NIETS IS HEILIG OF VEILIG VOOR DE TELEVISIE-CAMERA Three Castles HOGE CULTURELE WAARDE KAN EVENMIN WORDEN ONTKEND Nederlandse kruisers worden met geleide projectielen bewapend Verbouwing zal twee jaar duren en kost f 20 miljoen per schip ^Praatótoel 3 „News" gaat over lijken Andere zijde (Op de FOTOGRAFEREN? Riskeer niets vraag films Nederlandse straaljager in Engeland neergestort Nieuwe bestuurder van bisdom Roermond benoemd de traditionele echte Virqinia NU voor de populaire prijs van EEN GULDEN per pakje VRIJDAG 18 JULI 1958 Elk Amerikaans hotel, dat zichzelf respecteert en ook door anderen gerespec teerd wil worden, heeft tegenwoordig in iedere kamer een televisie-toestel staan. Wat voor ons Europeanen een hotelkamer zonder vaste wastafel is die we dan nog wel eens een keer voor lief nemen, als het heslist niet anders kan dat is voor de Amerikaanse hotelgast een kamer zonder televisie. Hij legt er zich, in geval van nood, bij neermaar veel liever legt hij zich neer in een bed dat binnen reikwijdte van een t.v.-toestel staat, want dan kan hij al liggend nog aan de knoppen draaien en met zijn hoofd op het kussen naar het magische apparaat blijven kijken tot hij in slaap valt. En 's morgens hoeft hij dan ook maar één handbeweging te maken om de beeldjes weer te laten verschijnen, nog voor hij zijn benen buiten bed steekt. Televisie bij het onderwijs: links een klaslokaal van een Amerikaanse lagere school, waar dankbaar gebruik gemaakt wordt van de illustratieve en sug gestieve mogelijkheden van het televisiebeeld. Rechts televisietoepassing bij het hoger onderwijs. De Amerikaanse student kan zo hij van vroeg opstaan houdt in de vroege morgenuren „college-kijken" inplaats van „lopen", aangezien de universiteiten hun professoren „uitzenden". Dat voor invalide en bedlegerige studenten deze methode een uitkomst is, behoeft weinig betoog. In het vorige artikel van deze reeks heb ik al een en ander verteld over de omvang, die de televisie-industrie in Amerika heeft aangenomen. Nu wil ik ook nog iets ver tellen over datgene, waardoor die enorme belangstelling van het publiek is gewekt en waarmee deze belangstelling nog steeds in onverminderde mate wordt vastgehou den: het programma. Want het is niet slechts „kijklust", die een Amerikaanse reiziger zelfs in steden als New York, Chi cago en Los Angeles, waar men zich bui tenshuis op allerlei manieren kan amuse ren, soms hele avonden aan zijn doorgaans ongezellige hotelkamer gekluisterd houdt; het is ook, en vooral, nieuwsgierigheid naar hetgeen de televisie die avond te bieden zal hebben. Hij kan er namelijk op rekenen, dat daar vrijwel altijd iets bij zal zijn, waarin hij geïnteresseerd is en waarin hij zelfs zó geïnteresseerd is dat hij de talloze onderbrekingen voor het adverteren van zeepvlokken, spinazie, sigaretten, auto's, puddingpoeder, of ijskasten op de koop toe neemt. En daarbij maakt het zelfs tamelijk weinig verschil of zijn voorkeur uitgaat naar sport, politiek, variété, moord zaken of dramatische kunst. Toen ik zo-even sprak van „het" pro gramma, bedoelde ik dat in alles-omvat- t.ende zin. Want verreweg de meeste Ame rikaanse televisie-kijkers kunnen op elk moment van de dag en dikwijls ook van de nacht kiezen uit een aantal ver schillende programma's. Zij die in een grote stad wonen, of dicht genoeg daarbij om haar uitzendingen te kunnen opvangen, zijn in dit opzicht natuurlijk bijzonder bevoorrecht. In New York City bijvoor beeld worden de gehele dag acht program ma's tegelijk uitgezonden. En alleen al uit een oogpunt van concurrentie zorgen de exploitanten van de zenders er wel voor, dat zij niet alle de aantrekkelijkste delen van hun programma's op' hétzelfde uur uit zenden. Slechts in uitzonderingsgevallen staat een kijker voor het dilemma, te moe ten kiezen tussen twee stations die allebei iets geven dat hij niet wil missen. schandalen, corruptie-affaires of spio- nage-zaken. Als de getuigen en verdachten, die daarbij verhoord worden, hele batte rijen televisie-camera's en microfoons op zich gericht zien, terwijl ze in de toch al zo moeilijke situatie verkeren, op een kruisvuur van vragen van juridisch-door- knede politici te moeten antwoorden, gaan ze zich soms zo zenuwachtig en stuntelig gedragen dat het lachwekkend wordt. En dikwijls is dat genoeg om de opinie van miljoenen eenvoudige zielen onder de tele visie-kijkers nadelig te beïnvloeden, vooral als de getuige of verdachte ook nog zo on fortuinlijk is, zijn uiterlijk niet mee te hebben. Zelfs een gunstige uitspraak van de Congres-commissie is in zo'n geval niet altijd in staat, bij het onnadenkende deel van het publiek de eenmaal geschade repu tatie van het „slachtoffer" der camera's geheel te herstellen. Ik herinner me een dergelijk onderzoek van een New Yorks corruptie-schandaal, waarbij de hoofdge tuige (die toch al slecht bekend stond) bij uitzondering had weten te bedingen, dat zijn gezicht niet zou worden geteleviseerd. De camera's werden toen gericht op. de handen van deze getuige, en het voort succes in Algerije. Zulke vraaggesprekken blijven natuurlijk nogal eens aan de opper vlakte, maar ik heb kunnen vaststellen dat dit toch lang niet altijd het geval is; vaak wordt zo diep op de dingen ingegaan dat men zich erover verwondert, deze mate v&n belangstelling aan te treffen voor vraag stukken die zich, zoals het Algerijnse, af spelen in landen waarvan de gemiddelde inwoner van menige Amerikaanse stad nog enkele jaren geleden nauwelijks wist te zeggen waar ze lagen. Het spreekt wel vanzelf dat voor de actuele reportages nog meer werk wordt gemaakt van de binnenlandse dan van de buitenlandse politiek. Wat de Amerikaanse televisie op dit gebied weet te presteren, kan men vooral in een verkiezingsjaar goed beoordelen. Er wordt geen verkiezings campagne van enige betekenis gevoerd door een kandidaat van meer dan plaatse lijke reputatie of men kan de hoogtepunten ervan in de voornaamste centra van het land via de televisie volgen. En waarlijk grandioos is de reportage-regie gewoonlijk bij de nationale congressen van de twee grote partijen, waaraan soms zonder aar zelen uitzendingen van hele dagen worden gewijd. Dat in een land als Amerika de sport een zeer grote plaats in het televisie-pro gramma inneemt, behoeft geen betoog. Voor een honkbalwedstrijd in de nationale competitie wordt elk ander programma onderdeel terzijde geschoven. Maar minder voor de hand liggend is het, dat menige televisie-onderneming heel wat meer tijd wijdt aan opvoedkundige uitzendingen dan men zou verwachten. Sommige van die uitzendingen worden gesubsidieerd door stichtingen met een ideëel of cultureel doel; in andere gevallen wordt zendtijd ter beschikking van universiteiten gesteld en deze maken daar, uiteraard zonder inmen ging van de commerciële ondernemingen, dikwijls een uitstekend gebruik van. In Detroit had ik gelegenheid een uitzending te zien die verzorgd was door de Universi teit van Michigan te Ann Harbor en die MacCarthy moet zich daarbij in zijn graf hebben omgedraaid!! deel uitmaakte van een hele serie, gewijd aande Sovjet- Unie en haar betekenis op verschillende gebieden, vergeleken met die van de Ver enigde Staten op dezelfde gebieden. Deze uitzending had geen politiek-propagandis- tisch doel, maar grote opvoedkundige waarde. Zo kan men in de programma's soms ook uitzendingen over medische, eco nomische, sociologische en andere weten schappelijke onderwerpen aantreffen en aan de Universiteit van New York kan Televisie in dienst der grote wetenschap: een aantal jonge dok. toren krijgt aan schouwelijk onder richt in de chirurgie door middel van een uitzending, die een chirurg aan het werk toont en die de de tails van een opera tie zeer nauwkeurig en duidelijk in beeld brengt via de boven de operatietafel aan gebrachte camera, waarvan de lens door een spiegelstelsel waarneemt. Ter verduidelijking moet hierbij worden aangetekend, dat in de V. S. het zendbereik van de televisie-zenders evenals dat van de radio-zenders veelal beperkter is dan in Europa, en dat er van centrale zenders geen sprake is. Men ziet en hoort in het algemeen dus uitsluitend de programma's die in de eigen respectievelijk de naast- bijgelegen stad worden uitgezonden. Als een programma-onderdeel bestemd is voor regionale of nationale ontvangst, moet het dus door een groot aantal zenders viorden gerelayeerd; of het wordt als de aard van het onderwerp en de beschikbare tijd het toelaten gefilmd en deze film wordt dan door alle zenders, die ervoor in aan merking komen, tegelijkertijd verspreid. Bij de samenstelling der televisie-pro gramma's wordt naar een hoge mate van actualiteit gestreefd, en daarbij gaat men vaak door dik en dun. Ik bedoel daarmee, dat er in Amerika vrijwel geen muren be staan die sterk genoeg zijn om de camera ploegen van de t.v. ergens buiten te hou den. In rechtszalen, in raadkamers, in hotelsuites, in privé-kantoren, in particu liere woningen weten die ploegen binnen te dringen als er iets valt op te nemen, dat naar de mening van hun chef interessant genoeg is om een flink aantal kijkers te kunnen boeien. Alle discretie, alle respect voor persoonlijke gevoelens en gevoelig heden worden terzijde geschoven als het gaat om „news", want de wereld zo wordt dan betoogd heeft er recht op, alles te weten wat als „news" kan worden beschouwd. Ik laat dit woord onvertaald, omdat het dikwijls zo bar weinig te maken heeft met wat in ons land onder nieuws wordt verstaan. Het is aan deze opvatting toe te schrij ven, dat de Amerikaanse televisie er bij voorbeeld enige jaren geleden in slaagde, toestemming te krijgen voor het uitzenden van hele zittingen van Congres-commissies, gewijd aan het onderzoek van politieke durende zenuwachtige bewegen van zijn vingers, in „close up" genomen, was beslis send voor het ongunstige oordeel van half Amerika over deze man. Komend uit Nederland, waar de pers ge woonlijk zelfs de naam van een verdachte niet voluit vermeldt teneinde zijn reputatie niet aan te tasten, kan men voor deze bij zonder indiscrete methodes weinig bewon dering hebben. Ik werd er op deze reis weer mee geconfronteerd, toen het televi sie-journaal ergens in het Zuiden (maar waarschijnlijk ook elders) opnamen be vatte van verdachten in een moordzaak, waarbij de commentator in alle uitvoerig heid de „doopceel" van die verdachten lichtte. Even weinig discretie toonde een overigens voortreffelijke reportage die ik in New York zag van een school voor half-volwassen a-sociale jongens, waarin van elke jongen, wiens gezicht levensgroot op het beeldscherm werd vertoond, met vermelding van naam en toenaam verteld werd, welke wandaden hij al op zijn jeug dig geweten had. Maar laat ik hier dadelijk bijvoegen, dat de actuele reportages van de meeste Ame rikaanse televisie-maatschappijen dikwijls ook de hoogste lof verdienen. Ik heb tal van voorbeelden van cultureel zeer hoog staand reportage-werk gezien. Het is ver bazingwekkend, hoe onbeschroomd men soms een hoogst ingewikkeld probleem op welk gebied dan ook bij de kop pakt om het voor de televisie door een aantal deskundigen te laten bespreken. Zo werd tijdens mijn bezoek aan New York de kwestie van een wereldconferentie over atoomwapens behandeld in een vraagge sprek, dat drie buitenlandse dagblad-cor respondenten (een Zwitser, een Engelsman en een Indiër) hadden met de voorzitter van de Internationale Humanistische en Ethische Unie, en enige dagen later inter viewden drie andere journalisten een leider van het Algerijnse Bevrijdingsfront over de kansen van De Gaulle op een politiek De Nederlandse kruisers „De Ruyter" en „De Zeven Provinciën" zullen gemo derniseerd worden door het installeren van twee afvuurinrichtingen voor geleide projectielen van het type Terrier. Voor de ze afvuurinrichtingen, het controleappa raat en een voorraad terrier-projectielcn zullen op elk schip de beide achtertorens worden weggenomen en het achterschip verbouwd. Als het parlement de plannen goedkeurt, zal begin 1960 met de moder nisering worden begonnen. Het Neder landse aandeel in de kosten van de mo dernisering zal, op basis van de huidige loon- en prijscondities, naar schatting een bedrag van 20 miljoen per schip niet over schrijden. De Verenigde Staten zullen het modern ste type terrier, dat ook bij de Ameri kaanse marine pas na 1960 in operationeel gebruik zal worden genomen, ter beschik king van de Koninklijke Marine stellen. Dit heeft de minister voor Defensie, ir. C. Staf medegedeeld in antwoord op vra gen van het Tweede-Kamerlid de heer Schouwenaar (P.v.d.A.). De minister verklaart, dat de uitrusting van een oorlogsschip sneller veroudert dan het schip zelf, vooral nu in de laatste de cennia de techniek ongekend snelle vor deringen heeft gemaakt. Daardoor is het mogelijk, dat gedurende de bouw van een oorlogsschip nieuwe wapens of installaties ontstaan, waarmee tijdens de bouw nog geen rekening kon worden gehouden. Dit vereist veranderingen op een later tijd stip. Dergelijke moderniseringen doen zich vooral voor op het gebied van de wapen techniek en de elektronica. Bij de bouw van de kruisers „De Ruy ter" en „De Zeven Provinciën" bestonden nog geen geleide projectielen tegen lucht doelen. Verbouwing duurt twee jaar De reden voor de voorgenomen moder nisering is meer in het bijzonder gelegen in de snelle technische ontwikkeling van het vliegtuig in de naoorlogse jaren, waar door het kanon als afweerwapen niet in elk opzicht meer toereikend is, zodat het luchtafweergeschut door geleide projec tielen moet worden vervangen. Minister Staf zegt voorts, dat de Sovjet- Unie thans over ruim 30 kruisers beschikt. De NAVO stelt hier een geringer aantal gelijkwaardige kruisers tegenover. Het is dus duidelijk welke belangrijke rol de twee Nederlandse kruisers in het totaal ver band vervullen. De modernisering houdt in, dat iedere kruiser twee jaar op de werf verblijft. In het daaraan voorafgaande jaar, terwijl het betrokken schip normaal in dienst is, wor den de noodzakelijke tekeningen vervaar digd en de verdere voorbereidingen ge troffen. In het jaar na de verbouwing is schip weer paraat. De bouwkosten van de kruisers, die bei de eind 1953 in dienst zijn gesteld, bedra gen ongeveer 88 miljoen per schip. Van dit bedrag werd vóór de indienststelling ongeveer 72 miljoen in de begrotingen op genomen. Het resterende bedrag ad 16 miljoen werd over de begrotingen van 1954 tot en met 1957 opgebracht. De exploitatiekosten voor een in dienst zijnde kruiser zijn, als gevolg van stijgen de personele en materiële kosten, tussen 1953 en heden opgelopen van 5 miljoen tot ongeveer 6 miljoen per jaar. De personele kosten maken ruim de helft van dit' to taal uit. De militaire noodzaak der voorgenomen modernisering past geheel in het kader van de doelstellingen van het Nederland se vlootplan, dat primair gericht is op be scherming der koopvaardij, zo zegt de mi nister tenslotte. men zelfs per televisie „college lopen" al moet worden toegegeven dat men op zater dag- of zondagavond tevergeefs naar uit zendingen van zulk hoog gehalte zou zoe ken; ze worden gewoonlijk bestemd voor de commercieel minder „rendabele" zend uren. Die zaterdag- en zondagavonden zijn overal in de V. S„ evenals trouwens in Europa, hoofdzakelijk aan amusements kunst gewijd, amusementskunst die geeste lijk in het algemeen niet op een hoog peil staat, maar technisch bijna altijd voortref felijk verzorgd is. Dat laatste geldt trou wens ook voor de dramatische kunst van beter gehalte, die op vele programma's een ereplaats inneemt. Het is geen overdrijving te zeggen dat aan de serieuze kijkspelen" (een onmogelijk woord, maar er is geen ander), die door de grote televisie-maat schappijen worden uitgezonden, ten aan zien van tekst, rolverdeling, regie en decor niet minder zorg wordt besteed, en soms misschien wel méér, dan vele producers aan toneelvoorstellingen besteden. Dat dit veel geld kost, aanvaardt men als onver mijdelijk. De inrichting van de studio's is. althans bij die grote maatschappijen, bij deze hoge artistieke eisen aangepast. Ik heb al vermeld, dat in New York tal van schouwburgen als televisie-studio's worden gebruikt; daarnaast vindt men nog een paar dozijn studio's, die speciaal voor tele visie zijn gebouwd. Bij de National Broad casting Company werd mij een studio van 80 bij 100 meter getoond, waarin meer be- lichtings-apparatuur hing dan er tien jaar geleden misschien in alle New Yorkse stu dio's bij elkaar te vinden was. En de repe titie. die ik er bijwoonde, was indrukwek kend door de zorgvuldigheid waarmee elk gebaar, elke stemnuance in de regie-cabine door middel van het „pilot"-toestel werd bekeken en beluisterd. Hier kreeg men het gevoel, dat er in Amerika natuurlijk niet overal, maar wel hier en daar mensen aan het werk zijn, die niet zullen rusten voor zij van de televisie een nieuwe, zelf standige en waardevolle kunstvorm hebben gemaakt. Nu nog een enkel woord over de „closed circuit television" (de televisie per draad), niet die van de dollar-in-de-gleuf, waar over ik jongstleden dinsdag schreef, maar die welke bestemd is voor beperkte groe pen van kijkers. Zo worden er speciale programma's voor de scholen uitgezonden, waarmee het onderwijs vooral in kleinere plaatsen die niet altijd over even goede leerkrachten en leermiddelen beschikken uitermate gebaat is. Daarnaast is er de mogelijkheid, welke de televisie aan medi sche studenten en jonge artsen biedt, om bijzondere operaties als het ware van Vlak boven de handen van de chirurg te aan schouwen. Het spreekt vanzelf, dat het aantal aangeslotenen in dergelijke gevallen strikt beperkt blijft tot mensen van de wetenschap. Zoals grote commerciële on dernemingen soms van de draad-televisie gebruik maken om weer een andere be perkte groep namelijk hun personeel in verschillende Amerikaanse steden te laten kijken en luisteren als bijvoorbeeld een nieuw produkt van de onderneming wordt gedemonstreerd en uitgelegd. Al deze toepassingen van de televisie gaan er bij het Amerikaanse publiek gretig in. En als men hoort, hoe intensief er door de televisie-industrie nog altijd wordt ge ëxperimenteerd, kan men er niet aan twij felen dat het aantal toepassingen van deze nieuwe techniek daarmee nog lang niet is uitgeput. Simon Koster oooooooooooocoooooooooooooooooooooöcoooooooooococcö WEEKABONNEMENTEN dienen uiterlijk op woensdag te worden betaald, daar de bezorgers op donder dag moeten afrekenen. DE ADMINISTRATIE De telefoon Als je in bad zit en de telefoon gaat. Het kan natuurlijk Soestdijk zijn, of je een nieuw kabinet wilt vormen; of het College van Curatoren in Leiden dat ze dringend een rector magnificus zoeken. Het kan na tuurlijk de Rotterdamse Lloyd zijn of ze een schip naar je mogen noemen en of je ook president-commissaris zou willen wor den. Het kan Hollywood zijn of je een film voor ze kunt schrijven, spelen en re gisseren en ook de muziek er voor com poneren. Je zit dan in bad en de telefoon gaat. Je bent nat en bibberig, half ingezeept, half uitgezeept, op de trap tocht het, je badjas kun je niet vinden, je ene pantoffel is weggeschopt, je glijdt uit op de trap, het gangraam staat open, de gordijnen zijn weggeschoven en iedereen kan naar bin nen kijken. Ondanks dat je dit alles weet uit ervaring, uit instinct en uit waarne ming, wat doe je? Je stapt uit het bad, je trapt op de zeep, je grijpt handdoek en jas en holt naar het bellende onding. Dit, helaas is een twintigste-eeuwse re flex. Zoals otters duiken bij het horen van onraad en schapen hollen wanneer een hond blaft, zo springen wij uit bad en ren nen naar het apparaat als de bel rinkelt. Wat is ons loon? Verkeerd aangesloten; tante Boetselaar of we volgende vrijdag ooms verjaardag niet vergeten; hier is de eerste waterlandse ruitenverzekering dat de polis niet is betaald; is Pim thuis en wil ze meteen opbellen als ze komt of an ders morgen of overmorgen. We weten het, wij vermoeden het, onze ervaring leert het ons en toch, als we nat en warm liggen te dromen in ante-natale diluviën en achteloos met de spons spelen - blauwgroen spoelt het zeepsopgeurige zachtkabbelende nat, de wasem stijgt op en dampt warm om ons heen, en in de verte beneden ratelt een bel: een snelle sprong, natte voetstappen op de badkamervloer, koudevattende holpartijen langs trapleu ningen en tochtige ganghoeken naar het rateltafeitje met het nare apparaat, te laat of verkeerd verbonden of Pim of Truus of tante, of zomaar zinloos bellen. Volgende keer, vriend slachtoffer of vriendin slachtofster, volgende keer als ge in bad ligt, warm en waterig, ongekleed en natuurlijk, en de bel ratelt, rinkelt, dreigt, belooft, dwingt, dringt, lokt, ver leidt, schreeuwt, jankt, huilt, streelt, flu- weelt, triangelt, kwinkeleertlaat het ding ratelen. Ja, maar zult u m.ij tegenwerpen, als het Soestdijk is. Leiden, de reders, of Metro Goldivyn Warner. Geloof me. De prvaring heeft het me geleerdSoestdijk, Warner. Leiden en Rot terdam bellen nimmer, nimmer, nimmer op als ge in bad ligt. Hoe zouden anders regeringen gevormd worden, boten ie wa ter gelaten en universiteiten bestuurd? Vraag het de rector, vraag het de presi dent-commissaris, vraag het de minister, vraag het de filmster. Nimmer, nimmer, nimmer werd de uitnodiging hun gedaan toen ze in bad lagen. Anders, geloof me, zouden ministers, filmsterren en reders of financiers nimmer, nimmer, nimmer een bad nemen. Ik trouwens ook niet. H. B. Fortuin Advertentie OOOOCOOOQO<yyYV*y,yyy*inn<*iorv>>yw>yyyv'Yyvvy^Yy^orii»y~lrw^<yv»v'v*^i CANTERBURY (UPI) Een Neder landse Thunderstreak straaljager van het type T-84, is bij Canterbury in Engeland neergestort. De piloot, de luitenant-vlieger F. de Jong uit Eindhoven kon zich met de schietstoel redden. Hij werd licht gewond. Het vliegtuig kwam in een tarweveldje terecht tussen een groep wegvluchtende vrouwen die op het land werkten. Het vliegtuig was op een oefenvlucht. Het behoorde tot het 315de Squadron van de basis Eindhoven. Luitenant De Jong is ter observatie in een ziekenhuis opgeno men. Het kathedrale kapittel van het bisdom Roermond heeft donderdagmiddag be noemd tot kapittel-vicaris, de plebaan-de ken van Roermond, mgr. A. E. H. Ter stappen. Mgr. Terstappen is in deze func tie de opvolger van mgr. F. Feron, die in de nacht van zondag op maandag plotse ling overleed. Hij is belast met het be stuur van het bisdom totdat een nieuwe bisschop zal zijn benoemd. Advertentie

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1958 | | pagina 3