Werk van vier Nederlanders
beloond met Zilveren Anjer
Spaarnwouderstraat 80
Burgemeester van Zandvoort opent
nieuwe reddingspost aan strand
„Micro-toeristen" komen vrijdag per
verjongde „Oranje" naar IJmuiden
Prinselijke hulde voor amateur-
archeoloog H. J. Calkoen te Velsen
DEZE CONFECTIEFABRIEK STAAT ACHTER ONS
MAANDAG 23 JUNI 1958
8
„Behoud van het oude in het nieuwe"
Twee doden in het verkeer
Tweede Kamer heeft critiek
inzake Nieuw-Guinea
a
a
T.H. Eindhoven wordt
versneld gebouwd
Vier jaar geëist
Kerkmeester maakte
vier ton zoek
Herkrijging van het
Nederlanderschap
Verklaring P.v.d.A.-bestuur
over de executies
in Hongarije
Petitie van Hongaren
in Nederland
Hongaren in Haarlem
herdachten executies
Prins Bernhard heeft hedenmorgen als
regent van het Prins Bernhard Fonds in
het gebouw van de Nederlandse Handel
Maatschappij te Amsterdam voor de ne
gende keer Zilveren Anjers uitgereikt aan
Nederlanders, die zich op bijzondere wij
ze op het gebied van de wetenschap, kunst
en cultuur verdienstelijk hebben ge
maakt.
In een toespraak zei de Prins onder
meer: „Wij mogen wel een beetje trots
zijn op wat in Nederland sinds 1945 tot
stand werd gebracht of in uitvoering is, bij
voorbeeld het economisch en financieel
herstel, de voortgaande industrialisatie en
de geslaagde heroriëntering van de we
reldhandel. In de laatste jaren en maan
den zijn nieuwe projecten geëntameerd,
die voor die toekomst van beslissende be
tekenis zijn: het Deltaplan en de verwe
zenlijking van de Europoort. Met het oog
op de toekomst in internationaal verband
is het van het grootste belang, dat Neder
land stimulerend meewerkt aan de ontwik
keling van de Europese samenwerking in
groter verband. Nederland is door de
loop der geschiedenis teruggeworpen op
zijn eigen krachten. Voor Europa geldt in
wezen hetzelfde. Door de oorlog is de g e -
leidelijke ontwikkeling abrupt afge
broken en zijn we met een schok voor
veel nieuws gesteld. De wereldgeschiede
nis leert, dat dit zowel op politiek als op
economisch gebied herhaaldelijk is voor
gekomen.
Behoud van het oude
„E n verschijnsel is er echter in onze
tijd, dat", aldus de Prins, „vroeger niet
of niet in die mate, voorkwam: de steeds
sterker blijkende wil tot behoud van het
oude in het nieuwe, het bewaren van wat
goed was in het verleden bij het uitbre
ken naar het nieuwe heden. De oude Am
sterdammers hebben nooit geaarzeld voor
het nieuwe het in hun ogen onbruikbaar
geworden oude af te breken. Daarbij is
vaak heel veel onvervangbaar schoons
verloren gegaan. Thans ziet men een
steeds groeiende, bekwaam geleide,
krachtige verzetsbeweging tegen onnodi
ge afbraak van het oude. Het bestaan
alleen al en de kracht van dit streven is
een opmerkelijke aangelegenheid".
De Prins meende dat dit verschijnsel ge
zien mag worden als een bewijs van gees
telijke rijpheid. De modex*ne mens heeft
de mogelijkheid gekregen tal van dingen
breder te zien dan een eminent geleerde
van een eeuw geleden. Als al die ervarin
gen de moderne mens niet alleen tot w e -
ten, maar ook tot wijsheid brengen,
dan zal hij meer geschakeerd, meer rela
tief denken. Dan zal hij bij alle vernieu
wing ook het goede in het oude leven waar
deren en op het behoud daarvan prijs stel
len. Hij zal dan de waarheid inzien van
het woord van Huizinga: „een nationaal
gevoel, dat zich niet spiegelen kan in de
roerloosheid van het verleden, mist de
grondslag van zijn wijzen".
Geestelijke rijpheid
Nederland en hetzelfde geldt in gro
ter verband voor Europa zal in de gis
tende wereld van vandaag de geestelijke
rijpheid, die het in de loop der eeuwen
heeft verworven, moeten aanbieden. Het
zal het oude niet mogen willen behouden
alleen omdat het oud is. Dat zou een vol
komen steriele houding zijn. Anderzijds
zal het zich nimmer mogen overgeven aan
de waan van de dag, die alleen maar het
nieuwe, het moderne wil zien en waarde
ren. Het juiste midden dient te worden
gevonden. Dankzij die geestelijke rijp
heid is dat zeker geen onmogelijke taak".
Hierna reikte de Prins de zilveren An
jer uit aan mr. Ch. P. van Eeghen te Am
sterdam, H. J. Calkoen te Velsen, P. T. A.
Swillens te Utrecht en aan J. H. Beau-
jon op Aruba.
Mr. Ch. P. van Eeghen
De algemeen secretaris van het fonds,
drs. J. Henrick Mulder, las vervolgens de
motiveringen voor. De heer Van Eeghen
ontving de zilveren Anjer voor zijn met
liefde, kennis en smaak volgehouden ar
beid voor het behoud van onze overgele
verde cultuurschatten, als enig overgeble
ven stichter van de vereniging „Hendrick
de Keyser", als voorzitter van de vereni
ging „Rembrandt", bestuurslid van het
genootschap Amstelodamum, voorzitter
van de stichting „Het Rembrandthuis" en
als verzamelaar van oude tekenkunst,
waarvan vooral zijn verzameling prenten
over Amsterdam wordt genoemd.
H. J. Calkoen
De heer Mulder las daarna de motive
ring voor van de onderscheiding voor de
heer H. J. Calkoen, die werd begeleid door
prof. dr. A. E. van Giffen, oud hoogleraar
directeur van het Biologisch-Archeolo-
gisch Instituut te Groningen en van het
instituut voor Prae- en protohistorie te
Amsterdam, en dr. P. Glazema, directeur
van de Rijksdienst voor het Oudheidkun
dig Bodemonderzoek te Amersfoort. In de
ze motivering wordt gezegd, dat de heer
Calkoen de Zilveren Anjer ontvangt voor:
„de bijzonder belangrijke, jarenlange
arbeid op het terrein van de Nederland
se archeologie, vooral van die in het wes
ten des lands, meer in het bijzonder voor
Op het kruispunt BaandertwegMgr.
Nolenslaan te Sittard zijn een bromfiets
bestuurd door H. uit Sittard en een scooter
bestuurd door O., eveneens uit Sittard,
tegen elkaar gebotst. O., die 35 jaar oud is
en vader van drie kinderen, werd met ern
stige verwondingen naar het ziekenhuis te
Sittard overgebracht, waar hij in de loop
van de middag is overleden. De duoberij
der van de bromfiets, Van IJ. uit Sittard, is
eveneens in het ziekenhuis opgenomen. H.
werd ter plaatse verbonden.
De 35-jarige bromfietser E. Rodenboog
uit Zevenhuizen is op de Bremerweg in zijn
woonplaats door een nog onbekende oor
zaak tegen een voor hem links van de weg
staande boom gereden. De man werd met
zeer ernstige verwondingen aan het hoofd
overgebracht naar het Akademisch Zieken
huis in Groningen, waar hij is overleden.
het stichten en energiek en beleidvol be
sturen van de Archeologische Werkge
meenschap voor westelijk Nederland en
haar verschillende afdelingen, waardoor
niet alleen de actieve belangstelling van
velen op dit terrein kon worden gewekt en
gecoördineerd en hun scholing beter kon
worden verzorgd, maar waardoor ook en
vooral tegen de gevestigde mening in
verrassende vondsten in west-Nederland
werden gedaan en zeer belangrijke bijdra
gen aan de archeologische wetenschap van
dat deel van ons land konden worden ge
leverd. In hem worden tevens geëerd al
diegenen, die in de verschillende oudheid
kundige verenigingen van ons land in zo
gelukkige samenwerking met de Rijks
dienst voor het Oudheidkundig bodemon
derzoek met grote kennis van zaken en
opoffering van veel vrije tijd zo bijzon
der veel doen om onze kennis van de oud
ste geschiedenis van ons land te vergro
ten, vooral ook door de spaarzame res
ten daarvan tijdig op te sporen, vernie
ling te voorkomen en vakkundige vast
legging te verzekeren".
In een persoonlijk woord tot de heer Cal
koen zei prins Bernhard:
„Zo iemand geconfronteerd wordt met
de „roerloosheid van het verleden" dan
bent u dat wel in uw voortreffelijk werk
als archeoloog in het westen van ons
land. De officiële archologie was van oor
deel, dat het westen des lands archeolo
gisch een gebied van geen, of althans van
zeer geringe waarde was."
Fout aangetoond
Maar u bent, als leraar tekenen en
kunstgeschiedenis bij het middelbaar on
derwijs te Velsen werkzaam zijnde, reeds
in de twintiger jaren begonnen aan te to
nen, dat deze opvatting fout was. Het pleit
voor de sportiviteit van de officiële weten
schap, dat zij gaarne het ongelijk beken
de en uw verdere stappen als amateur-
archeoloog, bijvoorbeeld in de persoon
van professor Van Giffen, met genoegen
leidde en begeleidde. Ook de Rijksdienst
voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek
en zijn directeur, dr. Glazema, bleven hier
niet achter. Vele jaren bleef u vrijwel al
leen dit werk doen, totdat in 1951 een paar
Leidse studenten in de biologie zich bij u
aansloten en het idee van een vereniging
te stichten naar voren kwam. Toen bleek
pas goed het resultaat van een jarenlang
pionieren op dit gebied. Vandaag telt uw
vereniging ruim 500 leden, zijn de werk
groepen Haarlem en omgeving, Gooi-
Eemland, Rijnstreek, Amsterdam, volop
„in bedrijf" en zijn werkgroepen voor
Utrecht, Den Haag en Zeeland in voorbe
reiding. De leden van uw werkgroepen
zijn, vooral dankzij de goede samenwer
king met de Rijksdienst voor het Oudheid
kundig Bodemonderzoek, goed opgeleide,
in hoge mate deskundige leden.
Belangrijke ontdekkingen
De klein bezette rijksdienst heeft daar
door de beschikking gekregen over een
groot corps deskundige „veldverkenners".
En juist dit is van zo groot belang, zeker
voor het westen des lands. Want door de
onstuimige groei van de zogenaamde
„Randstad Holland" wordt daar de bo
dem gekeerd als nergens anders in ons
land. De oude cultuurresten zouden zon
der de opmerkzaamheid van uw leden
voorgoed vernietigd worden, zonder ge
kend te zijn. Bijzonder belangrijke ont
dekkingen zijn aan de actieve opmerk
zaamheid van u en de uwen te danken.
Ik memoreer slechts de vondsten met be
trekking tot de proto-Friezen, hun ver
keer met de Romeinen van wie men vroe
ger aannam, dat ze in de streek van Vel
sen nooit geweest waren. Tenslotte noem
de de Prins nog het blad „Westerheem"
met zijn voortreffelijke wetenschappelij
ke verantwoording van de resultaten uwer
leden en niet het minst met uw eigen
bijzonder goede tekeningen van de gevon
den cultuurresten."
P. T. A. Swillens
De heer P. T. A. Swillens, die werd be
geleid door dr. J. Bruyn, wetenschappe
lijk hoofdambtenaar aan het Kunsthisto
risch Instituut van de rijksuniversiteit te
Utrecht en prof. Jan Engelman, hoogle
raar aan de Jan van Eyck Academie te
Maastricht, ontving de Zilveren Anjer,
omdat hij, hoewel opgeleid als kunstschil
der, later als technisch tekenaar-assistent
verbonden aan het Kunsthistorisch Insti
tuut van de rijksuniversiteit te Utrecht,
met grote energie, bekwame speurzin en
liefde zulk een kennis en inzicht, vooral
op het moeilijke terrein van de kunsthis
torische wetenschap ten aanzien van kun
stenaars van vroeger eeuwen en hun werk,
vergaarde, dat verschillende grotere wer
ken als dat over Pieter Saenredam en Jo
hannes Vermeer, Prentkunst in de Neder
landen en het onlangs in manuscript ge
reed gekomen grote werk over Jacob van
Campen en voorts een reeks artikelen van
zijn hand het licht konden zien.
J. H. Beaujon
Tenslotte werd voorgelezen de benoe
mingsbrief voor de heer Jan Hendrik
Beaujon, voorzitter van de stichting Cul
tureel Centrum Aruba. Het culturele le
ven op Aruba in verschillende vorm als
de muziekschool, het balletcentrum, de
volksuniversiteit, de filmliga, de organi
satie voor moderne muziek Pro Musica,
de kunstnijverheidscursus, vindt in hem
zijn grote stimulerende coördinator. De
binnenkort te openen nieuwe schouwburg
kan mede als een bekroning van zijn voor
treffelijke activiteit worden gezien", aldus
de motivering. De gouverneur van de Ne
derlandse Antillen zal op 29 juni de onder
scheiding aan de heer Beaujon uitreiken.
Stoffelijk overschot gevonden. Bij
Lelystad is het stoffelijk overschot aan
gespoeld van tweede-luitenant-vlieger R.
P. Roetert van de Koninklijke Lucht
macht, die op 17 maart boven het IJsel-
meer is verongelukt. Op die dag werden
twee F 84 Thunderstreak-straaljagers
vermist. De vliegtuigen waren afkomstig
van de vliegbasis Eindhoven. Aangenomen
werd dat de toestellen tegen elkaar ge
botst waren. Het stoffelijk overschot van
een der vliegers werd al spoedig gevon
den. Het andere heeft men gisteren uit het
IJselmeer opgehaald.
De Tweede Kamer heeft in de toelich
ting op de begrotingen 1957-1958 van Ne
derlands Nieuw-Guinea algemeen een dui
delijke formulering gemist van de wijze,
waarop de regering zich voorstelt de ont
wikkeling van Nieuw-Guinea te leiden. Dit
wordt opgemerkt in het voorlopig verslag
van de Kamer. Men had de indruk, dat nog
steeds op onsystematische wijze gewerkt
wordt en dat noch op economisch, sociaal
en cultureel gebied, noch op politiek ge
bied van een ontwikkelingsplan kan wor
den gesproken.
Omdat naar hun mening de nauwere ver
bindingen met Australië het element in de
Nederlandse politiek vormen, dat althans
enigermate in de richting van een inter
nationale benadering der problemen wijst,
zouden vele kamerleden gaarne van de
minister vernemen in hoever die contacten
met Australië in de naaste toekomst zou
den kunnen leiden tot gemeenschappelijke
ontwikkelingsplannen en tot het vormen
van gemeenschappelijke diensten. Ook
vroegen zij, of het standpunt van Austra
lië ten aanzien van de rassenkwestie geen
belemmering vormt voor een dergelijke
samenwerking, daar van Nederlandse kant
het beginsel van de gelijkwaardigheid der
rassen als onaantastbaar wordt beschouwd.
Men wees voorts in algemene zin op het
gevaar, dat stopzetting of vertraging van
bepaalde activiteiten, ten gevolge van be-
stedingsbeperkende maatregelen, in een
land als Nieuw-Guinea met zijn nog uiterst
primitieve structuur veelal een sterke te
rugslag zal betekenen en tot onaanvaard
bare nadelen kan leiden in sociale, econo
mische, culturele en ook politieke zin. De
nog nauwelijks bestaande economische ba
sis van het gebied zou daardoor ernstig
schade lijden. De problemen der werkloos
heid, die daardoor zouden ontstaan, kun
nen in Nieuw-Guinea te moeilijker aan
gepakt worden, daar de sociale diensten
uiterst zwak zijn. Des te meer had men
daarom algemeen bezwaar tegen het in de
memorie van toelichting uitgesproken voor
nemen deze diensten als samenhangend
geheel op te heffen.
Gaarne zou men worden ingelicht over
de gevolgen, welke de totstandkoming van
de Europese Economische Gemeenschap
voor Nieuw-Guinea zal hebben en voor
welke projecten in 1958 nog gelden be
schikbaar komen voor Nieuw-Guinea uit
de fondsen van de Euromarkt.
Zeer vele leden meenden, dat een plan
ontworpen zal dienen te worden om op
korte termijn tot een exploratie van dit
gebied te komen. De daartoe benodigde
gelden moeten niet op de begroting van
Nieuw-Guinea drukken. Er zal een speci
aal fonds voor dit onderzoek gevormd
moeten worden.
De minister werd gevraagd uitvoerig
mede te delen, waarom de Raad voor
Volksopvoeding gedurende vier jaren niet
bijeenkwam. Men acht dit feit op zichzelf
reeds strijdig met het gehele betoog van
de minister over politieke opvoeding en
economische weerbaarmaking van de be
volking.
Aan de Zuidboulevard in Zandvoort is
zaterdagmiddag de vernieuwde reddings
post „Ernst Brokmeier" door burgemees
ter mr. H. M. van Fenema officieel ge
opend. De oude post, door stormvloed en
zandverstuivingen vrijwel geheel ver
nield, kon niet meer worden hersteld. Met
gemeentelijke hulp werd daarom iets ten
noorden van de oude post en hoger op de
duinreep deze nieuwe post gebouwd. Ter
gelegenheid van de officiële opening was
het gebouwtje met vlaggen gepavoiseerd.
Het gebouwtje omvat een tweetal kleed
kamers, toiletruimte, een douchecel, een
aanrecht met stromend water en een rui
me kamer voor de posters. Om het ge
bouwtje heen - hoog boven het strand -
is een brede waranda, vanwaar men een
uitzicht heeft van horizon tot horizon.
De burgemeester herinnerde eraan, dat
de eerste post „Ernst Brokmeier" in juli
1950 officiéél werd geopend. Niemand had
gedacht, dat dit posthuis er slechts drie
jaar xpu staan. De stormvloed van 1953
bracht het begin van de vernieling; het
gebouwtje werd door de enorme water
vloed scheef geslagen, doch desondanks
werkte men er nog enkele jaren in door.
In 1956, toen dit bijna niet meer mogelijk
bleek, werd het bouwen van een nieuwe
post toegestaan en in maart 1957 verleende
de raad er een krediet yoor van 16.000.
Toen de goedkeuring van Gedeputeerde
Staten echter nog drie maanden wegbleef
bleek het onmogelijk, de post reeds vcor
seizoen 1957 gereed te hebben en moest op
het nieuwe voorjaar worden gewacht.
Advertentie
U KOOPT VOOR 100.— U KRIJGT VOOR 200.—
ynpn^soMEZER.
<N
Hm,
h.
O
O
O?
O
O
O
O
o
O
kostuums blazers <z»u-
demi saisons sportcolberts
gabardine jassen
mSme damesmantels
HAARLEM tóntsteJu.
O
O
O
O
O
O
O
ts»
O
O
i—oo zf üooa i9Cia>i n —ooi mooa icsoox n
Aan de voorzitter van de reddingsbri
gade, de heer J. G. Bisenberger, schonk
de burgemeester daarna de sleutel van de
post, hopende, dat de brigade nog lang
haar onmisbare hulp op het strand zal ver
lenen.
De voorzitter van de reddingsbrigade
bracht de burgemeester dank voor diens
woorden en gewaagde van de grote er
kentelijkheid der brigade voor de hulp,
door de gemeenteraad verleend. Nadat
spreker aan mevrouw Van Fenema een
mooi boeket bloemen in de Zandvoortse
kleuren had geschonken, dankte spreker
allen, die aan de totstandkoming van deze
post hadden medegewerkt, inzonderheid de
dienst Publieke Werken. Hij richtte woor
den van dank tot de Zandvoortse politie
voor de prettige samenwerking.
Namens het bonds-hoofdbestuur sprak
vervolgens de heer P. van der Mije Kczn.,
die el als erevoorzitter der Zandvoortse
brigade nog een kort woord aan toevoeg
de en de hoop uitsprak, dat deze fraaie
post ertoe zou medewerken, dat het aan
tal verdrinkingsongevallen aan het strand
tot een minimum beperkt zal blijven. Spre
ker haalde tenslotte persoonlijke herinne
ringen op uit de geschiedenis van de Zand
voortse reddingsbrigade.
De voorzitter van het districtsbestuur,
de heer Kattestaart, noemde in zijn felici
tatiewoord deze post een der mooiste aan
onze kust. Hij zag er tevens een verheu
gend bewijs in, dat het werk van de bri
gades meer en meer in de belangstelling
van de gemeentebesturen komt te staan.
Nadat hierna de aanwezigen zich in de
consumptietent van de heer L. Hollenberg
hadden verzameld, sprak tenslotte de voor
zitter van de Noordwijkse reddingsbrigade
nes enkele woorden.
De voorzitter, dè heer Bisenberger.
schonk tenslotte aan de' heer Aay van de
dienst Publieke Werken een tweetal lang
speelplaten als dank voor diens verdien
stelijk werk bij de bouw van het posthuis
Het bouwtempo van de Technische Ho
geschool te Eindhoven wordt met een jaar
versneld. Niet in 1964 maar op 1 september
1963 zal de bouw van de T.H. gereed zijn
voor hét dan te verwachten aantal van
1.800 studenten. Bovendien wordt het aan
tal nuttige vierkante meters van 54.000 op
89.000 gebracht. Omgerekend in geld is dit
een stijging van 53 miljoen tot 86 miljoen
gulden. De kosten van de gebouwen en
de complete inventaris worden geschat op
122.500.000 gulden. Dit heeft de architect
ir. S. J. van Embden, medegedeeld in een
uiteenzetting die hij in een der zalen van
de Technische Hogeschool over de herzie
ne bouwplannen af.
De oorspronkelijk ontworpen tien gebou
wen zullen met vier worden uitgebreid:
een hoogbouw, waarin de afdeling elek
trotechniek zal worden ondergebracht, een
tussengebouw, eveneens voor elektrotech
niek, een hal voor fysische technologie en
een sporthal. Uiteraard zal de regering
nog moeten beslissen over deze extra
voorzieningen.
Vier jaar gevangenisstraf heeft de offi
cier van Justitie bij de rechtbank te Am
sterdam geëist tegen de 54-jarige Y. N. G.,
kerkmeester en secretaris-penningmeester
van een r.-k. kerk- en schoolbestuur te
Amsterdam, aan wie verduistering van
400.000, oplichting en valsheid in ge
schrifte ten laste was gelegd.
Bij de behandeling van deze zaak bleef
het een raadsel, waar het geld is gebleven.
De officier meende, dat de verdachte het
had besteed aan vakantiereizen, een dure
auto en aan zijn hobby: jagen. Maar de
curator in het faillissement van G. ver
klaarde, dat deze geen vermogen bezat en
een zeer sober leven leidde.
De verdachte zei, dat hij grote bedragen
tegoed had van het schoolbestuur en dat
hij deze op zijn privé-girorekening had
overgeschreven. Een accountant en de
pastoor van de parochie verklaarden even
wel, dat van enige vordering, van G. op het
schoolbestuur geen sprake was.
De ten laste gelegde oplichting en vals
heid in geschrifte betrof vier gevallen,
waarbij G., die ook makelaar was, twee
landbouwers, een dame en een winkelier
had geadviseerd hypotheek te nemen op
onroerende eigendommen en hun aanbe
volen dit geld door hem te laten beleggen.
Nu en dan ontvingen deze medeparochia
nen van G. enig geld als rente, maar van
de kapitalen (12.000, 25.000, 28.000 en 3500
gulden) zagen zij niets terug. G. had in
deze zaken bovendien valse akten opge
maakt.
In zijn laatste woord gaf G. de schuld
aan de voorlaatste pastoor van de parochie.
„Ik heb getracht, de gaten, die hij in de
financiën had geslagen, te stoppen," zei hij.
Op 25 juni zal de rechtbank uitspraak
doen.
ALS vrijdag de „Oranje"
van de Amsterdamse Java-
kade vertrekt met 364
schoolkinderen aan boord,
is voor de Stoomvaartmaat
schappij „Nederland" de
„operatie Hanedoes" begon
nen een nieuwe vorm
van schoolreisjes, die naar
wij al eerder in het kort
hebben gemeld, de luxe
schepen van deze rederij in
dienst stelt, van wat tot
voor kort alleen maar met
autobus en trein mogelijk
leek.
Hieruit mag niet begre
pen worden, dat de „Oran
je" nu voortaan als een ge
duldig „zeebusje" school
kinderen naar Mallorca
gaat vervoeren, want dit
zou niet geheel in overeen
stemming te brengen zijn
met de financiën der reis-
beluste schoolklassen, maar
men wil wel, als dit eerste
experiment lukt, de sche
pen, die op zomercruise
gaan en dus de meeste toe
risten pas in Southampton
aan boord krijgen, geduren
de een stukje van de reis
daarheen laten gebruiken
voor dit originele soort
schoolreisjes.
Al is het dan maar een
tochtje van Amsterdam naar
IJmuiden en al duurt het
hele feest niet veel meer
dan drie uur, bij de „Ne
derland" weet men ook wel,
dat de sensatie van een ver
blijf aan boord van het
vlaggeschip dezer maat
schappij vermoedelijk meer
waard is dan een driedaagse
trektocht door de Ardennen
of een klassikaal bezoek
aan de Expo. Waarbij dan
ook weer niet verondersteld
moet worden, dat de „Oran
je" zich als concurrent gaat
opwerpen van de traditio
nele wijze van schoolreizen,
want daarvoor is het voor
de rederij echt te weinig in
teressant uit commercieel
oogpunt bekeken. De kinde
ren zullen namelijk maar
een heel klein deel van de
werkelijke kosten van zulk
een reuzenschip kunnen be
talen. Maar dat hoeft ook
niet. Het gaat in de eerste
plaats om het idee en mis
schien ook wel een beetje
om 'wat toekomstige lief
hebbers voor de „echte"
:oeristenreizen te kweken,
waarvan de „Oranje" er
deze zomer weer een aantal
gaat maken.
Als de 364 kinderen in
IJmuiden gedebarkeerd zul
len zijn en het schip is
doorgestoomd naar South
ampton, komen daar name
lijk de volgende dag de
gasten voor een vijftien-
daagse droomreis aan boord
die hen door de straat van
Gibraltar naar Ceuta zal
voeren en vandaar naar
Palma op Mallorca, door
naar Genua en de Italiaan
se Rivièra en terug over
Lissabon.
Kapitein H. Zeilmaker
heeft in de veertien dagen,
dat zijn schip afgemeerd
heeft gelegen aan de Java-
kade, de „Oranje" een hele
metamorfose zien onder
gaan. Op het boven-prome-
nadedek is er een tweede
zwembad bijgekomen, één
van de kinderkamers is ge
transformeerd in de nacht
club „Neptunus" en op het
achterste meerdek is zelfs
een schietbaan aangelegd,
waar liefhebbers op klei
duiven zullen kunnen schie
ten.
De eersten, die dit alle
maal zullen mogen bekijken
zijn de kinderen van enige
Amsterdamse scholen en
van de Aerdenhoutse school
vereniging. Als het schip
om één uur op deze 27ste
juni uit Amsterdam is ver
trokken, gaan zij tijdens de
tocht door het Noordzee
kanaal het hele schip be
zichtigen, zij zullen boven
dien een envelopje met een
paar aardige souvenirs aan
dit „schoolreisje" aangebo
den krijgen. Daarmee is een
initiatief, dat de onderwij
zer Hanedoes bij de „Neder
land" aanhangig maakte, in
feestelijke realiteit omgezet
en een nieuwe periode in de
vaderlandse schoolreisjes
aangebroken. Want het zal
bij deze eerste „micro-toe
risten" hoogstwaarschijnlijk
wel niet blijven.
De ministers van Justitie en van Zaken
Overzee hebben de Eerste Kamer me
degedeeld, dat van het ontwerp-rijkswet
tot wijziging van de Wet op het Neder
landerschap en het Ingezetenschap ook ge
bruik zal kunnen worden gemaakt door
personen, wier status gewijzigd is door de
overeenkomst met Indonesië betreffende
de toescheiding van staatsburgers. Zo zal
de vrouw, die vóór de souvereiniteitsover-
dracht als Nederlandse is gehuwd met een
Nederlands onderdaan die de Indonesische
nationaliteit verkreeg, alsook de vrouw,
wier Nederlandse man voor de Neder
landse nationaliteit heeft geopteerd, na de
ontbinding van het huwelijk gebruik kun
nen maken van de ruimere mogelijkheid
om door het doen van een kennisgeving
het Nederlanderschap te herkrijgen. Aan
kinderen, die het door geboorte verkre
gen Nederlanderschap hebben verloren
doordat hun vader de Indonesische natio
naliteit heeft gekregen, kan op verzoek
van de moeder het Nederlanderschap wor
den verleend indien de moeder zelf het
Nederlanderschap heeft herkregen en de
vader van de kinderen is overleden.
Op kinderen, die de 21-jarige leeftijd heb
ben bereikt, voordat op het te hunnen be
hoeve gedaan verzoek om verlening van
het Nederlanderschap kon worden be
schikt, zal de voorgestelde bepaling niet
van toepassing zijn. Deze kinderen zullen
zelfstandig om naturalisatie moeten ver
zoeken.
In het wetsontwerp is de voorwaarde
opgenomen, dat het kind gedurende een
onmiddellijk aan de indiening van het ver
zoek voorafgaand tijdvak van één jaar
woonplaats in het koninkrijk moet hebben
gehad. Volgens de ministers zou het on
juist zijn het Nederlanderschap te verle
nen aan een minderjarige vreemdeling,
die woonplaats heeft bij zijn in het bui
tenland wonende moeder en die zich
wellicht nimmer in Nederland zal vesti
gen.
Het bestuur van de Partij van de Ar
beid heeft de volgende verklaring gepu
bliceerd: „Nagy en Maleter zijn gedood
zonder vorm van proces. Zij, die de com
munistische politiek kennen, wisten, dat
dit zou geschieden. Vele tienduizenden
echter hoopten, vaak tegen beter weten
in, dat het communistische regime tot
zulk een afgrijselijke daad niet zou over
gaan. Verbijsterd en verbitterd stellen ve
len opnieuw vast, dat men in de commu
nistische wereld aan recht en rechtvaar
digheid geen waarde toekent en dat het
mensenleven er niet telt.
De voortdurende Russische verklarin
gen van bereidheid tot een pacifistische
politiek zijn duidelijker dan ooit gelogen
straft door de feiten. Men heeft de wereld
bedrogen, zoals men Nagy en Maleter be
droog, toen men hen onder het voorwend
sel van vrijgeleide de dood indreef.
Vreedzaam naast elkaar leven, trouw
en solidariteit zijn opnieuw slechts leuzen
gebleken, waarmee men mensen, die naar
vrede verlangen, probeert voor zich te
winnen, of waarmee men ten minste ver
warring hoopt te zaaien.
De Partij van de Arbeid, levend van
uit het besef, dat vrijheid en menselijke
waardigheid ver uitgaan boven partijpo
litieke belangen, is zich er duidelijk van
bewust, dat het haar taak en opdracht
blijft te waarschuwen en te strijden te
gen een beweging, die haar eigen vernie
lende macht verafgoodt en die voor de
mens, zijn vrijheid en beschaving slechts
verachting heeft."
Vandaag hebben vele Hongaarse vluch
telingen uit alle delen van het land een
petitie aan minister-president Drees en
aan minister Luns aangeboden. In de pe
titie wordt gezegd: „Het bericht, dat de
minister-president Imre Nagy van Hon
garije en generaal P. Maleter, tezamen
met anderen die aan de vrijheidsstrijd in
Hongarije in 1956 hebben deelgenomen,
zijn terechtgesteld, heeft niet alleen de in
Nederland levende Hongaren hoewel
hen in het bijzonder diep geschokt,
maar een ieder die de vrijheid in de we
reld dierbaar is. Deze nieuwe schanddaad
heeft opnieuw bewezen, dat in de landen
achter het IJzeren Gordijn een terreur
heerst, daar het individu, zonder enige
schuld en zonder noemenswaardige
rechtsbescherming, is uitgeleverd aan de
vernietigingskracht van een verblinde ide
ologie: het communisme, dat uiteindelijk
de gehele wereld wenst te veroveren. On
der deze omstandigheden wenden wij ons
tot u met het verzoek, deze en dergelijke
terreurdaden van het communisme in
Hongarije scherp te veroordelen. Indien
wij bedenken, dat in Hongarije vele dui
zenden op hun veroordeling wachten en
andere tienduizenden al of niet veroor
deeld in de gevangenis zitten, menen
wij mede in het belang van deze talloze
onbekende onschuldigen een beroep op u
te moeten doen, om alles in het werk te
stellen teneinde hen van gevangenis,
dwangarbeid, deportatie of terechtstelling
te redden."
Voorts is het volgende telegram ver
stuurd naar de secretaris-generaal der
Verenigde Naties in New York: „De Hon
gaarse vluchtelingen in Nederland, diep
geschokt door de executie van eerste mi
nister Nagy van Hongarije en generaal
Maleter, verzoeken u dringend uw gezag
aan te wenden en een beroep op de we
reld te doen, teneinde dergelijke misda
den in de toekomst te voorkomen."
De in Haarlem en omgeving verblijf
houdende Hongaren hebben zondagavond
in hun centrum aan de Hazepaterslaan
een bijeenkomst gehouden ter herdenking
van de executies van Imre Nagy, de oud
minister-president van Hongarije en van
de verzetsheld Pal Maleter.
Het was een sobere plechtigheid. Er
werden enige liederen gezongen en één
van de aanwezigen hield een korte her
denkingsrede. Tot slot besloot men aan
minister Luns een telegram te sturen,
waarin werd aangedrongen de afschuw
van het vrije westen voor deze terreur
daad waar mogelijk te tonen en waarin
tevens fel tegen de executies werd gepro
testeerd.
