EEN WOELIGE TIJD u C BUMBELENDEWENSHOORN Monique Haas soliste in zevende D-concert Agenda voor Haarlem r VOOR EEN SNEL EN GEZOND ONTBIJT! v.. DONDERDAG 6 FEBRUARI 1958 5 MARINUS ADAM DIRIGEERDE KNAP „CALEIDOSCOOP" VAN LANDRé Russische verklaring over de uitgewezen diplomaten Vlot vademecum en vervelend spel Kinderen in Groenland Bij Piet te Nuyl Jr. Nog geen rijbewijs voor bromfietsers AJC over nieuwe organisatie-vorm LTJ-leden vieren feest De radio geeft vrijdag Liberiaanse waardering voor Prins Bernhard gaar in het pak! 56 ct. i ONS VERVOLGVERHAAL DOOR WERNER STEINBERG Ps I Wegens ziekte van dirigent Henri Arends stond Marinus Adam voor de uiterst zware taak binnen het bestek van een paar dagen de directie van het D-concert van het Noordhollands Philharmonisch Orkest over te nemen Dit betrof in hoofdzaak de eerste uitvoering in Haarlem van het vrij inge wikkelde variatiewerk voor orkest „Calei doscoop" van Guillaume Landré, waarvan Adam de partituur pas zaterdagavond voor het eerst onder ogen kreeg. Dat hij deze creatie tot een succes wist te maken, was een knap staaltje van vakbekwaamheid. Zoals ik in een voorbespreking (in „Erbij") met notenvoorbeelden heb aangetoond, vormde Landré zijn thematisch materiaal naar een „twaalftonenreeks". Een ortodoxe dodecafonist kan men hem echter niet noe men: de natuur gaat hem blijkbaar boven de leer. En dit dominerende element is bij hem een echte muzikantennatuur, die het zonder vrijheid niet kan stellen. En als dan bovendien de hand getraind is in het tekenen van logisch lopende contrapun- tische lijnen en het harmonisch besef niet moedwillig verstikt werd, als zelfs de tonale basis blijft aantrekken, kan men de indruk krijgen dat het seriële systeem er voor niets tussen is. Maar het is er wèl voor iets tussen: het leverde hem een thema, dat hij ook vrij fantaserend had kunnen vinden. Met dat al speelde hij een vernuftig spel dat, gedreven door een ge zond elan, een sterke zielsbewogenheid kreeg, die over tal van wisselende aspec ten heen een tragisch culminatiepunt be reikt om'daarna mijmerend weg te zinken in stille overweging. De „reeks" laat zich uiteraard gelden, evengoed als elk ander variatiethema dat zou doen. Maar het is er haast net zo mee als met een passaca- gliathema: het is de aanleiding, maar het voornaamste is datgene, wat er zich boven ontwikkelt. Niet enkel de stevige structuur en de muzikale bewogenheid hebben ons in „Ca leidoscoop" getroffen, doch ook de kleurige orkestratie en de doorzichtigheid van het werk mogen als treffende eigenschappen aangemerkt worden. Samenvattend kunnen wij zeggen: een frappant en eerlijk werk, dat in het Nederlandse repertoire voor orkest een voorname plaats komt innemen. Dit was de derde uitvoering van het in 1957 klaar gekomen stuk. De beide vorige werden door het Brabants Orkest onder Hein Jordans en in Los Angeles onder Eduard van Beinum gegeven. Het Noord hollands Philharmonisch Orkest heeft er, dank zij het handige inspringen van Ma rinus Adam, een knappe prestatie mee geleverd. Ik wil hopen, dat het bij deze éne uitvoering niet blijft, maar dat het publiek gelegenheid krijgt zich vertrouwd te maken met dit belangrijke werk van eigen bodem. Als eerste nummer stond de door Sir Thomas Beecham samengestelde suite uit Handel's opera „II pastor fido" op het programma: prachtige frisse muziek in een kleurig romantisch pak gestoken. Men zou kunnen zeggen: Handel zonder pruik of kuitbroek, maar in geklede jas en met een hoge hoed op zijn markante hoofd. Maar aldus in een andere tijd geplaatst toch ook mooie muziek, die het op een promenadeconcert best zal doen. De bekende Franse pianiste Monique Haas kwam ons vergasten op het Concert in d van Bach, dat kennelijk een transcrip tie is van een vioolconcert. Het is de vraag of Bach, wanneer hij het werk zelf uit voerde, de cantilenen, die een violistische oorsprong verraden, niet rijker omspeeld zal hebben als in de vorm waarin het werk ons overgeleverd is. Men stelle zich de dunne, weinig expressieve clavecimbeltoon voor. Op de piano gespeeld klinkt het nog even anders, maar op het orgel (Bach gebruikte de eerste twee delen van het concert voor zijn cantate „Wir müssen durch viel Trübsal") vond de componist bewerker een passender equivalent, althans zeker voor wat de klankkleur betreft. Hoe dan ook, het is een geliefd werk geworden van onze tegenwoordige pianisten en Mo- Woensdagochtend heeft de ambassadeur van de Sovjet-Unie, de heer S. P. Kirsanov, een bezoek gebracht aan de minister van Buitenlandse Zaken mr. J. M. A. H. Luns, om het leedwezen van de regering der Sovjet-Unie over de beschuldiging tegen drie Russische diplomaten uit te drukken. De heer Kirsanov deelde mede, dat de Sovjet-Unie haar militaire staf aan de ambassade te Den Haag met drie diploma ten zal verminderen. Zoals bekend zijn vorige week de kolonel L. I. Tsjernov, de kapitein 3e rang W. S. Zenin en de tolk G. N. Soechatsjov uitgewezen. Na een zorg vuldig onderzoek is volgens de Russische verklaring komen vast te staan, dat de handelingen van genoemde personen de grens van de algemeen aanvaarde inter nationale normen niet hebben overschre den. De Sovjet-regering drukt haar leedwezen uit over het besluit van de Nederlandse regering, die op ongemotiveerde wijze de uitwijzing uit Nederland heeft geëist van de drie heren. Dit besluit kan „alleen maar beschouwd worden als een uiting van on vriendelijkheid en moet wel schade berok kenen aan de betrekkingen tussen de Sovjet-Unie en Nederland." In de toekomst zal de Sovjetregering in Nederland in één persoon verenigd hebben de functies van militaire, luchtvaart- en marine-attaché met de volgende staf: een assistent, een tolk. een chef van de inwen dige dienst-boekhouder en een chauffeur. nique Haas wist er dinsdagavond in de Haarlemse concertzaal een positief karak ter aan te geven. Na de pauze vertolkte zij de steeds weer boeiende Symfonische Va riaties van César Franck met een lenig heid en gevoel voor kleur en expressie, die weldadig aandeden. Tenslotte was het weer van belang te luisteren naar de geraffineerde instrumen tatiekunst van Berlioz, wiens bekende drie orkestfragmenten uit „La Damnation de Faust" als hekkensluiters dienst deden. ]os. de Klerk Ze moesten nu maar zien, er het beste van te maken. Om te beginnen legden ze de boot vast, die konden ze nog nodig hebben. Verder droegen ze het watervaatje en het kistje met etenswaren het strand op. Toen keken ze aandachtig rond en ze bespraken, wat er nu gedaan moest worden. Eerst moesten ze de omtrek verkennen en te weten zien te komen, of er geen ge vaarlijke inboorlingen in de buurt waren... 65-66 In de K.R.O.-rubriek „Vademecum" heeft prof. dr. W. J. M. A. Asselbergs op de vlotgebarende, sierlijke manier van Anton van Duinkerken gisteravond Joost van de Vondel geschilderd als caricaturist van het woord, als schimpdichter en he kelaar van figuren en toestanden uit zijn tijd, waarbij Jan Willem Hofstra als gang maker - met weinig reden tot aanwezig heid - en Eppo Doeve als vaardig illustra tor fungeerden. In een welhaast volledige analyse van een specimen van Vondels hekelkunst kon men prof. Asselbergs als de kunstenaar van de improvisatie duide lijk herkennen en volgen, al zal het ondei- werp velen volkomen vreemd zijn ge weest. Het grote voordeel van deze ru briek is trouwens, dat men er onbekende paden door betreedt die vaak tot interes sante ontmoetingen leiden. Dat laatste was - zowel met betrekking tot Vondel zelf als tot de figuren uit zijn tijd en werk - zeer zeker het geval. Een vrij eentonig en saai begin ken merkte het hieropvolgende televisiespel „Prettige Feestdagen" van R. F. Delder- field, waarin later meer gang en spanning kwamen en zelfs momenten van oprecht dramatische genieting. Een knappe type ring leverde vooral Coba Kelling, wier verschijning als Jessie Royden de vlam van de aandacht opblies en redding bracht in een voordien genante situatie van sta tisch gedoe en gepraat. Rob Milton was zeer te waarderen als Bokser Baker, doch zijn medespelers in het eerste gedeelte lieten hem nagenoeg op zijn eentje wurmen om de zaak op gang te houden. De inleiding door middel van twee straatzangers in een raak gety peerd Engels achterbuurtje-met-sneeuw was zo criant vervelend, dat sommige toe schouwers wellicht bij de derde of vierde herhaling van het op schorre toon ge schreeuwde kerstlied hun toestel het zwij gen hebben opgelegd. Dat men tenslotte nog een goede indruk van het geheel overhield, was zeer zeker een bewijs van de kracht, waarmee de hoofdfiguren de overhand wisten te ver krijgen over de taaie elementen, die het stuk in overvloed opleverde en die door de regie - Wim Bary - helaas over het hoofd bleken te zijn gezien. In het jeugdtelevisie-programma, dat de V.A.R.A. woensdagmiddag in samenwer king met de UNESCO uitzond, liet regis seur Jan Dassen ditkeer zien hoe kinderen leven en spelen in Groenland: een interes sante en boeiende uitzending, die ons een verrassend duidelijk beeld gaf van de folklore en van het eenvoudige, haast primitieve bestaan van de Eskimo's. Twee Eskimo-kinderen, die maandag middag op Schiphol arriveerden en nu aan de uitzending deelnamen, lieten de Hol landse kinderen zien, hoe zij zich met allerlei van hout vervaardigd speelgoed vermaken, hoe zij liedjes zingen en op welke manier ze gekleed gaan. Daar in deze uitzending ook enkele films over Groenland waren opgenomen, konden de kinderen thuis zich een goed beeld vormen van het leven in het uitge strekte landschap van sneeuw, ijs en spiegelglad water, zó weids en groot, dat het beangstigend aandoet, 's Zomers ver andert het in bergweiden, waar prachtige orchideeën groeien. Een compliment ver dient ook het Rotterdamse meisje, dat als tolk fungeerde. Bceldschermer „We zijn nog steeds achter bij wat we hadden willen doen omdat we daartoe niet in de gelegenheid zijn gesteld". Zo resu meert Piet te Nuyl jr., het hoofd van de VARA-televisiesectie de situatie waar in de componenten van de Nederlandse Televisiestichting verkeren ten opzichte van hun taak jegens het kijkende pu bliek. De naam Te Nuyl heeft voor de meeste radioluisteraars een bekende klank. De heer Te Nuyl sr. is immers al jaren een verdienstelijk karakterspeler in de hoor spelkern van de Radio Unie en die omstan digheid opende voor zijn zoon na de bevrij ding de studiodeuren van Herrijzend Ne derland, waarbij de heer Te Nuyl jr. als omroeper in dienst trad. Er volgde een verblijf van anderhalf jaar bij de toenma lige omroep van de regeringsvoorlichtings dienst in Indonesië, na welke tijd de heer Te Nuyl jr. bij de VARA in dienst trad, wederom als omroeper. Die functie omvat sinds de oorlog echter meer dan de lou tere programma-aankondiging. De omroe pers stellen tegenwoordig ook klank beelden en documentaire programma's samen, versieren grammofoonplatencon- certen met een inleiding en toelichting bij wijze van etiket en' dergelijke. De belang rijkste ervaringen, die de thans vierender- tige jarige chef van de TV-sectie van de VARA heeft opgedaan inds hij in 1952 zijn krachten daaraan ging wijden, mondden uit in de overtuiging, dat niet alleen het aantal zenduren uitgebreid zou moeten worden, maar vooral ook dat de veertien man (en vrouw) personeel die de televisie afdelingen zijn toegestaan dat is voor schrift en „Den Haag" laat de secties maar weinig vrijheid binnen de grenzen van het budget dringend versterking be hoeven. Uitbreiding van het aantal zend uren is daarom een vereiste., omdat de kij ker nu vaak op programma's is aangewe zen, die in het geheel niet voor hem be doeld en bestemd zijn. Bij de radio zoekt zo'n luisteraar gewoon een ander station op, de kijkers hebben geen keuze en willen bovendien hun kostbaar toestel „renda bel" maken. Zenduitbreiding opent boven dien de mogelijkheid tot dieper graven in de programmastofdoor gebrek aan tijd en personeel behandelt men nog vaak een onderwerp oppervlakkig in een half uur, ofschoon men er beter drie keer die tijd aan had kunnen besteden. Maar ook zonder die vergroting van het aantal zenduren is het volgens.de heer Te Nuyl jr. nodig de staven te versterken' de regisseurs willen en moeten ook gele genheid hebben voor het experiment en voor studie, training en research. Om die mogelijkheid te verruimen zou hij zelfs vrede kunnen hebben met meer „trans port" van films. Hoewel de heer Te Nuyl een eigen filmverzoekprogramma ver zorgt dat het gelukkige verschijnsel heeft geopenbaard, dat er nog heel wat mensen zijn die bewust naar een film kij ken en daarvan de details onthouden staat hij kennelijk een tikje wantrouwend tegenover de film in de televisie. „Het gro te gevaar van telerecording is, dat we transportmiddel worden voor slechte films" zegt hij, eraan toevoegende, dat televisie nu eenmaal anders en ook meer is dan film: TV combineert de selectivi teit van de camera met het grotere men selijke contact van het toneel. Voor hem vormt „de mens" een onuitputtelijk en groots onderwerp voor de televisie, die juist daardoor de kijker in staat stelt zijn medemensen en zichzelf te leren kennen. Beeldschermer Minister Algera acht het op het ogenblik nog niet noodzakelijk een rijbewijs voor bromfietsers verplicht te stellen. In overweging is een wijziging van het wegenverkeersreglement, waardoor binnen vijf jaar alle bromfietsen die harder kun nen rijden dan 40 km per uur verboden zullen worden. Reeds thans worden in Ne derland geen bromfietsen meer gemaakt die sneller dan 40 km per uur kunnen rij den, maar er rijden er nog heel wat die ge maakt zijn voor de afspraak terzake tot stand kwam. Van deze zullen de meeste binnen vijf jaar verdwenen zijn. Het ge bruik van de enkele dan nog overblijven de zal worden verboden. Voorts zullen alle bromfietsen binnen kort moeten worden voorzien van een geel herkenningsplaatje, waardoor men ze beter van gewone fietsen zal kunnen onder scheiden. Deze regeling kan spoedig wor den verwacht, het ontwerp-besluit is de ministerraad al gepasseerd. De minister van Justitie heeft maatrege len genomen om veel strenger toe te zien op de handhaving van de maximumsnel heid van 40 km per uur. De vele berichten over een nieuwe jeugd organisatie, die in de plaats moet komen van de huidige Arbeidersjeugdcentrale, hebben de aandacht van velen getrokken. Teneinde aan enige verzoeken te voldoen zal de afdeling Beverwijk van de A.J.C. op vrijdag 7 februari in het gebouw aan de Dennelaan 5 een bijeenkomst organi seren om een en ander uit de doeken te doen. De algemeen voorzitter van de A.J.C. de heer Maurits van Haaien, zal aanwezig zijn teneinde over de nieuwe organisatie vorm te vertellen. Na afloop is er gelegen heid tot het stellen van vragen. In samenwerking met de afdeling Uit geest houdt de L. T. J: te Heemskerk op woensdag 12 februari in „De Ooyevaar" te Uitgeest een feestelijke- bijeenkomst. Het programma wordt verzorgd door het Mas- ker-showorkest „De Dio's" onder leiding van Ton v. d. Braak, Alice Williams, acro batiek en De Binato's met Zuid-Ameri kaanse muziek. Voor de conference zorgt Frans Eykhof. MARKTBERICHT BEVERWIJK BEVERWIJK, 5 februari. Waspeen 0.100.20, spruiten 0.330.84, witlof 0.38—/ 0.55, prei 0.14—/ 0.44, knollen 0.11—0.23, boerenkool 0.10—0.18, groene kool f 0.070.13, rode kool 0.07 0.10, peen f 0.07—f 0.14. Douane had succes. De inspectie der Invoerrechten en Accijnzen te Terneuzen heeft in een personenauto, die bij Clinge aan de grens werd aangehouden, in gehei me bergplaatsen in achterbank en achter leuning, 150 kg. boter aangetroffen. De bestuurder van de wagen, A. V., werd ge arresteerd. Het onderzoek naar aanleiding van deze arrestatie bracht de douanq op het spoor van vier andere auto's met? ge heime bergplaatsen, die eveneens gerégeld als smokkelwagen werd gebruikt. Uit ge vonden botersporen en restanten van wik kels werd opgemaakt, dat ook met deze wagens boter werd vervoerd. Om deze re den werden ze eveneens in beslag geno men. Rijdende school. De heer R. Bakker, onderwijzer te Assen, is benoemd tot hoofd van de tweede rijdende school in Neder land, de „Prinses Irene-school", die gister ochtend gereed is gekomen. Deze school op wielen, de tweede in Nederland en ook in Europa, is doeltreffender uitgevoerd dan de eerste, de „Prinses Beatrixschool". De school heeft een lengte van 10 meter en biedt plaats aan 27 leerlingen, een groter aantal dan bij de eerst school. Het geheel wordt verwarmd door een groot aantal elektrische voetverwarmingsplaten en elektrische verwarmingselementen langs de wanden. Volgeboekt. Het op 29 januari uit Djakarta vertrokken m.s. „Oranje" van de stoomvaartmaatschappij Nederland is, na Singapore te hebben aangedaan, op 2 fe bruari volgeboekt uit Belawan vertrokken. Er bevinden zich 854 passagiers aan boord. De „Oranje" wordt op 21 februari in Am sterdam verwacht. Girodienst. De Postcheque- en Giro dienst heeft wat meer armslag gekregen door de decentralisatie van de administra tie. Er komt enige verruiming voor het openen van nieuwe rekeningen. De urgen tiebepalingen zullen wat soepeler worden toegepast. Van een volledige opheffing van de „stop" is echter voorlopig nog geen sprake. In het water gewaaid. Uit het Stads kanaal te Ter Apel is het stoffelijk over- schoj; opgehaald van de 49-jarige onge huwde B. Diepenbroek, die zijn kosthuis in Ter Apel had verlaten en niet was terug gekeerd. Hij is vermoedelijk door de storm in het water gewaaid. DONDERDAG 6 FEBRUARI Stadsschouwburg: Toneelver. „Door In spanning, yitspanning", met „Vrouwen in paniek", 20 uur. Concertgebouw: Piano avond door Hans Richter-Haaser, 20 uur. Gebouw tot Nut van het Algemeen: Psy chometrische avond, mevrouw J. v. d. Tuin-v. d. Lans, 20 uur. Frans Halsmu seum: Haarlems Comité voor Kamermu ziek houdt liederen-avond, 20 uur. TENTOONSTELLINGEN: Galerie Espace: Expositie van tekenin gen en aquarellen van Alechinsky, 1117 uur. FILMS: Cinema Palace: Bekentenissen van de oplichter Felix Krull, 14 jr., 19 en 21.15 u. Frans Halstheater: Aan de rand van de hel, 14 jr., 19 en 21.15 uur. Lido Theater: De vloek van Frankenstein, 18 jr., 19 en 21.15 aur. Luxor Theater: The pride and the passion, 14 jr., 19 en 21.15 uur. Minerva Theater: La Strada, 18 jr., 20.15 uur. Rem brandt Theater: Funny Face, a.l„ 19 en 21.15 uur. Roxy Theater: Helden zonder moed, 14 jr., 19 en 21.15 uur. Studio Thea ter: The high and the mighty, 14 jr., 1.9 en 21.15 uur. DIVERSEN: Treslong, Hillegom: Chr. Zang en Ora toriumvereniging „Zingt den Heer" met „Die Jahreszeiten", 20 uur. VRIJDAG 7 FEBRUARI Stadsschouwburg: Hoofdstadoperette uit A'dam met: „Ein Walzertraum" van Oscar Strauss. 20 uur. Concertgebouw: Noordhol lands Philharmonisch Orkest met een con cert voor het P.E.N., 20.15 uur. TENTOONSTELLINGEN Galerie Espace: Expositie van tekeningen en aquarellen van Alechinsky 1117 uur. FILMS Cinema Palace: Notre Dame de Paris, 14 jr., 14, 16.15, 19 en 21.15 uur. Frans Halstheater: Begeerte en zonde, 14.30, 19 en 21.15 uur.Lido Theater: Nina, 14 jr., 14, 16.15, 19 en 21.15 uur. Luxor Theater: The king and the four: queens, a.l., 14, 19 en 21.15 uur. Minerva Theater: Vader tegen wil en dank, 14 jr., 20.15 uur. Rembrandt Theater: De spaanse vlieg, 18 jr., 14, 16.15, 19 en 21.15 uur. Roxy Theater: De terug keer van Lemmy Caution, 14 jr., 14.30, 19 en 21.15 uur. Studio Theater: Het loon van de angst, 18 jr., 14, 18.45 en 21.15 uur. DIVERSEN Stadhuis: Op de eerste cursusavond spreekt mr. O. P. F. M. Cremers over: „Ro bot of Democratie", 20 uur. Centrum voor vrij geestesleven: Openbare voordracht over: „Mysteriën van het Oosten en de ziel van het Westen, door: Mr. M. Stibbe, 20.15 uur. HILVERSUM I 402 M. 7.00 VARA. 10.00 VPRO. 10.20 VARA. 12.00 AVRO. 16.00 VARA. 10.30 VPRO. 21.00 VARA. 22.40 VPRO. 23.00-24.00 VARA. VARA: 7.00 Nieuws. 7.10 Gymn. 7.20 Gram. 8.00 Nieuws. 8.18 De ontbijtclub. 9.00 Voor de vrouw. 9.35 Waterst. 9.40 Schoolradio. VPRO: 10.00 Thuis, caus. 10.05 Morgenwijding. VARA: 10.20 Voor de zieken. 11.00 Voor de kleuters. 11.15 Kamerkoor. 11.30 Gram. 11.45 Agrarisch congres v. d. P.v.d.A. te Meppel. AVRO: 12.00 Pianospel. 12.30 Land- en tuinb.meded. 12.33 Sport en prognose. 12.50 Gram. 13.00 Nieuws. 13.15 Meded. en gram. 13.25 Lichte muz. 13.55 Beursber. 14.00 Concertgebouworkest. In de pauze (plm. 14.1514.35) Voordracht. 15.00 Gevar. progr. VARA: 16.00 Orgel en zang. 16.30 Muzikale caus. 17.10 Voor de jeugd. 17.40 Gram. 18.00 Nieuws. 18.15 Act. 18.20 Lichte muziek. 18.50 De puntjes op de i, caus. 19.00 Voor de kinderen. 19.10 Kinderkoor. VPRO: 19.30 Onder het melk woud, hoorspel. 20.55 Nieuws. VARA: 21.00 Pol. cabaret. 21.25 Etherforum. 22.05 Lichte muz. 22.20 Buitenl. weekoverzicht. VPRO: 22.40 Zorg om de mens, causerie. Eenzaamheid en Twee maal één, causerieën. VARA: 23.00 Nieuws.23.1524.00 Gram. HILVERSUM II 298 M. 7.00—24.00 KRO. KRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Gram. 7.45 Morgengebed en lit. kal. 8.00 Nieuws en weerber. 8.15 Rep. 8.20 Gram. 8.50 Voor de huisvrouw. 9.40 Schoolradio. 10.05 Gram. 10.35 Franse muz. 11.00 Voor de zie ken. 11.40 Gram. 12.00 Middagklok - noodklok. 12.03 Gram. 12.30 Land- en tuinbouwmeded. 12.33 Lichte muz. 12.55 Zonnewijzer. 13.00 Nieuws en Kath. nieuws. 13.20 Lichte muziek. 13.45 Voor de vrouw. 14.00 Kamerork. en soliste. 15.00 School radio. 15.30 Viool en piano. 16.00 Voor de zieken. 17.00 Boekbespr. 17.15 Kinderkoor. 17.40 Beursber. 17.45 Lichte muz. 18.05 Lichte muz. 18.20 De op loop der veertigduizend, caus. 18.30 Lichte muz. 18.50 Openbaar Kunstbezit. 19.00 Nieuws. 19.10 Comm. 19.15 Regeringsuitz.Emigratierubr. Het emigratiepraatje van H. A. v. Luyk. 19.25 V.V.D., caus. 19.35 Verz. progr. voor de militairen. 20.15 Act. 20.30 Politiek forum. 21.00 Roulette. 21.25 Hoqrnkwartet. 21.50 Lichte muziek. 22.25 Zang en piano. 22.50 Gesprekken bij het witte doek, cau serie. 23.00 Nieuws. 23.15—24.00 Jazzmuziek. BRUSSEL 324 M. 12.00 Omr.ork. 12.30 Weerber. 12.34 Gram. 13.00 Nieuws. 13.11 Gram. 14.00 Schoolradio. 15.45 Gram. 16.25 Zang en piano. 17.00 Nieuws. 17.10 Gram. 17.15 Omr.ork. 17.45 Duitse les. 13.00 Vlaamse lie deren. (18.10 Voordr.) 18.30 Voor de soldaten. 19.00 Nieuws. 19.40 Gram. 19.45 Caus. 20.00 Symf.ork., koren en sol. 20.45 Kunstkaleidoscoop. 21.00 Symf. ork., koren en sol. 21.45 Gram. 22.00 Nieuws. 22.15 Jazzmuziek. 22.45 Gram. 22.5523.00 Nieuws. In esn artikel ton afscheid in de „Libe- rian Age", het voornaamste tweemaal per week verschijnende blad in Monrovia, wordt bewondering tot uitdrukking ge bracht voor de vitaliteit waarvan prins Bernhard blijk gaf. Het blad schrijft dat de Prins „zijn waardigheid hooghoudend, toch niet hooghartig of snobistisch deed zoals sommige andere Europese vorstelij ke personen". „Holland is nu geen ver begrip meer voor ons en de namen van de leden van het koninklijk gezin geen klan ken meer als uit een duistere legende", aldus het artikel. ADVERTENTIE 6 580» - V.&tfciv-..." 500 gram 67. Hij schreef aan zijn zuster in Hamburg, dat hij bij haar zou komen logeren, zodra hij bericht had ont vangen van Salomon Heine. En aan zijn moeder leg de hij uit: „Oom Salomon moet zijn invloed voor mij aanwenden, moeder. Waarom niét? Tenslotte is hij een machtig man in Hamburg en kan hij mij van nut zijn. Er zal hem bovendien veel aan gelegen zijn om mij een behoorlijke baan te bezorgen, want daarmee zal hij zijn eigen geld sparen!" Salomon Heine liet echter niets van zich horen. De reden was een andere dan Heine vermoedde. Salomon moest al zijn aandacht en sluwe intelligentie gebrui ken om de zware crisis, welke in het jaar 1825 de gehele economie van Europa bedreigde, het hoofd te bieden. De fabrieken zaten met hun waren, de han delshuizen eveneens, de mensen hadden geen koop kracht meer en vonden moeilijk werk... De crisis was in Engeland begonnen en sleepte ande ren mee. In die herfst waren er talloze faillissemen ten. De beurskoersen zakten onrustbarend. Het han delsverkeer liep va?t en de vele ontslagen van arbei ders leidden tot allerlei relletjes. De kranten stonden vol van dergelijke berichten, welke zelfs de strenge censuur niet verhinderen kon. Dit alles was de reden, dat Salomon Heine geen tijd had om een brief aan zijn neef te schrijven. Tenslotte reisde Heinrich Heine op goed geluk naar Hamburg. Daar woonde thans op de Neue Wall no.167 zijn zuster Charlotte met haar man, Moritz Emb- den. Met welk een warme hartelijkheid ontving zij hem! Haar man stond er enigszins stijfjes bij, toen ze haar broer met grote spontaneïteit omhelsde. Hij vroeg op stuurse toon: „Hoe lang denk je in Hamburg te blij ven, Harry?" Heine antwoordde glimlachend: „Tot ik al mijn za ken hier gereld heb, Moritz!" Hij schreef een briefje naar Ottensen. Hij wilde zijn oom niet op de bank opzoeken, want daar was Aron Hirsch niet te ontlopen. Op antwoord wachtend zwierf hij door de stad. Er waren echter geen bekende gezichten meer en ner gens was er iemand om een prettig gesprek mee te voeren. Hoe hartelijk zijn zuster ook was, zijn zwager bleef stug en weinig toeschietelijk. Tenslotte kwam het antwoord van Salomon Heine en de daarop volgen de middag begaf Heine zich naar Ottensen. Het was een kille novemberdag, en de ontvangst in de grote villa was even kil, zelfs zijn tante, Betty Heine, leek koel en afwijzend. Hij trachtte een gesprek met haar te voeren, maar ze reageerde nauwelijks op zijn be leefde vragen. Nog nooit had hij haar zó gezien, ze in formeerde zelfs niet naar het welzijn van zijn ouders. Toen Salomon Heine verscheen, werd de stemming iets beter. Zijn oom scheen in een goed humeur te zijn en vroeg hem op welwillende toon: „Wel, doctor hoe staat 't ermee?" Heine wilde deze goede stemming benutten om oom Salomon onmiddellijk de bedoeling van zijn bezoek duidelijk te maken. Toen tante Betty merkte, dat haar neef met zijn oom over zakelijke aangelegenheden wilde praten, stond ze op om het vertrek te verlaten, maar Salomon beduidde haar om weer te gaan zitten. „Blijf toch hier, Betty, je mag alles horen wat wij met elkaar te bespre ken hebben! Jou gaat dat ook aan!" Heinrich Heine trachtte op rustige toon met zijn oom te spreken. Hij zette uiteen, dat hij nu zijn studie beëindigd was liever geen geld meer wilde aanne men, maar in verband hiermede wilde hij zijn oom een verzoek doen: hem behulpzaam te zijn om als jurist een werkkring in Hamburg te vinden. Salomon Heine hoorde zijn neef aan en leunde be haaglijk achterover in zijn stoel. Hij zag er tevreden en welgedaan uit. Langzaam zei hij: „Er zijn veel fail lissementen, de tijden zijn slecht. Ik kan geen geld meer geven, Harry!" Verwonderd keek Heine hem aan. „Maar ik wil ook helemaal geen geld meer, Oom Salomon! Ik wil alleen uw voorspraak om een goede positie te krijgen." Onverstoonrbaarf antwoordde zijn oom: ,Je wilt geen geld? Hoor je dat, Betty? Ik kan 't eenvoudig niet geloven! Mij is allerlei ter ore gekomen." „Wat" vroeg Heine en met moeite onderdrukte hij zijn opkomende drift. „O, bijvoorbeeld dat je heerlijk aan het luieren bent geweest in Norderney en Lüneburg en sinds enige tijd in Hamburg.." „Ik heb wel degelijk gewerkt", onderbrak Heine hem op felle toon. „Ik heb veel geschreven en er zal een nieuw boek van mij verschijnen." „Boeken betekenen geen degelijk werken. Wanneer je behoorlijk had gewerkt, toen jij bij mij in de leer was, zou je nu al lang een goede positie hebben gehad en bij mij niet meer om geld behoeven te bedelen!" Vertwijfeld riep Heine uit: „Ik bedel niet om geld!" „Op dit ogenblik misschien niet, maar ie zult 't over een uur, of morgen, of overmorgen stellig weer doen! Nietwaar, Betty?" Heinrich Heine zag, hoe zijn tante vol instemming knikte. Op rustige toon vervolgde Salomon Heine: „Hoe kan 't ook anders? Men heeft mij ten stelligste verzekerd, dat je maar wat rondlummelt en niets uitvoert. In Ber lijn was dat al het geval, maar via een bevriende niets nut werd proffessor Gubitz er toe gebracht om een on ware verklaring over je prestaties af te geven. Wat be reik je met je roem als dichter? Je moet thans eens en voor altijd beseffen, dat ik je niet langer wens te on derhouden. Ik mag mijn eigen kinderen niet langer te kort doen". Heinrich Heine sloot ven de ogen. Wié had zijn oom over hem gesproken en allerlei ongunstige dingen over hem verteld....? Hij dwong zich tot kalmte en antwoordde: „Laten we het geld thans buiten be schouwing laten." „Ik kan het geld niet buiten beschouwing laten!" Zo rustig mogelijk ging Heine door: „Laten we pra ten over een mogelijkheid voor mij om me hier als ad vocaat te vestigen. Kunt u mij daarbij behulpzaam zijn?" Salomon Heine stond thans op uit zijn stoel en begon door de kamer heen en weer te lopen. Tenslotte bleef hij voor zijn neef stilstaan en zei op plechtige toon: „Ik zal je eens wat zeggen, Harry! Ik ben niet van plan je hierbij te helpen, omdat ik er zeker van ben, dat je zult blijven rondlummelen! Ik wil niet, dat de goede naam Heine hier in Hamburg omlaag gehaald wordt door jouw gedrag, door jouw avontuurtjes met danseresjes en dergelijke soort vrouwen. Denk echter niet, dat je door mijn weigering om je te helpen, véél verspeelt; vanwege mijn geloof kan ik weinig voor je doen, de stemming is slecht en reeds eerder heeft men bij mij de ruiten ingegooid. (Wordt vervolgd)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1958 | | pagina 9