Stijgende stabiliteit bij de AKU
ES33MÜ333Ü3
.Panda in het Wilde Westen
Koudere lucht in aantocht
Natu-raLax
Wereldnieuws
2
JAARVERSLAG 1957
h/eet wfó vwr
Beursomzetten
Ontslagen bij Excelsior
Kort economisch nieuws
uit binnen- en buitenland
Jaarvergadering G.S.M.
Handelscompagnie
Rotterdam
Economische Commissie
voor Afrika
LIGSTOELEN
DE KLOMPENCENTRALE
FOTOGRAFEREN?
vraag AGFA films
Riskeer
niets!
Washington belooft: „alleen
veilige kernproeven"
Haagsche van 1885
Hogere exploitatie maar
lagere winst bij N.B.T.
Algemeene Hollandsche
te Haarlem
Amstel Brouwerij 6 percent
slotdividend
Lager dividend H.V.A.
'N LEUK CONTRAST
sc
Su
3s
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Goede resultaten bij de
Nederlandsche Spaarkas
Mijnbouwkundige Werken
te Haarlem
Loonbelasting op duurte-
toeslag
Kerkelijk Nieuws
KAMPEER-ARTIKELEN
SPORTHUIS SCHOLTE
^LocU ió Aet
zo
r
LEVEN OP
MARS II
V F DAG 2 MEI 1958
Van onze financiële medewerker)
Het verslag van de A.K.U. over 1957 brengt, wat de behaalde resultaten betreft,
geen verrassingen omdat de voorlopige cijfers reeds enige tijd bekend zijn en zelfs
die van het eerste kwartaal 1958 zijn gepubliceerd. Er zij aan herinnerd dat de
nettowinst van f 32,4 miljoen in 1955 en f 25,2 miljoen in 1956 tot f 17,9 miljoen
is teruggegaan, ondanks een grotere omzet, wat dus wil zeggen dat de winst
marge is gedaald. In 1957 bedroeg die slechts 10,6 percent tegen 12,9 percent in
1956 en 16.2 percent in 1955. Omdat over 1957 nog 11 percent dividend wordt betaald,
een percentage dat is meegevallen, spreekt het vanzelf dat een kleiner deel van de
winst in het bedrijf is gebleven. Toch maken de afschrijvingen en de reserveringen
een zodanig bedrag uit dat de kapitaalsuitgaven van 1957 ad f 34,3 miljoen er door
worden gedekt. Niettemin zjjn de directe liquide middelen van f 54,6 miljoen tot
f 40,7 miljoen gedaald wegens verstrekte leningen aan dochtermaatschappijen.
De A.K.U. is niet alleen een werkmaat
schappij met eigen fabrieken, maar ook
een houdstermaatschappij van aandelen
in vele verwante ondernemingen, welke
van de door hen behaalde winsten een
deel inhouden, zodat de cijfers van de
winst- en verliesrekening en die van de
balans van de A.K.U. geen volkomen
beeld geven van de concernresultaten en
van de financiële positie van het concern.
De nieuwe activiteiten van de laatste1 tijd,
met name de oprichting van een cellofaan-
fabriek te Breda en van een fabriek voor
synthetisch rubber in de Kleefse Waard
bij Arnhem, waarvan na de aanlooppe
riode goede resultaten worden verwacht,
zullen op de liquiditeit van het concern
niet van zodanige invloed zijn dat nieuw
kapitaal moet worden aangetrokken.
Dalende voorraden
Uit de balanscijfers per 31 december
1957 blijkt dat een bedrag van 77.5 mil
joen in voorraden was vastgelegd tegen
f 72.5 miljoen ultimo 1956. Deze stijging
heeft enigermate verband gehouden met
de terughoudendheid van de kopers, maar
is in het lopende jaar tot staan gekomen.
De situatie is thans zelfs zo dat de voor
raden teruglopen als gevolg van grotere
exportorders, welke in de loop van het
jaar zijn binnengekomen. Voor de Enka-
lonprodukten worden nog telkens nieuwe
mogelijkheden ontdekt, zoals wel blijkt
uit een achter in het verslag voorkomen
de foto, welke een beeld geeft van de dij
kenbouw in Zeeland, waar in de strijd te
gen het water van Enkalonzakken met
succes gebruik wordt gemaakt.
Belangenspreiding
De A.K.U. heeft dus vele pijlen op haar
boog en het is dan ook de diversificatie
van het produktieprogram, dat aan het be
drijf meer en meer stabiliteit geeft en haar
van de conjunctuur ten aanzien van de
textiel minder afhankelijk doet zijn. De
resultaten van het eerste kwartaal 1958
hebben wel bewezen dat de A.K.U. niet
alleen in de breedte groeit, maar door een
ADVERTENTIE
In april is de aandelenomzet aan de Am
sterdamse Effectenbeurs vrijwel gelijk ge
bleven aan die van maart, namelijk
32.115.193 tegen 32.047.244. In obligaties
werd minder omgezet namelijk 51.297.774
(vorige maand 60.980.497). In april 1957
was de aandelenomzet hoger namelijk
38.693.830, maar die van obligaties een
stuk lager namelijk 40.098.288. In de eer
ste vier maanden is in aandelen omgezet
nominaal voor 125.180.420 tegen
138.903.852 in dezelfde periode van het
vorige jaar. De obligatie-omzet was aan
zienlijk hoger dan verleden jaar:
219.379.930 tegen 167.730.506. Certifica
ten van Amerikaanse shares werden ver
handeld tot een hoeveelheid van 48.174
stuks tegen 56.683 stuks in de eerste vier
maanden van 1957. Blijkens het ANP-CBS
algemeen indexcijfer heeft zich een koers
stijging voor aandelen voltrokken waar
door het cijfer omhoogliep van 181.37 op 1
april tot 187.97 op de laatste beursdag van
de maand. De stijging zette zich voort op
1 mei tot 193.45.
Naar het A.N.P. verneemt is ontslag
aangezegd aan zestig man fabrieks- en der
tig man kantoorpersoneel van de n.v. Me-
taalbuizenfabriek „Excelsior" te Schiedam.
Unltas
De directie van het Administratiekantoor ,,Uni-
tas" n.v. te Rotterdam deelt mede, dat het ver
mogen, berekend naar de bij Unitas gebruikelijke
maatstaven en cum 9 percent slotdividend, per 31
maart 1958 257.740.857 bedroeg, overeenkomende
met een koers van de aandelen van ongeveer 651
percent.
Te Londen is de Shell Aircraft Ltd. op
gericht. Deze vennootschap zal maat
schappijen van de Koninklijke Shellgroep
buiten de V.S. en Canada adviseren om
trent het beheer en technische vraagstuk
ken in verband met het gebruik van eigen
en gecharterde vliegtuigen. Groepsmaat
schappijen beschikken thans over 60 tot
70 van dergelijke vliegtuigen. De ven
nootschap heeft een kapitaal van ruim
200.000 gulden. Group-captain Douglas
Bader is directeur en de heer F. J.
Stephens is president-commissaris van de
nieuwe maatschappij.
verdere rationalisatie ook haar bedrijfs-
basis en de bedrijfsvoorwaarden blijft
verbeteren. Mede hierdoor was het moge
lijk dat in de eerste drie maanden van
1958 het winstpercentage, dat in 1957 van
1472 percent tot 8.8 was teruggelopen,
weer tot 12.3 percent kon stijgen, waar
door in dat tijdvak de winst van het eigen
bedrijf na afschrijvingen 7 miljoen heeft
bedragen tegen 4.9 miljoen in hetzelfde
kwartaal van 1957.
Redelijke verwachtingen
De A.K.U. ondervindt uiteraard de in
vloed van de recessie en van de in vele
opzichten scherpe concurrentie, maar de
vraag naar Enkalon en Terlenka is zéér
bevredigend en de kosten worden gunstig
beïnvloed door de prijsdaling van de
grond- en hulpstoffen; dit wettigt voor
de toekomst van het concern redelijke ver
wachtingen. Ook de directie van de Ame
rican ENKA, waarvan de A.K.U. een groot
bedrag aandelen bezit, heeft als haar me
ning uitgesproken, dat het dieptepunt in
de bedrijfsgang gepasseerd lijkt te zijn.
De directie van de n.v. Centrale Suiker
Maatschappij te Amsterdam heeft geen
sombere verwachtingen wat betreft de
gang van zaken in het lopende boekjaar,
zo werd de aandeelhouders in de algemene
vergadering medegedeeld. De werkbezet-
ting van de Wester Suikerraffinaderij
maakt de grootste zorg uit. Hiervoor is tot
nu toe geen volledig voldoening gevende
regeling mogelijk geweest. Men hoopt oos
in 1958 weer een lonende exploitatie mo
gelijk te maken.
Door de fiscale discriminatie van hét
particuliere bedrijf ten opzichte van de
coöperatieve ondernemingen op landbouw
gebied, bevindt de C.S.M. zich in een on
gunstige concurrentiepositie. Er zijn be
sprekingen met de overheid over dit punt
gaande en men hoopt dat een gunstige
regeling getroffen zal werden.
De liquiditeit bij de Handelscompagnie
n.v. te Rotterdam is ten opzichte van het
vorig boekjaar aanzienlijk verbeterd, aldus
het jaarverslag over 1957. De bruto winst
heeft 3.285.612 bedragen (v.j. 2.984.631).
Het saldo diverse baten en lasten was
213,160 197.122). Na aftrek van salaris
sen, gratificaties en tantièmes en' overige
onkosten ad 2.637.719 2.383.795), interest
ad 69.717, afschrijvingen ten bedrage van
f 193.238 235.871), reserveringen voor
nieuwbouw 57.166, diverse voorzieningen
51.820 230.681), vennootschapsbelasting
155.000 (v.j. nihil) etc. resteert een winst
van 334.139 315.464). Voorgesteld wordt
een dividend van 7 percent (v.j. 6 percent)
over een onveranderd kapitaal van
1.656.000, en f 200.000 aan de algemene re
serve toe te voegen. De huidige economi
sche situatie maant tot voorzichtigheid bij
het formuleren van verwachtingen voor
1958.
De economische en sociale raad der
UNO heeft besloten een economische com
missie voor Afrika in te stellen, zoals er
ook commissies bestaan voor Europa, La-
tijns-Amerika en Azië. Een voorstel om
de V.S. en de Sovjet-Unie in de commissie
op te nemen werd met twaalf tegen vijf
stemmen verworpen. De commissie zal
nu bestaan uit vertegenwoordigers van de
onafhankelijke staten in Afrika en uit af
gevaardigden van die niet-Afrikaanse lan
den welke in dat gebied verantwoorde
lijkheden dragen, zoals België, Frankrijk,
Italië, Portugal, Spanje en Engeland.
ADVERTENTIE
met armleuning v.a11.75
KOP EN SCHOTELS v.a49 ct.
Mooie porceleinen kop en schotels.. 98 ct.
Dr. Leijdsstraat 10 - Haarlem - Tel. 57730
WASHINGTON (Reuter) Er zullen
straks bij de aanstaande reeks Ameri
kaanse proeven met kernwapens in de
Stille Oceaan alleen ontploffingen worden
teweeggebracht, indien de omstandighe
den zo zijn dat alle „radioactieve neer
slag van betekenis" terechtkomt in het
van tevoren bepaalde gevarengebied, al
dus is donderdag in Washington bekend
gemaakt.
Bescherming van gezondheid en veilig
heid is een overweging van de eerste rang
bij de nieuwe reeks proeven, aldus een
gemeenschappelijke verklaring van het
Amerikaanse departement van defensie en
de commissie voor atoomenergie.
De nieuwe reeks proeven is bedoeld ter
bevordering van de ontwikkeling van wa
pens voor de verdediging tegen aanvallen
met vliegtuigraketten of op andere wijze.
„Golden Rule" teruggestuurd
HONOLOELOE (AFP) De vier Ame
rikaanse pacifisten onder leiding van Al-
bert Bigelow, die uit protest tegen de ko
mende Amerikaanse kernproeven het
verboden gebied bij Eniwetok wilden bin
nenvaren, zijn door een vaartuig van de
kustwacht bij Honoloeloe aangehouden.
Zij waren met hun jacht „Golden Rule"
uitgevaren niettegenstaande een verbod
van een federale rechter op Hawaii. Zij
zullen zich nu moeten verantwoorden we
gens „minachting voor het hof".
Blijkens het jaarverslag over 1957 van
de Assurantie Compagnie Haagsche van
1805 steeg de premie-ontvangst met
f 112.927,tot 2.598.965.waarvan
f 637.452,aan herverzekeraars werd
doorbetaald. De schaden voor eigen reke
ning bedroegen 637.120,De premie
reserve steeg tot 1.006.979.terwijl de
extra-reserves werden verhoogd tot
f 1.102.669,—.
Tezamen met het gestort maatschappe
lijk kapitaal belopen de extra-waarborgen
ruim 2 miljoen gulden. De belegging in
effecten, hypotheken en vastgoed bedroeg
2.631.666,Aan dividend over het ver
plicht gestort maatschappelijk kapitaal ad
625.000,is beschikbaar 48.000,of
f 48,per aandeel.
De n.v. Nederlandse Bioscoop Theaters
(N.B.T.) te 's-Gravenhage behaalde in
1957 ondanks een lager winstsaldo hogere
resulaten dan in 1956. De verklaring hier
voor is, dat ten laste van de verlies- en
winstrekening een belangrijk hogere re
serve voor belastingen is gecreëerd. In
dit bedrag is rekening gehouden met een
latente belastingdruk.
Het exploitatiesaldo theaters en overige
onroerende goederen heeft 229.694 be
dragen (v.j. f. 221.465). Na aftrek van al
gemene kosten ad. 37.843 40.848), re
serve belastingen f 79.200 (f. 25.500)
resteert een winstsaldo van 158.553
v.j. 191.762). Voorgesteld wordt een di
vidend van 9 percent (10 percent) over een
onveranderd geplaatst kapitaal van
1.141.650.
De boekwaarde van de onroerende goe
deren bedroep per ulitmo 1957 ƒ1.250.137
(per ultimo 1956 was de waarde
1.297.020).
In het algemeen is het bioscoopbeozek
achteruit gegaan. Hiervan zal ook de n.v
gedeeltelijk de gevolgen ondervinden, al
dus het verslag.
In de algemene vergadering van aan
deelhouders van de n.v. Algemeene Hol
landsche Crediet- Depositobank te Haar
lem werden de jaarstukken goedgekeurd.
Als commissaris werd herkozen Notaris
J. Brants Kz. Het dividend werd vastge
steld op 3 percent (4 percent).
Aan de algemene vergadering van aan
deelhouders der Amstel Brouwerij n.v. zal
worden voorgesteld over 1957 een dividend
uit de keren van 12 percent (v.j. 11 per
cent). Hiervan is 6 percent reeds interim
betaald.
Het bestuur van de n.v. Handelsvereni
ging „Amsterdam" zal aan de in juni a.s.
te houden jaarlijkse algemene vergade
ring van aandeelhouders voorstellen over
het boekjaar 1957 een dividend uit te
keren van 6 percent (v.j. 8 percent).
ADVERTENTIE
in uw kamer, als u de schoor
steen in een volkomen afwij
kende kleur plakt
Wij hebben hiervoor verschillende
zéér attractieve soorten.
Gen. Cronjéstr. 135, Haarlem, Tel. 55432
Plaktafels met borstels in bruikleen
I "V Vi
Tengevolge van het rustige en overwe
gend zonnige weer zijn de temperaturen
in Engeland, Duitsland en Frankrijk ver
der gestegen. Aan de zuidkust van Enge
land werden gisteren temperaturen van
26 graden bereikt, in Zuid-Frankrijk steeg
het kwik plaatselijk tot 28 graden. Door
de sterke verwarming begon echter de
luchtdruk boven het vasteland en ook bo
ven Engeland langzaam te dalen. Daar
entegen werd de luchtdruk boven het
noordwestelijke deel van de Atlantische
Oceaan hoger. Deze ontwikkeling in de
luchtdrukverdeling hadden tot gevolg, dat
koudere polaire lucht van het zeegebied
tussen Groenland en Noorwegen zich in
beweging zette naar het zuiden. De kou
dere lucht activeerde bovendien een klei
ne depressie, die van de omgeving van
IJsland naar Zuid-Noorwegen is getrok
ken. De polaire luchtstroming is daardoor
in kracht toegenomen. Verwacht wordt
dat de koudere lucht morgen ook ons land
zal bereiken.
Het front, dat de polaire lucht begrenst,
zal van het noorden uit de bewolking doen
toenemen en later plaatselijk enige regen
of motrejfen veroorzaken.
WEERRAPPORTEN
Zaterdag 3 mei
Zon op 5.08 uur, onder 20.06 uur.
Maan op 20.20 uur, onder 5.07 uur.
Maanstanden
3 mei 13.23 uur volle maan.
10 mei 15.37 uur laatste kwartier.
18 mei 20.00 uur nieuwe maan.
26 mei 5.38 uur eerste kwartier.
Hoog en laag water in IJmuiden
Zaterdag 3 mei
Hoog water 3.14 en 15.10 uur.
Laag water 11.14 en 23.41 uur.
Het hoog en laag water te Zandvoort is
10 tot 15 minuten vroeger dan te IJmuiden.
Temperaturen
buiten
00
en binnenland, heden
i S
morgen 7 uur. Neerslag:
"O
d
laatste 24
uur
•3 O
4->
Den Helder
licht bew.
z
8
0
Ypenburg
onbewolkt
windst.
8
0
Vlissingen
onbewolkt
O
10
0
Eel de
onbewolkt
zzw
7
0
Twente
licht bew.
windst.
7
0
De Bilt
laagh. mist
zo
8
Eindhoven
onbewolkt
windst.
10
0
Vlv. Z.-Limb. onbewolkt
O
11
0
Helsinki
zwaar bew.
wnw
11
Stockholm
regen
windst.
16
0,4
Oslo
zwaar bew.
ozo
17
0
Kopenhagen
zwaar bew
wzw
16
Aberdeen
geheel bew
w
19
0
Londen
half bew.
windst.
21
Amsterdam
onbewolkt
windst.
17
0
Brussel
onbewolkt
no
22
0
Luxemburg
onbewolkt
no
20
0 i
Parijs
onbewolkt
nno
22
Bordeaux
onbewolkt
ono
26
Grenoble
onbewolkt
windst.
24
Nice
licht bew.
nw
18
Berlijn
or bewolkt
nnw
18
Frankfort
onbewolkt
windst.
21
München
onbewolkt
zzo
16
Zürich
onbewolkt
windst.
19
Genève
onbewolkt
windst.
20
0
Locarno
geheel bew.
O
21
Wenen
onbewolkt
wnw
19
0
Innsbruck
onbewolkt
windst.
22
0
Rome
onbewolkt
O
22
0
Ajaccio
licht bew.
no
18
Madrid
onbewolkt
windst.
25
0
Algiers
onbewolkt
wzw
21
53. De twee bandieten hielden nog steeds
hun revolvers op Panda gericht. „Toe,
baas", zeiden ze tegen Joris, „laat ons nu
even schieten. Het is al zo lang geleden,
dat we op een sheriff hebben geschoten".
„Nee, nee", zei Joris haastig, „een ander
keertje misschien, als de sheriff erg lastig
wordt. Maar ik heb goede hoop, dat hij wel
met ons zal meewerken". „Meewerken?!"
riep Panda verontwaardigd, „met jou?!
Dat nooit! Je hebt revolverbandieten ge
huurd, om op eerlijke burgers te schieten
enne „Maar ventje", zei Joris ver
wijtend, „ik heb deze jongetjes alleen
maar in dienst genomen om de bank te be
schermen. Het is mijn plicht, als bankdi
recteur, ervoor te zorgen, dat het goud vei
lig is". „Het goud in jouw bank is alle
maal gestolen!" hield Panda vol. „Je hebt
die bandieten alleen maar gehuurd, om je
buit te bewaken en ervoor te zorgen, dat
ik je niet arresteren kan. Maar al heb je
nu dit stadje in je macht, mij krijg je niet
meer!" Na deze ferme taal keerde Panda
zich om en liep heen. „Hij is lastig, hè
baas?" zeiden de huurbandieten, „zullen
we dus nu maar schieten en jou daarna
sheriff maken?" Maar voor de tweede keer
weerde Joris dit af. Hij drukte zijn hoed
vaster op zijn hoofd en beende Panda ach
terna. „Toe nu, manneke", pleitte hij,
„maak het niet zo moeilijk. Ik wil slechts
vreugde om mij heen. Zie eens rond. Heb
ik er niet reeds voor gezorgd, dat deze
eenvoudige lieden zich naar hartelust
kunnen vermaken?" „Het mocht wat",
antwoordde Panda, „sinds jij hier de
macht hebt, schieten ze nog meer op el
kaar dan vroeger!"
ADVERTENTIE
Hardnekkige verstopping?
herstelt de natuurlijke lunctie
Geen gewoon laxeermiddel. Zorgt dat de ingewanden
weer regelmatig gaan tunclioneren. Ook bij
zonder geschikt voor hen die buitenshuis werken.
Flacon a 60 tabletten versterkte werking) fl. 1.35
Het totaal ingeschreven spaarkapitaal
bij de oudste spaarkasonderneming hier
te lande, de n.v. De Nederlandsche Spaar
kas te Amsterdam is van f 94.470.456.
per ultimo 1956 tot f 102.499.210,per
ultimo 1957 gestegen, aldus het jaarverslag.
De bruto winst steeg van f 2.156.996,tot
f 2.284.111,—.
Uit de bedrijfsresultaten resulteert een
bedrag van f 887.405,(v.j. f 751.708,
Na aftrek van reserveringen en lasten
resteert een saldo winst van f 13.611,
(onv.). Voorgesteld wordt een dividend van
15 percent (onv.).
Niet alleen de spaarkasportefeuille, maar
ook het ingeschreven spaarkapitaal per
polis steeg van f 976,tot f 1026,Het
spaartegoed vermeerderde met f 4.796.347,
en was per ultimo 1957 f 39.182.376,
Van de spaarders werd ontvangen
f 6.514.987,en de gekweekte rente be
droeg f 1.316.287,Het aantal polissen
vermeerderde van 96.846 tot 99.855.
In de te Haarlem gehouden jaarlijkse
algemene vergadering van aandeelhou
ders der Nederlandsche Maatschappij tot
het Verrichten van Mijnbouwkundige
Werken n.v. werd het bestuursvoorstel tot
uitkering van 9 percent dividend over
1957 aangenomen. De balans en verlies-
en winstrekening werden goedgekeurd. De
heer H. G. J. van Kralingen werd tot com
missaris herkozen.
De duurtetoeslag is ingevolge de wette
lijke bepalingen onderworpen aan de loon
belasting. De heffing dient te geschieden
naar het bijzondere tarief van artikel 10
van het besluit op de Loonbelasting 1940.
De regering heeft dit reeds te kennen ge
geven in de Memorie van Antwoord naar
aanleiding van het Voorlopig Verslag van
de Tweede Kamer inzake het wetsontwerp
Duurtetoeslag 1958 en heeft het eveneens
medegedeeld bij de mondelinge behande
ling van dit wetsontwerp in de Tweede Ka
mer, aldus de minister van Finapciën, de
heer Hofstra in antwoord op vragen van
het Tweede Kamerlid de heer De Kort
(K.V.P.)
De minister verklaart dat de toepassing
van het bijzondere tarief voor de belang
hebbenden steeds voordeliger wordt dan
de heffing volgens de algemene tabellen.
Ned. Herv. Kerk
Beroepen te Oosterwolde (Geld.) L.
Vroegindewey te Gameren.
Aangenomen naar Makkum A. Stegenga,
kand. te Utrecht.
Beroepen te Ouddorp J'. van der Haar te
Waddinxveen.
Geref. Kerken
Beroepen te Andijk J. van Dalen te
Nieuw-Loosdrecht.
Geref. Kerken onderh. art. 31 K.O.
Aangenomen naar Enumatil (2de beroep)
E. Koop te Zaandam.
Bedankt voor Armadale (Australië) (Free
Ref. Church) J. M. Zinkstok te Meppel.
Hongaars vluchtelingenorkest
komt naar Nederland
Het Hongaars vluchtelingenorkest
„Philharmonia Hungarica" maakt deze
maand onder leiding van zijn dirigent An-
tal Dorati een Westeuropese tournee. In
Nederland speelt dit orkest op 20 mei in
Amsterdam in het Concertgebouw, met
medewerking van Cor de Groot, in Den
Haag op 22 mei in het Gebouw voor Kun
sten en Wetenschappen met medewerking
van Yehudi Menuhin.
ADVERTENTIE
LUCHTBEDDEN - LUCHTKUSSENS
SLAAPZAKKEN - PLUNJEZAKKEN
GIERSTRAAT 59 - TEL. 21346 - HAARLEM
Eruptie. Men verwacht dat de uitbarsting
van de Italiaanse vulkaan de Etna, die
negen dagen geleden begon, mogelijk
pas over negen dagen nadelige gevol
gen zal hebben voor de aan de voet van
de berg liggende akkers. In 1693 wer
den bij een uitbarsting veertig dorpen
vernield en kwamen 60.000 tot 100.000
personen om het leven.
Bom. Dorjderdag is een tijdbom tot ont
ploffing gekomen in een tuin dicht bij
de woning van president Chamoun van
Libanon. Er zouden geen slachtoffers
zijn.
Oscar Torp. De Noorse socialistische oud
minister-president Oscar Torp is op 65-
jarige leeftijd te Oslo overleden.
Uitbreker. Polykarpos Geprgides, wegens
Eoka-activiteit tot levenslange gevange
nisstraf veroordeeld, is donderdag voor
de derde maal uit de gevangenis van
Nicosia, de hoofdstad van Cyprus, ont
snapt. Georgides wordt verondersteld
nauw samen te werken met George Gri-
vas de leider van de Eoka, de organisa
tie die aansluiting van Cyprus bij Grie
kenland voorstaat.
Cultuurprijs. Professor Georg Eckert, de
Westduitse afgevaardigde bij de Unes
co, heeft de Europese culturele prijs voor
diensten aan de Europese eenheid in
ontvangst genomen. De aanbieding ge
schiedde in het Huis van Europa te
Straatsburg door prof. Henri Brug-
mans, rector van het Europa-college te
Brugge. Prof. Eckert doceert geschie
denis aan de universiteiten van Bonn en
Brunswijk. In 1949 stichtte hij het inter
nationale instituut voor schoolboeken.
Vorig jaar is de prijs toegekend aan de
Hongaarse Anna Ketly.
Snode plannen. De Britse regering heeft
vier Canberra-straalbommenwerpers
naar Honduras gezonden nadat zij uit
rapporten had vernomen, dat de rege
ring van Guatemala voornemens is ter
gelegenheid van het bezoek van prinses
Margaret aan Brits Honduras een aan
tal mustang-jagers laag over de hoofd
stad Belize van deze Engelse bezitting
te laten vliegen. Guatemala en Groot-
Brittannië leven op gespannen voet, om
dat Engeland heeft geweigerd Brits Hon
duras af te staan aan Guatemala. Door
een aantal jagers laag over Belize te
laten vliegen zou de regering van Gua
temala paniek willen zaaien onder het
publiek in de hoop daarmee een inter
nationaal incident te ontketenen. De
komst der Canberra's zal, zo hoopt men
in Londen, dit snode Guatemalaanse
plan wel verijdelen.
Afrikanen naar Moskou. Twee Afrikaan
se politici, Emir Zakaria Ibn Oaeno en
El Sherif Heidar Baba zijn uit Cairo naar
Moskou vertrokken om daar op uitno
diging van de Russische regering be
sprekingen te gaan voeren over Afri
kaanse problemen. Voor hun vertrek
hadden de twee mannen, een uit Sene
gal en de ander uit Mauretanië, een ont
moeting met Abd el Krim, de voorzit
ter van „het verenigd Afrikaans front
voor de strijd tegen het imperialisme",
waarvan zij eveneens deel uitmaken.
Bedsermoen. De Engelse vereniging van
beddenfabrikanten heeft verklaard dat
de meeste Britse hotels bedden hebben
„die geschikt zijn voor fakirs". Het me
rendeel der beschikbare bedden is of te
klein, of zo oud dat het onbruikbaar is".
„De toeristen hechten niet zoveel waar
de aan een nacht in een bed waarin
koningin Elizabeth I in 1568 geslapen
heeft", zei de voorzitter van de vereni
ging. „Wat zij wel willen weten is of
John Smith, die in 1958 in dat bed gesla
pen heeft, het een prettig bed vond". De
fabrikanten vinden dat er 'n onderzoek
moet worden ingesteld en dat hotels met
goede bedden een extra aanbeveling
verdienen in de toeristengidsen.
Pakhuisbrand. In Montreal (Canada) is
een groot pakhuis geheel uitgebrand.
Alle in de stad beschikbare brandweer
ploegen werden naar het grote opslag
terrein van de „Atlantic Gypsum" ge
dirigeerd. Ook met tientallen waterka
nonnen werd het vuur bestreden. Het
pakhuis, zo groot als een blok flats,
brandde desondanks totaal uit.
Europese universiteit. Walter Hallstein, de
president van de Hoge Autoriteit van
de Europese gemeenschappelijke markt
heeft de gedachte geopperd, een Euro
pese universiteit te stichten in een van
de landen van Klein Europa. De univer
siteit zou zich moeten specialiseren in
wetenschappen waarvan de gehele
Europese gemeenschap profijt trekt.
Sinds enkele jaren is er in Brugge reeds
een Europees college. Prof. Hallstein
wil dat de Europese universiteit gesub
sidieerd wordt door de landen die de
Europese gemeenschap vormen.
DE aanpassing van levensvormen aan
de meest barre omstandigheden is een van
de verbazingwekkendste hoofdstukken in
de biologie. Diep onder de grond, in aar
de en moerassen, waar geen zuurstof kan
doordringen, leven bijvoorbeeld bacteriën
die afstand van de zuurstof hebben ge
daan en hun energie op andere wijze ver
krijgen. Zo zijn er zwavelbacteriën, stik
stofbacteriën, gistingsbacteriën, ijzerbac
teriën, bacteriën die in petroleum leven
en dergelijke. Alle levens
vormen, die het zonder zuur
stof kunnen stellen. Ook bij
enkele hogere vormen kunnen
we iets dergelijks waarnemen,
onder andere bij ingewands
parasieten, doch deze dieren
zijn mijns inziens niet geheel
te vergelijken met de anerobe
levensvormen, omdat deze parasieten alle
energie aan de gastheer ontlenen en dus
niet als zelfstandig wezen kunnen bestaan.
Hoe het ook zij, in beginsel zijn levens
vormen mogelijk die het zonder zuurstof
kunnen stellen. Zou in de atmosfeer van
Mars, die zö ijl is, dat zij met de aardse
atmosfeer op 17 kilometer hoogte kan
worden vergeleken, enige zuurstof, zij het
dan ook van geringe concentratie, voor
komen, dan zouden zich misschien levens
vormen kunnen voordoen, die op een ho
gere trap staan dan de ten voorbeeld ge
voerde bacteriesoorten. Korstmossen, die
zowel in de verzengende hitte van de Sa
hara, als in de barre koude van de Hima
laya op een hoogte van 5000 meter kunnen
tieren, blijken gehard te zijn tegen de
meest ongunstige omstandigheden hier op
aarde en zouden wellicht ook (zij het dan
misschien in een andere vorm) op Mars
kunnen voorkomen. Misschien is het ge
brek aan voldoende zuurstof op die pla
neet een beletsel, maar indien een betreK-
kelijk geringe concentratie van dat gas m
de atmosfeer van die planeet voorhanden
zou zijn, kunnen we de mogelijkheid van
het bestaan van een dergelijk primitief
leven toch niet bij voorbaat uitsluiten.
Want de korstmossen, die een samenleving
vormen van wieren en schimmels, zouden
zich misschien kunnen hebben aangepast
aan de geringe zuurstofconcentratie. Iets
dergelijks zien we zelfs in bescheiden
vorm bij de mens (die uiteraard veel min-
der resistent is dan dergelijke
primitieve levensvormen).
Bergbewoners hebben b.v.
zoals onderzoekers bij her
haling hebben vastgesteld
een groter aantal bloed
lichaampjes dan de bewoners
van de laagvlakte. De oor-
zaak van deze aanpassing
moeten we zoeken in de veel ijlere
lucht, waarin bewoners van het berg
land verkeren, zodat zij moeilijker
zuurstof opnemen dan hun medemensen
in lagere luchtlagen. Dit nadeel van de
ijlere lucht kan worden gecompenseerd
door een groter aantal bloedlichaampjes,
die voor het transport van de zuurstof
door het organisme moeten zorgen. Zie
daar een vorm van aanpassing, waai van
de mens zelf zich in het geheel niet be
wust is en die zich buiten zijn mede
weten voltrekt. In deze zin zou het meest
primitieve leven, zoals dat van korstmos
sen zich ook hebben kunnen aanpassen
en handhaven onder de barre omstan
digheden die op Mars heersen en die geen
plaats voor hogere levensvormen laten.
Over levensvormen gesproken, we moe
ten ook nog spreken over de (inderdaad
wat moeilijke) theorie der matrijzen.
Daarover een volgende keer.
(Nadruk verboden).
H. Pétillon
