Rijkssaldo f 200 miljoen lager
VenkcJe
Panda in het Wilde Westen
Verblifa-omzet verder vergroot;
vooruitzichten niet ongunstig
Minder zonnig weer
Hïfuw
Mantelcostuums
li
t
Wereldnieuws
2
Weekstaat Nederlandsehe Bank
19.75
39.75
59.75
79.75
cModefuuih
Nyma reserveert winstsaldo
Goede resultaten 1957
Wederom verlies bij Ned.
Indonesische Spoor
Centraal Orgaan:
Invoer in eerste kwartaal
gedaald bij gelijke uitvoer
Lager dividend „Twenthe"
Geringe terugslag bij
Palembang-Maasbracht
KNR V-voorzitter
Europese actie nodig tegen
viagdiscriminatie en
goedkope vlaggen
Kort economisch nieuws
uit binnen- en buitenland
Vvihcdk
Bins Brandend Maagzuur
met een of twee Bennies I
Negen nieuwe leden der
Koninklijke Akademie
de sigaar van 't jaar
11 et.
TocU ió Aet zo
HERSEN-
KRONKELS
DONDERDAG 29 MEI 1958
TER AANVTJÏ TNQ van tic open-markt-
portefeuille van do Nederlandsehe Bank
is op 23 mei de boekvordering op de staat,
Ingevolge de overeenkomst van 27 febru
ari 1947, pro resto groot 100 miljoen, om
gezet in schatkistpapier. Dit betekende
het einde van een lange geschiedenis, die
begon toen de bank in 1947 marken over
nam van de Staat. Nadat de vorige week
de bijzondere rekening van de balans der
centrale bank is verdwenen, een mutatie
die een min of meer inflatoire uitwerking
kan hebben, is deze week de beurt geweest
aan de boekvordering op de staat, die van
100 miljoen tot nihil is gereduceerd. Hier
mee, zo constateert men in financiële krin
gen, is een lelijke post uit de balans ver
dwenen. In feite echter is er voor de staat
niets veranderd. De 100 miljoen zijn
overgeboekt naar de post „schatkistpa
pier door de bank overgenomen van de
staat" en deze schatkistpromessen kan
de bank, wanneer zij wil, liquide maken.
Dat dit reeds ten dele gebeurd is blijkt
daaruit, dat de betrokken post, die aan
vankelijk tot f 217 miljoen was gestegen
door bijboeking van de vorenbedoelde
100 miljoen, thans nog slechts paraisseert
met 137 miljoen.
Door afgifte van promessen in de
markt is hiervan dus 80 miljoen afge
gaan. De banken blijken grif van de ge
boden gelegenheid, die hun 3 percent ren
te oplevert, gebruik te hebben gemaakt.
Ook in ander opzicht vertoont de week
staat enige opmerkelijke aspecten zoals
bijvoorbeeld de vermindering met 200
miljoen van het saldo van het rijk, welke
mutatie echter zonder nadere toelichting
moeilijk te verklaren valt. Men vraagt
zich af of het hier betreft de 200 miljoen
die de staat zou hebben terugbetaald aan
de Koninklijke Petroleum, uit hoofde van
de transactie per 17 februari. Een ander
belangrijk aspect van de weekstaat is het
feit dat dollars omgezet zijn in goud. Im
mers de goudvoorraad is toegenomen met
53 miljoen terwijl convertibele deviezen
zijn gezakt met 47 miljoen. Het is een
algemeen verschijnsel dat de centrale
banken van het Europese continent sinds
enige tijd de voorkeur geven aan goud bo
ven harde valuta. Sinds 1 januari hebben
zij in Amerika voor meer dan 1 miljard
dollar aan goud opgenomen. De netto de
viezenreserve is met 64 miljoen vermin
derd, zodat goud en valuta tezamen nu
11 miljoen beneden het vorige totaal zijn
gekomen, te weten op 4689 miljoen. Het
is niet onmogelijk dat hierbij reeds reke
ning gehouden is met het feit, dat de staat
per 1 juni f 16 miljoen in New York moet
ADVERTENTIE
SPECIALE AANBIEDING I
tegen
ENKELE STUKS PRIJZEN
in:
KAMGAREN
FANT.TWEEDS
ENG. FLANELS
HAARLEM
GROTE HOUTSTRAAT 12
BEVERWIJK
BREESTRAAT 38
Blijkens het verslag over 1957 van de
Kunstzijdespinnerij Nyma n.v. te Nijme
gen heeft de exploitatierekening
4.677.266 bedragen (v.j. 3.966.705). De
afschrijvingen beliepen 3.267.356, inte
rest en bijzondere baten 208.671. De re
serve bijzondere voorzieningen werd ten
laste van de verlies- en winstrekening
met 200.000 verhoogd.
In verband met de minder gunstige fac
toren en de zwaardere liquiditeitseisen is
de directie van mening, dat het belang
van de onderneming en dat van de aan
deelhouders door uitkering van een divi
dend niet wordt gediend. Het saldo van de
verlies- en winstrekening ten bedrage van
1.001.239 is derhalve in zijn geheel toege
voegd aan een nieuw gevormde reserve
voor diverse risico's (het saldo winst over
1956 beliep 475.144, waarover een divi
dend werd betaald van 5 percent).
De huidige produktie is voor geruime
tijd vooruit door orders gedekt. Op het ge
bied van de bandengarens leidde de ont
wikkeling tot een produkt dat aan de mo
derne hoge eisen voldoet en als zodanig in
ternationaal is erkend. De afzetbasis geeft
vertrouwen in een verdere opgaande ont
wikkeling. Gezien de aard van het bedrijf,
is de noodzaak van vergaande rationalisa
tie, mede door modernisering, maar ook
die van risicospreiding door toevoeging
van nieuwe produkten aan het fabricage-
programma, nog eens geaccentueerd. De
aan deze ontwikkeling gepaard gaande
kosten en risico's acht de directie onver
mijdelijk, wil de onderneming gegrond
vest zijn op een minder conjunctuurgevoe
lige basis.
Blijkens de winst- en verliesrekening van
de n.v. Nederlands-indonesische Spoorweg
maatschappij over 1957 bedroeg het ver-
liessaldo in Ned. crt. 1.073.495, welk be
drag ten laste werd gebracht van de alge
mene afschrijvings- en reserveverrekening.
Vorig jaar bedroeg dit verlies 891.165,—.
Aan de vroeger reeds in uitzicht gestelde
aanpassing van de jaarlijkse vergoeding
aan de voortdurende waardedaling van de
roepiah is ondanks herhaald aandringen
ook dit jaar geen uitvoering gegeven, al
dus het jaarverslag. Ten aanzien van de
nationalisering van het bedrijf wordt ge
zegd, dat de n.v. in deze voor beide par
tijen toch zo belangrijke kwestie niets is
opgeschoten.
betalen op de dienst van leningen der We
reldbank.
Ondanks de geldruimte hebben sommi
ge instellingen nog middelen nodig gehad,
zodat de voorschotten met 12 miljoen
zijn toegenomen. De biljettencirculatie
heeft al een flinke ruk vooruit gemaakt.
De aanwas beloopt niet minder dan 119
miljoen, zodat deze week reeds flinke op
vragingen zijn verricht. De banken ver
keren in een goede situatie. Hun saldo is
met 9 miljoen verminderd, maar blijft
nog ruim 35 miljoen boven het vereiste
gemiddelde. De ultimo baart dus volstrekt
geen zorgen. Andere saldo's zijn toegeno
men van 87 tot 96 miljoen. De week
staat laat opnieuw een verhoging zien
voor het dekkingspercentage, dat opgelo
pen is tot 83,96. Daggeld bleef 214 percent.
In vergelijking met het eerste kwartaal
van 1957 is de uitvoer in januari, februa
ri en maart van dit jaar, naar waarde ge
meten, nagenoeg gelijk gebleven. De to
taalcijfers van in- en uitvoer (respectie
velijk 3317 en 2924 miljoen gulden) in de
eerste drie maanden van 1958 geven ech
ter ten aanzien van het voorafgaande
kwartaal een absolute daling te zien, die
overigens voor het seizoen niet ongebrui
kelijk is.
Dit blijkt uit het verslag over het eer
ste kwartaal 1958 van het Centraal Or
gaan voor de Economische Betrekkingen
met het Buitenland. Het bedrag van het
invoer-overschot verminderde van 1219
miljoen gulden in het eerste kwartaal van
1957 tot 393 miljoen gulden over de hui
dige verslagperiode, waarmee in nog ver
sterkte mate de ontwikkeling werd voort
gezet, die zich sedert de zomer van 1957
met betrekking tot de handelsbalans voor
doet. De invoervermindering was vooral
afkomstig van de zijde der grondstoffen,
zoals granen, ruwe aardolie en tinerts,
hetgeen een minder gunstige ontwikke
ling genoemd mag worden. Wat de ex
port betreft is er, zo zegt het verslag, al
evenmin reden voor optimisme. Dank
baarheid bestaat er dat de zuivelexport,
ondanks de aanzienlijke moeilijkheden,
dank zij de lage uitvoerprijzen, welke met
name voor boter konden worden gemaakt,
zelfs nog iets werd vergroot.
Het is volgens het verslag duidelijk dat,
wanneer de huidige tendensen in de inter
nationale conjunctuur zich zouden door
zetten, een van de primaire beleidstaken
van de ovèrheid zal komen te liggen op
het gebied van de export. Het centraal or
gaan meent op dit ogenblik dan ook extra
de aandacht van de overheid te mogen
vragen voor eventuele repercussies, wel
ke multilateralisatie van het betalings
verkeer, afschaffing van swingkredieten,
alsmede het afstand doen van middelen
welke sedert de...tweede wsreldoerlog tot
het arsenaal van de handelspolitiek wer
den gerekend, op onze export vaq goede
ren en diensten kunnen hebben. De beste
dingsbeperking, de gang van zaken in In
donesië en het teruglopen van de conjunc
tuur onderstrepen nogmaals de noodzaak
van een zeer actieve exportpolitiek, met
name op het gebied der exportfinancie
ring, der exportkredietverzekering en der
voorlichting.
Het bestuur van de n.v. Stoomspinnerij
„Twenthe" te Almelo zal aan de komende
aandeelhoudersvergadering voorstellen
over 1957 een dividend uit te keren van
12 percent, waarvan 7 percent in contan
ten en 5 percent in aandelen. Vorig jaar
werd 12 percent in contanten alsmede 5
percent in aandelen ten laste van de agio-
reserve uitgekeerd.
In de algemene jaarvergadering van de
n.v. Industriële maatschappij „Palembang"
antwoordde de directie op de vraag of de
gang van zaken in Indonesië risico's kan
inhouden voor de financiële positie van
het bedrijf in Nederland, dat zij speurt
naar mogelijkheden om deze kwestie zo
bevredigend mogelijk te regelen. Op een
Indonesische combinatie had de n.v. per
1 sept. j.l. nog een vordering van rp. 900.000
in verband met de verkoop van het be
drijf in Tegal. Transfers uit Indonesië wor
den niet meer verwacht. Over 1956 werd
geen transferabele winst gemaakt. Het be
drijf te Palembang is van Nederland uit
een onbestuurbaar object geworden.
De afgelopen maanden hebben aange
toond, dat het bedrijf te Maasbracht een
geringe terugslag ondervindt. Een grote
terugslag wordt echter niet verwacht. De
vooruitzichten voor 1958 zijn minder goed
dan die van 1957.
In zijn rede voor de jaarlijkse algeme
ne vergadering van de Koninklijke Neder
landsehe Reedersvereeniging te Den Haag
heeft de aftredende voorzitter, de heer W.
Goudriaan, woensdag een weg uit de thans
heersende impasse op het gebied van viag
discriminatie en „goedkope vlaggen" wil
len wijzen. Het feit dat praktisch de ge
hele groep van traditionele maritieme lan
den samenvalt met de categorie staten,
welke thans besprekingen voert over een
vrijhandelszone, zou volgens de heer Gou
driaan de weg kunnen wijzen, die in de
toekomst moet worden gevolgd. Onderlin
ge afspraken zouden deze landen een zo
danig sterke positie op onderhandelings-
gebied kunnen verschaffen, dat staten, die
door middel van viagdiscriminatie trach
ten hun eigen vloten te bevoordelen, tot
andere gedachten worden gebracht. Een
eerste schuchtere poging in deze richting
is reeds gedaan bij de onderhandelingen
van de landen, verbonden in de zogenaam
de Parijse Club, met Argentinië. Als deze
gedachte ook bij de toekomstige partners
der Vrijhandelszone veld zal winnen, zul
len de discriminerende maatregelen, ge
richt tegen deze Europese gemeenschap,
volgens de K.N.R.V.-voorzitter spoedig tot
het verleden behoren. Het uitbannen der
viagdiscriminatie moet een onderhande
lingselement zijn, waarmede desnoods het
gehele verdrag staat of valt.
Tegen het kwaad van de „goedkope
vlaggen" zal een optreden moeilijker zijn.
Men zou in het verband van de Vrijhan
delszone afdoende maatregelen kunnen
treffen, maar deze zouden van discrimi
nerende aard zijn en daarom de strijd te
gen de landen, die viagdiscriminatie toe
passen, een stuk achterop brengen. De op
lossing, aldus de spreker, zal hier gezocht
moeten worden in het fiscale vlak en wel
in een belastingstelsel dat, wat de scheep
vaart betreft, rekening hout met afschrij
vingen op basis van bedrijfseconomische
principes en de mogelijkheid van belas
tingvrije reservering in goede tijden, het
zij voor toekomstige nieuwbouw, hetzij om
aan een komende depressie het hoofd te
kunnen bieden. De heer Goudriaan pleitte
voorts met klem voor een terugkeer naar
het vooroorlogse systeem: belastinghef
fing uitsluitend over uitgekeerde winst.
Europese papierconcurrentie
De papier- en cellulose-industrie in Nederland,
België, Frankrijk, Groot-Brittannië, Italië en
West-Duitsland zes landen, die naar verwacht
wordt, zullen toetreden tot de Vrijhandelszone
van zeventien landen hebben om beschermen
de maatregelen verzocht tegen haar concurrenten
in Scandinavië en Oostenrijk, aldus heeft de Or
ganisatie van de Westduitse Papier- en Cellulose-
industrie te Bonn bekendgemaakt.
Prof. Tinbergen
Bij de uitgeverij John Hopkin in Baltimore is
een boek verschenen van prof. J. Tinbergen van
de Rotterdamse Economische Hogeschool. Prof.
Tinbergen schreef dit boek, getiteld „The design
of developement", toen hij van 1955 tot 1957 ad
viseur van de Internationale Bank was. Zijn boek
is de tweede publikatie van materiaal dat ge
bruikt wordt op het Instituut voor Economische
Ontwikkeling, dat in 1955 doör de Wereldbank
werd opgericht als studiecentrum.
Advertentie
HET IS
KWALITEIT
Mokka Sticks
NIEUW: Croquante wafel-
staafjes met een pittige
crèmevullingen een char
mante verpakking.
Prijs 85 cent.
VERPAKTE BISCUITS... die zijn heerlijk f
Evenals in 1956 heeft de gang van zaken
bq de n.v. de Vereenigde Blikfabrieken in
1957 het vertrouwen in de toekomst van
de onderneming bevestigd. De geldswaar
de van de totale omzet is weliswaar slechts
2 percent hoger, maar in de blikemballage-
sector is deze omzet aanmerkeiyk ge
stegen. Inclusief de n.v. Electro Blikfa-
briek te Leeuwarden, een volledige deel
neming, bedraagt de omzetstyging in de
blikemballagesector, inclusief aluminium-
en plasticemballage, bijna 13 percent. De
beperkt gebleven prysstijgingen in aan
merking nemende, betekent dit dat ook
naar hoeveelheid een bevredigende ver
groting van de omzet is bereikt. Dat de
geldswaarde van de totale omzet niet ver
der is gestegen, is toe te schrijven aan een
vermindering van de omzet in de özer-
sector.
De exploitatierekening was 4,1 mil
joen (v.j. f 3,9 miljoen). Na afschrijvingen,
diverse voorzieningen en reservering voor
belastingen resteert een netto winst van
918.224 (v.j. 1.021.571). Voorgesteld
wordt 9 percent dividend (onv.) over het
onveranderde kapitaal van 7,5 miljoen.
Voor modernisering en uitbreiding werd
besteed 1.752.000. Door voortgaande ra
tionalisering en opvoering der produktie
verwacht de directie het hoofd te kunnen
bieden aan de groeiende concurrentie. Het
fabrieksgebouw te Rotterdam werd begin
1958 verkocht. Deze fabriek was moeilijk
lonend te exploiteren. De hierdoor ont
stane concentratie zal tot kostenbespa
ringen leidden.
De inkomsten uit de deelnemingen zijn
bevredigend. Ook over 1958 wordt een be
vredigende opbrengst van de deelnemingen
verwacht. Het aantal werknemers was aan
Advertentie
In een handomdraai bent u van die schrij
nende pijn verlost. Rennies zijn smakelijk,
makkelijk in te nemen - gewoon laten smel
ten op de tong -. Geen wonder dat die
legioenen van zuurbrandlijders zweren bij
Rennies, het ongeëvenaarde, meestgebruikte
maagtablet over de hele wereld. Ja - Ren
nies zijn een prachtmiddel en bo.vendien
hygiënisch eri fettiakkelijk'verpakt öm' ih üw
zak of handtas mee te nemen.
De ontwikkeling van een gebied van
hoge druk boven Duitsland heeft tot ge
volg, dat de warme continentale lucht in
Oost-Europa steeds verder naar het Oos
ten wordt gedrongen. Terwijl dit hoge-
drukgebied in de richting van Polen weg
trekt, beginnen oceaanstoringen hun in
vloed geleidelijk tot over West-Europa uit
te breiden. Een depressie, die gisterochtend
nabij de zuidpunt van Groenland lag,
koerst naar het zeegebied nabij Schotland
en Ierland. Een andere storing bereikte
van ochtend de ingang van het Engelse
Kanaal. Deze zal vermoedelijk naar Oost-
Engeland gaan, terwijl het bijbehorende
front morgen Nederland zal bereiken. Het
weer krijgt daarom een meer veranderlijk
karakter. Het wordt minder zonnig en
plaatselijk wordt enige regen verwacht.
WEERRAPPORTEN
Vrydag 30 mei
Zon op 4.28 uur, onder 20.47 uur.
Maan op 17.54 uur, onder 3.03 uur.
Hoog en laag water in IJmuiden
Vrydag 30 mei
Hoog water 1.01 en 13.34 uur.
Laag water 8.56 en 21.38 uur.
Het hoog en laag water te Zandvoort is
10 tot 15 minuten vroeger dan te IJmuiden.
Temperaturenbulten
en binnenland heden
5
neerslag
in mm.
morgen 7 uur. Neerslag:
laatste 24 uur.
VtS
ÜJS
Den Helder
onbewolkt
z
10
0
Ypenburg
licht bew.
windst.
12
0
Vlissingen
onbewolkt
ozo
12
0
Eelde
zwaar bew
zzo
10
0
De Bilt
onbewolkt
zzo
10
0
Twente
licht bew.
zo
9
0
Eindhoven
onbewolkt
windst.
10
0
Vlv. Z.-Limb. onbewolkt
zzo
11
0
Helsinki
motregen
zzw
19
13
Stockholm
regen
wnw
15
8
Oslo
zwaar bew.
windst.
18
0
Kopenhagen
onbewolkt
w
12
13
Aberdeen
mist
windst.
12
5
Londen
regen
windst.
18
1
Amsterdam
licht bew.
zo
16
0
Brussel
licht bew.
windst.
18
0
Luxemburg
mist
ono
16
2
Parijs
licht bew.
O
19
0
Bordeaux
zwaar bew.
windst.
20
0
Grenoble
zwaar bew.
windst.
18
0
Nice
geheel bew.
nw
22
0
Berlijn
geheel bew.
w
13
0,3
Frankfort
mist
ono
16
3
München
zwaar bew.
O
13
1
Garmisch P.
half bew.
windst.
12
1
Zürich
geheel bew.
no
15
3
Genève
half bew.
windst.
16
1
Locarno
onbewolkt
O
20
6
Wenen
zwaar bew.
nw
30
0,3
Innsbruck
zwaar bew.
ozo
18
1
Rome
onbewolkt
ono
28
0
Ajaccio
zwaar bew.
nnw
22
0
Madrid
half bew.
nno
24
0
Mallorca
zwaar bew.
windst.
25
0
Algiers
onbewolkt
zzw
23
0
74. Panda bette Jolliepops hoofd met een
natte zakdoek, tot de knecht eindelijk mat
de ogen opsloeg. „W-waar ben ik?" vroeg
hij met zwakke stem, „w-wat is er ge
beurd? O, mijn hoofd! Hoe kom ik hier,
in deze deplorabele toestand, op de open
bare weg te liggen?" „Weet je dat dan
niet meer?" vroeg Panda verbaasd. „Nee,
meneer Panda", antwoordde Jolliepop, ter
wijl hij duizelend overeind ging zitten.
„Het laatste, wat ik mij herinner is, dat
ik een slok nam uit een fles met vloeibaar
vuur. Van dat ogenblik af stopt mijn her
innering. „Tjonge", zei Panda, „dus je
weet niet meer, dat je met een troep ban
dieten de bank hebt beroofd??en in
brand gestoken? „Een bank beroofd
en in brand gestoken?" herhaalde Jollie
pop vol ontzetting, „maar dat is ijselijk!
Hoe heb ik my zo kunnen misdragen?
„Ja, het is anders helemaal niet iets voor
jou, om zoiets te doen", beaamde Panda,
„je moet maar nooit meer uit die fles
drinken!" Wankelend en kreunend kwam
Jolliepop overeind. „Laat ons heengaan,
meneer Panda", sprak hij, „laat ons dade
lijk heengaan, wat ik u bidden mag. Ik
wens geen ogenblik langer te toeven in
deze omgeving, die getuige is geweest van
mijn gruwelijk wangedrag!" En met deze
woorden liep hij op onvaste benen naar de
postkoets, die op het punt stond te ver
trekken.
het eind van het jaar 2944 personen, 5 per
cent minder dan eind 1956.
De vooruitzichten zijn moeilijk te beoor
delen. De afnemers hebben hun emballage-
voorraden sterk ingekrompen. Dientenge
volge is de orderportefeuille in de eerste
maanden van 1958 aanmerkelijk lager dan
een jaar tevoren. In de emballagesector
kan inmiddels een opleving worden ge
constateerd. Wat de gevolgen op langere
termijn zullen zijn van de Europese inte
gratie valt evenmin nog te overzien. Veel
zal afhangen van de invloed die de Euro-
markt zal hebben op de bedrijven van de
afnemers. De voorzieningen in het bedrijf
te Delft zijn voltooid. De produktiecapaci-
teit voor plastic verpakkingen is uitge
breid en ook op dit terrein verwacht de
directie nog dit jaar een verdere omzet-
vergroting.
Bij Koninklijk Besluit zijn de benoe
mingen bekrachtigd van de volgende
nieuwe leden van de Koninklijke Neder
landse Akademie van Wetenschappen:
prof. dr. P. Hennipman, mr. Jaap Kunst,
prof. dr. M. J. Langeveld, prof. dr. J. P.
M. van der Ploeg o.p., dr. P. Polman o.f.m.
en prof. dr. W. A. P. Smit tot gewoon
lid; prof. dr. J. Jeremias, prof. dr. A. van
Loey en prof. dr. A. Tarski tot buiten
lands lid; en mevrouw J. E. van Lo-
huizen-De Leeuw en prof. dr. I. L. Seelig-
mann tot correspondent van de af
deling Letterkunde.
Prof. Langeveld zag in 1905 in Haarlem
het levenslicht. Hij is hoogleraar in de
pedagogiek aan de rijksuniversiteit te
Utrecht en heeft zich vooral gewijd aan
het klinisch-psychologisch onderzoek van
kinderen. Hij is het enige buitenlandse
lid der National Society for the Study of
Education. Zijn wetenschappelijke publi-
katies staan op een hoog peil en hij geniet
nationale zowel als internationale ver
maardheid.
JAN TEULINGS UIT DIRECTIE VAN
„ROTTERDAMS TONEEL"
De acteur-regisseur Jan Teuhngs
zicht bp medisch advies, moeten tei
zal
terug
trekken uit de directie van Rotterdams
Toneel. Het contact tussen Jan Teulings
en Rotterdams Toneel zal nochtans blij
ven bestaan, onder meer door het voeren
van enkele gastregies.
Advertentie
Willem II Prince
Sluit U aan bij zijn reeds
talrijk gevolg. Rook 'm
prince-heerlijk!
Hittegolf. Het was dinsdag in Europa ner
gens zo warm als in Hongarije. Het
kwik steeg tot 97 graden Fahrenheit.
75 jaar was het in mei niet zo warm
in Hongarije. Volgens de Hongaarse
bladen wordt verwacht, dat de hitte
golf nog enkele dagen zal aanhouden.
Kans. Het Amerikaanse Huis van Afge
vaardigden heeft met 208 tegen 166
stemmen en bij twee onthoudingen een
wetsontwerp aangenomen, dat beoogt
Alaska toe te laten als 49 ste staat tot
de Verenigde Staten. Het ontwerp
maakt een goede kans in de Senaat te
worden aangenomen.
Medaille. De president van het Hongaar
se opperste gerechtshof, Domokos, is
vervangen door dr. Mihaly Jahner-Ba-
kos, een onbekende in communistische
politieke kringen. De ministerraad gaf
Domokos een medaille voor zijn werk
en betuigde hem zijn dank. Onder Do
mokos velden de Hongaarse rechtban
ken strenge vonnissen over Hongaar
se vrijheidsstrijders. Waarnemers in
Wenen zijn verrast over zijn plotselin
ge ontslag.
Programma. De voorzitter van het Ame
rikaanse programma voor kunstma
nen dr. Porter heeft te Washington be
kendgemaakt dat over ongeveer een
maand een nieuwe poging zal worden
gedaan een kunstmaan in haar baan
te brengen. Voor dit jaar staan daar
na nog vijf lanceringen van satellieten
op het programma. Hij zei dat de der
de trap van de neergestorte Vanguard
raket kennelijk onder een te grote hoek
met de aarde is afgevuurd, waarschijn
lijk door een verkeerde „houding" van
de tweede trap, op het tijdstip dat de
laatste trap tot ontbranding kwam.
Toverstaf. Te Shippingport in de Ameri
kaanse staat Pennsylvanië, bij Pitts
burgh, is een kernenergiecentrale voor
de levering van elektriciteit uitsluitend
aan particulieren en de industrie in be
drijf gesteld. President Eisenhower
deed dit van het Witte Huis uit met be
hulp van een neutronen uitzendende
„toverstaf", waarmee op bijna 500 ki
lometer afstand in de centrale de stoom-
schuif werd geopend. De capaciteit van
de centrale is 60.000 kw. Bouw- en in-
stallatiekosten bedragen in totaal 121
miljoen dollar.
Inlichtingen. Volgens een voorlichtings
blad van de Westduitse regering wij
zen inlichtingen uit Zweedse bron erop
dat de Russen bij Koningsbergen in
Oost-Pruisen een belangrijke basis
voor lange-afstandsraketten hebben
aangelegd. Rondom Koningsbergen zou
den bases voor vijf soorten Russische
raketten zijn gebouwd.
Doolhof. In het Waegidal in Schwyz (Zwit
serland) is een ondergrondse gletsjer
bedding ontdekt. De vereniging voor
grotonderzoek van Oost-Zwitserland
heeft een onderzoek ingesteld. Er blijkt
een doolhof van gangen te zijn, waar
van er drie zich verwijden tot grote hal
len.
Luchtbanen. Met ingang van 15 juni zal
het luchtverkeer over de Verenigde
Staten geleid worden via drie boven el
kaar gelegen corridors van 65 kilome
ter breedte. Controlestations op de
grond zullen tussen de vliegtuigen een
hoogteverschil van tenminste driehon
derd meter en een afstand van tien mi
nuten vliegen bewaren. De maatregel
is genomen met het oog op de talrijke
botsingen in de lucht van de laatste tijd.
Alleen. De zestienjarige Ernest Green
heeft als eerste neger het einddiploma
van de centrale school van Little Rock
gehaald. Honderd politieagenten in uni
form en in burger stonden tussen de
menigte die zacht mompelde toen
Green met het diploma naar zijn plaats
terugging. Green was niet vergezeld
van zijn ouders, zoals de meeste ande
re scholieren. Na het formele deel ver
liet hij de school, de anderen achterla
tend voor een gezellige avond. Vandaag
zullen de laatste vierhonderd man
schappen van de onder federaal be
vel gestelde nationale garde van
Arkansas bij de school worden terug
getrokken.
Draken. Louis Alvarez, oud zeventien jaar
en Charles Horton, oud achttien jaar,
zijn door een Newyorkse rechter we
gens moord op Michael Farmer, een
kreupele poliopatiënt veroordeeld tot
levenslange gevangenisstraf, met de
bepaling dat er van gratie of verkor
ting der straftijd geen sprake kan zijn
voordat zij twintig jaar van hun straf
tijd hebben uitgezeten. Alvarez en Hor
ton waren lid van de bende „de Egyp
tische draken". Twee andere leden van
de bende werden veroordeeld tot vijf
tien jaar gevangenisstraf.
DE WAND van de grote hersenen is op
grillige wijze geplooid, waarbij de win
dingen van elkaar worden gescheiden
door groeven. Ook het oppervlak van de
kleine hersenen vertoont een dergelijke
'plooiing, zij het dan dat deze veel regel
matiger is, omdat de windingen en groe
ven alle nagenoeg in dwarse richting ver
lopen en dus min of meer parallel zijn. In
de beginperiode van het hersenonderzoek
meende men aan deze kron-
kels en windingen van de
hersenen een bepaalde be
tekenis te kunnen toekennen
met betrekking tot de hersen
functie. Of wat rondborstiger
uitgedrukt: hoe meer kronkels
de hersenen van iemand ver
toonde, des te knapper moest
hij zijn. In het spraakgebruik heeft deze
opvatting nog steeds stand gehouden, want
wanneer iemand bijvoorbeeld goed puz
zels kan oplossen, is er altijd wel een an
der in de buurt om te vertellen, dat de
puzzelaar voor dat werkje „een aparte
kronkel" bezit. Hoe aardig we de kronkel
theorie ook vinden, zij is een volkomen
miskenning van het wonderbaarlijke laby
rinth dat wij hersenen noemen en waarin
zich alle zenuwfuncties afspelen, vanaf de
eenvoudigste kortsluitingsreflexen, tot de
ingewikkeldste samengestelde processen,
die de grondslag der psychische processen
en verstandelijke overwegingen vormen.
In dit zenuwcentrum, waar zenuwnetten,
eindvoetjes van zenuwvezels op zenuwcel
len, synapsen, zenuwcellen, banen, kernen
en neuropylemen een onontwarbaar geheel
vormen en waar miljoenen banen elkaar
kruisen, weten de prikkels, die hierin
doordringen, met feilloze zekerheid hun
weg te vinden, zodat geen enkele prikkel
die onze zintuigen treft 1 'erin verdwaalt,
maar steeds de gewenste reactie te voor
schijn roept. Zouden we in de bouw en
functie van deze centra, die „zich aan de
onderzoeker openbaren als een onafge
broken reeks onbegrijpelijke wonderen"
(prof. G. van Rijnberk) kunnen volstaan
met de opmerking dat één van onze kun
digheden gekoppeld is aan een kronkel of
winding van de hersenwand?
Afgezien van deze over
wegingen, die een dergelijke
visie onmogelijk maken, blijkt
uit oppervlakkige beschou
wing van de hersenen van
verschillende diersoorten, dat
de windingen op geen enkele
wijze met de intellectuele
samenhangen. De rijkdom aan
van paardenhersenen is
functie
windingen
groter dan die van mensenhersenen, en wie
wel eens een afbeelding heeft gezien van
de hersenen van een dolfijn, zal wan
neer hij uitsluitend op de windingen en
groeven af gaat moeten erkennen, dat
dit dier over heel wat meer verstand moet
beschikken dan de mens. Uitermate kron
kelig doen zich ook de olifanten-hersenev
voor. Kortom, bepalend voor de hersen-
prestaties is niet het aantal hersemuin-
dingen, maar h:t aantal cellen die prikkels
ontvangen en doorgeven en door samen
werking denken, voelen en wat al niet
meer mogelijk maken. Groeven aan het
binnenoppervlak van prehistorische sche
dels geven aan paleontologen soms echter
wel nuttige aanwijzingen.
Daarover een volgende keer.
H Pétillon
(Nadruk verboden).
