Spaarnwouderstraat 80
(jPanda
en de Y o^Yo^ja^er^
J
Bond Haringhandelaren: Teelt
van 1957 was een dieptepunt
Langs de kust wind uit zee
TocU ió het
zo
garage den hout
u koopt voor 100.— U krijgt voor 200.—
DEZE CONFECTIEFABRIEK STAAT ACHTER ONS
SLECHTS
i—oo z aooA lociiui n oo i üooa idoo)i n
Wereldnieuws
MAANDAG 16 JUNI 1958
2
Oorzaak in overbevissing
Braat voldoende van
orders voorzien
Grasso's Machinefabriek
thans „Koninklijk"
Nieuwe Duitse lening
aan de Wereldbank
Kort economisch nieuws
uit binnen- en buitenland
Invloed van de Euromarkt
op de wereldhandel
Bod op aandelen Blikman
Franse regering zou
devaluatie overwegen
Ontslagen bij Thomassen
in De Steeg
Politieke achtergronden van
economisch Sovjetoffensief
Lager dividend Mahez
Steenfabriek ligt stil
door staking
Slachtoffers van ramp met
de „Artemis" aangespoeld
MfmosaSUffiffl
I
I
HAARLEM
Alcoholgebruik neemt toe
A.N.W.B. benoemt twee
leden van verdienste
Personeel schenkt 10.000
voor kunstwerk in
nieuw gebouw
Oude man na ongeluk
overleden
Biennale van Venetië door
parlementslid belaagd
ZWAKSTE
PLEK
J
In het jaarverslag 1957-1958 van de Ne
derlandse Bond van Haringhandelaren
wordt medegedeeld, dat de afgelopen teelt
(tot 31 december 1957) een na-oorlogs
dieptepunt te zien gaf.
Er werden slechts rond 756.000 kantjes
aangevoerd, hetgeen ongeveer 40.000 kant'
jes minder is dan in de overeenkomstige
periode van de teelt 1956. Evenwel werden
er in de eerste maanden van 1958 niet on
belangrijke hoeveelheden gezouten haring
van de Ierse Zee, de Westkust van Schot
land en de Noordelijke Noordzee aange
voerd en ingevoerd, die tezamen ge
taxeerd kunnen worden op ongeveer 30.000
kantjes. Hierdoor komt het totaalcijfer van
de teelt 1957 er wat gunstiger uit te zien.
Niettemin baart de daling der vangsten
het bedrijf zorgen. De meningen van de
biologen over de oorzaken van de ver
minderde haringvangsten lopen nogal uit
een. Een deel hunner stelt, dat de ver
mindering een gevolg is van de overbevis
sing. Anderen wijzen daarentegen op het
verloop in de aanvoer gedurende de laatste
decennia, waarbij zich ook diepte- en
hoogtepunten aftekenen. De bond helt
over naar de mening van die biologen,
welke de overbevissing als oorzaak aan
nemen. In het Noordzeebekken wordt in
verhouding tot vroeger door veel meer
schepen, die voor het meredeel over een
grotere vangstcapaciteit beschikken, aan
dë haringvisserij deelgenomen, zoals bij
voorbeeld door de visserij vloten van Rus
land, Polen en Oost-Duitsland. Ook de
jacht op jonge haring voor industrie-doel
einden heeft volgens de bond invloed op
de vangstresultaten. Het overbevissings-
vraagstuk dient daarom in het centrum
van de aandacht te staan.
Export
De export in 1957 bedroeg 490.800 vaten
tegen een doorsneeprijs van 63 per 100
Advertentie
De
R E N A U L T-fabrieken zijn de
meest geautomatiseerde ter
wereld
Vandaar de zeer lage prijzen der personen-,
-bestel en vrachtautomobielen.
Kwaliteit?
6 maanden garantie, inclusief arbeidsloon op
ALLE RENAULT-PRODUKTEN
Hoewel in 1957 de werkbezetting niet zo
hoog lag als in 1956 was de Constructie
werkplaats en Machinefabriek Braat n.v.
te Roterdam toch ruim van orders voorzien.
Het bedrijf heeft een gunstig verloop ge
had en bevredigende resultaten opgele
verd. De uitgevoerde werken hebben opge
leverd 3.541.414 (v.j. 4.109.781). De ont
vangen dividenden bleven onveranderd op
1800. De exploitatierekening vergde
2.598.840 (v.j. 3.293.514) en de afschrij
vingen op gebouwen, machines, installaties,
voertuigen enzovoorts f 695.120 452.269).
Hierna resteeert een saldo winst van
249.253 365.799). Voorgesteld wordt een
onveranderd dividend van 25 procent. Het
kapitaal bleef 154.000.
In de jaarvergadering zal, zoals reeds
gemeld, worden voorgesteld in de loop van
1958 over te gaan tot herkapitalisatie tot
een bedrag van nominaal 100 percent van
het geplaatste gestorte aandelenkapitaal.
Om de fiscale lasten hiervan op te van
gen zal gelijktijdig met de afgifte van de
nieuwe aandelen een uitkering van 25 per
cent in contanten worden voorgesteld.
Ofschoon de in 1957 ingetreden achter
uitgang van de conjunctuur tot nu toe geen
verbetering vertoont, is de vennootschap
voor het jaar 1958 nog voldoende van or
ders voorzien. Ook de in de afgelopen
maanden verkregen opdrachten geven de
directie aanleiding te verwachten dat de
resultaten verder bevredigend zullen blij
ven.
Ter gelegenheid van de eeuwfeestviering
van Grasso's Machinefabrieken n.v. heeft
burgemeester mr. H. Loeff uit 's-Her-
togenbosch zaterdag tijdens een maaltijd
in de Brabanthal van de Bossche Veehal
len meegedeeld, dat het de Koningin heeft
behaagd, de n.v. te onderscheiden met het
predikaat „Koninklijk". Burgemeester
Loeff, alsmede de presidentcommissaris
van de n.v., dr. L. Kortenhorst, hebben
aan tafel het woord gevoerd en de directie
van Grasso bij de viering van het eerste
eeuwfeest hartelijk gelukgewenst. In de
hal van het administratiegebouw der fir
ma volgde later een huldiging der direc
tie door het gezamenlijk personeel. Als
geschenk werd een glas-in-loodraam voor
de hal aangeboden, ontworpen door de
kunstenaar Marius de Leeuw uit 's-Her-
togenbosch.
De Wereldbank heeft bekend gemaakt
dat een regeling is getroffen die voorziet
in een aanvullende lening van de Deut
sche Bundesbank tot een bedrag van 115
miljoen dollar. Van deze som zal 40 mil
joen dollar een looptijd hebben van drie
jaar tegen 2*/s percent rente en het be
drag zal dienen ter vervanging van een
vroegere lening van gelijk bedrag die op
11 juli zal vervallen. De overige 75 mil
joen dollar vormen een nieuwe lening,
eveneens met een rentevoet van 2Vï per
cent, waarvan in de eerstvolgende drie
jaren elk jaar 25 miljoen dollar zal wor
den afgelost. Door deze nieuwe overeen
komst is sedert medio 1957 in totaal 250
miljoen dollar door de Bundesbank aan
leningen aan de Wereldbank verstrekt.
SAS bestelt Caravelles
De „Scandinavian Airlines System" heeft nog
zes „Caravelle" verkeersvliegtuigen met straal
motoren bij de Franse vliegtuigenfabriek „Sud
Aviation'1 besteld. De maatschappij had reeds zes
toestellen van dit type besteld en heeft nu nog
een optie op dertien. Het eerste vliegtuig van dit
type zal begin 1959 aan de SAS worden afgele
verd.
kg (v.j. respectievelijk 455.000 en 62). De
aanvoer in 1957 (tot 31 december) bedroeg
rond 756.000 kantjes tegen een doorsnee-
prijs van 36,78 per kantje (v.j. respec
tievelijk 799.900 en 33,64).
In 1957 namen de landen van Europa
92,25 percent, de landen van Noord-Ameri
ka 2,48 percent, de landen van Mitjden-
en Zuid-Amerika 0,09 percent, de landen
van Afrika 0,54 percent, Australië 0,58
percent, de landen in het Nabije Oosten
4,01 percent en de landen in het Verre
Oosten 0,05 percent van onze totale export
af.
Kwartaalbericht A1HM
Door de instelling van de Europese Eco
nomische Gemeenschap en eventueel van
een Vrijhandelszone zal de onderlinge han
del der aangesloten landen worden begun
stigd. Het is onwaarschijnlijk dat de han
del met de niet-industriële landen die
niet met de E.E.G. of de Vrijhandelszone
zijn geassocieerd, belangrijke nadelige ge
volgen zal ondergaan, tenzij zich een we
relddepressie mocht voordoen. Dit is de
voornaamste conclusie die wordt getrok
ken in een artikel over de gevolgen van
de E.E.G. voor de wereldhandel, dat in het
jongste Kwartaalbericht van de Neder-
landsche Handel-Maatschappij is opgeno
men.
De N.H.M. baseert haar beschouwing
op een rapport dat onlangs door de
G.A.T.T. is gepubliceerd en waarin de
verwachting wordt uitgesproken dat de
Euromarkt zal leiden tot een versnelde
economische groei, met een vergroting van
de invoer van grondstoffen, brandstoffen
en voedingsmiddelen als gevolg. Deze
zullen voor een groot deel uit de niet-in
dustriële gebieden in Zuid-Amerika, Afri
ka en Azië moeten worden betrokken.
Slechts de invoer van koffie, cacao en ba
nanen uit de Franse en Belgische gebie
den in Afrika zal aanmerkelijk worden
begunstigd, maar aangenomen mag wor
den dat de Zuidamerikaanse landen zich
dank zij kwaliteitsverschillen in de con
currentiestrijd zullen kunnen handhaven.
Het Kwartaalbericht bevat tevens het
gebruikelijk overzicht van de voornaam
ste economische feiten der afgelopen maan
den en het commentaar daarop. De
N.H.M besteedt daarbij onder andere eni
ge aandacht aan de open-marktpolitiek,
die de laatste maanden door de Neder-
landsche Bank wordt gevoerd. Nu de por
tefeuille schatkistpapier van de centrale
bank uitgeput begint te raken, is de moge
lijkheid daartoe niet groot meer, tenzij de
Nederlandsche Bank op een of andere
wijze in het bezit van nieuw papier wordt
gesteld. De verplichte kasreserves zouden
anders van additioneel tot enig middel tot
het voeren van open-markt-politiek wor
den en het monetair beleid zou minder
soepel en slagvaardig kunnen worden uit
gevoerd.
Commissarissen en directie van Blik
man en Sartorius n.v. te Amsterdam delen
mede, dat hen een aanbod heeft bereikt
tot overname van de aandelen der n.v.
tegen de koers van 175 percent, onder
voorwaarde dat, naar het oordeel der ko
pers, voldoende aandelen zullen worden
aangeboden.
Een bericht, waarbij de aandeelhouders
in de gelegenheid worden gesteld hun aan
delen aan te bieden, zal zo spoedig moge
lijk worden gepubliceerd.
Naar verluidt overweegt de Franse
regering de koers van de frank te verlagen
tot 420 per dollar. Thans is de officiële
koers 350 per dollar, maar sinds de „ge
camoufleerde devaluatie" van 20 augustus
vorig jaar, toen de koers ten behoeve van
toeristen en exporteurs met twintig per
cent werd verlaagd, bedraagt de „zwarte
koers" één op 420. Op 14 november was de
„zwarte" koers één op 507, vorige week
vrijdag één op 441. (UPI)
De directie van de n.v. Motorenfabriek
Thomassen in De Steeg heeft zich door
het teruglopen van de orderportefeuille
genoodzaakt gezien over te gaan tot een
vermindering van het aantal personeels
leden. Na overleg met de ondernemings
raad en de vakorganisaties heeft zij een
ontslagaanvrage bij het Gewestelijk Ar
beidsbureau ingediend voor 76 personeels
leden (waarvan 36 gehuwden uit verschei
dene afdelingen van haar bedrijf). Dit aan
tal maakt ongeveer 10 percent van de
totale bezetting uit.
Amerikaans boek over
Het Amerikaanse departement van
Buitenlandse Zaken heeft verklaard dat
het Sovjetblok er op uit is „de aspiraties
en de ontevredenheid van de minderont-
wikkelde landen van de vrije wereld uit te
buiten" door middel van zijn nieuw eco
nomisch offensief.
In een voorwoord tot het boek zegt C.
Douglas Dillon, de plaatsvervangende on
derminister voor Economische Zaken:
„Dit offensief is een poging van het Chi
nees-Russische blok om zijn groeiend eco
nomische en industrieel vermogen te ge
bruiken om de pas onafhankelijk geworden
vrije landen binnen de Communistische in
vloedssfeer te brengen". Het rapport zegt
dat het Sovjetblok in 1954 een half percent
van de Syrische export afnam en tegen de
eerste helft van 1957 21 percent. Het Sov
jetblok heeft gebruik gemaakt, aldus het
verslag, van het tijdelijke rijstoverschot
van Birma, Egypte's moeilijkheden bij de
afzet van katoen en IJsiands moeilijkhe
den bij de verkoop van zijn vis om de
economische betrekkingen met die landen
te versterken. In totaal had het Sovjet
blok sinds 1954 economische betrekkingen
aangeknoopt met veertien minderontwik-
kelde landen. In die tijd waren aan die
landen kredieten verleend ten bedrage van
naar schatting twee miljard dollar voor
de aankoop van goederen en diensten. On
geveer 378 miljoen dollar daarvan was be
stemd voor de aankoop van wapens door
Egypte, Syrië, Jemen en Afghanistan, al
dus het rapport.
Aan de algemene vergadering van aan
deelhouders der n.v. Machinehandel Mahez
zal worden voorgesteld over 1957 het
dividend vast te stellen op 10 percent (v.j.
12 percent plus 3 percent uit de dividend
reserve).
Bij de steenfabrieken te Terwolde zijn
veertig arbeiders van de persafdeling in
staking gegaan wegens de plannen die de
directie van deze fabriek heeft om tot in
voering van een tariefloon over te gaan.
De directie had een ingenieur opdracht
gegeven een onderzoek in te stellen. De
arbeiders weigerden daaraan mee te wer
ken en gingen in staking, waarop de
directie hen op staande voet ontsloeg. De
steenfabriek ligt hierdoor nagenoeg stil.
(Voor de beurs zie pagina 8)
Bij Hoek van Holland zijn twee van de
drie nog vermiste slachtoffers van de
scheepsramp bij Hoek van Holland, waar
bij verleden week zaterdag de Noorse
tanker „Artemis" na een aanvaring in
brand vloog, aangespoeld. Eén van de
aangespoelde lichamen blijkt dat van de
16-jarige Noorse scheepsjongen Thor
Loying te zijn. Het andere stoffelijke over
schot is nog niet geïdentificeerd.
Advertentie
O
N
M-s
i_
O
O
Ui
7T
O
O
TJ
O
O
v 1
C V
O
O
Q.
O
O
JÉ
'KM
vV:' f-'
w
f
p»
o
O
K>
De Nederlandse Vereniging tot Afschaf
fing van Alcoholhoudende Dranken heeft
zaterdag en zondag te Utrecht haar twee
jaarlijkse vergadering gehouden. Men her
dacht de voorzitter, de heer J. de Bruin,
burgemeester van Rheden, die een week
geleden is overleden. De waarnemend
voorzitter, de heer M. J. Maas uit Den
Haag, deelde mede, dat het alcoholgebruik
een bedenkelijke toeneming vertoont. Vol
gens de gegevens van vrijwel alle con
sultatiebureaus in Nederland was het aan
tal ingeschreven patiënten in 1957 groter
dan in 1956 en het aantal in behandeling
zijnde alcoholisten aan het einde van 1957
hoger dan ooit tevoren.
De heer Maas gaf uiting aan zijn ern
stige teleurstelling over het feit, dat de
regering gemeend heeft in haar streven
naar bestedingsbeperking het subsidie
voor de drankbestrijding voor 1958 dras
tisch te moeten besnoeien. Voorts zei hij
dat er een herziening van de Drankwet in
voorbereiding is. De vereniging heeft re
den te duchten, dat bepaalde commerciële
belangen in verband met het tot dusverre
in de Drankwet vastgestelde karakter der
vergunningen zullen prevaleren boven de
sociaal-hygiënische aspecten, welke het
vergunningstelsel van de Drankwet toch
altijd in sterke mate heeft gehad. Ver
ontrustend noemde de heer Maas het ver
zet, dat er in artsenkringen blijkt te be
staan tegen een wettelijke regeling van
de bloedproef bij verkeersongevallen. De
statistiekcijfers spreken een duidelijke
taal: van de 7803 in 1956 onherroepelijk
geworden veroordelingen wegens misdrij
ven volgens de Wegenverkeerswet be
troffen er 5633 (niet minder dan 72 per
cent) het rijden onder invloed van alcohol.
Gedurende het weekeinde kwam het
weer in onze omgeving onder invloed van
een hogedrukgebied, dat zich boven de
Noordzee bevond. Dit hogedrukgebied
verplaatste zich naar Scandinavië en
Duitsland, waardoor de wind naar ooste
lijke richtingen draaide. Daarna werd
droge continentale lucht uit Duitsland aan
gevoerd, waarin zondag de temperaturen
door de zonnestraling tot 24 25 graden
opliepen. Intussen verwijdert het conti
nentale hogedrukgebied zich verder van
ons land, maar door drukstijgingen ten
zuidwesten van Ierland komt een nieuw
hogedrukgebied tot ontwikkeling, dat de
rol van het eerste gaat overnemen. Mor
gen bevinden we ons tussen beide druk-
systemen. In de kustprovincies komt er
daardoor een versterkte zeewind, welke
afkoeling veroorzaakt. Elders in het land
blijft het warm weer en zonnig, met een
kleine kans op enkele verspreide onweers
buien.
LEERRAPPORTEN
Dinsdag 17 juni
Zon op 4.19 uur, onder 21.02 uur.
Maan op 4.48 uur, onder 20.50 uur.
Maanstanden
17 juni 8.59 uur nieuwe maan.
24 juni 10.44 uur eerste kwartier.
Hoog en laag water in IJmuiden
Dinsdag 17 juni
Hoog water 3.40 en 16.04 uur.
Laag water 11.40 en 23.58 uur.
Het hoog en laag water te Zandvoort is
10 tot 15 minuten vroeger dan te IJmuiden.
Temperaturen: buiten
00
land maxima
van giste-
c
CO d
ren. Binnenland heden
üT-S
d
2 S
7 uur. Neerslag: laatste
.5
•C O
S
<u
24 uur
O
aS
Den Helder
onbewolkt
windst.
18
0
Ypenburg
onbewolkt
windst.
15
0
Vlissingen
onbewolkt
ozo
16
0.
Eelde
onbewolkt
ozo
14
0
Twente
onbewolkt
ozo
14
0
De Bilt
licht bew.
ozo
16
0
Eindhoven
onbewolkt
zzo
15
0
Vlv. Z.-Limb. onbewolkt
windst.
17
0
Helsinki
zwaar bew.
w
16
0,3
Stockholm
zwaar bew.
zzo
16
0
Oslo
zwaar bew.
ozo
20
0
Kopenhagen
licht bew.
ozo
16
0
Aberdeen
zwaar bew.
windst.
18
0
Londen
half bew.
windst.
24
0
Amsterdam
onbewolkt
witrclst.
24
0
Brussel
onbewolkt
windst.
24
0
Luxemburg
onbewolkt
no
22
0
Parijs
onbewolkt
windst.
23
0
Bordeaux
onbewolkt
ozo
30
0
Grenoble
zwaar bew.
windst.
26
0
Nice
half bew.
O
22
0
Berlijn
onbewolkt
ozo
22
0
Frankfort
half bew.
O
24
0
München
onbewolkt
windst.
21
0
Zürich
onbewolkt
windst.
24
0
Genève
onbewolkt
windst.
24
0
Locamo
geheel bew.
windst.
24
0
Wenen
onbewolkt
windst.
23
0
Innsbruck
onbewolkt
w
26
0
Rome
onbewolkt
windst.
28
0
Ajaccio
half bew.
ono
23
0
Madrid
zwaar bew.
windst.
0
Mallorca
licht bew.
windst.
26
0
Algiers
zwaar bew.
windst.
24
0
13. „Zo, dat is dat", gromde kolonel Pul
ver, dreigend rondkijkend, „is er nog
iemand, die het waagt om mij tegen te
spreken?" Er waren geen liefhebbers.
Mooi", vervolgde de kolonel, „dan wil ik.
nu wel eens wat gaan eten". Er voer een
rilling langs de gebogen ruggen der Tipu-
tanen. Blijkbaar verwachtten zij, dat deze
woeste luchtduivel thans een van hen zou
uitzoeken om op te eten. „Vooruit!" bul
derde de kolonel, „hebben jullie niet ge
hoord, wat ik zei?! Eten wil ik!" Toen al
len bevend bleven liggen, bukte hij zich
ongeduldig en trok een der Tiputanen bij
de oren overeind. De Tiputaan stiet een
schelle angstkreet uit. „Genade!" bibberde
hij, „eet me niet op, eerbiedwaardige
luchtduivel. Ik ben slechts een nietswaar
dige hap". „Jou opeten? Ik denk er niet
aan", zei kolonel Pulver vol afkeer, „ik
wil iets smakelijks hebben. Maak iets voor
me klaar! Gauw wat! En spreek me niet
tegen!!" Opgelucht snelden de Tiputanen
heen, om een maal klaar te maken. „Kom
mee", beval de kolonel Pat en Panda, „en
denk er aan, IK voer hier het woord. Ze
moeten blijven geloven, dat ik een duivel
ben". „Dat geloof ik bijna ook", zei Panda
In de te Den Haag gehouden jaarverga
dering van de jubilerende A.N.W.B. is me
degedeeld, dat tot leden van verdienste
zijn benoemd: de heren G. Ritmeester,
lid van de Tweede Kamer, die veertig jaar
bestuurslid is geweest en mr. H. A. Can
ter Cremers, die tot november 1957 vice-
voorzitter van de bond was.
Namens het gehele personeel bood de
heer W. J. Krens het bestuur van de ju
bilerende bond een vrijwillig bijeenge-
spaard bedrag van 10.000 aan, bestemd
voor een beeldengroep, aan te brengen in
het in aanbouw zijnde hoofdkantoor van
de bond.
Aan de gevolgen van een verkeersonge
luk op 22 mei, waarbij hij het linkerbeen
brak, is in het IJmuidense Antonius zie
kenhuis overleden de 82-jarige heer H. de
Bruin.
De oude man wilde op die dag de Lo-
rentzstraat oversteken, toen er een auto
naderde. De automobilist stopte, de man
weifelde en toen beiden zich weer in be
weging zetten, werd De B. geraakt. Zijn
letsel was van dien aard, dat de dood er
thans op gevolgd is.
ROME (UPI) Het sociaal-democrati
sche Italiaanse parlementslid Luigi Preti
heeft zich zondag aangesloten bij de -eeds
jarenlang gehoorde critiek op eerbied
waardige, ruim zestig jaar oude biennale
van Venetië, vanwege de grote plaats die
op deze culturele manifestatie wordt in
geruimd voor de abstracte kunst.
Preti verzocht de minister van Cultuur
formeel een eind te maken aan deze kost
bare „kermis van versleten kunstrichtin
gen en verwaand provincialisme" of er een
volledige verandering in aan te brengen.
Zoals de biennale nu is, aldus Preti, draagt
zij bij tot de ontaarding van alle artistie
ke smaak en brengt zij de mensen ertoe
alle belangstelling voor de beeldende kunst
te verliezen.
Twee kunstenaars, die werk tentoonge
steld hadden op de biennale, de Japanner
Kenzo Okada en de Spanjaard Antonio
Tapies, hebben zondag een onderschei
ding van de UNESCO ontvangen, bestaan
de uit honderd dollar.
Zuivering. Op 19 juni eindigen alle
nog bestaande uitsluitingen van studen
ten, opgelegd op grond van de Beoorde
lingsbeschikkingen Studenten 1945 I en II,
en, voor wat het hoger landbouwonderwijs
betreft, de beschikking van 2 juli 1951.
Vrij. De Chinese autoriteiten hebben twee
Amerikaanse rooms-katholieke geeste
lijken, die in Sjanghai gevangenisstraf
fen hebben uitgezeten vrijgelaten. De
twee Amerikanen waren op 15 juni 1952
gearresteerd en tot vijf jaar gevangenis
straf veroordeeld wegens spionage en
inbreuk op de financiële voorschriften
in communistisch China.
Oorzaak. De democratische fractieleider
in de Amerikaanse Senaat, Mansfield,
heeft het departement van Buitenland
se Zaken te Washington verzocht ver
slag uit te brengen over de juistheid
van berichten, als zou personeel van
Amerikaanse diplomatieke vertegen
woordigingen in het buitenland grote
winsten hebben gemaakt door illegale
handel. Mansfield noemde deze handel
een der oorzaken van anti-Amerikanis
me.
Herkend. In Tel Aviv is zondag de 58-jari-
ge Walter Fogel wegens het mishande
len van zeven joodse medegevangenen
in een Duits concentratiekamp tot twee
maanden gevangenisstraf veroordeeld.
Fogel, wiens vrouw door de nazi's werd
vermoord, nam als vrijwilliger deel aan
de aanval op Egypte. In Sinai werd hij
door vroegere medegevangenen her
kend.
Dodendans. Volgens het persbureau ADN
is er in Oost-Duitsland een „dans te
gen de atoombom" ontworpen.
In werking. De eerste Poolse kernreactor
is zaterdag te Siwerk bij Warschau in
werking gesteld. Het aanvangsvermo
gen van de reactor bedraagt tweedui
zend kilowatt.
Fractie. Volgens de Londense „Sunday
Graphic" kan Groot-Brittannië voor
28 miljoen dollar een aardsatelliet lan
ceren, door gebruik te maken van ma
teriaal dat reeds ten behoeve van ra
ketten is ontwikkeld en van een raket
motor die Rolls-Royce heeft vervaar
digd. Het bedrag van 28 miljoen is een
fractie van hetgeen de Sovjet-Unie en
de Verenigde Staten voor de ontwikke
ling van aardsatellieten hebben ge
bruikt
Brand. Voor de tweede maal in vier da
gen is een „bidonville" in de buurt van
Casablanca door brand geteisterd. Het
aantal mensen dat door de twee bran
den dakloos is geworden, wordt ge
schat op vijftienduizend. Gevreesd
wordt, dat bij de laatste brand vier
mensen het leven hebben verloren. Vijf
werden gewond.
Onvindbaar. De Amerikaanse expeditie die
in het Himalaya gebergte naar een
„afschuwelijke sneeuwman" heeft ge
zocht is in de hoofdstad van Nepal,
Kathmandoe teruggekeerd, zonder re
sultaat. Een Sovjet-expeditie zoekt in
het Pamirgebergte naar een sneeuw
man.
Doorzagen. In Rusland is een nieuwe
methode gevonden voor het doorzagen
van diamanten door middel van ge
luidstrillingen. Het doorzagen gaat tien
maal sneller dan voorheen en er zijn
minder verliezen.
Opgedoken. Voor het eerst sedert zes
maanden is de voormalige Russische
minister van Buitenlandse Zaken, Di-
mitri Sjepilov, in Moskou gezien. Hij
verscheen zaterdagavond met zijn
vrouw in het Bolsjoi-theater, waar het
ballet van Parijs optrad. Sjepilov heeft
gewerkt aan het economisch instituut
te Moskou en de Frunze-universiteit te
Kazakhstan. Malenkov, Molotov en Ka-
ganovitsj hebben sinds hun verbanning
ook een of meer malen een kunstmani
festatie in het Bolsjoi-theater bezocht.
Overtuiging. Uit documenten over de be
ttrekkingen tussen de Verenigde Staten
en Groot-Brittannië in 1940, die 't State
Department heeft gepubliceerd, zou
men kunnen opmaken, dat Churchill in
zijn hart niet zo overtuigd was van de
eindoverwinning der geallieerden als
hij toen in het openbaar voorgaf te zijn.
Hij achtte de kansen voor een geallieer
de overwinniv uiterst klein na de deel
neming van Italië aan de oorlog.
Paradijs. De scheidende voorzitter van de
Amerikaanse Commissie voor kern
energie, admiraal Strauss, heeft ver
klaard, dat de wereld van 1990 grote
overvloed zal kennen, mits de wereld
vrede wordt gehandhaafd en weten
schappelijke experimenten ongehinderd
kunnen worden voortgezet. „De norma
le levensduur van de mensen kan dan
honderd 'jaar worden. De techniek zal
in staat zijn bijna alle benodigdheden te
leveren uit water, zonlicht en hard ge
steente, aldus Strauss.
MET het geleerde woord isostasie wordt
het verschijnsel aangeduid dat de aard
korst overal op aarde tot een diepte
van ten hoogste een honderdtal kilo
meters dezelfde massa blijkt te bezitten,
gerekend althans over een zeker opper
vlak. Wanneer zich ergens boven zee
niveau een bergmassief bevindt, zal er
bovengronds een teveel aan massa op
treden, dat in diepere aardlagen moet
worden gecompenseerd door een tekort
aan massa. Omgekeerd kan er aan het
aardoppervlak ook een tekort
aanwezig zijn, bijvoorbeeld in
de oceanen, waar het water
een soortelijk gewicht van
1,03 heeft, in plaats van 2,7 zo
als voor de gemiddelde aard
korst wordt aangenomen. In
de diepere aardlagen zal het
massa-tekort dat de oceanen
opleveren dus gecompenseerd moeten wor
den door een teveel, zodat de zaak weer
in evenwicht komt. Tot zover is het vrij
gemakkelijk, vooral wanneer we geen
rekening houden met allerlei uitbreidingen
die door geologen aan de isostasie zijn ge
geven (en waar we ons wijselijk buiten
zullen houden). Zouden we de aardkorst
simpelweg beschouwen als een homogeen
geval, dan zou de zojuist genoemde theorie
inhouden, dat de bolschil op plaatsen waar
zich hoge gebergten bevinden uitermate
dun is, terwijl de aardkorst op plaatsen
waar. zich oceanen bevinden bijzonder dik
zou moeten zijn. Ware het zö eenvoudig,
dan zouden we nooit dat prachtige woord
isostasie hebben gebruikt, dat hier van
zelfsprekend moet dienen om een veel
moeilijker voorstelling te dekken. Bij het
beschouwen van de aardkorst moeten we
in de eerste plaats onderscheiden de grani-
tische korst, die zoals daarnet gezegd, een
s.g. van ongeveer 2,7 heeft en tot een diep
te van gemiddeld ongeveer 20 km gaat.
maar vlak daaronder bevindt zich de ba-
saltische laag met het hogere s.g. van 3,2,
reikend tot een diepte van 60 tot 80 km.
Gutenberg meent dat op die diepte alle
gesteenten van de aardkorst gesmolten
zijn. Wat moeten we ons nu bij het op
treden van massa-teveel en massa-tekort
in de bovenste lagen van de aardkorst
voorstellen? Dit: het tekort wordt aan
gevuld uit de zwaardere basaltische laag,
uit het zogenaamde substratum, waarop de
vaste korst zich als het ware drijvende
houdt. Hierdoor wordt onze visie op de
gebergten en oceanen plots volkomen an
ders, want het gebergte, dat
een massa-teveel vertoont,
heeft dan géén aanvulling
van de basaltische laag nodig,
maar steekt integendeel met
„wortels" diep in het sustra-
tum. Daar is de gewone
aardkorst" dus bijzonder dik.
Oceanen, di ee: massa
tekort opleveren en dus aanvulling van
de zwaardere onderlaag behoeven, rusten
derhalve op een dunne korst! Precies het
omgekeerde dus, van wat we aanvanke
lijk verwacht hadden. De zwakste plekken
van de aardkorst zullen we dus in de
oceanen moeten zoeken. En een expeditie
van het Instituut voor Oceanografie van
de universiteit van Californië heeft de
zwakste plek dan ook inderdaad in 1955
ontdekt, te weten in de Stille Oceaan. Ten
zuiden van Mexico, op een afstand van
ruim 1000 km uit de kust, bevindt zich
daar een onderzees platea waar de aard
korst, gezien de sterke warmteuitstraling,
uiterst zwak moet zijn. Volgens bereke
ningen zou de korst hier ongeveer 5 km
dik moeten zijn!
Waarmee we vanzelf beland zijn bij de
vraag van een lezer die wil weten waar
om zo veel metalen als aderen in gesteen
ten worden aangetroffen.
Daarover een volgende keer.
(Nadruk verboden).
H Pétillon
