GROTE WINST VOOR V.V.D. EN HERSTEL VAN K.V.P.
Stemmenaantal van de P.v.d.A. terug
tot beneden dat van 1954
Opnieuw een Amerikaanse
kunstmaan gelanceerd
C.P.N. verliest zes van haar
vierentwintig zetels
HET WEER
Haarlems Dagblad
Uw nachtrust
Sir William
Stemmenverdeling over het gehele land
A?eM0RRlS tjtforet/offtiui//
Hoe de zetels in de provincies verdeeld werden:
TEXTIELHANDEL FR A ANJE
Na regen zonneschijn
2
39
50
19
1
1
4
2 2
Het woord is aan
72e JAARGANG No 220
Lange Nieuwstraat 427, IJmuiden. Telefoon
Adm. 5437, chef bezorging na 5 uur 7519.
Tel. Redactie 5389. Haarlem: Grote Hout
straat 93 alle afd. Tel. 15295*. Advertentie
tarieven op aanvraag bij de Administratie.
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
DONDERDAG 27 MAART 1958
IJmuider Courant
EDITIE VOOR VELSEN-IJMUIDEN EN BEVERWIJK EN OMGEVING, VAN
i
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
303e JAARGANG No 68
Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.,
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Verschijnt
dagelijks, behalve op zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 59 ct p. kwartaal 7.65,
franco p. post 8.15. Losse nrs. 12 ct. Giro
rekening 273107 ten name v. Haarl. Dagblad.
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
De grote verrassing van de gisteren gehouden verkiezingen voor de Provinciale
Staten is wel de sterke voorutgang van de V.V.D.die een winst van 13 zetels
kon boeken en daarmee de A.R. Partij van de derde plaats verdrong. De K.V.P.
kreeg er vier zetels bij en werd weer de grootste partij. De P. v. d. A. leed een
nisten. De overige partijen wonnen twee zetels. Deze verkiezingsuitslag is een
verlies van twee zetels, A.R. en C.H.U. verloren er ieder zes, evenals de commu
nisten. De overige partijen wonnen twee zetels. Deze verkiezingsuitslag is een
teleurstelling voor de P.v.d.A., die niet alleen verlies heeft geleden in vergelijking
met de Kamerverkiezingen in 1956, maar ook nog in vergelijking met de ver
kiezingen voor de Provinciale Staten in 1954.
In Limburg en Noord-Brabant heeft de P.v.d.A. duidelijk vele stemmen ver
loren aan de K.V.P., die zich heeft hersteld, dankzij ook het opgaan in de
K.V.P. van de groep-Welter, die in 1954 nog eigen kandidaten had.
De A.R. leed verlies, evenals de C.H.U. in vergelijking met 1954, maar deze
laatste partij boekte een kleine winst ten opzichte van de Kamerverkiezingen. De
communisten zijn wederom iets achteruit gegaan, maar ditmaal kon dat het ver
lies van de P. v. d. A. aan andere partijen niet goedmaken.
In vergelijking met de Statenverkiezin
gen van 1954 behaalde de V.V.D. een
stemmenwinst van 2,63 pet., de K.V.P. 1,35
pet. Het verlies voor de A.R. was 1,26 pet.,
voor de C.H.U. 0,65 pet., voor de P.v.d.A.
0,75 pet. en de C.P.N. 1,18 pet.
De Staatkundig Gereformeerde Partij
en het Gereformeerd Politiek Verbond zijn
gelijk gebleven.
Deze vergelijking is het meest zuiver
omdat resultaten tegenover elkaar worden
gesteld, die het gevolg zijn van verkiezin
gen voor hetzelfde doel: de samenstelling
van de Provinciale Staten. Deze verge
lijking toont bovendien de praktische be
tekenis van de gisteren gehouden verkie
zingen: de grotere of kleinere invloed van
de politieke partijen in het provinciale
bestuur en mettertijd in de Eerste Kamer.
In 1960 zullen de statenleden 37 (nieuwe)
leden van de 75 der Eerste Kamer kiezen.
De winst van de V.V.D. was het grootst
in Drente (6,6 percent), in Groningen (4,1
percent), in Noordholland (4 percent) en
in Zuid-Holland (3,6 percent). Voor een
belangrijk deel zijn deze stemmen afkom
stig van de P.v.d.A., want in de provin
cies, waar de P.v.d.A. een kleine winst
boekte, was de winst van de V.V.D. min
der groot. De onderlinge verschuivingen
zijn echter nooit precies na te gaan. Waar-
ADVERTENTIE
is verzekerd met zo'n beste MATRAS
1 pers. 54.90 2 pers. 99.75
EX-TRA REKLAME
Grote mod. WOLLEN DEKEN 36.95
KEIZER WILHELMSTRAAT 16 - IJM
schijnlijk hebben vele aanhangers van de
A.R. op de C.H.U. gestemd en zijn van de
C.H.U. ook stemmen afgevloeid naar de
V.V.D.
De P.v.d.A. heeft het nadeel ondervon
den regeringspartij te zijn in een tijd van
minder welvaart. Opvallend is dat de
V.V.D. juist grote winst heeft geboekt in
de noordelijke provincies, waar de werk
loosheid naar verhouding het grootst is.
Vergelijking
In vergelijking met 1954 is het verlies
van de P.v.d.A. echter niet groot. Zij heeft
zich vrijwel gehandhaafd, maar bij een
vergelijking met de kamerverkiezingen
van 1956 blijkt haar verlies 4,05 percent
te bedragen en de winst van de V.V.D.
2,63 percent, die van de K.V.P. 1,18 per
cent en die van de C.H.U. 0,59 percent.
Deze vergelijking heeft slechts theoreti
sche betekenis als betrekkelijke tussen
tijdse waardemeter van de (toegenomen
of verminderde) sympathie, die de ver
schillende partijen genieten op een moment
tussen de verkiezingen voor de Tweede
Kamer in 1956 en 1960. Men moet beden
ken, dat de kiezers gisteren niet op de
zelfde kandidaten konden sterhmen als in
1956.
Het verlies .van de P.v.d.A. is opvallend,
maar men moet er toch een betrekkelijke
betekenis aan toekennen als men denkt
aan de Kamerverkiezingen in 1960. Bij de
Kamerverkiezingen in 1952 was de P.v.d.A.
de grootste partij geworden, maar bij de
Statenverkiezingen in 1954 herkreeg de
K.V.P. (net als nu) weer de eerste plaats.
In 1956 zegevierde de P.v.d.A. echter weer
over de K.V.P. Toch verdient het de aan
dacht, dat de P.v.d.A. in Limburg een ver
lies leed van 5,5 percent, in IToord-Bra-
bant van 3,3 percent en in Gelderland van
4,4 percent. Daartegenover staat een winst
van de K.V.P. in deze provincies van res
pectievelijk 5,8 percent, 2,8 percent en 0,3
percent. Aanzienlijk was het verlies van
de P.v.d.A. in Noordholland-(5,9 percent),
maar daar behaalden de pacifistische
socialisten 3,2 percent en verwierven zij
tvyee zetels. Het verlies van de commu-
Voor de aanvang van het banket, dat
de Nederlandse regering de Britse
gasten in de Trèveszaal in Den Haag
aanbood, werd een ontvangst gehouden
in de Statenzaal. Men ziet op de foto
v.l.n.r. Prinses Beatrix, Prins Bern-
hard, Koningin Juliana, Prins Philip,
Koningin Elizabeth en minister-presi
dent dr. W. Drees.
nisten, in vergelijking met 1956, is, over
het gehele land genomen, niet heel groot.
Wel belangrijk is het verlies van 3,7 per
cent in Noordholland, maar daar woedt
de strijd met Paul de Groot het felst en
daar konden de communisten op de lijst
van de pacifistische socialisten stemmen.
In 1956 was de groep-Welter al samen
gesmolten met de K.V.P. De winst van de
K.V.P. is dus pure winst op de P.v.d.A.,
maar zoals reeds is opgemerkt, zegt dat
nog niet alles voor de Kamerverkiezingen
in 1960. Het herstel van de K.V.P. is thans
echter een feit.
Overigens is het niet juist de verkie
zingsstrijd teveel toe te spitsen op de
vraag of de P.v.d.A. of de K.V.P. de groot
ste partij wordt. Want de P.v.d.A. kan
nieuwe aanhang winnen onder mensen
met zeer verschillende levensbeschouwing
terwijl de Katholieke Volkspartij toch wel
sterk beperkt is tot het katholieke volks
deel. Die strijd kan dus nooit een gezond
resultaat opleveren. Misschien hebben de
kiezers met hun groter aantal stemmen op
de V.V.D. gisteren wel tot uiting willen
brengen, dat zij het niet waarderen, dat
P.v.d.A. en K.V.P. elkaar 'in de verkie
zingsstrijd altijd in de haren zitten, maar
daarna in de Kamer elkaar weer weten
te vinden. Het verzet daartegen van de
V.V.D. (nadat A.R. en C.H.U. een „derde
macht" met de V.V.D. hadden afgewezen)
hebben de kiezers gisteren blijkbaar wil
len erkennen.
Als.
Als de gisteren uitgebrachte stemmen
voor de verkiezing van de Tweede Kamer
zouden zijn uitgebracht, zou de K.V.P. van
49 op 51 zetels zijn gekomen en de V.V.D.
van 13 op 17. De P.v.d.A. zou zes zetels
hebben verloren en van 50 op 44 zijn ge
komen. De A.R. en de Communisten zou
den elk één zetel hebben verloren, de
C.H.U. t zou gelijkgebleven zijn. Het Ge
reformeerd Politiek Verbond zou met één
afgevaardigde in de Kamer zijn ver
schenen.
Koningin Elizabeth aan het staatsie
banket in de Trèveszaal in Den Haag.
Minister-president dr. W. Drees is
door Koningin Elizabeth van Engeland
benoemd tot Grootkruis in de Most
Distinguished Order of St. Michael and
St. George, een onderscheiding, die hem
het recht geeft, zich Brits ridder te noe
men en als „Sir William" aangesproken
te worden.
Hoge Britse onderscheidingen werden
voorts verleend aan diverse ministers en
staatssecretarissen, en aan tal van an
dere civiele én militaire autoriteiten en
hofdignitarissen. De Commissaris der
Koningin in de provincie Noordholland
werd onderscheiden met de Royal Vic
torian Order.
Namen der
Aantal stemmen
Percentages
partijen
1954
1956
1958
1954
1956
1958
P. v. d. A
1.566.667
1.869.270
1.654.281
29.40
32.70
28.65
K.V.P
1.680.527
1.812.685
1.899.058
31.54
31.71
32.89
A.-R
569.363
565.471
544.243
10.68
9.89
9.42
V.V.D
467.622
501.739
658.362
8.77
8.77
11.40.
C.H.U
514.561
481.396
520.165
9.66
8.42
9.01
C.P.N
283.486
271.908
239.102
5.32
4.75
4.14
S.G.P
116.243
129.265
129.106
2.18
2.26
2.24
G.P.V
38.127
37.040
43.512
0.72
0.65
0.75
Overige part..
92.382
48.450
86.495
1.73
0.85
1.50
5.328.978
5.717.224
5.774.324
100.
100.
100.
ADVERTENTIE
BARTEUORISSTR. HAARLEM TEL. 13439
FERD. feOLSTR. 48 A' DAM TEL'. 717162
LEDEREN MOTORKLEDING
Verwachting tot morgenavond:
Aanvankelijk plaatselijk enige
regen. Morgen overdag enkele
opklaringen. Matige tot vrij
krachtige zuidelijke wind. Aan
houdend zacht weer.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWINTIG PAGINA'S
CAPE CANAVERAL, (UP) Het Ame
rikaanse leger heeft gisteren op het proef-
terrein in Florida met behulp van een Ju-
piter-C. raket, de kunstmaan „Gamma
1958" gelanceerd. De aardsatelliet is in
een baan rond de aarde gekomen, maar
niet in de berekende. Dientengevolge zal
de derde Amerikaanse aardsatelliet, die
de dampkring verlaat, een korter leven
beschoren zijn dan zijn voorgangers. Er
zweven thans vier kunstmanen rond de
aarde: Ie Russische „Spoetnik II", met
de dode „Laika" erin, en drie Amerikaan
se: „Alpha", „Beta" en „Gamma 1958".
De derde Amerikaanse kunstmaan be
gon zijn omloop zeven minuten na de start
van de raket. Zijn omlooptijd is twee uren
en een minuut, in een ellipsvormige baan.
De satelliet weegt ongeveer vijftien kilo
gram. In vijf sekonden wordt, na een volle
dige omloop „een stroom van gegevens
uitgezonden", na ontvangst van een radio
signaal van de aarde. Tijdens de omloop
wordt door een bandopname-apparaat ter
grootte van een pakje sigaretten alles wat
de instrumenten waarnemen opgespaard
en „gecomprimeerd" voor deze uitzendin
gen. Voor de „Gamma-1958" was een baan
uitgestippeld die op zijn verst 2037 en op
het meest dichtbije punt 339 km. van de
aarde verwijderd zou zijn. De satelliet
kwam echter in een baan, die het tot 3200
km. van de aarde weg voert, maar vervol
gens dicht bij de dampkring komt. Daar
om zijp de levenskansen van de derde
Amerikaanse kunstmaan aanzienlijk ge
ringer dan die van zijn voorgangers, die
een „levensduur" van vijf tot tien jaar is
toegemeten.
(Reuter) Volgens geleerden loopt de
baan blijkbaar te veel verticaal in plaats
van horizontaal, waardoor het misschien
slechts een kwestie van dagen zal zijn
voordat de kunstmaan in de dichtere lucht
lagen komt en verbrandt.
Drente
Friesland
Gelderland.
Groningen
Limburg
Noordbrabant
Noordholland
Overijsel
Utrecht
Zeeland
Zuidholland
Nederland
P.v.d.A.
K.V.P.
'54 '58
14
21
17
20
5
9
27
13
12
12
30
15
20
17
19
5
8
25
14
13
12
30
180 178
'54 '58
A.R.
V.V.D.
'54 '58
l
2
3
21
14
12
9
15
2
3
22
2
39
52
19
14
12
9
16
186 190
7
12
6
8
6
12
6
8
I
7
5
6
6
II
15)
6
4
5
6
10
'54 '58
C.H.U.
'54 '58
C.P.N.
'54 '58
6 7
4 5
5 6
5 7
1
9
4
4
3
9
1
12
4
5
4
12
69 64
50 63
5 4
9 9
10 9
5 5
2
4
7
5
8
9
2 5)
5
7
5
7
8
64 61
11
S.G.P. G.P.V.
Pae. S. P.
'54 '58
1
1
4
3
3
24 18
11 11
'54 '58
1 1
1 1
'54 '58
Overige Totaal
'54 '58
11) -
12)' 44)
13)
13)
'54 '58
35
35
50
50
62
62
45
45
45
45
64
64
77
77
47
47
41
41
42
42
82
82
590 590
1) Midd. Partij, 2) Kath. Dem. Bond, 3) Kath. Nat. Partij. 4) Sam. Chr. Groepering. 5) A.R. en C.H.U. thans één partij:'de P.C.G.
Gibbon:
De afstand bepaalt vaak de mate van
medeleven, dat de mensen betonen bij
het leed van andere mensen.
Bij de Statenverkiezingen van gisteren is
de Katholieke Volkspartij opnieuw, even
als in 1954, uit de bus gekomen als de
grootste politieke partij van ons land; de
Partij van de Arbeid heeft de eerste plaats,
bij de Tweede Kamerverkiezingen van 1956
door haar veroverd, dus weer verloren en
is zelfs ten opzichte van 1954 verzwakt.
Ook de twee andere partijen die in de
regering vertegenwoordigd zijn Anti-
Revolutionairen en Christelijk-Historischen
hebben het er slechter afgebracht dan
vier jaar geleden; hun gezamenlijk aan
deel in het totaal aantal uitgebrachte stem
men is met ongeveer een-tiende vermin
derd.
De grote overwinnaars van gisteren zijn
echter de liberalen geweest (wier partij, de
V.V.D.. in vergelijking zowel met de uitslag
van twee als van vier jaar geleden 30 °/o
sterker werd) en de grote verliezers waren
de communisten, die ten opzichte van 1956
omstreeks 13°/o en ten opzichte van 1954
zelfs ruim 22°/o van hun kracht hebben
ingeboet. Een opmerkelijk succes werd
voorts geboekt door de gloednieuwe Paci
fistisch Socialistische Partij, die weliswaar
alleen in de provincie Noordholland met
een kandidatenlijst was uitgekomen, maar
daar reeds onmiddellijk 35.000 van de on
geveer 1.100.000 uitgebrachte stemmen
kreeg en daardoor met twee man in de
Staten vertegenwoordigd zal zijn.
Voor de Staten van onze provincie kan
men het misschien als een ietwat ongun
stige ontwikkeling beschouwen dat het
aantal fracties daardoor van zes tot zeven
is gestegen want versnippering kan
nooit het werk ten goede komen maar
daar tegenover staat, dat het provinciaal
bestuur van Noordholland slechts gebaat
kan zijn bij de aanzienlijke achteruitgang
van de communisten in de Staten (acht
zetels in plaats van elf). De C.P.N. vormt
daardoor niet langer de op twee na groot
ste fractie in de Staten; die plaats wordt
voortaan ingenomen door de V.V.D. Maar
noch de groei van de V.V.D., noch het ver
lies van de P.v.d.A. zal enige invloed heb
ben op de zetelverdeling in Gedeputeerde
Staten en natuurlijk is dat evenmin te ver
wachten van de verschuiving tussen Anti-
Revolutionairen en Christelijk-Historischen
die samen als protestants-Christelijke groep
op gelijke sterkte blijven. Men zou echter
wel kunnen concluderen dat de politieke
basis in de Provinciale Staten voor het
werk van Gedeputeerden door de uitslag
van gisteren steviger is geworden.
Minder stevig daarentegen is, door die
uitslag, de basis van de regering geworden.
Formeel is er weliswaar niets veranderd in
de verhouding tussen Kabinet en Staten-
Generaal, en prof. Romme is de eerste ge
weest om op te merken dat Statenver
kiezingen „niet volstrekt maatgevend"
(germanisme niet van ons. S.K.) zijn
voor het kiezersoordeel over de activiteiten
van de verschillende groeperingen in de
landelijke politiek; maar de voorzitter van
Romme's eigen partij, mr. Van Doorn,
heeft zijn commentaar desondanks heel
wat minder voorzichtig geformuleerd door
te verklaren dat het Nederlandse volk zijn
vertrouwen in de P.v.d.A. heeft „opgezegd".
En nu kan de Volkskrant van vanochtend
wel schrijven: „Wij hebben, zeker onder de
huidige omstandigheden, bepaald geen be
hoefte aan een kabinetscrisis," men zal
zich toch moeten afvragen met hoeveel
enthousiasme een partij, die volgens de
jongste gegevens opnieuw de grootste van
het land is geworden, zal voortgaan in de
regering samen te werken met en de
leiding te aanvaarden van een andere
partij, die volgens haar het vertrouwen van
het volk heeft verloren. In weerwil van de
verklaring van prof. Romme, in weerwil
van het feit dat Statenverkiezingen geen
formele invloed hebben op de parlemen
taire situatie van thans, heeft de stembus
uitslag van gisteren een wankel element
gebracht in de verhouding tussen de twee
grote partijen, die de koers van onze
regering grotendeels bepalen.
Ook de twee kleinere partijen, die aan
het bepalen van die koers meewerken, zul
len zich in het kabinet wellicht minder be
haaglijk gaan voelen door deze wijziging in
de onderlinge verhoudingen. Men kan zich
danook moeilijk voorstellen, dat de har
monie in de ministerraad er na de ver
rassingen van gisteren op vooruit zal gaan.
Er zal vermoedelijk in de boezem van het
kabinet grotere tegenstand dan tot dusver
komen tegen regeringsmaatregelen van
dirigistische aard en hoeveel van zulke
tegenstand de huidige coalitie zal kunnen
verdragen, is een open vraag.
Intussen is de „lachende derde," de V.V.D.
die met enig recht zal kunnen beweren dat
het liberalisme in Nederland opnieuw een
kracht is geworden, waarmee rekening
moet worden gehouden.
Simon Koster