TEXAS IN ZUID-HOLLAND
REEDS NEGENHONDERD KUBIEKE METER 011 PER DAG
Van Winterswijk tot Werkendam
Erbij
Temidden van villa's en druivenkassen
verrijzen de boortorens van
0<^
ACCUMULATIE VAN AARDOLIE EN AARDGAS
ZATERDAG 5 APRIL 1958
PAGINA Vit.;
IN DE KAMER van de terreinchef van op het laatste ogenblik zijn handtekening
het district West-Nederland van de n.v. Ne
derlandse Aardolie Maatschappij (N.A.M.)
in een modern kantoorgebouw aan de
Rotterdamse Coolsingel hangt een met
tientallen stippen bezaaide kaart van Zuid-
Holland: al die kleurige punten tezamen
weigerde te plaatsen onder het contract
voor een reeds van a tot z uitgedokterd
tracé voor een pijpleiding, zag men van
dit tracé af en werd een andere route
ontworpen, hetgeen in dat geval mogelijk
was. In het algemeen echter ontmoet de
geven een gecomprimeerde grafische in- N.A.M. meer tegemoetkoming dan tegen
druk van de ontwikkeling van deze pro- werking, waaraan de vergoedingsregeling,
vincie tot oliewinningsgebied sinds in 1953 welke ruimschoots de normale opbrengst
het Rijswijkveld werd ontdekt. Gele stip- van het benodigde terrein bedraagt, wei
pen markeren de plaatsen waar men bezig niet vreemd zal zijn. Men ontvangt zelfs
is te boren, blauwe waar men van plan is wel eens een briefje, waarin de schrijver
te beginnen, zwarte herinneren aan de vraagt of men niet een stukje pijpleiding
mislukkingen waar tegenover rode schijf
jes het optimisme aanwakkeren: dat zijn
de produktieve olieputten, terwijl groene
stippen de actieve gasputten aanwijzen. Er
staan zestig rode stippen op die kaart: wel-
plaatsen van de negenhonderd kubieke
meter ruwe olie, welke thans elke dag uit
westelijk Nederland naar de raffinaderij in
Pernis wordt vervoerd.
door zijn land kan leggen of een boring
op zijn land kan slaan, omdat hij het geld
zo goed kan gebruiken.
Wie weet, dat de N.A.M. veel prijs stelt
op de goodwill van het publiek, verwon
dert rich er niet over dat op de „Locatie
Naaldwijk 9" de hoorplaatsen worden
in de vaktaal locaties genoemd de tijde-
Na vijf jaar bedraagt de Zuid-Hollandse 'iik bij de olieput behorende gasvlam ach-
oiieproduktie een kwart van die van het ter een bescherming schuil gaat: een be-
Schoonebeekveld, waarvan de opbreng- woonster in de omgeving is hartpatiënte
sten na voltooiing van het boorprogramma en de aardoliemaatschappij heeft haar het
onvermijdelijk zullen dalen. Vandaar het onwillekeurig wat emotionele uitzicht op
grote belang van de aardolievondsten in die continu-brandende fakkel willen be-
westelijk Nederland, omdat deze enigszins sparen.
een compensatie voor die afneming bie
den. Overigens is het nog een open vraag
hoe de Zuid-Hollandse velden zich zullen
ontwikkelen: de exploratie is nog in volle
gang, van de oliestructuur en de richting
Gasvlammen
DAT GAS wordt op de blokstations
dat zijn centrale punten waarop de
produktie van verschillende putten in één
der anticlinalen, welke de kans op succes- gebied wordt verzameld van de olie ge-
rijke boringen vergroten, is nog maar wei
nig bekend en de exploitatie van de reeds
in bedrijf zijnde putten is nog te jong om
daaruit nu reeds definitieve conclusies te
kunnen trekken.
Vaktermen
STRUCTUUR en anticlinalen: die ter
men komen in een gesprek over oliewin-
soheiden in een separator en gedeeltelijk
gebruikt in de warmwaterketels die stol
ling van de olie voorkomen.
De rest moet voorlopig worden ver
brand. Zo'n laaiende gasvlam ter hoogte
van Rijswijk en Pijnacker trekken er een
paar steeds weer de aandacht der trein
reizigers is dus slechts van tijdelijke
aard, want dit aardgas zal na het vol-
tooien van het pijpleidingsysteem van het
mng voortdurend te pas. Met anticlinalen staatsgasbedrijf verder worden gedistri-
bedoelt men de koepelvormige plooirug- bueerd in een uitgestrekt gebied, tezamen
gen in de aardlagen. In de koepels kun- met bet aardgas uit de putten in het
nen het is echter lang geen wet van noorden en oosten van het land. De N.A.M.
Meden en Perzen -accumulaties van gas ]ieeft het Staatsgasbedrijf gedurende twin-
en olie voorkomen. Deze vindplaatsen van Ug jaar de da£,elijkse levering aangeboden
olie en gas, welke in dezelfde anticlinaal van niet minder dan vijfhonderdvijftig-
voorkomen noemt men tezamen een pro- duizend kubieke meter aardgas, dat met
duktieve structuur. Zo spreekt men over zjjn verbrandingswaarde van vijfentach-
'i -fCS-:
IN HET gebouw van de Geologische dienst aan het Spaarne in Haarlem toont
men de belangstellende bezoeker een flesje met een bruinachtige, stroperige
vloeistof, die met zorg wordt geconserveerd. Het is een monster van de
eerste aardolie welke in ons land werd aangetroffen. Dat was vijfendertig
jaar geleden, toen men in de buurt van Winterswijk op zoek was naar steen
kool. In 1923 geloofde men nog niet aan economisch verantwoorde oliewin
ning in Nederland en de aangeboorde aardolie werd voorlopig als curiosum
bijgezet in het archief. In de daarop volgende zeven jaren kreeg de wereld
echter zo'n onlesbare oliedorst, dat de n.v. De Bataafsche Petroleum Maat
schappij zich toch voor de exploratie van aardolie in Nederland begon te
interesseren. In 1935 werd die belangstelling daadwerkelijk en zichtbaar door
de eerste zwaartekrachtmetingen voor het bodemonderzoek. Weer drie jaar
later werden twaalf ondiepe verkenningsboringen in het gebied tussen
Giethoorn en Coevorden geslagen. Zij gaven aanwijzingen voor het bestaan
van een gunstige structuur voor de aanzameling van koolwaterstoffen. In 1944
ontdekte men de Schoonebeekstructuur, die, toen de Duitsers eenmaal weg
waren, kon uitgroeien tot het huidige olieveld met tweehonderdvijfentachtig
producerende putten, waaruit elke dag vijfendertighonderd kubieke meter
ruwe olie wordt gehaald, nadat dit moet men niet vergeten in de
exploratie zestig miljoen gulden was geïnvesteerd. De Nederlandse olie
winning was dan ook van voldoende gewicht om er een aparte onderneming
voor op te richten, de thans algemeen bekende n.v. Nederlandse Aardolie
Maatschappij (N.A.M.) - een kind van Bataafsche en Standard Oil (New jersey).
Werd in oostelijk Nederland de laatste jaren voornamelijk aardgas aange
boord - evenmin een te verwaarlozen bijdrage voor de nationale economie -
het accent in de oliewinning begint sinds 1953 meer en meer op Zuid-Holland
te vallen. Voor de veehouders, tuinbouwers, druivenkwekers en stedelingen
van deze provincie werd de boortoren een bekende verschijning in hun
landschap. Toen er meer en meer tankauto's op de wegen naar de hoor
plaatsen kwamen af en aan rijden, begreep men dat er perspectief zat in
het nieuwe bedrijf. Hoeveel perspectief is nog moeilijk te zeggen, ook al
ontwikkelde de opbrengst zich van viertiende percent van de totale olie-
produktie in ons land in 1953 tot de ongeveer vijfentwintig van vandaag.
Inmiddels breidde het concessiegebied in westelijk Nederland, dat aanvan
kelijk een gebied groot zestienduizend zeshonderdvijftig hectaren omvatte,
zich uit tot ruim tweehonderdduizend hectaren. Over enkele maanden zal een
boortoren in Werkendam worden gemonteerd, want de geologen en boor-
technici van de N.A.M. gaan het ook daar eens proberen.
Van Winterswijk tot Werkendam is een lange en kostbare weg, die echter
de moeite loont begaan te worden. Thans dekt de eigen winning een kwart
van de Nederlandse oliebehoefte, welke voor dit jaar door de O.E.E.S op zes
miljoen drie honderdduizend ton wordt geschat. De eigen oliewinning
betekent niet alleen een belangrijke deviezenbesparing, maar ook een ver
ruiming van de werkgelegenheid: de n.v. Nederlandse Aardolie Maat
schappij biedt aan elfhonderd eigen werknemers een plaats in het produktie-
proces. Daarnaast draagt zij, door de economische ontsluiting van soms tot
dusver minder goed ontwikkelde gebieden indirect bij tot onze welvaart.
Wij hebben gepoogd de vele en veelvormige aspecten van de activitei'en van
de N.A.M. in de hierbij opgenomen reportage te scnetsen.
J. H. Bartman
de „De Lierstructuur" (welke zich overi
gens tot Monster en Terheiden aan de
kust uitstrekt en die wel twaalf producen
ten omvat).
Geologie en tecniek gaan innig samen
om de anticlinalen en de eventueel daarin
aanwezige produktieve lagen op te sporen,
al sluit men de ezelsbruggetjes niet uit om
tot een prognose te komen. In ons over
wegend veenachtige land werden van
oudsher de wegen en nederzettingen aan
gelegd op die plaatsen, waar zich een
tighonderd calorieën twee keer zo rijk is
als steenkolengas. Het buizennet is echter
nog niet geheel gereed en vandaar dat op
sommige locaties en blokstations het gas
nog verbrand wordt.
Geen druppel
DE MEESTE MENSEN denken, dat de
oüewinning een vuil bedrijf is. Waarschijn
lijk werden zij in die waan gebracht door
de indruk welke sommige Amerikaanse
droge zandrug voordoet. De kans is groot, films wekken: olie, die bij stromen in een
dat men daaronder met een anticlinaal te
doen heeft. Het is ook niet toevallig, dat
O HAARLEM
AMSTERDAM^
woud van boortorens vloeit en de toet
schouwers als het ware om de oren spuit.
In werkelijkheid houdt men de olie netjes
onder de duim, zelfs wanneer ze, zoals
in De Lier, onder meer dan honderd at
mosferen druk onstuimig omhoog wordt
gestuwd. Tenslotte verdwijnt de aan
staande smeer- en brandstof heel gedwee
door een buis met een diameter van zeven
O LEIDEN f>
Wassenaar l"J
at Zoetermeer
Moerkapelle
L Leidscnendam
'i-GRAVENHAGj
De meeste putten zijn slechts herkenbaar
aan een eenvoudige stalen kooi, waarin
zich een tweearmig spuitkruis, in de wan
deling „Kerstboom" genoemd, bevindt,
er olie is gevonden in de buurt van Delft Wanneer alles in orde is, als er geen lek
en een halve centimeter onder een germge misch element in het landschap. Op die ziet er dus wat rommeliger uit dan een baarheid, van de olie is een natuurlijk ge-
druk in de meettank. Daar in Zuid-Hol- hoorplaatsen wordt continu gewerkt, om- in exploitatie zijnde olieput. geven, de te overbruggen afstand lussen
land als regel voldoende druk in de olie- dat een rustperiode tijdens de boring zo- Dit komt hoofdzakelijk door de veel- raffinaderij en winplaats een economisch,
laag aanwezig is, ontbreekt hier meestal veel kansen op afbrokkeling en instorting heid van op de locatie aanwezige materi- Twee a drie treinen van dertig tank-
de zuigerpomp met de ja-knikker, die voor in het reeds geboorde onverbuisde gat met alen voor gebruik van slechts enkele we- wagons elk brengen elke dag de vijfen-
het Schoonebeekveld zo karakteristiek is. zich zou brengen, dat men dat risico niet ken. Een uit klei en water bestaande dertighonderd kubieke meter olie van het
mag lopen. De chef-boormeester en de vier
boormeesters, die per locatie werkzaam
zijn, behoren uit hoofde van hun verant
woordelijk en nauwkeurig werk tot de
best geklasseerde vaklieden en de chef
spoeling die in het boorgat rondgepompt
wordt, wordt in stalen of betonnen bak
ken opgevangen. De spoeling dient om het
boorgruis op te voeren en de wand van
het boorgat af te pleisteren. Bovendien
Schoonebeekveld naar Pernis: de olie-
treinen zijn op de spoorlijnen tussen Coe
vorden en Rotterdam een vertrouwde ver
schijning geworden. Veel minder bekend
is, dat er elke dag omstreeks vier uur een
De separatoren van het meetstation Rijs-
wijk, waarin olie, gas en zout water van
elkaar worden gescheiden.
Het meetstation van De Lier, vanwaar de
uit de omliggende putten verzamelde olie
nu nog per tankauto wordt of gevoerd naar
Pernis. Op de voorgrond een gekooid
„spuitkruis" op een olieput. Daarachter
een der meettanks. In het midden de sepa
rator, waarin olie en gas worden
gescheiden.
De dagelijkse olietrein van het verlaad-
station aan de L oolaan, dicht bij het
Haagse villapark Marlot.
Boortorens
MAAR DIE boortorens dan? zal men
vragen. Want zo'n Texasfilm heeft in
onze herinnering een lang leven. Boor
torens gevaarten van vijftien meter
nncnnrlnn hoog ziet men vrijwel alleen op de
P P 9 hoorplaatsen, dus in het boorstadium der
oliewinning. De bewoners van het Haagse
villapark Marlot hebben op het ogenblik
Kopzorgen
en Rotterdam, welke plaatsen op wat ho- ken zijn in pompen en buizen krijgt men heeft meestal een langdurige ervaring op houdt de spoeling de onder druk staande trein van ongeveer zes tankwagons twee-
ger gelegen gronden zijn ontstaan. In het in het gehele bedrijf geen druppel olie te de buitenlandse velden opgedaan, want de olie, gas- of zoutwateraccumulaties in de honderd ton ruwe olie van het R.O.V. aan
de Loolaan bij Den Haag naar Pernis
rijdt. R.O.V. betekent Ruwe Olie Ver-
laadstation en aan de Loolaan wordt de
produktie verzameld van de zeven putten
tussen Den Kaag en Wassenaar en de vijf
producenten in de Zoetermeer- en de
Moerkapellestructuur. De olie van de win-
plaatsen ten noorden van de lijn Den
HaagUtrecht is asfalteus van aard in
tegenstelling met de olie zoals die door
de zuiderlijker gelegen putten wordt ge-
buitenland, waar zich grote gebieden nog zien.
in ongerepte taat bevinden, merkt men bij
de luchtverkenning wel eens complexen
boomsoorten op, welke slechts in een be
paalde grondsoort die aan de oppervlakte
treedt, voorkomen. Ook dat kan een aan
duiding voor een anticlinaal zijn.
DE TECHNISCH wetenschappelijke me
thoden welke in Nederland op grote schaal
praktijk is de voornaamste leerschool in aardlagen in bedwang en de boorbeitel
het oliebedrijf. Hun vakkennis, paraatheid koel.
en ervaring komt vooral van pas bij
scheefboren, het zogenaamde deviëren, dat
noodzakelijk wordt wanneer er door de
omringende bebouwing niet voldoende
locaties (hoorplaatsen) kunnen worden ge
maakt. In het tot en met de laatste vier
kante centimeter in exploitatie genomen
Westland komt die situatie nogal eens
voor.
zijn toegepast om de bodemgesteldheid be- bijvoorbeeld het uitzicht op zo'n dyna-
ter te leren kennen, zijn vooral de gravi-
Men boort dan van één hoorplaats uit
metrie en de seismologie.
In het eerste geval gaat het om de me
ting van de zwaartekracht, welke niet
overal gelijk is. Bijna dertigduizend me
tingen hebben sinds 1935 de ingenieurs
van de n.v. De Bataafsche Petroleum
Maatschappij en later van de n.v. Neder
landse Aardolie Maatschappij in staat ge
steld een globaal inzicht in de bouw van
de ondergrond te verwerven. De seismi
sche methode, die tegenwoordig in ons
land wordt toegepast, berust op het regi
streren van geluidsgolven, welke teweeg
gebracht worden door explosies in schiet
gaten van vijftien tot zeventig meter
diepte in de aardbodem. Deze golven
planten zich door de aarde voort en wor
den gebroken en teruggekaatst op die
plaatsen, waar de fysische eigenschappen
van de aardlagen veranderen, dat wil zeg
gen op de scheidingsvlakken der aard
lagen. De schietgaten worden op een af
stand van vierhonderdvijftig .meter van
elkaar geboord langs zogenaamde seismi
sche profiellijnen, welke over geheel Ne
derland een net vormen van ruim twaalf
duizend kilometer. Sinds 1947 werden
langs die schotlijnen wel veertigduizend
seismogrammen opgenomen.
Intussen kan men de seismische methode
in het Westland niet erg vlot en soms in
het geheel niet toepassen: een krachtige
explosie zou gevolgd worden door het ge
rinkel van de in scherven gevallen drui
venkassen. En wanneer er nu iets is wat
de N.A.M. als een melaatse schuwt, dan is
het wel het toebrengen van schade aan
andermans bezit.
Is er al eens een grondeigenaar of een
landbouwer weinig toeschietelijk om de
boorinstallaties of de leidingen op en onder
zijn erf toe te laten, dan zoekt men in
dien mogelijk een omweg om tot het ge
stelde doel te geraken. Zelfs toen ergens
in den lande één hoofdige boer uit ran
cune jegens een der andere betrokkenen
Lering en vermaak
Bjj de olie-exploratie in Zuid-Hol
land zjjn de belangen van de olie
maatschappijen twee beer samenge
gaan met die van tentoonstellingsorga
nisatoren. Vlak voor de tweede wereld
oorlog werd in Den Haag een kolo
niale tentoonstelling gehouden. Ter ge
legenheid daarvan werd op de Mient
een boring verricht, omdat de B.P.M.
daar natuurlijk niet mocht ontbreken.
In 1955 werd andermaal op een tentoon
stellingsterrein geboord. Dat was op
Kleiboer's E 55 in het Rotterdamse
Park.
In beide gevallen werd geen olie aan
getroffen, maar ook dat negatieve re
sultaat had wel degelijk praktische
waarde. Zo ging het nuttige met het
aangename samen en dat tot lering en
vermaak van duizenden.
DE AFVOER van het zoute water be
zorgt de ingenieurs in de oliewinning
nogal wat kopzorg. In Schoonebeek wordt
het na reiniging in een zuiveringsinsta:-
latie teruggepompt om de druk in de olie
voerende laag op peil te houden. In Zuid-
Holland is dat nog niet nodig en voert produceerd, welke paraffineus is.
men het naar zee af. De hygiëne op de
in verschillende richtingen, waarbij men boorvelden en winplaatsen wordt verder
bij een diepte van ongeveer twaalfhon- bevorderd door het gebruik van water-
derd meter op driehonderd meter afstand dichte cementbakken. De zoetwaterlagen
van de boortoren kan komen. De vakken- worden niet verontreinigd, omdat stalen
nis der boormeesters wordt ook op de buizen bovendien nog door een dikke ce- een R.O.V. aan De Vliet gepompt, waar
proef gesteld wanneer er eens een instru- mentlaag worden omgeven. In het water- elke dag een binnenvaarttanker of lichter
ment of een gedeelte van de boorpijpen wingebied men gaat bij Meijendel in de opbrengst voor het vervoer naar Per
met beitel in het diepe boorgat valt of de Wassenaarse duinen boren worden nis komt afhalen. De olie uit de De Lier-
achterblijft. Dan moet er met diverse in- de gebruikelijke voorzorgen getroffen bij structuur gaat nu nog per tankauto naar
de bovengrondse installaties en overigens
voldoet de N.A.M. natuurlijk aan alle
voorschriften en aanwijzingen van de
Mijninspectie.
Verder besteedt de Aardoliemaatschap-
hijslier, welke het wisselen van de beitel PÜ veel zorg aan de landschappelijke af- zal maken,
vergemakkelijkt omdat men de negen werking der terreinen, waartoe wordt
meter lange boorpijpen telkens In stellen samengewerkt met de Heidemaatschappij,
van drie, de zogenaamde „stands" van de planologische instanties en de gemeen
telijke plantsoendiensten. Wanneer een
boring na enkele maanden voltooid is,
wordt de boortoren gedemonteerd en el
ders opnieuw gebruikt. In het buitenland
laat men de torens inderdaad wel eens
staan, maar al dat staal op eenvoudige
olieputten betekent in feite een kostbare
investering.
strumenten, waaronder magnetische grij
pers, heel wat gehengeld worden, voor
men de kostbare apparatuur weer boven
heeft.
Zo'n boortoren is eigenlijk een hoge
zevenentwintig meter, uit het boorgat kan
trekken en verticaal kan neerzetten op de
boorvloer, die zich ongeveer vier meter
boven de begane grond bevindt. De
hoorplaats draagt alle kenmerken van een
tijdelijke werkplaats in de open lucht en
Pijpleiding
DE OLIE uit Rijswijk, Delft, Berkel en
Pijnacker wordt via een pijpleiding naar
Perns: dat duurt echter nog maar een
paar maanden, want er is een pijpleiding
in aanleg tussen Rijswijk, De Lier en
Vlaardingen, die elk bovengronds trans
port van de hiergewonnen olie overbodig
Men moet echter niet denken, dat men
daartoe alleen maar een reeks buizen aan
elkaar behoeft te schroeven. Terwille van
het behoud der vloeibaarheid paraffi-
neuze olie stolt al bij twintig graden Cel
sius dient het produkt met grote snel
heid door geïsoleerde leidingen met kleine
diameter te worden geperst. Men kan ook
Producerende putsen
Tot nu toe werd in het concessiege
bied Zuid-Holland op de volgende
plaatsen oiie aangetroffen:
1953
1954
1955
1955
1956
1956
1957
1957
1957
Rijswijk
Berkei en Delft
Pijnacker
De Lier
Wassenaar
IJsselmonde
Ridderkerk
Zoetermeer
Moerkapelle
11
6
6
12
7
6
5
3
2
producenten
producenten
producenten
producenten
produce"'m
producer!
producen' -
producen' en
producenten
1957 Monster en Alblasserdam elk één
Bij IJsselmonde staat een „ja-knik
ker" naast een benzinestation, hetgeen
leken wei eens doet veronderstellen
dat daar een „eigen produkt" wordt
verkocht. De ruwe olie moet echter heel
wat kilomeiers afleggen naar en in de
raffinaderij van de Shell te Pernis voor
ze ais motorbrandstof weer in IJssel
monde belandt.
polderland mogelijk een zwakke plek zou
ontstaan die catastrofale gevolgen met
zich zou kunnen brengen.
Ontsloten
WIE LANGS zo'n nieuwe weg door het
Westland rijdt ziet overal pas gebouwde
kassen: de door de N.A.M. aangelegde
wegen maken de afvoer van kwekerijpro-
dukt.en mogelijk en de boeren haasten zich
Transport
OLIEWINNING is in feite een trans-
om de twee of drie kilometer verwar- deze kans te benutten: de glascultuur ver-
mingsstations bouwen, doch dit neemt zekert hen van een vijfvoudig rendement
weer meer terrein in beslag. Verder heeft van hun weiland. Op die manier werden
men nog rekening te houden met optre- in Drente hele streken economisch ont-
dende corrosie. Alle leidingen voor olie en sloten door de wegen welke de N.A.M.
®af !n t West-Nederland ziin daarom dan moest aanleggen of verbreden en verbete
ren ten behoeve van de aanvoer van het
portbedrijf, zegt onze gastheer, de terrein- ook kathodiseh beschermd tegen corrosie.
chef. Men vervoert (verpompt) de delfstof Een moeilijk punt vormen de lassen: die
immers van de oliehoudende lagen naar de worden dan ook door een Röntgenonder-
raffinaderij in Pernis en daarmee is deze zoek gecontroleerd voor de leidingen wor-
m.iljoenenaffaire tot een pretentieloze for- den toegedekt.
mulering gereduceerd. Maar men begrijpt
dat er na het probleem van de opsporing Bij de aanleg van zo'n pijpleiding ervaart
van de olie en het „boven aarde" brengen men weer met hoeveel onvermoede facet-
daarvan nog wel een paar vraagstukken ten men te maken krijgt, wanneer men
over blijven om uit te puzzelen. letterlijk ingrijpt in het landschap. Bij de Stevige
zware boormateriaal en voor het vervoer
van de eveneens omvangrijke behande
lingsinstallaties cm de putten van tijd tot
tijd schoon te maken.
Bjj de foto op pagina 5:
voorzorgsmaatregelen bij een
Boonervliet bijvoorbeeld komt de geïso- exploratieboring: tussen het gat waarin de
In Nederland worden verschillende leerde leiding boven aarde om het water buizen met de boorbeitel verdwijnen en
transportmiddelen gebezigd, namelijk trein, op het niveau van de brug te kruisen. Het de eigenlijke boorvloer, welke op de foto
tankauto, lichter en pijpleidingen, waar- was niet mogelijk om de olieleiding via niet zichtbaar is, bevindt zich een ver
van de keuze van gebruik door verschil- een duiker en zinkstukken onder het wa- zameling afsluiters als beveiliging tegen
lende factoren wordt bepaald. De viscosi- ter door te leiden, omdat dan in de lage een eventueel in de aardlaoen te ont
telt, dat wil zeggen de graad van vloei- en smalle bedijking van het omringende moeten hoge druk.
1
