 10 pet. betekent en waarin een groot
pessimisme voor de naaste toekomst is
verdisconteerd. Het is niet onmogelijk dat
ook de dividenden over 1957, evenals die
over 1956 nog zullen meevallen en ook
hierdoor aan de aandelenmarkt'' steun' zal
worden verleend.
De opvatting dat de Amsterdamse beurs,
zowel voor obligaties als voor aandelen
zijn dieptepunt achter de rug heeft, is
daarom niet geheel zonder grond.
In een bijeenkomst met vertegenwoor
digers van het personeel heeft ir. F. G.
Waller, president-directeur van de Ko
ninklijke Nederlandse Gist- en Spiritus
fabriek te Delft ter gelegenheid van de
jaarwisseling medegedeeld dat ofschoon de
resultaten, welke in de loop van het jaar
in de verschillende produktenafdelingen
zijn behaald deels ten gunste deels ten on
gunste verschillen van die van het vorige
jaar, deze samengesteld daarvan weinig
zullen afwijken.
De aan het einde van het vorige jaar
reeds voorziene stijging der prijzen van
belangrijke grond-, hulp- en brandstoffen
is inderdaad opgetreden, waardoor in het
bijzonder voor de gistfabricage kostprijs-
verhogende factoren ontstonden welke niet
door een prijsverhoging van de produkten
konden worden gecompenseerd. Al stemt
het tot tevredenheid, dat kwantitatief de
gistomzet toenam, in de antibiotische be
drijven werden tervredenstellende resul
taten bereikt, welke voortsproten uit ver
hoogde opbrengsten der geëxporteerde
antibiotische produkten zomede door een
verhoogde omzet van eveneens grotendeels
voor export bestemde andere farmaceu
tische peparaten. De president-directeur
merkte tenslotte op, dat de bij benadering
gelijke eindresultaten niet noodzakelijker
wijze met zich medebrengen dat de voor
uitkering bestemde winst eveneens gelijk
zal zijn.
Het winstsaldo over het boekjaar 1956/
57 van de Northwestern and Pacific Hy
potheekbank n.v. heeft f 284.162 bedragen
tegen vorig jaar 392.267. De bedrijfs
winst in Amerika bedroeg f 609.154 (v.j.
673.629). Voorgesteld wordt een dividend
van 8 percent (v.j. 10 pet.), en op de be
wijzen van deeigerechtigheid wordt voor
gesteld 3,85 5,89) uit te keren, waar
na een bedrag van 8.368 naar nieuwe
rekening wordt geboekt. Het winstsaldo
van de Tweede Northwestern and Pacific
Hypotheekbank n.v. bedroeg 217.376
259.904). Hier beliep de bedrijfswinst
in Amerika 376.807 379.270). Voorge
steld wordt, zoals bekend, een dividend
van 10 percent (v.j. 12 pet.), waarna een
bedrag van 4.621 op nieuwe rekening
wordt overgebracht.
De maatschappij ondervond in het af
gelopen boekjaar bij het plaatsen van
pandbrieven in verscherpte mate de moei
lijkheden, die het gevolg waren van de
stijging van de rentestand in Nederland.
Het pandbrievenkapitaal liep bij de North
western achteruit van 1.914.000 dollars
tot 1.908.800 dollars, en bij de Tweede
Northwestern van 923.400 dollars tot
893.600 dollars.
De bij de verkoop van een grote tarwe-
farm in de staat Washington behaalde
winst zal over de looptijd van het con
tract (20 jaren) worden verdeeld, zodat
de post „gerealiseerde winst op verkoch
te vaste goederen" toch nog een kleine
daling vertoont. De tweede Northwestern
had geen verkopen.
30 december 1957
Laagste
Hoogste
Laatste
Koersverschil
koers
koers
tijdvak
t.o.v. 29 nov.
Alg. Kunstzijde Unie
135%
147%
136%
11%
Van Berkel's Patent
164
170%
166
8%
Van Gelder Zonen
152
174
160
Kon. Ned. Hoogovens
229
240
239
3
Ned. Kabelfabriek
215
229
218
4
220
236%
223%
145%
295
329
306
23%
Wilton-Fijenoord
184
195
195
2
Kon. Petroleum
142,20
164,40
f 146,45
f 15,90
Holland-Amerika Lijn
122
140
133
5%
Kon. Ned. Stoomboot Mij
116
123
123
-
Ned. Scheepvaart Unie
99
115%
110
11%
192
202
198%
lVz
Amsterdam Rubber
37
52
42
4%
H. V. A
83
93
86
6
Ver. Deli Maatschappijen
50
65
545%
2%
31/2% Staffellening 1947
82'/i#
85%
84'Vie
2%
3% Invest, cert. Nederla-.d
88 Vz
90-%
9015/s2
l»/»2
3% Nederland 196264
86
90
90
231/32
Omzetten (nominaal):
november 1957 (def.) Aandelen
23.077.952,-
Obligaties
44.283.596,—
december 1957 (voorl.) Aandelen
27.000,888,-
Obligaties
43.442.647,—
Obligaties
567.696.468,—
29.731.479,-
Obligaties f
45.403.253,—
jan.-dec. 1956 Aandelen 470.019.743,-
Obligaties
598.886.102,—
Nieuwe noteringen:
In december 1957 nieuw tot de beurshandel toegelaten:
Aandelen f 756.000,
Obligaties 38.042.000,—
Pandbrieven 2.114.000,
De resultaten over 1956 in Nederland
behaald door de n.v. Senembah-Maat-
schappij zijn ongunstiger dan die van 1955.
Dit is grotendeels te wijten aan koersver
liezen op de beleggingen. Deze koersverlie
zen, hoewel niet gerealiseerd, werden ge
heel ten laste van de verlies- en winstreke
ning gebracht. Deze werd daartegenover
gecrediteerd met een bedrag van f 1.559.295,
onttrokken aan de algemene reserve. Het
saldo van de verlies- en winstrekening In
donesië ad rp. 4.741.274 is geheel voor af
schrijvingen aangewend. Ook is, teneinde
de commerciële afschrijvingen met de fis
cale in overeenstemming te brengen, een
bedrag van rp. 1.558.726 aan de algemene
reserve onttrokken. Over 1955 werd in
Nederland een saldo winst geboekt van
f 986. 654. Over dat jaar werd 7 percent
dividend uitgekeerd. Thans wordt het divi
dend gepasseerd.
Evenals in 1955 heeft het hoofdprodukt
tabak slechts in zeer geringe mate tot de
bruto winst bijgedragen. Dankzij de in In
donesië inmiddels getroffen maatregelen
ter bevordering van de export, verwacht de
directie dat zowel de tabaksoogst 1956 als
de rubberoogst 1957 een verbetering van
de brutowinst zal opleveren, welke ech
ter niet toereikend zal zijn om de door de
omstandigheden vereiste afschrijvingen te
doen. Het exploitatiesaldo van de verlies-
en winstrekening Indonesië daalde van
rp. 11.379.945 tot rp. 8.321.201, In 1955
werd deze rekening sterk beïnvloed door
een post „winst op verkoop deelneming"
ad rp. 26.321.250. Afschrijvingen beliepen
toen rp. 28.440.962. De waardering van het
Indonesische bedrijf is, blijkens de balans,
onveranderd gebleven.
Vele sigarenfabrikanten gaan steeds meer
over tot het gebruik van andere tabakken
van mindere kwaliteit, die tot prijzen wor
den aangeboden, waartegen de Senembah
niet kan leveren, in verband met de hoge
rupiakostprijs. Bovendien dreigt bij de ont
wikkeling van de Euromarkt een exorbi
tant hoog buitentarief van 30 percent. Dit
tarief zou een zware slag betekenen voor
de tabakscultuur in Indonesië. Het ligt ir.
de bedoeling in de komende jaren het ge
hele oude rubberareaal in een oliepalm-
aanplant om te zetten.
In april 1957 is een statutenwijziging
aangenomen, die een verruiming van het
arbeidsterrein inhield. Deze heeft het mo
gelijk gemaakt de Senembah te interesse
ren in de financiering van schepen. De
eerste transactie had betrekking op een in
1954 gebouwde tanker, die voor 7 jaar op
zeer gunstige condities gecharterd is door
de Shell-groep. Voorts is de Senembah
doende een dochtermaatschappij in Zwit
serland op de richten, die zich eveneens
met de financiering van schepen zal bezig
houden. Ook deze onderneming opent veel
belovende perspectieven.
sornsg
WEERRAPPORTEN
fï.S'v t>££ri f 10 "i-T C'lfiï -.':k A~iV: - ±rr;r. 'iry\h rr* siSQn ,t«*H
Het hogedrukgebied boven Scandinavië zachtere lucht zal met enige neerslag ge-
breidde zich naar zuid- en midden-Europa paard gaan, hoofdzakelijk in de vorm van
uit, waardoor de wind in ons land naar regen of ij zei.
zuidoostelijke richtingen draaide. In de
nacht van vrijdag op zaterdag vroor het
overwegend licht, in het westen 2 graden,
in het oosten van het land ongeveer 6
graden. Intussen is de depressie-activiteit
op de oceaan sterk toegenomen. De de
pressies breiden hun invloed in een snel
tempo naar de Britse eilanden uit. Tegelij
kertijd verplaatst zich het hogedrukgebied
naar de Balkan. Dit heeft tot gevolg dat de
wind naar zuidelijke en later naar zuid
westelijke richting draait, waardoor de be
grenzing van de koude en zachte oceaan-
lucht, die zich van Engeland over Frank
rijk naar de Alpen, uitstrekt, langzaam na
derbij komt. Dat betekent het einde van de
Zondag 5 januari
Zon op 8.48 uur, onder 16.43 uur.
Maan op 16.55 uur, onder 7.57 uur.
Maandag 6 januari
Zon op 8.47 uur, onder 16.44 uur.
Maan op 18.08 uur, onder 8.40 uur.
Maanstanden
5 jan. 21.09 uur volle maan.
12 jan. 15.01 uur laatste kwartier.
19 jan. 23.08 uur nieuwe maan.
28 jan. 03.16 uur eerste kwartier.
Hoog en laag water in IJmuiden
Zondag 5 januari
Hoog water: 3.11 en 15.26 uur.
Laag water: 11.13 en 23.31 uur.
Maandag 6 januari
Hoog water: 3.55 en 16.10 uur.
Laag water: 11.56 en uur.
Temperaturen
buiten-
no
en binnenland
heden-
5
morgen 7 uur.
Neerslag:
Q.
To n
e
laatste 24
uur.
SS
5 w
s
01
V
a
a S
Helsinki
onbewolkt
n
-22
0
Stockholm
zwaar bew.
windst. -
15
0
Oslo
geheel bew.
zzw
-4
0
Kopenhagen
onbewolkt
zo
-7
0
Aberdeen
geheel bew.
zzw
1
0
Londen
geheel bew.
O
3
0
Amsterdam
half bew.
zo
-2
0
Brussel
licht bew.
zo
-1
0
Parijs
zwaar bew.
O
-1
0
Bordeaux
zwaar bew.
zo
7
0
Grenoble
licht bew.
windst.
-4
0
Nice
regen
nnw
7
1
Berlijn
onbewolkt
windst.
-9
0
Frankfort
onbewolkt
ono
-6
0
München
onbewolkt
ono
-9
0
Zürich
geheel bew.
wnw
-1
0
Genève
geheel bew.
windst.
-0
0
Locarno
licht bew.
w
-2
0
Wenen
onbewolkt
n
-8
0
Innsbruck
geheel bew.
wzw
-5
0
Rome
onbewolkt
ono
4
0
Ajaccio
onbewolkt
ono
3
0
Mallorca
licht bew.
windst.
6
0
Den Helder
licht bew.
ozo
-2
0
Ypenburg
onbewolkt
O
-3
0
Vlissingen
geheel bew.
zo
-1
0
Eelde
onbewolkt
ozo
-6
0
De Bilt
licht bew.
ozo
-2
0
Twente
licht bew.
OZO
-6
0
Eindhoven
onbewolkt
zo
-3
0
Vlv. Z.-Limb
onbewolkt
O
-2
0
28. De wijze meester en Panda keken met
verbaasde ogen naar de menigte kopers,
die zich voor hun tent verdrong. Joris ech
ter, scheen de plotselinge toeloop heel ge
woon te vinden. Behendig hielp hij zijn
klanten van hun geld af en aan een flesje,
terwijl hij voor ieder van hen een vriende
lijk woord had en een scherts. „Achferaan
aansluiten.'", riep hij van tijd tot tyd, „er
is genoeg elixer voor iedereen!" Wie zich
herinnert, dat hij tevoren alle flesjes met
water had gevuld, zal zich daarover niet
verwonderen. De magiër was erg ingeno
men met de belangstelling van de wester
lingen voor zijn middel, maar hij verbaas
de zich enigszins over wat zij riepen.
„Tsjonge, wat een spieren zal ik krijgen,
net als Hercules!", klonk het maar steeds
en: „Ik wil erg sterk worden; geef mij
maar twee flesjes!" De wijze trok Joris
terzijde. „Broeder Goedbloed!", fluisterde
hy dringend. „Het elixer werkt op de
GEEST! Het verheldert het DENKEN!
Maar deze westerlingen lijken te menen,
dat„Ja, ja, u heeft gelijk!", onderbrak
Joris hem haastig. „Maar een westers
spreekwoord zegt, dat een sterke geest in
een sterk lichaam huist!" Dicht in hun
nabijheid bevond zich evenwel iemand, die
weliswaar over een buitengewoon sterk
lichaam beschikte, maar wiens denkver
mogen niet zo krachtig was ontwikkeld-
Dat was Hercules, die zich nog steeds in
stille verbazing afvroeg, hoe al zijn toe
schouwers by Joris terecht kwamen.
„Iedere keer als ik mijn gewichten neer
leg, gaat mijn publiek er vandoor
peinsde hy moeilijk, „en het zijn toch echt
wel heel zware gewichten! Misschien moet
ik nóg zwaardere dingen opheffenmis
schien blijven ze dan wel naar mij kijken".
De krachtpatser begreep maar niet, dat
het niet zijn gewichten waren, die ge
wicht in de schaal legden
Met ingang van 6 januari wordt bij de
haardenfabriek van Becht en Dyserinck te
Rucphen een vierdaagse werkweek inge
voerd als gevolg van een gebrek aan or
ders.
Bij de haardenfabriek E. M. Jaarsma te
Hilversum zijn 31 personeelsleden ontsla
gen. Hoewel de huidige slapte hierbij ook
een rol heeft gespeeld, is de voornaamste
oorzaak de grote verandering in het pro-
duktie-proces, waardoor voor een aantal
slijpers geen emplooi meer bestaat. Het
publiek blijkt steeds meer de voorkeur te
geven aan oliestook. Daardoor behoeft veel
minder slijpwerk te worden verricht.
De Nedaf te Etten (N.B.), de Nederlandse
vestiging van een radiatorenfabriek te
Antwerpen, zal voorlopig niet met de pro-
duktie beginnen. Gezien de huidige markt
situatie en de bestedingsbeperking acht de
directie de produktie van het Antwerpse
bedrijf voldoende. In het bedrijf te Etten
zou een belangrijk bedrag aan machines
geïnvesteerd moeten worden. Deze investe
ring heeft men thans uitgesteld. Een acht
tal arbeiders is ontslagen.
In samenwerking met Goodrich
De Algemene Kunstzijde Unie n.v. te
Arnhem en de B. F. Goodrich Chemical
Company te Cleveland (Ohio) hebben be
sloten gezamenlijk een nieuwe maatschap
pij op te jrichten ter vervaardiging van
synthetische rubber voor speciale doel
einden. Met ontwerp en bouw van een
fabriek, welke te Arnhem zal worden ge
vestigd, zal onmiddellijk worden begonnen.
Omstreeks medio 1959 hoopt men met de
bouw gereed te zijn. De nieuwe fabriek
zal de eerste op het Europese continent
zijn welke gebruik maakt van „know-how"
van B. F. Goodrich voor het vervaardigen
van synthetische rubber.
De produktie zal ondermeer omvatten
styreen-butadieen latex (sbr-latex) voor
het maken van schuimrubber; een rubber
soort met een hoog styreen-gehalte, dat
als versterking dient van andere rubber
soorten, vooral van rubber voor schoen
zolen; hycar nitril latex dat vele toepas
singsmogelijkheden heeft, bijvoorbeeld
voor het verbeteren van de kwaliteit van
papier, leer en textiel en als bindmiddel
in niet-geweven doek.
De goud-en dollarreserves van het ster-
linggebied zijn in december gestegen met
88 miljoen dollar tot 2.273 miljoen dollar
tegen een stijging met 92 miljoen dollar in
november. Engeland had in december in
de Europese Betalings Unie een deficit
van 6,1 miljoen sterling tegen een deficit
van 1 miljoen pond sterling in november.
Prinses. Het gerechtshof te Cairo heeft
prinses Faiza, een zuster van ex-ko
ning Faroek van Egypte, bij verstek
veroordeeld tot een maand dwangar
beid en een boete van 220.000 gulden
wegens de invoer van goederen uit
Groot-Brittannië in 1950, waarvoor zij
geen vergunning had. Prinses Faiza
verblijft in Turkije.
Omsingeld. Vier mannen, die bij een ne
derzetting 300 kilometer van de Austra
lische stad Perth meewerkten aan het
blussen van een bosbrand, zijn door de
vlammen omsingeld en levend ver
brand.
Onderscheiding. De Britse filosoof Ber-
trand Russell is onderscheiden met de
Kalingaprijs, ingesteld door de Indi
sche filantroop Patnaik, voor zijn ver
diensten op het gebied van het popula
riseren van de wetenschap en het ver
sterken van de banden tussen India en
geleerden van andere landen. De prijs
bedraagt tienduizend gulden.
Moderne tijden. Het eerste nummer in
1958 van het Franse tijdschrift Les
Temps Modernes (geredigeerd door
Jean Paul Sartre) is in beslag genomen
omdat men een artikel over Algerije
had gepubliceerd, dat begin december
ook reeds aanleiding tot inbeslagne
ming van een nummer van de France
Observateur was geweest.
Vijandig. In Roemenië zijn de laatste
weken enkele rooms-katholieke pries
ters tot zware gevangenisstraffen van
vijftien jaar en minder veroordeeld we
gens „betrekkingen met vijandige an
dere landen". Ook een aantal nonnen
werd veroordeeld.
Vooruitstrevend. Het parlement van het
vorstendom Liechtenstein heeft dr.
Alexander Frick, lid van de partij van
vooruitstrevende burgers, voor een der
de termijn van zes jaar herkozen tot
eerste minister. De verkiezing moet nog
worden bekrachtigd door de regerende
vorst Franz Josef II.
Verboden. De Turkse autoriteiten hebben
de Vatan-partij verboden en de leider
en eenendertig vooraanstaande leden
van de partij laten arresteren wegens
ondergrondse activiteit en betrekkinges
met voormalige geheime aanhangers
van de communistische partij. De lei
der is na de algemene verkiezingen op
27 oktober eveneens gearresteerd maar
later op vrije voeten gesteld. De Vatan-
partij heeft geen afgevaardigde in de
Turkse nationale vergadering.
Toegestaan. De regering van Jordanië
heeft 1.322 Gregoriaans-christelijke Ara
bieren die in Israel leven toegestaan
dinsdag het Gregoriaanse Kerstfeest
Bethlehem en het Jordaanse deel van
Jeruzalem te bezoeken.
Onmin. Bij een hevig gevecht te Zghorta
in Libanon tussen twee met elkaar in
onmin levende clans zijn drie mensen
gedood en een groot aantal gewond.
Beide partijen maakten gebruik van
stenguns en bommen. De ontploffingen
werden in de havenstad Tripoli ge
hoord.
Uitvinding. Radio-Boedapest heeft bericht
dat Russische geleerden een nieuwe ra
ket hebben ontwikkeld, waarmee men
natrium honderd kilometer in de ruim
te kan schieten, waarmee men ver
scheidene minuten de aarde over vele
honderden vierkante kilometers kan
verlichten. Het lichteffect ontstaat als
het natrium zich op deze hoogte met
zuurstofatomen verbindt, aldus radio-
Boedapest, die eraan toevoegde dat de
uitvinding in de naaste toekomst zal
worden gedemonstreerd.
Grote schoonmaak. Meer dan 31.000 Pool
se communisten zijn door de partij ge
royeerd of gedwongen hun lidmaat
schap op te zeggen gedurende de eer
ste twee maanden van de „grote
zuivering", zo melden Poolse bladen.
Uit deze gepubliceerde cijfers valt op
te maken dat ongeveer 300.000 leden
uit de partij gezet zullen worden.
Maangodin. Tijdens de nieuwjaarsviering
in Peking heeft men een oplossing ge
vonden voor het probleem van de
kerstman. Tijdens een groots opgezet
feest voor kinderen met goede herfst-
rapporten verscheen een „maangodin"
die verklaarde per aardsatelliet van
de maan naar de aarde gekomen te
zijn om met le braafste kinderen van
China te spelen.
Geslagen. Een politieagent te Columbus
in de Amerikaanse staat Georgia, is
gearresteerd wegens de dood van een
negerpredikant, die door hem in de ge
vangenis zou zijn geslagen. De geeste
lijke, C. H. Pickett, werd in de gevan
genis opgesloten, beschuldigd van
dronkenschap. Hij stierf op de dag na
dat hij uit de gevangenis was ontsla
gen.
STAAT DE koekoek bij ons in een kwade
reuk, omdat hij te lui is een nest voor zijn
jongen te maken en gemakshalve zijn
eieren bij andere kleinbehuisde vogels bin
nensmokkelt, in de wereld van de insecten
is dit parasitaire systeem van broedzorg
eveneens bekend, zelfs in verscheidene
vormen. De onlangs besproken spinnen-
doder, die na een heet gevecht de spin
heeft verlamd en bezig is de
prooi naar haar hol te slepen
(of een goed plaatsje voor een
te vervaardigen nest zoekt)
verkeert dan ook in een alles
behalve benijdenswaardige po
sitie, want Jan Rap en zijn
maat zijn er op alle mogelijke
manieren op uit haar een poets
te bakken en de resultaten van haar ge
vaarlijk en moeizaam werk te eigen bate
aan te wenden. Legt de spinnendoder haar
buit een ogenblikje neer om een eindje
verder eens poolshoogte in het terrein te
nemen, dan kan het voorkomen, dat het
wijfje van een andere spinnendoder-soort
(de Ceropales) van deze gelegenheid ge
bruik maakt om bliksemsnel een ei in de
longzakken van de spin te schuiven. Deze
bezigheid duurt maar enkele seconden,
waarna de Ceropales tevreden wegwandelt
of er niets aan de hand is. Die tevreden
heid is overigens wel verklaarbaar, want
het risico van de jacht en het moeizame
werk dat met de broedzorg samenhangt en
waarmee de gewone spinnendoder haar
leven lang zo druk doende is, heeft de
parasitaire spinnendoder op deze wijze
ontlopen. De gewone spinnendoder zelf,
die inmiddels argeloos het transport van
de verlamde spin heeft hervat en de buit
in haar hol zal opbergen, heeft daarmee
het paard van Troje binnengehaald, want
het parasieten-ei komt natuurlijk het eerst
uit en de eerste daad, waartoe de parasie
tenlarve zich geroepen voelt, bestaat uit
het opzoeken van het ei van de gastvrouw,
dat ogenblikkelijk verslonden wordt, zodat
de concurrentie is uitgeschakeld en zij het
rijk alleen heeft.
Gedragen parasitaire spinnendoders, zo
als de Ceropales-soorten zich dus als ware
struikrovers, die de trans
porten van andere spinnen
doders overvallen, ook het
inbrekersgilde roert zich duch
tig. De harkspinnendoder,
wier naam herinneringen aan
het tuindersbedrijf wakker
roept, heeft minder eerzame
bedoelingen dan die naam
zou doen vermoeden. Deze wesp heeft zich
geheel op het inbrekersvak toegelegd en
begeeft zich naar plaatsen waar zich de
ondergrondse nesten van de gevlekte kruis-
spindoder bevinden. Deze nesten worden
door de harkspinnendoder open geharkt en
de inbreekster kruipt naar binnen. Wat zij
m dit vreemde nest bij vol daglicht uit
voert, kan niet geheim worden gehouden:
het ei van de kruisspinnendoder wordt op
gegeten en vervangen door een ei van de
harkspinnendoder, die na de inbraak de
ingang van het nest weer zorgvuldig sluit,
om te beletten dat andere belagers h&ar ei
ontdekken en verorberen. Zo is het onge
wisse leven van dieven en diefjesmaat.
Die arme spinnen moeten we toch nog
even onze aandacht gunnen, omdat zich
daarbij zulke merkwaardige paringsver-
schynselen voordoen.
Daarover m.aandag.
Nadruk verboden)
H. Pétillon
