EEN WOELIGE TIJD
Monumenten onthuld in twee
zwaar getroffen dorpen
Fa. B. ENGELENBERG
BUMBELENDEWENSHOORN
Agenda voor
Haarlem
Schilder als een man van 't vak: Cetalac
De negen Muzen
Kort en bondig
MAANDAG 3 FEBRUARI 1958
5
Onderhoudend
Het staat op de muren'
Films over de zuidpool
Orgelcyclus
De radio geeft dinsdag
T elevisie programma
Herdenking overstromingsram p
Minister Algera opende
dorpshuis in
's Gravendeel
OFFICIËLE VERKOOP SIKKENS LAKKEN
Samenwerking
Inbrekers sneden brandkast
open; buit ruim 10.000 gld.
Holland Festival vraagt
Rotterdam hogere subsidie
Franse schilder Jean
Crotty overleden
Brand in oud Amsterdams
grachtenhuis
Ontvluchte psychopaat
weer gearresteerd
Conclusies van congres
over liturgie
Tweede machinist van
„Nestor" kreeg brand
wonden
Brand in hotel „De Schelp"
Henri Arends ziek
Rie Mastenbroek verkocht
de eerste loten van NOG
Zanglijsters kondigen
het voorjaar aan
ONS VERVOLGVERHAAL
DOOR WERNER STEINBERG
Dulles terug van Bagdad-
pact-conferentie:
Militaire eisen niet te
hoog stellen"
A. A. M. Dobbelman
te Nijmegen overleden
Het journaal was zaterdag buitengewoon
actueel. Niet alleen waren er al beelden
van de lancering van de Amerikaanse
kunstmaan tenminste, er werd te ver
staan gegeven, dat de opnamen van een
raketstart inderdaad die van de Ameri
kaanse kunstmaan betroffen maar ook
werden er al filmfragmenten getoond van
de rampherdenking te 's Gravendeel in
Zeeland. Hulde! Weer was er zo'n „Ame-
rikanistisch" stukje realiteit: de moorde
naar Starkweather in zijn cel. Evenals de
opnamen van de arrestatie van Sarah
Churchill indertijd, trof dit stukje film ons
als onpassend voor een Nederlands jour
naal. Het weerzinwekkende school dit
maal niet in de beelden zelf, maar dat
maakt geen principieel verschil. De men
taliteit is onpassend. Dr. De Jong hield
een scherpzinnig en buitengewoon helder
betoog over de Amerikaanse kunstmaan.
Zijn uitleg was informatief en boeiend.
Pension Hommeles had deze keer te wei
nig om het lijf, zó onbenullig en doorzich
tig hoeft het nu ook weer niet en wat min
der liedjes zijn zeker gewenst. Het ge
heel was ondanks het intelligente camera
werk te onbewegelijk en star.
„Weet wel wat je waagt" blijft een der
beste televisieprogramma's die Nederland
rijk is. De eenvoud van opzet, het sym
pathieke gbkelement, de menselijke be
nadering en het onbetwistbaar uitmunten
de ondervragen door Theo Eerdmans, ma
ken van dit spel een amusement van hoog
gehalte. Bovendien is de regie van Gijs
Stappershoef rustig en aangenaam. We
hebben zelden zo van televisie genoten als
bij dit spel. Opmerkelijk en een aparte
vermelding waard was de wijze waarop
Eerdmans vragen stelde en antwoorden
gaf aan de experimentele schrijver Si
mon Vinkenoog, die zich te ver uit zijn
straatje liet lokken en daarbij overtuigend
struikelde.
Beeldschermer
Het bekroonde luisterspel „Het staat op
de muren", dat in oktober van het vorige
jaar door de Nederlandse Radio Unie en
door het Nationaal Instituut voor Radio-
Omroep in Brussel werd uitgezonden, zal
thans ook door de radiovereniging van de
Belgische Congo ten gehore worden ge
bracht. Dit spel is van de Groningse auteur
Josef Cohen, die winnaar werd van de
luisterspel wedstrijd, uitgeschreven door
NRU en NIR. Het hoorspel is geïnspireerd
op inschriften die op de muren van Pom-
peji zijn aangetroffen.
In het dinsdagavond-televisiefilmpro
gramma vertoont de N.C.R.V. op 4 februari
„Met Scott naar de zuidpool", een dra
matische reconstructie van de expeditie,
die de Engelse poolvaarder Scott in 1912
ondernam naar het gebied waar thans
ter gelegenheid van het Internationaal
Geofysisch Jaar onder andere wordt ge
opereerd door de Nieuw-Zeelander Hillary
en de Engelsman Fuchs. Deze film werd
destijds vervaardigd om de herinnering
aan hem, die met veel primitiever midde
len moest werken dan de tegenwoordige
poolreizigers, levend te houden. Ook op 4
februari geeft de N.C.R.V. de eerste ver
toning in Nederland van de film „Regen"
van de Duitse cineast Wolf Hart. Ze duurt
vijftien minuten en zal herinneringen op
roepen aan het door de Nederlander Joris
Ivens onder dezelfde titel vervaardigde
filmverhaal.
De organisten Adriaan Engels, Willem
Hülsmann, Jan van den Berg en Lambert
Erné zijn door de N.C.R.V. uitgenodigd een
cyclus te verzorgen onder de titel „Grote
werken op een klein orgel". Dat kleine
orgel is het Sweelinckorgel in de grote
zaal van de N.C.R.V.-studio in Hilversum.
In deze cyclus zal woensdagavond 5 febr.
de eerste uitzending plaats hebben. Men
hoort Passacaglia en fuga in C van Johann
Sebastiaan Bach. Op dezelfde dag geeft
HILVERSUM I 402 M. 7.00 AVRO. 7.50 VPRO.
8.00—24.00 AVRO.
AVRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Gymnastiek. 7.20 Gram.
VPRO: 7.50 Dagopening. AVRO: 8.00 Nieuws. 8.15
Gram. 9.00 Gymn. voor de huisvrouw. 9.10 De
groenteman. 9.15 Gram. 9.35 Waterst. 9.40 Morgen
wijding. 9.55 Een boek voor het geestelijk leven,
causerie. 10.00 Gram. 10.50 Voor de kleuters. 11.00
R.V.U.: Land achter hoge muren, door mevr. mr.
L. Eversdijk Smulders. 11.30 Pianorecital. 12.00
Zang en piano. 12.30 Land- en tuinb.mede. 12.33
Mil. ork. 13.00 Nieuws. 13.15 Meded. of gram. 13.20
Lichte muziek. 13.55 Beursber. 14.00 Gram. 14.40
Schoolradio. 15.00 Tenor en piano. 15.30 Voor de
zieken. 16.30 Voor de jeugd. 17.30 Jazzmuz. 18.00
Nieuws. 18.15 Act. 18.30 R.V.U.: Het UNO-werk
in de onderontwikkelde gebieden van India, door
ir. F. B. Carbasius Weber. 19.00 Voor de kinderen.
19.05 Paris vous parle. 19.10 Strijkkwartet. 19.45
Filmpraat,ie. 20.00 Nieuws. 20.05 Gevar. progr. 22.15
Operamuziek. 22.55 Ik geloof, dat... caus. 23.00
Nieuws. 23.15 Beursber. v. New York. 23.16 New
York calling. 23.21—24.00 Gram.
HILVERSUM II 298 M. 7.0O—24.00 KRO.
KRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Gram. 7.45 Morgengebed
en liturg, kal. 8.00 Nieuws en weerber. 8.15 Gram.
8 50 Voor de huisvrouw. 9.45 Lichtbaken. 10.00
Voor de kleuters. 10.15 Gram. 10.30 Schoolradio.
10.50 Gram. 11.00 Voor de vrouw. 11.30 Schoolra
dio. 11.50 Als de ziele luistert. 12.00 Middagklok
noodklok. 12.03 Lichte muz. 12.30 Land- en tuin-
bouwmeded. 12.33 Gram. 12,55 Zonnewijzer. 13.00
Nieuws en Kath. nieuws. 13.20 Gram. 13.30 Dans-
muz. 14.00 Sopr. en piano. 14.20 Gram. 14.30 Wij
vrouwen van het land. 14.40 Gevar. progr. 16.00
Voor de zieken. 16.30 Ziekenlof. 17.00 Voor de
jeugd. 17.40 Beursber. 17.45 Regeringsuitz.Rijks
delen overzee. Landelijke ontwikkeling in Ne
derlands Nieuw-Guinea. door ir. J. H. de Haan.
18.00 Lichte muz. 18.20 K.V.P., caus. 18.30 Lichte
muz. 18.50 Van klanten en wanten weten. 19.00
Nieuws. 19.10 Comm. 19.15 Lichte muz. 19.35 La
Traviata, opera. (20.1520.30 Act. 21.4021.55 In
het hart van een beweging, klankbeeld.). 22.35 De
Radiodokter. 22.45 Avondgebed en lit. kal. 23.00
Nieuws. 23.15—24.00 Nouveautés.
BRUSSEL 324 M.
12.00 Gram. 12.15 Pianospel. 12.30 Weerber. 12.35
Tuinb.kroniek. 12.40 Pianospel. 13.00 Nieuws. 13.15
Gram. 14.00 Schoolradio. 15.45 Gram. 16.00 Koer
sen. 16.02 Gram. 16.30 Idem. 17.00 Nieuws. 17.10
Gram. 17.45 Boekbespr. 18.00 Voor de jeugd. 18.30
Voor de soldaten. 19.00 Nieuws. 19.40 Gram. 19.50
Caus. 20.00 Radiokron. 21.00 Gram. 21.30 Omr.ork.
22.00 Nieuws. 22.15 Kamermuz. 22.5523.00 Nieuws.
VOOR DINSDAG
NTS: 20.30 Journ. en weeroverz. NCRV: 20.45
Filmprogramma.
In enkele door de watersnoodramp van
februari 1953 zwaar getroffen plaatsen zijn
zaterdag herdenkingen gehouden, onder
meer in Nieuwerkerk, waar 283 mensen
het leven lieten, in Ouwerkerk, waar des
tijds het laatste stroomgat werd gesloten,
en in 's-Gravendeel, waar de herdenkings
samenkomst in de Ned. Hervormde Kerk
werd bijgewoond door de minister van
Verkeer en Waterstaat, mr. J. Algera, en
door de directeur-generaal van de Rijks
waterstaat, ir. A. G. Maris.
Op de begraafplaatsen in Ouwerkerk en
Nieuwerkerk heeft de burgemeester van
Enschedé, de heer M. van Veen, monu
menten onthuld ter nagedachtenis van de
slachtoffers, vervaardigd door de beeld
houwer Mari Andriessen uit Haarlem. Bei
de monumenten symboliseren de ramp en
de strijd, die de bewoners van de twee
dorpen hebben gevoerd om aan de greep
van het water te ontkomen. Beide dorpen
waren destijds door de gemeente Enschedé
geadopteerd.
Burgemeester Van Eeten aanvaardde het
monument namens de gemeente Nieuwer
kerk, burgemeester Romeijn aanvaardde
het monument namens de gemeente Ouwer
kerk.
ADVERTENTTF,
Doelstraat 59.- Haarlem - Tel. 15252
ALPHA PASTA WATERVERF
de N.C.R.V. een uitzending waarin de luis
teraars een voor Nederland geheel nieuw
instrument kunnen horen: de zogenaamde
„ondioline". Het is een elektronisch appa
raat, waarmee de klank van ongeveer
vijftig instrumenten kan worden benaderd.
De Amsterdamse organist Bernard Druk
ker zal daarvan een demonstratie geven.
Dezer dagen heeft de Franstalige om-
roepgemeenschap, welke de omroeporga
nisaties v m Frankrijk, België, Zwitser
land en Canada omvat, in Parijs verga
derd.
In het afgelopen jaar heeft deze ge
meenschap veel gedaan ter bevordering
van de wederzijdse informatie, bijvoor
beeld door de luisteraars in het eigen
land elke dag ook te wijzen op de pro
gramma's der andere aangeslotenen.
Voorts heeft men een reeks galaconcerten
gegeven waarop werken van componisten
uit de vier landen werden uitgevoerd en
gezamenlijke programma's samengesteld
zoals de wekelijkse Discoparade op zater
dagavond uit het Parijse theater Alham-
bra-Maurice Chevalier en „Jonge Franse
dichters". Verder enquêtes, zoals een se
rie over de jeugdcriminaliteit en tenslotte
een persoonlijke uitwisseling, niet alleen
van artiesten, maar ook van verslagge
vers, regisseurs, geluidstechnici en der
gelijke. Het aantal programma-uitwisselin
gen heeft de duizend zenduren reeds over
schreden. De te Parijs gehouden bijeen
komst heeft ten doel gehad een innige sa
menwerking te bereiken met betrekking
tot de uitzending van de talrijke mani
festaties op de Brusselse wereldtentoon
stelling. Daar de auteursrechten en ar-
tiestenroyalties bedragen vergen welke
de draagkracht van de Belgische omroep
verre te boven gaan bestaat nog geen ze
kerheid, dat de Franstalige omroepge-
meenschap alle uitvoeringen op de ten
toonstelling zal kunnen doorgeven.
Golfbreker
In 's-Gravendeel legde minister Algera
na de herdenkingssamenkomst een krans
op het massagraf van de 37 slachtoffers,
die 's-Gravendeel in 1953 te betreuren had.
De minister maakte daarna een rondrit
door de gemeente en langs de verzwaarde
dijken. Hij maakte een wandeling langs
het nog onverzwaarde dijkgedeelte en
opende vervolgens het na de ramp tot
stand gekomen dorpshuis.
In een toespraak zei mr. Algera, dat zijn
bezoek aan 's-Gravendeel symbolisch moest
worden geacht voor het ganse rampgebied.
Hij herinnerde aan hetgeen door zijn de
partement reeds is gedaan om een her
haling van dergelijke rampen te voor
komen en hoopte, dat de voltooiing van de
Deltawerken de grootst mogelijke veilig
heid zal waarborgen.
Hij sprak zijn grote waardering uit voor
wat in het rampgebied in het algemeen en
in 's-Gravendeel in het bijzonder is bereikt.
Voorts prees de minister de bemoeiingen
van de Provinciale Waterstaat van Zuid-
Holland en de activiteit van het gemeente
bestuur van 's-Gravendeel, dat niet recht
streeks de hulp van de regering inroept,
maar in de eerste plaats bij de daartoe
aangewezen organen zijn wensen tracht te
realiseren.
De burgemeester sprak tenslotte het ver
trouwen uit, dat de minister alle invloed
zal aanwenden om de nog noodzakelijke
voorzieningen te treffen, zoals de verzwa
ring van de zwakke schakels in de dijk-
gedeelten om 's-Gravendeel.
Te Nijmegen
In de nacht van vrijdag op zaterdag is
een inbraak gepleegd in de gebouwen van
de elektrotechnische bureaus van de n.v.
T. Kropman aan de Hazekampseweg te
Nijmegen. Er is een bedrag van ongeveer
f 10.000 gestolen, dat bestemd was voor de
betaling van de lonen aan de arbeiders.
De inbrekers hebben waarschijnlijk ge
weten dat in de brandkast het grote be
drag voor loonuitkering aanwezig was. Ze
zijn de fabriek aan de achterzijde binnen
gedrongen en hebben daar gebruik ge
maakt van zuurstof en acetyleencilinders,
welke in het bedrijf aanwezig waren.
Daarmee hebben zij de brandkast openge
sneden.
De rijkspolitie te 's-Hertogenbosch heeft
een Amsterdammer kunnen aanhouden,
die een botsing had gehad met zijn auto.
De man werd opgenomen in het zieken
huis te 's-Hertogenbosch en in de auto
vond men een geldkistje en enig geld. Die
geldkist bleek afkomstig te zijn uit de
fabriek van Kropman te Nijmegen. De
politie deelde mede, dat van de buit onge
veer f 1500 is terecht gekomen. De man,
die gewond ligt in het ziekenhuis in Den
Bosch heeft neg geen verhoor ondergaan.
In 1957 heeft de gemeente Rotterdam
aan het Holland Festival van dat jaar vijf
entwintigduizend gulden beschikbaar ge
steld als bijdrage in de algemene kosten
van de organisatie °n veertigduizend gul
den voor het verlenen van garanties door
de Rotterdamse kunststichting voor de in
Rotterdam te geven voorstellingen. Ge
zien de resultaten, zo delen B. en W. aan
de gemeenteraad mee, achten zij het ver
antwoord de deelneming aan het Holland
Festival voor 1958 te continueren. Het be
stuur van het Holland Festival heeft ech
ter verzocht de bijdrage in de algemene
kosten te verhogen en op veertigduizend
gulden te stellen. Daar inwilliging van het
verzoek volgens het college moeilijk zou
zijn te rijmen met de uit de tijdsomstan
digheden voortvloeiende eis de gemeente
lijke uitgaven tot de allernoodzakelijkste
te berperken, menen B. en W. dat voor het
tegenwoordige niet verder gegaan kan
worden dan deelneming aan het Holland
Festival 1958 op dezelfde voet als in de
voorafgaande twee jaren. Zij vragen ten
slotte de raad in deze zin te willen beslui
ten.
De Franse schilder Jean Crotty, uitvin
der van de techniek die „gemmaux" wordt
genoemd, is in zijn Parijse woning over
leden. Hij was tachtig jaar. Crotty was
een genaturaliseerde Fransman, die in
Zwitserland geboren werd. In zijn vroege
jaren was hij een dadr.ïst, daarna een ku
bist, alvorens zijn experimenten met
„gemmaux" te beginnen. Bij deze tech
niek werkt de schilder in plaats van met
verf met duizenden stukken glas in alle
kleuren, die in een lijst worden gezet. Van
achteren verlicht, hetzij door daglicht of
kunstlicht wekt zo'n kunstwerk de indruk
een kruising te zijn tussen een olieverf
schilderij en gebrandschilderd glas.
Een korte felle brand heeft zondagmid
dag de woonruimte op een derde etage en
de zolderverdieping van een oud woon
huis aan de Prinsengracht te Amsterdam
bij de Reguliersgracht verwoest.
De brand ontstond op de derde etage,
vermoedelijk tengevolge van kortsluiting.
Twee dames op de zolderverdieping kon
den zich ternauwernood via de reeds bran
dende trap in veiligheid stellen.
De brandweer kon niet verhinderen dat
de vlammen oversloegen naar de zolder
verdieping van het belendende pand. Ook
deze verdieping brandde gedeeltelijk uit.
De lagere etages liepen veel waterschade
op.
In de woning van de 25-jarige classifi
ceerder C. van K. te Rotterdam-Zuid is
door de politie aangehouden de 27-jarige
J. A. G. uit Utrecht. De man was destijds
wegens een zedenmisdrijf ter beschikking
van de regering gesteld en verbleef in het
noodasiel voor psychopaten te Groningen.
Op 2 januari was hij tijdens een trans
port te Amsterdam ontvlucht en stond
derhalve gesignaleerd. De classificeerder
kreeg, wegens het verborgen houden van
de man, een proces-verbaal. De man zal
morgen naar Groningen worden terugge
zonden.
Zondag is de slotbijeenkomst gehouden
van het vierdaagse katholieke studenten
congres, dat te Nijmegen bijeen was ter
bespreking van het onderwerp „De leek en
de liturgie". Het congres heeft onder meer
de volgende conclusies aangenomen: de
liturgie is het kenmerk van het Christen
dom; de taak van de leek in de liturgie
moet hersteld worden; allereerst dient er
verandering te komen in de sterke cleri-
calisering van de liturgie sinds de 13e
eeuw; de bisschoppen moeten het recht
krijgen om naast de algemene liturgische
vormen in hun bisdommen eigen litur
gische vormen in te voeren.
Toen zaterdagavond de uitvarende „Nes
tor" van de KNSM in de sluis te IJmui-
den lag, kreeg de 40-jarige 2e machinist
E. v. d. M. uit Zandvoort bij het aanmaken
van de donkeyketel een vlam tegen het
gelaat en de handen. Met brandwonden
moest v. d. M. via het ziekenhuis naar
huis worden vervoerd. De „Nestor" zette
de reis na enige vertratging voort.
Zaterdagmiddag omstreeks drie uur
werd de brandweer v >n Zandvoort gealar
meerd voor een brand in hotel „De
Schelp" aan de dr. C. A. Gerkestraat,
waar een groot aantal uit Indonesië gere-
patrieerden zijn ondergebracht. Een grote
kist, met een afmeting van ongeveer
drie bij anderhalve meter, volgeperst met
kapok en opgeslagen in het magazijn,
stond in brand. Bewoners van het hotel
hadden de kist reeds naar buiten gesleept.
De brandweer maakte de kist open en
bluste het vuur.
ADVERTENTIE
PLASTICVERF
VAN CETA-BEVER
Arme BumbelDrie dingen was hij kwijt: zijn schip, zijn gelden zijn kostbare
Wens-hoorn! Dat was nu allemaal in handen van die diefachtige Fokko en zijn
muitersBum,bel was er helemaal ontdaan van en hij wist niet, wat er nu van hem
en de kapitein vjorden moest.
Fokko was nu de baas. De bemanning juichte hem toe en ze waren allemaal in hun
schik; want het schip en alles wat er in was zeilde met hen weg. Dat zouden ze
in een vreemde haven verkopen en dan hadden ze allemaal veel geld! 59-60
Door ziekte van de eerste dirigent van
het Noordhollands Philharmonisch Orkest
Henri Arends, zal het zesde concert in de
serie D, dat dinsdagavond 9 februari door
het N.Ph.O. in de Haarlemse Concertzaal
wordt gegeven, onder leiding staan van
Marinus Adam. Het programma blijft on
gewijzigd. Zoals gebruikelijk is geworden
houdt de heer Paul Chr. van Westering
voorafgaande aan deze uitvoering een toe
lichting bij de te spelen composities. Dit-
keer zal hij daarbij in het openbaar een
onderhoud hebben met de componist
Guillaume Landré naar aanleiding van
diens werk „Kaleidoscoop", dat is opge
bouwd volgens de zogenaamde twaalftoons
techniek. Dit werk maakt onder meer deel
uit van het programma voor het zesde
d-concert.
In het Sportfondsenbad-oost in Amster
dam heeft Rie Mastenbroek zaterdagavond
de eerste loten verkocht voor het trainings-
en reisfonds van het NOC. In voorgaande
jaren begon men pas acht maanden voor
het vertrek van de ploeg, maar nu is men
eerder gestart met een drietal acties.
Rie Mastenbroek, de verpersoonlijking
van de Olympische successen op zwem-
gebied (in 1936 in Berlijn veroverde zij
drie gouden en een zilveren medaille),
heeft met een vlotte en geestige speech
de eerste loten verkocht. Jan de Vries,
voorzitter van de K.N.Z.B., kreeg het eer
ste lot, Frans Kuiper, de polocoach, het
tweede.
Hoewel deze maand en de volgende nog
bar winterweer kunnen brengen heeft het
voorjaar zich toch al aangekondigd. Een
lezer deelt ons mede, dat hij in het Bloe-
mendaalse bos voor het eerst dit jaar de
zanglijster heeft horen zingen. Deze vogel
trekt in september naar zuidelijker streken
en keert gewoonlijk omstreeks deze tijd in
ons land terug.
Van Gogh. Zaterdag is in Wenen een
tentoonstelling van honderdveertien werken
van Vincent van Gogh geopend, welke voor
meer dan tien miljoen gulden is verzekerd.
De tentoonstelling wordt in Wenen alge
meen als „de culturele gebeurtenis van het
jaar" beschouwd.
Expositie. In het Stedelijk Museum
te Amsterdam wordt van 7 februari tot
10 maart een tentoonstelling gehouden van
werk van Bissière.
De Westduitse zender NDR (Norddeut-
scher Rundfunk) zal zondag 9 maart een
hoorspel uitzenden, dat is gebaseerd op
een biografie van Anne Frank door de
schrijver Ernst Schnabel. De uitzending zal
door de andere Westduitse stations en
West-Berlijn worden overgenomen.
64. Goethe 1) tegen wie, hij zó opzag, was heel
oud: zijn lichaam was vervallen, zijn gezicht was
mummieachtig en geel van kleur; de tandeloze mond
was voortdurend in beweging. Alleen zijn ogen waren
helder en stralend. Harry Heine maakte een diepe,
eerbiedige buiging en op datzelfde ogenblik drong de
tegenstelling, welke er tussen deze beroemde oude
man en hemzelf bestond, tot hem door.
Goethe scheen altijd precies geweten te hebben wat
hij wilde; hij had zich overgegeven aan het volle,
krachtige leven, hij had er met volle teugen van ge
noten en de schoonheid van het aardse scheen voor
hem een vervulling te zijn. Heine daarentegen was vol
twijfel. Ook hij had begrepen, wat levensgenot bete
kende, maar er bleef in hem de dwepende idealist, die
bereid was voor zijn ideeën te vechten en er zelfs zijn
leven voor op te offeren. In hem was de tweespalt
tussen een heldere verstandelijkheid, welke het nor
male leven aanvaarddde en al het vage idealisme als
vrij dwaas bestempelde, en de dwepersneiging, die
hem telkens weer geheel en al in haar greep hield en
hem tot allerlei daden inspireerde, welke hem tot dus
ver niet veel verder hadden gebracht
Goethe scheen de volmaaktheid bereikt te hebben.
Hij zelf daarentegen was één worsteling. Hij was als
't ware voortdurend in wording, en de gespletenheid
van de tijd, waarin hij leefde, maakte, het des te
moeilijker voor hem om tot klaarheid met zichzelf te
komen
Hij besefte, dat er tussen wat hij schreef en wat
Goethe geschreven had, altijd een grote tegenstelling
zou zijn. Goethe vroeg beleefd: „Hebt u een goede reis
gehad?"
Heine knikte. Hij voelde opeens iets van jeugdige
overmoed. „Ja, de pruimebomen rond Weimar wa
ren op hun mooist, met al die blauwe vruchten tussen
het groene loof."
Goethe keek hem enigszins verwonderd aan. „En
wat vindt u van onze populieren-lanen? Mij brengen
deze bomen altijd in een verheven stemming met hun
hoge, wuivende kruinen
„Het zijn inderdaad zeer schone lanen", antwoord
de Heine, „vooral bij felle zonneschijn wandelt men
er prettig, al zijn ze een beetje eentonig."
Goethe scheen even te aarzelen en vroeg dan: „Waar
bent u op het ogenblik mee bezig?"
Heine voelde onmiddellijk, dat deze vraag slechts
uit beleefdheid werd gesteld. Goethe had zijn gedich
ten stellig nooit gelezen en alleen door Heine's bezoek
was hij er thans weer aan herinnerd....
„Met een Faust", antwoordde Heine en het klonk bij
na impertinent.
Hij zag hoe Goethe hem onthutst aankeek. Vanzelf
sprekend was de oude man onthutst; iedereen wist,
dat hij zelf druk bezig was met het tweede deel van
zijn Faust, dat echter nog niet klaar was gekomen.
Het was dan ook niet verwonderlijk, dat zijn stem een
wat scherpe, afwijzende klank had, toen hij Heine
vroeg: „Hebt u verder nog iets in Weimar te doen, me
neer Heine?"
Heine maakte een buiging. „Nadat ik het vertrek
van uwe Excellentie verlaten zal hebben, zal ik datge
ne, wat ik in Weimar wilde doen, hebben volbracht."
Hij maakte nogmaals een buiging en nam afscheid.
Goethe zou hem daarvan was Heine overtuigd zo
dra hij de deur achter zich gesloten had, vergeten
zijn!
Ondanks dit alles was hij niet terneergeslagen en
bestelde een goed maal, toen hij weer in zijn hotel te
rug was. Hij voelde zich zelfs vrolijk en vol overmoed.
Nooit zou hij in de schaduw van deze grote man staan.
Hij zou zijn eigen schaduw werpen! Hij zou een ver
haal over deeze Harzreis schrijven, waarvan iedereen
zou opkijken
Terwijl Heine dit alles bij zichzelf overlegde, schreef
Goethe in zijn dagboek: Heine, uit Göttingen. En met
bevende hand strooide hij zand over de inkt.
HOOFDSTUK XV.
Vier weken lang zwierf Heine door de Harz en hij
genoot van dit vrije, ongebonden leven. Doch precies
op tijd was hij in Göttingen terug voor het nieuwe se
mester. Hij studeerde ernstig. En intussen schreef hij
ook zijn „Harzreise". Hij schreef zijn gedachten neer,
precies zoals ze hem invielen en bereikte onverwachte,
geheel nieuwe resultaten. Eind november was hij
klaar met dit werk. 2)
De sneeuw kwam vroeg dit jaar en weldra leek Göt
tingen, bedekt door een wit kleed, van de wereld afge
sloten. Heine zwoegde moeizaam voort aan zijn stu
die. Soms voelde hij zich vertwijfeld. Hij wilde graag
examen doen, maar was bang opnieuw te zullen falen.
Op de achtergrond voelde hij steeds de dreiging van
Salomon Heine. Het gevoel van voortgejaagd te wor
den begon hem ook thans weer te kwellen. Daarbij
kwam nog een ander probleem: wat bereikte hij met
een succesvol afgelegd examen, wanneer hij als jood
geen positie kon krijgen, waarmee hij behoorlijk zijn
brood zou kunnen verdienen? Wat had hij aan zijn exa
men, als hij toch van oom Salomon, in Hamburg, af
hankelijk zou blijven? Zou hij tot een ander geloof over
gaan? Een zware gewetenskwestie zou dit niet voor
hem betekenen. Voor hem was het ene geloof net zo
goed als het andere, hij leefde volgens eigen richtlij
nen en idealen.... Waar het vooral voor hem op aan
kwam, dat was een vrij, onafhankelijk mens te wor
den! Tot dusver was hem dat niet gelukt. De maat
schappelijke verhoudingen legden hem beperkingen
op, de censuur beknotte zijn vrijheid om te schrijven,
wat hij wilde, thuis waren de omstandigheden van
dien aard, dat ze hem benauwden, en Salomon Heine
liet hem met al zijn condities geen enkele vrijheid....
Uit al deze boeien wilde hij zich vrij maken! Daar had
hij nu al jaren moeizaam naar gestreefd.
Van het ogenblik af, dat hij in Frankfort was be
gonnen het bankiersvak te leren tot op dit ogenblik,
dat hij in Göttingen een studie, die hem weinig vreug
de verschafte, trachtte te volbrengen.
Dit laatste had bij thans bijna bereikt. Het beëin
digen van zijn studie zou hem een positie moeten ver
schaffen, waardoor hij eindelijk onafhankelijk van
Hamburg zou kunnen wordenMaar intussen was
niet alleen hij ouder geworden, ook de tijd had niet
stilgestaan. De jeugdjaren van de Franse revolutie,
van de vrijheidsgedachte, waren voorbij en onder
Metternich's vaste hand was het oude regiem her
steld
1) (1749—1832).
2) Zijn reisindrukken waren het omhulsel voor een fel
le satire.
(Wordt vervolgd)
Kokend water. Het vierjarig dochter
tje van de familig Struik aan de Enterweg
te Rijssen is in een teil met kokend water
gevallen. Het kind is naar het ziekenhuis
te Almelo vervoerd, waar het aan de
brandwonden is overleden.
Handgranaat. De politie van Maas
tricht heeft een Amerikaanse handgranaat
opgeruimd die ongeveer dertien jaar achter
een balk op de zolderverdieping van een
jongensschool te Maastricht verborgen
heeft gelegen. Het projectiel is waarschijn
lijk achtergelaten door Amerikaanse mili
tairen die in 1944 in deze schooi gelegerd
waren.
Prins Carnaval. Tienduizenden be
langstellenden zijn getuige geweest van de
feestelijke installatie van de nieuwe Prins
Carnaval te Maastricht, Willy Spaorban-
dicus Zegelarius, die onder de naam van
Willy d'n lerste tijdens de komende vas
tenavond de Limburgse hoofdstad zal re
geren.
WASHINGTON (Reuter) Minister
Foster Dulles heeft zaterdag bij zijn te
rugkeer uit Ankara verklaard, dat de vijf
landen van het Pact van Bagdad en de
Verenigde Staten zich eensgezind zullen
keren tegen een gewapende agressie van
Rusland. De minister zei zeer bemoedi
gend te zijn door de eensgezindheid van
de pactlanden.
Er is op de conferentie te Ankara veel
aandacht besteed aan de economische ont
wikkeling van de léden-staten en hun soci
ale welzijn. Wij hebben ingezien, aldus
Dulles, dat een al te grote militaire inspan
ning tot een economische toestand kan lei
den. die de communistische ondermijning
in de hand werkt.
Op zesenvijftigjarige leeftijd is zaterdag
nacht in zijn woning te Nijmegen plotse
ling overleden de heer A. A. H. M. Dobbel-
mann, mede-directeur van de n.v. Ko
ninklijke Zeepfabrieken Dobbelmann. In
dit bedrijf, waarin hij bijna veertig jaar
heeft gewerkt, was de heer Dobbelmann
tevens voorzitter van de ondernemings
raad. In het Nijmeegse 'sportleven was de
heer Dobbelmann een bekende figuur. Hij
was voorzitter van de r.k. hockeyvereni-
ging „Union" en erelid van de hockeyver-
eniging Nijmegen. Donderdag wordt zijn
stoffelijk overschot op de Heilige Land
stichting te Nijmegen teraardebesteld.
MAANDAG 3 FEBRUARI
Concertgebouw: Concert door de Ge
mengde Arbeiders Zangvereniging: „Stem
des Volks", 20 uur.
FILMS:
Cinema Palace: „Bekentenissen van Fe
lix Krull", 14 jr., 19 en 21.15 uur. Frans
Halstheater: „Aan de rand van de hel",
14 jr., 19 en 21.15 uur. Lido Theater: „De
vloek van Frankenstein", 18 jr., 19 en 21.15
uur. Luxor Theater: „De trots en de harts
tocht", 14 jr., 19 en 21.15 uur. Minerva
Theater: „De levensroman van Johann
Strauss", a.l., 20.15 uur. Rembrandt The
ater: „Funny Face", a.l., 19 en 21.15 uur.
Roxy Theater: „Helden zonder moed", 14
jr., 19 en 21.15 u. Studio Theater: „Their"
secret affair", 14 jr., 19 en 21.15 uur.
DIVERSEN:
Begijnhofkapel: Interkerkelijk Evange
lisatie Comité, zangdienst o.l.v. Cor Kee,
19.30 uur.
DINSDAG 4 FEBRUARI
Concertgebouw: Noordholland Philhar
monisch Orkest o.l.v. Henri Arends zeven
de concert in de serie D, 20.15 uur. Rem
brandt: Pauze-Theater, veertig minuten
toneel: „Een dorpsvrijage", van C. B.
Straw, 12.40, 13.20 uur.
FILMS:
Cinema Palace: „Bekentenissen van de
oplichter Felix Krull", 14 jr., 14, 16.15, 19
en 21.15 uur. Frans Halstheater: „Aan de
rand van de hel", 14 jr., 14.30, 20 uur. Lido
Theater: „De vloek van Frankenstein", 13
jr., 14, 16.15, 19 en 21.15 uur. Luxor Thea
ter: „The pride and the passion", 14 jr.
14, 19 en 21.15 uur. Minerva Theater: „De
levensroman van Johann Strauss", a.l.,
20.15 uur. Rembrandt Theater: „Funny
Face", a.l., 14, 16.15, 19 en 21.15 uur. Roxy
Theater: „Helden zonder moed", 14 jr.,
14.30, 19 en 21.15 uur. Studio Theater:
„Their secret affair", 14 jr., 14.15, 19 en
21.15 uur.
