IJmuidense sleepboot „Cycloop"
onderweg naar brandende Noor
Huwelijkszwendelaar bestal weduwe
met drie kinderen van haar vermogen
Wijsmullers „Hector" als tweede
van vierling te water gelaten
Donderdagnacht ter plaatse
WOENSDAG 2 APRIL 1958
11
Rijkssubsidie voorgesteld
voor Amsterdamse
Universiteit
Kerkelijk Nieuws
Burgemeester van Voeren-
daal plotseling overleden
„Simson" vrijdag ter proefvaart
Westelijk voorstel aan het
Kremlin Brits initiatief
Tegenstrijdige uitlatingen
over radio-activiteit
Volgens conferentie in
Lausanne weinig gevaar
Bonn terughoudend inzake
staking der kernproeven
(Van een onzer verslaggevers)
DE IJMUIDENSE SLEEPBOOT „Cycloop" van de zeesleepvaart- en bergings
maatschappij N.V. Bureau Wijsmuller is sinds dinsdagmiddag, toen een hevige brand
uitbrak op de Noorse „Skaubryn" in de Indische Oceaan, onderweg naar dit 9786 ton
grote passagiersschip, waarvan inmiddels elfhonderd passagiers en de tweehonderd
man sterke bemanning zjjn gered door de „City of Sidney". Wij vernemen, dat
het marconist J. M. v. d. Berg van de „Cycloop" is geweest, die als eerste het
nieuws over deze scheepsramp op ongeveer 300 mjjl ten zuidoosten van het
eiland Sokotra wereldkundig heeft gemaakt. De rederij van de „Skaubryn", Isak
M. Skaugen te Oslo, ontving het bericht nameljjk van haar vertegenwoordiger in
Nederland, die op zjjn beurt was ingelicht door Bureau Wijsmuller te IJmuiden.
De „Cycloop" heeft thans een contract op Lloyds Open Form om de „Skaubryn"
vast te maken en dan waarschijnlijk naar Aden te slepen.
Bij de Tweede Kamer Is een wetsont
werp ingediend voor een voorlopige sub
sidieregeling voor de kosten van huisves
ting van de gemeentelijke universiteit te
Amsterdam. Volgens dit wetsontwerp kan
een tegemoetkoming van 90 percent wor-
en verleend in de kosten van nieuwe voor
zieningen op het gebied van de huisves
ting ten dienste van het onderwijs en het
wetenschappelijk onderzoek.
In de toelichting wordt gezegd, dat de
uitgaven voor de gemeentelijke universi
teit van "f 1.692.000 in 1939 thans zijn ge
stegen tot 11.762.000, waarbij nog niet
zijn meegerekend de kosten van verpleging
van patiënten ten behoeve van het me
disch hoger onderwijs en wetenschappe
lijk onderzoek.
Deze kosten worden nog steeds door de
gemeente gedragen, ofschoon de universi
teit van veel meer dan zuiver lokaal be
lang is. Bijna 60 percent van het aantal
ingeschreven studenten is niet uit Amster
dam afkomstig.
In maart 1956 werd door de minister van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen
een commissie ingesteld ter bestudering
van de vraag in hoeverre van rijkswege in
de kosten van de gemeentelijke universi
teit te Amsterdam zou kunnen worden bij
gedragen.
Deze commissie heeft voorgesteld in de
eerste plaats de verbetering van de huis
vesting voor subsidie van rijkswege in
aanmerking te doen komen, aangezien
op dat gebied een noodtoestand dreigt
te ontstaan. Sinds 1939 is namelijk
het aantal studenten meer dan ver
dubbeld zonder dat bouwvoorzieningen
van enige betekenis hebben plaats gevon
den. Aangezien er over tien of twaalf
jaren naar verwachting nog weer twee
maal zo veel studenten aan de universiteit
zullen zijn als thans, is uitbreiding op
grote schaal een dringende noodzaak ge
worden. De daarvoor geraamde kosten be
dragen tot en met 1966 150 miljoen en
voor de daarop volgende zeven a tien ja
ren nog eens 96 miljoen. Het is onver
mijdelijk, dat van rijkswege een financiële
bijdrage wordt verleend. Aangezien de
Hoger-Onderwijswet voor een dergelijke
bijdrage aan de gemeentelijke universiteit
geen mogelijkheid biedt, is een aparte
wettelijke voorziening daarvoor nodig.
Daar het echter nog niet mogelijk is alle
vraagstukken te overzien, welke de nieu
we samenwerking tussen het rijk en de
gemeente Amsterdam ten aanzien van de
toekomstige organisatie van het hoger on
derwijs en de positie van de universiteit
van Amsterdam daarin met zich zal bren
gen, is thans volstaan met een voorlopige
regeling, waarin slechts het beginsel van
de subsidiëring wordt vastgelegd. Het is
de bedoeling, dat deze voorlopige subsidie
regeling in werking zal treden op 1 januari
1959 en zal gelden voor de jaren 1959 en
1960.
Ned. Herv. Kerk
Beroepen te Venlo J. Struys te West-Ter
schelling.
Bedankt voor Hoogeveen (toez.) (vac. G.
C. Severijn) C. J. Lam te Poortvliet.
Geref. Kerken
Beroepen tê Amsterdam (vac. R. C. Har
der) A. Broek te Groningen-Noord te
Leeuwarden-West (3de pred.pl.) P. Heinen
te Noordwijk-Binnen.
Aangenomen naar Grootegast (vac. W.
Stuursma) B. Smilde te Garijp.
Evang. Luth. Kerk
Beroepen te Dordrecht L. G. C. Gra-
bandt te Leeuwarden.
Chr. Geref. Kerken
Beroepen te Artesia (Californië) (Old
Chr. Ref. Church) M. Vlietstra te Eem-
dijk; te Rotterdam-Kraldngen G. de Vries
te Zeist.
Vioolconcours. De Russische violisten
Valeri Klinov en Victor Pkiaisen hebben
respectievelijk de eerste en de tweede
prijs gekregen op het „Internationale
Vioolconcours Tsjaikofsky" in Moskou.
De „Skaubryn" in haar volle glorie
;De sleepboot „Cycloop", 1200 paarde-
krachten sterk en ongeveer 32 meter lang,
was met de losse boot (zonder sleep) on
derweg van Basrah naar Aden. Het schip
bracht op de laatste sleepreis in februari
en maart een bok van Vlaardingen naar
Basrah.
Kapitein van de „Cycloop" is de IJmui-
denaar Teun Hoek. Nadere mededelingen
kon Bureau Wijsmuller te IJmuiden ons
nog niet doen, maar volgens onze eigen be
rekeningen kan de „Cycloop" het branden
de schip in de nacht van woensdag op
donderdag bereiken. In de buurt van het
wrak bevindt zich het Italiaanse schip
„Roma", zodat door de marconist van de
„Cycloop" vermoedelijk op dit schip pei
lingen kunnen worden genomen.
Pas wanneer de „Cycloop" ter plaatse is
kan beoordeeld worden of de „Skaubyrn"
behouden kan worden. Voor de bemanning
van de IJmuidense sleper komt dan pas
het zware werk: het blussen van de brand
en het vastmaken en slepen van de „Skau
bryn".
De 1200 pk. sterke „Cycloop" die thans
onderweg is naar de brandende „Skau
bryn". De foto toont de „Cycloop" voor
de laatste verbouwing in eind 1957.
(Van onze correspondent)
DEN HAAG. Met huwelijksbeloften,
mooie praatjes en fantastische leugens
heeft de 32-jarige Hagenaar P. van O.
in één jaar tijd het gehele vermogen en
alle waardevolle eigendommen van een
weduwe uit Geleen weten te verkrijgen.
De Hagenaar, een voormalige autohande
laar, getrouwd en met kinderen, had in
september 1956 onder een valse naam ge
schreven op een huwelijksadvertentie. Hij
vertelde dat bij in .loondienst werkte als
technisch tekenaar en uitgezonden zou
worden naar Milaan; dan zou de weduwe
hem natuurlijk niet meer kunnen zien. De
uitzending zou zij kunnen voorkomen
door hem geld te geven, opdat hij zijn
eigen tekenbureau kon beginnen. Zij gaf
het geld. Met het verhaal dat hij een bij
zondere uitvinding betreffende de lucht
verversing in textielfabrieken voor eigen
rekening zou gaan exploiteren, kreeg de
man daarna tienduizend gulden los. En
alles onder het motto dat hij met haar
zou gaan trouwen. Het huis zou hij al
gehuurd hebben.
In september 1957 had de weduwe haar
complete vet mogen, ongeveer drieëntwin
tigduizend gulden, alsmede al haar be
zittingen haar huis, meubels, servies,
fornuis en zelfs de fiets van haar zoontje
aan verdachtes geldzucht opgeofferd.
Zij woonde met haar drie kinderen toen
op gehuurde kamers. Zij moest zien rond
te komen van een klein pensioen. Pas toen
de verdachte haar in de steek liet, omdai
er niets meer te halen viel, begreep de
.weduwe dat zij was bedrogen en volgde
een aangifte bij de justitie.
Voor de Haagse rechtbank gaf de ver
dachte met neergeslagen ogen alle hem
ten laste gelegde feiten toe: geheel in tegen
stelling tot een paar jaar geleden toen hij
ook terecht stond terzake van huwelijks-
zwendel. Bij die gelegenheid bleef hij
halstarrig ontkennen. Ter zitting bleek
nog dat de verdachte tijdens de affaire
met de weduwe uit Geleen ook gepro
beerd had een verpleegster op te lichten.
Haar had hij eveneens trouwbeloften ge
daan. Meer dan zestig gulden had hij ech
ter aan haar niet weten te „verdienen".
De officier van Justitie wees op een
psychologisch rapport, waarin de man
De burgemeester van Voerendaal, de
heer M. J. H. Dautzenberg, is tijdens een
burgemeesters-bijeenkomst ir) Heerlen
onwel geworden en korte tijd later over
leden.
De heer Dautzenberg was 64 jaar.
enigszins verminderd toerekeningsvat
baar geacht wordt en dat tot terbeschik
kingstelling van de regering adviseert. Het
reclasseringsrapport was aanzienlijk opti
mistischer, maar de officier hechtte meer
vertrouwen aan het psychiatrisch rapport
en eiste een gevangenisstraf van twee jaar
met aftrek alsmede onvoorwaardelijke ter
beschikkingstelling van de regering. De
verdediger achtte het nodig dat de ver
dachte zo spoedig mogelijk ter beschikking
gesteld wordt, opdat hij snel onder psy
chiatrische behandeling kan komen. Plei
ter vroeg daarom een aanzienlijk kortere
gevangenisstraf. De uitspraak volgt op
15 april.
(Van een onzer verslaggevers)
AAN DE BOORDEN VAN HET smalle water tussen de scheepshelling van de
scheepswerf Jonker en Stans in Hendrik Ido Ambacht en de druk bevaren Noord
waren alle schoolkinderen uit dit kleine plaatsje, waar het grootste deel van de
bevolking leeft van de afbraak, samengetrokken. In het helle zonlicht stak boven
dit krioelen van de grote menigte de donkere scheepsromp af van de in aanbouw
zijnde zeesleepboot „Hector" voor N.V. Bureau Wijsmuller te IJmuiden. Het
tweede schip uit de serie van vier sleepboten van elk 1200 pk en dertig meter
lengte de „Simson" was de eerste zou hier te water worden gelaten en dat
er een aanzienlijk grotere belangstelling dan gewoonlijk bij een tewaterlating
bestond, had zijn oorzaak in de aanwezigheid van de Commissaris der Koningin in
Zuid-Holland, mr. Klaasesz en zijn echtgenote, die op deze dag een werkbezoek
brachten aan het vol vlaggen geplante Hendrik Ido Ambacht. Het echtpaar werd
ook op de werf ontvangen om als welgekozen afsluiting aan mevrouw Klaasesz de
gelegenheid te geven de doop van de „Hector" te verrichten.
Die doop en de tewaterlating zijn vlot
verlopen. Met een felle klap sprong de
champagnefles op de scheepsromp in
scherven uiteen, nadat de echtgenote van
de commissaris met een fraai uitgevoer
de bijl een koord had doorgehakt en daar
bij de woorden had gesproken: „Ik doop
U Hector en wens U een gelukkige vaart".
Daarmee gleed de tweede sleepboot uit
de serie van vier de Noord tegemoet om
in de maand juli afgebouwd en wel naar
IJmuiden te komen. Van het viertal is de
„Simson" als eerste vrijwel voltooid bij
de scheepswerf A. van Bennekum te Slie-
drecht. Verwacht wordt, dat het schip de
ze week vrijdag de technische proefvaart
maakt en eind volgende week de officiële
proefvaart naar IJmuiden.
Bij Van Bennekum verrijst'inmiddels op
de helling de romp voor het derde schip,
dat in het eind van de zomer zal worden
opgeleverd en bij Jonker en Stans is gis
termiddag onmiddellijk na de tewater
lating de kielgang gelegd voor de sleep
boot, die als vierde en laatste in decem
ber van dit jaar de officiële proefvaart
moet maken. Voor dit laatste schip is de
naam „Stentor" gekozen, zodat het stoom-
duo, dat eind vorig jaar naar Ravenna in
Italië is verkocht, eind 1958 reeds zal zijn
vervangen door twee moderne schepen.
De naam van het derde schip in aan
bouw bij Van Bennekum is nog niet met
zekerheid bekend.
Laag water
Voor de tewaterlating was het grote ge
zelschap bijeengekomen in de cantine van
de scheepswerf van Jonker en Stans. Ter
begroeting waren bij de ingang van deze
cantine aanwezig de directeuren van de
werf, de heer W. Stans sr. en ir. Joh. C.
Stans. Aan de commissaris der koningin
werden ondermeer voorgesteld de presi
dent-commissaris van n.v. Bureau Wijs
muller, de heer L. J. W. H. Goedkoop, de
heer J. Wijsmuller en de heer A. Wijsmul
ler, directeuren van de maatschappij en
mevrouw A. Wijsmuller.
Na de tewaterlating kwamen allen hier
weer bijeen om te luisteren naar de heer
W. Stans sr. Hij sprak ondermeer over de
nervositeit onder scheepsbouwers op het
moment voor de tewaterlating en voerde
de factoren aan, die op deze middag bij
de tewaterlating van invloed waren ge
weest. Er stond een stevige oostelijke
bries, die een lage waterstand tot gevolg
had. De voorpiek van de „Hector" had
men daarom gedeeltelijk met water ge
vuld om het schip bij het verlaten van
de helling niet te snel te laten dompen.
De kans op stoten op de bodem van de
Noord werd hierdoor geringer. Als herin
nering aan deze tewaterlating overhandig
de de heer Stans een zilveren schaal aan
mevrouw Klaasesz.
Namens de n.v. Bureau Wijsmuller voer
de de heer John F. Wijsmuller het woord.
Het had de directie van de maatschappij
bijzonder verheugd dat een zeesleepboot
de eer te beuit was gevallen om door me
vrouw Klaasesz te worden gedoopt. „Dit
is meer nationale, dan provinciale belang
stelling", meende de heer Wijsmuller. De
noden der scheepvaart, die de laatste tijd
herhaalde malen onder ogen' van de Ne
derlandse regering zijn gebracht, waren
voor hem aanleiding op te merken, dat het
van groot belang is om kleine zaken en
bedrijven gelegenheid te geven uit te
groeien. De maatregelen op het gebied
van de belastingen in Nederland, aldus de
heer Wijsmuller, gaan lijnrecht in tegen
de groei van een bedrijf.
„Wij willen met ons bedrijf vooruit"
ging de heer Wijsmuller verder, „We wor
den echter tegengehouden in onze groei.
Wanneer echter de belangen van de
scheepvaart en het rijk tegenstrijdig wor
den, dan zou de tijd wel eens kunnen aan
breken, dat we gedwongen worden er mee
op te houden."
Ook ir. J. C. Stans kwam op het spreek
gestoelte om ondermeer een vergelijking
te treffen tussen de scheepsbouwers en de
bergers en slepers. Hij overhandigde me
vrouw Klaasesz de kop van de champag
nefles en de daarbij behorende kurk met
versieringen, die bij de doop en het uit
eenspatten op de „Hector" bewaard wa
ren gebleven.
Mr. Klaasesz was de laatste spreker.
De zeesleepvaart en berging hem in de
eigen provincie rond Maassluis goed be
kend waren voor hem aanleiding de he
ren Wijsmuller en Stans van wederwoord
te dienen. Hij wilde niemand in verdedi
ging nemen en stelde ondermeer: „We
willen gaarne meewerken om concurren
ten gelegenheid te geven in onze provincie
aan nieuwe schepen te komen. We geven
U de kans in de wedloop af en toe een
eerste prijs in de wacht te slepen", aldus
mr. Klaasesz.
Met zijn vrouw had hij het als een voor
recht gezien om op deze middag kennis
te maken met het bedrijf van de firma
Jonker en Stans en het roemruchte IJmui
dense zeesleepvaartbedrijf. En wat de be
lastingen betrof, moest de heer Klaasesz
opmerken, dat de provincie daar weinig
belangstelling voor heeft.. Zuid Holland
heeft als enige de belastingen verlaagd
Hij verzekerde de heer Wijsmuller, dat hij
diens wensen zou overbrengen. „Ik ben
er zeker van, dat er geen rekening mee
wordt gehouden," beëindigde hij zijn toe
spraak.
Bij Van Bennekom in Sliedrecht na
dert de „Simson" de voltooiing. Hier
ligt het schip nog hoog op het water.
De tanks moeten vrijdag bij de offi
ciële proefvaart gevuld worden.
Nederland bouwt schepen. Grote en
kleine werven leveren het beeld van
de nobele bedrijvigheid die heerst aan
de waterkant zoals in Hendrik Ido
Ambacht, waar dinsdag op de scheeps
werf Jonker en Stans de zeesleper
„Hector" te water werd gelaten. De
Hectoris 29,92 meter lang en is uit
gerust met twee dieselmotoren van elk
400 p.k. Het scheepje is bestemd voor
Wijsmuller te IJmuiden.
(Van onze correspondent in Londen)
Het voorstel aan Moskou van Groot-
Brittannië, Frankrijk en de Verenigde
Staten met voorbereidende besprekingen
voor een topconferentie te beginnen, is het
resultaat van een Brits initiatief. Minister
president Macmillan heeft bij de Ver
enigde Staten en Frankrijk op deze stap
aangedrongen. Macmillan laat in een korte
begeleidende nota aan de Sovjet-regering
duidelijk uitkomen dat hij meer dan ge
noeg heeft van de eindeloze briefwisseling.
Hij wil de Russen dwingen zonder uitstel
met het praktische werk te beginnen.
Het westelijke standpunt is, dat de eerste
gedachtenwisseling zal moeten geschieden
door de ambassadeurs in Moskou van de
vier landen, die elkaar in 1955 in Genève
hebben ontmoet Het is echter niet uitge
sloten, dat ook anderen bij de voorberei
ding zullen meedoen. Londen oordeelt, dat
een beperkt aantal deelnemers de beste
kansen biedt op succes.
In een rede in Halifax heeft Macmillan
gezegd, dat een topgesprek de beste hoop
vormde op vermindering van de span
ningen. „Ik wil een topconferentie, niet
alleen om dat het goed klinkt, maar ook
om iets goeds te doen", zei hij. Het is be
slist noodzakelijk de conferentie te hou
den onder omstandigheden die een rede
lijke hoop bieden op een zekere mate van
overeenstemming over één of meer be
langrijke onderwerpen, aldus Macmillan.
LAUSANNE (UP) De toeneming van
de radio-activiteit en radio-actieve neer
slag, afkomstig van proefnemingen met
kernwapens is onbetekenend, aldus de
slotsom van een studie-conferentie van 160
vooraanstaande geleerden uit westelijke
landen. In een communiqué, uitgegeven na
het driedaagse symposium over de schade
lijke effecten van radiatie op laag niveau,
wordt verklaard: „Dank zij het uitgebreide
en nauwgezette onderzoek in de Anglo-
Saksische landen, is wel komen vast te
staan dat de toeneming van de atmosfe
rische radio-activiteit en radio-actieve
neerslag geen essentieel aandeel heeft en
van geen enkel praktisch belang is, verge
leken met natuurlijke radiatie". „De ge
registreerde waarden vormen onder geen
enkele omstandigheid een gevaar voor de
gezondheid van de mens".
In het communiqué wordt aangedrongen
op onderzoek op het gebied van de erfe
lijkheid met betrekking tot de toegenomen
radio-activiteit.
NEW YORK (UP) In een televisie
interview heeft dr. Libby, lid van de
Amerikaanse commissie voor kernenergie,
verklaard dat Amerika wat radio-actieve
neerslag betreft „de gevaarlijkste plek
van de wereld is". Deze neerslag, aldus
dr. Libby, is een aanvaardbaar risico van
kernproeven in de huidige wereldsituatie.
Keerzijde
Dr. Linus Pauling, winnaar van de No
belprijs, verklaarde dat uit de tot nog toe
genomen proeven is komen vast te staan
dat ongeveer een miljoen mensen zullen
overlijden aan leukemie en andere door
straling veroorzaakte ziekten. „Wanneer
de kernproeven worden voortgezet zal het
aantal potentiële slachtoffers stijgen tot
vijf miljoen", aldus dr. Pauling.
Dr. Herman Muller, eveneens winnaar
van een Nobelprijs, gaf als zijn mening dat
kernproeven mede door het radiatiegevaar,
niet langer gerechtvaardigd zijn en alleen
tot oorlogsspanning leiden.
Dr. Kenjiro Kimura, deken van de na
tuurkundige faculteit aan de universiteit
te Tokio en ontdekker van het uranium-
237, verklaarde dat over 15 tot 20 jaar het
kritieke punt bereikt zal zijn, wanneer de
huidige kernproefnemingen worden voort
gezet. De radio-actieve neerslag zal dan zo
sterk worden dat de gehele mensheid in
ernstig gevaar komt te verkeren, zo meent
hij.
STOCKHOLM (UP) Christian Lingen
van het Wenner-Gren-instituut voor ex
perimentele biologie in Stockholm is van
mening dat inspuiting met de rode kleur
stof van de tomaat bescherming zou kun
nen bieden tegen atomische straling. Vol
gens Lingen geeft deze stof Guinese big
getjes en muizen een sterke weerstand
tegen infecties, straling en zekere vormen
van kanker.
OSLO (Reuter) De radio-activiteit in
de lucht boven Noorwegen was in maart
driemaal zo hoog als normaal. Dit heeft
het instituut voor onderzoek van de Noor
se defensie bekendgemaakt.
(Van onze correspondent inWest-Duitsland)
De Westduitse regering, zo is officieel
te Bonn verklaard, heeft veel belangstel
ling voor de Russische verklaring volgens
welke de Sovjet-Unie geen kernwapens
meer zal beproeven. Het belangrijkste
acht zij evenwel, dat er zekerheid moet
zijn, dat het Russische voorstel geen on
derdeel is van een nieuwe propaganda-
veldtocht tegen het Westen.
De voorzitter van de Westduitse socia
listische partij, Ollenhauer, acht het Sov
jet-besluit een verlichting van de inter
nationale spanning. Zijns inziens moet het
Westen dit besluit aangrijpen om met de
Sovjet-Unie te onderhandelen. In het al
gemeen ontveinst men zich te Bonn niet,
dat het Westen door het Russische voor
stel in een moeilijke positie is geraakt.
De historicus Paul Sethe schrijft in het
Hamburgse dagblad „Die Welt", dat de
Russen op het ogenblik eigenlijk klaar zijn
met een reeks kernproeven. De Ameri
kanen zijn er daarentegen juist aan toe
hun zogenaamde „schone" waterstofbom
te ontwikkelen, waarvan geen schadelijke
gevolgen zouden zijn te verwachten en
waarvoor de Russische minister van Bui
tenlandse Zaken Gromyko slechts scham
pere opmerkingen over had. De Britten
werken hard om hun achterstand op Rus
land en de Verenigde Staten op te heffen
en de Fransen bereiden hun eerste proef
voor in de Sahara. Zij hopen hierdoor weer
in de rij der grote naties te worden opge
nomen. Wanneer het Westen het Rus
sische voorstel verwerpen zou, zou dit
neerkomen op een grote propagandazege
der Russen. Daarom is men in Bonn hui
verig werkelijk positief te reageren op het
Russische voorstel.
