Dalende bouwactiviteit, een tragere
groei van gemeente, meer werklozen
(jPanda en de wijze Meester
„Besparingen" daalden aanzienlijk
Pleidooi voor vakantiecomité's
voor de „rondhangende jeugd"
Lichte vorst
Minder trouwlust
Contact speeltuinen-jeugdwerk noodzakelijk
Wereldnieuws
J
2
VELSENS WEL EN WEE
Bergens burgemeester
kijkt naar de toekomst
Streekplan op komst,
coördinatie nodig
Brand bij Van Gelder
werd snel bedwongen
Buurman en buurvrouw
raakten slaags
J aarvergader ing
„Bloembollencultuur"
Evert Vermeer spreekt in
„Noord" voor de IJmond
N.U.S.O-STREEKVERGADERIN G
to
^Lock ió kei
zo
V
TAAL EN
DIALECT
MAANDAG 3 FEBRUARI 1958
HET AANTAL INWONERS van de gemeente Velsen is in het derde kwartaal van
1957 toegenomen met 381 personen. Het inwonertal bedroeg op 30 september j.l. 60.897,
aldus het „kwartaalbericht" van het Nederlands Economisch Instituut te Rotterdam.
De toeneming van de bevolking uit hoofde van het geboorte-overschot omvatte 243
personen. Het geboorte-overschot ligt in Velsen naar verhouding nog altijd hoger dan
in Nederland. In tegenstelling tot het vestigingsoverschot in het tweede kwartaal was
het vestigingsoverschot in het derde kwartaal ook weer positief: het bedroeg 138
personen. Het vestigingsoverschot ligt in de eerste negen maanden van 1957 aan
merkelijk beneden dat van de overeenkomstige periode van 1956. In de betreffende
periode van 1957 omvatte het vestigingsoverschot 155 personen tegen 753 in de over
eenkomstige periode van 1956.
In het derde kwartaal van 1957 zijn in
de gemeente Velsen 116 huwelijken vol
trokken tegen 143 in het derde kwartaal
van 1956. Deze daling in het aantal huwe
lijken kon ook reeds in het tweede kwar
taal van 1957 worden geconstateerd ten
opzichte van het tweede kwartaal van 1956.
Indien de eerste 9 maanden van 1957
worden vergeleken met de overeenkomstige
periode van de jaren 1952 tot en met 1956
wat het aantal voltrokken huwelijken be
treft, dan blijkt dat het niveau van 1957
ongeveer geljjk is aan dat van 1953, n.l.
respectievelijk 304 en 306. In de jaren 1954,
1955 en 1956 werden meer, n.l. respectieve
lijk 313, 349 en 353 huwelijken voltrokken.
De woningvoorraad is in het derde kwar
taal van 1957 gestegen van 15.564 aan het
begin van 15.711 aan het einde van het
kwartaal, d.i. een stijging van 0,94 Daar
de bevolking in dit kwartaal is toegenomen
met 0,63 °/o, is het aantal inwoners per
woning gedaald van 3,89 aan het begin van
het derde kwartaal tot 3,88 aan het einde
van het derde kwartaal.
Het gemiddeld aantal inwoners per wo
ning was aan het einde van het derde
kwartaal van 1957 gelijk aan het aantal,
dat aan het einde van het derde kwartaal
van 1956 kon worden geconstateerd, n.l.
3,88.
In de eerste negen maanden van de jaren
1952 tot en met 1954 en 1956 is het aantal
inwoners per woning gedaald met respec
tievelijk 0,03, 0,06, 0,05 en 0,02. In de eerste
9 maanden van 1955 en 1957 is de stijging
van de woningvoorraad ongeveer parallel
verlopen met die van het aantal inwoners,
zodat het aantal inwoners per woning geen
daling heeft ondergaan.
Pryzen en besparingen
In het derde kwartaal van 1957 is in
Velsen by de Rijkspostspaarbank en de
Nutsspaarbank 2.772.000 ingelegd en
2.411.000 terugbetaald. De netto-bespa
ringen omvatten dus 331.000. De bespa
ringen in het onderhavige kwartaal lagen
op een belangrijk lager niveau dan in het
overeenkomstige kwartaal van 1956, toen
722.000 werd bespaard.
De besparingen liggen in de afgelopen
negen maanden van 1957 aanzienlijk lager
dan in de overeenkomstige periode van
1956. In de betreffende periode van 1957 is
1.664.000 bespaard tegen 2.819.000 in de
overeenkomstige periode van 1956. De
daling heeft zich in elk kwartaal van 1957
voorgedaan.
De besparingen in de eerste negen maan
den van 1957 omvatten 59 °/o van die van
de overeenkomstige periode van 1956. De
besparingen in de eerste drie kwartalen
van 1957 liggen ongeveer op het niveau
van de besparingen in de overeenkomstige
periode van 1955. (In laatstgenoemde perio
de werd een bedrag van 1.601.000 be
spaard.)
Werkgelegenheid en omzetten
In de industriële bedrijven met meer dan
10 man personeel waren aan het begin van
het derde kwartaal van 1957 14.984 per
sonen werkzaam tegen 15.087 aan het begin
van het tweede kwartaal van 1957.
Dit betekent dus een teruggang van het
aantal werkzame personen van circa 100.
Aan het einde van het derde kwartaal
van 1957 waren 806 aanvragen van werk
gevers bij het Arbeidsbureau ingeschreven
tegen 915 aan het einde van het derde
kwartaal van 1956: dit betekent een daling
van 12 °/o. Deze daling kan sinds het einde
van het eerste kwartaal van 1957 worden
geconstateerd.
Het aantal aanvragen van werkgevers is
dus in 1957 aanzienlijk gedaald ten op
zichte van de overeenkomstige tijdstiopen
in 1956.
Aan het einde van het derde kwartaal
van 1957 waren 62 geheel werklozen inge
schreven bij het Arbeidsbureau tegen 56
aan het einde van het derde kwartaal van
1956. In de maanden oktober en november
van 1957 is de werkloosheid in Velsen snel
gestegen.
Werkloosheid in Velsen en Nederland:
Velsen
1956 1957
eind sept. 56 62
eind oktober 56 8-3
eind nov. 57 150
Nederland
1956 1957
20.000 35.000
22.000 42.200
29.100 58.500
Uit deze tabel blijkt, dat in oktober en
november van 1957 de werkloosheid in
Velsen meer dan verdubbeld is, n.l. van 62
eind september tot 150 eind november,
terwijl de werkloosheid in de overeen
komstige periode van 1956 ongeveer stabiel
bleef.
De werkloosheid is in Velsen in oktober
en november van 1957 sneller toegenomen
dan in Nederland. In Velsen is de werk
loosheid van eind september tot eind no
vember gestegen met 142 °/o tegen 63 °/o in
Nederland.
Omzetten
In het derde kwartaal van 1957 bedroeg
zoals al gemeld de opbrengst van vis
n de Rijksvishallen 10,8 miljoen gulden
tegen 9,8 in het derde kwartaal van 1956.
In het derde kwartaal van 1957 werd in
de Rijksvishallen 28,7 miljoen kilo verkocht
tegen 21,6 miljoen kilo in het overeen
komstige kwartaal van 1956.
Bouwactiviteit
In het derde kwartaal van 1957 zijn 150
woningen voltooid tegen 136 in het derde
kwartaal van 1956. In de eerste negen
maanden van 1957 zijn minder woningen
voltooid dan in de overeenkomstige periode
van de jaren 1952 tot en met 1956.
Aan het einde van het derde kwartaal
van 1957 waren echter meer woningen in
uitvoering dan op het overeenkomstige
tijdstip van de jaren 1952 tot en met 1956.
Meer verkeersongevallen
In het derde kwartaal van 1957 hebben
in Velsen 222 verkeersongevallen plaats
gevonden tegen 189 in het derde kwartaal
van 1956; dit betekent een stijging van
17 °/o.
Het aantal verkeersongevallen, dat in de
eerste negen maanden van 1957 heeft
plaatsgevonden lag aanmerkelijk boven
het aantal verkeersongevallen in de over
eenkomstige periode van 1956. Het aantal
verkeersongevallen bedroeg in de betref
fende perioden respectievelijk 583 en 453.
Het aantal voertuigen, dat in het derde
kwartaal van 1957 gebruik maakte van
het pontveer bedroeg 290.000 tegen 293.000
in het derde kwartaal van 1956.
Het aantal auto's dat gebruik maakte
van de weg over het sluiscomplex, bedroeg
in het derde kwartaal van 1957 circa 500.000
(daar de verkeersteller in juli gedurende
acht dagen defect was, is het aantal gepas
seerde auto's niet exact bekend), tegen
471.000 in het derde kwartaal van 1956.
Sinds de openstelling van de tunnels is
het aantal voertuigen, dat van het pontveer
gebruik maakt, zeer aanzienlijk gedaald.
Hetzelfde kan worden gezegd van het aan
tal voertuigen dat gebruik maakt van de
weg over het sluiscomplex.
De burgemeester van Bergen, dr. W.
Huygens, heeft de aandacht van de ge
meenteraad gevestigd op de voorbereidin
gen van het streekplan „Noord-Kenne-
merland" en de daarbij nodige samenwer
king tussen de betrokken gemeenten be
pleit. De burgemeester doelde vooral op
de agglomeratie Alkmaar-Bergen-Heiloo-
Koedijk-Oudorp.
In dit gebied zal de bevolking volgens
berekening in de tweede helft van deze
eeuw met 200.000 zielen zijn toegenomen.
Bij het organiseren van een gemeenschap
pelijk vestigingsgebied is een intensieve
samenwerking van de gemeentebesturen
een absolute noodzaak, aldus dr Huy
gens. De gemeenten zullen bereid moeten
zijn te besturen in overleg met de buurge
meenten en zij zullen organen in het leven
moeten roepen die het contact tussen de
gemeenteraden zullen leggen en onder
houden. De burgemeesters van de gemeen
ten in Noord-Kennemerland hebben daar
om een studiecommissie ingesteld voor
problemen, die tengevolge van de toekom
stige ontwikkeling kunnen rijzen. Spre
ker herinnerde in dit verband aan de ge
meenschappelijke opdracht door twaalf
gemeenten in Noord-Kennemerland ver
strekt aan een architectenbureau, om
voor de streek een bebouwings- en woon
plan *e ontwerpen, waarbij mede door het
toepassen van veel hoogbouw r>n decentra
lisatie der groepen zoveel mogelijk ruim
te tussen de bebouwingen wordt verkre
gen en de bevolking zoveel mogelijk in
contact wordt gebracht met de natuur.
Bergen zal misschien wel een satelliet
dorp krijgen, maar zijn functie van woon-
en recreatieoord zal toch behouden blij
ven. De zorg daarvoor zal de hoofdopgave
zijn voor de gemeenteraad, zo besloot
burgemeester Huygens zijn rede.
Zaterdagavond om tien uur loeide de
brandsirene van Van Gelders papier
fabriek. Er was namelijk een begin van
brand ontstaan bij de viltenpartij onder
papiermachine 18. Door snel ingrijpen van
personeel kon de brand worden bedwongen.
Haarlemse politierechter
De Haarlemse politierechter, mr. J. P.
Petersen, behandelde vrijdag de zaak te
gen een 52-jarige inwoonster van Vel
sen, die op 31 december van het vorig
jaar in een zelfbedieningswinkel in Velsen
levensmiddelen ter waarde van ongeveer
twaalf gulden zou hebben meegenomen
zonder deze te betalen.
Verdachte, die overigens gunstig bekend
staat, zou hebben verklaard dit wel eens
meer te hebben gedaan. De officier van
Justitie, mr. dr. R. W. H. Pitlo, achtte het
feit van ernstige aard, vooral omdat ver
dachte zich reeds maandenlang met deze
diefstallen zou hebben beziggehouden.
Aangezien verdachte op het ogenblik in
een ziekenhuis wordt verpleegd verzocht
de officier aanhouding van de zaak tot dat
de verdachte gehoord kon worden.
Onbehoorlijk
„U bent wel heel onbehoorlijk tegen een
vrouw opgetreden", zei de politierechter
tot 'n 51-jarige los-arbeider uit Beverwijk
die wegens mishandeling terecht stond.
De man had op 28 november van het vo
rig jaar zijn 43-jarige buurvrouw eerst uit
gescholden en daarna geschopt en met een
steen op het hoofd geslagen. Het handge
meen was ontstaan nadat de verdachte on
vriendelijke opmerkingen tegenover de
kinderen van de buurvrouw had gebezigd
en de laatste de man ter verantwoording
had geroepen.
De verdachte zei, dat hij zich noch van
het schelden noch van de mishandeling
iets kon herinneren. „Hoe is nu de ver
standhouding tussen u beiden?" wilde mr.
Petersen nog weten. De buurvrouw en de
buurman keken elkaar eens aan en ver
klaarden toen dat deze geen reden tot kla
gen gaf.
De politierechter veroordeelde de hard
handige buurman tot een boete van 75.-
subs. dertig dagen hechtenis.
De jaarvergadering van de afdeling
Heemskerk van de Koninklijke Algemene
vereniging voor Bloembollencultuur mocht
zich ook nu weer in een grote belangstel
ling van de zyde der leden verheugen.
De voorzitter de heer Ch. v. d. Outenaar
sneed in zijn openingswoord diverse pro
blemen aan. Vooral het vraagstuk van het
machinaal rooien, waarvoor nog geen af
doende oplossing werd gevonden, houdt de
gemoederen bezig. De verdere mechani
sering geeft echter een aanmerkelijke be
sparing op de arbeidslonen. De strenge
keuring op irissenbollen kon de voorzitter
wel toejuichen. Immers de export neemt
steeds groter vormen aan en om dit zo te
houden is een goede kwaliteit een eerste
vereiste.
Het jaarverslag van de penningmeester
toonde een gunstig beeld, er was een batig
saldo van 72,38, waarvoor het bezit van
de afdeling steeg tot een bedrag van
357,72.
Van de plaatselijke afdeling van de LTB
was een verzoek ingekomen om gezamen
lijk de bloemententoonstelling te Boven-
karspel te gaan bezoeken. De vergadering
kon zich hiermede verenigen. Daar tege
lijkertijd een modeshow zal plaats vinden,
wordt verwacht dat ook de dames hiervoor
belangstelling zullen tonen.
HOOFDPRIJZEN STAATSLOTERIJ
2e KLASSE le LIJST
Prijzen van:
f30.000: 6547.
f 5.000: 21642.
f 2.000: 2340.
f 1.500: 9216, 21684.
f 1.000: 13306, 15737, 18900, 20247, 21935.
ƒ400: 1163 2633 3176 4171 4599 6258 8683
12222 12456 12824 14891 16010 16783 18342
19576
ƒ200: 2022 2172 2661 3517 3693 3824 4236
4381 4508 4544 4844 5596 6170 6250 6780 6867
7122 7155 7948 8048 8352 8548 8642 8713
9002 9123 9579 9596 9712 9860 10003 10404
10698 10902 10933 11160 11471 11557 11638
11928 11948 12353 12455 12665 12795 12930
13143 13307 13446 13980 14034 14512 14803
15215 15316 15619 16095 16250 16544 16634
17282 17496 17497 17728 18484 18930 19278
20045 20182 20406 21129 21186 21279 21570
21879
In verband met de komende verkiezin
gen voor de Provinciale Staten en de ge
meenteraden zal de heer Evert Vermeer,
voorzitter van de Partij van de Arbeid, op
dinsdag 11 februari spreken in het ge
meentelijk ontspanningslokaal aan de Van
Diepenstraat.
Deze vergadering wordt gehouden voor
leden en belangstellenden uit de gehele
Een tachtigtal leden van de Nederlandse Unie van Speeltuinorganisaties waren
zaterdagmiddag en -avond bijeen in de bovenzaal van hotel „Royal" aan de Ken-
nemerlaan te IJmuiden voor een streekconferentie die daar gehouden werd in
samenwerking met de sectie „Speeltuinen" van de Velser Jeugd Centrale, 's Middags
sprak de heer K. van Driel, referendaris aan de afdeling Onderwijs en Volksont
wikkeling te Rotterdam over het onderwerp „De taak der vakantieverenigingen in
vakantietijd" en hierna hield mej. Goudriaan, lid van het bestuur van de N.U.S.O.
een lezing over „Nieuwe organisatievormen in ons werk". Na een gezamenlijke lunch
in „Royal", aangeboden door de V.J.C., werd de avond verder in gezelligheid door
gebracht met de band van Ed. Williams en conferencier A. Westgeest.
De heer H. de Boer, wethouder van
Onderwijs in Velsen sprak na het wel
komstwoord van de heer M. J. Marcus,
voorzitter der plaatselijke centrale, enige
waarderende woorden over het werk van
de speeltuinverenigingen. Dat ook de
V.J.C. hiervan overtuigd is wordt wel be
wezen door de telkenmale verstrekte sub
sidies ten dienste van dit belangrijke club
werk, zei hij. Ook de heer K. van Driel
gaf de vergadering nog een idee van de
groei van het speeltuinwerk in de afge
lopen vijfentwintig jaar.
Hij staafde dit door mede te delen dat in
T~ -É
n
Het continentale hogedrukgebied, waar
van het centrum zaterdag boven Zuid-
Duitsland lag heeft zich tijdens het week
einde naar het zuidwesten verplaatst. De
kern ervan werd vanmorgen in midden-
Frankrijk aangetroffen. Boven de Britse
eilanden kwam in de afgelopen 24 uur een
nieuw hogedrukgebied tot ontwikkeling.
Het veroorzaakte samen met een depressie
boven Scandinavië op de Noordzee noord
westelijke winden waarmee drogere lucht
ons land werd binnengevoerd. De mist ver
dween daardoor geheel en er kwamen
flinke opklaringen voor. Deze zullen in de
komende nacht bij zwakke wind aanleiding
geven tot lichte vorst. Daarbij kan opnieuw
plaatselijk mist ontstaan. Morgen overdag
zullen de temperaturen iets lager zijn dan
vandaag.
WEERRAPPORTEN
Dinsdag 4 februari
Zon op 8.17 uur, onder 17.32 uur.
Maan op 18.19 uur, onder 7.47 uur.
Maanstanden
4 febr.
11 febr.
18 febr.
26 febr.
09.05 uur
00.34 uur
16.38 uur
21.51 uur
volle maan.
laatste kwartier,
nieuwe maan.
eerste kwartier.
Hoog en laag water in IJmuiden
Dinsdag 4 februari
Hoog water 3.41 en 15.52 uur.
Laag water 11.39 en uur.
Temperaturen
buiten-
ae
en binnenlandbeden-
i c
•Ss
morgen 7 uur.
Neerslag:
V**
Laatste 24
uur
■S O
c
V
0)
aS
Helsinki
motregen
z
0
0
Stockholm
sneeuw
nnw
0
3
Oslo
onbewolkt
nw
1
0
Kopenhagen
sneeuwbui
wnw
2
0,5
Aberdeen
zwaar bew.
wnw
2
0,4
Londen
onbewolkt
n
4
0,1
Amsterdam
onbewolkt
nnw
4
0
Brussel
mist
w
4
0
Luxemburg
mist
w
-1
0
Parijs
geheel bew
windst.
-1
0
Bordeaux
mist
windst.
-3
0
Grenoble
onbewolkt
windst.
-5
0
Nice
onbewolkt
n
4
0
Berlijn
licht bew.
w
3
2
Frankfort
geheel bew.
wzw
-2
0
München
geheel bew.
zw
-10
0
Zürich
geheel bew
O
-6
0
Genève
mist
zzw
-5
0
Locarno
onbewolkt
windst.
-5
0
Wenen
zwaar bew
nnw
1
0
Innsbruck
zwaar bew.
zzw
-9
13
Rome
onbewolkt
windst.
1
0
Ajaccio
zwaar bew.
O
4
0
Madrid
zwaar bew.
z
6
0
Mallorca
onbewolkt
wnw
2
0
Algiers
onbewolkt
zo
9
0
Den Helder
onbewolkt
nnw
4
3
Ypenburg
onbewolkt
nnw
5
1
Vlissingen
onbewolkt
n
4
1
Eelde
onbewolkt
nw
3
3
De BNt
licht bew.
nw
1
2
Twente
licht bew.
wnw
2
2
Eindhoven
onbewolkt
nw
2
0,1
Vlz. Z.-Limb.
mist
w
4
1
53. Panda scheen werkelijk ongelijk te
hebben met te twijfelen aan het succes
van Joris' geneeskundige behandeling. De
ene westerling na de andere verdween
nu de tent in, protesteerde even smartelijk
tegen het eerste contact met de oosterse
levensstijl enverliet wat later vol
levenslust en vriendelijke gedachten de
Tempel der Oosterse Wijsheid! Volgens
Panda kon het onprettige interieur met de
spijkermeubelen moeilijk de oorzaak zijn
van de milde stemming waarin Joris' pa
tiënten de tent verlieten, na eerst nog
behoorlijk te hebben betaald Dat alles
'vees slechts op een slimme trut ran Joris
meende hij. „Dat is al de twintigste pa
tiënt, die hij binnen het uur de tent in
lokt", mopperde hij tegen de wijze mees-
Ier, die Joris' bezigheden goedkeurend
gadesloeg, „daarmee heeft hij al twintig
goudstukken verdiend!" „Foei, broeder
Panda", riep de oosterling bestraffend.
„Wat is dat nu voor taal? Wacht u voor
Onvriendelijke Gedachten!" Het viel in
derdaad niet te ontkennen, dat Panda niet
direct vriendelijk over Joris dacht, maar
de wijze meester was nu eenmaal te wijs
om te beseffen dat een onvriendelijke ge-
'nnhte non niet onjuist behoeft te zijn
Broeder Gordbloed", ging hij geduldig
verder, „verlost deze westerlingen slechts
van hun geld, om hun denken te zuiveren,
waarna zij zich kunnen laven aan de oos
terse wijsheid! Op die wijze helpt hij onze
missie vooruit...!" „Ja", beaamde Panda,
en helpt hij zichzelf aan geld!" De
wijze toonde zich door die woorden zeer
gegriefd. „Broeder Panda, broeder Pan
da!", sprak hij hoofdschuddend. „Ge moet
inwendig verteerd worden door Onvrien
delijke Gedachten!", en Panda met vaste
hand in de richting van het gevreesde
vertrekje duwend constateerde hij: „Het
wordt hoog tijd, dat gij uzelf eens onder
behandeling stelt en uw gedachten zui
vert!"
de laatste kwart eeuw het aantal aange
sloten speeltuinverenigingen gestegen is
van 65 tot het tienvoudige.
Het is gebleken, aldus de heer Van Driel,
dat de helft van de jongens en meisjes
hun vakantie thuis moeten doorbrengen
en de consequentie hiervan is dat de ver
enigingen zich vooral in deze tijd uiterst
dienstbaar kunnen maken door er zorg
voor te dragen dat de jeugd zich dan niet
hoeft te vermaken met het uithalen van
allerlei onnut kattekwaad en het rond
huppelen op een, door een ijzeren hek af
gepaste, speelplaats.
Vakantiecomité
De inleider bepleitte het oprichten van
een tijdelijk „vakantiecomité" in de zo
mermaanden voor de plaatsen waar in
derdaad de jeugd „maar wat langs de
straat zwerft" en hij completeerde deze
gedachte met richtlijnen om de jongelui
prettig en verantwoord bezig te houden
Mejuffrouw Goudriaan vatte in haar
spreekbeurt over nieuwe organisatievor
men enige persoonlijke gedachten samen
De aanvankelijke organisatorische opzet
van de N.U.S.O. was berekend op een
honderdtal verenigingen, verklaarde ze, en
voorlopig voldoet het, zij in geringer mate.
hier nog aan, doch de inleidster was er
persoonlijk pertinent van overtuigd dat
een algehele reorganisatie zeer nuttig zou
kunnen zijn.
Als bezwaar tegen de huidige bestuurs
vorm voerde zij onder andere het geringe
contact aan dat tussen de verenigingen
enerzijds en het hoofdbestuur anderzijds
van lieverlee is ontstaan. Ook stond zij ei-
even bij stil dat, zoals uit een brief is ge
bleken, de overheid eveneens het verband
te los vindt om tot een daadwerkelijk ge
sprek te kunnen komen. Het is des te be
langrijker omdat de speeltuinverenigingen
in vergelijking met de andere jeugdorgani
saties het grootste aantal leden onder haar
hoede heeft, verklaarde mejuffrouw Gou
driaan, en het komt ons voor dat men in
Nederland hiervan nog niet doordrongen
is. Tot slot kwam zij tot de volgende con
clusies: een soepel contact in alle rich
tingen moet in de organisatie mogelijk ge
maakt worden, enige decentralisatie is
zeer gewenst en een gedegen contact met
andere jeugdorganisaties is zeer nood
zakelijk.
Opgedrongen. Radio-Moskou meldt, dat
drie financiële functionarissen in de
Sovjet-Unie openlijk zijn berispt we
gens „verkeerde praktijken" bij de
staatsloterij. Onder hen is de ondermi
nister van Financiën Garboezov. In
sommige gevallen waren de loten aan
het publiek opgedrongen. Sommige in
stellingen en bedrijven in Moskou wa
ren gedwongen geweest een hoeveel
heid loten af te nemen op basis van
het in totaal uitbetaalde loon.
Niet ernstig? Het Amerikaanse ministerie
van Defensie heeft, als hoogste autori
teit, de aanklacht tegen luitenant Mor
ton, die op een Amerikaanse basis in
Duitsland weigerde de hand van een
negerkapitein te schudden, laten vallen.
Morton's nog hangende verzoek om
ontslag uit de militaire dienst zal niet
worden ingewilligd. Hierdoor zal hij
niet, zoals verwacht was, voor de krijgs
raad terechtstaan.
Schouwburgbrand. In Tokio is het Ernie
Pyle-theater, genoemd naar de be
roemd geworden oorlogscorrespondent
afgebrand. Drie acteurs kwamen om
liet leven en tien personen kregen ver
wondingen. Naar schatting 5.500 per
sonen konden ontsnappen. Helikopters
van het Amerikaanse leger cirkelden
om het brandende gebouw om op de
zolder opgesloten mensen te redden.
Dezen waren echter al veilig.
Vrijheid. De perscensuur in Venezuela is,
na een bestaan van zeven jaar, afge
schaft. Een decreet van de Junta heeft
de commissie voor personderzoek afge
schaft. De Junta verklaarde, dat volle
dige gedachtenvrijheid de beste garan
tie is voor democratische bestuursvorm
en democratische instellingen.
Evenwicht. Een protest van communis
tisch China tegen de aanwezigheid van
Amerikaans atoomgeschut in Korea is
namens de UNO-troepen van de hand
gewezen. China eiste in de tachtigste
zitting van d<- gemeenschappelijke wa
penstilstandscommissie in Panmoenjon
dat dit geschut wordt verwijderd. Hier
tegenover werd van de andere zijde ge
steld, dat het evenwicht reeds door
maatregelen van China was verstoord.
Zekere landen. De rechtbank in Belgrado,
waarvoor drie mannen terecht staan op
beschuldiging van plannen om het re
gime van Tito omver te werpen, is za
terdag in geheime zitting gegaan toen
twee Joegoslavische personeelsleden
van de Amerikaanse ambassade als ge
tuigen zouden worden gehoord. De of
ficier van Justitie vroeg om een ge
heime zitting „in het belang van Joe-
goslavië's vriendschappelijke betrek
kingen en de handhaving van de be
trekking met zekere landen".
Immoreel. De 39-jarige particuliere secre
taris van de Zuidafrikaanse premier
Strijdom, Gideon Keyser, is zaterdag
schuldig bevonden aan overtreding van
de apartheidrbepalingen door het on
derhouden van „immorele betrekkin
gen" met een negentienjarige niet-
blanke vrouw. Hij werd veroordeeld
tot vier maanden gevangenisstraf en
vier stokslagen. Keyser heeft hoger be
roep aangetekend.
Accuraat recht. Charles S. Rhyne, voor
zitter van de vereniging van Ameri
kaanse advocaten heeft gepleit voor een
internationaal rechtssysteem, dat „de
beste weg naar ontwapening" zou wor
den. Hij wenste „activering" van het
internationale hof van Justitie, hetgeen
men zou kunnen bereiken door dat hof
permanent zitting te laten houden op
het hoofdkwartier der UNO.
Oudlid. In commentaren in de Westduitse
pers wordt uiting gegeven aan verwon
dering over de benoeming van Her-
bert Dittmann tot directeur van poli
tieke zaken van het Westduitse minis
terie van Buitenlandse Zaken. Dittmann
kwam onder nummer 4.789.472 voor op
de ledenlijst van de nationaal-socialisti-
sche partij in 1937.
Vondst. Vrijdagavond is het lijk gevonden
van Ann Noblett, het zeventienjarige
meisje uit Wheathamstead, dat 30 de
cember nie* terugkeerde van een dans
les. Het lag verborgen onder takken,
ongeveer anderhalve kilometer van
haar huis. De moord op dit meisje ver
toont gelijkenis met die op de Neder
landse Mary Kriek.
Pasteur. De „Norddeutsche Lloyd" zal
het 30.000 ton metende Franse passa
giersschip „Pasteur" moeten verkopen
indien de Bondsregering het ombouwen
niet wil subsidiëren. De „Pasteur"
werd gedurende de oorlog gebruikt als
troepentransportschip en na de oorlog
door Frankrijk aan West-Duitsland ver
kocht. Het herstel zal 38 miljoen Mark
vergen. Woordvoerders van de regering
in Bonn hebben nimmer subsidie toe
gezegd, zeggen zij.
HOE VERDER we in de tijd teruggaan,
hoe minder taaleenheid we kunnen vast
stellen voor de gebieden in Europa, waar
thans Nederlands gesproken wordt. En
onder Nederlands verstaan we dan de
taal die niet alleen in ons land, maar ook
in het noordelijke deel van België en in
Frans Vlaanderen gesproken wordt. De
zuidelijke grens van ons taal-
gebied loopt langs het westen
van Duinkerken, het westen
en zuiden van Hazebroek in
Frankrijk en langs Ronse,
Edingen, Tubeke, vervolgens
enkele km ten zuiden, van
Brussel, Leuven. Tienen, Ton
geren naar Maastricht en
Eupen. leder die deze streken wel eens
bezocht heeft, weet dat dit hele gebied
niet overkoepeld wordt door het A. B
(algemeen beschaafd), maar dat er Neder
lands - zij het dan een veelvormig Neder
lands - wordt gesproken, kan bezwaarlijk
worden ontkend.
De dialectische schakeringen moeten in
vroeger tijden veelvuldiger zijn geweest.
Bij deze uitspraak moet dialect niet wor
den opgevat als verbastering of bederf
van de. algemene taal, maar als de oor
spronkelijke streektaal, waarin vaak juist
veel van de oude taal werd bewaard. Het
Nederlands, dat in hoofdzaak een voort
zetting is van de taal van de Germaanse
volksgroep die als Franken wordt aange
duid, mag als een Frankisch dialect (Ne-
derfrankisch) worden beschouwd, mits
men in het oog houdt dat dit dialect eigen
lijk een bundeling is van vele andere
Frankische dialecten (die geen deel heb
ben gehad, aan de Hoogd.uitse klankver
schuiving)
Bij het speuren naar het oudst geschre
ven Nederlands hebben we deze langade
mige inleiding helaas nodig gehad om u
le overtuigen van het feit dat de in 1932
gevonden West-Vlaamse tekst die van
vóór 1100 dateert inderdaad Nederlands
is. Op het eerste gezicht zou je haar be
slist niet als zodanig herkennen: „Hebban
v olla vogala nestas hagun-
nan hinase hic anda thu",
wat in het hedendaags Ne
derlands als volgt zou klinken:
„Hebben alle vogelen hun
nesten begonnen, behalve ik
en jij". Behalve deze enkele
zin, die waarschijnlijk het
begin van een minnedicht
is, is er nog een ouder document van een
Nederlands dialect bekend, t.w. de Wach-
tendonckse Psalmen. Het is een 17de eeuws
afschrift van een 25-tal psalmen, de res
ten van een 9de- of 10de-eeuwse vertaling
in het Oostnederfrankisch. De naam
Wachte'ndonck duidt op degeen die dit
afschrift in zijn bezit had. Wie dit Neder
lands van 1000 jaar geleden kan lezen en
verstaan, is een knappert: „Gehöre Got
gebet min in ne farwip beda mina, thenke
te mi in gehore mi" (Hoor God, mijn ge
bed en verwerp mijn bede niet, luister
naar mij en verhoor mij). Misschien, dat
er t.z.t. nog oudere teksten aan het licht
komen, maar voorlopig moeten we het
hier maar mee doen.
Afstapend van het moeilijke en glibbe
rige terrein van de taal moeten we ook
maar eens omzien naar de oudst bekende
meteoroloog.
Daarover een volgende i eer,.
li PcHllon
Nadruk verboden.)
