Uitgaan in Haarlem
Groen Co
In het zicht der verkiezingen
Weduwen en wezen verzekering
Koersfluctuaties op de Amsterdamse
beurs in december 1958
Een nadere toelichting
Op en om het
Binnenhof
LEZEN EN LATEN
LEZEN
Centrale Verwarming
Pow-R-Matic Oliebranders
Amerika evenaart welvaart
van V/2 jaar geleden
Examens
R.P.S.-spaarcijfers 1958
Hormoneninjecties bij
koeien
Noorwegen en de walvis
vaart
VRIJDAG 2 JANUARI 1959
i.
TONEEL
Zaterdag 3 januari, Stadsschouwburg, 20
uur: Toneelgroep „Puck" geeft een voor
stelling van „En toen kwam dr. Frost"
van Hans Wiegel onder regie van Egbert
van Paridon met in de hoofdrollen Ellen
de Thouars, Ria Vroemen en Guus Ver-
straete. Het decor is van Edo Spier, de
vertaling van Eric van Ingen.
Zondag 4 januari, Stadsschouwburg, 20 u.:
„De vrek" van Molière wordt ten tonele
gebracht door toneelgroep „Puck" onder
regie' van Cas Baas met Eric van Ingen
in de titelrol. Andere medewerkenden
zijn Ellen de Thouars, Piet Römer, Wal
ter Kous, Wim van den Heuvel, Jeanette
van der Heijden en Ada Thijsse.
Woensdag 7 januari, Stadsschouwburg, 20
uur: De Haagse Comedie geeft een voor
stelling van „De Koopman van Venetië"
van 'William Shakespeare onder regie
van Cees Laseur. De voornaamste rollen
worden vertolkt door Myra Ward. Paul
Steenbergen, Coen Flink en Gysbert Ter-
steeg. Het stuk werd vertaald door Bert
Voeten. Het decor is van Friso Wiegersma.
Vrydag 9 januari, Minerva-Theater, 20.15
uur: In de foyer draagt Willy Moret „De
liefde van de zeven poppen" van Paul
Gallico in de vertelling van H. M. Gouds
waard voor (Heemsteedse Kunstkring).
Zaterdag 10 januari, Stadsschouwburg,
19.30 uur: Toneelgroep „Theater" geeft
een voorstelling van „De ijsman komt"
van Eugene O'Neill in de vertaling van
Marie-Sophie Nathusius. In dit door
Richard Flink geregisseerde stuk spelen
Robert de Vries, Frits van Dijk, Bern-
hard Droog, Gerard Hartkamp en Ben
Groenier de voornaamste rollen.
Zondag 11 januari, Stadsschouwburg, 19.30
uur: Nogmaals geeft toneelgroep „Thea
ter" een voorstelling van „De ijsman
komt" van Eugene O'Neill in de verta
ling van Marie-Sophie Nathusius, met
behalve de bovengenoemden Paul Storm,
Maxim Hamel, Hans Culeman en
anderen.
BALLET
Donderdag 8 januari, Stadsschouwburg, 20
uur: Het Ballet der Lage Landen geeft
een voorstelling. Op het programma staat
ondermeer „De gouden appel" van Keith
Lester op muziek van Cesare Pugni,
„Hoepels" en „De Eenzame" van Walter
Gore, respectievelijk op muziek van
Poulenc en Busoni.
Vrijdag 9 januari, Stadsschouwburg, 20 uur
Onder auspiciën van de Stichting „Ge
loof en Wetenschap" geeft Het Neder
lands Ballet onder leiding van Sonia
Gaskell een uitvoering. Het programma
luidt: „Concerto Barocco", Bach-Balan-
chine, „De disgenoten", Bartök-Dantzig,
„Annabel Lee", Schiffman-Skibine, „Les
caprices du cupidon", Jens Lolle-Vin-
zenzo Galeotti.
MUZIEK
Dinsdag 6 januari, Concertgebouw, 20.15
uur: Het Noordhollands Philharmonisch
Orkest geeft het vijfde concert in de
serie D onder leiding van Marinus
Adam. De solist is de pianist Hans Rich-
ter-Haase. Het programma omvat wer
ken van Bach" Beethoven en Berlioz.
Woensdag 7 januari. Concertgebouw, 20
uur: De bariton Henri Blackman geeft
een zangrecital. Hij wordt begeleid door
de pianist Koos Bons.
Donderdag 8 januari, Concertgebouw,
12.4013.40 uur: De organist Piet Kee
geeft een pauzeconcert. Het programma
wordt op de dag van uitvoering bekend
gemaakt.
Donderdag 8 januari, Concertgebouw 20
uur: Het Koninklijk Mannenkoor „Cae-
cilia" geeft onder leiding van Anton
de Beer een concert. Solisten in dit pro
gramma zijn: de alt Aafje Heynis, de
bas Ko Rommerts en de pianiste Emmy
van Eden.
Iedere avond, „In 't Goede Uur", 2122
uur: klassiek grammofoonplatenconcert.
GELOOF EN WETENSCHAP
Vrijdag 9 januari, Stadsschouwburg, 20 uur
Het Nederlands Ballet onder leiding van
Sonia Gaskell geeft een uitvoering. (Zie
onder Ballet.)
AMATEURTONEEL
Maandag 5 januari, Stadsschouwburg, 20
uur: De Centrale Johez Vereniging geeft
een voorstelling van „Het Chinese land
huis"
Dinsdag 6 januari, Stadsschouwburg, 20
uur: De toneelvereniging „Door Inspan
ning Uitspanning" geeft een opvoering
van „De voetbalpool".
Lijst van door de Stadsbibliotheek aangeschafte
boeken.
Romans: Giesdahl, Het feest; van der Kruis-
kens, De blokkendoos; Lauring, Vitellius; Noote-
boom. De verliefde gevangene; Oolbekkink, Met
de krant naar bed; Panova, Het wereldje van
Serjozja; Roy, De navigator; Silone, Het geheim
van Luca; Simenon, De zoon; Van de Walle, Ach
ter de spiegel: Wertenbaker: De dood van een
man; Bridge: The Portuguese escape; Han Suyin,
The mountain is young; Traver. Anatomy; Barbier,
Mon père, ce héros; Hébard, La Petite fille mo-
dèle; Simenon. Maigret et la jeune morte; de Vil-
morin, La lettre dans un taxi; Gatti. Ilia ed Al
berto; Marotta, Caraggio. guardiamo; Milanesi.
Rahatea; Moretti, La vedova fioravanti: Cela. El
molino de Viento; de Madariaga. Guerra en la
sangre.
Populair wetenschappelijke boeken: Frijda,
Gelaat en karakter; Russell, Verover uw geluk:
Hegger, Mijn weg naar het licht; Mensink, Jan
Baptist Stalpart van der Wiele; Armand, Etzel
en Giordani. Euratoom's bijdrage tot de energie
voorziening; van Dam. Israël; Fiscaalrechtelijke
toepassing van de theorie der vervangingswaarde;
Perquin, Een levensschool voor de jeugd in de
bedrijven: Parkinson, De wet van Parkinson,
oefeningen in beleid; de Vries, Bloempjes der
vreugd' voor de lieve jeugd; Vrije-lijdsbesteding
In Nederland, dl. 6. Bezoek aan toneel- en mu
ziekuitvoeringen, muziekbeoefening: Modern tur
nen; Spaak, Sport voor sport; van Loenhout,
Bridge, ook voor u; Ducrocq, Voor de poorten van
liet heelal; Hoehling, Pen uit! Vuur!, de laatste
reis van de Lusitania; van der Mark, Sierwater-
vogels: von Hoffmannsthal, Der Sclnvierige, Der
Unbestechliche; d'Annunzio, II. fiore della lirica;
ran den Bergh, Schip achter het boegbeeld, over
hei werk van J. Slauerhoff; Defresne, Het eeuwi
ge toeval?, toneel in 3 bedrijven; Hummelen, De
sinnekens in het rederijkersdrama: Opperman,
Groot verseboek; The picture encyclopaedia of
art (leeszaal): Hofmann, Die Plastik des 20 Jahr-
hunderts: Bogaerts, Kunst der illusie, antieke
wandschilderingen uit Campanië: Brown, The
work of G. Rietveld, architect; Balcar, Knaurs
Ballett Lexikon: Höweler, Bach's Matthaus pas
sion: Schildt, De zee van Ikaros; Slezak, Mein
Lebensmarchcn: Vente, Die Brabanter Orgel;
Nielsen, The world is all islands; Zandstra, Over
ijssel: Alexandrow, Das Leben des Nikita
Chruschtschow; Bidez, Keizer Julianus: Trotzki,
Geschiedenis der Russische revolutie, dl. 4; Wor-
tham, The delightful profession: Edward VII a
study in kingship; Lord, De dag van Pearl Har
bour; Jaarboek van het genootschap Amsteloda-
mum, dl. 50, 1958; Coster. Enige gedachten bij het
werk van Aart van Dobbenburgh; Bargellini,
San Francesco d'Assissi.
Paul Steenbergen als Shylock (hier in
een scène met Frans van der hingen) in
„De Koopman van Venetië" van Shake
speare, waarvan op nieuwjaarsdag
in Den Haag de première werd en op
woensdag 7 januari in Haarlem een
herhaling wordt gegeven.
DIVERSEN
Zondag 4 januari, Brinkmann 10.30 uur:
Voor het Humanistisch Verbond spreekt
prof. ir. J. Mazure over „Waarheid en
waarde in godsdienst en Humanisme".
Woensdag 7 januari, Concertgebouw 20
uur: Voor de Nederlandse Reisvereni-
ging, afdeling Haarlem: de heer Reinier
Muller, twee reisfilms in kleuren.
FILMVOORSTELLINGEN
Zondag 4 januari, Rembrandt Theater,
11 uur: Een reprise van de film „Oma-
ru".
Zondag 4 januari, Lidotheater, 11 uur:
Vertoning van de film „Onsterfelijke
melodie".
Zondag 4 januari, Studiotheater, 11 uur:
Nogmaals een voorstelling van de kleu
renfilm „Wereld der dieren".
TENTOONSTELLINGEN
Frans Halsmuseum: Permanente tentoon
stelling van werken uit de Haarlemse
School van de zestiende eeuw tot heden
Onder meer de meesterwerken van
Frans Hals. Het museum is geopend op
werkdagen van 10—J5-uur en op zon- en-
feestdagen van 13—15 uur.
Teylermuseum: Tekenirgen uit de Hol
landse, Italiaanse en Franse school van
de zestiende tot de twintigste eeuw. Fos
sielen. mineralen, natuurkundige instru
menten, 10—17 uur.
Bisschoppelijk Museum, Jansstraat. Oude
religieuze kunst, schilderijen, middel
eeuwse beeldhouwwerken, 10—17 uur
(zondagen 13—16 uur).
Cruquiusmuseum, historische machines,
maquette van Nederland met waterstan
den. 9—12.30. 13.30—16 uur.
En 't Goede Uur: Vanaf 1 januari expositie
van grafisch werk van A. J. Veldhoen.
Dagelijks geopend van 10—22 uur.
St. Gerardus Majellaschool: Expositie
„Van Van Gogh tot Picasso". Dagelijks
geopend tot 5 januari van 1012 en 14—
17 uur.
Galerie Etroit: Expositie „Konkrete kunst",
geopend dagelijks tot 15 januari van
12—20 uur. Zaterdags gesloten.
Huis Van Looy (Kamperlaan): Kerst
expositie van leden van „Kunst zij ons
Doel", tot 12 januari. Dagelijks geopend
van 1012.30 en 13.3017 uur. Zondags
van 1417 uur.
Advertentie
BLOEMENDAAL
TELEFOON 54855
Na de recessie, waardoor Amerika in
het afgelopen jaar ernstig werd getroffen,
heeft het land weer 't ongekende hoge wel
vaartspeil van anderhalf jaar geleden be
reikt, zo is door de nieuwe Amerikaanse
minister van Handel, Lewis Strauss, be
kendgemaakt.
Hij voegde hieraan toe, dat er een ver
dere vooruitgang in het verschiet ligt, al
zal deze vooruitgang nu en dan door een
pauze en door schommelingen worden on
derbroken. Behoudens het uitbreken van
een oorlog en indien Amerika's stelsel van
de vrije onderneming doelmatig wordt
toegepast, is het te verwachten, dat de
economie zich in opwaartse richting zal
blijven bewegen.
In de laatste drie maanden van 1958
heeft het bruto nationaal produkt het re
cord van 450 miljard dollar per jaar ge
ëvenaard, dat in de zomer van 1957 werd
bereikt. Over 1958 als geheel genomen be
droeg het bruto nationaal produkt 437 mil
jard dollar. Houdt men rekening met het
gestegen prijspeil, dan was het nationaal
produkt in 1938 3 percent lager dan in 1957,
toen het 440,3 miljard dollar bedroeg.
Amsterdam. Voor het examen handelsweten
schappen m.o. (pedag. didakt. ged.) is geslaagd.
A. Schoorl te IJmuiden.
Volgens voorlopige gegevens werd bij
de Rijkspostspaarbank in 1958 het hoogste
ingelegd bedrag geboekt sinds 1946, name
lijk f 740 miljoen. Uitbetaald werd f 615
miljoen. Er werd dus ongeveer f 125 mil
joen bij de R.P.S. gespaard. Na bijschrij
ving van de over 1958 verschuldigde
rente ad f 69 miljoen bedraagt het totale
tegoed rond f 2130 miljoen.
De dalende tendentie, die in 1957 bij de
ingelegde bedragen viel waar te nemen,
kwam omstreeks het begin van 1958 tot
staan. Met ingang van 1 januari 1958 werd
de rentevergoeding verhoogd tot 3 percent.
Mede als gevolg daarvan begon zich in de
loop van februari weer een langzaam stij
gende lijn af te tekenen. Ook de ontwikke
ling van het opgenomen bedrag had een
gunstige invloed op de besparingen. In 1957
was de normale verhouding, die in het
algemeen bestaat tussen de hoogste van
het saldo-tegoed en het opgenomen bedrag,
verstoord als gevolg van de hoge rente op
de kapitaalmarkt, die vele spaarders er
toe bracht hoog rentende obligaties aan
te kopen. In 1958 is de normale verhouding
nagenoeg weer herstek'.
Na twintig jaar van onderzoek in vee-
fokcentra in de gehele wereld is het vee-
fokcentrum van de Engelse melkverko-
persorganisatie in Welshpool in Wales de
ze week begonnen met het inspuiten van
koeien met hormonen, verkregen uit het
bloed van drachtige merries. De geleer
den verwachten, dat zij hierdoor kunnen
bereiken, dat de koeien twee of meer kal
veren tegelijk ter wereld kunnen brengen.
De koeien, waarmede deze proefnemingen
worden gedaan, werden na de injectie
kunstmatig bevrucht. In totaal zullen
2.000 koeien met hormonen worden inge
spoten. De proefnemingen zullen twee
jaar duren. Normaal komen bij een op de
tachtig geboorten tweelingkalveren ter
wereld, maar in Welshpool hoopt men dit
door de hormoneninjecties te kunnen
brengen op dertig tweelingen per honderd
geboorten.
Raadsvergadering. De eerstvolgende
openbare vergadering van de Zandvoortse
gemeenteraad wordt gehouden op dinsdag
avond 20 januari.
Woensdag 30 december 1958
Laagste
Hoogste
Laatste
Koersverschil
koers
koers
tijdvak
t.o.v.
28 nov.
Alg. Kunstzijde Unie
2471/a
246%
9%
Van Berkel's Patent
202
210
210
Deli Mij
ƒ131,—
140,50
134,85
ƒ4,15
Van Gelder Zonen
183%
190
190
2
335
332'/2
V2
Ned. Kabelfabriek
290
300
2991/2
1/2
402
480
4741/2
61%
Unilever (oud)3)
381
4731/2
414%
61%
Unilever (nieuw)
374 >/2
410
407%
207
199%
7%
Kon. Petroleum
174,—
190.90
177,60
f 12,90
147%
I6OV2
158%
5%
Kon. Ned. Stoomboot Mij
145
159
157%
1%
Ned. Scheepvaart Uniel)
138 >/2
137%
2%
Van Ommeren (oud)5)
235
253
240
T
5
Van Ommeren (nieuw)
226%
226
65
93
83%
~r
15%
H.V.A
126
133
1281/2
89%
90%
90%2
%2
3% Invest, cert. Nederland
95%
96'/IB
96'/32
3/4
3% Nederland 1962—64
93'Vi»
94%
96
2
6% Nat. Woningbouwlening '57
109°/i«
110%
109IS/is
%s
Omzetten (nominaal):
november 1958 (def.)
december 1958 (voorl.)
december 1957
jaaromzet 1958 (voorl.)
jaaromzet 1957
Aandelen 72.471.515,-
Aandelen f 56.862.717,-
Aandelen 23.077.952,-
Aandelen 545.052.821,-
Aandelen ƒ416.665.286,-
Nieuwe noteringen:
In december '58 nieuw tot de beurshandel toegelaten:
Koersindices: 2 jan.'58
New York (Dow Jones, industrie): 439,27
Londen (Reuter, industrie): 186,1
Amsterdam (A.N.P.C.B.S., industrie): -125,64
(A.N.P.—C.B.S., (algemeen): 167,93
Obligaties 69.753.871,—
Obligaties 65.294.061,—
Obligaties 44.283.496,—
Obligaties f 690.483.414,
Obligaties 567.696.468
aandelen f 55.864.000,
obligaties 83.300.000,
pandbrieven 3.500.000,—
28 nov. '58 30 dec. '58
577,31 (29 dec.)
265,8 (29 dec.)
171,33
245,42
557,46
253,1
166,15
238,92
4% interim div. 1958 in contanten dd. 16 december,
ex 6%-interim div. in"cöntanten d.d. 8 december.
6interim div. in cpntanten d.d. 9 december,
ex 3°/o interim div. in contanten d.d. 9 december,
ex 25% in aandelen.
1,9% slotdividend 1957 d.d. 16 december,
ex claim d.d. 2 december.
m
Uit de vele vragen van weduwen, die reikhalzend uitzien naar het tijdstip, waarop
de algemene weduwen- en wezenverzekering in werking zal treden, blijkt telkens
weer, dat zy niet weten, welke rechten het betreffende wetsontwerp haar toe
gedacht heeft. Te haren gerieve zullen wij daarom in grote lijnen, zonder vermelding
van details en uitzonderingen, de overgangsregeling trachten weer te geven, welke
de regering in het wetsontwerp heeft opgenomen ten behoeve van degenen, die reeds
vóór de in werking treding der verzekering weduwe of wees zijn. Wij wijzen er
echter op, dat er nog veranderingen in het wetsontwerp aangebracht kunnen worden.
De datum van inwerkingtreding staat nog geenszins vast. Evenwel is de regering
in haar Memorie van Toelichting bij de berekening der premie uitgegaan van
de gedachte, dat de verzekering op 1 januari 1960 in werking zal treden. Daarom
zullen wij gemakshalve in dit artikel, telkens wanneer wij „1 januari 1960" schrijven,
uitgaan van de veronderstelling, dat de verzekering op deze datum in werking
zal treden.
De overgangsregeling kent slechts rech
ten toe aan weduwen en wezen, die aan
bepaalde eisen van nationaliteit en inge
zetenschap voldoen. Zij moeten de Neder
landse nationaliteit bezitten, op 1 januari
1959 Nederlands ingezetene zijn en dit ver
volgens blijven. Blijkens de Memorie van
Toelichting is deze datum gekozen als
zijnde gelegen omstreeks de indiening van
het wetsontwerp.
Wij westigen er de aandacht op, dat het
beantwoorden aan de eisen van nationali
teit en ingezetenschap op zich zelf geen
enkel recht geeft op pensioen of tijdelijke
uitkering. Of zodanig recht bestaat, zal
beoordeeld moeten worden naar de vol
gende maatstaven.
„Met" en „zonder" kinderen
De weduwe heeft recht op een wedu-
wenpensioen van 1938.- per jaar, indien
tot haar huishouden behoort een eigen
kind, dat jonger is dan 18 jaar.
De weduwe heeft recht op een weduwen-
pensioen van 1326.- per jaar, indien:
1. zij op 1 januari 1960 blijvend invalide
is;
2. zij 50 jaar of ouder was op de laatste
dag van de maand, waarin haar echtge
noot is overleden;
3. de laatste dag van de maand, waarin
haar jongste kind 18 jaar is geworden,
vóór 1 januari 1960 is gelegen en de wedu
we op eerstbedoelde dag reeds 50 jaar of
ouder was;
4. haar jongste kind 18 jaar is gewor
den vóór 1 januari 1960, doch op een tijd
stip, waarop zij 45 jaar of ouder en reeds
gedurende tenminste 5 jaren weduwe
was;
5. zij vóór of op 1 januari 1960 de leef
tijd van 60 jaar heeft bereikt;
6. zij niet meer aan de voorwaarden voor
het recht op weduwenpensioen voldoet
hetzij omdat haar jongste kind 18 jaar is
geworden, hetzij omdat zij niet meer inva
lide is en zij op de laatste dag van de
maand, waarin dat kind 18 jaar werd of
haar invaliditeit eindigde, 50 jaar of ouder
is;
7. zij niet meer aan de voorwaarden voor
het recht op het pensioen van de weduwe
met kinderen voldoet wegens het berei
ken van de 18-jarige leeftijd van haar jong
ste kind en zij op de laatste dag van de
maand, waarin dat kind 18 jaar is gewor
den, -invalide «fep zolang die invalidi
teit voortduurt;
8. zij 45 jaar of ouder is op de laatste
dag van de maand, waarin haar jongste
kind 18 jaar is geworden, en zij geduren
de het tijdvak van 5 jaren, onmiddellijk
Belofte maakt schuld. Aan het slot van
mijn vóór de jaarswisseling verschenen
kroniek stelde ik in het vooruitzicht in
het nieuwe jaar een en ander te vermel
den over de gronden, die er toe leidden
uit te maken, dat de minister-president
wegens zijn aandeel in het op 23 decem
ber jl. gevoerde Kamerdebat de gouden
medaille toekwam, dat prof. Romme en
prof. Oud de tweede prijs mochten delen
en dat mr. Burger huiswaarts mocht ke
ren met een troostprijs.
Hier volgt thans de kwijting van deze
door mij aangegane schuld. Daartoe ben
ik bovenal in staat dank zij een gelukkige
vondst. Ik heb namelijk het rapport op de
kop kunnen tikken van de overigens ge
heimzinnige jury, die de hier weergege
ven beslissingen nam! Dat stuk nu heeft
tot motto „In het zicht van de verkiezin
gen".
Daarvan uitgaande vond de jury het in
de uiteenzettingen van minister Beel in
het bijzonder prijzenswaardig, dat hij zo
wel in de door hem uitgesproken regerings
verklaring als in het weinige, dat hij ver
der nog in het midden heeft gebracht, al
het mogelijke deed om zich boven de po
litieke tegenstellingen en boven de partij
twisten te plaatsen. Duidelijk bleek hoe
zeer hij er óp uit wil zijn zoveel als maar
kan een verzoenend element te zijn. En
zeker is hij er ter gelegenheid van de ge-
dachtenwisseling in de Tweede Kamer in
geslaagd van het begin tot het eind, ten
dele ook door tactvol zwijgen daar, waar
Spreken misschien alleen maar kwaad
bloed had kunnen zetten, aan die gedrags
lijn trouw te blijven. Aldus, kort samen
gevat, de redenen voor de hem toegekende
bekroning.
Wat prof. Romme aangaat, die afge
vaardigde hield, of men het nu eens dan
wel oneens met hem was, een rede, welke
in het algemeen op een zeer behoorlijk
peil stond. Hier en daar wist hij boven
dien staaltjes van fijne humor aan de dag
te leggen. Intussen kon hij tenslotte toch
niet de verleiding weerstaan, zijn geestes-
biik ook over de komende stembusstrijd
uit te strekken en daardoor kwam er in
zijn betoog voor ongeveer dertig percent
een stuk wel wat vroege verkiezingspro
paganda voor. Hierdoor verdiende hij voor
het geheel van zijn betoog toch niet meer
dan 'n tweede prijs. De woordvoerder van
de V.V.D. hield een in menig opzicht ver
dienstelijk college, waarin hij zijn gehoor
op heel wat belangwekkende staatsrech
telijke en historische uiteenzettingen
onthaalde. Op zichzelf schuilde daarin veel
verdienstelijks. Maar naar de mening van
de jury ontbrak er toch bepaald aan de
door prof. Oud ten beste gegeven beschou
wingen de breedheid van allure, die, ge
geven de aard van de problemen waarom
het ging, ontegenzeggelijk op haar plaats
ware geweest. En dus: slechts een twee
de prijs, want meer was het door hem in
het midden gebrachte toch niet waard.
Tot besluit van hetgeen ik aan het zeer
geheime jury-rapport ontleen nu nog iets
over het geval-Burger. Ja, zo stond het
in het rapport. De beoordelaars waren
sterk onder de indruk geraakt, dat zij hier
met een „geval" te maken hadden gehad.
Daar zag zich, aldus de verklaring van
die zienswijze, een afgevaardigde, die nog
tot voor kort als woordvoerder van een
der „regeringspartijen" was opgetreden,
in de positie geplaatst van aanvoerder van
de sterkste oppositiegroep in de Kamer.
Zulk een rolverwisseling is verre van ge
makkelijk. Het was danook niet verwon
derlijk, dat duidelijk viel waar te nemen,
hoe moeilijk mr. Burger zijn taak vond.
Hij wist, dat het er op aan kwam. Daar
om deed hij zijn uiterste best zichzelf
zoveel doenlijk te beheersen. Dat viel in
hem te loven. Intussen zat hij met de moei
lijkheid, dat hij meende met het oog op
de belangen van zijn partij vast enige fik
se verkiezingsnummertjes te moeten weg
geven. Met het gevolg, dat wanneer hij
zich daarmee bezig hield, het gehalte van
wat hij zeide, en meer nog van hoe hij het
zeide, bepaald nogal wat te wensen over
liet. Alles tezamen genomen waren het
zelfs in overwegende mate stembusge
luiden, die men tijdens zijn verhaal kreeg
aan te horen. Uit dien hoofde was het, voor
een rede naar aanleiding van de rege-
ringsverklaring, danook een „onvoldoen
de", die hij te boeken kreeg. Maar nog
maals, het ontbrak bij de juryleden niet
aan menselijk gevoel, waardoor zij nogal
begaan waren met het lot van mr. Bur
ger. Daarbij kwam, dat zij bovendien zo
nu en dan ook wel opmerkingen hadden
opgevangen, die zeer zeker tot ernstig na
denken stemden. Resultaat: het ware on
billijk geweest hem geheel en al met lege
handen de vergadering te doen verlaten
en zo is het er dan toe gekomen, dat hij
tenminste nog een troostprijs meekreeg.
Uit het bovenstaande zal het de lezer
vermoedelijk wel duidelijk zijn. dat schrij
ver dezes van heel het debat op 23 de
cember een kater heeft overgehouden. Ten
dele was dit slechts een gevolg van de te
leurstellende aard van de discussie zelf.
Daarnaast was en is er immers nog een
gans andere factor, die reden tot een ge
voel van onbehagen geeft. Die reden is,
dat het voorshands nog heel sterk te be
twijfelen valt, of de Kamerontbinding en
de daarop plaats vindende vervroegde
verkiezingen wel dë uitweg zullen opleve
ren uit de impasse, waarin men thans ver
keert. De impasse kwam er bovenal op
neer, dat de 88, die het door minister Hof-
stra onaanvaardbaar verklaarde amende
ment aannamen en daarmee welbewust
het feit van een kabinetscrisis aanvaard
den, niet bij machte waren samen het no
dige bij te dragen tot de vorming van een
nieuwe combinatie. Terecht kon m.i. mr.
Burger de vraag stellen, waarom dan na
de verkiezingen het nu onmogelijke wel
mogelijk zou zijn. Elk antwoord hierop
bleef uit. Heel begrijpelijk, want met die
vraag had genoemde afgevaardigde mijns
inziens in de roos geschoten. De zaak is
namelijk, dat wij hier te lande nog altijd
met een pai tijen-indeling zitten, die een
enigszins natuurlijk te achten samengaan
van verschillende groepen in zeer aan
merkelijke mate in de weg zit. Zo valt het
gebruikelijke gesukkel met kabinetsfor
maties te verklaren, en evenzeer het ge
sukkel daarna, waarvan men thans weer
eens het resultaat, te weten de impasse,
heeft kunnen en moeten waarnemen.
Intussen schijnt het voorlopig nog steeds
een wensdroom te blijven, dat er ten on
zent wel een gezonde partij-indeling be
reikbaar zou zijn. Men moet dus roeien
met de riemen, die men heeft. Ook onder
deze omstandigheid is het echter niet vol
strekt nodig dat het, bij pogingen om een
kabinet tot stand te brengen, zo gaat als
bij ons maar al te zeer gebruikelijk is ge
worden. Enige verbetering moet toch wel
mogelijk zijn.
Meer en tijdige klaarheid gewenst
Het komt er dar allereerst op aan, dat
men er zich op gaat toeleggen voor meer
en tevens voor tijdige klaarheid zorg te
dragen. Daaraan ontbreekt nog steeds, zo
niet alles, dan toch in elk geval veel te
veel.
De kiezers hebben er aanspraak op te
weten, waar zij aan toe zijn. Met het oog
hierop is tijdige klaarheid vereist. Het
gaat niet aan dat zij, wanneer zij straks
hun stem uitbrengen, volkomen in het on
gewisse verkeren of zij, steun gevende
aan de K V.P., daarmee in de hand wer
ken, hetzij dat er een bewind mèt, hetzij
dat er een bewind zónder socialisten zal
komen. Natuurlijk geldt precies hetzelfde
voor hen, die op een der kandidaten van
de P.v.d.A. stemmen: voor hen mag het
geen raadsel blijven of zij daardoor
trachten een partij te versterken, die wel
of die niet met een of meer andere par
tijen en zo ja met welke wil gaan sa
menwerken.
Juist zou het daarom zijn indien de ver
schillende groepen, vóór de stembus open
gaat en op grond van de verschillende par
tijprogramma's, kleur zouden bekennen
omtrent de in hun ogen aantrekkelijke als
ook aanvaardbare combinaties voor de
vorming van een kabinet. Op die maniei
zal immers het formatie-probleem zelf
ook heel wat eenvoudiger worden en zal
tevens de kans toenemen, dat degenen, die
daarop tezamen in het regeringsbootje
zouden stappen, weten wat zij aan elkaar
hebben. Wel te verstaan, niet alleen aan
elkaar binnen de ministersploeg, maar
ook en niet te vergeten, wat de relaties tus
sen en met de Kamerfracties betreft. Aan
dit laatste heeft het in de jongste jaren
meer dan ooit geschort. Nog pas kon nie
mand minder dan dr. Drees verklaren,
dat de leden van het door hem sinds 1956
geleide kabinet hel onderling best konden
vinden. In het kabinet zelf lagen de moei
lijkheden niet. Die vielen te zoeken in de
door de partijen en door de Kamerfracties
aangenomen houding. Zie ik het wel, dan
is het nu wel meer dan hoog tijd, dat al
thans aan dit euvel een eind gaat komen,
want anders dreigt het met de werking
van ons parlementaire stelsel nog veel
méér sukkelen te worden, meer ook dan
nodig is.
Dr. E. van Raalte
voorafgaande aan die dag, in het genot
van weduwenpensioen is geweest. Indien
deze dag valt tussen 1 januari 1960 en 1
januari 1965, wordt de weduwe geacht in
het gedeelte van het vijfjarig tijdvak, dat
vóór 1 januari 1960 ligt, pensioen te heb
ben genoten, indien zij gedurende dat ge
deelte weduwe was en een kind had.
Met een eigen kind is onder bepaalde
voorwaarden een pleegkind gelijkgesteld.
Het weduwenpensioen eindigt, wanneer de
weduwe 65 jaar wordt. Dan krijgt zij recht
op het algemene ouderdomspensioen.
Voorbeelden
A overleed op 10 december 1949. Zijn
weduwe werd op 10 februari 1950 50 jaar.
De weduwe A heeft pech. Aan punt 2 kan
zij geen pensioenrecht ontlenen, omdat zij
op 31 december 1949 nog niet de leeftijd
van 50 jaar had bereikt. Punt 5 kan haar
evenmin helpen, omdat zij op 1 januari
1960 nog geen 60 jaar zal zijn.
B overleed op 5 februari 1955. Zijn we
duwe werd op 5 april 1955 45 jaar. Hun
zoon wordt op 5 november 1959 18 jaar.
De weduwe B vist achter het net. Zij valt
niet onder punt 4, omdat de tijd tussen het
overlijden van haar echtgenoot en het be
reiken van de 18-jarige leeftijd door haar
zoon korter in dan 5 jaren. Zij valt even
min onder punt 3, omdat zij op 30 novem
ber 1959 nog geen 50 jaar zal zijn.
C overleed op. 8 juni 1956. Zijn weduwe
wordt op 8 oktober 1960 45 jaar. Hun jong
ste kind wordt op 8 augustus 1961 18 jaar.
De weduwe C zal van 1 januari 1960 tot
en met 31 augustus 1961 een weduwenpen
sioen ontvangen van 1968.- per jaar. Daar
zij vóór 31 augustus 1961 de leeftijd van
45 jaar bereikt heeft, zal zij met ingang
van 1 september 1961 aan punt 8 recht op
pensioen kunnen ontlenen ten bedrage van
1326.- per jaar.
Tijdelijke weduwenuitkering
De weduwe, die jonger is dan 50 jaar
op de laatste dag van de maand, waarin
haar echtgenoot is overleden, heeft recht
op een tijdelijke weduwenuitkering ten be
drage van 1326.- per jaar, voor zover zij
geen aanspraak op weduwenpensioen kan
maken. De tijdelijke uitkering duurt zes
maanden, indien de weduwe op bedoelde
dag jonger is dan 27 jaar. Indien de wedu
we op bedoelde dag 27 jaar of ouder is,
duurt de uitkering zoveel maanden lan
ger dan zes maanden als de weduwe op
bedoelde dag volle jaren ouder is dan 26
jaar. De tijdelijke uitkering duurt echter
ten hoogste twee jaren.
Bij het bepalen van de tijd, dat de tijde
lijke uitkering van 1 januari 1960 af zou
moeten duren, gaat het wetsontwerp uit
van de veronderstelling, dat de tijdelijke
uitkering reeds is aangevangen op de eer
ste dag van de maand, volgende op die,
waarin de echtgenoot is overleden. Geen
uitkering wordt echter genoten, indien het
op 1 januari 1960 resterende aantal maan
den minder bedraagt dan zes.
Op de tijdelijke uitkering heeft ook de
weduwe recht, aan wie op grond van de
overgangsregeling een weduwenpensioen
was toegekend, nadat dit pensioen is ver
vallen.
Mevrouw X werd weduwe op 10 oktober
1958. Zij was op 31 oktober 1958 43 jaar.
Haar fictieve tijdelijke uitkering duurt
6 (43 min 26) 23 maanden. Wij doen
nu, alsof de uitkering reeds was ingegaan
op 1 november 1958. Aldus zullen op 1
januari 1960 14 fictieve uitkeringsmaan
den verstreken zijn. Voor de weduwe X
blijft dus op 1 januari 1960 nog een tijde
lijke uitkering over gedurende 9 maanden.
Mevrouw Y werd weduwe op 10 maart
1958. Haar jongste kind wordt 18 jaar op
10 september 1962. Zij wordt op 10 no
vember 1962 50 jaar. De weduwe Y zal van
1 januari 1960 tot en met 30 september 1962
een pensioen ontvangen van 1968.- per
jaar. Per 1 oktober 1962 zal de weduwe
Y geen recht op verder pensioen kunnen
ontlenen aan punt 8, omdat zij geduren
de de daaraan voorafgegane 5-jarige perio
de geen weduwe was. Punt 6 kan haar even
min aan verder pensioen helpen, omdat
zij op 30 september 1962 nog geen 50 jaar
is. Zij ontvangt echter de tijdelijke uitke
ring en wel voor de maximale duur van
twee jaren, omdat zij op 30 september 1962
49 jaar is.
Wezen
Voor halfwezen zal de weduwe, die reeds
vóór 1 januari 1960 weduwe werd, geheel
overeenkomstig de normen van de Kin
derbijslagwet voor loontrekkenden kinder
bijslag ontvangen, derhalve voor haar kin
deren beneden de leeftijd van 16 jaar en
voor studerende of invalide kinderen tot
27 jaar. De kinderbijslag wordt genoten
naast het weduwenpensioen. Maar ook de
weduwe, die geen recht heeft op wedu
wenpensioen, zal kinderbijslag ontvangen
voor haar kinderen, die nog studeren of
invalide zijn, zolang die kinderen de leef
tijd van 27 jaar nog niet hebben bereikt.
De kinderbijslag bedraagt per jaar 180.96
voor het eerste kind, f 202,80 voor het
tweede en het derde kind, f 283,92 voor het
vierde en het vijfde kind en f 318,24 voor
het zesde en volgende kinderen.
De volle wezen, die dat reeds vóór 1 ja
nuari 1960 waren, verkrijgen wezenpen
sioen. Dat pensioen wordt genoten tot het
16e jaar en door studerende of invalide
kinderen tot het 27e jaar. Het wezenpen
sioen bedraagt per jaar voor wezen tot
10 jaar 438.-, voor wezen van 10 tot 16
jaar f 660.- en voor wezen van 16 tot 27
jaar 864.-.
Mr. C. A. haron Bentinck
WASHINGTON (Reuter) Noorwegen
heeft officieel bekendgemaakt, zich uit de
internationale conventie voor de walvis
vangst terug te trekken tenzij er binnen
zes maanden een nieuwe overeenkomst tot
contingenterinp van de walvisvangst tot
stand komt. zo is te Washington bekend
gemaakt.
