Boterprijs in België met
25 pet gekelderd
Twentse Bank verwacht weinig
van centraal conjunctuurbeleid
anda en de wijze Meester
Wisselvallig weer
SCHRIK IN DE TREIN
Omzetten bleven in 1957
op een hoog peil
„DE ZYLPOORT" 1
Wereldnieuws
ZocU ió ket zo
DONDERDAG 20 FEBRUARI 1958
2
Minister Lefebvre belooft snelle maatregelen
in ergste zuivelcrisis sinds 1930"
De beroemde CANADESE
hoestsiroop
Nieuw Frans vierjarenplan
Lagere winst Kas-Associatie
Kredietverlening in de V.S.
vergemakkelijkt
Drastisch ingrijpen tegen
monopolievorming in
V.S .gevraagd
Reserves werkloosheids
fonds onvoldoende geacht
Critiek van Eerste
Kamerleden
Produktiebeperking in drie
Duitse kolenmijnen
M Jcgarantieprijs 1956/'57
vastgesteld
ff
is
Franse tegenontwerp voor
vrijhandelszone gereed
Voorgestelde regeling wijkt
af van Euromarkt systeem
Argentinië en Hongarije
sluiten handelsakkoord
SHERRY
van Beaufort
Water op zee
J
(Van onze correspondent in Brussel)
België zwemt op het ogenblik als het
ware in de boter. In de koelhuizen zijn nu
zes miljoen kilo boter opgestapeld, hoewel
normaliter in België steeds tien percent
van de boterbehoeften uit Nederland
wordt geïmporteerd en de koelhuizen
tegen de lente leeglopen. Bovendien is de
boterprijs op de veilingen catastrofaal laag
gevallen, althans wanneer men dit uit het
standpunt van de boeren en de zuivel
fabrieken bekijkt. Daar het vee over
enkele weken al de wei ingaat, is het
moment niet ver meer, dat de produktie
van verse boter op gang komt. Op de
boterveilingen is de prijs voor de boer met
16 frs. per kilo gedaald, daar het departe
ment van Economische Zaken niet langer
grote hoeveelheden boter uit de markt
kan nemen. Dit leidde tot een fel protest
van de landbouworganisaties. Dinsdag lag
de boterprijs nog steeds ver beneden de
richtprijs, of de door de regering aan de
boeren gegarandeerde prijs. Anderzijds
konden de melkerijen aan de boeren de
gegarandeerde prijs van 3,50 fr. per liter
melk met 3 percent vetgehalte, niet uit
betalen. In de landbouwkringen wordt
deze overproduktie van melk en boter de
ergste crisis genoemd, die de zuivelsektor
sedert 1930 heeft ondergaan. Immers: bin
nen de 24 uur viel de boterprijs met 25
percent. De botercrisis heeft ook daarom
beroering gewekt, omdat België, in tegen
stelling met Nederland, geen boter-expor-
terend land is. De Belgische boter is na
melijk te duur voor de wereldmarkt.
Voor het eerst heeft de Belgische boter-
produktie thans de honderdmiljoen kilo
bereikt, wat voldoende is om de binnen
landse behoeften te dekken. De invoer
van Nederlandse boter kan echter, in het
raam van het Benelux landbouwprotokol,
niet worden stopgezet. Alleen de mini
mum-prijs, waartegen Nederlandse boter
in België ingevoerd wordt, zou verhoogd
kunnen worden.
Zoals wij reeds eerder schreven, speelt
ook de smokkelarij van Nederlandse boter
naar België een rol in de oververzadiging
van de Belgische markt. Het ziet er dus
naar uit, dat spoedig Benelux-overleg zal
dienen plaats te vinden. Men hoopt in
Brussel, dat Nederland begrip zal tonen
voor het Belgische standpunt.
Teveel melkkoeien
De overvloed van melk en van boter
houdt verband met het feit, dat de Bel-
ADVERTENTIE
zo pijnlijk, en daarbij
dood-vermoeiend
Hier helpt alléén
Bij apothekers en drogisten
PARIJS (AFP) Een nieuw vierjaren
plan, dat de minister van Financiën voor
15 maart aan het parlement zal voorstel
len, beoogt de Franse nationale produk
tie in 1961 met 25 percent boven die van
1956 op te voeren. De industrieproduktie
zal ingevolge dit plan met 30 a 35 percent
moeten stijgen en de landbouwproduktie
met 20 percent.
Dit derde vierjarenplan zal de levens
standaard in Frankrijk ieder jaar met 3
a 4 percent moeten doen stijgen. Deze ver
betering is kleiner dan die, welke sedert
1950, toen met de uitvoering van het eer
ste vierjarenplan een aanvang werd ge
maakt, is bereikt. Zelfs deze geringe ver
betering zal echter slechts kunnen wor
den verzwezenlijkt, als de militaire uitga
ven worden verminderd. Het plan is dan
ook gebaseerd op een geleidelijke ver
mindering van deze uitgaven, met name
op een verkorting van de militaire dienst
tijd, die thans als gevolg van de gebeur
tenissen in Algerije anderhalf tot twee
jaar bedraagt.
Frankrijk wil met het nieuwe plan be
reiken, dat de betalingsbalans in 1961 een
overschot van 100 miljard franse frank
aanwijst.
De financiële uitkomsten over het jaar
1957 van de Kas-associatie n.v. te Amster
dam waren als volgt.
Het voordelig saldo van de provisiereke
ning heeft 2.704.956 bedragen tegen
2.970.454 in 1956. Het voordelig saldo van
de rente-rekening bedroeg 1.324.584
(v. j. 2.043.410). Verheugend is het, al
dus het jaarverslag, dat de onkostenreke-
ning een daling te zien geeft
van 3.001.382 in 1956 tot 2.852.634 in
1957. De netto-winst beliep 530.760 (v.j.
820.583). Voorgesteld wordt een divi
dend van 5 percent (6V2 pet.) op het onver
anderde kapitaal van 10 miljoen.
De in 1956 begonnen daling van de om
zetten op de effectenbeurs zette zich in 1957
voort en bereikte in het laatste kwartaal
een haast ongekend laag peil. Het bedrag
ter incassering van ontvangen effecten-
posten verminderde van ca. 1,5 miljard
tot ca. 1 miljard. In het vereenvoudigd
effectenverkeer werden door de n. v. ef-
fectenposten betaald tot een bedrag van
755.345.000 waarvan tot een waarde
van 143.821.000 intern aan aangeslote
nen werd doorgeleverd. Het aantal leden
der Vereeniging voor den Effectenhandel
dat tot dit systeem toetrad steeg tot 139.
Tezamen met de instelling van de n. v.
werd door de leden van de Vereeniging
hierdoor een belangrijke stap gedaan naar
een deugdelijke algemene effectenclea-
ring.
gische landbouwdiensten volkomen ver
rast werden door de resultaten van de
jongste landbouwtelling. Daarbij bleek, dat
de veestapel in 1957 liefst met 50.000
melkkoeien is aangegroeid, die goed zijn
voor een extra boterproduktie van 7 mil
joen kilo per jaar. De produktie van kaas
(jaarlijks importeert België 30 miljoen
kilo Nederlandse kaas) en die van condens
en melkpoeder is in België niet sterk ont
wikkeld, daar deze produkten vrij mogen
worden geïmporteerd en dus de concur
rentie van Nederlandse en andere Euro
pese produkten moeten doorstaan. Alleen
de produktie van geëvaporeerde volle melk
is sterk toegenomen: van 3000 ton in 1952
tot 17.000 ton in 1957.
Verwaten aan de minister
Minister van Landbouw Lefebvre heeft
thans in het parlement snelle en afdoende
maatregelen beloofd om de crisis te ver
helpen. Er zal waarschijnlijk worden
overgegaan tot de aankoop van 6 miljoen
kilo verse boter voor de koelhuizen, op
dat de huidige zes miljoen kilo koelhuis-
boter van de vorige zomer verkocht zal
kunnen worden. Deze operatie, die met
enig verlies gepaard zal gaan, zal onge
veer 7,6 miljoen gulden vergen.
Tot september a.s. zal een uniforme
richtprijs van 78 frs. per kilo of 6 gulden
aan de boer worden gegarandeerd, even
als 3 franc per liter melk met drie per
cent vet. Het vetgehalte van de con-
sumptiemelk zal iets worden verhoogd,
waarschijnlijk tot 3,2 pet. Een hogere pre
mie zal worden betaald aan de boeren, die
binnen een bepaalde termijn tbc-koeien
afslachten. De subsidie voor de verwer
king van volle melk tot kaas en melk
poeder zal worden verhoogd. Vorig jaar
bedroeg deze 34 miljoen franc of 2,6 mil
joen gulden. In landbouwkringen neemt
men het de minister van landbouw zeer
kwalijk, dat hij de crisis niet tijdig wist
te vermijden.
WASHINGTON (Reuter). De Federal
Reserve Board heeft woensdag de reser
ves, welke de aangesloten banken moeten
aanhouden tegenover de deposito's met
een half procent verminderd.
Door deze nieuwe maatregel, die ten
doel heeft, de recessie tegen te gaan, wordt
de kredietverlening vergemakkelijkt. Er
worden 500 miljoen dollar door vrijge
maakt van de bevroren gelden der banken
van het Federal Reserve-system.
Voor de banken te New York en Chicago
werd het percentage verlaagd van 20 tot
19V» percent met ingang van 27 februari.
Hierdoor komen ongeveer 125 miljoen
dollar aan reserves vrij. Bij de banken in
andere grote steden werd het percentage
verlaagd van 18 tot 17'/! percent, waardoor
ongeveer 195 miljoen dollar aan reserves
vrij komen. Bij de banken in de kleinere
steden werd het percentage verminderd
met ingang van 1 maart van 12 tot IIV2
oercent. Hierdoor komen ongeveer 180
miljoen dollar vrij.
WASHINGTON (Reuter) Senator
Kefauver, voorzitter van de anti-trust- en
monopoliecommissie van de Amerikaanse
Senaat heeft er bij het departement van
Justitie op aangedrongen, maatregelen te
nemen tegen de grote concerns in de Ver
enigde Staten, teneinde de concurrentie te
bevorderen.
In een toespraak tot de Senaat zei Ke
fauver dat de concentratie van maatschap
pijen in de V.S. een zodanige omvang
heeft bereikt, dat de enige oplossing zal
liggen of in de ontbinding van de grote
maatscha' lijen of in het vinden van an
dere middelen voor het tot ontwikkeling
brengen van nieuwe ondernemingen in de
betreffende industrieën teneinde de con
currentie tot stand te brengen, waaraan het
thans ontbreekt.
ADVERTENTIE
,Watl Is dit Amsterdam?En ik moest er in Hilversum al uit!"
(Zó boeiend is nu PANORAMA!)
In het eindverslag van de commissie
van rapporteurs uit de Eerste Kamer over
het ontwerp tot wijziging van de werkloos
heidswet, wordt gezegd dat men vrijwel
algemeen de Memorie van Antwoord om
trent het ontwerp van wet niet overtuigend
achtte.
De bezwaren tegen het ontwerp zijn se
dert de openbare beraadslaging in de
Tweede Kamer eerder toegenomen dan
verminderd. Men is van oordeel, dat met
het oog op de toenemende werkloosheid,
die een grotere onzekerheid voor de toe
komst schept een behoorlijke fondsvor
ming voor de werkloosheidsverzekering
meer dan ooit bijzondere aandacht ver
eist, aldus het rapport, dat er voorts de
aandacht op vestigt, dat het in de memo
rie genoemde bedrag van f 446 miljoen
aan reserves van het algemeen werkloos
heidsfonds bij een nog sterker toenemen
de werkloosheid stellig ontoereikend zal
zijn.
Voorts is men van oordeel, dat de re
gering er onvoldoende rekening mede had
gehouden, dat het wetsontwerp een in
breuk maakt op het vertrouwen, dat het
bedrijfsleven als grootste contribuant in
de premieopbrengst, in de overheid mag
stellen. Als, gelijk nu wordt vastgesteld,
van eventuele premieverlagingen alleen
het rijk voordeel heeft, is het voor het be
drijfsleven weinig animerend om in de toe
komst in een dergelijke fondsvorming,
voor welk doel ook, deel te nemen.
In drie kolenmijnen in het Roergebied
zal zaterdag wegens de daling van de
kolenafzet één ploegdienst komen te ver
vallen. Volgens de ondernemingsorgani
saties zijn de onverkochte voorraden
steenkolen gestegen tot 587.000 ton en die
van cokes tot 908.000 ton. De afzet van in
dustriekolen is normaal, die van huis
brandkolen was de laatste maanden als
gevolg van het zachte weer, bijzonder
slecht.
De gemiddelde garantieprijs voor melk
is bepaald op 28.421/2 per 100 kilogram
melk met 3.7 procent vet. Het verschil
tussen tussen de netto opbrengst en de ge
middelde garantieprijs komt voor rekening
van het Landbouw Egalisatiefonds. Met de
uitkering aan melkveehouders zal in maart
begonnen worden. Een gulden per 100 kg
melk zal echter vertraagd worden uitge
keerd en pas begin 1959 ter beschikking
van dé rechthebbenden komen.
De omzetten van de Twentse Bank n.v.
zijn in 1957 op een hoog peil gebleven. Er
werd dan ook meer provisie geboekt. De
gebeurtenissen gaven soms aanleiding tot
overstelpende drukte. De inkomsten waren
als volgt: provisie 9.8 miljoen (v.j. 9.4
miljoen), winst effectenbedrijf 6.2 miljoen
(v.j. 6.0 miljoen), rente en wissels 23.7
miljoen (v.j. 24.4 miljoen) dividenden
deelnemingen 1.1 miljoen (v.j. 1.0 mil
joen). Voor afschrijving en reservering
wordt 2,5 miljoen ten laste van de ver-
lies- en winstrekening geboekt.
De winst- en verliesrekening wijst een
saldo winst aan van 5.7 miljoen (v.j. 6.3
miljoen). Voor belastingen werd bestemd
4 1/4 miljoen. Voorgesteld wordt, zoals
reeds gemeld is, negen pet. dividend (v.j.
10 pet.). Aan het statutaire reservefonds
komt 280.000.
Het effectenbedrijf leverde een resultaat
op, dat vrijwel gelijk is aan dat van van
1956. De posten onkosten, salarissen en
tantièmes tezamen vertonen een niet on
belangrijke stijging. De ervaring met de
elektronische apparatuur stemt tot tevre
denheid. Intensiever gebruik van deze
hulpmiddelen zal tot verdere arbeidsbespa
ring en versnelling van de administratie
kunnen leiden., aldus het verslag.
In het geplaatste kapitaal kwam geen
wijziging 49 miljoen). Het reservefonds
wordt verhoogd tot 21 V2 miljoen (v.j. 21
miljoen).
Overheid en conjunctuur
In het verslag wordt gezegd dat de con
junctuur in Nederland in 1957 in toene
mende mate onder druk kwam te staan.
De ervaring van 1956/57 leert, dat van een
centrale beheersing der conjunctuur in ons
land, voor zover zij ons niet door de ont
wikkeling der externe factoren wordt op
gelegd, weinig te verwachten valt. Bij po
gingen van de overheid, om de invloeden
van een depressie te compenseren, dreigt
bovendien het gevaar dat men vooral naar
verhoging der overheidsuitgaven zal grij
pen, hetgeen, gekoppeld aan de hogere fis
cale druk, ingevoerd of althans ontworpen
in de hoogconjunctuur, tot een vicieuze
cirkelbeweging zou leiden.
De crisis in de positie der Nederlanders
en der Nederlandse belangen in Indonesië,
dreigt, behalve veel menselijk leed, ook
aantasting van onze welvaart te veroor
zaken. Dat dit ons land treft op een tijdstip
van weifelende copjunctuur, geeft helaas
aanleiding tot sombere ramingen van de
gevolgen.
De geleidelijke vrijmaking van het han
delsverkeer in de Euromarkt zal ook de
financiële verhoudingen sterk beïnvloeden.
Een toenemende internationalisatie van de
bankdiensten, waarvoor Nederland van
ouds goed is toegerust, mag wellicht reeds
vrij spoedig verwacht worden.
Boven de negatieve methoden van infla-
tiebestrijding, die tevens dreigen ons pro-
duktieapparaat en onze exportcapaciteit af
te breken, zal in de eerste plaat verster
king van de kapitaalmarkt^ nodig zijn.
WEERRAPPORTEN
Temperaturenbulten
en binnenlandheden
morgen 7 uur. Neerslag:
laatste 24 uur
Helsinki
Stockholm
Oslo
mist
sneeuw
onbewolkt
Ten westen van Ierland bevindt zich een
krachtig hogedrukgebied, dat gevuld 's met
zachte lucht. Tussen Groenland en Noor
wegen stroomt nog steeds koude poollucht
naar het zuiden. Deze lucht ontmoet de
zachte lucht langs een front, dat zich uit
strekt van IJsland via Schotland naar
onze omgeving. Langs dit front bewegen
zich een aantal storingen, die van tijd tot
tijd enige regen of natte sneeuw veroor-
zaken. Een van deze storingen bereikte Kopenhagen half bew.
donderdagochtend de oostkust van Enge- Aberdeen geheel bew. w
land. Deze zal met enige neerslag passé- Londen
ren. Bij IJsland komt een volgende-storing Amsterdam
tot ontwikkeling, die morgen het weer in Brussel
onze omgeving beïnvloedt. Aangezien ons Luxemburg
land nu eens aan de koude zijde van het flar^s
front, dan weer aan de warme zijde ervan Bordeaux
komt, is het temperatuurverloop wissel- Grenoble
vallig. Nice
SE S
windst.-16
o -8
wnw
nw
Vrjjdag 21 februari
Zon op 7.45 uur, onder 18.04 uur.
Maan op 8.23 uur, onder 21.25 uur.
Maanstanden
26 febr. 21.51 uur eerste kwartier.
Hoog en laag water in IJmuiden
Vrjjdag 21 februari
Hoog water 5.29 en 17.37 uur.
Laag water 1.12 en 13.31 uur.
Het hoog en laag water te Zandvoort is
Berlijn
Frankfort
München
Zürich
Genève
Locarno
Wenen
Innsbruck
Rome
Ajaccio
Madrid
Mallorca
Den Helder
Ypenburg
Vlissingen
Eelde
De Bilt
Twente
Eindhoven
zwaar bew. w
zwaar bew. nw
geheel bew. wnw
sneeuw w
geheel bew. w
half bew. zw
zwaar bew. nno
onbewolkt nnw
motregen w
regen w
sneeuw wzw
geheel bew. wzw
geheel bew. zw
onbewolkt windst.
geheel bew. wnw
zwaar bew.
onbewolkt
onbewolkt
onbewolkt
onbewolkt
licht bew. nw
licht bew. nw
geheel bew. nw
half bew. wnw
zwaar bew. w
geheel bew. wnw
zwaar bew. nw
10 tot 15 minuten vroeger dan te IJmuiden. Vlv. Z.-Limb. geheel bew. wnw
-11
-0
7
6
4
5
0
6
1
-1
3
1
2
-3
-2
_2
-1
-0
windst. -6
n 0
ono -1
windst. -2
nnw 1
5
5
5
2
4
3
4
4
0,1
0,1
0,3
1
1
0,1
5
4
1
0,1
0
0,1
0
2
1
0,1
2
0
0
0
0,1
2
8
0
0,3
2
4
4
4
5
4
6
4
68. Nadat de wijze oosterling was ver
trokken, sloot Joris met een dankbare
zucht het juwelenkistje en keek even zoe
kend rond„Er wacht ons een zware taak,
broeder Panda!", sprak hij. „Een taak, die
zware eisen stelt aan lichaam en geest
Laat ons dus beginnen met ons lichamelijk
behoorlijk te versterken!" En met ener
gieke pas begaf hij zich in de richting van
een nabijgelegen eetgelegenheid. „Ja, ja!",
riep Panda verontwaardigd, terwijl hi]
achter Joris aandraafde, „en dan zeker
betalen met de juwelen uit dat kistje, hè?"
Zonder zich aan Panda's Onvriendelijke
Gedachten te storen, trad Joris binnen en
bestelde na enig dubben een aantal ge
rechten, die op de spijskaart de langste
namen droegen. Panda was echter te ver
ontwaardigd om een hap door zijn keel
te krijgen. „Die juwelen zijn niet bestemd
om te eten, Joris Goedbloed!", sprak hij
en hij keek boos naar iedere hap, die Joris
met onbewogen gelaat naar binnen liet
glijden. „Wilt ge werkelijk niets eten,
broeder Panda?", vroeg Joris. „Er is ge
noeg!" En hij begon tevreden in zijn na
gerecht te lepelen. „Ja!", riep Panda bit
ter. „In dat kistje, bedoel je! Maar dat is
bestemd om-eh, om de oostefce wijsheid
te bekostigen! Het mag alleen geopend
worden...". Met een oprecht, vredig
en vriendelijk gemoed!", vulde Joris aan,
terwijl hij met een voldaan gebaar zijn
mond afwiste. „Wel, Panda, dat gebeurt
immers ook! Ik heb het kistje gekregen,
dus het is mijn eerlijk eigendom! En wat
dat andere betreftJoris zweeg even
om een dure sigaar op te steken -. „Mmm!
Ik- smak - mag wel zeggen, dat ik me
nog nooit zo vredig en - smek - vriende
lijk heb gevoeld!"
Staat een herstel van de privé- en onder
nemingsbesparingen hierbij voorop, ander
zijds moet vermeden worden de kapitaal
markt onnodig taken op te leggen, waar
voor zij van nature niet bestemd is. Het
verslag denkt hier bijvoorbeeld aan de fi
nanciering van het afbetalingskrediet, als
mede van het exportkrediet. Een herleving
van de verhandelbare exportwissel zou,
naar het de directie voorkomt, uit een oog
punt van exportbevordering toejuiching
verdienen.
Uit Parijs meldt AFP, dat de deskundi
gen hun ontwerp voor het Franse memo
randum over de vrijhandelszone nu aan de
Franse minister van Financiën hebben
overhandigd, die het in het Franse kabinet
bespreken zal. Agence France Presse
meent te weten, dat het eerste deel van
het ontwerp gewijd is aan algemene be
ginselen, waarin de nadruk zal worden ge
legd op de noodzaak regelingen te treffen
voor de betrekkingen tussen de E.E.G. en
de andere landen van de O.E.E.S., waar
bij deze dan zouden worden opgenomen in
een geheel, dat niet de naam zou dragen
van vrijhandelszone, maar waaraan men
„b.v. de naam van Europese Unie"
zou kunnen geven. In het tweede deel van
het ontwerp zouden suggesties worden ge
daan, omtrent de voor zulk een unie nood
zakelijke voorschriften. Het hiervoor op
gestelde systeem zou geheel afwijken van
dat, voorzien voor het verdrag van de
gemeenschappelijke markt. Zo zouden o.
m. de étappes voor de afschaffing der dou
anetarieven niet dezelfde zijn. Tevens zou
het Franse ontwerp agrarische produkten
onder de vrijhandelszone willen laten val
len onder bijzondere voorwaarden, terwijl
verder een tijdsverloop van enige jaren
zou worden voorzien tussen de inwerking
treding van de gemeenschappelijke markt
en die van de genoemde Europese Unie.
LONDEN, (UP) In Londen is inmid
dels woensdag de „industriële conferen
tie" over de problemen betreffende de
Euromarkt en de vrijhandelszone ge
opend.
Reeds uit de openingsspeeches van de
Engelse minister van Financiën Heath-
coat-Amory en de Franse ex-premier Ro
bert Schumann bleek dat het moeilijk zal
zijn, de aanhangers van de Euromarkt en
de vrijhandelszone met elkaar te verzoe
nen.
Amory zeide dat, indien men het concept
van de Europese samenwerking zoals dat
in het Euromarkt-verdrag is neergelegd
wil verwerkelijken, men het vrijhandels-
gebied op hetzelfde tijdstip moet verwe
zenlijken. Voor het einde van het «jaar
moeten de verdragen dienaangaande zijn
geratificeerd.
Robert Schumann legde er de nadruk op
dat het meer de vraag is of er een brug
kan worden geslagen tussen de zes landen
van de Euromarkt en de overige O.E.E.S.-
partners. Hij althans betwijfelt dit sterk.
WENEN (UP) Argentinië en Honga
rije hebben een handelsverdrag getekend
dat voorziet in een uitvoer ter waarde van
2.3 miljoen dollar van Hongarije naar Ar
gentinië. Telefoonmateriaal en mijn-
machinerieën zullen de voornaamste post
van deze uitvoer vormen.
(Voor de beurs zie pag. 4
ADVERTENTIE
5.50 per fles
Kinderhuisvest 47 - 51
Telefoon 10717
Verbindingsman. Premier Nehroe van In
dia heeft in het parlement meegedeeld,
dat er de afgelopen acht maanden in
Kasjmir zes personen om het leven zijn
gekomen en zeventien gewond tenge
volge van bomontploffingen. Vijf per
sonen, die naar aanleiding van deze
aanslagen waren aangehouden, hadden
toegegeven dat zij waren opgetreden als
„verbindingsmannen van de Pakistaan
se geheime dienst".
Succes. Na langgerekte onderhandelingen
is het Noorwegen gelukt een schadever
goeding van de Russen te verkrijgen van
een miljoen kronen (ruim 543.000 gul
den) voor vernietiging van grote bos
sen als gevolg van de Russische bepalin
gen voor de waterwegen langs de Noor
se grenzen. De schadevergoeding heeft
tevens betrekking op de omlegging van
een weg in Finnmarken.
Blind. Het Russische partijorgaan „Prav-
da" heeft een aantal bladen in de Sov
jet-Unie van blinde nabootsing van de
burgerlijke pers beschuldigd. „Het is te
betreuren aldus de Pravda dat
sommige redacties de illustratie van
een tekst als een soort versiering be
schouwen. Zij denken dat hoe meer fo
to's en tekeningen een krant bevat, hoe
aantrekkelijker zij voor de lezers is.
Voormalig. Janos Peter, een voormalige
calvinistische bisschop, is benoemd tot
eerste plaatsvervangende minister van
Buitenlandse Zaken van Hongarije, als
opvolger van de 67-jarige (niet 72-ja-
rige, zoals eerder is gemeld) Andre Sik,
die onlangs minister van Buitenlandse
Zaken is geworden. Peter was voorzit
ter van het instituut voor culturele be
trekkingen.
Ontstellend. In Kaapstad worden dagelijks
honderden gezinnen ontboden op 't pas-
geopende kantoor voor bevolkingsre
gistratie, waar zij hun afkomst moeten
aantonen. Er worden tevens beschrijvin
gen van haarkleur en haar-inplanting,
ogen. huid en beenderstructuur opge
maakt. De rapporten worden naar Pre
toria gezonden waar ambtenaren de
families „classificeren" en identiteits
kaarten met de rassenclassificatie uit
reiken. De gevolgen zijn vaak ontstel
lend en vernederend voor hen die zich
niet meer als „blanken" mogen be
schouwen, de „blanke" woonwijken
moeten verlaten en door hun vroege
re vrienden worden gemeden.
Uniek. In Jeruzalem is medegedeeld dat
de vervaardiging van vloeibare water
stof in Israel ten behoeve van de „eco
nomische ontwikkeling en de defensie"
geschiedt. De installatie voor de pro
duktie van vloeibare waterstof en he
lium wordt „uniek in het Nabije-Oosten
genoemd.
Verwijderd. De vooraanstaande Chinese
schrijfster Ting Ling is wegens „recht
se" neigingen uit het presidium en de
Nationale Raad van de Chinese federa
tie van litteraire en kunstkringen ver
wijderd .aldus meldt het persbureau
Nieuw China. Ting Ling, die met vele
Chinese leiders onder wie Mao Tse
Toeng bevriend is geweest, is in augus
tus reeds ervan beschuldigd „rechtsge-
Zind" te zijn.
Gevonden. Het Amerikaanse militaire
vliegtuig dat sedert zaterdag met zes
tien man aan boord werd vermist, is ge
vonden op de steile noordelijke helling
van de Vesuvius bij Napels. Er zijn geen
overlevenden. Het toestel, een tweemo-
torige Dakota werd vermist kort nadat
het van Napels was opgestegen. Men
vermoedt dat de piloot de vulkaan door
de slechte weersomstandigheden niet
heeft gezien.
Gespannen. De Marokkaanse minister van
Buitenlandse Zaken, Ahmed Balafrej,
heeft gezegd dat de toestand in Ifni
uiterst gespannen is. De Spaanse en
Franse troepen werken daar en in het
zuiden van de Sahara samen. Deze
streken behoren geografisch bij Ma
rokko, aldus de minister. Radio-Marok-
ko heeft gemeld dat een Spaans oor
logsschip het Marokkaanse dorp Mir-
lef ten noorden van de grens van Ifni
gebombardeerd heeft. Het Marokkaans
ministerie van Buitenlandse Zaken
heeft een protestnota over dit bombar
dement aan de Spaanse ambassade te
Rabat gezonden.
Rechtsomkeert. De kotter „Golden Rule"
met vier man aan boord, die zouden
proberen de Amerikaanse kernproeven
op de Marshalleilanden te beletten heeft
rechtsomkeert gemaakt en stuurt weer
op Californië aan, omdat de weersom
standigheden ongunstig zijn. Japan
heeft officieel geprotesteerd tegen de
Amerikaanse plannen tot het houden
van nieuwe kernproeven in het gebied
van de Stille Oceaan. Japan behoudt
zich alle rechten op schadeloosstelling
voor.
IN DE tijden van de zeilvaart was het
drinkwater wel het grootste probleem aan
boord. Daaraan is het dan ook te danken
dat in de loop der tijden zo geweldig veel
toestellen zijn uitgevonden om uit zee
water zoetwater te vervaardigen. De ad
viezen waren echter nog veel talrijker,
waaruit we kunnen concluderen dat er
dus ook al in die tijd heel wat beste stuur
lui aan de wal stonden. Een
van de eersten die recepten
voor de zoetwaterbereiding
publiceerde was - hoe kan
het anders - Giambatista della
Porta, de Italiaanse natuur
onderzoeker, wiens natuurbe
schouwing nog in hoofdzaak
magisch en alchemistisch ge
oriënteerd was, maar van wie desondanks
vele opmerkelijke experimentele fysische
vondsten bekend zijn, zoals de lens in de
„camera obscura" en het warmte-effect
van lichtstralen. Zoals op zoveel andere
gebieden, had della Porta ook een paar
uitvindingen op het gebied van de zoet
waterbereiding in portefeuille, maar het
nuttige effect daarvan wagen we toch te
betwijfelen. De reden van onze achter
docht is het feit, dat de werkwijze van
della Porta eerst bijkans een eeuw later
pas in Nederland werd bekend gemaakt.
Dat geschiedde in het werk van Carolus
Battus, wiens werk de titel droeg:
„Secreet-Boeck van veele diversche en
heerlijcke Konsten in veelderley Materie",
1661. Dit Secreet-Boeck, of wel „Boek van
geheimen" geeft zelfs verschillende metho
den aan om zoet water te krijgen. Het leek
allemaal nogal gemakkelijk, want - zo
wordt in dit boek verteld - wanneer men
een fles van was vervaardigd heeft, be-
hoeft deze fles slechts in zeewater te wor
den ondergedompeld om zich met zoet
water te vullen. Het principe dat de raad
gevers hierbij voor ogen stond, was het
feit, dat het water door de was heen zou
diffunderen, terwijl het zout in het zee
water zou achterblijven, alles volgens het
principe der semi-permeabele wanden,
zoals we dat in levende weefsels zien. Vol
gens hetzelfde beginsel werk
te het tweede recept in
dit Secreet-Boeck. Een aarden
kruik, waarvan de hals
opening stevig was dichtge-
stopt, zou zich met zoetwater
vullen indien hij voldoende
lang in het zeewater werd
ondergedompeld. Het derde
recept steunde op andere natuurkundige
verschijnselen en werkte volgens het prin
cipe van de filtratie. Immers, zo schreef
men voor, een ton, voorzien van een gat
in de bodem, dat tijdelijk was afgesloten,
moest voor de helft met zand en voor de
andere helft met zeewater worden gevuld.
Wanneer na enige dagen de stop uit de
bodem werd getrokken (en men had er
voor gezorgd, dat het gat door een doek
was bedekt) zou er zoetwater uit het gat
stromen. Vooral wanneer deze filtratie
maar voldoende vaak werd herhaald, zou
men van een goede uitslag verzekerd zijn.
We kunnen ons voorstellen, dat met deze
bereidingswijzen het probleem nog niet
was opgelost en dat er nog veel zou moe
ten worden uitgevonden, eer bruikbare
resultaten werden verkregen.
Daarover een volgende keer.
(Nadruk verboden)
H. Pétillon
