EEN WOELIGE TIJD
f ONS VERVOLGVERHAAL
DOOR WERNER STEINBERG j
Wereldbevolking met sprongen
gestegen sinds gouden eeuw
BUMBELENDEWENSHOORN
Agenda voor
Haarlem
Verkouden..?
Kort en bondig
4
Televisie met thee
Brahms en Wagner
onder Mengelberg
De radio geeft zaterdag
T elevisieprogramma
Verdubbeld van 1650-1850 en van 1850-1950
en opnieuw voordat het jaar 2000 aanbreekt
RENAULT
Als u 't mij vraagt
Kort geding tussen
puzzelorganisatoren
Hulp aan gerepatrieerden
„Coentunnel voor Zaan
streek een levensnoodzaak"
„Nederland heeft groot
gebrek aan congresruimte"
Afzet van koelhuisboter
verloopt bevredigend
Sigaretten en auto's pas
balf februari duurder
DA VONTUREN DEZER DAGEN
]gré-Gola
V R IJ D A G 2 4 JANUARI 1958
De AVRO-televisiesectie heeft gister
avond een programma aangeboden waarbij
men zonder enig schuldbesef kon blijven
doorpraten, een kopje thee of koffie drin
ken en uitgebreid een sigaar opsteken. Op
zichzqlf is dat natuurlijk een prestatie
maar of de televisiekijkers het op prijs
gesteld zullen hebben is een vraag waarop
wij het bevestigend antwoord werkelijk
schuldig moeten blijven.
De AVRO-avond begon met het „Sport-
panorama", waarin Siebe van der Zee
weef eens liet zien, dat hij geschikt is
voor de televisie en waarin deze keer
uiteraard de wintersporten een fikse beurt
kregen: ski wedstrijden en kunstrijden, ge
bracht op een nogal conventionele wijze.
Toen was het eerste half uurtje om.
De „Aansluiting met ,Trocadero' in Den
Haag" duurde een uur en in die tijd
kregen wij een aantal variétémensen te
zien, die allemaal verschrikkelijk hun best
deden maar die op een enkele na niet
boven de middelmaat uitstaken. Zo ver
schenen op het kleine podium Imperio
Balda, June en July terwijl op de achter
grond het uitstekend Italiaans orkest van
Bruno Martelli voor een passend muziekje
zorgde. Wij stonden juist op het punt om
het geheel een bijzonder vervelende avond
te gaan vinden toen de Dandy Brothers op
het toneel verschenen. Zij waren twee
dikke Engelse mannetjes die over een
bijna onbeperkt arsenaal van kostelijke
grapjes bleken te beschikken. Ze slaagden
erin het hele „Trocadero" ondanks de
gewild-leuke inleider Lex Braamhorst en
ondanks ook het steeds gedisciplineerd op
de maat klappend publiek toch nog wel
amusant te maken. Het programma werd
besloten met de vaste rubriek „Is dit ook
uw probleem?" waarin onder voorzitter
schap van dr. J. van der Grient vier
ernstig kijkende mensen antwoord gaven
op problemen, die dit forum waren voor
gelegd.
Het beste gedeelte van deze avond was
overigens zonder enige twijfel het N.T.S.-
journaal waarin de cameralieden zich
waarschijnlijk allen overwerkt hebben om
maar zoveel mogelijk sneeuwellende vast
te leggen. Wij zagen ingesneeuwde auto's,
glijdende auto's, langzaam voorttuffende
auto's en volkomen vernielde auto's, aar
zelend rijdende treinen en bijna vergane
schepen. Alleen de N.T.S. kwam door alles
heen. En daarvoor alleen al onze hulde.
Beeldschermer
Op 22 maart van het jaar 1951 stierf in
het Zwitserse plaatje Zuort in Neder-
Engadin prof. dr. Willem Mengelberg, de
grootste dirigent, die ons land ooit heeft
bezeten. Hij maakte van het Concertge
bouw-Orkest een ensemble van wereld
vermaardheid en daarmede Amsterdam tot
een internationaal muziekcentrum.
Talrijk zijn de Nederlanders, die de
naam van deze geniale kunstenaar met
bewondering in hun herinnering bewaren,
al denken zij ook aan zijn onaanvaardbare
politieke houding ten opzichte van het
nazisme.
Het is weer de moderne geluidstechniek,
die in staat is ons ogenblikken van reeds
vroeger ondervonden muzikale vreugden
opnieuw te doen beleven en ook een figuur
als Mengelberg weer uit de rijkdom van
orkestrale klank te doen oprijzen. Donder
dagavond was het de AVRO, die in haar
uitzending de aandacht vroeg voor de
meester-dirigent. Uit het historisch archief
van deze omroepvereniging waren opnamen
genomen van uitvoeringen van de Ouver
ture tot „Tannhaser" van Richard Wagner
en van de eerste Symfonie van Johannes
Brahms, twee werken, waarvan de geest
met Mengelbergs muzikaal-psychische ge
richtheid een harmonische eenheid vorm
den. Uiteraard kon de klank, die nu uit
de luidspreker kwam, niet identiek ge
noemd worden met die, welke de toehoor
ders in het Amsterdamse Concertgebouw
met zijn uitnemende akoestische verhou
dingen konden verrukken. Maar toch kon
HILVERSUM I 402 M. 7.00 VARA. 10.00 VPRO.
10.20 VARA. 19.30 VPRO. 20.00—24.00 VARA.
VARA: 7.00 Nieuws. 7.10 Gymn. 7.20 Gram. 8.00
Nieuws. 8.18 Gram. 9.00 Voor de vr.ouw. (9.35—9.40
Waterst). VPRO: 10.00 Tijdelijk uitgeschakeld,
caus. 10.05 Morgenwijding. VARA: 10.20 Annema-
rieke, hoorsp. met muz. 10.50 Buitenl. weekoverz.
11.05 Amus.ork. 11.35 Pianorecital. 12.00 Orgel en
zang. 12.30 Land- en tuinb.meded. 12.33 Gram.
13.00 Nieuws. 13.15 VARA-Varia. 13.20 Harmonie-
ork. 13.45 Sportpraatje. 14.00 Voor de jeugd. 14.35
Lichte muziek. 15.00 Boekenwijsheid. 15.20 Gram.
15.35 Streekuit.z. 16.00 Radio-philharm. ork. 16.50
In Alkmaar staat een school.lezing. 17.05 Dans-
muz. 17.30 Act. 18.00 Nieuws en comm. 18.20 Lich
te muz. 18.45 Regeringsuitz.: Atlantisch allerlei.
Een en ander over de 15 landen, aangesloten bij
het Atlantisch Pact. 19.00 Artistieke staalkaart.
VPRO: 19.30 Passepartout, caus. 19.40 Godsdienst
voorheen en thans, caus. 19.55 Deze week, caus.
VARA: 20.00 Nieuws. 20.05 Waar gaan wij heen?,
caus. 20.13 Gevar. progr. 21.45 Soc. comm. 22.00
Opsporing verzocht! 22.28 Labyrinth in Lan-Tang,
hoorspel. 23.00 Nieuws. 23.15 Gram. 23.30—24.00
Dansmuziek.
HILVERSUM II 298 M. 7.00—24.00 KRO.
KRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Gram. 7.15 Gewijde muz.
7.45 Morgengebed en liturg, kal. 8.00 Nieuws en
weerbericht. 8.15 Gram. 8.50 Voor de vrouw. 10.00
Voor de kleuters. 10.15 Gram. 10.30 Ben je zestig.
11 00 Voor de zieken. 11.45 Gram. 12.00 Middag
klok - noodklok. 12.03 Promenade ork. en soliste.
(12.3012.33 Land- en tuinb.meded. 12.55 Rally v.
Monte Carlo. 14.00 Voor de jeugd. 14.20 Engelse
les 14.40 Boekbespr. 14.50 Gram. 15.00 Overijssels
appèl van de K.V.P. 16.00 Voor de jeugd.. 16.50
De schoonheid van het Gregoriaans. 17.20 Sport
praatje. 17.30 De springplank. 17.45 Jazzmuz. 18.00
Journalistiek weekoverz. 18.10 Gram. 18.15 Pari.
overzicht. 18.25 Strijkkwart. 18.45 Vragenbeantw.
19.00 Nieuws. 19.10 Comm. op het nieuws. 19.15
Kamerork. en solist. 20.10 Lichtbaken, caus. 20.25
Act. 20.45 S.U.S.-uitz. 22.35 Wij luiden de zondag
in. Aansluitend: Avondgebed en liturg, kal. 23.00
Nieuws. 23.15 Nieuws in Esperanto. 23.2524.00
Gram.
BRUSSEL 324 M.
12.00 Gram. 12.30 Weerber. 12.34 Gesproken ape
ritief. 12.45 Gram. 13.00 Nieuws. 13.11 Radio-Al
manak. 14.30 Radiojourn. 15.00 Gram. 15.15 Lichte
muz. 15.45 Gram. 16.15 Gram. 16.45 Engelse les.
17.00 Nieuws. 17.10 Dagklapper en lit. kal. 17.20
Liturg, zangen. 17.30 Nieuwe gram. 18.00 Gram.
18.30 Voor de soldaten. 19.00 Nieuws. 19.40 Gram.
20.00 Cabaret. 21.00 Gram. 21.15 Amus.ork. 22.00
Nieuws. 22.15—24.00 Klankbeeld.
VOOR ZATERDAG
VARA: 17.00 Voor de kinderen. NTS: 20.00
Journaal en weeroverzicht. KRO: 20.15 Vragen-
spel. 20.45 Gevarieerd programma (tot plm. 22.00).
NEW YORK, (UP) Iedere dag
neemt het aantal mensen op deze wereld
toe met 123.000. Dit betekent dat de we
reld, waar duizenden te weinig eten heb'
ben, elke dag extra voedsel moet opbren
gen voor de bevolking van een stad zo
groot als Arnhem.
Het geboortecijfer overtreft het sterfte
cijfer, voornamelijk vanwege de vooruit
gang op medisch gebied en betere levens
omstandigheden. Er is alle kans, dat de
huidige wereldbevolking van 2.700.000.000
tegen einde van deze eeuw tot zes miljard
zal zijn gestegen en tegen het jaar 2050 tot
bijna dertien miljard. Deze feiten zijn ver
zameld in een boekje, Population Bulle
tin, uitgegeven door het Amerikaanse bu
reau voor bevolkingsonderzoek, een we
tenschappelijke instelling.
Sinds 1946 is het sterftecijfer vrijwel in
elk land gedaald en in vele economisch
achterlijke gebieden in Afrika, Azië en
Zuid-Amerika op drastische wijze. Tege
lijkertijd stijgt het geboortecijfer in die
gebieden. Er zijn uitzonderingen, Japan
bijvoorbeeld, een van de dichtsbevolkte
landen in Azië, geeft een sterke daling van
het geboortecijfer te zien: van 34,3 per
1000 in 1947 tot 18,5 in 1956. Japan evenaart
het lage geboortecijfer van Frankrijk
(18,5) en nadert het zeer lage cijfer in
Groot-Brittannië (16). Het grootsté pro
bleem dat men onder ogen moet zien is de
voeding, huisvesting en kleding. Volgens
ADVERTENTIE
..Vier" 1 op 17
Bovendien: Lage aanschafprijs; goedkope
onderdelen: 6 mnd. garantie incl. arb loon
alle wagens 4 portieren, dus veilig.
Nadere inlichtingen:
GARAGE DEN HOUT
deze uitzending de herinnering aan de
befaamde karakteristieke Concertgebouw-
Orkestklank weer oproepen, de volle klank
der violen, de stralende tonen van de
fluit, de bezielde klank Van de hobo's en
het zeldzaam mooie geluid van het koper,
klankfactoren, die aan de melodische ex
pressiviteit en de harmonische kleur
diepte gaven, doordat de klank zelf een
opbouwende functie kreeg. En als meest
persoonlijk teken van Mengelbergs tegen
woordigheid klonken als intimiderende in
termezzi tussen de delen van Brahms' sym
fonie de twee van Mengelberg bekende
felle tikjes van het dirigeerstokje.
Golfbreker
„Als u het mij vraagt" is een nieuwe
radiorubriek van de NCRV, waarin
vooraanstaande musici en autoriteiten uit
de sector van de „ernstige muziek" over
de lichte muze zuilen spreken. Deze ru
briek begint maandag 27 januari. Als eer
ste spreker treedt op dr. J. Daniskas, in
specteur voor het muziekonderwijs in Ne
derland. Hij zal zijn mening uiteenzetten
over de plaats, die de lichte muziek in
het muziekleven en bij de amateuristi
sche muziekbeoefening inneemt.
„Population Bulletin" zullen de armen
waarschijnlijk nog armer worden. De
snelle groei van de bevolking maakt het
noodzakelijk dat de produktie van goede
ren in hetzelfde tempo geschiedt, indien
men de levensstandaarden wil handha
ven. De snelle bevolkingsaanwas veroor
zaakt echter vertraging in de economi
sche eri sociale ontwikkeling.
Vroeger.
Toen Willem de Veroveraar naar Enge
land kwam in 1066 bedroeg de wereldbe
volking ruim 200 miljoen. In minder dan
duizend jaar werd zij veertien maal zo
groot. Vroeger werd de bevolkingsaan
was tegengegaan door hongersnoden, epi
demieën van besmettelijke ziekten, droog
ten, overstromingen en oorlogen. Sinds
1650 nam de bevolking met sprongen toe.
In de twee eeuwen tussen 1650 en 1850 ver
dubbelde de wereldbevolking en tussen
1850 en 1950 was zij meer dan verdubbeld.
Als het huidige tempo waarmee de bevol
king van de wereld toeneemt, aanhoudt,
zal het aantal mensen in iets meer dan
veertig jaar opnieuw worden verdubbeld.
De president van de rechtbank te Am
sterdam heeft uitspraak gedaan in een kort
geding, dat de organisator van een plaat-
iespuzzel aanhangig had gemaakt tegen de
organisator van de woordpuzzel „Puzzel u
rijk", omdat in een van de woordpuzzels
een zin had gestaan, die reeds eerder in
een plaatjespuzzel was gebruikt. Boven
dien verzocht hij de organisator van de
woordpuzzel te verbieden tegen een
dwangsom van f 5000 voor elke overtre
ding te vermelden dat de puzzle wordt
samengesteld door de heer Bob Wallagh,
aangezien gebleken was dat die niet alle
zinnen zelf maakte.
De president wees deze eisen af. De
president noemde de eis van de dwangsom
„belachelijk" en verklaarde voorts dat de
publikatie van de naam van de heer Bob
Wallagh gerechtvaardigd was, omdat deze
als redacteyr van de puzzle optrad, het
geen allerminst betekende dat hij alle zin
nen moest maken.
De stichtingen „Pelita" en „Zorg voor
gerepatrieerden" delen mede, dat zij een
belangrijk bedrag hebben ontvangen uit de
op gironummer 777 gestorte gelden. Beide
stichtingen beijveren zich sedert de Japan
se capitulatie om zoveel mogelijk aanvul
lende materiële hulp aan gerepatrieerden
uit Indonesië te verlenen en werken thans
samen in de nationale actie van het Neder
landse Rode Kruis en het Centraal Comité
voor Kerkelijk en Particulier Initiatief
voor de hulpverlening aan nieuw aange
komen landgenoten uit Indonesië.
„Pelita" is begonnen met de aankoop van
een partij wollen plaids, bestemd voor
ouden' 'van dagen, die in verschillende Ne
derlandse bejaardentehuizen zullen worden
ondergebracht.
„Zorg voor gerepatrieerden" (voorheen
„Nederland helpt Indië") heeft een belang
rijke hoeveelheid nieuwe kleding en dekens
kunnen aankopen.
„De Coentunnel is een levensnoodzaak
voor de Zaanstreek. Reeds het feit, dat
de plannen bij Rijkswaterstaat gereed lig
gen toont aan, dat deze mening door de
overheid wordt gedeeld. De Zaanstreek
dient zich aan te passen aan de structuur
verandering in het vervoerswezen en zon
der Coentunnel is dit niet mogelijk." Dit
verklaarde de voorzitter van de Kamer
van Koophandel en Fabrieken voor Zaan
land, de heer A. Vis Jzn. in zijn nieuw
jaarsrede.
„Wij hopen dat de financiële positie
van ons land een spoedig begin van de
bouw zal toelaten, ook omdat de Coentun
nel het beste past in het Nederlandse we
gensysteem. Alle lokale en regionale be
langen kuhnen door deze tunnel worden
gediend, zei de heer Vis.
„Nu de bestedingsbeperking de bouw
van de Coentunnel in de weg staat, vra
gen wij ons wel eens af, of de bestedings
beperking hier haar doel niet voorbij
schiet. Een van de gevaren van die be
perking is namelijk, dat nu juist de be
stedingen achterwege worden gelaten, wel
ke onze concurrentie-positie kunnen ver
beteren." De heer Vis zag hierin een dub
bel gevaar: ten eerste blijven werken als
wegen- en tunnelaanleg en andere produk-
tieve investeringen achterwege en voorts
worden de bouwondernemingen tot gedeel
telijk in-activiteit gebracht. Het is benau
wend reeds nu stemmen te horen van hen
die ter opvanging van een mogelijke toe
nemende werkloosheid maatregelen pro
pageren, welke met de beginselen van de
bestedingsbeperking in lijnrechte strijd
zijn, aldus de heer Vis.
„Wil men voorkomen dat Nederland in
het geheel van de steeds toenemende en
steeds groter wordende internationale con
gressen tot de achtergebleven gebieden
gaat behoren, dan dient er in de beide gro
te congrèssteden, Amsterdam en Den Haag
zo spoedig mogelijk ruimte te komen voor
internationale bijeenkomsten van duizend
personen en meer. Het rijk en de gemeen
ten zullen hieraan meer aandacht moe
ten besteden alsmede aan uitbreiding van
de gelegenheden tot het onderbrengen
dier congressisten."
Dit verklaarde donderdag het hoofd van
het bureau voorlichting en representatie
der gemeente Amsterdam mr. P. J. Mijk-
senaar, die er voorts op wees dat ook
Amsterdam thans een dienst heeft voor
de organisatie van grote internationale
congressen, evenals Den Haag, waar zulk
een dienst al geruime tijd voortreffelijk
werk verricht. Door deze diensten kunnen
de congresorganisatoren snel en doelma
tig worden voorgelicht over de beschikba
re hotelaccommodatie, simultaan-vertaalin-
stallaties, excursies en diverse andere za
ken. De dienst geeft liet alleen advies,
doch organiseert in opdracht ook zelf con
gressen. Men bemoeit zich dan uitsluitend
met het .organisatorische deel. Het onder
in Amsterdam veel moeilijkheden op. Mr.
Mijksenaar acht het van groot belang, dat
in Amsterdam op korte termijn twee nieu
we hotels met elk 300 bedden zullen ver
rijzen, waarin congressisten kunnen wor
den ondergebracht.
Op een mooie dag zou de reis beginnen. Alle matrozen waren aan boord, er was voor
maanden proviand gezorgd en alles, wat voor een lange tocht nodig is.
De kapitein stond op de brug en gaf zijn bevelen. Onder het zingen van 'n zeemans
liedje draaiden de matrozen aan de kaapstander; daarmee trokken ze het zware
anker op.
De zeilen werden gehesen, ze gingen bol staan door de wind, die er in blies. De Vrije
Vogel ging varen! 44-45
(Van onze correspondent in Den Haag
Het gaat met de afzet van koelhuisboter
niet slecht, zo deelde men ons desgevraagd
bij het Produktschap voor Zuivel mede. De
afzet in het binnenland loopt aardig en op
de inschrijvingen werd voor het buiten
land een tienduizend ton afgenomen. De
voorraden zijn thans gedaald tot een „rede
lijke" 7000 ton. Er wordt thans natuurlijk
wel weer verse boter ingeleverd. Overigens
is de situatie in de zuivel nog steeds niet
erg rooskleurig. Door gebrek aan vraag
vooral ook in het buitenland, waar men
overal met een groot aanbod zit, liggen de
prijzen laag. Bij de inschrijvingen voor
export werd een gemiddelde prijs van
2,55 genoteerd; de vastgestelde binnen
landse verkoopsprijs is 3,05. De export
gaat hoofdzakelijk naar Noord-Afrika,
Italië en Engeland, waarvan Italië de
grootste afnemer bleek.
De verhoging van de omzetbelasting op
sigaretten, auto's, motorrijwielen, banden
en televisietoestellen zal vermoedelijk in
de loop van de volgende maand in wer
king treden. Met deze mogelijkheid wordt
althans ernstig rekening gehouden op het
ministerie van Financien. Het wordt door
deskundigen niet noodzakelijk geacht de
ze belastingverhoging op de eerste van de
maand te doen ingaan. Elke halve maand
uitstel scheelt de schatkist een paar mil
joen. Inwerkingtreding van de tariefsver
hogingen op 1 februari is uitgesloten, daar
de wetsontwerpen pas na die datum in de
Eerste Kamer komen. Volgende week
houdt de senaat zich bezig met de alge
mene politieke beschouwingen ove;- de
rijksbegroting en naar alle waarschijnlijk
heid zhllên'idi fceMltin^vetten tezamen
met de algemene financiële beschouwin
gen op de agenda van 4 februari komen.
Aannemende dat de Eerste Kamer de des
betreffende wetsontwerpen aanvaardt, dan
zouden zij omstreeks medio februari in
werking kunnen treden.
ADVERTENTIE
De warmtecirculatie hoort bij
a. ouderwetse lucht
b. vooruitstrevende Davo
hetelucht.
De zuinigheid hoort bij:
a. bestedingsbeperking
b. beperkte besteding
(Davo)
De bewondering hoort bij:
a. verblufte kennissen
b. trotse Davo eigenaar.
De DAVO BRANDAfclS en TARAKAN
haarden geven:
de grootste warmte- én hete lucht circulatie
de laagste brandstof rekening
het gezelligste vuur achter geheel glazen
deur
Vraag Uw leverancier alle inlich
tingen over
DAVO-BRANDARIS kolen
DAVO-TARAKAN olie
Davo Haarden - Deventer
Gesmeed
voor warme vriendschap
56. Heine voelde zich hierover zeer verheugd en zijn
eerste brief over Berlijn leek op een kaleidoscoop,
waarin het bonte, roezige leven van de grote stad in
al zijn facetten werd weergegeven: het geroddel, de
geruchten, de opwinding over niets... met daartussen
door de hand van Metternich: controle op uitleenbi
bliotheken, censuur op kranten en boeken, gevangen
neming van verdachte personen
Deze eerste brief verwekte veel opzien. In tegen
stelling tot de vrij tamme beschouwingen, die men
gewend was, werden hier allerlei feiten genoemd en
bovendien was de stijl van Heine's Berlijnse brief
geheel nieuw.
In de literaire salons te Berlijn verwekte deze brief
zelfs een ware sensatie. Bij de kopjes thee raakte men
er niet over uitgesproken. Sommigen waren veront
waardigd en voelden zich beledigd. Heine beriep zich
ter verdediging op de censuur, die allerlei had ge
schrapt, waardoor sommige dingen uit hun ver
band waren gerukt en misverstanden mogelijk wa
ren En geheel onwaar was dit niet, want de cen
suur had inderdaad gesch apt.
Op deze eerste brief volgden twee andere, die zelfs
bij degenen, die hem welgezind waren, een gevoel
van bevreemding wekten. Hij matigde zich een scherp
oordeel aan, zelfs over erkende grootheden als bij
voorbeeld Goethe. Madame Varnhagen maakte hem
hierover een opmerking: „M'n beste Heine, je bent
nog té jong om het machtige werk van deze man te
beoordelen! Wat kun je zelf tegenover het werk van
zo iemand stellen?"
Heine kreeg een kleur. „U wilt me uitdagen?"
vroeg hij. „U, de intelligentste vrouw van heel Ber
lijn? Vanzelfsprekend kan ik met u geen strijd gaan
voeren, alleen al uit diepe eerbied voor uw persoon
lijkheid."
„Waar je géén eerbied voor Goethe schijnt te koes
teren, behoef je ook mij geen erbied te betuigen", ant
woordde ze op scherpe toon.
„Ik ben me niet bewust, dat ik oneerbiedig ben ge
weest", zei hij op bittere toon, „maar wanneer ik
met mijn oordeel zou moeten wachten, tot ik mezelf
op even groots werk zou kunnen beroemen, dan zou
ik misschien eeuwig moeten wachten..."
„Je fout is, dat e je aandacht te veel versnip
pert", merkte Rahel Varnhagen op.
Opnieuw voelde hij de stekende pijn bij zijn slapen
en opnieuw zag hij het beeld van de hardloper voor
zich, die voortgejaagd werd, terwijl de toeschouwers
juichtenRahel Varnhagen behoorde ook tot de
toeschouwers.
„Goethe is een soort standbeeld geworden", zei hij
langzaam, „dat buiten deze tijd staat. Hij weet dat
en heeft zelf meegewerkt aan de cultus, die er rond
zijn persoon ontstaan is. Een standbeeld mag men niet
met modder gaan bezoedelen. Wie dat toch doet, vindt
de massa tegenover zich." Hij wa.htte even en ver
volgde dan: „Goethe heeft nooit brieven uit Berlijn
geschreven. Maar ik moét deze brieven schrijven!
Goethe heeft zich uit zijn eigen tijd teruggetrokken om
een volmaakt standbeeld te worden, maar ikik
wens intens in déze tijd te leven, ook al zal ik noch
een volkomen standbeeld, noch een volkomen mens
worden! Ik moét de waarheid zeggen en eens zal men
over deze tijd niet kunnen spreken, zonder de naam
Heine te noemen..."
Rahel's echtgenoot, Varnhage van Ense, die zich
bij hen had gevoegd, merkte op: „Je bent ijdel, Hei
ne!" Zelf een stille, teruggetrokken man, begreep
hij niet, hoe iemand zó over zichzelf kon praten.
Heine antwoordde op triest toon: „Ik krijg het ge
voel, dat ik mijn dierbaarste vrienden ga verliezen,
omdat ik de waarheid zeg, ook over mezelf. Begrijpt
u 't niet, ik ben een strijder, ik moét mijn oordeel
geven over de tijd, waarin wij leven; ik voel me be
wogen, als ik in een krant lees, dat in Londens stra
ten arme mensen van de kou omgekomen zijn en in
Napels van de honger. Ik kèn niet zwijgen.
Rahel Varnhagen keek hem met haar grote, intelli
gente ogen aan. Ze zweeg en haar man schudde zijn
hoofd. Tenslotte zei ze zacht: „Arme Heine!"
Hij wilde van niemand dank, hij wilde schrijven, nu
en altijd! De drang om te schrijven, om te oordelen
over de gebeurtenissen van zijn tijd, om de dingen die
hem bewogen in woorden weer te geven, was niet
meer te stuiten.
Zijn ouders waren intussen naar Lüneburg verhuisd.
Salomon Heine had geweigerd in Oldesloe een huis
voor zijn zieke broer te kopen en ook Harry Heine had
zijn ouders niet kunnen helpen, hoewel zijn naam
thans bekendheid had gekregen en van mond tot mond
ging. Zijn verdienste bestond echter uit... present
exemplaren!
Meer dan iéts anders had Heine in die tijd begrip
nodig, begrip en warmte van een medemens. En van
een geheel onverwachte zijde kreeg hij opeens begrip
en sympathie: Karl Immerman 1) begon een rol in
zijn leven te spelen. In diens kunstbesprekingen in
de „Rheinisch-Westfalischer Anzeiger", welke Heine
regelmatig las, bespeurde hij begrip en warmte. Wie
was Karl Immerman. Zaag wist Heine, dat hij een
blijspel had geschreven tn ook een tragedie, maar
nooit had hij daar een letter van gelezenHij be
sloot zich in het werk van deze verwante geest te
gaan verdiepen.
5»
HOOFDSTUK XI
De tijd zat Harry Heine op de hielen, opnieuw na
derde herfst en de termijn, welke Hamburg hem had
toegemeten, was nog maar angstig kort.
„Je kunt drie semesters in Berlijn studeren en na
afloop daarvan kom je me melden, dat je klaar bent
met je- studie Dan moét je klaar zijn, want dan hou
den mijn toelagen op..." Hij hoorde de stem van oom
Salomon weer in zijn oren. Nee, hij zou niét klaar
zijn, wanneer de termijn verstreken was! Bovendien
was hij ziek en de dokter, die hij had geraadpleegd,
ried hem een kuur aan in Tepliz.
In die dagen ontving hij plotseling een brief uit Po
len: Graaf Eugen von Breza, die in Berlijn was af
gestudeerd en die hij bij dr Varnhagens had leren
kennen als een begaafde, vurige jongeman, die in vele
opzichten zijn ideeën leelde, nodigde hem uit voor
een bezoek aan Polen. Zonder verder te overleggen
beantwoordde Heine deze uitnodiging bevestigend. Er
was niet veel tijd meer. Nóg had Hamburg niets van
zich laten horen maar spoedig was er bericht te ver
wachten.
1) Karl Immerman (1796—1840), bekendste werk sa
tirische roman „Münchhausen".
(Wordt vervolgd)
De brand op de „Ruys". Tegen een
21-jarige havenarbeider uit Bergen op
Zoom is voor de Rotterdamse rechtbank
een boete van vijftig gulden of twintig da
gen hechtenis geëist. Hij zou op 27 septem
ber brand hebben veroorzaakt aan boord
van het passagiersschip „Willem Ruys",
dat toen in Rotterdam lag. Ondanks het
verbod had hij gerookt in een ruim en toen
hij zijn sigaret uitkneep in de nabijheid
van brandbaar materiaal, was de brand
ontstaan. De schade beliep tienduizend
gulden. De verdediger vroeg clementie.
Uitspraak op 6 februari.
Laatste Seahawk. De laatste van de
22 Seahawk-vliegtuigen, die volgens het
wederzijdse hulpverleningsprogram in op
dracht van de V.S. bij Armstrong-Wit-
worth Aircraft in Engeland zijn gebouwd
voor de Koninklijke Marine, is overgedra
gen aan de marine-attaché van de Ne
derlandse Ambassade in Londen, kapitein
baron C. W. T. van Boetzelaer.
Dronken achter het stuur. Wegens het
veroorzaken van een dodelijk ongeluk on
der invloed van alcohol veroordeelde het
gerechtshof te Arnhem een 56-jarige
graanhandelaar uit Ermelo tot een gevan
genisstraf van zes maanden en een jaar
ontzegging van de rijbevoegdheid. Bij het
passeren van een wagen op de weg van
Nunspeet naar Harderwijk was hij zover
naar links uitgeweken, dat een tegemoet
komende motorrijder geen uitwijkmoge
lijkheden had en tegen een boom botste.
De motorrijder kwam om het leven. De
graanhandelaar was doorgereden. Hij had
acht a negen borrels gedronken voor hij
achter het stuur plaatsnam.
ADVERTENTIE
Neem tijdig
1 60 rAtterrcN
Sterk desinfecterend
60 tabletten f 0.98
PHILIPS-ROXANE NEDERLAND N.V.
VRIJDAG 24 JANUARI
Stadsschouwburg: Door leerlingen van
het Triniteitslyceum en Sancta Maria, een
opvoering van: „De waaier", 20.30 uur.
Concertgebouw: Noordhollands Philharmo-
nisch Orkest. Zesde concert in de serie V,
20.15 uur.
FILMS
Cinema Palace: „De familie Trapp", a.l.,
19 en 21.15 uur. Frans Halstheater: „Een
meisje in slecht gezelschap", 18 j., 19 en
21.30 uur Lido Theater: „Casino de Paris",
a.l., 19 en 21.15 uur. Luxor Theater: „Mijn
geld of mijn leven", a.l., 19 en 21.15 uur.
Minerva Theater: „Folies Bergère", 18 j„
20.15 uur Rembrandt Theater: „De nach
ten van Cabiria", 18 j., 19 en 21.15 uur.
Roxy Theater: „De ijzeren sheriff", 14 j„
19 en 21.15 uur. Studio Theater: „The man
with the golden arm", 19 en 21.15 uur.
ZATERDAG 25 JANUARI
Stadsschouwburg: Het Rotterdams Toneel
mét „De Bolle", 20 uur. Concertgebouw:
Concert door het Jeugdkoor: „Inter Nos",
20 uur. Minerva Theater: Demonstratie van
leerlingen der volksmuziekschool, 19.30 uur.
TENTOONSTELLINGEN
Galerie Espace: Expositie van tekeningen
en aquarellen van Alechinsky, 11-17 uur.
FILMS
Cinema Palace: „De familie Trapp", a.l.,
14, 16.15, 19 en 21.15. Frans Halstheater:
„Een meisje in slecht gezelschap", 18 j.,
14,30, 19 en 21.15 uur. Lido Theater: „Casino
de Paris'a.l., 14, 16.15, 19 en 21.15 uur.
Luxor Theater: „Mijn geld of mijn leven",
a.l., 14, 19 en 21.15 uur. Minerva Theater:
„Puntje en Anton", a.l., 14.30 uur; „Folies
Bergère", 18 j., 20.15 uur. Rembrandt
Theater: „De nachten van Cabiria",
18 j., 14, 16.15, 19 en 21.15 uur. Roxy Thea
ter: „De ijzeren sheriff", 14 j., 14.30, 19 en
21.15 uur. Studio Theater: „De man met de
gouden arm", 18 j., 14.15, 19 en 21.15 uur.
