Het is weer zover...-
KLINGDECOR
N.V. DE HOUTWERF
Panda in het Wilde Westen
J
Hollandsche Sociëteit behaalde
in jubileumjaar goede resultaten
Weinig weersveranderingen
zo
r
J
OP HET MILITAIR APPÈL
Ook Haarlemmerliede wil
uit combinatie treden
Wereldnieuws
och ló het
2
Op 1 april moeten de aangiftebiljetten
bij de fiscus zijn
~"A
IV Kosten van verwerving
De N.R.C. in 1957
Nedap handhaaft dividend
H. BIJSTER Jr. EN ZOON
Schildersbedrijf
Drie meststoffenfabrieken
combineren werkzaamheden
Indexcijfer levensonderhoud
in februari ongewijzigd
Flink gestegen winst bij
„Doetinchem" n.v.
I
u
Volkskredietbank Haarlem
KOUD
GAS
DINSDAG 18 MAART 1958
(Van onze belastingmedewerker)
Zetten we onze wandeling door de aan-
giftebiljettendoolhof voort, dan kunnen
we eerst nog even stil staan bij de kosten
van verwerving, meer in het bijzonder de
kosten van verwerving van salarissen en
lonen. Van deze kosten van verwerving
zegt art. 14 I.B. behalve dat het moeten
zijn „kosten tot verwerving, inning en
behoud der inkomsten en op de inkom
sten rustende lasten" ook nog dat zij „on
middellijk of middellijk voor de vervul
ling van een dienstbetrekking moeten
worden gedaan". Zo komen de kosten van
de dissertatie en de promotie van een
leraar of een predikant niet in aanmerking
voor aftrek en evenmin studiekosten, die
een verbetering van de positie van de be
lastingplichtige beogen. Zij zijn immers
geen kosten tot verwerving, inning en be
houd van de inkomsten, doch hebben ten
doel de bron, dat is de dienstbetrekking,
zelf te verbeteren. Studiekosten evenwel,
die geen ander doel hebben dan het op
peil houden der kennis, om de' bestaande
dienstbetrekking goed te kunnen vervul
len, zijn aftrekbaar. We denken bijvoor
beeld aan de repetitiekosten, die een han
delscorrespondent volgt.
Dat ook de kosten van heen en weer
reizen tussen woongemeente en werkge-
meente soms afgetrokken kunnen worden
is wel algemeen bekend geworden. Niet
vergeten mag worden, dat deze kosten hun
oorzaak moeten hebben in de woning-
schaarste en niet bijvoorbeeld in het feit,
dat de belastingplichtige graag bij zijn
ouders woont of de voorkeur geeft aan
een bepaalde woongemeente.
Wanneer de kosten van verwerving
meer dan f 100,bedragen, mag 5 percent
van het salaris worden afgetrokken met
een minimum van f 120,en een maxi
mum van f 600,Deze regeling geldt
voor salaris en wat de toelichting noemt
„anders buiten loondienst regelmatig uit
geoefende functies, zoals regelmatige pu
blicistische arbeid, regelmatig lesgeven
enz.", bijverdienste dus. Deze regeling, die
bedoeld discussies over kleinigheden af te
snijden en de belastingplichtige het ge
pieker over wat hij nog meer kan aftrek
ken, te besparen, geeft nog veel moeilijk
heden.
Om een ding te noemen: de regeling
geldt voor salaris en bijverdiensten, maar
zij geldt ook nog, als er geen bijverdien
sten zijn, dus voor salaris alleen.
Om de regeling met succes te kunnen
toepassen moet er een bedrag van wer
kelijk gemaakte kosten van verwerving
zijn van meer dan f 100,De inspecteur
kan verlangen, dat deze f 100,hem wor
den aangetoond. Of deze f 100,afkomstig
zijn van uw salaris of van de bijverdien
sten doet niet ter zake. Salaris en bijver
diensten worden voor deze regeling als
één geheel beschouwd.
De 5-percent-regeling is een tegemoet
koming. De aangever heeft er geen ge
bruik van te maken als hij meent, dat zij
schadelijk voor hem is, omdat hij meer
kosten van verwerving heeft, dan de rege
ling hem toestaat. Maar dan gaat de rege
ling ook geheel overboord en moet u alle
kosten aannemelijk maken.
Zoals gezegd kunt u kiezen. Maar, zoals
ook reeds gezegd, moet bedacht worden,
dat salaris en bijverdiensten als één ge
heel beschouwd worden. U kiest dus voor
beide samen. Een nogal eens voorkomende
vergissing is, dat de belastingplichtige, die
salaris en bijverdiensten heeft, voor zijn
salaris gebruik maakt van de 5 percent
regeling, en dan voor de bijverdiensten de
daarop werkelijk gevallen kosten aftrekt.
Dat kan beslist niet. Er moet gekozen wor
den voor het geheel: 5 percent-regeling
voor het salaris, dan ook 5 percent-regeling
ADVERTENTIE
Mb W
-ff'' v •-
Hnr>ktraAt M
Doelstraat J9 - Haarlem - Tel. .15252
ALPHA PASTA WATERVERF
De omzetten van de Nieuwe Rotterdam
se Courant n.v. in 1957, inclusief die van
de n.v. De Dordtenaar en het Dagblad
van Rijn en Gouwe n.v., hebben in waar
de bedragen 18.248.232 (v.j. 16.068.976)
Aan dividend De Courant Het Vaderland
nv. werd ontvangen 23.600 (onv.). De
bedrijfskosten inclusief die van de n.v.
De Dordtenaar en Dagblad van Rijn en
Gouwe n.v. beiiepen f 16.822.160
14.680.911). Afschrijvingen vergden
f 722.937 709.669), interest 17.181
(31.693), reserve voor bijzondere doelein
den 100.000 (onv.), vennootschapsbelas
ting 235.000 210.000). Ter verdeling
blijft over een winstsaldo van f 374.553
360.304). Voorgesteld wordt een divi
dend van 8 percent (onv.).
Hoewel wederom aanmerkelijke kosten
stijgingen plaats vonden, die slechts ge
deeltelijk konden worden doorberekend,
is 1957 voor de vennootschap een gunstig
jaar geweest, aldus de directie in haar
jaarverslag. De produktie en de omzetten
werden verder vergroot, waardoor het
overige deel van de kostenstijging kon
worden opgevangen.
Het papierverbruik bedroeg 9.320.000
kg. tegen 8.583.000 in 1956. Het aantal
werknemers was op 31 december 1957 817
(v.j. 754). Het investeringsplan is er in
de afgelopen jaren op gericht geweest de
verouderde machines geleidelijk door mo
derne te vervangen en het machinepark
uit te breiden. In 1957 werd voor 773.113
geïnvesteeerd 752.013). Afgeschreven
werd 722.937 709.669). Het tekort aan
bedrijfsruimte zal worden opgeheven door
verbouwing en uitbreiding.
In de in april a.s. te houden jaarlijkse
algeméne vergadering van de n.v. Neder-
landsche Apparatenfabriek Nedap te
Groenlo zal door commissarissen en direc
tie aan aandeelhouders een dividend van
7 percent (onv.) worden voorgesteld.
voor de bijverdiensten, beide tezamen met
een maximum van 5 percent of f600,
De toelichting noemt nog 3 soorten kos
ten van verwerving, die bij de toepassing
van de 5 percent-regeling toch nog magen
afgetrokken worden, die er dus niet onder
vallen: reiskosten voor degene, die niet
op één vaste plaats werkt, waarbij we als
voorbeeld kunnen denken aan een leraar,
die aan scholen in twee verschillende
plaatsen les geeft, dan de reiskosten, door
woningschaarste veroorzaakt en tenslotte
de noodzakelijke verhuiskosten bij veran
dering van betrekking. Onder deze laatste
kosten zijn als regel niet op te nemen
nieuwe aanschaffingen en bovendien moet
de verhuizing wel zijn gebeurd bij de ver
andering van een betrekking: aan een
ambtenaar, die een vrij beroep ging uit
oefenen en deswege moest verhuizen, is
aftrek ontzegd. Verplaatsing met behoud
van dezelfde dienstbetrekking geeft even
eens recht op aftrek van de noodzakelijke
verhuiskosten.
Gaan we wat verder kijken naar de
kosten van verwerving, dan vinden we op
het aangiftebiljet onder de kosten, die van
de opbrengst van onroerend goed mogen
worden afgetrokken: „Stortingen op het
grootboek voor woningverbetering". Dit
betreft de beruchte huurblokkering, waar
van het betaalde bedrag als kosten mag
worden afgetrokken. Dit lijkt minder juist,
omdat de geblokkeerde huur toch ten
name van de eigenaar van het onroerend
goed blijft staan, maar dit is toch niet zo
Niet alleen is het in overeenstemming met
de speciaal hiervoor gemaakte wettelijke
voorschriften, maar het is ook wel logisch.
De regeling is namelijk deze: de op net
grootboek gestorte bedragen zijn kosten,
maar de terugontvangen bedragen zijn
inkomen. Bij koop van een huis is de voor
de overname van het geblokkeerde tegoed
betaalde som een aftrekbare onkostenpost.
Bij verkoop van eer huis is het voor de
overdracht van het geblokkeerde tegoed
ontvangen bedrag deel van de opbrengst
en dus belastbaar inkomen.
Overziet men het geheel van deze rege
ling dan is het resultaat dat de geblok
keerde gelden deel van het inkomen gaan
uitmaken, als ze definitief ontvangen
worden.
Intussen is het zo, dat de kwestie van
de aftrek der geblokkeerde huren bij de
aangifte 1957 geen effect zal sorteren, ten
zij de belastingplichtige erom verzoekt.
Wat toch is het geval? In 1957 zijn geen
stortingen op het grootboek voor woning
verbetering gedaan. Ergo kan in 1957
niets afgetrokken worden? De minister
heeft echter de helpende hand toegestoken
door te bepalen, dat de aangever kan ver
zoeken, de over 1957 geblokkeerde huur
van de totaal ontvangen huur te mogen
aftrekken, ook al heeft nog geen storting
plaats gehad. In het algemeen gesproken
zouden wij onze lezers aanraden, zulk een
verzoek te doen. In normale gevallen, dus
als de inkomens over 1957 en 19-58 niet ver
uiteen lopen kan eea progressie-voerdeel
worden verkregen. Een verdergaand ad
vies kunnen wij beslist-miet geven. Daar
voor hanfft het van veel te veel factoren
af, of al dan niet een belastingvoordeel
zal worden verkregen.
Wij willen dit artfkel besluiten met nog
te wijzen op art. 15 I.B., dat geldt zowel
voor de inkomsten als voor de kosten van
verwerving. De .inkomsten behoren tot
het belastbaar inkomen „worden be
schouwd als te zijn genoten", zegt het Be
sluit I.B. als ze zijn ontvangen of ver
rekend, of vorderbaar en inbaar zijn, of
ter beschikknig van de belastingplichtige
zijn gesteld, of rentedragend zijn gewor
den. Evenzo worden de kosten als uitge
geven beschouwd als ze zijn betaald of
verrekend, of door de belastingplichtige
ter beschikking zijn gesteld, of rentedra
gend zijn geworden. Enige 'voorbeelden
doen zien, dat het geheel vrij eenvoudig
is: Tantième over het jaar 1956, dus in
1957 betaald, is inkomen over 1957 (in dat
jaar is het ontvangen). Hetzelfde geldt,
"ïls de directeur er in 1957 voor wordt ge
crediteerd (dan is het verrekend). Een
coupon, 'in 1956 betaalbaar gesteld, maar
in 1957 geïnd, is inkomen over 1956 (hij
was vorderbaar en inbaar). Rente van de
Rijkspostspaarbank over 1956 is inkomen
over 1957 (het wordt 1 jan. 1957 rentedra
gend). Een reparatie aan een huis, uitge
voerd in 1956 maar betaald in 1957 is af
trekbaar in 1957 en niet in 1956. De lijn,
die uit deze voorbeelden blijkt kan, naar
wij menen, gemakkelijk worden doorge
trokken. Onnodig te zeggen, dat deze voor
schriften niet gelden voor winst uit be
drijf of vrij beroep. Deze winsten worden
berekend aan de hand en volgens de
regels van de koopmansboekhouding.
ADVERTENTIE
J. J. HAMELINKSTRAAT 26 II
TEL. 14519
ADVERTENTIE
De PLASTICBEKLEDINGSPLAAT
voor toonbanken, tafels, bars enz. enz.
Kampersingel 20-21 - TeL 0 2500-11931
Maatregel voor E.E.G.
De Albatros Superfosfaatfabrieken n.v.
te Utrecht, de Chemische Fabriek Coenen
en Schoenmakers n.v. te Veghel, en de
Nieuwe Nederlandse Maatschappij tot
vervaardigen van spiegelglas, glazen voor
werpen en chemische produkten n.v. te
Sas van Gent, een dochtermaatschappij
van het Franse concern Saint-Gobaln,
hebben een overeenkomst gesloten, waar
bij een nauwe samenwerking op meststof-
fengebied tot stand is gekomen.
Bij de overeenkomst is de oprichting
van een gezamenlijke dochtermaatschappij
voorzien, waarin verscheidene werkzaam
heden en belangen der deelgenoten ge
combineerd worden ondergebracht. De
samenwerkende maatschappijen beogen
door rationalisatie een efficiënt gebruik
van de huidige en toekomstige produktie-
capaciteit hunner bedrijven te bevorde
ren, alsmede hun concurrentiepositie ten
opzichte van het buitenland te versterken.
Het besluit tot samenwerking is mede in
gegeven door de eisen, die de Europese
Economische Gemeenschap aan het be
drijfsleven zal stellen.
Het prijsindexcijfer van het levenson
derhoud van hand- en hoofdarbeidersge
zinnen, dat maandelijks door het Centraal
Bureau voor de Statistiek wordt samenge
steld op basis 1951 100, onderging van
medio januari tot medio februari 1958 geen
wijziging. Het indexcijfer inclusief de
A.O.W. bleef 123 en het indexcijfer exclu
sief de A.O.W. bleef 118.
Voor de afzonderlijke groepen van de
gezinsuitgaven traden wel enkele wijzigin
gen op. Zo daalde het indexcijfer voor voe
ding van 123 naar 122. Binnen deze sector
daalde het indexcijfer voor fruit, terwijl
voorts prijsdalingen optraden voor vis en
voor eieren. De indexcijfers voor aardap
pelen en voor groenten stegen een weinig.
Buiten de voedingssector nam het index
cijfer voor roken toe van 109 tot 111. door
de prijsstijging voor sigaretten. Het in
dexcijfer voor kleding, dat de vorige
maand een daling vertoonde in verband
met de uitverkoop, kwam per 15 februari
weer op hetzelfde niveau te liggen als dat
per 15 december 1957.
Het bedrijf van de Hollandsche Sociëteit
van Levensverzekeringen n.v. heeft zich in
1957 gunstig ontwikkeld. In dit 150ste boek
jaar werd vastgesteld dat de toevloed van
nieuwe verzekeringen ad 258 miljoen
weer groter is geweest dan in enig vorig
jaar. Na aftrek van de vervallen verzeke
ringen bedroeg de vooruitgang 164.5 mil
joen, waardoor met 1612 miljoen een
nieuwe top in de stand van het verzekerde
bedrag werd bereikt, zowel het Neder
landse als het Canadese bedrijf droegen
hiertoe bjj.
De premiereserve ad 406.3 miljoen
(vorig jaar 369.9 miljoen) bleef berekend
op basis van een rentevoet van 3 °/o. Het
gemiddelde rendement der beleggingen
bedroeg in 1957 3,96% (in 1956: 3,79°/o)
zodat de rentemarge tot 0,96 is gestegen.
Het geplaatste maatschappelijke kapitaal
ad 3.000.000 en de algemene reserves
(waarborgrekeningen) bieden nog een
extra zekerheid van 19.4 miljoen.
Voor de Vromen en Papierfabriek „Doe
tinchem" n.v. te Doetinchem is 1957 een
goed jaar geweest. Het saldo van de
goederenrekening bedraagt 2.135.526,
1.851.697). Afgeschreven werd ƒ525.618
384.272). Na aftrek van kosten bedraagt
de winst 795.983 (ƒ716.714). Voorgesteld
wordt uit de winst te reserveren: voor ne-
lastingen f 300.000 250.000), toe te voegen
aan de reserve investeringen 250.000
250.000), toe te voegen aan de algemene
reserve 14.510 11.583) en de volgende
dividenden uit te keren: 10 (9%) op de
gewone aandelen en 9 (8 op de prio
riteitsaandelen.
Ter versterking van de bedrijfsmiddelen
in verband met verder noodzakelijke in
vesteringen wordt aan iedere aandeelhou
der de gelegenheid gegeven het dividend
naar keuze te incasseren hetzij in
contanten, hetzij in de vorm van 6 vijf
tienjarige obligaties, a pari, in stukken van
1.000, respectievelijk van f 100. Deze
obligaties maken deel uit van een ten laste
van de venootschap geplaatste obligatie
lening 1958, in totaal groot f 500.000 met
een looptijd van vijftien jaar, waarop ge
durende de eerste tien jaren geen aflossin
gen zullen plaats vinden.
Aandeelhouders worden dus in de ge
legenheid gesteld desgewenst hun divi
dend a pari uit deze obligatie-lening op te
nemen. De mogelijkheid hiertoe wordt
opengesteld tot 1 september 1958, na welke
datum betaling van het dividend uitslui
tend in contanten zal geschieden. Voor
deze obligatie-lening ad f 500.000 wordt
officiële notering ter beurze van Amster
dam aangevraagd.
De eerste maanden van 1958 zijn voor de
vennootschap gunstig geweest. Alle afde
lingen van het bedrijf zijn behoorlijk van
orders voorzien.
Stormloop afgelast. Alle officieren zitten nog te lezen in de cantine."
(Zó boeiend is nu PANORAMA
In de luchtdrukverdeling boven Europa
is ook het afgelopen etmaal weinig veran
dering gekomen. Het op het oostelijk deel
van de oceaan gelegen depressiegebied
nan? echter sterk in betekenis af, waar
door de wind in onze omgeving zwakker
werd. De aanvoer van koude lucht blijft
echter doorgaan, zodat het ongewoon kou
de weer aanhoudt. In Zuid-Duitsland vroor
het de afgelopen nacht op vele plaatsen
weer 10 tot 12 graden. Ten zuiden van de
Main ligt nog overal sneeuw. In Zuid-
Frankrijk, waar een kleipe storing pas
seerde, is de laatste 24 uur vrij veel re
gen gevallen. De temperatuur loopt daar
nu des middags tot tussen 15 en 18 gra
den op.
WEERRAPPORTEN
Temperaturenbuiten
en binnenlandheden
morgen 7 uur. Neerslag:
laatste 24 uur.
f.3
li
Woensdag 19 maart
Zon op 6.47 uur, onder 18.50 uur.
Maan op 6.08 uur, onder 18.13 uur.
Maanstanden
20 maart 10.50 uur nieuwe maan.
28 maart 12.18 uur eerste kwartier.
Hoog en laag water in IJmuidcn
Woensdag 19 maart
Hoog water 3.29 en 15.40 uur.
Laag water 11.21 en 23.42 uur.
Het hoog en laag water te Zandvoort is
10 tot 15 minuten vroeger dan te IJmuiden.
Helsinki
onbewolkt
ono -8
0
Stockholm
geheel bew.
no -6
0,3
Oslo
zwaar bew.
n -2
0
Kopenhagen
zwaar bew.
n -1
0
Aberdeen
geheel bew. windst. 1
0,2
Londen
zwaar bew.
no 1
0
Amsterdam
onbewolkt
ono -1
0
Brussel
half bew.
ono -3
0
Luxemburg
onbewolkt
no -5
0
Parijs
licht bew.
o -1
0
Bordeaux
regenbui
zw 8
14
Grenoble
regen
windst. 4
14
Nice
regen
o 8
Berlijn
geheel bew.
nno -1
0,1
Frankfort
onbewolkt
ono -4
0
München
licht bew.
no -10
0
Garmisch P.
geheel bew. windst. -7
0
Zürich
motsneeuw
no -3
4
Genève
regen
windst. 1
3
Locarno
motregen
windst. 4
0,1
Wenen
onbewolkt
wzw -9
1
Innsbruck
geheel bew. windst. -4
0
Rome
zwaar bew.
windst. 8
0
Ajaccio
regen
no 8
0,1
Madrid
onbewolkt
w 5
2
Mallorca
licht bew.
nw 12
0
Algiers
licht bew.
w 12
0
Den Helder
zwaar bew.
o -0
0
Ypenburg
onbewolkt
no -2
0
Vlissingen
licht bew.
ono -2
0
Eelde
zwaar bew.
0 -1
0
De Bilt
geheel bew. no -2
0
Twente
licht bew.
no -3
0
Eindhoven
onbewolkt
o -3
0
Vlv. Z.-Limb. licht bew.
ono -3
0
17. Panda was Joris Goedbloed geweldig
dankbaar, dat deze hem zijn geld weer
had terugbezorgd. „Die lelijkerd dwóng
me, om een revolver te kopen", vertelde
hij, „en het was nog niet eens een echte
revolver! Wat een geluk, dat jij juist in
de buurt was. Dat was anders wel erg toe
vallig, hè?" „Zeer toevallig", beaamde Jo
ris luchtig, „doch vertel mij eens, man
neke, wat voert ge uit hier in het Verre
Westen?" „Ik wacht op notaris Goudblut",
antwoordde Panda. Joris trok vragend de
wenkbrauwen op. „Ge wilt me toch niet
vertellen, dat ge helemaal naar het Verre
Westen zijt gereisd, om een notaris te
spreken?" vroeg hij. „Nee, natuurlijk niet",
antwoordde Panda, „die notaris kwam bij
me thuis en vertelde me, dat ik landerijen
bij het stadje Buffalo had geërfd. Toen
zijn we samen hierheen gereisd. Ik moest
de reis betalen enne eh Wat is er
Joris? Waarom kijk je opeens zo kwaad?"
„Panda, Panda!" riep Joris streng, „ge
leert het nooit! Hoe vaak heb ik u niet
voorgehouden, dat ge niet naar de mooie
praatjes van bedriegers moet luisteren?
Maar nauwelijks verlies ik u even uit het
oog, of ge laat u weer beetnemen en be
dotten!!" „Hoezo?" vroeg Panda beteuterd.
„Manneke", antwoordde Joris ernstig, „er
bestaan geen landerijen bij Buffalo. En
daar ge niet iets kunt erven, dat niet be
staat, was die notaris dus een bedrieger!"
Van de winst ad 5.2 miljoen is weder
om het grootste gedeelte, namelijk 4.1
miljoen ter versterking van het bedrijf
naar de waarborgrekeningen overgeboekt..
Het bedrijf in Canada bleef zich voor
spoedig ontwikkelen. Sinds het begin op
15 november 1954 is het totale aldaar ver
zekerde bedrag, via Can. 2,8 miljoen dollar
in 1955 en Can. 8,16 miljoen dollar in 1956
in 1957 tot Can. 14,6 miljoen dollar geste
gen. Deze groei kwam onder andere tot
uiting door de opening van een nieuw
kantoor in het westen van Canada (Van
couver b.c.).
In Canada bestaat de mogelijkheid om
naast de gewone verzekeringen ook ver
zekeringen met aandeel in de winst te
sluiten, waarvoor een hogere premie wordt
gevraagd. Ook in Nederland heeft de Hol
landsche Sociëteit daarmee in 1957 een be
gin gemaakt door aan enkele verzekerings-
vormen een aanspraak op een aandeel in
de winst te verbinden. Daarbij zal de
winstuitdeling geschieden door middel van
een premievrije bijschrijving van een uit
kering bij overlijden.
De bedrijfsresultaten overtroffen die van
vorige jaren aanzienlijk. Hierbij speelde de
stijging van de gemaakte interest op de
beleggingen een belangrijke rol. De keer
zijde is, dat de effectenkoersen dalen en
een druk op de waarborgrekeningen ont
staat. De rentestijging zal echter toch tot
verdere versterking van het bedrijf leiden.
Met het resultaat is de directie bijzonder
tevreden. In de eerste week van septem
ber heeft het bedrijf zijn 150-jarig bestaan
gevierd.
In de woensdag te houden vergadering
van de gemeenteraad van Haarlemmer
liede en Spaarnwoude zaj een voorstel
van B. en W. aan de orde komen om met
ingang van 31 december 1958 de deel
name aan de gemeenschappelijke rege
ling Volkscredietbank van Haarlem en
omliggende gemeenten te eindigen. Zoals
gemeld is heeft de gemeenteraad van Vel-
sen reeds besloten uit de combinatie te
treden.
B. en W. van Haarlemmerliede en
Spaarnwoude delen in hun toelichting op
het voorstel mee, dat de gemeente op 17
november 1950 tot de gemeenschappelijke
regeling is toegetreden. Het college merkt
op, dat het geconstateerd heeft, dat in
Haarlemmerliede en Spaarnwoude minder
dan voorheen van de Volkscredietbank ge
bruik wordt gemaakt; de bank vertoont
een dalende lijn. De hiervoor aangeduide
kostenverdeling is er echter oorzaak van,
dat een daling van het aantal aanvragen
geen noemenswaardige vermindering van
de lasten met zich brengt. Zelfs, indien
andere der deelnemende gemeenten moch
ten besluiten de gemeenschappelijke rege
ling te eindigen dan zullen de kosten voor
Haarlemmerliede onevenredig hoog wor
den in verhouding tot het aantal gevallen,
waarin door ingezetenen van Haarlem
merliede kredieten bjj de bank..worden
opgenomen. Om te voorkomen, dat Haar
lemmerliede gedurep.de vijf jaar gebonden
blijft aan de gemeenschappelijke regeling,
stellen B. en W. de raad voor de deel
neming te eindigen. Mocht het bestuur
van de Volkskredietbank alsnog voorstel
len de verdeling van de kosten van in
standhouding van de bank op een vooral
voor de kleinere gemeenten aantrekke
lijker wijze te regelen, dan zullen B. en W.
daaromtrent de. raadsleden mededelingen
doen.
Vragen van de heer J. A. Schippers
De heer J. A. Schippers (K.V.P.) ge
meenteraadslid te Haarlem, heeft naar
aanleiding van het uittreden van de ge
meente Velsen de volgende vragen aan B.
en W. van Haarlem gesteld:
Willen B. en W. mededelen, welke ver
liezen door de Volkscredietbank op de ex
ploitatie in de boekjaren 1956 en 1957 zijn
geleden?
In de raad van Velsen werd volgens de
persberichten voor 1958 een verlies van
f 78.000 verwacht. Willen B. en W. mede
delen, of dit cijfer betrekking heeft op
het boekjaar 1958, dan wel op een vroeger
boekjaar.
Welk deel der exploitatieverliezen komt
ten laste van de Gemeente Haarlem?
Geeft het besluit van de raad der ge
meente Velsen uw college -geen aanleiding
tot een onderzoek, of de verliezen niet
kunnen worden beperkt en wellicht voor
komen, waarbij in het bijzonder aan de
personeelsbezetting aandacht zal kunnen
worden besteed?
(Voor de beurs zie pag. 6)
Onderscheiding. De Britse „Royal Geogra
phical Society" heeft aan dr. Vivian
Fuch, de leider van de Gemenebest
expeditie die een tocht dwars door het
zuidpoolgebied heeft gemaakt, een bij
zondere gouden medaille toegekend. Sir
Edmund Hillary, de leider der Nieuw-
zeelandse groep der expeditie, krijgt de
stichtersmedaille van het genootschap.
Fuchs had vroeger reeds de stichters
medaille ontvangen, die indertijd ook
werd toegekend aan de zuidpoolvorsers
kapitein Scott (1904) en Sir Ernest
Shackleton (1909).
Profijt. In Stuttgart is maandag een ver-
keerstunnel in gebruik genomen, die
met 842 meter lengte de langste in
Duitsland is. Burgemeester Klett bracht
in zijn openingsrede dank aan Rotter
dam, Parijs, Antwerpen en Lyon, van
wier ervaring is geprofiteerd bij de
bouw.
Onmogelijk. Op aandringen van de com
munistische partij zijn zeven docenten
van de veeartsenijkundige faculteit
der Humboldt-universiteit in Oost-Ber-
lijn ontslagen. Zij hadden zich tijdens
de gebeurtenissen in Hongarije en Po
len in oktober 1956 tegen de partij-poli
tiek gekeerd. Door de ontslagen is het
onderwijs in verschillende vakken vrij
wel onmogelijk geworden.
Misdadig. Televisie, film, radio en pers,
„die elke dag het accent op de misdaad
leggen", zijn mede oorzaak van de ver
ontrustende toeneming van het aantal
misdadigers en delinquenten, met name
onder de jeugd, zo heeft Sir John Nott-
Hower, hoofd van Scotland Yard, in
een televisie-uitzending verklaard. Da
criminaliteit in Groot-Brittannië is in
de afgelopen twee jaar aanzienlijk toe
genomen. Dit valt onder meer samen
met de vertoning van steeds meer
stukken, waarin de held een misdadiger
of sociaal onevenwichtig mens is, aldus
Sir John.
Brein. Vijftig vooraanstaande Fransen, on
der wie de schrijvers Mauriac en Sartre
hebben president Coty verzocht Abdel-
kader Guerroudj gratie te verlenen.
Guerroudj, wiens Franse vrouw Jacque
line gelijk met Djamila Boehired en
Djamila Boeza werd begenadigd, is ter
dood veroordeeld wegens bomaanslagen
en wapenlevering aan Algerijnse op
standelingen. Het paar werd beschouwd
als „het brein" van een communistische
verzetsorganisatie.
Zonen. De leden van de Poolse politieke
groepering, „De zonen van het thuis-
leger", zijn wegens staatsvijandige acti
viteit tot straffen van maximaal vijf
jaar verqordeeld. Zij kregen lichte
straffen omdat zij anti-communisme
niet als dekmantel voor misdadige acti
viteit gebruikten, zo werd voorts ge
zegd. De groep zou worden geleid van
Londen uit, waar gedurende de oor
log het hoofdkwartier van het „thuis-
leger" was gevestigd.
Gebroken. Het verbond van Vrije Vak
verenigingen te Brussel heeft bij het
UNO-secretariaat en het bureau van
de Internationale Arbeidsorganisatie te
Genève geprotesteerd tegen de midde
len die de Spaanse regering aanwendt
om de mijnwerkersstaking te breken.
Tevens werd hulde gebracht aan de
10.000 tot 12.000 mijnwerkers die staken
om looneisen kracht bij te zetten. Er
zijn aanwijzingen dat de staking der
Asturische mijnwerkers, die reeds twee
weken duurt, begint te verlopen. Sta
ken is in Spanje bij de wet verboden
en de gouverneur van Asturië heeft
een beperkte staat van beleg afgekon
digd. Tevens zijn drie grondwettelijke
vrijheden opgeheven.
Prinses. De sjah van Perzië is van plan
aan Soraya, van wie hij de vorige week
scheidde, de titel prinses toe te kennen.
Voorts heeft hij bevel gegeven haar al
haar kleren en eigen juwelen te zen-
ren. De sjah zou er op staan dat So
raya haar hoge staat kan blijven voe
ren en dat straten en pleinen in Perzi
sche plaatsen die naar Soraya genoemd
zijn, geen andere naam zullen krijgen.
De officiële echtscheiding is uitgesteld
tot woensdag. De sjah heeft zijn voor
genomen bezoek aan het oliegebied van
Abadan afgezegd.
Privilege. Een socialistische afgevaardig
de heeft in het Lagerhuis verklaard
dat krantenberichten, waarin gemeld
werd dat bepaalde kamers in het La
gerhuis op microfoons waren doorzocht,
een inbreuk op het parlementaire pri
vilege tegen verdachtmaking inhouden.
Volgens hem werd geinsinueerd dat
conservatieve afgevaardigden geheimen
over besloten conservatieve vergade
ringen aan de pers verraden hadden.
De voorzitter besliste echter dat het
privilege niet in geding was.
AFKOELING wordt verkregen door ver
damping, maar óók door een gas plotseling
te laten uitzetten. Op dit laatste denkbeeld
is men wellicht het eerst gekomen, doordat
men het tegenovergestelde waarnam, na
melijk dat hitte ontstaat wanneer een gas
sterk wordt samengeperst. De fietsband is
hiervan een prachtig voorbeeld, want
iedereen in ons land weet hoe heet de
pomp wordt door het telkens samenpersen
van de lucht, die we in de
band willen binnenbrengen.
Maar goed, het tegenoverge
stelde is dus ook juist: wan
neer een zuiger in een ge
sloten cilinder omhoog wordt
getrokken, daalt de tempera
tuur van het gas. Volgens dit
principe heeft Philips in Eind
hoven de koudgaskoelmachine ontwikkeld,
waarvoor kort geleden de Kamerlingh
Onnes-medaille is toegekend. Dit wijst er
op, dat met behulp van deze machine zeer
lage temperaturen kunnen worden bereikt.
Het Nederlandse koude-laboratorium heeft
namelijk niet zo veel belangstelling voor
gewoon vriesweer, dat door normale koel
installaties kan worden opgewekt, maar
toont alleen interesse wanneer het om
buitengewoon koude temperaturen gaat.
Aangezien de koudgaskoelmachine het ge
bied liggende tussen -80° C en -200° C be
strijkt, werd aan die voorwaarden dus wel
voldaan. Bij het koudgaskoelproces en
nu volgen we de uiteenzetting, die J. W. L.
Kohier en C. O. Jonkers daarover hebben
gegeven wordt een hoeveelheid gas bij
kamertemperatuur samengedrukt, waar
door warmte vrijkomt, die bijvoorbeeld
door koelwater wordt afgevoerd. Vervol
gens wordt het gas tot een bepaalde tem
peratuur afgekoeld, waarna onder het ver-
richten van mechanisch arbeid expansie
plaats vindt. Door deze uitzetting komt de
zogenaamde expansiekoude vrij. Ziehier
het gehele principe, dat in een gesloten
cyclus plaats vindt (waardoor men niet
verplicht is lucht te gebruiken, maar ook
een ander gas kan kiezen, mits dit medium
zich inderdaad als een ideaal gas ge
draagt). Nu is het principe van een derge
lijke koelmachine op zichzelf niets nieuws,
want de hoofdlijnen hiervan
zijn in het verleden ook uit
gevoerd, zij het dan met
twee afzonderlijke machines
voor het samendrukken en
de expansie van het gas. Daar
na is het uitgevoerd in één
machine, die echter een discon
tinue beweging van de zuigers
vereiste. Het voordeel van de door Philips
geconstrueerde machine is nu, dat met een
continue zuigerbeweging een geheel gelijk
waardig kringproces wordt verkregen. Een
technische uiteenzetting hiervan is natuur
lijk niet mogelijk, maar wanneer u zich
voor ogen houdt, dat met deze koudgas
koelmachine de lage temperaturen in één
trap van kamertemperatuur af kunnen
worden verkregen, alléén door de zuigers
te laten werken, zal ieder moeten toegeven,
dat een geweldige vereenvoudiging ten
opzichte van vroegere ingewikkelde in
stallaties is verkregen. Zoals uw motor
heet wordt door hem te laten draaien, zo
produceert de koudgaskoelmachine intense
koude.
Nu nog iets over de gedragingen van
stoffen bij lage temperatuur.
Daarover een volgende keer.
(Nadruk verboden).
H. Pétillon
