Tweede Kamer uit vele wensen
ten aanzien van de visserij
President Tito van Joegoslavië
bijt naar Oosten en Westen
Maltezer premier forceert een
breuk met Groot-Brittannië
^Hoe is het ontstaan?^
Van dag tot dag
naam
Havenprobleem is nog steeds in
studieverklaart minister
2 'ASPRO-U&ntioeeb fit.'
V.
j
Statenontbinding in
Suriname?
krachtige koffie... de kleur zegtt al!
Socialist Mintoff treedt af in de wetenschap
dat hij een crisis zonder uitweg uitlokt
Dr. Drees:
Uitlating van D. de Loor
blijft voor eigen
verantwoording
(Dp de
^Praatótoel
„Elektronisch gedicht" van
Le Corbusier vertoond
Dit woord: GRIMAS
WOENSDAG 23 APRIL 1958
De spoedvergadering van de UNO-Vei-
ligheidsraad over de Russische klacht te
gen Amerika, naar aanleiding van Ameri
kaanse vluchten met atoombommen in
het poolgebied, heeft een merkwaardig
verloop gehad. Men zou van een indruk
wekkende diplomatieke zege der westelij
ke mogendheden kunnen spreken, aange
zien de Sovjet-Unie haar klacht heeft inge
trokken onder druk van de omstandighe
den, die duidelijk tegen haar waren.
Het zou echter getuigen van een volko
men foutieve opvatting ten aanzien van de
taak der UNO, wanneer men een orgaan
als de Veiligheidsraad in zijn resultaten
zou beoordelen naar „diplomatieke over
winningen". Want de Veiligheidsraad is
niet een diplomatiek strijdperk, doch een
internationaal veiligheidsinstrument, dat
tot taak heeft de gevaren voor de wereld
vrede nauwlettend gade te slaan en in te
grijpen, wanneer die gevaren de vredes
toestand ondergraven.
Een conferentie van regeringsafgevaar
digden over internationale vraagstukken
wordt onvermijdelijk altijd een strijd
perk van naties, waarin diplomatieke
duels en hun uitslag de successen bepalen
voor de naties afzonderlijk. Doch een met
algemene instemming gecreëerd veilig
heidsorgaan vereist een andere instelling.
Het moet een statenloos, homogeen en in
doelstelling eensgezind gezelschap „vre-
desdeskundigen" zijn, die de beveiliging
van de wereldvrede trachten te dienen en
scherp toezien op de complicaties, die de
ze bedreigen. De maatregelen tegen deze
complicaties komen dan op de tweede
plaats aan de orde de eerste opdracht
van de Veiligheidsraad is, een antwoord
te geven op de vraag of er van een gevaar
voor de wereldvrede sprake kan zijn.
Dit antwoord heeft het UNO-orgaan in
het geval van de Russische klacht niet ge
geven. Het heeft verhinderd, dat een on
partijdig oordeel over de al of niet aanwe
zigheid van een vredesgevaar gegeven
werd. Dat kan men als een overwinning
van het westelijke standpunt en een neder
laag der Sovjet-Russische diplomatie zien,
doch daarmee is niets afgedaan aan de
mogelijkheid, dat de wereldvrede op dit
moment ernstig wordt bedreigd. En dan
hoeft men nog niet onmiddellijk te veron
derstellen, dat de Amerikaanse luchtpara-
des met atoombommen een wezenlijk ge
vaar voor de wereldvrede vormen, doch
men kan ook van het standpunt uitgaan
dat de Russische manier van reageren
op deze vluchten dat gevaar oproepen. Het
één of het ander de Veiligheidsraad had
het probleem serieus en plichtsgetrouw
dienen te onderzoeken en de wereld had
mogen verlangen, dat dit UNO-orgaan al
thans de mogelijkheid tot het bezweren
van een eventueel gevaar onder ogen had
gezien.
Zowel de Russische als de westelijke
gedragingen in de Veiligheidsraad hebben
opnieuw bevestigd, dat deze UNO-instel-
ling haar naam in geen enkel opzicht
waardig is.
Tijdens de begrotingsbehandeling in de
Surinaamse Staten hebben twee leden van
de Verenigde Hindostaanse Partij mede
gedeeld, dat zij zich wederom hadden
aangesloten bij de oppositie. Op 14 april
stemden deze leden voor een motie van
vertrouwen in de Surinaamse regering,
zich daarmede afscheidend van de oppo
sitie in de Surinaamse Staten, waardoor
de regering een stemmen-meerderheid
kreeg. Nu de leden van de V.H.P. tot de
oppositie zijn teruggekeerd, is de groep
die de regering steunt in de minderheid.
Premier Ferrier heeft medegedeeld dat de
regering hieruit de consequenties zal
trekken.
Hij heeft echter in een onderhoud met
de waarnemende gouverneur niet het ont
slag van zijn regering ingediend maar ont
binding van de staten voorgesteld.
De Tweede Kamer heeft gisteren het
visserijbeleid besproken. Daarbij kwam
ook ter sprake de zeerechtconferentie te
Genève, waarbij grote gevaren hebben
gedreigd voor de visserij. Minister Von
deling erkende, dat het contact met het
bedrijfsleven wel beter had kunnen zijn
en daarom heeft hij maatregelen getrof
fen ter verinniging van het contact.
Bij de discussies betoogde de heer Van
der Zaal (A.R.), dat door de Euro-
markt verschillende punten naar voren
komen. Wat zal er gebeuren met de rond-
visserij? Het is noodzakelijk, dat de be
oefening van de verre visserij gestimu
leerd wordt. Voor de vernieuwing van de
visserijvloot moet naar zijn oordeel meer
gerichte steun worden verleend. Hij be
pleitte een actieve bemoeiing van de over
heid met de visserij. Hij meende voorts,
dat er een coördinatie van de overheids
steun der verschillende landen tot stand
zal moeten komen. Een aanpassing van
de nationale regelingen is nodig. Hij vroeg
hoe de minister denkt over een visserij
haven te Katwijk.
De Zeeuwse vissers en oesterkwekers
zijn zoet gehouden met een proef, maar
de heer Van der Zaal was ervan over
tuigd, dat zij met die proef bedrogen zul
len uitkomen. Een onderzoek zal nodig
zijn welke visgronden in de Waddenzee
beschikbaar zijn voor garnalenvissers, die
uit Zeeland naar het noorden willen ver
huizen. Hij vroeg de minister waarom er
nog geen nieuw inspectievaartuig is. Er
gaan nu allerlei geruchten. Er zijn twee
vaartuigen toegezegd en die zullen er moe
ten komen. De heer Van der Zaal achtte
het voorts onjuist, dat in een tijd, waarin
de export moet worden bevorderd, een
verordening wordt goedgekeurd, welke de
uitvoer bevriest.
De heer E g a s (P.v.d.A.) betoogde,
dat het bedrijfsleven critiek heeft op het
visserijbeleid. De wijze waarop deze wordt
geuit maakt hem echter korzelig. Over
wogen moet worden de vlootvernieuwing
snel te doen verlopen. Nederland is rela
tief achtergebleven bij andere landen. In
tussen meende hij, dat er op het ogenblik
geen aanleiding is om een verder gaand
subsidiebeleid te voeren. Hij wenst de on
dernemers geen voordeel in de schoot te
werpen zolang niet is aangetoond, dat dit
noodzakelijk is.
De heer Egas constateerde, dat er een
niet onbelangrijk begin is gemaakt met
de vernieuwing van de vloot en dat er ge
middeld tien schepen per jaar worden ge
bouwd. Hij hoopte, dat dit tempo kan wor
den volgehouden. Hij zei er geen behoef
te aan te hebben 25 pet. van de boüwprijs
a fonds perdu beschikbaar te stellen.
Havens
Hij betoogde voorts, dat het havenvraag-
stuk breed moet worden bekeken. Hij
meende, dat één vissershaven voor de ge
hele Hollandse kust voldoende zou kunnen
zijn. Een concentratie lijkt hem nodig. In
IJmuiden is daarvoor in de toekomst niet
voldoende plaats.
De heer Vermooten (P.v.d.A.)
noemde de gang van zaken met de Zuider
zeevissers triest. Het gaat om 2000 perso
nen, voor wie een definitieve regeling moet
worden getroffen. Een schadevergoedings
regeling voor de IJselmeervissers is ui
terst urgent, ook met het oog op de gevol
gen van de Deltawet. Het zou goed zijn
alle zaken van de Zuiderzeevissers en de
vissers, betrokken bij het Deltaplan te
doen behandelen door één rijksdienst.
Hij pleitte voorts voor grotere spreiding
van het visserijonderwijs.
De heer De Ruiter (C.H.) meende,
dat de vraag onder ogen moet worden ge
zien of de Nederlandse visserij haar aan
deel zal hebben in de Euromarkt als deze
eenmaal verwezenlijkt is. Hij merkte op,
dat in andere landen vlootvernieuwing
sterk wordt gestimuleerd. Dat zou hier
kunnen geschieden door de onrendabele
top, die er bij de bouw van een logger be
staat, weg te nemen. Ook hij was van oor
deel, dat het havenvraagstuk wordt opge
lost. Wat Scheveningen aangaat wordt
aanpassing van de haven aan de gewij
zigde schepen nodig geacht.
Zeerechtconferentie
De heer Van Dijk (V.V.D.) vroeg de
minister nadere inlichtingen over de gang
van zaken op de zeerechtconferentie te
Genève. Was het zo nodig, dat Nederland
voorop ging? Ook hij vond het hoog tijd
dat er iets gebeurt ten aanzien van de
Scheveningse haven. Het probleem van
de haven van Katwijk speelt al jaren. Hij
was bang, dat met alle onderzoekingen
dit wordt bereikt dat men een haven voor
Katwijk niet meet nodig acht. Er moet nu
een beslissing worden genomen. Zelfs een
negatieve beslissing is van meer beteke
nis dan het op sleeptouw houden van de
ze kwestie. Evenzeer is een beslissing no
dig over de verplaatsing der mosselcul
tuur van Zeeland naar de Waddenzee.
De heer Van Dijk ging vervolgens in op
de positie van de zeevisserij. Men staat
hier voor grote moeilijkheden. Export
moeilijkheden kunnen voor dit bedrijf
doorslaggevend zijn. Hij meende, dat de
regering zich steeds opnieuw moet afvra
gen wat er moet gebeuren. Een rugge
steun voor de visserij kan op een gegeven
ogenblik noodzakelijk zijn.
Al het mogelijke moet worden gedaan
om de visserij een eerlijke start te geven
in de Euromarkt.
De heer Van Dongen (K.V.P.) had
een gevoel van onbehagen over het visse
rijbeleid Hij pleitte voor aanstelling van
visserij consulenten en stelde vast, dat de
vernieuwing der vloot in de buurlanden
sneller is gegaan dan in Nederland. Hij
vroeg of een vangfabriek spoedig in de
vaart zal komen.
Wat de Scheveningse haven aangaat
vroeg hij of ook hier het kalf moet ver
drinken voor de put wordt gedempt. Een
oplossing voor Katwijk is evenzeer ge
wenst.
De vissers in het Deltagebied moeten
thans weten welke mogelijkheden er voor
hen zijn. Anders krijgt men ook hier de
moeilijkheden die de Zuiderzeevissers
kennen.
De heer Van Dis (S.G.) meende, dat
van minister Vondeling geen ombuiging
van het visserijbeleid kon worden ver
wacht. Hij hoopte, dat de visserijbelangen
niet zullen worden achtergesteld bij de be
langen van de landbouw. In visserijkrin
gen bestaat ontstemming over het visse
rijbeleid, omdat niet voldoende steun
wordt geschonken voor de vernieuwing
van de sterk verouderde vloot. In andere
landen wordt krachtige financiële steun
voor de vernieuwing gegeven.
Voorts was de heer Van Dis van oor
deel, dat Nederland op de zeerechtconfe
rentie te Genève andermaal een knieval
heeft gedaan voor het internationalisme.
De heer Borst (Comm.) protesteerde
tegen de wijze waarop de regering de Zui
derzeevissers behandelt.
De heer Gortzak (Comm.) was van
oordeel, dat het visserijbeleid der rege
ring te weinig stimulerend is en te weinig
een aanvullend karakter draagt.
In zijn antwoord zei de minister van
Landbouw, Visserij en Voedselvoorzie
ning, dr. Vondeling, dat er inderdaad
reden is om bijzondere aandacht aan de
visserij te besteden. Omdat er zoveel or
ganisaties op het gebied der visserij zijn
is het echter vaak moeilijk vast te stel
len wat nu precies de opvatting van de vis
serij is.
Ten aanzien van de conferentie over het
zeerecht zei hij, dat er grondig voorover
leg is geweest met de delegatie. Het con
tact met het bedrijfsleven had beter kun
nen zijn. Er zal naar een inniger contact
worden gestreefd. Wat de stemmingen be-
ADVERTENTIE
treft, deze hadden betrekking op de com
missies en nog niet op de conferentie zelf,
waar een twee-derde meerderheid vereist
was. De minister verklaarde, dat de Ne
derlandse regering heeft besloten steun te
geven aan het Amerikaanse voorstel om
erger te voorkomen.
Over de verre visserij is er in de Ka
mer geen overeenstemming, constateerde
de minister. De kwestie van subsidiëring
is een zeer moeilijk probleem. Men moet
daar mee oppassen.
Wat het toekomstig Europees visserij
beleid zal zijn kon de bewindsman niet
zeggen. Hij hoopte, dat het Nederlandse
beleid ingang zal vinden bij de andere lan
den van de zes, die importlanden zijn, ter
wijl wij exporteren. Als de E.E.G. in wer
king gaat behoeven wij, aldus de minister,
niet bang te zijn, dat Nederland geen goe
de start zou maken.
Geen tweede onderzoekingsvaartuig?
Wat de kwestie van een tweede onder
zoekingsvaartuig aangaat, zei de minister
dat er ook andere mogelijkheden zijn tot
onderzoek en wel met minder kosten.
Het rapport der commissie over vang-
fabriekschepen is gereed. Alle kwesties
schijnen nog niet te zijn opgelost. De mt
nister zal vragen het ook aan de vaste
commissie toe te zenden.
Over de kwestie der havens is al veel
gezegd en geschreven. Door verdere ont
wikkelingen verouderen studies spoedig.
De minister verklaarde geen nadere me
dedelingen te kunnen doen na wat minis
ter Algera reeds had medegedeeld.
Ten aanzien van de Deltawerken kan
weinig gezegd worden. De wet moet de
Eerste Kamer nog passeren. Daarna zul
len regelingen voor schadevergoeding
moeten worden overwogen.
Over de vraag of nu al taxaties van be
drijven, die schade zullen lijden, moeten
worden verricht, zei de minister gaarne
overleg met de minister van Verkeer en
Waterstaat te willen plegen. Hem gaat de
ze zaak allereerst aan. De schade, die nu
al geleden wordt in het Deltagebied, heeft
de aandacht.
Het verslag werd hierna voor kennisge
ving aangenomen.
LJOEBLJANA, (Reuter) President
Tito van Joegoslavië heeft op de eerste
bijeenkomst van het congres van de Joe
goslavische communistische partij te
Ljoebljana gezegd, dat Moskou zijn be
lachelijke hoop, dat Joegoslavië zal terug
keren in het Sovjet-blok, moet opgeven.
Goede betrekkingen met de Sovjet-Unie
zijn belangrijk en de twee landen dienen
een nieuwe wijze van samenwerking te
zoeken, aldus Tito tot de 1.800 deelnemers
aan het congres.
De Joegoslavische president ontketen
de ook een onverwachte aanval op het
Westen. Hij verweet het Westen „opbou
wende voorstellen" van de Sovjet-Unie te
hebben verworpen. Hij beschuldigde de
NAVO ervan naar wereldoverheersing te
streven.
ADVERTENTIE
Wacht niet tot Uw hoofd of keel gaat dichtzitten. Neem
onmiddellijk 'ASPRO' en U voelt zich opknappen. Miljoenen
mensen over de hele wereld ondervinden het dagelijks.
Ook zenuwpijn, reumatische aandoeningen en gevoel van
rillerigheid verdwijnen snel door 'ASPRO'.
Mis niets van Uw levensvreugde Voel U prettiger,
opgewekter door 'ASPRO'. 'ASPRO' Irriteert Uw
maag met Houd het altijd bij de hand
Luister
naar ons programma
HERHALING OP VERZOEK' over Radio Luxemburg (208 m.} Iedere zondagmorgen 10A5 uur.
Van onze correspondent in Londen)
Londen vraagt zich bezorgd af, of Mal
ta een tweede Cyprus gaat worden. Op 1
april heeft de Britse minister van Kolo
niën Lennox Boyd in het Lagerhuis de on
stuimige Maltezer premier Dom Mintoff
bezworen geen crisis te veroorzaken.
Thans beschuldigt Mintoff de Britten er
van hun beloften te hebben gebroken, het
geen de Britse regering ten stelligste ont
kent. -Je Britse gouverneur van Malta,
Sir Robert Laycock, zal overeenkomstig
de grondwettige procedure over de eerst
volgende stap moeten beslissen. De gou
verneur heeft zich in verbinding gesteld
met de leider van de nationalisten dr.
Borg Olivier. Indien ook de oppositie-lei
der samenwerking zou weigeren, zal de
gouverneur tijdelijk zelf het bestuur in
handen nemen. De moeilijkheid is, dat
llivier geen meerderheid kan krijgen, zo-
lat de socialist Mintoff de situatie blijft
^heersen. In een verkiezing, die na een,
uivermijdelijk, aftreden van een rege-
ing-Olivier zou volgen, kan Londen niet
oorkomen, dat Mintoff algehele onaf
hankelijkheid propageert. Indien Mintoff
terugkeert als premier, en zich zou heb
ben gebonden Malta onafhankelijk te ma
ken, dan is het zo goed als zeker dat de
gouverneur het bestuur overneemt.
De crisis maakt een einde aan de moei
lijke onderhandelingen met Londen over
financiële en economische steun, welke
twee jaar duurden. Even voordat hij zijn
drastisch besluit nam, verzekerde Mintoff
zich van de steun van de rooms-katholie-
ke kerk door een geschil met aartsbisschop
Sir Michael Gonzi bij te leggen. Mintoffs
dramatische beslissing is een wanhoops
daad. Hij weigerde het Britse aanbod tot
financiële steun van vijf miljoen pond ster
ling, omdat hij dit te weinig acht. Londen
heeft de toelage voor Malta met een mil
joen pond verminderd. Mintoffs bezwaar
is echter niet zo zeer deze verlaging als
wel het feit, dat hij slechts een miljoen
voor de eerste drie maanden zou krijgen,
en de Britse eis dat elke uitgave afzon
derlijk zou worden goedgekeurd.
Malta's schatkist is uitgeput. Londen
had Mintoff beloofd, dat het Malta, dat
door inkrimping van de vlootactiviteit
met werkloosheid werd bedreigd, niet in
de steek zou laten. Het had reeds maat
regelen genomen om de bevolking econo
misch op de been te houden. Mintoffs aan
dringen op eventuele onafhankelijkheid
heeft de crisis geforceerd. Ook de Britse
Labourpartij is van mening, dat Mintoff
te ver is gegaan. Zijn oorspronkelijke plan
om Malta een onverbrekelijk onderdeel
te maken van het Verenigd Koninkrijk
was door de Britse regering en alle Britse
partijen goedgekeurd.
Onafhankelijkheid onmogelijk
Toen de temperamentvolle Mintoff niet
het onderste uit de kan kreeg, ging hij tot
het andere uiterste en dreigde de banden
met Londen te verbreken. Zonder buiten
lands kapitaal kan Malta zich echter nau
welijks staande' houden. Volledige onaf
hankelijkheid is daarom onmogelijk. Lon
den had de werkgelegenheid op Malta tot
1960 gewaarborgd, maar wilde niet verder
gaan. Wel had het aangeboden, gezamen
lijk met Malta, plannen voor te bereiden
om werkloosheid na dat tijdstip te bestrij
den. Dan zou de inkrimping van de Britse
defensie zich op Malta namelijk doen ge
voelen. Een groot deel van de arbeidende
bevolking is van de Britse marinewerven
afhankelijk.
Het gebeurde op Malta is tragisch. Mal
ta was eenmaal de scharnier, waarom de
Britse macht draaide. Het Britse volk had
tijdens de oorlog diepe bewondering voor
het kleine eiland, dat zo dapper stand
hield, toen het zich nauwelijks kon verde
digen. Het werd na de oorlog collectief be
loond met het Kruis van St. George. Lon
den draagt ook hierom een zware verant
woordelijkheid voor het eiland, dat het nu
niet langer nodig heeft. De bedoeling was,
dat, zodra Malta in het Verenigd Ko
ninkrijk was opgenomen, de Britse rege
ring de oprichting van lichte industrie op
het eiland zou bevorderen. Mintoffs aftre
den steekt een spaak in het wiel, omdat
onrust op Malta industriëlen zal afschrik
ken. Mintoff heeft zijn volk, dat hij be
weert te willen helpen, allerminst met zijn
wilde daad een dienst bewezen.
In antwoord op vragen van het Tweede
Kamerlid de heer Beernink (C.H.) over
de door het Eerste Kamerlid de heer De
Loor gedane uitlatingen inzake de huidi
ge Indonesische crisis, heeft de minister
van Buitenlandse Zaken a.i., dr. Drees,
geantwoord dat hij kennis had genomen
van een bericht "an United Press, dat het
lid der Eerste Kamer en burgemeester
van Delft, de heer D. de Loor, op een bij
zondere zitting van de assemblee van de
morele herbewapening van Aziatische
landen te Baguio, zich tegenover de In
donesische gedelegeerde verontschuldigd
heeft voor „de verantwoordelijkheid van
Nederland voor de huidige Indonesische
crisis".
De minister had eveneens kennis geno
men van de belofte van de heer De Loor,
dat hij bij zijn terugkeer in Nederland „de
regering '-an deze nieuwe benadering in
kennis zal stellen".
„De uitlatingen van de heer De Loor blij
ven uiteraard geheel voor diens eigen ver
antwoordelijkheid", zo zegt de minister
van Buitenlandse Zaken a.i.
De minister van Binnenlandse Zaken
heeft aanleiding gevonden de heer De
Loor tot een onderhoud uit te nodigen.
Hierbij bleek, dat de desbetreffende pers
berichten aan de uitlatingen van de heer
De Loor een bepaalde tendens hadden ge
geven, welke niet in overeenstemming
was met de strekking van het gesprokene.
Over Indonesië zei Tito, dat de Suma>
traanse opstand een poging is de Indonesf
sche eenheid te vernietigen, delen van het
land onder westelijke invloed te brengen
en deze gebieden in koloniën te verande
ren. Dit is een inmenging in Indonesische
aangelegenheden die „rampzalige" gevol
gen kan hebben, aldus Tito. Hij beschul
digde de „koloniale landen" ervan hun po
sitie in het Nabije Oosten te willen herove
ren. Egypte zo zei hij is hier de grootste
hinderpaal voor het kolonialisme.
Tito verdedigde de Joegoslavische be
trekkingen met de Verenigde Staten, die
gebaseerd zijn op wederzijdse eerbied, sa
menwerking en niet-inmenging. Op dit
congres, het eerste sedert 1952, zijn alleen
de communistische partijen van Dene'
marken, Noorwegen en Zwitserland verte-
genwoordigd. De Sovjet-Unie en andere
Oosteuropese landen hebben hun ambas
sadeurs gezonden. Toen de delegatie
van de Indonesische communistische par
tij, na haar aankomst, op de hoogte werd
gesteld van de Russische boycot verander
de zij haar status in die van een missie van
waarnemers.
Westelijke waarnemers waren verrast
door de hevige aanval op het Westen en
in het bijzonder over de beschuldiging, dat
de NAVO uit is op wereldoverheersing.
Een dergelijke uitlating is van Joegosla
vische zijde nog niet eerder gehoord. Het
doel van deze aanval is de waarnemers
nog niet duidelijk, al blijkt, dat Joegosla
vië's trouw aan de communistische dog
matiek op het gebied van de buitenlandse
politiek nog onveranderd is. Tito lijkt zich
nog steeds veel moeite te geven Moskou
te tonen, dat hij een trouw bondgenoot is
Hij kan daarbij gerust zijn, dat een aan
val op het Westen slechts weinig schade
kan doen aan zijn betrekkingen met de
afzonderlijke westelijke landen, aldus de
waarnemers.
Bourgeois
MOSKOU (Reuter) Het kandidaat-lid
van het presidium van het centrale comité
van de Sovjet-Unie, Pospelov, heeft op een
bijeenkomst ter gelegenheid van de 88ste
jaardag van Lenins geboorte gezegd, dat
zekere punten van het program van de
Joegoslavische partij in strijd zijn met
de verklaring van de communistische en
arbeiderspartijen en het vredesmanifest
van november 1957. Het is geen wonder
dat dit program steun vond in de bour-
geoispers, zo zei hij.
(UP) Pospelov zei, dat Joegoslavië
tracht „een neutrale positie in te nemen
in kwesties, waarin geen enkele marxist
neutraal mag zijn". „Dit ontwerp-program
aldus Pospelov, ziet er uit als een docu
ment, dat in wezen niet anders beoogt dan
het verzwakken van de eenheid der socia
listische landen. Volgens Reuter behelst
het ontwerp program de volgende omstre
den punten:
1) Het onbeperkte recht van communis
tische landen om, zonder inmenging, eigen
wegen te volgen.
2) Joegoslavië hecht meer betekenis aan
de arbeidersraden als een stap naar ,,S0'
cialistische democratie" dan aan de op
perheerschappij van de staat.
3) Joegoslavië acht een „botsing van
meningen", tenminste binnen bepaalde
grenzen, beter dan het vasthouden aan
onwrikbare schema's.
4) Joegoslavië is van mening, dat stali
nistische neigingen nog steeds de grootste
bedreiging van het communisme zijn.
5) Joegoslavië acht het mogelijk, dat
zelfs in de kapitalistische wereld de ar
beiders iets kunnen bereiken.
Nieuwe koers
In Friesland wordt het Fries op de scho
len onderwezen, wordt in raad- en rechts
zaal Fries gesproken, wordt op de kansel in
het fries gepreekt en zullen eerlang de
Nederlandse wetten en koninklijke beslui
ten in een Friese uitgave worden uitge
vaardigd.
In Groningen gaan steeds meer stemmen
op voor hetzelfde. Waarom ons goede Gro
nings alleen maar binnen de huiskamer.
Voor den dag er mee! Geef het Gronings
weer een ereplaats, laat het weer klinken
in het openbare leven!
En andere Saksische gouwen blijven niet
achter. Ook in Twente wordt men roerig,
met een Twentse, althans een Overijsselse
universiteit in zicht. Ook in Drente, op de
Veluwe en in de Achterhoek ligt het Sak
sische volksbesef gereed om te worden ge
wekt.
En de Franken? Met het groeien van
hun industrie en het stijgen van hun aan
deel in de algemene welvaart gaan ook het
sappige Brabants en het smeuïge Limburgs
hun eisen stellen, het is onontkoombaar.
We zien het, ons Algemeen Beschaafd
wordt aan alle kanten bedreigd. En terecht.
Want wat is eigenlijk dat. Algemeen Be
schaafd? Niets anders dan de streektaal
van Kennemerland, die door de ambtena
ren der Hollandse graven en vooral door
onze ontwikkeling als zeemogendheid tot
Nederlandse staatstaal is geworden. Het
Algemeen Beschaafd, dat nog op vele
plaatsen gesproken wordt en dat ik op 't
ogenblik nog schrijf is het symbool van de
Hollandse hegemonie over de rest van Ne
derland.
Welnu, deze hegemonie bestaat niet
meer. Met het afsluiten van het koloniale
tijdperk zijn de zeeprovinciën geworden
tot randgebieden spreekt men niet aller
wegen van randstad Holland? en is het
economische zwaartepunt van ons land
naar noorden, oosten en zuiden verlegd.
Het Algemeen Beschaafd is door de tijd
achterhaald en zal zich weer binnen zijn
natuurlijke grenzen hebben terug te trek
ken.
Deze overheersing door een minderheid
is bovendien in strijd met het democrati
sche beginsel. Ieder mens heeft recht op
zijn eigen taal. En waarom zou men wat
men aan de Twentenaren gunt aan Eilan
den en Jordaan ontzeggen? Wij zien voor
het Algemeen Beschaafd geen toekomst
meer.
Maar dit is toch te gek, zullen enige
mensen tegenwerpen, op die manier ko
men we in de chaos terecht. Er moet toch
een taal overblijven tussen de beschaafden,
tussen de beoefenaars van wetenschap en
kunst. En ook voor de handel.
Mijn antwoord hierop is kort en krach
tig: het Latijn.
De oude voertaal der beschaving en
daarmee de gymnasiale opleiding in ere
herstellen. Is er beter instrument van ge-
dachtenwisseling denkbaar voor de kaste
die nu eenmaal het interregionale con
tact moet onderhouden?
Wat een figuur als Nederland hierin
voorop ging!
En laten de andere leden van ons volk
dan vrij 'hun individualisme botvieren in
het gelukkige en trotse besef dat bijna
niemand ter wereld hen verstaat.
Belcampo
Gisteren werd het met spanning ver
wachte „elektronische gedicht" van de ar
chitect van het Philips paviljoen Le Cor
busier en zijn vriend, de Franse avant-
garde-componist Edgar Varèse aan de
pers op de wereldtentoonstelling ver
toond. Ir. Otten, president van Philips, en
ir. F. J. Philips, en de staf van Eindho
ven, die het Philips-paviljoen op de ten
toonstelling heeft gebouwd, waren aan
wezig. De president van de Belgische Phi
lips, Spaens, ontving de talrijke buiten
landse en Belgische journalisten in het
rose-verlichte paviljoen.
Het „gedicht" is een fantastisch spel
van film- en fotobeelden, dat zich tegelij
kertijd op de drie wanden van het pavil
joen afspeelt. Het thema is de ontwikke
ling van de mens, van de oertijden naar
de huidige tijd van de atoombom, met als
optimistisch slot een verheerlijking van
het kind. Althans zo kan men het zien,
want een officiële toelichting op zijn ge
dicht heeft Le Corbusier, die er het scena
rio van schreef, nog niet gegeven. De ab
stracte kleuren-composities en de revolu
tionaire techniek van de projectie van al
die beelden op grote wanden, verbaast en
verplettert de toeschouwer. Men kan niet
loochenen, dat het een baanbrekend ex
periment is, te meer omdat de geluiden
van Varèse, voortgebracht door elektro
nische muziekapparaten, zoals ook Henk
Badings die gebruikt, de beklemmende
sfeer van het gedicht op machtige wijze
onderstrepen. Varèse's compositie en het
gedicht werden door ir. Tak uit Eindho
ven ruimtelijk verwerkt. De geluid- en
lichtbronnen zijn op een vijftiensporige
magnetische band vastgelegd. Op ieder
spoor van deze band kunnen twaalf fre
quenties worden aangebracht, zodat op
hetzelfde ogenblik, dat de band langs af-
leeskop van de magnetofoon loopt, dan
180 verschillende impulsen 450 luidspre
kers, honderden lampen en projectoren,
in werking kunnen stellen. De kilometers
kabel, de ingenieuze apparatuur, de relais
en versterkers, die keurig in kasten zijn
opgeborgen, ziet de bezoeker niet.
Een grimas is een grijns, een gelaats
vertrekking. Koude grimassen beteken
de vroeger: malle, onnodige fratsen.
(Dat koud kan betekenen: overbodig,
bewijst de zegswijze: koude drukte).
Het woord is afgeleid van het Franse
grimace, dat óf familie is van grimmig:
boosaardig, woedend, nors óf verwant
is met een in het Middelnederlands een
enkele maal voorkomend woord grime
dat masker betekende. Zegt men: gri
massen trekken, dan doelt men al
leen op de gelaatsuitdrukking; onder
grimassen maken verstaat men: zon-
^derlinge en dwaze gebaren maken.
