IJmuider Courant | 1958 | 28 februari 1958 | pagina 9

Horen en zien

EEN WOELIGE TIJD

CBUMBELENDEWENSHOORN

GupaHOUTEN STOPSEL van Ceta Bever

De Engelse filmkomedie

r

Agenda voor
Haarlem

NAAIMACHINES

Kort en bondig

VRIJDAG 28 FEBRUARI 1958

5

radio televisie

AANKONDIGINGEN EN
NABESCHOUWINGEN

Sprong in de ruimte

Grotere reikwijdte

een mond vol
l^illföiSneeuwwiijes

De radio geeft zaterdag

T elevisieprogramma

Zilveren radiojournalist
Herman Felderhof

CjL-'iCr

Dr. C. Hille Ris Lambers
overleden

Papoea-redder overleden

Oostduits schip zocht
toevlucht in Den Helder

Fabrieksarbeiders gingen
hun boekje te buiten

Herdenking van Clemens
non Papa in Amsterdam

i

ONS VERVOLGVERHAAL
DOOR WERNER STEINBERG J

Kerkelijk Nieuws

De televisiesectie van de V.P.R.O. heeft
gisteravond een ruimtevaart-potpourri op
het beeldscherm gebracht, die zowel let
terlijk als figuurlijk een vermetele sprong
in de ruimte of beter gezegd: in het duister
was. Letterlijk omdat hier in kort bestek
alle aspecten en problemen van de be
storming der hemelen werden aangestipt,
figuurlijk omdat het sluitstuk van het pro
gramma bestond uit een grootscheeps ex
periment in „totale" televisie, dat alle ge
varen voor een mislukking in zich borg.
„De zilveren schijf" heette deze fantasie-
in-de-ruimte, waarin de jonge televisie
auteur Lo Hartog van Banda, een samen
werking met Harry van den Eerenbeemt
en regisseur Joes Odufré de drang van de
mens tot de verovering van de wereld
ruimte poogt uit te beelden.

Kern van dit semi-abstracte beeldver
haal is een door de auteur gefantaseerde
legende van een bronzen discuswerper, de
mens in de volheid van zijn kracht, die
„heel lang geleden" tot leven kwam en
zijn schijf de ruimte inslingerde. Deze
schijf keert op aarde terug met een bood
schap voor alle mensen om zich te ver
broederen, maar haar lied wordt gesmoord
in aards rumoer en oorlogsgeweld. Ver
geten ligt de discus in het puin der we
reld, wachtend op de hand, die haar op
nieuw met groter kracht omhoog zal wer
pen. De mensen strijden om die kracht tot
alleen de twee sterksten overblijven: zij
werpen die „moderne" discus de kunst
maan de ruimte in. Een nieuw tijdperk
begint en aan de jeugd worden de nieuwe
krachten toevertrouwd.

Op dit idee, veelbelovend maar precair,
bouwden de makers van „De Zilveren
Schijf" hun fantasie op met beelden „die
slechts een aanduidend karakter hebben
en door de kijker zelf associatief verbon
den moeten worden". En al viel er met
veel goede wil wel een associatieve bin
ding te ontdekken tussen de ruimtevaart
en de tableau-vivant-achüge schimmen
van Napoleon, Bach en andere historische
grootheden, die de auteur liet opdraven,
een zinrijke autonome beeldtaal vormden
al deze clichésymbolen allerminst. Geluk
kig vond dit alles een tegenwicht in de
lyrisch en episch zeer te waarderen ver
bindende teksten en in het speciaal voor
deze uitvoering geschreven slotballet van
Hans van Manen op muziek „Winter"
uit „De Jaargetijde" van Vivaldi, dat
met opvallend fraaie plastiek gedanst werd
door een aantal leden van het Operaballet.

In het voorprogramma gaven drie des
kundigen de kijkers een inzicht in de tech
nische, juridische en theologische aspecten
van de ruimtevaart. Van hen deed vooral
dr. J. J. Raimnod, directeur van het Zeiss
Planetarium der Haagse Courant, zich in
zijn met foto's, films en tekeningen ver
luchte causerie over kunstmanen en ruim
teraketten kennen als een boeiende, hoe-
Wel snipverkouden televisiespreker. Be
gonnen was met eén korte herdenking van
de Rijksdagbrand, nu"*"vijfentwintig jaar
geleden, door mr. B. W. Stomps, destijds
verdediger van Van der Lubbe, die voor
éen uitmuntend commentaar zorgde.

Beeldschermer

De beide belgische zenders Brussel-
Vlaams en Brussel-Frans zijn deze week
(tot vrijdag 28 februari 19 uur) buiten be
drijf gesteld als gevolg van werkzaamhe
den aan de Vlaamse televisiezender. De
Belgen willen hun zendkracht verhogen en
daartoe moesten de zendmasten van het
station in Waver-Overijsse, waarover de
Belgische radioprogramma's worden uitge
zonden, gedurende enkele dagen buiten ge
bruik worden gesteld. Deze masten zullen
binnenkort ook voor de uitzending van de
Belgische televisieprogramma's dienen.

ADVERTENTIE

HILVERSUM I 402 M. 7.00 VARA. 10.00 VPRO.

10.20 VARA. 19.30 VPRO. 20.00—24.00 VARA.

VARA: 7.00 Nieuws. 7.10 Gymn. 7.20 Gram. 8.00
Nieuws. 8.18 Gram. 9.00 Voor de vrouw. (9.35-9.40
Waterst.). VPRO: 10.00 Tijdelijk uitgeschakeld,
caus. 10.05 Morgenwijding. VARA: 10.20 Dansmuz.
10.55 Buitenl. overz. 11.10 De familie Doorsnee,
hoorsp. met muz. 11.40 Strijkkwartet. 12.00 Gram.
12.30 Land- en tuint).meded. 12.33 Orgel en zang.
13.00 Nieuws. 13.15 VARA-varia. 13.20 Dansmuz.
13.45 Sportpraatje. 14.00 Voor de jeugd. 14.35 Gram.
15.00 Boekenwijsheid. 15.20 Koorzang. 15.40 Van
de wieg tot het graf. 15.55 Kamerork. en sol. 16.40
Sport en toto, caus. 16.50 Lichte mpz. 17.10 Ama-
teursprogr. 17.30 Weekjournaal. 18.00 Nieuws en
tomm. 18.20 Operaconcert. 19.00 Artistieke staal
kaart. VPRO: 19.30 Passepartout, caus. 19.40 Gods
dienst voorheen en thans. caus. 19.55 Deze week,
caus. VARA: 20.00 Nieuws. 20.05 Waar gaan wij
heen..? 20.13 Gevar. progr. 21.45 Soc. comm. 22.00
Roemeens orkest. 22.25 Labyrinth in Lan-Fang,
hoorsp. 23.00 Nieuws. 23.15 Bezoek Prinses Beatrix
aan de West. 23.20—24.00 Gram.

HILVERSUM II 298 M. 7.00—24.00 KRO.

'KRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Gram. 7.15 Gewijde muz.
7.45 Morgengebed en liturg, kal. 8.00 Nieuws en
weerber 8.15 Gram. 8.50 Voor de huisvrouw. 10.00
Voor de kleuters. 10.15 Gram. 10.30 Ben je zestig?
11.00 Voor de zieken. 11.50 Gram. 12.00 Middag
klok - noodklok. 12.03 Metropole-orkest en solist.
12.30 Land- en tuinbouwmeded. 12.33 Gram. 12.55
Zonnewijzer. 13.00 Nieuws en Kath. nieuws. 13.20
Platennieuws. 13.30 Dansmuz. 14.00 Voor de jeugd.
14.20 Engelse les. 14.40 Boekbesspr. 14.50 Gram.
14.55 Amateursprogr. 15.15 Kroniek v. letteren en
kunsten. 1550 Amateursprogr. 16.00 Voor de jeugd.
16.50 Gregoriaanse zang. 17.20 Sportpraatje. 17.30
Dansmuz. 17.45 Pianospel. 18.00 Journ. weekoverz.
18.10 Gram. 18.15 Pari. overz. 18.25 Lichte muziek.
18.45 Atlantisch Allerlei. Een en ander over de 15
landen, aangesloten bij het Atlantisch Pact. 19.00
Nieuws. 19.10 Comm. 19.15 Promenade-orkest en
soliste. 20.10 Lichtbaken, causerie. 20.25 Act. 20.40
Kerkenbouwzondag, caus. 20.45 Filmmuziek. 21.05
Pleidooi voor een non, hoorsp. 22.10 Lichte muz.
22 35 Wij luiden de zondag in. Aansluitend: avond
gebed en lit. kal. 23.00 Nieuws. 23.15 Nieuws in
Esperanto. 23.22—24.00 Nouveautés.

BRUSSEL 324 M.

12.00 Ork.conc. 12.30 Weerber. 12.34 Gesproken
aperitief. 12.45 Gram. 13.00 Nieuws. 13.11 Radio-
Almanak. 14.30 Radiojourn. 15.00 Ork.conc. 16.00
Gram. 16.45 Engelse les. 17.00 Nieuws. 17.10 Dag
klapper en lit. kal. 17.20 Liturgische zangen. 17.30
Gram. 17.45 Volksliederen. 18.00 Gram. 18.30 Voor
de soldaten. 19.00 Nieuws. 19.40 Gram-20.00 Ge-
var. progr. 22.00 Nieuws. 22.15 Verz. pfogr. 23.00
Nieuws. 23.05—24.00 Gram.

VOOR ZATERDAG

NCRV: 17.00—17.30 Voor de kleuters. VARA:
20.00 Journ. en weerber. 20.15 Pension Hommeles,
muz. blijspel. 21.00 Filmverz. progr. 21.20—22.00
Weet wel wat je waagt, vraag- en antwoordspel.

Een kwart eeuw geleden bevond de Ne
derlandse geluidsomroep zich volop in ont
wikkeling, hetgeen uiteraard met perso
neelsuitbreiding gepaard ging. Ten gevol
ge daarvan worden er tegenwoordig nog
al wat zilveren jubilea in Hilversum ge
vierd. Eén daarvan kan men per 1 maart
tegemoet zien, dat van de radiojournalist
Herman Felderhof, wiens stem tot de
meest beluisterde in ons land behoort. Hij
was voorin de twintig toen hij als omroe
per voor de microfoon kwam, hetgeen in
die dagen van Guus Weitzel-verering een
ondankbare zaak was en wij herinneren
ons dan ook, dat wij zijn stem aanvanke-

Herman Felderhof

lijk niet erg waardeerden. De omroepers
functie duurde overigens niet lang, want
Felderhof werd vrij spoedig overgeplaatst
naar de redactie van de Radiobode en
kwam daarna bij de programmaleiding.
Toen na het in zwang raken van de eigen
opnamen ook het radiojournaal onder de
bezielende leiding van Gustav Czopp tot
ontwikkeling kon komen, bleek Felderhof
al spoedig in zijn element: de radiorepor
tage. Als verslaggever is hij ons het meest
bekend, vooral van die uitputtende gebeur
tenissen als Prinsjesdag, vorstelijke be
zoeken en dergelijke. Het is meer de kunst
van de reporter om iets te vertellen wan
neer er nog niets te zien is, dan wanneer
het feit waarom het gaat zich voltrekt.
In het laatste geval is destof immers
voorhanden en behoeft hij daaraan niets
meer toe te voegen. Zolang de stoet
het is bijna altijd een stoet in aantocht
is moet de reporter zélf iets opmerkens
waardig scheppen. Het is de verdienste
van Felderhof, dat hij zich daartoe vol
doende documenteert om iets te zeggen te
hebben dat enige zin heeft, zodat hij niet
behoeft te vervallen in loze lofzangen op
het weer en de vlaggenzee.

Felderhof, die na de bevrijding redac
tiesecretaris van „Vrij Nederland" en
persattaché van het geallieerde hoofd
kwartier in Nederland is geweest, heeft
zijn diensten aan heel wat omroeporga-
nen gegeven: AVRO, Herrijzend Neder
land, Radio Nederland in overgangstijd.
Wereldomroep en NCRV. Hij is sedert 1951
chef van de reportage-afdeling van de
laatstgenoemde 'vereniging. Als Zodanig
treedt hij als hoofdredacteur op van het
voortreffelijk stukje radiojournalistiek,
dat enkele keren per week onder de titel
.Vandaag, radiocourant voor Nederland"
nu al vele jaren de lucht in gaat en waar
in de actualiteit in pittige vorm wordt ge
serveerd. Overigens heeft Felderhof de
schrijvende journalistiek, die hij aanvan
kelijk beoefende, nooit geheel verlaten,
zodat er nogal wat boeken en artikelen
van zijn hand zijn verschenen. En ver
der moet hij voor de oorlog ook als zan
ger zijn opgetreden. Maar dat zullen nog
maar weinigen zich herinneren

In de ouderdom van 92 jaar is te Bilt-
hoven overleden dr. C. Hille Ris Lambers,
emeritus predikant der Ned. Hervormde
Kerk.

In Overijsel en in Noordholland is hij
voorzitter geweest van de Vereniging van
Vrijzinnig Hervormden. De grootste be
kendheid heeft hij gekregen als voorzitter
van de vereniging „Aanpakken", die in
vroeger jaren de stoot heeft gegeven tot
verbetering van de predikantstraktemen
ten in de Ned. Herv. Kerk.

In Hollandia op Nieuw-Guinea is over
leden het sectiehoofd van de kampong
Mokmer op Biak, Jacob Kafiar, die zeer
verdienstelijk werk gedaan heeft bij de
redding van de overlevenden van de ramp
met de „Neutron" in juli van het vorig
jaar. Op 6 augustus 1957 werd hem voor
zijn moedig gedrag een koninklijke onder
scheiding uitgereikt: de bronzen erepen
ning voor menslievend hulpbetoon.

Jacob Kafiar leed aan tbc.

De Oostduitse kustvaarder „Warnemün-
de" uit Rostock, op weg van Gent naar
zijn thuishaven, is tijdens het slechte weer
van dinsdagmiddag in de haven van Den
Helder binnengelopen. Daar de koopvaar-
dijhaven in Den Helder reeds vol lag met
schuilende schepen, werd de „Warne-
münde" een ligplaats toegewezen aan de
marinesteiger. Het schip werd onder be
waking gesteld. De volgende morgen moest
het schip, in opdracht van de commandant
maritieme middelen te Willemsoord, plaats
maken voor een andere kustvaarder, welke
een werkende cokeslading aan boord had.
De „Warnemünde" is toen op de rede van
Den Helder voor anker gegaan. Later is
het schip naar Rostock vertrokken.

Het viel de winkeliers in Veendam op
dat de laatste tijd zeer veel zegelboekjes
ter verzilvering werden aangeboden. In
deze boekjes plakken de klanten zegels,
die zij bij aankoop boven een bepaald be
drag van de winkelier ontvangen. Als het
boekje vol is wordt het bij de winkelier
ingeleverd, die 1 terugbetaalt. De winke
liers sturen de boekjes daarna naar een
centraal kantoor van hun winkelierscom
binatie in Utrecht.

Daar had men enkele weken geleden
ruim 3000 boekjes door een papiervernie-
tigingsbedrijf laten weghalen. Dit bedrijf
zond de boekjes met een andere partij oud
papier naar een kartonfabriek in Veen-
dam, welke oud papier als grondstof ge
bruikt. Maar de arbeiders van de fabriek
hielden de boekjes achter en probeerden
ze opnieuw te verzilveren of weekten de
zegels eraf om ze in hun eigen boekjes te
plakken. De toeloop bij de winkeliers
werd echter zo groot, dat dezen argwaan
kregen en de politie in de arm namen.

Op een donkere nacht, toen er geen maan aan de hemel te zien was, waren de man
nen zoverDoor een kier hadden ze gezien, dat de Moorse wachter voor de deur
stond te dommelen

Toen waagden ze 't maarVoorzichtig kropen ze één voor één door het gat onder
de muur; en even later slopen er een aantal schimmen door het duister van de nacht,
in de richting van de woestijn. 103-104

ADVERTENTIE

VOOR DUIZEND
EN ÉÉN
DOELEINDEN

Scène uit de film „As true as a turtle",
die onder de Nederlandse titel „Lang
zaam, maar zeker" wordt uitgebracht

TWEE ENGELSE FILMKOMEDIES vra
gen ditmaal onze aandacht. Dat doen En
gelse filmkomedies trouwens altijd. Het is
maar zelden dat men moet constateren met
een schot naast de roos te maken te heb
ben. En de oorzaak? De Engelse film
makers kennen het geheim van het film
blijspel. Zij kennen ook hun eigen aard en
daar maken ze beslist geen geheim van.
Welke film men ook noemt, „Whisky Ga
lore", „The Maggie", „The Titfield Thun-
derbold", „The kidnappers" en thans „The
lord. the lady and the butler" en „As true
as a turtle", we krijgen altijd te maken
met een groteske situatie, waarin de be
trokken personen nooit het Engelse gevoel
voor rang, stand, nationale superioriteit en
eerbied voor de ouderdom en de hobby
verliezen. Ik noem daar nogal wat. Maar
het zou niet moeilijk zijn het met voor
beelden toe te lichten. Wanneer we ons in
algemene termen willen uitdrukken en
nochtans een karakteristiek in een notedop
willen geven van een film onzer overburen,
dan zeggen wij doorgaans, dat ze „typisch
Engels" is. Iedereen wordt verondersteld
te begrijpen wat daarmee wordt bedoeld.
Iedereen begrijpt het. Speculerend op dat
begrip voor de Engelse zeden en gewoon
ten zelfs al houden de Engelsen alleen
maar rekening met. Engelsen leveren
de Britse filmstudio's telkens nieuwe pro-
dukten, waaraan een vernuftig scenario ten
grondslag ligt en meer talent is besteed
dan men zo oppervlakkig vermoedt. Toege
geven: het is in de regel heel erg bekeken
werk. Niet altijd verlaat men de bioscoop
met het gevoel, dat men het summum aan
geestigheid heeft genoten. De treffers wor
den voorzichtig gedoseerd en goed uitge
meten. Het raffinement, waarmee het spel
met de komische krachten wordt bedreven,
verhult wel eens de berekening, die de
spontaneïteit in slaap wiegt. Maar wat er
ook van Zij: de films zijn altijd onder
houdend. Slechts in een enkel geval als
Doctor at sea" bekruipt ons de verveling
en wordt de manier waarop doorzichtig. In
de regel vermaakt men zich best, is men
even los van zichzelf. Soms slaat de En
gelse filmcomedie zelf de eigen barrières
in stukken en geeft ze zich helemaal over
aan de lach uit spiritualiteit en spiritua
liën zoals in „Whisky Galore".

WIE DIT FENOMEEN probeert te ont
leden want zo langzamerhand verbaast
men zich over de wijze waarop men in de
vroegere Ealing-studio's de kwaliteit weet
te handhaven, zelfs al is ons het procédé
nu bekend stoot men op twee gegevens:
schijn en werkelijkheid. De overdrijving,
waarmee de Engelse filmkomedie een
situatie lanceert, wordt altijd bedolven on
der een stortvloed van bewijzen, dat je er
echt in kunt geloven, want iedereen han
delt in zo'n situatie alsof ze heel alledaags
is. Konsekwent houdtmen dat de film
lang vol. Ja, in die situatie houden de
personen vast aan de goede Engelse tra
ditie. Neem nu „The lord, the lady and the
butler". In zijn kasteel mag de lord dan
wel eens wat vrijmoedige democratische
gedachten koesteren, de butler is de eerste
om hem erop te wijzen dat iedereen zijn
plaats moet weten: een lord is een lord en
een butler is zijn dienaar. Maar spoelt die
lord mitsgaders drie dochters en twee ver

loofdes aan op een onbewoond eiland en
ontpopt de butler zich als een geboren Ro
binson Crusoë, dan gaat de lord hem die
nen en de dochters wachten zijn bevelen
af. Op dat paradijselijk eiland worden rang
en stand een halve slag omgedraaid. Zijn
de schipbreukelingen eenmaal gered, dan
keren allen terug tot hun vroegere posities.
Wel blijkt dan wie het meest karakter
heeft, maar feitelijk is dat maar bijzaak.
Waar het om ging was: de konsekwentie te
trekken uit principe en traditie. Dat moge
gecompliceerde en rare toestanden schep
pen: je kunt er vrede mee nemen. Je kunt
er om lachen. Belachelijk echter is het niet.
De heilige ernst, waarmee de film dat vol
houdt is de heilige ernst van ieder film
blijspel van Engelse makelij. En al is „The
lord, the lady and the butler" dan ook in
filmkunstig opzicht niet zo'n uitschieter,
omdat er nogal aan wordt getrokken, men
wordt er door geamuseerd, herkent onder
de groteske voorstelling een heleboel waar
heid, stelt vast dat de realiteit zelfs de
overdrijving gaat verdringen en krijgt oog
voor een betere realiteit: die van het ge
woon menselijke. Dat maakt de Engelse
filmkomedie zo beminnelijk.

ONDERTUSSEN moeten we ook „As true
as a turtle" niet vergeten. Het bioscoop
theater in het voormalige Leidscheplein-
theater, wordt ermee geopend. Het is dit
keer een jong en vrolijk verhaal van een
zeiltocht. Het verhaal is niet eens zo be
langrijk. Weer zijn het de situaties. Hoe
meesterlijk speelt men die uit! Let u eens
op: de tekst moge al een voorbeeld zijn van
speelsheid en puntigheid, ze dient er toch
alleen maar voor om de uitdrukking op de
gezichten hun kans in het beeld te geven.
Vooral mimisch is de film vol van visueel
en daarom prijzenswaardig effectbejag. Het
geluid speelt daarbij ook zijn rol. Hoe zou

het u vergaan als u denkt op een zandbank
te zijn gelopen en u wordt de volgende
morgen gewekt door hanengekraai? En u
ziet dat, wat op de radar de havenhoofden
moesten zijn, de armen zijn van een zwem
bad, dat men in de mist is binnengevaren.
Zulke contrasten, in geluid, in beeld, in de
geest, verlenen de Engelse filmkomedie de
reputatie van humoristisch te zijn. Dat is
ze, meer dan we vaak beseffen, omdat die
humor spelenderwijze, logisch en natuur
lijk, in de handeling is geweven. Als een
noodzakelijk uitvloeisel van de eenmaal
geschapen situatie en daarom accepteren
wij het zo gemakkelijk. Ik weet niet of het
de lezer zo vergaat als mij, maar na zo'n
Engelse film ben ik altijd een beetje jaloers.
Ik denk dan: is de Engelse eigen aard dan
zo rijk dat ze telkens weer nieuwe vormen
vinden om er zo mee om te gaan. Is de
onze zo beperkt, dat we onze draai in de
humoristische film niet vinden? Waar ligt
onze kracht? In Dorus? In Willem Parel
zeker niet. In Kees Stip misschien en Wim
Kan

P. W. Franse

Op dinsdag 4 maart zal in de aula van
de universiteit van Amsterdam een con
cert worden gegeven met werken van
Jacobus Clemens non Papa, ter herdenking
van zijn overlijden in 1558. Het Collegium
Musicum Amstelodamense onder leiding
van Toon Vranken zal onder andere delen
uit de Missa Miséricorde, motetten en
chansons uitvoeren. De inleiding zal wor
den gesproken door prof. dr. K. Ph. Bernet
Kempers, uitgever van de gezamenlijke
werken van Clemens non Papa.

86. Hij ging de kamer binnen en ontwaarde de pape
gaai Cocotte in zijn kooi, die onafgebroken krijs
te „Henri, Henri, Henri!" En op de sofa lag Euge
nie. Met een verraste .ireet sprong ze op en storm
de op hem toe. Onstuimig sloeg ze haar armen om
zijn hals en barstte in snikken uit. „Eindelijk, Henri!
Eindelijk....!

Al zijn goede voornemens waren vergeten. Hij druk
te het jonge vrouwtje tegen zich aan en overstelpte
haar met kussen. Vier weken had ze op het gewacht,
dag en nacht.

Hij sprak lang en ernstig met Eugenie en ze luis
terde gedwee en aandachtig.

Ze kwamen tot overeenstemming: Heine zou enige
maanden naar Boulogne sur Mer gaan voor herstel
van gezondheid op dringend aanraden van zijn arts
dr. Koreff en Eugenie zou hem niet vergezellen,
doch in Parijs blijven. In Boulogne zou hij elke op
winding vermijden en rustig kunnen werken, terwijl
Eugenie onderwijl in Parijs naar een betere woning
voor hen zou uitkijken.'

In Boulogne sur Mer nam Heine ijverig baden, zo
als hem was voorgeschreven, en eindeloos zat hij te
vissen, een sport, die geen enkele vermoeienis mee
bracht en hem gelegenheid gaf om na te denken. Hij
peinsde over allerlei plannen en diep in zijn hart groei
de een verlangen om Duitsland terug te zien. Hij had
verschillende uitnodigingen ontvangen van jongere
Duitse schrijvers, die zijn ideeën durfden steunen en
nieuwe tijdschriften ritgaven. Heel voorzichtig en nog
nauwelijks merkbaar scheen er toch een nieuwe fris
se wind in Duitsland te gaan waaien

HOOFDSTUK IX

Zijn heimwee naar Duitsland liet zich niet meer on
derdrukken. Zijn moeder werd oud. Ze moést Eugenie
en zijn geluk leren kennen. Bovendien moest Eugenie

ook weten, hoe 't er in zijn geboorteland uitzag

Er waren nog andere redenenZou hij 't kunnen wa
gen om een bezoek aan Duitsland te brengen?

Hij droomde van Duitsland, terwijl hij langs de zee
wandelde of turend naar zijn dobber voor zich uit
staarde.

Op éen dag wandelde hij op de grote weg naar Le

Havre. Vóór hem uit reden boerenwagens, bepakt met
kisten en armelijke bagage. Enkele mannen liepen
naast de wagens. Ze wisselden enige woorden en tot
Heine's verbazing spraken ze Duits! Dit moesten emi
granten zijn.. Zijn hart bonsde, terwijl hij een ge
sprek met deze landgenoten aanknoopte. Verrast hoor
den zijn zich in hun landstaal aanspreken. „Waarom
bent u uit Duitsland weggegaan?" vroeg Heine.

Een oude man antwoordde: „Het land is er goed.
We waren graag gebleven, maar we konden 't niet
langer uithouden."

Een nog oudere man voegde eraan toe: „Wij zelf
hadden wel kupnen, blijven, maar we gingen weg om
de kinderen. Die zijn nog niet zo aan Duitsland ge
hecht en kunnen ook elders gelukkig worden.

Ze zullen stellig ook in Afrika heel wat moeten ver
duren, er zijn daar giftige slangen, naar men ons ver
teld heeft. Maar in Duitsland is de overheid ook gif
tig als je je belastingen niet betaalt, en het land wordt
vernield door het wild en de jacht van de grote he
ren en de kinderen moeten soldaat worden.."

De oude man zuchtte en Heine luisterde zwijgend
Hij wandelde met zijn landgenoten mee tot het volgen
de stadje, en zijn heimwee naar Duitsland werd door
dit contact nog versterkt.

Hij keerde terug naar Parijs, waar Eugenie hem
vol ongedtild wachtte. Ze had intussen een geschikte
woning gevonden en samen kochten ze meubels en
gordijnen en wat er verder nodig is om een woning
behoorlijk in te richten. Het was alsof ze pas getrouwd
waren en een nieuwe innigheid verbond hen. Heine
noemde Eugenie in het Duits „meine Frau" en ze
prevelde hem deze woorden na. Het waren de enige
woorden Duits, die ze ooit zou leren. Ook noemde hij
haar sinds die tijd vaak Mathilde, de naam van het
Hamburgse meisje aan wie Eugenie hem bij eerste
aanblik herinnerd had.

Intussen moest Heine wérken om geld te verdienen.
Zijn heimwee naar Duitsland bleef. Hij moest zich op
de hoogte stellen, hoe de situatie thans was. In een
bevriende boekhandel las hij verschillende Duitse bla
den door. In de Nürnberger Zeitung trof hij een be
richt aan, dat hem een wee, misselijk makend gevoel
in de maagstreek bezorgde. Hij fronste de wenkbrau
wen en las: „Op 10 december heeft de bondsverga

dering zoals bekend het alle Duitse landsrege
ringen bindende besluit genomen om tegen schrijvers
uitgevers, drukkers en verspreiders der geschriften
van de zogenaamde nieuwe school „Het jonge Duits
land" waartoe o.m. Heinrich Heine, Laube, Gutz-
kow,Wienbarg en Mundt behoren de strafmaatre
gelen ten uitvoer te leggen, welke bestaan tegen het
misbruik van de drukpers, en de verdere verspreiding
van deze geschriften door boekhandel, uitleenbiblio
theken- of op welke andere wijze ook te verhinderen."

Zwijgend stond hij op en wandelde naar buiten. Het
was december, de maand, waarin hij geboren was en
waarin het leven zich altijd weer tégen hem scheen
te keren.

Er dwarrelde sneeuw uit een grauwe hemel. Lang
zaam liep Heine door de Parijse straten. Hij was som
ber gestemd. Wanneer dit bericht juist was, dan zou
't hem onmogelijk gemaakt worden om met zijn ge
schriften Duitsland te bereiken. In de Duitse taal zou
hij dan niet meer kunnen publiceren! Zijn artikelen
cn boeken zouden in Duitsland geen afzetgebied meer
vinden.. Behalve de ideële kant, betekende dit een
ernstig financieel debacle!

Al gauw zou het tot Heine doordringen, dat het be
richt inderdaad in overeenstemming was met de waar
heid en dat de genoemde maatregelen in alle scherp
te werden toegepast. Overal in Duitsland hadden de
politie-instanties opdracht gekregen erop toe te zien,
dat voortaan geen enkel geschrift van Heinrich Heine
meer gepubliceerd zou worden.

Hij nam contact op met zijn uitgever Campe, in
Hamburg, maar ook deze was bang geworden. Hij
durfde de Pruisische censuur niet meer te negeren.

Wanhoop vervulde Heine. Hij vertelde echter niets
aan Eugenie. Zij zou 't toch niet begrijpen. Hij was
vrolijk in haar gezelschap en beschouwde haar als
een lief, amusant kind. Haar liefde voor hem was
ondanks haar grilligheid warm en aanhankelijk.

Parijs zag in Heine in die tijd méér dan ooit dé ver
tegenwoordiger van het moderne Duitse geestesleven.
Dikwijls werd hij uitgenodigd door vooraanstaande fi
guren, o.w. baron Rothsch.ld, en niemand vermoedde
dat de beroemde schrijver materieel in moeilijkheden
verkeerde.

(Wordt vervolgd)

Hoofdingenieur-directeur. De hoofd
ingenieur A van de Zuiderzeewerken ir. L.
Monhemius is benoemd tot hoofdingenieur
directeur van de rijkswaterstaat in vaste
dienst ter standplaats 's-Gravenhage. Ir.
Monhemius is bij de dienst der Zuiderzee
werken gedetacheerd.

Burgemeester. Tot burgemeester van
Sloten (Fr.) is benoemd de heer J. Klijnsma
te Koudum, gemeentesecretaris van Heme-
lumer Oldeferd. De heer Klijnsma is lid
van de C.H.U.

Soldaat veroordeeld. De krijgsraad te
Arnhem heeft een 20-jarige soldaat tot een
jaar jeugdgevangenisstraf en ontslag uit de
militaire dienst veroordeeld. Hij was zon
der verlof weggebleven van zijn onderdeel
te Ede, had zonder daartoe gerechtigd te
zijn de onderscheidingstekenen van vaan
drig gedragen en voorts 1700 gestolen van
een moeder-overste van een klooster.

Dodelijk ongeluk. De 64-jarige ran
geerder A. Schaap is bij werkzaamheden
op de werven van de houthandel Kamp-
huys en Loosbroek te Zaandam in het wa
ter gevallen en bekneld geraakt tussen de
wal en een der schepen. Hij was vrijwel
onmiddellijk dood.

Gepakt. Bij een inbraak te Rotterdam
waren een geldkistje met 2000.drie
spaarbankboekjes en drie gouden horloges
gestolen. Toen gisteren een man met de
drie boekjes bij de spaarbank kwam om
het tegoed op te nemen, werd hij gearres
teerd. Aanvankelijk zei hij de boekjes van
een vriend gekregen te hebben, maar later
gaf hij toe, de inbraak gepleegd te hebben.
De man, een 26-jarige bankwerker, is op
gesloten.

Vier jaar. Een 27-jarige plaatwerker
is door de rechtbank te Rotterdam veroor
deeld tot vier jaar gevangenisstraf. De
man was op 13 november op heterdaad
betrapt bij een inbraak. Hij had de agent,
die hem wilde opbrengen, het dienstpistool
afgenomen en hem daarmee bewusteloos
geslagen, waarna hij wegvluchtte. De agent
had negen dagen in een ziekenhuis gelegen
en was pas na vijf weken in staat, weer
dienst te doen.

ADVERTENTIE

Alle merken, dus ruime keuze

ENGEL, Gr. Houtstr. 181, Tel. 14444

Geref. Kerken

Bedankt voor Diever G. Hengeveld te

Woubrugge.

Remonstr. Broederschap

Tweetal te Arnhem P. Pols te Hengelo
(O.) en D. Tjalsma te Groningen, van wie
laatstgenoemde is beroepen.

Ned. Herv. Kerk

Beroepen te Oude- en Nijehorne A. Don
ker te Dwingelo; te Hedel J. A. de Waard,
kand. te Rijsoord. Benoemd tot hulppredi
ker te Overlangbroek S. C. van Wijngaar
den, emeritus predikant te Veenendaal.
Benoemd tot hulppred. tg Schermerhorn
J. J. Homan, a.s. emeritus predikant te
Meeden c.a.

VRIJDAG 28 FEBRUARI

FILMS:

Cinema Palace: „Chirurg", 14 jaar, 19 en
21.15 uur. Frans Halstheater: „Achter
docht", 18 jaar, 19 en 21.15 uur. Lido Thea
ter: „De hel van Marseille, 14 jaar, 19 en
21.15 uur. Luxor Theater: „De gele toma
hawk", 14 jaar, 19 en 21.15 uur. Minerva
Theater: „Als de dauw hangt komt er re
gen", 18 jaar, 20.15 uur. Rembrandt Thea
ter: „Sissi, keizerin en moeder" a.l., 19 en
21.15 uur. Roxy Theater: „Haat tegen haat"
14 jaar, 19 en 21.15 uur. Studio Theater:
„Casablanca", 18 jaar, 19 en 21.15 uur.

DIVERSEN:

Raamsingcl 16: Haarlemre Jazzclub, 20
uur.

ZATERDAG 1 MAART

Stadsschouwburg: Nieuw Nederlands To
neelgezelschap met „Bernadine", 20 uur.

Minerva Theater: Wim Sonneveld met
cabaret „a la Carte", 20 uur. Galerie Es
pace: Expositie van gouaches en tekenin
gen van Lucebert, 11 tot 17 uur.

FILMS:

Cinema Palace: „Chirurg", 14 jaar, 14,
16.15, 19 en 21.15 uur. Frans Halstheater:
„Achterdocht", 18 jaar, 14, 16.15, 19 en 21.15
uur. Lido Theater: „De hel van Marseille",
14 jaar, 14 16.15, 19 en 21.15 uur. Luxor
Theater: „De gele tomahawk", 14 jaar, 14,
16.15, 19 en 21.15 uur. Rembrandt Theater:
„Sissi, keizerin en moeder", a.l., 14, 16.15,
19 en 21.15 uur. Roxy Theater: „Haat tegen
haat", 14 jaar, 14, 16.15, 19 en 21.15 uur.
Studio Theater: „Casablanca", 18 jr., 14.15,
19 en 21.15 uur.

DIVERSEN:

Brinkmann: „Youth for Christ" houdt
een samenkomst, spreker L. Pasman, 20
uur.