Hinkley Point, centrale waarbij
Calder Hall museumstuk is
Indonesië heeft op elke 45
inwoners één ambtenaar
Amerikaans Congres gaat
een nieuwe koers inslaan
Een van de twaalf projecten, die
binnen zes jaar klaar moeten
Communes doen verschillen in
staatsbestuur verdwijnen
Vrijbuiters in de Amerikaanse
Senaat voelen zich bedreigd
IJmond-agenda
VOORTVAREND KERNENERGIE-PROGRAM
Met de steden wordt nog gewacht
tot twijfelaars zijn overtuigd"
Arm en slecht gedisciplineerd
Wetsontwerpen te verwachten over
de burgerrechten en de kernenergie
DINSDAG 23 DECEMBER 1958
5
CHINESE PARTIJMOTIE:
ft1
Kerstspel in Santpoort
Uw beste wensen
voor 1959
NIEUWJAARS
ADVERTENTIES
Aanslag op de eenheid onder de Democraten
Zuidkoreaanse oppositie
in sitdownstaking
(Van onze correspondent in Londen)
HINKLEY POINT, SOMERSET, november. Vele toeristen kennen het lief
lijke graafschap Somerset, een vredig golvend land met vrolijke riviertjes, een
schat van prachtige, antieke dorpjes en genoeglijke badplaatsen aan de voet van
steile rotsen. Somerset, en het aangrenzende Devon, zijn beroemd om hun appel
boomgaarden, welke een heerlijke cider opleveren. De woeste heidegronden van
Exmoor met hun herten en pony's beslaan een groot deel van de provincie.
Temidden van deze idylle, op een kale landtong, even ten noorden an het
plaatsje Bridgewater, worden de vloeiende lijnen van het heuvelpanorama
verbroken door een massief bouwwerk, dat in snel tempo bezig is te verrijzen
aan de oever van het kanaal van Bristol, de zee-inham, welke Wales van Zuid-
west-Engeland scheidt. Dit verlaten oord heet Hinkley Point en is gekozen voor
de vestiging van de grootste atoomkrachtcentrale ter wereld. Trouwens: radio
activiteit is deze romantische landstreek niet eens vreemd. Daarvan getuigen de
geneeskrachtige warmwaterbronnen van de oude romeinse kuurstad Bath en ook
in het nabije Bristol zijn er enkele te vinden.
De nieuwe centrale, welke pas over vier jaar geheel gereed zal zijn, heeft na
tien maanden al aanzienlijke vorderingen gemaakt, zodat men zich een goed
beeld kan vormen van de toekomstige aanblik. Zeer indrukwekkend is de beton
nen kolos van het eerste reactorgebouw, dat een hoogte bereikt van ruin: zestig
meter en dus iets zou uitsteken boven Nelson's zuil op 't Londense Trafalgarplein.
De manier van constructie van de bei
de reactorgebouwen werd vooral bepaald
door het besluit om een speciale Goliath-
kraan te vervaardigen, welke ook de groot
ste ter wereld zal zijn en gebruikt zal wor
den om de in tijdelijke fabriekshallen te
lassen staalplaten voor de drukcylinder,
welke de atoombrandstof zal bevatten, op
haar bestemming te brengen. De kraan
heeft een hoogte van ruim 80 meter en
kan 400 ton gewicht tot een hoogte van 70
meter heffen. Ook de bekleding van de
hitte-uitwisselaars, welke aan de buiten
kant van het reactorgebouw komen, zul
len door de kraan worden getranspor
teerd. Een zwaar betonnen loopvlak voor
deze kraan is over de lengte van het ter
rein aangelegd, een ware fortificatie.
Elke centrale: nieuwe stap
In de eerstkomende zes jaar wordt een
programma van niet minder dan twaalf
nieuwe atoomkrachtcentrales voor de ge
wone elektriciteitsvoorziening voltooid.
Hiervan zijn er op het ogenblik vier in aan
bouw. Zo snel schrijden wetenschap en
techniek voort, dat zodra een ontwerp ge
reed komt, het op de keper beschouwd al
weer verouderd is! Het is nog maar twee
jaar geleden dat de eerste atoomcentrale
ter wereld Calder Hall „A" in gebruik ge
nomen werd, welke met haar vermogen
van 75.000 kw. nu eigenlijk al een „mu
seumstuk" is. Maar de ervaring van Cal
der Hall en van volgende centrales was
nodig voor elke nieuwe stap. De nieuwste
reactors zijn niets anders dan een verbe
terde vorm van het „oer"-project.
Zo snel gaat de atoomontwikkeling, dat
de Hinkley Point-centrale, hoewel het con
tract voor de bouw minder dan een jaar
na de voorgaande drie centrales tot stand
kwam, deze al weer een stuk achter zich
laat. Dank zij verbeteringen in het ont
werp van de reactor en tal van nieuwe
technische vondsten, onder meer dikkere
bekleding van de drukcylinder en een an
dere opstelling van de atoombrandstof, is
de verwachting, dat Hinkley Point „A"
goedkoper dan enig ander in aanbouw
zijnd atoomstation stroom zal kunnen af
leveren. Bovendien zal de kostprijs per
kw. uur lager worden dan het tegenwoor
dige nationale gemiddelde. De netto-pro-
duktie zal zestig percent groter zijn dan
die van andere reactors van vergelijkba
re grootte. In 1960 hoopt men te beginnen
met de bouw van een zustercentrale op het
zelfde 500 hectaren grote terrein. De ont
werpen daarvoor verzekeren reeds, dat
Hinkley Point „B" weer 15 tot 20 percent
efficiënter zal worden dan „A"! Er zit
muziek in de atoomenergie.
Hinkley Point „A" zal zevenmaal zo-
voerd. Dit bevat niet minder dan veertien
centrales met een totale capaciteit van 5
tot 6 miljoen kw. Alleen op deze manier
zal Engeland in staat zijn de energievraag
te dekken, welke elke tien jaar verdub
belt: Ook indien dit niet zo zou zijn, is er
toch alle reden voor opschieten, omdat de
tot nu toe gebruikelijke krachtbronnen
steenkool, olie en waterkracht begrensd
zijn. Van groot belang hierbij is, dat er
in Engeland een vruchtbare samenwer
king tot stand is gekomen tussen de drie
leidende wereldconcerns op het gebied van
constructiebouw en atoomtechniek, name
lijk English Electric, Babcock en Wilcox
en Taylor Woodrow, welke door hun ge
zamenlijke ervaring in reactorbouw thans
ook in het buitenland hun diensten aanbie
den.
Wateraanvoer
De wateraanvoer voor de centrale
brengt de bouw mee van een reusachtige
caisson, welke in een tijdelijk droogdok
wordt geconstrueerd om naar diep water
700 meter uit de kust te worden gesleept.
Het 3000 ton wegende betonnen gevaarte
zal op de zeebodem worden neergezet om
te dienen als inlaat voor de 158 miljoen
liter water per uur, welke vervolgens naar
de centrale wordt geleid ten behoeve van
het koelsysteem en de opwekking van
stroom voor de turbines» Deze capaciteit
kan nog meer dan worden verdubbeld,
wanneer de tweede centrale in de eerst
volgende tien jaar tot stand komt, waar-
veel stroom opleveren als Calder Hall, na
melijk ruim 500.000 kw., welke aan het net
zal worden afgeleverd, terwijl nog een ex
tra 160.000 kw. voor eigen gebruik van de
centrale beschikbaar is. De meeste boer
derijtjes in de omgeving zijn nog altijd
van elektriciteit verstoken en zullen het
waarschijnlijk nog geruime tijd met olie
lampen moeten stellen, hoewel ze onder
de slagschaduw van de nieuwe hoogspan
ningsmasten komen te liggen
Een conventionele energiecentrale op
deze plek zou niet economisch kunnen
werken omdat men er te ver van de ko
lenmijnen verwijderd is.
Voorzichtiger
Men is na het ongeluk in Windscale te
ruggekomen op de aanvankelijke mening,
dat er geen enkel bezwaar behoefde te
zijn tegen de bouw van atoomkrachtcen
trales in of bij de grote steden. Engeland
bezit, dank zij een schier eindeloze kust
strook, gelukkig nog ruimte genoeg om
zich in de produktie van atoomenergie op
grootse wijze te ontplooien. Wat dit be
treft zijn de Britten, die in vele opzichten
nog zoveel achterstand moeten inhalen,
werkelijk pioniers.
Het Hinkley Point-station vormt een be
wijs te meer voor het élan, waarmee het
Britse atoomprogramma wordt uitge-
PEKING (AFP). In de motie over de
„volkscommunes" die het centrale comi
té van de Chinese communistische partij
in plenaire zitting heeft aangenomen,
wordt gezegd: „De volkscommune is de
basiseenheid van de socialistische struc
tuur van China en van de organisatie der
macht van de socialistische staat. Zij zal
het tempo van de sociale opbouw versnel
len en vormt het beste middel om in ons
land de volgende twee veranderingen tot
stand te brengen: de overgang van de col
lectieve eigendom van de grond naar de
eigendom van de gehele bevolking en daar
na de omzetting van het socialisme in het
communisme. Het is te voorzien, dat in de
de volkscommune de basiseenheid van de
maatschappelijke structuur zal blijven".
De vervulling van die reusachtige taak,
aldus de motie, zal misschien nog vijftien
a twintig jaar in beslag nemen. Die omzet
ting zal etappegewijze en groepsgewijze
geschieden en pas na aanzienlijk verloop
van tijd zal zij op nationale schaal verwer
kelijkt kunnen worden.
Volgens de motie zal de instelling van
volkscommunes geleidelijk verzachting
brengen in en tenslotte de algehele ver
dwijning bewerken van de verschillen tus
sen stad en platteland, tussen arbeider en
boer, tussen hand- en hoofdarbeid en ten
slotte de functies van binnenlands bestuur
van de staat geheel doen verdwijnen. Wat
de stedelijke vokscommunes betreft, deze
zullen volgens de motie een instrument zijn
voor het van gedaante doen veranderen
van de oude steden en voor het bouwen
van nieuwe socialistische steden.
(Reuter) „In de grote steden dienen
de communes pas te worden ingevoerd,
indien er veel ervaring is verworven en
twijfelaars en sceptici zijn overtuigd van
de waarde ervan", aldus de motie. Zij werd
aangenomen op een zitting van het centrale
comité van de partij, waarop ook het af
treden van Mao Tse Toeng werd goedge
keurd.
Onvoldoende ervaring
(UPI) In een causerie voor radio-
Peking werd donderdag gezegd, dat 99 per
cent van de agrarische bevolking van Chi
na thans in communes leeft en dat men in
de steden begonnen is te experimenteren.
De ontwikkeling op grote schaal van stads-
communes is echter pas waarschijnlijk,
wanneer de sceptici en twijfelaars over
tuigd zijn. „In de steden hebben de intel
lectuelen nog steeds bezwaren tegen de op
richting van communes. De urgente taak
van het ogenblik is om snel eenheid van
inzicht te bereiken onder alle leden van
de partij en onder het volg".
„De communes op het platteland hebben
nog niet voldoende tijd gehad om hun or
ganisaties te consolideren, hun werksyste-
men te perfectioneren, en de nieuwe vraag
stukken, die op de produktie, distributie,
leiding en administratie betrekking heb
ben, te regelen. Dit komt doordat de com
munes pas onlangs zijn opgericht. De par
tij heeft nog niet voldoende ervaring er
mee", zo werd in de causerie verteld. Maar
ondanks deze tekortkomingen, zo werd ge
zegd, heeft het centrale comité op de zit
ting van 19 december, op welke Mao Tse
Toeng besloten heeft als regeringsleider af
te treden, het systeem der communes ge
steund.
De Hinkeley Point in aanbouw
door de totale energieproduktie meer dan
800.000 kw. zal bedragen. Tunnels onder
de zeebodem zorgen voor de verbinding
met het betonnen kunstmatige eiland en
een diepe inlaatsluis vormt de schakel
met het pompstation. De harde rotsbo
dem waarop Hinkley Point verrijst,
vormt een prachtig natuurlijk fundament.
Maar het maakt de zwaarste machines
nodig om de meer dan 200.000 kubieke me
ter grond en klei te verwijderen en rots
weg te hakken.
Alleen een combinatie als de genoemde
is tot een dergelijk werk, dat door 1300
man wordt uitgevoerd, in staat. Het is
trouwens de eerste maal, dat, waar ook,
een aantal atoomkrachtcentrales in serie
wordt gebouwd.
Hinkley Point zal een jaarlijkse besparing
van anderhalf miljoen ton steenkool met
zich meebrengen. De beide gasgekoelde
reactors zullen totaal 750 ton natuurlijke
uranium bevatten, waarvan jaarlijks 125
ton zal worden vervangen. Uranium kost
op het ogenblik 170.000 gulden per ton.
De Britse regering koopt echter de af
gewerkte brandstof voor 50.000 (vijftigdui
zend) gulden per ton terug, omdat deze
het hoogst waardevolle plutonium bevat,
welke tijdens het verbrandingsproces ont
staat. Dit plutonium vormt zoals men
weet, de grondstof voor de h-bom, welke
ook bij burgerlijke projecten als deze al
tijd om de hoek komt kijken.
De jeugdgroepen „Het Bosvolk" en
„Vrije Vogels" hebben in de hervormde
kerk aan de Burgemeester Enschedélaan
te Santpoort opnieuw een wijdingsvolle
bijdrage geleverd tot de voorbereidingen
van het komende kerstfeest, door maan
dagavond in het geheel gevulde kerkge
bouw een opvoering te geven van het
kerstspel „Haast U naar de stal". Deze
avond werd ingeleid met samenzang en
gebed, waarna ds. D. ter Steege een toe
passelijk gedeelte uit het Lucas Evange
lie las. De openingsceremonie werd ge
volgd door een kerstverhaal, waarmee de
heer W. Doevendans zich weer van een
aandachtig toeluisterend publiek wist te
verzekeren.
Het lekenspel „Haast u naar de stal,"
dat vervolgens door de leden van de reeds
genoemde jeugdgroepen werd opgevoerd
leent zich voortreffelijk voor een kerkge
bouw, omdat de handeling zo uiterst sober
en toch veelzeggend is. Het aloude kerst
verhaal kreeg hierin een bijzonder eenvou
dige vorm, waardoor de handeling zich
volkomen op één punt concentreert, op de
kribbe, met als omlijsting de bezoeken van
de herders en de drie koningen. Het spel
bestaat voornamelijk uit eenvoudige dia
logen, welke slechts een sobere ondersteu
ning van gebaren vereisen, zodat het bij
uitstek geschikt is voor kinderen, die ge
heel op hun ernst en toewijding zijn aan
gewezen. De opvoering geschiedde bij
sfeervol kaarslicht, dat een ideale belich
ting vormde voor de eenvoudige decoratie
welke voor de preekstoel was aange
bracht. Ondanks de beperkte ruimte werd
de jeugdige spelers toch voldoende bewe
gingsvrijheid vergund. De frisse samen
zang, de smaakvol uitgevoerde kostuums
en de opvallende overgave, waarmee de
kinderen hun diverse rollen uitbeeldden,
hebben een stemmingsvolle opvoering ten
gevolge gehad.
zult u ongetwijfeld ter kennis
willen brengen van uw relaties.
Welnu, in ons blad van
WOENSDAG 31 DECEMBER
is daartoe ruimte gereserveerd.
Kosten 115 mm 1.80
Iedere mm meer0.12
U kunt ze opgeven aan ons kantoor:
Lange Nieuwstr. 427, IJmuiden
of aan onze bezorgers.
(Van onze correspondent in Washington)
De nieuwe Amerikaanse senaat, die op
7 januari voor het eerst bijeenkomt, zal
veel meer vooruitstrevende Democraten
tellen dan voorheen. Tezamen met een
aantal progressieve Republikeinen zullen
zij een poging doen om een einde te maken
aan de zogenaamde vrijbuitertactiek van
de conservatieve Democraten uit het zuid
oosten. Die tactiek kwam in feite neer op
een door de spelregels toegelaten sabota
ge van pogingen om rasgelijkheid te be
vorderen. Voor het eerst sedert jaren lo
pen de „vrijbuiters" gevaar hun privelege
te verliezen.
DJAKARTA (ANP) De Indonesische
regering heeft 1,9 miljoen mensen in
dienst, dat wil zeggen een ambtenaar op
elke 45 inwoners van dit uitgestrekte ge
bied. Zij worden niet bijzonder goed be
taald, integendeel, zij moeten worden ge
rekend tot de slechtst betaalde gouverne
mentsambtenaren ter wereld, maar hun
aantal is zo enorm, dat hun schrale sala
rissen en lonen een derde deel van de
jaarlijkse landsbegroting opslokken. De
880.000 ambtenaren en de meer dan een
miljoen arbeiders, die de regering in
dienst heeft, kosten de Indonesische be
lastingbetalers 7.400 miljoen rupiah per
jaar.
De Indonesische staatsbegroting voor
1959, waarin de inkomsten zijn geraamd
op 21 miljard, vertoont een tekort van
acht miljard rupiah. Zonder dit ambtena
renkorps zou Indonesië dus vrijwel quit
te spelen, en de Indonesische zakenlieden
die menen dat een vlotte bedrijfsvoering
in hun ondernemingen in grote mate ge
hinderd wordt door de stroom van vra
genlijsten, formulieren en andere docu
menten die dit nog steeds uitdijende korps
weet te produceren, hameren dan ook
voortdurend op dit punt.
Evenals in alle andere landen klagen
de Indonesische handelaren en industrië
len, im- en exporteurs en de vervoerders
erover, en dan ook niet zo zacht, dat de
bureaucraten nooit van het woord „effi
ciency" schijnen te hebben gehoord, dat
zij volslagen vergeten de dienaren van
het volk te zijn in plaats van de oorzaak
van gezwellen onder de gelederen der be
drijfsleiders. En als men op de talrijke
regeringsinstanties de troepen zakenmen
sen ziet wachten, handtekeningen en ze
gels verzamelend, vragenlijsten invullend
en de nooit eindigende stroom van nieu
we bepalingen doorlezend die in de
meeste gevallen werkelijk meesterstuk
ken van ingewikkeldheid zijn dan zou
men geneigd zijn toe te geven, dat er in
die klachten wel iets zit. En in dit oor
deel wordt men gesterkt door een recente
verklaring van de eerste vice-premier mr.
Hardi, in een causerie tijdens een cursus
over de „Arbeidsefficiency in het open
baar bestuur".
„Er zijn mensen", aldus mr. Hardi,
„die hebben gezegd, dat er een teveel aan
regeringsambtenaren is, omdat hun aantal
vier keer zo groot is als tijdens het Ne
derlandse bestuur. Tal van regeringsdien
sten klagen evenwel over gebrek aan per
soneel, in het bijzonder aan geschoolde en
deskundige krachten. Dit is een tegenstrij
digheid, maar er schuilt een beetje waar
heid in". De vice-premier, die de „poli
tieke benoemingen" in het ambtenaren
korps een der oorzaken van de ondoelma
tigheid in het openbaar bestuur noemde,
gaf tevens uiting aan zijn toenemende be
zorgdheid over de „symptomen van een
slechter wordende discipline" in de gele
deren der ambtenaren.
„Ondanks de omstandigheid, dat de
werktijden in ons land korter zijn dan in
de werkelijk socialistische landen (Indone
sië voerde onmiddellijk na het verkrijgen
der onafhankelijkheid een 40-urige werk
week in), zien we tal van ambtenaren, en
ook hoofdambtenaren, die te laat op hun
bureau komen, vroeg weer weggaan en
die tijdens de kantooruren doen wat zij
willen en in het geheel niet werken. Deze
toestanden staan de ontwikkeling van het
land in de weg. Men heeft beweerd, dat
zolang er voor regeringsambtenaren geen
voldoende sociale voorzieningen zijn ge
troffen, zij hun taak niet naar behoren
kunnen uitvoeren, doch deze redenering
kan de regering niet accepteren".
Tegelijkertijd maakte mr. Hardi bekend
dat de regering de eisen der ambtenaren
tot verhoging der minimum-salarissen met
vijftig percent zal afwijzen. „Dat zou een
additionele uitgave betekenen van vier
miljard", aldus de vice-premier, die aan
deze mededeling de vraag koppelde „of
een dergelijke verhoging van het staatste-
kort niet een groter probleem zou opleve-
SEOEL (UPI) In verband met een sit-
downstaking van tachtig leden van de op
positie in het Zuidkoreaanse parlement is
in het gehele land de politie in staat van
paraatheid gebracht. Het parlementsge
bouw wordt door een sterke politiemacht
bewaakt. De staking gaat zondag de derde
dag in. Zij is gericht tegen een wetsont
werp van de regering, dat volgens de op
positie beoogt een één-nartij dictatuur in
te stellen en de persvrijheid te besnoeien.
Zaterdag kwam het tot een gevecht, toen
twintig politiemannen trachtten de bedden
van de stakers te verwijderen. Deze waren
namelijk in de vergaderzaal gesleept.
De oppositie is bijzonder ontstemd over
de wijze waarop de regering het ontwerp
tracht aangenomen te krijgen. Vrijdag
werd het namelijk in de commissie goed
gekeurd, vóórdat vertegenwoordigers van
de oppositie waren gearriveerd.
Zaterdag kwam het opnieuw tot een ge
vecht, waarin zich ook afgevaardigden van
de regeringspartij mengden. Maar tot op
heden is de oppositie er in geslaagd het
spreekgestoelte te behouden.
Men vreest dat morgen weer stevig zal
worden gevochten. Dan wordt namelijk de
plenaire zitting geopend.
'ren dan dat voor de ambtenaren om de
eindjes aan elkaar te knopen".
Deze vraag werd onder de tegenwoordi
ge alarmerende financiële situatie in de
jonge republiek terecht gesteld, maar zij
deed evenzeer aan de redelijkheid der
ambtenareneisen geen afbreuk. Indien de
1,9 miljoen ambtenaren tezamen 7.400
miljoen ontvangen, betekent dit dat het
gemiddelde maandsalaris 300 rupiah be
draagt. Met een zwartemarkt-koers van
100 rupiah voor één Amerikaanse dollar,
betekent dat armoede, zelfs al zou het
waar zijn dat de koopkracht van de ru
piah in het eigen land aanzienlijk hoger is
dan uit de koers op de open deviezenmarkt
zou zijn af te leiden. Een salaris van tien
Amerikaanse dollars per maand is heus
niet benijdenswaardig.
Werkloosheid
Vrijwel alle achtereenvolgende kabinet
ten hebben een massa-ontslag onder de
ambtenaren in overweging genomen, maar
geen enkele regering is ook maar tot een
begin van uitvoering van dit idee geko
men. Kennelijk zijn er politieke redenen,
die het plan verhinderen. Doch er is nog
een andere, zelfs dringender reden. Mas
sa-ontslag zou toeneming der werkloos
heid betekenen. En het werkloosheidspro
bleem is al bijna onoplosbaar.
Tijdens een kortgeleden gehouden weten
schappelijk congres heeft een vooraan
staand ambtenaar de volgende angstwek
kende cijfers onthuld: van de 83 miljoen
zielen tellende Indonesische bevolking heb
ben er slechts 13,4 miljoen een betrekking
en een inkomen dat is zestien percent
der bevolking (tegen 48 percent in Japan
en 38 percent in België). Volgens een of
ficiële schatting zijn 3 miljoen Indone
siërs werkzaam in particuliere bedrijven,
1,9 miljoen in dienst der regering, terwijl
er 8,5 miljoen werkzaam zijn in de land
bouw.
De spreker, dr. Arifin Abdul Rachman,
stelde het aantal werklozen op 15 miljoen:
10 miljoen in cultuur en landbouw en 5
miljoen anderen. „Dit is een nationale ver
kwisting", riep hij uit. En er is nog nie
mand geweest, die hem heeft tegenge
sproken.
Men zou verwachten, dat die vrijbuiters
jongelieden waren, doch het tegendeel is
het geval. Het zijn juist de vergrijsde,
soms waardig uitziende senatoren uit het
zuidoosten, die zich schuldig maken aan
het onwaardige gedoe, dat men hier „fili
buster" noemt, een woord dat van Neder
landse oorsprong zou zijn en eens „vrij
buiter" is geweest. Als regel mag een se
nator net zo lang aan het woord blijven als
hij wenst. Wanneer een bepaalde wet hen
niet aanstaat praten de vrijbuiters die let
terlijk dood. Zij houden redevoeringen, die
wel 24 uur kunnen duren en rekken daar
door de zaak zo lang tot de Senaat op re
ces gaat en het wetsontwerp in de doofpot
Redevoeringen zijn dat eigenlijk niet
eens. Soms gaan zulke senatoren eenvou
dig stukken uit de krant voorlezen, die
nauwelijks iets met het onderwerp te ma
ken hebben. Tegen dit soort sabotage was
tot dusverre geen kruid gewassen.
Wel bepaalt het reglement, dat tweeder
den van het totaal aantal senatoren een
einde kunnen maken aan het debat, maar
bij de oude samenstelling van de Senaat
bleek het niet mogelijk om een liberale
meerderheid van tweederden te vinden
voor dat doel. Thans is er echter veel ver
anderd en de conservatieve Democraten
uit het zuidoosten proberen dan ook de
aanval die zij duchten „op te vangen" door
vrijwillig terug te krabbelen. Zij hebben
te kennen gegeven, dat zij bereid zijn die
regel wat te veranderen. Niet tweederden
van het totale aantal senatoren zouden
meer nodig zijn om het debat te doen ein
digen, doch een tweederde meerderheid
van de aanwezigen zou voldoende zijn.
Concessie
Dit is een concessie, temeer daar juist
de oude, conservatieve senatoren nogal
eens absent zijn. Die concessie achten de
liberalen echter niet voldoende. Zij wen
sen, dat een gewone meerderheid van de
aanwezigen het recht zal krijgen het debat
te sluiten. Dat gaat de vrijbuiters te ver en
de strijd (die juridisch heel ingewikkeld
is) kan fel worden in januari.
Winnen de liberalen het, dan zou het
congres eindelijk eens steun kunnen verle
nen aan de pogingen om minderheden ge
lijk te stellen in hun rechten.
Maar niet alleen de vrijbuiters worden
bedreigd. Wanneer deze kwestie op de
spits wordt gedreven, dan zou zij een
scheuring teweeg kunnen brengen in de
Democratische partij. De leider van de
Democraten in de Senaat, Lyndon John
son, zal zeker proberen een compromis
te vinden, waarbij de eenheid in de partij
wordt bewaard. Gelukt hem dat, dan zou
zijn partij weieens ongehoord machtig
kunnen worden in de Senaat. Na de ver
kiezingen in Alaska hebben de Democra
ten een meerderheid van 64 tegen 34 zetels.
En wanneer in 1959 Hawaii als vijftigste
staat zou worden toegelaten, kan de ver
houding 66-34 worden.
Dit zijn cijfers, die een Amerikaanse
president rillingen kunnen bezorgen. De
president bezit een veto-recht over alle
wetgeving die hem onwenselijk lijkt,
maar een tweederde meerderheid in Se
naat en Huis van Afgevaardigden kan dat
veto ongedaan maken. Wordt de verhou
ding 66-34 in de Senaat, dan behoeft er
maar één Republikein ziek te worden en
de president loopt kans zijn veto te verlie
zen.
Van onze correspondent in Washington)
Op 7 januari komt er een Amerikaans
congres bijeen, dat in samenstelling be
langrijk zal verschillen van het voorgaan
de. Het aantal Democraten is aanzienlijk
gestegen ten koste van dat der Republi
keinen en in beide partijen is het accent
verlegd in liberale richting. Sommige Con
gresleden hopen, dat acties, waarmede
zij tot dusverre geen succes hebben ge
had, in het nieuwe Congres kans van sla
gen zullen hebben. Zij zullen hun energie
verdubbelen en zo kan men bijvoorbeeld
in 1959 nieuwe pogingen tegemoet zien om
een verstrekkende wet op de burgerrech
ten erdoor te krijgen. Bovendien zijn som
mige Congresleden van plan actie te voeren
voor een energieker toepassing van kern
energie. In geen van beide gevallen zal het
echter van een leien dakje gaan: een vér
strekkende wet op de burgerrechten be
dreigt de eenheid in de Democratische
partij en ontwikkeling van kernenergie
kost veel geld.
Senator Johnson, de leider van de Demo
craten in de Senaat, krijgt het in de ko
mende twee jaren niet gemakkelijk. Zijn
partij is zo sterk geworden, dat de kie
zers terecht actie van de Democraten kun
nen verwachten, maar bepaalde acties,
die de noordelijke Democraten graag zou-
zouden zien, bedreigen de eenheid van de
partij. Wij doelen op het streven om de
rasgelijkheid in de zuidoostelijke Staten
te bevorderen, rasgelijkheid op de scho
len, in bussen, in parken, op sportvelden,
enzovoort.
Senator Johnson heeft een hele lijst van
onderwerpen genoemd, die zijns inziens
aangepakt moeten worden, maar het ras
probleem is daar niet bij. Waarschijnlijk
zal de leider der Democraten deze kwes
tie op de lange baan trachten te schuiven.
Pas in september moet de senaatscom
missie voor de burgerrechten met een
rapport voor de dag komen en Johnson
zal wel betogen, dat men eerst dit rapport
moet afwachten. Johnson, een vertegen
woordiger uit Texas, is geen aartsconser
vatief, maar een man van de middenweg,
die de eenheid in de partij wil bewaren.
In het algemeen heeft een Democraat uit
het zuiden niet veel kans kandidaat voor
het presidentschap te worden, maar de
bekwame Johnson zou een uitzondering
kunnen vormen op die regel. Wil hij ech
ter een kans maken, dan moet de partij
bijeen worden gehouden. Voor Johnson
een reden te meer geen brokken te maken.
Pressie
Sommige Democraten uit het noorden
'trappelen echter van ongeduld om wetten
in te dienen, die krachtiger maatregelen
beogen tegen het leggen van bommen in
scholen, negerkerken en synagogen, wet
ten, die de stembus-belasting afschaffen,
enzovoort. Zij zullen hun leider Johnson
ongetwijfeld tot actie proberen te pressen.
Nu admiraal Strauss weg is als voor
zitter van de federale Commissie voor
kernenergie en nu de senatoren Know-
land en Bricker verdwenen zijn uit de
Congrescommissie voor kernenergie, zul
len sommige Congresleden zeker po
gingen wagen, meer vaart te zetten ach
ter diverse kernenergie-projecten. Mei
vin Price, een belangrijk Democraat in de
ze commissie, heeft al aangekondigd, dat
hij grote belangstelling heeft voor de bouw
van tankschepen, die met behulp van
kernenergie aangedreven kunnen worden.
Met zulke schepen, die snel zijn en geen
bunkerhavens behoeven aan te doen, zou
men gemakkelijk om de Kaap kunnen va
ren en minder afhankelijk worden van
pijpleidingen en het Suez-kanaal.
Men moet echter één ding niet verge
ten: het Congres kan gelden toewijzen
voor bepaalde projecten, maar de uitvoe
rende macht behoeft die gelden daarom
nog niet uit te geven. En Eisenhower is
van plan uiterste zuinigheid te betrachten.
Het instellen van studiegroepen voor
kernenergie-projecten wordt in het Witte
Huis altijd met instemming begroet, maar
plannen die werkelijk geld gaan kosten,
vinden een veel minder hartelijk onthaal.
VELSEN
DINSDAG 23 DECEMBER
Thalia: „Ontsnapt", 20 uur.
Rex: Geen voorstelling.
Pieter Vermeulenmuseum: Geopend van
9.30 tot 12 en van 14 tot 16.30 uur.
Heidestr?at 40: Expositie „Felison", 19
tot 21 uur.
Alcoholics Anonymous: Van 20 uur af
spreekuur in de zaal aan de Abelen
straat.
WOENSDAG 24 DECEMBER
Thalia: Als dinsdag.
Rex: „Liane, het meisje uit het oer
woud", 20 uur.
Pieter Vermeulenmuseum: Als dinsdag.
Heidestraat 40: Expositie „Felison", als
dinsdag.
Dorpskerk Santpoort: Kerstnachtspel,
23 uur.
Raadhuis: Spreekuur wethouder van so
ciale zaken, 10 tot 12 uur.
