GOLDEN FICTION
De wedloop tussen Panafrika en
Eurafrika is begonnen
r
Gezellige
mensen
stoken
^^Praatótoel j
Van dag tot dag
Achter oprecht gevoeld eenheidsstreven staat
de rivaliteit tussen de Afrikaanse leiders
WEST-AFRIKA VI
Een startschot
in Accra
Een heBdere
'jonge*
RYHBEHDE'S
jonge
Iftit iif bfrlf&pn fijh
Een teken
Prinses Armgard vierde
haar verjaardag
Geslaagde lening R'dam-
Rijn Pijpleiding
V.A.R. sluit overeenkomst
met de Shell
Uitgifte door Obam van
aandelen van nom. 100
Weerspiegeling van goede smaak:
in de g-u-l-l-e doos
Negerkoningen
Op de
VRIJDAG 19 DECEMBER
1958
3
Aan de vooravond van Kerstmis zal in
het historische centrum van Leiden een
klokje, dat dateert uit het jaar 1520, zijn
ijle en bescheiden klanken laten horen en
daarmee alle klokken van Leiden en om
geving tot leven roepen: tien minuten lang
zullen de bronzen stemmen gezamenlijk tot
bezinning manen en het Kerstfeest inlui
den. Als zij zwijgen, zal de beiaardier van
het stadscarillon hun klanken overnemen
en de gang van duizenden begeleiden, die
zich naar het stadhuisplein begeven om
gezamenlijk het aanbreken van Kerstmis te
gedenken en te bezingen.
Waarom wij deze plaatselijke gebeurte
nis uitdrukkelijk vermelden? Wijl er een
teken in kan worden gezien, dat men zich
door een initiatief gaarne laat leiden tot
een waardiger en waardevoller Kerstvie
ring. Men kan deze bereidheid om gehoor
te geven aan een zinvolle oproep beschou
wen als een reactie op het betreurenswaar
dige feit, dat het Kerstfeest in onze he
dendaagse samenleving steeds meer zijn
eigenlijke zin verliest en gedrongen wordt
in de hoek der traditionele openbare ver
makelijkheden. Belangrijk is, dat de Leid-
se Kerstviering ondernomen wordt door
een groep mensen van uiteenlopende reli
gieuze binding: katholieken en protestan
ten werken hierbij broederlijk samen met
buitenkerkelijken en zij verenigen aldus
aan de vooravond van Kerstmis een grote
menigte uit verdeelde groeperingen onder
één en hetzelfde besef: het besef dat Kerst
mis wordt gedragen door de integrerende
gedachte van de vrede.
De symboliek van de Leidse Kerstvie
ring is niet gering en zeker waard, nader
te worden overdacht. Zij tekent een na
vrant en verblijdend beeld van de ware
betekenis der vredesgedachte: niet de een
vormigheid, niet de collectiviteit, niet de
massaficering en de gelijkschakeling zijn
de pijlers van een vredige samenleving,
doch een diepgevoelde eerbied voor elkan
ders overtuiging en een humane aanvaar
ding van de persoonlijke vrijheid van de
evenmens welke geen van beide een
eensgezind accoord behoeven te verhinde
ren en zelfs kunnen leiden tot een een
heid van gedachten op het punt, waar men
elkander boven de geschillen ontmoet.
Als reactie op moderne vervlakking en
als teken van verlangen naar de mens
waardiger inhoud van een feest, dat dreigt
te worden uitgehold tot een waardeloze
kalendertraditie, is het duizendvoudige
antwoord op de Leidse oproep een gebaar
van bemoedigend karakter. Het duidt voor
al ook op de nood van de z.g. „buiten
kerkelijken", wier eenzaamheid vaak wordt
uitgelegd als een gebrek aan geestelijke
kracht, doch in feite veel vaker een ge
volg is van een te grote geestelijke kracht,
die nergens meer aansluiting vindt.
Advertentie
Gisteren vierde prinses Armgard, moe
ier van prins Bernhard, op „huize War-
melo" bij Diepenheim haar 75ste verjaar
dag. Als gasten van de jarige Prinses, die
thans reeds ruim zes en een half jaar in
ons land woont, waren onder meer aan
wezig alle leden van het koninklijk gezin.
Prins Aschwin was verhinderd de ver
jaardag van zijn moeder mee te vieren,
daar hij voor werkzaamheden voor het
Metropolitan Museum of Art te New York
momenteel in Bangkok vertoeft. Des
avonds zaten ruim dertig gasten, waar
onder de leden van het koninklijk gezin
en verder intieme vrienden en kennissen,
aan een feestdiner aan.
Naar het ANP verneemt is op de uitgifte
van 30 miljoen 51/4 percent 17VHarige
obligaties ten laste van de n.v. Rotterdam-
Rijn Pijpleiding Maatschappij dusdanig in
geschreven, dat de toewijzing slechts zeer
gering kan zijn.
De minister voor Economische
Zaken van de Verenigde Arabische
Republiek heeft bekendgemaakt, dat
hij een overeenkomst heeft gepara
feerd, waarbij alle vraagstukken, die
tussen de V.A.R., de Shell Company
en de Anglo Egyptian Oil Company
hangende zijn, geregeld worden. Hij
voegde hieraan toe, dat dit zou bij
dragen tot de regeling van andere han
gende financiële kwesties tussen En
geland en Egypte.
Sedert november 1956 zijn de eigendom
men van de Shell Company in Egypte on
der beheer gesteld. De voornaamste maat
schappij der Shell Company was de Anglo
Egyptian Oil Fields Ltd., waarvan de Ko
ninklijke Nederlandsche Petroleummaat-
schappij 31 percent der aandelen bezit. De
installaties, de vijf olievelden en de raffi
naderij te Suez hebben vermoedelijk een
waarde van minstens 35 miljoen pond
steling. De verkoopmaatschappij, Shell
Company of Egypt, is een dochtermaat
schappij van de Koninklijke Shell Groep
met vaste activa van ruim 5 miljoen pond
sterling.
President Nasser heeft maandag de
president-directeur van de Koninklijke
Nederlandsche Petroleum Maatschappij en
managing-director van de Shell Petroleum
Company, jhr. mr. J. H. Loudon, ont
vangen.
De Anglo-Egyptian Oilfields Ltd. heeft
nieuwe concessies voor het zoekan naar
olie in Egypte gekregen.
Aandeelhouders A van de Onderlinge
Beleggings- en Administratie Maatschappij
„Obam" n.v. te Amsterdam stellen aan een
buitengewone algemene vergadering van
aandeelhouders der vennootschap te hou
den op 29 december te 's-Gravenhage voor
over te gaan tot enige wijzigingen van de
statuten. Ondermeer wordt voorgesteld
het maatschappelijk kapitaal te verhogen
van 3.007.500 tot f 10.007.590 en daarbij
tevens de mogelijkheid te scheppen tot de
uitgifte van aandelen met een nominale
waarde van 100,
Deze aandelen van 100,zullen ge
rechtigd zijn lot het uitbrengen van een
stem, aandelen van 1000,tien stemmen.
Het nieuwe maatschappelijk kapitaal zal
als volgt zijn verdeeld: 75 aandelen A van
100; 7.000 aandelen B van 1000 en 30.000
aandelen B van 100, waarvan thans ge
plaatst en volgestort zijn alle aandelen A
en 2356 aandelen B van 1000, welke
laatstgenoemde ter beurze van Amster
dam officieel verhandeld en genoteerd
worden. Verder wordt nog voorgesteld een
wijziging aan te brengen in de manier van
aanwijzing van een gedelegeerd commis
saris en in diens verplichting om de alge
mene vergadering van aandeelhouders te
leiden.
Advertentie
50 STUKS f 2.50
(Van onze reisredacteur
CONAKRY (Guinea) Het gehoor van zwarte mannen, in Europees pak of
statige wijde „boubou", samengepakt in de tropische oven van de bioscoopzaal,
luisterde met onverdeelde aandacht naar de stem die zei: „Ieder, die te laat op
kantoor komt, gaat de gevangenis inieder, die knoeit, krijgt dwangarbeid
iedere dief zullen wij de hand laten afslaan.... de luiaards moeten van de
straat, binnen een jaar wordt verplichte arbeid ingesteld.zij, die zeggen dat
ons beleid het land naar een échec voert, gaan aan de galg!" Wie sprak deze
woorden? Een gezaghebber van een koloniaal schrikbewind? Geenszins. Deze
verklaring, waarvoor iedere koloniale mogendheid in de UNO uitgefloten zou
zijn, werd afgelegd door de premier van de zojuist onafhankelijk geworden
Westafrikaanse republiek Guinea, Sékou Touré. Wordt dit de vrijheid, waarvoor
Guinea, in het referendum „nee" stemmend, afzag van Frankrijk's miljoenen
steun? De toehoorders, zonder twijfel mannen, die wel eens te laat op kantoor
komen, of naar Afrikaanse trant een dag lang op de stoep palaveren, applaudis
seerden nochtans als razenden. Gevangenis?.Uitstekend Hand eraf?.
Voortreffelijk Dwangarbeid?. Natuurlijk De galg?. Kan niet
beterHet geluk droop van hun transpirerende gezichten. En waarom? Sékou
Touré had hen gezegd, dat Guinea's onafhankelijkheid een eerste stap is op de
weg naar een vrij Afrika, een werelddeel, dat eindelijk ontwaakt, zijn ketenen
slaakt en zich verenigen gaat. Hij had gewaagd van de droom van 180 miljoen
zwarte mannen, die elkaar de hand reiken, een droom die geen luiheid of
verraad duldt. Hij had het woord gesproken dat van Kaapstad tot Nairobi, van
Dar es Salaam tot Dakar, de massa's in beweging kan brengen: Afrika^
Afrika vrijAfrika één
Reikhalzend naar dié droom heeft Sékou
Touré zijn land „nee" laten stemmen, de
comfortabel met autonomie en economische
steurt gepolsterde zetel in de Franse ge
meenschap geruild voor de harde en on
beschutte stoel van de onafhankelijkheid.
Daarvoor heeft hij de moeizaam opgebouw
de eenheid van Frans-Afrika's machtigste
politieke partij, het „Rassemblement Démo-
cratique Africain", gebroken, dat onder
leiding van Houphouet-Boigny voor het
„ja", voor samenwerking met Europa, koos.
„Wat kan", zo zei Sékou Touré „als ik
Afrika zie, mij het R.D.A. schelen?" Sékou
Touré meent dat iedere binding van Afri
kaanse gebieden met Groot-Brittannië,
België, Portugal of Frankrijk, de Afrikaan
se eenheid in de weg staat, de kunstmatige
verdeling in stand houdt van het congres
van Berlijn, waarop de westelijke mogend
heden in 1884 en 1885 de Afrikaanse ver-
jaarstaart in parten sneden. Wat zijn Tan
ganyika of Senegal, Dahomey of Kameroen
anders dan door administratieve grenzen
gescheiden gebieden? „Wat betekent Gui
nea? Ben ik Guineaan? Welnee. Zoals
iedere zwarte behoor ik tot twee gemeen
schappen, tot een stam ik ben Malinké
en tot Afrika", zegt Sékou Touré. En
daarin kan men hem lastig ongelijk geven.
Al hebben die koloniale grenzen tot op
zekere hoogte administratieve en econo
mische eenheden geschapen, werkeljjk n a-
tionale eenheden zijn daar in Zwart-
Afrika nooit uit voortgekomen. De grootste
gemeenschap, die Afrika kent, blijft de
stam, waaraan het individu vrijwel on
voorwaardelijke loyaliteit verschuldigd is.
De Afrikaan leeft in, voor, door en
zelfs voort in zijn stam. En iedere
andere stam is zijn potentiële tegenstander
of vijand. De grootste verdienste van het
koloniale bestuur in Afrika is zonder enige
twijfel geweest, dat het een eind heeft
gemaakt aan de nimmer aflatende, ver
woestende stamoorlogen, die gebieden heb
ben ontvolkt, hele stammen uitmoordden,
of van rijke aarde in doodsangst naar
arme dreven, waar zij steeds uit de geëro
deerde grond een armzalig bestaan bijeen
schrapen. De opgelegde Europese taal heeft
verdere bruggen geslagen tussen de Afri
kanen, hetgeen hard nodig was, want tus
sen Dakar en Abidjan worden bijvoorbeeld
zeshonderd verschillende dialecten gespro
ken.
Maar de latente spanning, de vreemdheid
tussen de stammen blijft bestaan, bedreigt
onmiddellijk de eenheid binnen de eertijds
koloniale gebieden, die nu tot autonome
staten worden. Niemand beter dan Sékou
Touré weet, dat ook in Guinea de dag kan
komen, waarop Soussou's en Foulah's el
kaar weer met dezelfde opgewektheid de
hersens inslaan als eertijds. En ook in an
dere gebieden doen zich, zelfs in de steden,
op gezette tijden nog bloedige botsingen
tussen leden van verschillende stammen
voor. Deze spanning, die in het vrijwordend
Afrika het eeuwige gevaar in zich bergt
van een volkomen „balkanisatie", van een
versplintering op „tribalistische" basis, is
een van de voornaamste redenen, die de
meeste Afrikaanse leiders tot de Al-Afri
kaanse gedachte brengt. Het is geen toeval,
dat juist deze leiders doorgaans modernis
ten zijn, die ook van binnenuit proberen het
„tribalisme" te verzwakken, de „chefferie"
naar huis te sturen, hun gebieden her-
collectiviseren met politieke partij-organi
saties en vakbonden, met tradities breken
en op vrouwen-emancipatie aansturen.
En zoals in Europa de Europese gedach
te, over het hoofd van het nationalisme,
zijn aantrekkingskracht doet gelden op
streekgemeenschappen, zo merken deze
Afrikaanse leiders, dat het woord „Afrika"
aanslaat, waar „Guinea" of „Kenya" het
nauwelijks doet. Het gevoel wat Senghor
van de „nègritude" noemde, het gezamen
lijk zwart zijn, gezamenlijk onderdrukt
zijn, de herinnering aan de slavernij, de
Advertentie
koLen
misschien wat optimistische gedachte, dat
de zwarte kolos van een verenigd Afrika
met één grote «tap zijn achterstand zal
kunnen inhalen, de wens om eindelijk on
gestoord, pnejer elkaar, thuis te zijn, .dat
alles roept het magische woord „Afrika"
op. Dat is wat de slagzin van het Congres
der Afrikaanse volken, dat dezer dagen in
Accra werd gehouden, „handen af van
Afrika", betekenis geeft in de ogen van de
Afrikaan in alle windstreken van dit con
tinent.
Wat voor de bevolking geldt, geldt voor
de leiders als N'kroemah, Touré en de
voorzitter van het Congres, Tom Mboya uit
Kenya, die ik drie jaar geleden in Nairobi
uitnodigde om met mjj te lunchen in een
hotel, waar nog nooit een Afrikaan als gast
binnengetreden was. Waarop dan ook alle
Britse gasten als één man de eetzaal ver
lieten, betgeen, achteraf gezien, niet ver
standig van hen was. Voor leiders ais deze,
vooral voor Touré en N'kroemah, staat er
meer op het spel. Ik twijfel geen ogenblik
aan hun oprechte wens om de Verenigde
Staten van Afrika te stichten. Maar ik
twijfel evenmin aan hun hoogst persoon
lijke begeerte om de leider van dat ver
enigd Afrika te worden, want waar Afrika
het continent is van de stammen, daar is
het ook dat van de chefs, van de sterke
mannen.
N'Kroemah zwiepte dezer dagen zonder
bedenking het grootste deel van zijn par
lementaire oppositie de gevangenis in en is,
gezien de kostbare standbeelden, die hij
voor zich laat oprichten, niet geheel wars
van persoonsverering. Touré is een ijzer
harde leidersfiguur, die maar moeilijk kan
vergeten dat hij langs de vrouwelijke lijn
(en dat is in Afrika de geldende) afstamt
van de grote negerkoning Samoiy, een
krachtig man, die er overigens 1500 echt
genoten op na hield. Reeds bij het akkoord
omtrent de voorgenomen unie tussen Gha
na en Guinea, die de kern van de Afri
kaanse eenheid zou moeten worden, ont
brandde de strijd tussen deze twee mannen,
die door ironische Europese administra
teurs niet helemaal zonder redenen als
„negerkoningen" worden aangeduid.
N'kroemah had namelijk een concept
akkoord klaar voor de unie, waarin Guinea
zonder meer bij Ghana zou worden inge
lijfd. Hij wilde zijn positie versterken,
voordat in 1960 Nigeria (32 miljoen in
woners tegenover Ghana's 4,2 miljoen) on
afhankelijk wordt. Want ook daar wacht
een sterke man, dr. Azikhwe, kortweg
„Zik" genoemd.
Afrikaanse eenheid dus, maar onder lei
ding van de grote N'kroemah, dacht Gha
na's premier. Omtrent Sékou Touré's be
reidheid zich weg te cijferen, had N'kroe
mah overigens beter eerst enige inlichtin
gen kunnen inwinnen bij Touré's voor
malige politieke patroon, Houphouet-Boig
ny. Touré bracht het akkoord terug tot een
intentie-verklaring met een hele serie in-
gebreide voorbehouden. Want hij heeft de
gok van de directe onafhankelijkheid met
gewaagd om zich te laten inlijven, maar,
integendeel, om op den duur andere ge
bieden uit Frans-Afrika naar zich toe te
lokken en zo meer ijzêrs in het vuur te
krijgen.
Dit was één voorproefje van de bittere
strijd tussen persoonlijke rivalen, die zich
binnen het Afrikaanse eenheidsstreven af
speelt, een strjjd, die nog bitterder zal
worden, wanneer in de komende jaren
andere Westafrikaanse landen Nigeria,
Togo, Kameroen hun leiders in de ring
zullen brengen. Alle vernieuwingswil ten
spijt, sterft het oude Afrika niet zo ge
makkelijk.
Bek af
„Hè, gaan we nou nog effe naar de
speelgoedafdeling, Pap?" zeurde het knaap
je en hij schudde aan het lichaam van zijn
vader, alsof het een appelboom was.
De man, die een gedoofde sigaar als
een vlaggetje vasthield, was kennelijk
doodmoeJuist hapte hij naar adem om
een zwak protest te uiten, toen zijn doch
tertje met een fluwelen stemmetje zéi:
„Hè ja, én naar de gekleurde kerstballen!"
Tobberig zei hij: „Maar we komen er
toch net vandaan!?" De menigte duwde de
vader met zijn drie kinderen in de richting
van de meubelafdeling.
„Gaan jullie dan nog maar even", zuchtte
hij tegen zijn oudste dochtertje van 14,
„maar over een kwartiertje zijn jullie hier
terug, bij deze stoel". En zijn blik rustte
verlangend op een olifantgrijs bankstel
wat snakte hij er naar, om zijn vermoeide
ledematen erop uit te strekken! Het knaap
je trok zijn beide zusjes tegen stroom in
mee.
„Juffrouw Balkenbrij-Juffrouw Balken-
brij", zei een lome, hese stem door de
microfoon, „zéuven, acht, nul, zéuven
zéuven, acht, nul, zéuven...."
De man sloop op het bankstel af, keek
quasi geïnteresseerd naar het prijskaartje
dat aan de tafel bevestigd was, loerde om
zich heen en toen hij geen verkoper ont
waarde, liet hij zich voorzichtig in de kus
sens wegzinken. Hè, dat zat prima, de prijs
was dan ook niet voor de poes, mijmerde
hij en een wolkenveld van slaap en tevre
denheid kwam over hem. Met een ge
woontegebaar schopte hij zijn schoenen
uit en luisterde met reeds half gesloten
ogen naar het geroezemoes en de hese, iet
wat nasale stem: „Juffrouw Schillemans
Juffrouw Schillemans vijf, een, drie,
zéuven vijf, een drie, zéuven". Zou er
wel ooit iemand naar luisteren, vroeg hij
zich af of zou die hese stem het alleen
maar uit verveling zeggen?
Hij dommelde weg. Plotseling werd hij
tot de werkelijkheid teruggeroepen door
een droog kubhje: „Heeft meneer interesse
voor dit bankstel?"
De man schrok op, sprong overeind als
of er een veer in hem zat en stotterde:
„Nee, tja, dat is te zeggen, ik probeerde het
even; we kopen nóóit iets, zonder het eerst
geprobeerd te hebben ik zal maandag
met mijn vrouw terug komen".
De verkoper trok zijn wenkbrauwen op,
terwijl de man zijn schoenen weer aan
trok. Konden ze een mens dan nooit eens
met rust laten? Toen hij een belendende
stapel tapijten in het oog kreeg, wipte hij
daar schielijk naar over de verleiding
was té groot en liet zich er met een
lichte kreun op neer. Eventjes maar, dacht
hij en strekte zich er behagelijk op uit.
Ditmaal viel hij in een zéér diepe slaap.
Hij werd wakker doordat iemand bezig
was zijn voorhoofd te betten en toen hij
zijn ogen opsloeg, zag hij drie angstige
kindergezichten, een oploop van mensen
en een jongeman, die hem met een glas
ivater naderde.
Even later stond hij met zijn kinderen
op de roltrap naar beneden.
„Een originele reclamestunt", hoorde hij
een dame zeggen.
„Juffrouw Goudappel Juffrouw Goud-
tppel", zeurde de stem hem nog na
Marianne van Raait
Advertentie
White Label f 8.3S
Jonge Schiedammer f 7.50 per literfles
Uit de Opregte Donderdagse Haerlemsche
Courant van 14 December 1758
ALZO zeker Mans-Persoon op den 4 De
cember 1758 t' Amsterdam
uyt een Burger-Huys is
weggegaan, aanhebbende
een Blaauwe Rok en Kami
zool met Kopere Vergulde
Knoopen, zwarte Koussen,
vierkante Zilvere Gespen
op de Schoenen en aan de
Broek, een witte Das om de Hals, grijze
gesneden Paruyk op het Hoofd, het Lin
nen gemerkt I.V.K.; die dezelve Persoon
te regt brengt, het zy levendig of dood, of
eenige onderrigt weet te geeven by Willen
Pruysenaar in de Hartestraat, zal 2 Du-
caten tot een Vereering hebben.
