Spaarpremiëring door overheid wordt
veelal bureaucratische bevoogding
Jvr. v. Schaelve - vaerft nu zaelve - met gemak en CETALAC
Panda in het Wilde Westen
UW NAAIMACHINE
Geldmarkt
Gunstige importprijzen hielpen
het pond aan bewegingsvrijheid
Opklarend en koeler weer
JBBSSSBBÊ
ió het
r
Wereldnieuws
zo
2
SPAREN VERGT NATUURLIJKE ONTWIKKELING
Voor al uw
Zomersportartikelen
OORTHUIS SCHOLTE
Eerste notering Philips op
W.-Duitse beurzen
Hagemeyer beschikt over
sterke reserves
TUINSTOELEN
De Klompencentrale
Uitbreiding Krasnapolsky
toeristenkaarten
Kondor niet ongerust
over nieuwe CAO
Kort economisch nieuws
uit binnen- en buitenland
ENGELSE DISCONTOVERLAGING
11
I
u
PLASTICVERF
van Ceta-Bever
Heringa en Wuthrich
Waarneming
J
DAG 23 MEI 1958
(Van onze financiële medewerker)
HOEWEL, GELIJK WE VORIGE WEEK ZAGEN, de noodzaak van grotere be
sparingen op het volksinkomen onder de thans geldende omstandigheden niet meer
algemeen wordt erkend, willen we ons vooreerst er toch maar aan houden dat er
goed werk wordt verricht als naar middelen wordt gezocht om die besparingen te
bevorderen. Feitelijk moest dit niet nodig zijn. Want sparen is eigenlijk niet anders
dan een individuele behoefte tot dekking van de risico's van de toekomst; een activi
teit, welke duidelijk voortspruit uit het besef van een eigen zedelijke verantwoorde
lijkheid, waarbij het aantrekkelijke is dat het eigenbelang hier met het belang van
de gemeenschap parallel loopt, omdat de bespaarde gelden niet alleen baten voor de
spaarder opleveren, maar tevens aan de ontplooiing van het economisch leven dienst
baar zijn. Als die eigen zedelijke verantwoordelijkheid bij een bevolking aanwezig
is, zullen allerlei hulpmiddelen en prikkels van buitenaf niet nodig zijn. In zijn jubi
leumrede ter gelegenheid van het vijftigjarig bestaan van de Nederlandsche Spaar-
bankbond heeft de bondsvoorzitter dan ook verklaard, dat de spaarbanken van de
regering geen subsidiëring van de spaarbanken, noch ook een subsidiëring van de
spaarders verlangen. De spaarbanken vragen geen spaarschema's waarbij van over
heidswege spaarpremies worden gegeven voor trouw sparen. Hij stelde dat het in
de eerste plaats de taak van de overheid is te zorgen voor handhaving van de stabiele
koopkracht van het geld en vroeg in de tweede plaats aan de regering er op toe te
zien dat door de belastingmaatregelen de spaarzin niet achteruit gaat. Indien de
overheid slechts al datgene doet wat in haar vermogen ligt om een gunstig spaar-
klimaat te scheppen, zijn de spaarbanken wel in staat om de bevolking tot sparen
te brengen.
Het kan niet worden ontkend dat mede
als uitvloeisel van het financieel beleid
van de regering in dat spaarklimaat ern
stige storingen zijn opgetreden, doordat
de waarde (de koopkracht) van het geld
sinds het einde van de oorlog aanmerke
lijk is verminderd, waardoor het vertrou
wen in de gulden is geschokt. Het moge
waar zijn dat de vrees voor een verdere
devaluatie van het geld de laatste tijd niet
meer zo sprekend aan de dag treedt en
dit kwaad tot op zekere hoogte vooreerst
wel als bezworen mag worden beschouwd.
Toch zijn er ook nu nog economen van
naam die een „kruipende inflatie" beplei
ten om daardoor een maximale werkgele
genheid te scheppen. Dat een regering on
der de invloed van een toenemende ar
beidsreserve zich vroeg of laat tot nieu
we inflationistische maatregelen zal laten
verleiden, is een gevaar, dat ook in het
verslag van de Nederlandsche Bank over
1957 nog eens met nadruk wordt gesigna
leerd.
Prof. dr. H. J. Hellema heeft er onlangs
op gewezen dat als men een toeslag van
20 percent zou geven op een maximale be
sparing van 5 percent van het loon, dit
bij een geldontwaarding van 4 percent per
jaar betekent dat reeds na ruim vier jaar
deze toeslag in wezen verloren is gegaan,
zelfs indien men aanneemt dat de toeslag
fiscaal buiten beschouwing zou worden ge
laten. Hier komt dan bij dat het beleid van
de naoorlogse kabinetten zich min of meer
door een bezitsvijandige houding heeft ge
kenmerkt. Er zij slechts herinnerd aan
de lage-rentepolitiek, het huurbeleid, het
pachtbeleid, de prijsbeheersing ten aan
zien van de niet-landbouwgronden en de
nodeloos gehandhaafde dividendstop, ter
wijl de enige malen verhoogde successie
rechten er op wijzen dat men voor de be
staande vermogens weinig waardering
weet op te brengen. Dat in zulk een kli
maat de oud-vaderlandse deugd van het
sparen niet kan gedijen, is volkomen be
grijpelijk. Als deze klimatologische sto
ringen in de wereld van het sparen blij
ven bestaan, kan ook van de thans door
de regering voorgenomen spaarregelingen
weinig of geen resultaat worden verwacht.
Spaarpremies
Maar afgezien hiervan, kunnen er tegen
het premiëren van het sparen, althans
indien zulks door de overheid geschiedt,
allerlei bezwaren worden ingebracht. In
de eerste plaats mag niet worden verge
ten dat de Staat, strikt genomen, geen
eigen inkomsten heeft. Wat ze aan de ene
geeft, moet ze van de ander nemen en als
aan jonge mensen en aan de ambtenaren
premies op hun spaargelden worden toe
gekend, zullen alle belastingplichtigen
daaraan moeten bijdragen. De vraag kan
dus worden gesteld of zulk een bezitssprei-
ding billijk is. Want bij hen, die niet spa
ren, is het lang niet altijd een kwestie van
niet willen sparen, maar in vele gevallen
ook van niet kunnen sparen. Gezinsom
standigheden en andere oorzaken kunnen
voor menig huisvader het sparen onmo
gelijk maken. In de spaarregeling voor de
ambtenaren is onder meer bepaald dat zij
die ten hoogste 7000 per jaar verdienen,
een spaarpremie zullen genieten van 25
percent van het gespaarde bedrag, ter
wijl de overige ambtenaren 15 percent pre
mie krijgen met een maximum van 87,75.
Met deze premie-differentiatie wordt be-"
oogd enigermate rekening te houden met
het verschil in offer, dat het sparen voor
de hoger en de lager gesalarieerden over
het algemeen met zich brengt. Maar welk
een differentiatie zou moeten worden toe
gepast als men rekening wilde houden
met het kinderaantal, studerende kinde
ren, ernstige en langdurige ziekte en der
gelijke omstandigheden, welke in vele ge
zinnen de mogelijkheid tot sparen uitslui
ten. En ook deze gezinnen moeten via het
belastingbiljet bijdragen tot de spaarpre-
ADVERTENTIE
GIERSTRAAT 59 - TEL. 21346 - HAARLEM
Gisteren zijn aandelen Philips voor de
eerste maal officieel genoteerd op de beur
zen van Berlijn, Dusseldorp, Frankfort a.
M., Hamburg en München. De notering be
droeg 286 1/4. De omzet in geheel West-
Duitsland bedroeg 350.000 gulden nominaal.
mies, welke worden toegekend aan ande
ren, die het voorrecht hebben van zulke
zwarigheden verschoond te blijven. Hier
springt het billijkheidselement dus wel
sterk naar voren.
Tot op zekere hoogte geldt dit ook van
het jeugdsparen. Op zich zelf beschouwd,
verdient het aanbeveling het komende ge
slacht tot de deugd van het sparen op te
voeden, ook hier zullen onbillijkheden ech
ter niet kunnen worden vermeden. Men
denke slechts aan die jonge mensen, die
hun inkomsten geheel of gedeeltelijk aan
het gezin moeten afstaan, of een oude va
der of moeder moeten steunen en daar
door aan zelfstandig sparen niet toeko
men. Om niet te spreken van de mogelijk
heid dat de jeugdbesparingen niet meer
dan schijnbesparingen zijn, doordat kinde
ren dikwijls ook door hun ouders in staat
Gunstige verwachtingen voor 1958
Ondanks de moeilijkheden in Indonesië
zijn de resultaten over 1957 voor Hage
meyer en Co's Handelmaatschappij n.v.
te Amsterdam gunstig geweest, aldus
deelde de voorzitter, prof. mr. dr. G. M.
Verrijn Stuart, mede in de algemene ver
gadering. De vennootschap plukt nu de
vruchten van het conservatieve beleid. Het
personeel is geheel uit Indonesië gerepa
trieerd. De leiding aldaar berust nu f>ij
het Indonesisch stafpersoneel. De voorzit
ter achtte het een gelukkige omstandig
heid, dat alle repatrianten konden wor
den geplaatst in andere sectoren van
het veelzijdige bedrijf.
Op een vraag van aandeelhouders of de
n.v. in de toekomst na wegneming van
de activa in Indonesië nog aansprake
lijk zou kunnen worden gesteld voor ver
plichtingen aan crediteuren, antwoordde
de directie, dat eind maart 1958 aan alle
verplichtingen geheel is voldaan. De post
crediteuren (rp. 27 miljoen) is geheel be
taald. Er resteert slechts een kleine be
lastingschuld. Hiervoor is een regeling ge
troffen om deze in termijnen af te beta
len. In de toekomst kunnen hieruit geen
moeilijkheden voorkomen. Berichten ko
men nog slechts in mondjesmaat binnen.
In zijn slotwoord zeide prof. Verrijn
Stuart nog, dat door het wegvallen van
Indonesië een bron van inkomsten verlo
ren is gegaan. Het toekomstige beleid is
er op gericht elders in de wereld bronnen
aan te boren. Hiervoor is een aanlooppe
riode nodig. Er zijn sterke reserves aan
wezig, die ook dit jaar weer gestegen zijn.
De voorzitter hoopt dat, wanneer er zich
geen conjuncturele en politieke verwikke
lingen voordoen en ook de dochtermaat
schappijen zich blijven ontwikkelen, ook
1958 een gunstig jaar zal zijn. Het divi
dend werd bepaald op 15 percent.
ADVERTENTIE
GROTE SORTERING
Dr. Lejjdsstraat 10 - Haarlem - Tel. 57730
kunnen worden gesteld geld naar de spaar
bank te brengen, in welke gevallen dus
de goed gesitueerde vader wordt gesubsi
dieerd. Wil men een en ander zo grondig
controleren, dat dergelijke gevallen niet
kunnen voorkomen, dan betekent de pre-
miëring van het sparen van overheids
wege een zodanige uitbreiding van de bu
reaucratie, dat het voordeel van de bespa
ringen weer in de zakken van de overheid
verdwijnt.
Trouwens, heel het program van de re
gering inzake het uitkeren van premies
op besparingen zal het spaarwezen voor
een deel in de greep van de bureaucratie
brengen. Men zie slechts naar de voor
waarden, waaraan bij de besparingen en
de besteding van de bespaarde gelden
moet worden voldaan om op een premie
recht te krijgen. De spaarbanken zullen
voorts worden ingeschakeld, een spaar-
raad zal worden ingesteld, die in hoogste
ressort heeft toe te zien op een juiste toe
passing van de spaarregeling en de re
glementaire en administratief-technische
uitwerking van de richtlijnen, welke straks
zullen gelden, vergt thans reeds een om
vangrijke arbeid, waarvan men zich af
vraagt of ze niet aan betere doeleinden ten
nutte kan komen. Reeds wordt in tal van
sectoren van het bedrijfsleven over de
fnuikende invloed van de bureaucratie
steen en been geklaagd. De bouwnijver
heid heeft nog onlangs haar noodkreten
daarover doen horen.
Laat het spaarwezen, zo is men ge
neigd te zeggen, als een uit de samenle
ving van nature opkomende kracht, van
bureaucratische bevoogding verschoond
blijven en haar natuurlijke ontwikkeling
behouden, welke niet met allerlei kunst
matige prikkels moet worden bevorderd,
maar door een gezond financieel beleid,
dat zowel de koopkracht van het geld als
de individuele kapitaalvorming respec
teert. Dan zal er ook in ons land ongetwij
feld weer voldoende worden gespaard.
Blijkens het jaarverslag over 1957 van
hotel „Krasnapolsky" n.v. te Amsterdam
hebben de omzetten zich in 1957 volledig
gehandhaafd. De kostenstijging kon niet
geheel door de ontvangsten worden gecom
penseerd. De exploitatie bedroeg 331.848
(v.j. 370.502), beleggingsbaten beliepen
40.215 16.578), De afschrijvingen verg
den 110.730 (ƒ108.100), waarna een winst
saldo resteert van 261.332 (v.j. 278.979).
Voorgesteld wordt, zoals bekend, een divi
dend van ITV2 percent (onv.). Het aan
delenkapitaal bleef 759.000. Op de be
drijfsgebouwen werd een bedrag van
223.053 geactiveerd wegens vernieuwing
en restauratie van enkele zalen.
De vernieuwing zal verder voortgang vin
den waarbij in gedachten wordt gehouden
om de wintertuin weer zijn oorspronke
lijke grootte terug te geven. Van de minis
ter van Wederopbouw is vergunning ont
vangen voor de uitberiding van het bedrijf
met een aantal hotelkamers.
ADVERTENTIE
Nederland België/Luxemburg in
16 duidelijke, fraai gekleurde
kaarten, samengesteld naar de
nieuwste officiële gegevens.
bij üw leverancier
van Nivea-artikelen
In de jaarvergadering van de aan
neming-maatschappij „De Kondor" n.v.
werd de vraag gesteld, of de n.v. niet ge
troffen zal worden door de invoering van
de nieuwe collectieve arbeidsovereen
komst. De directie antwoordde dat deze
overeenkomst inderdaad risico's met zich
mee zal brengen wat betreft de grond-
Ionen van de werknemers. In het alge
meen wordt bij de Kondor op een tarief
basis gewerkt. Voor de lopende werken is
de directie niet bang en over nieuwe con
tracten maakt zij zich evenmin ongerust
over de nieuwe C.A.O.-regeling. De kwes
tie heeft echter wel haar aandacht.
De activa in Indonesië werden, door
reservering van 260.000 waartegenover
tegelijkertijd -een boeking op de balans
aan de debetzijde werd geplaatst van
„investering Indonesië" van een ongeveer
gelijk bedrag, afgeboekt. De directie is
pessimistisch betreffende de onderneming
in Indonesië. De uitgetrokken 100.000
voor repatriëringskosten wordt voldoende
geacht. De jaarstukken werden goedge
keurd en het dividend bepaald op 6 per
cent.
Luchtvaartovereenkomst
Dezer dagen is in Kaboel een luchtvaartover
eenkomst geparafeerd tussen Afghanistan en Ne
derland. Deze zal, wanneer zij is ondertekend,
de K.L.M. in staat stellen diensten op en over
Afghanistan te leiden. De overeenkomst maakt
het een Afghaanse maatschappij mogelijk, dien
sten op Nederland te openen. Zij vervangt een
overeenkomst tussen de Afghaanse regering en
Nederland, op grond waarvan de K.L.M. in de
afgelopen jaren diensten heeft kunnen uitvoeren
via Karatchi en Kaboel.
(Van onze correspondent in Londen)
De verlaging van het Engelse bankdis
conto van zes tot 5V2 percent betekent dat
Engeland, zolang lijdende aan de inflatie
ziekte, gestadig voortgang maakt op de
weg naar herstel. De regering vertrouwt
dat de patiënt einde van dit jaar, of be
gin van het volgende, er weer bovenop
zal zijn. Dit is misschien een wensdroom
omdat de regering niet veel later dan mid-
den-1959 algemene verkiezingen zal moe
ten uitschrijven.
Premier Macmillan verklaarde, dat de
beperkende kredietmaatregelen geen dag
langer zullen duren dan nodig is. Indien
deze zomer buitensporige loonsverhogin
gen kunnen worden voorkomen, is er kans
om de prijzen op het tegenwoordige peil
te handhaven of kan er zelfs misschien
van een verlaging sprake zijn. Dit is de
tweede discontoverlaging in negen weken
In september bereikte de rentevoet een
tophoogte van zeven percent om het pond
sterling te verdedigen en een dam op te
werpen tegen de inflatie. Het was een re
cord kinds' 1921. Het disconto bleèf zés
>fib nas .tihoiac. .0Ij
Een Oceaanstoring die gisteren nog van
kleine omvang was, nam in de nacht van
donderdag op vrijdag in diepte toe en
bereikte met een luchtdruk in de kern van
982 mb de Ierse Zee. De depressie veroor
zaakte in de nacht plaatselijk enige regen.
Daarna breidde een gebied met opklarin
gen zich over ons land uit. Het koufront
van de depressie zal vrijdagavond met
enkele buien voorbijtrekken, waarna koe
lere lucht binnenstroomt die langs een
grote omweg uit de omgeving van IJsland
wordt aangevoerd. De depressie zal waar
schijnlijk na eerst in snelheid te vertragen
zich langzaam naar de Noordzee ver
plaatsen. Morgen zullen in de koelere en
drogere maritieme lucht weer opklaringen
voorkomen en enkele verspreid voorko
mende buien. De wind neemt toe uit
zuidwestelijke richtingen.
WEERRAPPORTEN
Zaterdag 24 mei
Zon op 4.35 uur, onder 20.39 uur.
Maan op 10.10 uur, onder 0.11 uur.
Maanstanden
26 mei 5.38 uur eerste kwartier.
Hoog en laag water in IJmuiden
Zaterdag 24 mei
Hoog water 7.08 en 19.36 uur.
Laag water 2.43 en 15.06 uur.
Het hoog en laag water te Zandvoort is
10 tot 15 minuten vroeger dan te IJmuiden.
Temperaturenbuiten
tti
u
en binnenlandheden
S
a g
morgen 7 uur. Neerslag:
d
5
- g
laatste 24 uur.
Den Helder
zwaar bew
ZO
11
0,1
Ypenburg
half bew.
ozo
13
0,2
Vlissingen
onbewolkt
zzo
12
0,1
Eelde
zwaar bew.
O
11
0,1
Twente
zwaar bew.
zzo
13
0
De Bilt
licht bew.
O
11
3
Eindhoven
onbewolkt
zzo
11
0,1
Vlv. Z.-Limb
onbewolkt
z
12
0
Helsinki
onbewolkt
wnw
14
0
Stockholm
licht bew.
zzo
16
0
Oslo
zwaar bew.
zzo
16
0
Kopenhagen
half bew.
zo
13
0
Aberdeen
zwaar bew
O
12
4
Londen
regen
zzo
16
2
Amsterdam
regen
O
16
0,1
Brussel
onbewolkt
zzo
17
0,1
Luxemburg
onbewolkt
zzo
16
0
Parijs
licht bew.
z
16
0
Bordeaux
zwaar bew.
zw
18
0
Grenoble
half bew.
windst.
17
0
Nice
half bew.
no
19
0
Berlijn
regen
O
17
0,3
Frankfort
zwaar bew.
ono
18
0
München
geheel bew.
wzw
14
0
Zürich
licht bew.
ozo
12
3
Genève
licht bew.
windst.
15
0
Locarno
mist
nno
18
27
Wenen
onbewolkt
windst.
20
1
Innsbruck
zwaar bew.
windst.
18
0
Rome
licht bew.
z
25
0
Ajaccio
motregen
n
20
0
Madrid
onbewolkt
windst.
27
0
Mallorca
zwaar bew.
windst.
21
0
Algiers
onbewolkt
windst.
22
0
ADVERTENTIE
70. Het was de omgekeerde wereld: Jol-
liepop aan het hoofd van bandieten, die
de bank gingen beroven en Joris Goed-
bloed, die het wilde beletten. Van Joris
was het nog te begrijpen, omdat het ZIJN
bank was. Maar veel er tegen uitrichten
kon hij niet, want Billy de Buffel greep
hem stevig vast en sleurde hem weer het
café in. „Mee!" grauwde de bandiet. „Nu
je huurlingen weg zijn, kan ik eens rustig
met je praten". Het volgende ogenblik ver
dween Joris naar binnen en werd de deur
dichtgeslagen. Maar een rustig gesprekje
scheen het daarbinnen niet te worden.
Schoten knalden tussen het geluid van
brekend glaswerk klonken angstkreten
van JorisPanda, die bij al die woeste
taferelen een verbaasde toeschouwer was
geweest, kon dit niet langer aanhoren.
„Joris heeft een afstraffing verdiend",
dacht hij, „maar dit gaat te ver. Ik moet
hier iets tegen doen. Joris heeft mij ook
altijd geholpen, als ik te erg in de narig
heid zat!" En vastberaden snelde hij toe.
maanden ongewijzigd. Op 20 maart werd
het tot zes percent verlaagd.
De financiële wereld is verheugd over
hèt onverwachte Pinkstergeschenk, maar
een verlaging zat reeds enige tijd in de
lucht. In elk geval wenste de regering de
rentetarieven meer in overeenstemming
met die van het buitenland te brengen.
Weinigen hadden overigens deze maatre
gel in een periode van stakingen verwacht,
Het is een aanwijzing dat de regering op
haar hoede is voor een verdere economi
sche inzinking. Zij blijft voorzichtig en
houdt een middenkoers. De invoerprijzen
zijn thans voordelig en hebben het pond
versterkt.
Het is dan ook moeilijk te zeggen of het
herstel geheel aan eigen inspanning te
danken is, al mag het regeringsbeleid niet
worden weggecijferd. Het grote vraagstuk
blijft de opvoering van de produktiviteit.
Deze wordt minder benadeeld door sta
kingen, welke totnutoe slechts tot een
fractie van arbeidsverlies hebben geleid,
dan wel door vaak volkomen verouderde
produktie- en verkoopsmethoden, waar
door nog steeds tal van mogelijkheden
worden verwaarloosd.
Verdere vernieuwing van het veelal ho
peloos verouderde industriële apparaat is
dringend noodzakelijk. Een hinderpaal
hierbij vormen ook nog steeds de talrijke
produktiebeperkende voorschriften van
de vakbonden, een erfenis uit de vooroor
logse werkloosheidsperiode. Engeland
lijdt helaas ook nog sterk onder de vaak
slechte verhoudingen tussen bedrijf en ar
beiders. Er val echter onder de druk der
omstandigheden een kentering ten goede
waar te nemen. Niet alleen op technisch
gebied, maar vooral op dat van de men
selijke betrekkingen in de industrie zijn
een nieuwe geest en visie nodig om van
Engeland, dat zulk een grote achterstand
heeft in te halen, een modern land te ma
ken.
Op de algemene vergadering van aan
deelhouders van de n.v. Technische Mij.
Heringa en Wuthrich te Haarlem is beslo
ten over het boekjaar 1957 een onveran
derd dividend van 25 percent uit te keren.
De aftredende commissaris, de heer H. M.
J. Kroes, werd met algemene stemmen
herbenoemd.
ADVERTENTIE
staat bij K UI P E R S in de
Kleine Houtstraat 112 Haarlem Tel. 11142
Geschenk. De Russische walvisvloot, die
in het zuidpoolgebied opereert, heeft
president Nasser van de Verenigde
Arabische Republiek, een balein met
inscriptie van een reusachtige walvis
geschonken, zo meldt Tass. Het ge
schenk werd aangeboden toen de vloot
door het Suezkanaal voer.
Museumstuk. De oudste autobus van Duits
land, bekend als „Max" die 26 jaar
lang een traject door het heuvelgebied
in de omgeving van St. Andreasberg in
de Harz heeft bereden, wordt uit de
dienst genomen en krijgt een plaats in
Daimler-Benz museum bij Stuttgart.
Raketpost. De Amerikaanse minister van
Defensie Brucker en stafchef generaal
Taylor hebben brieven ontvangen, die
vervoerd zijn in de neuskegel van een
Jupiter-projectiel, die teruggekeerd is
in de dampkring en uit de oceaan werd
gevist door de marine.
Laatste. De laatste achttien Japanse oor
logsmisdadigers die nog in Japan ge
vangen werden gehouden, zijn op ere
woord vrijgelaten uit de Soegamo-ge-
vangenis te Tokio.
Vatbaar. Vrijgezellen zijn vatbaarder voor
geestesstoornissen dan getrouwde man
nen, zo blijkt uit een rapport van het
hoofd van de bevolkingsdienst voor En
geland en Wales. Het rapport geeft
geen redenen voor dit verschijnsel.
Afgelopen. De staking van vijfhonderd
elektriciens en bouwvakarbeiders van
het Amerikaanse rakettenproefcentrum
te Cape Canaveral is na vier dagen ge
ëindigd. Het werk aan vijf lanceerin-
stallaties voor intercontinentale pro
jectielen van het type „Atlas" en „Ti
tan" zal worden hervat.
Veilig Luchtverkeer. President Eisenho
wer heeft de Amerikaanse regerings
commissie voor de luchtvaart opgedra
gen een onderzoek in te stellen hoe bot
singen in de lucht kunnen worden voor
komen. Bij botsingen in de lucht zijn
de laatste tijd 59 mensen om het leven
gekomen. De Amerikaanse raad voor
de luchtvaart heeft bekendgemaakt,
dat er in 1957 boven het gebied van
Washington in tenminste 29 gevallen
bijna een botsing tussen vliegtuigen was
ontstaan, meestal tussen een militair
en een burgertoestel.
Waarnemer. De Britse regering is van
plan bij haar ambassade in Moskou
een wetenschappelijke attaché te be
noemen, die belast zal worden met het
uitbrengen van verslagen over weten
schappelijk onderzoek" in de Sovjet-
Unie.
Oproer. In de Middenamerikaanse staat
Panama zijn donderdag ten minste tien
mensen gedood en zestig gewond bij
gevechten tussen militairen en studen
ten die een algemene staking waren
begonnen. De regering heeft in ver
band met de onrustige toestand de bur
gerrechten opgeschort. De studenten
eisen, dat de minister van Onderwijs,
Juliao zal aftreden. De zwaarste bot
singen ontstonden in de buurt van de
onder Amerikaans gezag staande ka
naalzone. Amerikaanse militairen ston
den daar met brandspuiten gereed om
te verhinderen dat oproerkraaiers de
zone zouden binnenkomen.
Amnestie. In Argentinië is een wet van
kracht geworden, waarbij amnestie
wordt verleend aan plegers van bepaal
de politieke en militaire misdrijven.
Het ontwerp had reeds eerder de goed
keuring van de senaat verworven. De
amnestie zou niet gelden voor oud-pre
sident Perón en degenen die verant
woordelijk zijn voor terechtstellingen.
Door de wet vervallen 34.791 politieke
aanklachten en 6500 aanklachten tegen
vakbondsleiders.
Praktisch. Amerikaanse hartspecialisten
hebben in St. Louis een hartonderzoek
verricht op een dier, die zich, 1100 ki
lometer ver, in het medische centrum
van de marine te Bethesda bevond. De
ze proef diende ter voorbereiding van
de werkelijke ruimtevaart van het dier
en heeft ook praktische waarde. Op de
ze wijze kunnen huisdokters hartspe
cialisten per telefoon laten meeconsul-
teren.
ADVERTENTIE
WANNEER zich een gebeurtenis vol
trekt die we met de ogen waarnemen, ver
loopt er enige tijd alvorens de afdruk, die
deze gebeurtenis op het netvlies vormt (la
ten we het zo maar eens noemen, al is het
niet geheel juist) in de hersenen bewust
is geworden. De op het netvlies geworpen
beelden worden door de gezichtszenuw
naar het gezichtscentrum geleid en als zij
daar zijn beland, kunnen we zeggen, dat
we „gezien" hebben. Dat wil
echter nog niet zeggen, dat we
werkelijk bewust hebben
waargenomen. Daarvoor is een
hele wisselwerking van be
richten van het gezichtscen
trum naar de andere delen
der hersenen nodig en zo lang
de berichten daar niet zijn
gerealiseerd, kunnen we van werkelijk
bewust zien niet spreken. Zo lang de mel
ding van het gezichtsorgaan naar de her
senen nog onderweg is, blijft de waar
neming eigenlijk voor de mens verborgen
en moeten we haar als latent beschouwen.
Nu kunnen dergelijke telegrammen van
het gezichtsorgaan naar de hersenen van
verschillende aard zijn. We kunnen ze be
schouwen als uitgestelde telegrammen,
wanneer het lang duurt eer hun betekenis
tot de hersenen doordringt. Zouden we op
een autoweg rijden, met de opdracht vaart
te minderen, zodra we een cirkelvormig
blauw bord zien, in plaats van vierkante
blauwe borden, dan zouden we na vele
tientallen vierkante borden te hebben ge
passeerd bij waarneming van een rond
bord pas langzaam tot het besef komen dat
dit blauwe ronde ding een betekenis heeft,
die van de vierkante blauwe dingen af
wijkt. De prikkel naar de hersenen is dus
uiterst zwak geweest. Door sterkere prik
kels kan het telegram echter aanzienlijk
versneld worden. Worden de blauwe bor
den bijvoorbeeld plotseling afgewisseld
door een rood bord, dan is de prikkel veel
sterker en ontstaat een ijltelegram naar
de hersenen: gevaar! Maar na de waar
neming in de hersenen is het dikwijls ook
noodzakelijk direct handelend op te tre
den. Deze zogenaamde reactiesnelheid
heeft bij verschillende per
sonen vaak een totaal andere
waarde. Bij de snel-reageren-
den kan men in het algemeen
zeggen, dat zij op een bepaald
teken in twee-tiende seconden
kunnen reageren. Minder be
gaafden hebben echter het
tweevoudige, en ongeschik-
het drievoudige van deze
Het spreekt echter van-
ten zelfs
tijd nodig,
zelf, dat bij ingewikkelde opgaven de tij
den aanzienlijk langer kunnen zijn. Door
oefening, dat weet zo langzamerhand een
ieder, kunnen de reactietijden aanzienlijk
bekort worden, omdat de mens, zoals we
dat noemen, automatisch gaat reageren.
Hoe eenvoudig de bewoording daarvoor
ook is, het verschijnsel dat bepaalde han
delingen tot een soort reflex worden,
waardoor het de automobilist bijvoorbeeld
mogelijk is in het dicht opeengepakte ver
keer, ogenblikkelijk te reageren, is op
zichzelf een vrij ingewikkelde kwestie. De
hersenen 'dienen dan snel te werken.
Over hersenen gesproken. Weet u dat u
blij mag zijn dat u zoveelwater in
uw hoofd heeft?
Daarover een volgende keer.
H. Pétillon
(Nadruk verboden).
